qǐ zhān méng dà yuān xiàn zhēng yuè, jǐn qī yuè, fán qī yuè.
起旃蒙大淵獻正月,盡七月,凡七月。
dì xiǎn, dù zōng dì èr zi, mǔ yuē quán huáng hòu, xián chún qī nián jiǔ yuè sì chǒu, shēng yú lín ān fǔ zhī dà nèi. jiǔ nián, fēng jiā guó gōng. shí nián qī yuè guǐ wèi, jí huáng dì wèi. dé yòu èr nián sān yuè dīng chǒu, rù yuán, jiàng fēng yíng guó gōng.
帝顯,度宗第二子,母曰全皇后,咸淳七年九月巳丑,生於臨安府之大內。九年,封嘉國公。十年七月癸未,即皇帝位。德祐二年三月丁丑,入元,降封贏國公。
dì dé yòu yuán nián yuán zhì yuán shí èr nián
○帝德祐元年(元至元十二年)
chūn, zhēng yuè, guǐ yǒu shuò, yuán bīng rù huáng zhōu.
春,正月,癸酉朔,元兵入黃州。
rén wǔ, zàng duān wén míng wǔ jǐng xiào huáng dì yú yǒng shào líng, miào hào dù zōng.
壬午,葬端文明武景孝皇帝於永紹陵,廟號度宗。
yǐ hài, yuán dōng chuān fù dōu yuán shuài zhāng dé rùn bá lǐ yì chéng, shā ān fǔ shǐ zhāng zī jì qiǎn yuán shuài zhāng guì sūn lüè dì, qín zǒng guǎn guō wǔ jí dōu xiá táng huì děng liù rén.
乙亥,元東川副都元帥張德潤拔禮義城,殺安撫使張資;繼遣元帥張桂孫略地,擒總管郭武及都轄唐惠等六人。
guǐ wèi, yuán bīng gōng qí zhōu, zhī zhōu guǎn jǐng mó yǐ chéng jiàng.
癸未,元兵攻蘄州,知州管景模以城降。
yǐ yǒu, yǐ chén yí zhōng tóng zhī shū mì yuàn shì jiān cān zhī zhèng shì.
乙酉,以陳宜中同知樞密院事兼參知政事。
chū, lǚ shī kuí tí jǔ jiāng zhōu xìng guó gōng, qǐng mù bīng yǐ yù yuán, zhào yǔ zhī zhōu qián zhēn sūn tóng mù. zhì shì jiǎ shì dào chéng zhì zhào wèi dū du fǔ cān zàn, rèn zhōng liú diào qiǎn. shī kuí bù shòu mìng, yǔ zhēn sūn qiǎn rén yì qí, yǐ jiāng zhōu jiàng yuán. bā yán yǐ shī kuí zhī jiāng zhōu.
初,呂師夔提舉江州興國宮,請募兵以御元,詔與知州錢真孫同募。至是賈似道承制召為都督府參贊,任中流調遣。師夔不受命,與真孫遣人詣蘄,以江州降元。巴延以師夔知江州。
bǐng xū, yuán bīng qīn jiāng zhōu, zhī ān dōng jūn chén yán yè dùn. shí zhī shòu chāng jūn hú mèng lín yù zhì jiāng zhōu, zì shā zhī nán kāng jūn yè chāng, zhī dé ān fǔ lái xìng guó, zhī lù ān jūn cáo míng, jù yíng jiàng yú jiāng zhōu.
丙戌,元兵侵江州,知安東軍陳嚴夜遁。時知壽昌軍胡夢麟寓治江州,自殺;知南康軍葉閶,知德安府來興國,知六安軍曹明,俱迎降於江州。
shī kuí shè yàn yǔ gōng lóu, xuǎn zōng shì nǚ èr rén, shèng shì yǐ xiàn bā yán. bā yán nù yuē: wú fèng tiān zǐ mìng, xìng rén yì shī, wèn zuì yú sòng, qǐ yǐ nǚ sè yí wú zhì hū! chì qiǎn zhī.
師夔設宴庾公樓,選宗室女二人,盛飾以獻巴延。巴延怒曰:「吾奉天子命,興仁義師,問罪於宋,豈以女色移吾志乎!」斥遣之。
dīng hài, yuán shū mì yuàn yán sòng biān jùn rú jiā dìng zhòng qìng jiāng líng yǐng lián hǎi jiē zǔ bīng zì shǒu, yí jiàng xǐ shū zhāo yù, cóng zhī.
丁亥,元樞密院言宋邊郡如嘉定、重慶、江陵、郢、漣、海皆阻兵自守,宜降璽書招諭,從之。
chū, yuán rén nán qīn, yòng lǚ wén huàn yǔ liú zhěng wèi xiàng dǎo, xún bié mìng zhěng chū huái nán. zhěng ruì yù dù jiāng, yuē: dà jūn zì xiāng pān dōng xià, sòng xī lì xī jù, dōng fāng xū ruò, jìng zào lín ān, kě yī gǔ ér jié yě. bā yán bù kě, yuē: wú shòu zhào tè zhuì dōng bīng shǐ wú xī ěr, jì jiāng fēi suǒ wén. zhì shì zhěng shuài qí bīng gōng wú wèi jūn, jiǔ bù kè, wén lǚ wén huàn rù è jié zhì, zhěng shī shēng yuē: shǒu shuài shù wǒ, shǐ wǒ chéng gōng hòu yú rén. shàn zuò zhě bù bì shàn chéng, guǒ rán! suì fā fèn chéng jí, sǐ yú wú wèi chéng xià.
初,元人南侵,用呂文煥與劉整為嚮導,尋別命整出淮南。整銳欲渡江,曰:「大軍自襄、攀東下,宋悉力西拒,東方虛弱,徑造臨安,可一鼓而捷也。」巴延不可,曰:「吾受詔特綴東兵使無西爾,濟江非所聞。」至是整帥騎兵攻無為軍,久不克,聞呂文煥入鄂捷至,整失聲曰:「首帥束我,使我成功後於人。善作者不必善成,果然!」遂發憤成疾,死於無為城下。
rén chén, yuán yǐ xuān fǔ shǐ jiǎ jū zhēn qiān shū xíng zhōng shū shěng shì, shù è zhōu. jū zhēn wèi ā ěr hā yǎ yuē: jiāng líng nǎi sòng zhì kǔn, zhòng bīng suǒ tún. wén qí zhū jiāng bù mù, qiān tú zhī mín yíng chéng, fù jiē jí yì, chú xīn fá què, dù mén bù gǎn qiáo cǎi, dāng chéng xì xiān qǔ zhī. ā ěr hā yǎ shēn yǐ wèi rán.
壬辰,元以宣撫使賈居貞簽書行中書省事,戍鄂州。居貞謂阿爾哈雅曰:「江陵乃宋制閫,重兵所屯。聞其諸將不睦,遷徒之民盈城,復皆疾疫,芻薪乏闕,杜門不敢樵採,當乘隙先取之。」阿爾哈雅深以為然。
zhī ān qìng jūn fàn wén hǔ, qiǎn rén yǐ jiǔ zhuàn yì jiāng zhōu yíng yuán jūn, qiě wèi bā yán yuē: xíng shū mì yuàn lín chéng zhāo yù, zhòng xīn bù cóng, yuàn qí chéng xiàng. bā yán chū yǐ ān qìng chéng zài shān dǐng, qiě bīng liáng jiē zú, shì bù kě gōng, yòu lǜ wén hǔ wèi qíng dí, shén yōu zhī, jí wén yù jiàng, dà xǐ, nǎi shǐ ā zhū xiān zào zhī, wén hǔ suì yǐ chéng jiàng, tōng pàn xià yǐ yǎng yào sǐ. bā yán zhì hú kǒu, xì fú qiáo yǐ dù, fēng xùn shuǐ shǐ, qiáo bù néng chéng, nǎi dǎo yú dà gū shān shén, yǒu qǐng fēng xī, qiáo chéng, dà jūn bì dù. bā yán chéng zhì shòu wén hǔ liǎng zhè dà dū dū.
知安慶軍范文虎,遣人以酒饌詣江州迎元軍,且謂巴延曰:「行樞密院臨城招諭,眾心不從,願俟丞相。」巴延初以安慶城在山頂,且兵糧皆足,勢不可攻,又慮文虎為勍敵,甚憂之,及聞欲降,大喜,乃使阿珠先造之,文虎遂以城降,通判夏椅仰藥死。巴延至湖口,系浮橋以渡,風迅水駛,橋不能成,乃禱於大孤山神,有頃風息,橋成,大軍畢渡。巴延承制授文虎兩浙大都督。
yǐ wèi, yǐ sūn hǔ chén wèi níng wǔ jūn jié dù shǐ.
乙未,以孫虎臣為寧武軍節度使。
yuán shǐ bīng bù shàng shū lián xī xián gōng bù shì láng yán zhōng fàn fèng guó shū lái shǐ.
元使兵部尚書廉希賢、工部侍郎嚴忠范奉國書來使。
chū, jiǎ shì dào wèi liú zhěng, bù gǎn chū shī, jí wén qí sǐ, xǐ yuē: wú dé tiān zhù yǐ! nǎi shàng biǎo chū shī, chōu zhū lù jīng bīng shí sān wàn yǐ xíng, jīn bó zī zhòng, zhú lú xiāng xián bǎi yú lǐ. mìng zǎi zhí xiǎo shì zhuān jué, dà shì zé guān bái dū fǔ, bù dé shàn xíng, yòu yǐ suǒ qīn xìn hán zhèn wèi diàn shuài, zǒng jìn bīng. zhì ān jí zhōu, shì dào suǒ chéng zhōu jiāo yú yàn zhōng, liú shī yǒng yǐ qiān rén rù shuǐ zhuāi zhī, bù néng dòng, nǎi yì tā zhōu ér qù. suì yóu xīn ān chí kǒu yǐ jìn, cì yú wú hú, qiǎn rén tōng lǚ shī kuí yǐ yì hé.
初,賈似道畏劉整,不敢出師,及聞其死,喜曰:「吾得天助矣!」乃上表出師,抽諸路精兵十三萬以行,金帛輜重,舳艫相銜百餘里。命宰執小事專決,大事則關白督府,不得擅行,又以所親信韓震為殿帥,總禁兵。至安吉州,似道所乘舟膠於堰中,劉師勇以千人入水拽之,不能動,乃易它舟而去。遂由新安池口以進,次於蕪湖,遣人通呂師夔以議和。
èr yuè, xià guì yǐn bīng huì jiǎ shì dào yú jiāng shàng, xiù zhōng chū yī shū shì shì dào yuē: sòng lì sān bǎi èr shí nián. shì dào fǔ shǒu ér yǐ.
二月,夏貴引兵會賈似道於江上,袖中出一書示似道曰:「宋歷三百二十年。」似道俯首而已。
guǐ mǎo, yǐ wāng lì xìn wèi jiāng huái zhāo tǎo shǐ, bǐ jiù jiàn kāng fǔ kù mù bīng yǐ yuán jiāng shàng zhū jùn. lì xìn shòu zhào, jí rì shàng dào, yǐ qī zǐ tuō qí ài jiāng jīn míng, zhí qí shǒu yuē: wǒ bù fù guó jiā, ěr yì bì bù fù wǒ. suì xíng, yǔ jiǎ shì dào yù yú wú hú. shì dào fǔ lì xìn bèi kū yuē: bù yòng gōng yán, yǐ zhì yú cǐ! lì xìn yuē: píng zhāng píng zhāng, xiā zéi jīn rì gèng shuō yī jù bù dé! shì dào yīn wèn lì xìn hé xiàng, lì xìn yuē: jīn jiāng nán wú cùn tǔ gān jìng, wú qù xún yī piàn zhào jiā dì shàng sǐ, dì yào sǐ dé fēn míng ěr. jì zhì jiàn kāng, shǒu bīng xī kuì, sì miàn jiē běi jūn. lì xìn zhī shì bù kě chéng, tàn yuē: wú zhōng wèi guó yī sǐ, dàn tú sǐ wú yì, yǐ cǐ fù guó ěr! lǜ suǒ bù shù qiān rén zhì gāo yóu, yù kòng yǐn huái nán yǐ wèi hòu tú.
癸卯,以汪立信為江淮招討使,俾就建康府庫募兵以援江上諸郡。立信受詔,即日上道,以妻子托其愛將金明,執其手曰:「我不負國家,爾亦必不負我。」遂行,與賈似道遇於蕪湖。似道拊立信背哭曰:「不用公言,以至於此!」立信曰:「平章平章,瞎賊今日更說一句不得!」似道因問立信何向,立信曰:「今江南無寸土乾淨,吾去尋一片趙家地上死,第要死得分明耳。」既至建康,守兵悉潰,四面皆北軍。立信知事不可成,嘆曰:「吾終為國一死,但徒死無益,以此負國耳!」率所部數千人至高郵,欲控引淮南以為後圖。
shì dào zì wú hú qiǎn hái yuán fú céng ān fǔ, qiě yǐ lì zi huáng gān yí bā yán, fù shǐ sòng jīng rú yuán jūn, qǐng chēng chén fèng suì bì. ā zhū wèi bā yán yuē: sòng rén wú xìn, wéi dāng jìn bīng. ruò bì shì dào bù jī, kǒng yǐ jiàng zhōu jùn, jīn xià nán shǒu. bā yán nǎi lìng náng jiā tè lái yán: wèi dù jiāng shí, yì hé rù gòng zé kě. jīn yán jiāng zhōu jùn jiē yǐ nèi fù, yù hé zé dāng lái miàn yì. yīn suǒ dá shū, shì dào bù dá. náng jiā tè guī bào, jīng yì hái.
似道自蕪湖遣還元俘曾安撫,且以荔子、黃柑遺巴延,復使宋京如元軍,請稱臣、奉歲幣。阿珠謂巴延曰:「宋人無信,唯當進兵。若避似道不擊,恐已降州郡,今夏難守。」巴延乃令囊嘉特來言:「未渡江時,議和入貢則可。今沿江州郡皆已內附,欲和則當來面議。」因索答書,似道不答。囊嘉特歸報,京亦還。
jiǎ chén, yǐ huáng wàn shí wèi jiāng xī zhì zhì shǐ.
甲辰,以黃萬石為江西制置使。
yuán lì hòu tǔ cí yú lín fén, lì fú xī nǚ wā shùn tāng hé dú děng miào yú hé zhōng jiě zhōu hóng dòng zhào chéng.
元立后土祠於臨汾,立伏羲、女媧、舜、湯、河瀆等廟於河中、解州、洪洞、趙城。
yuán zhǔ jiāng yòng bīng rì běn, wèn wáng pán yǐ pián yí, qìng yán: jīn fāng fá sòng, dāng yòng wú quán lì, shù kě yī jǔ qǔ zhī. ruò fù fēn lì dōng yí, kǒng kuàng rì chí jiǔ, gōng zú nán chéng. qí sòng miè, xú tú zhī, wèi wǎn yě. gēng xū, qiǎn lǐ bù shì láng dù shì zhōng bīng bù láng zhōng hé wén zhe jī shū shǐ rì běn.
元主將用兵日本,問王磐以便宜,磬言:「今方伐宋,當用吾全力,庶可一舉取之。若復分力東夷,恐曠日持久,功卒難成。俟宋滅,徐圖之,未晚也。」庚戌,遣禮部侍郎杜世忠、兵部郎中何文著齎書使日本。
yuán bīng gōng chí zhōu, zhī zhōu wáng qǐ zōng dùn qù. tōng pàn chāng huà zhào mǎo fā shè zhōu shì, shàn bì jù liáng, wèi gù shǒu jì. yuán yóu qí zhì lǐ yáng hé, dōu tǒng zhāng lín lǚ fěng zhī jiàng, mǎo fā fèn qì tián yīng, chēng mù shì lín, lín bù gǎn fù yán. yǐ ér lín lǜ bīng xún jiāng, yīn qiǎn rén nà kuǎn, ér yáng zhù mǎo fā wèi shǒu, shǒu bīng jiē guī yú lín. mǎo fā zhī shì bù jì, nǎi zhì jiǔ huì qīn yǒu yǔ jué, wèi qī yōng shì yuē: chéng jiāng pò, wú shǒu chén, bù dāng qù, rǔ xiān chū zǒu. yōng yuē: jūn wèi zhōng chén, wǒ dú bù néng wèi zhōng chén fù hū! mǎo fā xiào yuē: cǐ fēi fù rén nǚ zǐ suǒ néng yě. yōng yuē: wú qǐng xiān jūn sǐ. mǎo fā xiào zhǐ zhī. míng rì, nǎi sàn qí jiā zī yǔ dì zhí, pú bì xī qiǎn zhī. yuán bīng báo chéng, mǎo fā chén qǐ, shū jǐ shàng yuē: guó bù kě bèi, chéng bù kě jiàng. fū fù tóng sǐ, jié yì chéng shuāng. suì yǔ yōng shì tóng yì sǐ yú cóng róng táng. lín kāi mén jiàng. bā yán rù chéng, wèn tài shǒu hé zài, zuǒ yòu yǐ sǐ duì, shēn tàn xī zhī, mìng jù guān qīn hé zàng yú chí shàng, jì qí mù ér qù. shì wén, zèng huá wén gé dài zhì, shì wén jié, yōng shì shùn yì fū rén.
元兵攻池州,知州王起宗遁去。通判昌化趙卯發攝州事,繕壁聚糧,為固守計。元游騎至李陽河,都統張林屢諷之降,卯發忿氣填膺,瞠目視林,林不敢復言。已而林率兵巡江,陰遣人納款,而陽助卯發為守,守兵皆歸於林。卯發知事不濟,乃置酒會親友與訣,謂妻雍氏曰:「城將破,吾守臣,不當去,汝先出走。」雍曰:「君為忠臣,我獨不能為忠臣婦乎!」卯發笑曰:「此非婦人女子所能也。」雍曰:「吾請先君死。」卯發笑止之。明日,乃散其家資與弟侄,僕婢悉遣之。元兵薄城,卯發晨起,書几上曰:「國不可背,城不可降。夫婦同死,節義成雙。」遂與雍氏同縊死於從容堂。林開門降。巴延入城,問太守何在,左右以死對,深嘆息之,命具棺衾合葬於池上,祭其墓而去。事聞,贈華文閣待制,諡文節,雍氏順義夫人。
yuán tài zōng zhǎng sūn yuē hā dōu, jū běi fāng, zì dìng zōng yǐ lái, rì xún gān gē. zhì shì zhào fēng nuò mó hǎn wèi běi píng wáng, lǜ zhū wáng bīng zhèn shǒu, ér ān tú zǒng shěng yuàn zhī zhèng.
元太宗長孫曰哈都,居北方,自定宗以來,日尋干戈。至是詔封諾摩罕為北平王,率諸王兵鎮守,而安圖總省院之政。
yuán píng zhāng jūn guó zhòng shì shǐ tiān zé, zhì zhēn dìng bìng dǔ, fù zòu yuē: chén sǐ bù zú xī, dàn yuàn tiān bīng dù jiāng, shèn wù shā lüè. yǔ bù jí tā, suì zú. yuán zhǔ wén fù zhèn dào, shì zhōng wǔ, zhuī fēng zhèn yáng wáng.
元平章軍國重事史天澤,至真定病篤,附奏曰:「臣死不足惜,但願天兵渡江,慎勿殺掠。」語不及它,遂卒。元主聞訃震悼,諡忠武,追封鎮陽王。
tiān zé píng jū wèi cháng zì jīn qí néng, jí lín dà shì, yì rán yǐ tiān xià zì rèn. nián sì shí, shǐ zhé jié dú shū, lì lùn duō chū rén yì biǎo. bài xiāng zhī rì, mén tíng qiǎo rán. huò quàn yǐ quán zì zhāng, tiān zé jǔ táng wéi ào gào zhōu chí zhī yǔ yuē: yuàn xiàng gōng wú quán. jué lù xíng shǎng, tiān zǐ zhī bǐng, hé yǐ quán wèi? yán zhě cán fú. chū rù jiāng xiāng wǔ shí nián, shàng bù yí ér xià wú yuàn, rén yǐ bǐ guō zi yí cáo bīn.
天澤平居未嘗自矜其能,及臨大事,毅然以天下自任。年四十,始折節讀書,立論多出人意表。拜相之日,門庭悄然。或勸以權自張,天澤舉唐韋澳告周墀之語曰:「願相公無權。爵祿刑賞,天子之柄,何以權為?」言者慚服。出入將相五十年,上不疑而下無怨,人以比郭子儀、曹彬。
jiǎ shì dào yǐ jīng shuì qī wàn yú rén jǐn shǔ sūn hǔ chén, jūn yú chí zhōu zhī xià liú dīng jiā zhōu, xià guì yǐ zhàn jiàn èr qiān wǔ bǎi sōu héng gèn jiāng zhōng, shì dào zì jiāng hòu jūn jūn lǔ gǎng. guì shī lì yú è, kǒng dū fǔ chéng gōng, wú suǒ táo zuì, yòu kǒng hǔ chén xīn jìn chū jǐ shàng, shū wú dòu zhì. huì bā yán lìng jūn zhōng zuò dà fá shù shí, cǎi xīn chú zhì qí shàng, yáng yán yù fén zhōu, zhū jūn dàn zhòu yè yán bèi ér yǐ. bā yán fēn bù qí jiā àn ér jìn, huī zhàn jiàn hé shì chōng hǔ chén jūn.
賈似道以精稅七萬餘人盡屬孫虎臣,軍於池州之下流丁家洲,夏貴以戰艦二千五百艘橫亘江中,似道自將後軍軍魯港。貴失利於鄂,恐督府成功,無所逃罪,又恐虎臣新進出己上,殊無鬥志。會巴延令軍中作大伐數十,採薪芻置其上,陽言欲焚舟,諸軍但晝夜嚴備而已。巴延分步騎夾岸而進,麾戰艦合勢沖虎臣軍。
shí ā zhū yǔ hǔ chén duì zhèn, bā yán mìng jǔ jù pào jī hǔ chén jūn. ā zhū yǐ huá chuán shù qiān sōu chéng nèi zhí jìn, hū shēng dòng tiān dì. hǔ chén xiān fēng jiāng jiāng cái fāng jiē zhàn, hǔ chén jù guò qí qiè suǒ chéng zhōu, zhòng jiàn zhī, yán guàn yuē: bù shuài dùn yǐ! jūn suì luàn. xià guì bù zhàn ér zǒu, yǐ piān zhōu lüè shì dào chuán, hū yuē: bǐ zhòng wǒ guǎ, shì bù zhī yǐ! shì dào wén zhī, cuò è shī cuò, jù míng zhēng shōu jūn, zhú lú bǒ dàng, zhà fēn zhà hé. ā zhū yǔ zhèn fǔ hé wěi lǐ tíng děng, yǐ xiǎo qí huī jiāng xiào, zuǒ yòu jǐ zhī, shā nì sǐ zhě bù kě shèng jì, jūn zī qì xiè jǐn wèi yuán suǒ huò.
時阿珠與虎臣對陣,巴延命舉巨砲擊虎臣軍。阿珠以划船數千艘乘內直進,呼聲動天地。虎臣先鋒將姜才方接戰,虎臣遽過其妾所乘舟,眾見之,訁雚曰:「步帥遁矣!」軍遂亂。夏貴不戰而走,以扁舟掠似道船,呼曰:「彼眾我寡,勢不支矣!」似道聞之,錯愕失措,遽鳴鉦收軍,舳艫簸蕩,乍分乍合。阿珠與鎮撫何瑋、李庭等,以小旗麾將校,左右掎之,殺溺死者不可勝計,軍資器械盡為元所獲。
shì dào yè zhù zhū jīn shā, zhào guì jì shì. qǐng zhī, hǔ chén zhì, fǔ yīng kū yuē: wú bīng wú yī rén yòng mìng zhě. guì wēi xiào yuē: wú cháng xuè zhàn dāng zhī yǐ. shì dào yuē: jì jiāng ān chū? guì yuē: zhū jūn jù dǎn luò, wú hé yǐ zhàn! shī xiāng wéi yǒu rù yáng zhōu zhāo kuì bīng, yíng jià hǎi shàng, wú dāng yǐ sǐ shǒu huái xī ěr. suì jiě zhōu qù. shì dào nǎi yǔ hǔ chén dān gě bēn hái yáng zhōu. míng rì, kuì bīng bì jiāng ér xià, shì dào shǐ rén dēng àn, yáng qí zhāo zhī, jiē mò yīng, zhì yǒu wèi è yǔ mān mà zhě.
似道夜駐珠金沙,召貴計事。頃之,虎臣至,撫膺哭曰:「吾兵無一人用命者。」貴微笑曰:「吾嘗血戰當之矣。」似道曰:「計將安出?」貴曰:「諸軍俱膽落,吾何以戰!師相惟有入揚州招潰兵,迎駕海上,吾當以死守淮西耳。」遂解舟去。似道乃與虎臣單舸奔還揚州。明日,潰兵蔽江而下,似道使人登岸,揚旗招之,皆莫應,至有為惡語嫚罵者。
rén xū, yuán jūn gōng ráo zhōu, zhī zhōu táng zhèn fā zhōu mín chéng shǒu. shí yuán qiǎn shǐ lái qǔ jiàng kuǎn, tōng pàn wàn dào tóng yīn shǐ yú suǒ bù liǎn bái jīn niú jiǔ, bèi zhèn lǐ, wēi fěng zhèn jiàng, zhèn chì zhī yuē: wǒ rěn tōu shēng fù guó yé! chéng zhōng shào nián gǎn zhèn yán, shā yuán shǐ zhě. yǐ ér yuán jūn dēng pí, zhòng jiē sàn. zhèn rù zuò fǔ zhōng, yuán jūn zhí dú shǐ shǔ jiàng, zhèn zhì bǐ yú dì, bù qū, suì sǐ zhī. chēn zhōu shǒu zhào chóng yuán yù jū chéng zhōng, yì sǐ zhī. dào tóng yǐ chéng jiàng. zhèn shǐ yǐ wǔ jiǎ shì dào bà guān, jiā jū, jiǔ zhī, qǐ zhī ráo zhōu, zhì shì sǐ jié. zèng huá wén gé dài zhì, shì zhōng jiè.
壬戌,元軍攻饒州,知州唐震發州民城守。時元遣使來取降款,通判萬道同陰使於所部斂白金、牛、酒,備陣禮,微諷震降,震叱之曰:「我忍偷生負國耶!」城中少年感震言,殺元使者。已而元軍登陴,眾皆散。震入坐府中,元軍執牘使署降,震擲筆於地,不屈,遂死之。郴州守趙崇榞寓居城中,亦死之。道同以城降。震始以忤賈似道罷官,家居,久之,起知饒州,至是死節。贈華文閣待制,諡忠介。
chū, tè jìn fèng cí jiāng wàn lǐ, wén xiāng pān chéng pò, záo chí zhī shān hòu pǔ, biǎn qí tíng yuē zhǐ shuǐ, rén mò yù qí yì. jí wén jǐng, zhí mén rén chén wěi qì shǒu yuē: dà shì bù kě zhī, yú suī bù zài wèi, dāng yǔ guó wèi cún wáng. zhì shì yuán jūn zhí qí dì zhī nán jiàn zhōu wàn qǐng, suǒ jīn yín bù dé, zhī jiě zhī, wàn lǐ fù zhǐ shuǐ sǐ, zuǒ yòu jí zi hào xiāng jì tóu chí zhōng, jī shī rú dié. yì rì, wàn lǐ shī dú fú chū, cóng zhě liǎn zàng zhī. xún zèng tài fù yì guó gōng, shì wén zhōng.
初,特進、奉祠江萬里,聞襄、攀城破,鑿池芝山後圃,扁其亭曰止水,人莫喻其意。及聞警,執門人陳偉器手曰:「大勢不可支,余雖不在位,當與國為存亡。」至是元軍執其弟知南劍州萬頃,索金銀不得,支解之,萬里赴止水死,左右及子鎬相繼投池中,積屍如疊。翼日,萬里屍獨浮出,從者斂葬之。尋贈太傅、益國公,諡文忠。
jiǎ zǐ, yuán bīng gōng lín jiāng jūn, zhī jūn bào lián sǐ zhī.
甲子,元兵攻臨江軍,知軍鮑廉死之。
zhōng shū shè rén wáng yīng lín yán: tú dà huàn zhě bì lüè xì gù, qiú shí xiào zhě bì qù xū wén. qǐng jí zhū lù qín wáng zhī shī, yǒu néng shuài xiān ér zhì zhě, hòu shǎng yǐ zuò yǒng gǎn zhī qì, bìng lì jìn zhàn, wéi néng zhàn sī kě shǒu. yīn tiáo shàng qiú jiāng cái liàn jūn shí bèi liáng xiǎng děng shì, bù bào.
中書舍人王應麟言:「圖大患者必略細故,求實效者必去虛文。請集諸路勤王之師,有能率先而至者,厚賞以作勇敢之氣,並力進戰,惟能戰斯可守。」因條上求將材、練軍實、備糧餉等事,不報。
yǐ chǒu, jiǎ shì dào zhì yáng zhōu, xí liè jùn rú hǎi shàng yíng jià, shàng shū qǐng qiān dōu. tài huáng tài hòu bù xǔ, zhào xià gōng qīng zá yì. wáng yuè qǐng jiān bì, wèi jué, yǐ jǐ bù néng yǔ dà jì, qǐ bà zhèng, bù dài bào jìng qù. yǐ ér zōng xué shēng shàng yán: bì xià yí bì, bù yú qìng yuán zé yú píng jiāng shì shì wēi jí, zé háng hǎi xìng mǐn bù sī wǒ néng wǎng bǐ yì néng wǎng, tú jīng rǎo wú yì. nǎi zhǐ.
乙丑,賈似道至揚州,檄列郡如海上迎駕,上書請遷都。太皇太后不許,詔下公卿雜議。王龠請堅蹕,未決,以己不能與大計,乞罷政,不待報徑去。已而宗學生上言:「陛下移蹕,不於慶元則於平江;事勢危急,則航海幸閩;不思我能往彼亦能往,徒驚擾無益。」乃止。
shí fāng wēi jí, zhēng zhū jiāng qín wáng, duō bù zhì, wéi yǐng zhōu shǒu jiāng zhāng shì jié lǜ bīng rù wèi, fù ráo zhōu. chén yí zhōng yí shì jié guī zì yuán, yì qí suǒ bù jūn.
時方危急,征諸將勤王,多不至,惟郢州守將張世傑率兵入衛,復饒州。陳宜中疑世傑歸自元,易其所部軍。
yuán ā ěr hā yǎ yán: jiāng líng, sòng jù zhèn, dì jū dà jiāng shàng liú, tún jīng bīng bù chì shù shí wàn, ruò fēi chéng cǐ pò zhú zhī shì qǔ zhī, jiāng shuǐ fàn yì, è hàn zhī chéng yì kǒng nán shǒu. yuán zhǔ cóng qí qǐng, réng xǐ shū qiǎn shǐ zhāo xiáng.
元阿爾哈雅言:「江陵,宋巨鎮,地居大江上流,屯精兵不啻數十萬,若非乘此破竹之勢取之,江水泛溢,鄂、漢之城亦恐難守。」元主從其請,仍璽書遣使招降。
bǐng yín, yǐ wén tiān xiáng wèi jiāng xī ān fǔ fù shǐ, zhī gàn zhōu. qín wáng zhào zhì gàn, tiān xiáng pěng zhī tì qì, fā jùn zhōng háo jié, bìng jié xī dòng shān mán, yǒu zhòng wàn rén, suì rù wèi. qí yǒu zhǐ zhī yuē: jīn yuán bīng sān dào gǔ xíng, pò jiāo jī, báo nèi dì. jūn yǐ wū hé wàn yú fù zhī, shì hé yì qū qún yáng ér bó měng hǔ? tiān xiáng yuē: wú yì zhī qí rán yě. dì guó jiā yǎng yù chén shù sān bǎi yú nián, yī dàn yǒu jí, zhēng tiān xià bīng, wú yī rén yī qí rù guān zhě. wú shēn hèn yú cǐ, gù bù zì liàng lì ér yǐ shēn xùn zhī, shù tiān xià zhōng chén yì shì jiāng wén fēng ér qǐ. yì shèng zhě móu lì, rén zhòng zhě gōng jì. rú cǐ, zé shè jì yóu kě bǎo yě. tiān xiáng xìng háo huá, píng shēng zì fèng shén hòu, shēng jì mǎn qián, zhì shì tòng zì yì sǔn, jǐn yǐ jiā zī wèi jūn fèi. měi yǔ bīn kè liáo zuǒ yǔ jí shí shì, zhé fǔ jǐ yuē: lè rén zhī lè zhě yōu rén zhī yōu, shí rén zhī shí zhě sǐ rén zhī shì. wén zhě wèi zhī gǎn dòng.
丙寅,以文天祥為江西安撫副使,知贛州。勤王詔至贛,天祥捧之涕泣,發郡中豪傑,並結溪峒山蠻,有眾萬人,遂入衛。其友止之曰:「今元兵三道鼓行,破郊畿,薄內地。君以烏合萬餘赴之,是何異驅群羊而搏猛虎?」天祥曰:「吾亦知其然也。第國家養育臣庶三百餘年,一旦有急,征天下兵,無一人一騎入關者。吾深恨於此,故不自量力而以身徇之,庶天下忠臣義士將聞風而起。義勝者謀立,人眾者功濟。如此,則社稷猶可保也。」天祥性豪華,平生自奉甚厚,聲伎滿前,至是痛自抑損,盡以家資為軍費。每與賓客、僚佐語及時事,輒撫幾曰:「樂人之樂者憂人之憂,食人之食者死人之事。」聞者為之感動。
shù chén, hú nán tí xíng lǐ fèi qiǎn jiāng lǜ shì shì sān qiān rén rù yuán. xún yǐ fèi zhī tán zhōu jiān hú nán ān fǔ shǐ.
戍辰,湖南提刑李芾遣將率仕士三千人入援。尋以芾知潭州兼湖南安撫使。
shí hú běi zhōu jùn jiē pò, qí yǒu quàn fèi wù xíng, yuē: wú yǐ, jí yǐ shēn xíng kě yě. fèi yuē: wú qǐ zhuō yú móu shēn zāi? dì yǐ shì shòu guó ēn, suī fèi qì zhōng, yóu sī suǒ yǐ bào zhě. jīn xìng yòng wǒ, wǒ yǐ jiā xǔ guó yǐ!
時湖北州郡皆破,其友勸芾勿行,曰:「無已,即以身行可也。」芾曰:「吾豈拙於謀身哉?第以世受國恩,雖廢棄中,猶思所以報者。今幸用我,我以家許國矣!」
jǐ sì, yǐ chén yí zhōng zhī shū mì yuàn shì, céng yuān zi tóng zhī shū mì yuàn shì, lǐ bù shì láng wén jí wēng qiān shū shū mì yuàn shì, ní pǔ tóng qiān shū shū mì yuàn shì. zhào wáng yuè wèi zhè xī jiāng dōng xuān fǔ shǐ, shǐ jū jīng shī yǐ bèi zī fǎng.
己巳,以陳宜中知樞密院事,曾淵子同知樞密院事,禮部侍郎文及翁簽書樞密院事,倪普同簽書樞密院事。召王龠為浙西、江東宣撫使,使居京師以備咨訪。
shí yuán xíng rén hǎo jīng shàng liú yí zhēn, yuán zhǔ fù shǐ lǐ bù shàng shū zhōng dōu hā yǎ jí jīng dì xíng shū mì yuàn dōu shì hǎo yōng děng lái wèn zhí xíng rén zhī zuì. jiǎ shì dào dà kǒng, nǎi qiǎn zǒng guǎn duàn yòu yǐ lǐ sòng jīng guī. jīng dào bìng, yuán zhǔ chì shū mì yuàn jí shàng yī jìn shì yíng láo, suǒ guò, fù lǎo zhān wàng liú tì.
時元行人郝經尚留儀真,元主復使禮部尚書中都哈雅及經弟行樞密院都事郝庸等來問執行人之罪。賈似道大恐,乃遣總管段佑以禮送經歸。經道病,元主敕樞密院及尚醫近侍迎勞,所過,父老瞻望流涕。
yuán bīng gōng jiā dìng, dōu tǒng hóu xìng lì yù, sǐ zhī.
元兵攻嘉定,都統侯興力御,死之。
gēng wǔ, píng zhāng jūn guó zhòng shì dū du zhū lù jūn mǎ jiǎ shì dào jiǎ.
庚午,平章軍國重事、都督諸路軍馬賈似道賈。
chū, chén yí zhōng fù shì dào, zhòu dé dēng zhèng fǔ. zhì shì táng lì wēng yīng lóng, zì jūn zhōng yǐ dū du fǔ yìn hái, yí zhōng wèn shì dào suǒ zài, yīng lóng yǐ bù zhī duì. yí zhòng yì qí yǐ sǐ, jí shàng shū qǐng zhū shì dào yǐ zhèng wù guó zhī zuì. tài huáng tài hòu yuē: shì dào qín láo sān cháo, ān rěn yǐ yī zhāo zhī zuì, shī dài dà chén zhī lǐ! zhào shòu lǐ quán guān shǐ, bà píng zhāng dū du. fán shì dào zhū bù xù mín zhī zhèng, cì dì chú zhī, fàng hái zhū cuàn zhé rén. zhào yǔ kě chú míng, lìng lín ān fǔ bǔ àn zhī.
初,陳宜中附似道,驟得登政府。至是堂吏翁應龍,自軍中以都督府印還,宜中問似道所在,應龍以不知對。宜中意其已死,即上疏請誅似道以正誤國之罪。太皇太后曰:「似道勤勞三朝,安忍以一朝之罪,失待大臣之禮!」詔授醴泉觀使,罷平章、都督。凡似道諸不恤民之政,次第除之,放還諸竄謫人。趙與可除名,令臨安府捕案之。
xīn wèi, yòu chéng xiàng zhāng jiàn wén yuán bīng rì pò. tuō gù jìng dùn qù.
辛未,右丞相章鑒聞元兵日迫。託故徑遁去。
jiāng huái zhāo tǎo shǐ wāng lì xìn wén jiǎ shì dào shī kuì, jiāng hàn shǒu chén wàng fēng jiàng dùn, tàn yuē: wú jīn rì yóu de sǐ yú sòng tǔ yě! nǎi zhì jiǔ, zhào bīn liáo yǔ jué, shǒu zì wèi biǎo, qǐ jū sān gōng, yǔ cóng zi shū, shǔ yǐ jiā shì. yè fēn, qǐ bù tíng zhōng, kāng kǎi bēi gē, wò quán fǔ àn zhě sān. yǐ shì shī shēng sān rì, è kēng ér zú.
江淮招討使汪立信聞賈似道師潰,江、漢守臣望風降遁,嘆曰:「吾今日猶得死於宋土也!」乃置酒,召賓僚與訣,手自為表,起居三宮,與從子書,屬以家事。夜分,起步庭中,慷慨悲歌,握拳撫案者三。以是失聲三日,扼吭而卒。
shì yuè, yán jiāng zhì zhì dà shǐ jiàn kāng xíng gōng liú shǒu zhào jìn qì chéng nán zǒu, dōu tǒng xú wáng róng wēng fú děng yǐ chéng jiàng yuán, zhī níng guó fǔ zhào yǔ kě zhī jiàng xìng fǔ wú yì yì qì chéng dùn, zhī tài píng zhōu mèng zhī jìn zhī hé zhōu wáng shàn zhī wú wèi jūn liú quán zhī lián zhōu sūn sì wǔ xiāng jì yíng jiàng.
是月,沿江制置大使、建康行宮留守趙溍棄城南走,都統徐王榮、翁福等以城降元,知寧國府趙與可、知降興府吳益亦棄城遁,知太平州孟之溍、知和州王善、知無為軍劉權、知漣州孫嗣武相繼迎降。
yuán zhǔ rú shàng dōu.
元主如上都。
è hàn jiàng chén zhāng yàn rán děng shàng shū yú yuán zhǔ yuē: sòng zhī quán chén, bù jiàn jiù yuē, jū liú shǐ zhě, shí fēi sòng zhǔ zhī zuì, gǎn yǎng qí shèng cí, zhǐ zuì shàn mìng zhī chén, bù lìng zhào shì fá sì yuán zhǔ zhào fù què, yù zhī yuē: qīng yán liáng shì. qīng jì bù wàng jiù zhǔ, bì néng fǔ bì wǒ jiā. yǐ qiǎn bā yán àn bīng bù jìn, réng qiǎn lián xī xián děng chí shū wǎng shǐ. guǒ néng huǐ guò lái fù, jì wǎng zhī qiān, zhèn fù hé yóu! zhì yú quán chén jiǎ shì dào, shàng wú zuì zhī zhī xīn, kuàng kěn lìng zhào shì fá sì hū? ruò qí zhí mí wǎng quān, wèi rán zhī shì, zhèn jiāng hé yán! tiān qí jiàn zhī!
鄂、漢降臣張晏然等上書於元主曰:「宋之權臣,不踐舊約,拘留使者,實非宋主之罪,敢仰祈聖慈,止罪擅命之臣,不令趙氏乏祀」元主召赴闕,諭之曰:「卿言良是。卿既不忘舊主,必能輔弼我家。已遣巴延按兵不進,仍遣廉希賢等持書往使。果能悔過來附,既往之愆,朕復何尤!至於權臣賈似道,尚無罪之之心,況肯令趙氏乏祀乎?若其執迷罔悛,未然之事,朕將何言!天其鑒之!」
sān yuè, rén shēn shuò, diàn qián dōu zhǐ huī shǐ hán zhèn, fù qǐng dì qiān dōu, rú jiǎ shì dào zhī yì. chén yí zhōng yù shì jǐ fēi shì dào dǎng, nǎi zhào zhèn jì shì, fú zhuàng shì, xiù tiě chuí jī shā zhī. zhèn bù jiāng lǐ dà shí děng pàn, gōng jiā huì mén, shè huǒ jiàn zhì dà nèi. jí fā bīng bǔ zhī, jiē sàn zǒu, xié zhèn mǔ qī jí zhū zi chū bēn yuán jūn.
三月,壬申朔,殿前都指揮使韓震,復請帝遷都,如賈似道之議。陳宜中欲示己非似道黨,乃召震計事,伏壯士,袖鐵椎擊殺之。震部將李大時等叛,攻嘉會門,射火箭至大內。急發兵捕之,皆散走,攜震母妻及諸子出奔元軍。
guǐ yǒu, yuán bā yán rù jiàn kāng. shí jiāng dōng dà yì, jū mín fá shí, bā yán kāi cāng zhèn zhī, qiǎn yī zhì jí, mín dà yuè. huò yǐ wāng lì xìn èr cè jí sǐ gào bā yán, qǐng lù qí nú, bā yán tàn xī jiǔ zhī, yuē: sòng yǒu shì rén, yǒu shì yán zāi! shǐ guǒ yòng zhī, wú ān dé zhì cǐ! mìng qiú qí jiā, hòu xù zhī. yú shì jīn míng yǐ lì xìn zhī sàng guī zàng dān yáng. qí zi lín zài jiàn kāng, bù kěn cóng zhòng jiàng yuán, qí qū zǒu mǐn yǐ sǐ.
癸酉,元巴延入建康。時江東大疫,居民乏食,巴延開倉賑之,遣醫治疾,民大悅。或以汪立信二策及死告巴延,請戮其孥,巴延嘆息久之,曰:「宋有是人,有是言哉!使果用之,吾安得至此!」命求其家,厚恤之。於是金明以立信之喪歸葬丹陽。其子麟在建康,不肯從眾降元,崎嶇走閩以死。
yuán zhǔ zhào bā yán, yǐ shí fāng shǔ, bù lì xíng shī, qí qiū zài jǔ. bā yán zòu yuē: sòng rén zhī jù jiāng hǎi, rú shòu bǎo xiǎn jīn yǐ è qí kēng, zòng zhī zé yì ér shì yǐ. yuán zhǔ yuē: jiāng zài jūn bù cóng zhōng zhì, bīng fǎ yě. suì zhào bā yán yǐ xíng zhōng shū shěng zhù jiàn kāng, ā zhū fēn zhù yáng zhōu, yǔ bó ěr huān dá chūn jué sòng huái nán zhī yuán. bā yán fēn bīng sì chū, zhèn jiāng tǒng zhì shí zǔ zhōng qǐng jiàng.
元主詔巴延,以時方暑,不利行師,俟秋再舉。巴延奏曰:「宋人之據江海,如獸保險;今已扼其吭,縱之則逸而逝矣。」元主曰:「將在軍不從中制,兵法也。」遂詔巴延以行中書省駐建康,阿珠分駐揚州,與博爾歡、達春絕宋淮南之援。巴延分兵四出,鎮江統制石祖忠請降。
cháo tíng yǐ yuán bīng jiàn pò, mìng zhè xī tí xíng sī zhǔn bèi chāi qiǎn liú jīng shù wú jiāng, liǎng zhè zhuǎn yùn sī zhǔn bèi chāi qiǎn luó lín zhè jiāng ān fǔ sī cān yì mín zhāng rú shù dú sōng guān, shān yīn xiàn chéng xú gāi zhèng jiāng yù tiān xìng shù sì ān zhèn, qǐ zhào huái wèi tài fǔ sì chéng, shù yín lín dōng bà. rú, jùn zhī céng sūn yě.
朝廷以元兵漸迫,命浙西提刑司準備差遣劉經戍吳江,兩浙轉運司準備差遣羅林、浙江安撫司參議民張濡戍獨松關,山陰縣丞徐垓、正將郁天興戍四安鎮,起趙淮為太府寺丞,戍銀林東壩。濡,俊之曾孫也。
zhào zhāng jiàn hái cháo. jiàn yán: hán zhèn suī qǐng qiān dōu, yì shí wú tā, jù zhì zhī sǐ, zhèn jīng chéng yú, shì yì tài guò. chén yí zhōng xián zhī.
召章鑒還朝。鑒言:「韓震雖請遷都,意實無它,遽置之死,震驚乘輿,似亦太過。」陳宜中銜之。
jiǎ xū, yuán bīng gōng wú xī xiàn, zhī xiàn ruǎn yīng dé chū zhàn, yī jūn jiē méi, yīng dé fù shuǐ sǐ.
甲戌,元兵攻無錫縣,知縣阮應得出戰,一軍皆沒,應得赴水死。
yǐ hài, zhào yù pàn jiāng lǚ wén huàn chén yì fàn wén hǔ, shǐ tōng hé yú yuán, yì xī bīng.
乙亥,詔諭叛將呂文煥、陳奕、范文虎,使通和於元,議息兵。
yǐ wáng yuè wèi zuǒ chéng xiàng jiān shū mì shǐ.
以王龠為左丞相兼樞密使。
mǐn zhōng dì fù dà zhèn.
閩中地復大震。
yòu chéng xiàng zhāng jiàn wèi yù shǐ wáng yīng lín suǒ hé, xuē guān, fàng guī tián lǐ, tài huáng tài hòu mìng réng yǔ cí lù. jiàn jū xiàng wèi, hào kuān hòu, yǔ rén duō xǔ kě, shí mù wèi mǎn cháo huān.
右丞相章鑒為御史王應麟所劾,削官,放歸田裡,太皇太后命仍與祠祿。鑒居相位,號寬厚,與人多許可,時目為「滿朝歡。」
shì yù shǐ chén guò, qǐng cuàn jiǎ shì dào, bìng zhì qí dǎng, wēng yīng lóng děng bù qí bào ér qù, jiān chá yù shǐ pān wén qīng jì kě qǐng cóng guò suǒ qǐng. nǎi mìng bǔ yīng lóng, xià lín ān fǔ yù, bà liào yíng zhōng wáng tíng liú liáng guì yóu wèn zhū jùn chén bó dà dǒng pǔ, zhé hóng qǐ wèi zhèn jiāng zì xiào.
侍御史陳過,請竄賈似道,並治其黨,翁應龍等不俟報而去,監察御史潘文卿、季可請從過所請。乃命捕應龍,下臨安府獄,罷廖瑩中、王庭、劉良貴、游汶、硃浚、陳伯大、董朴,謫洪起畏鎮江自效。
bǐng zǐ, xià zhào zuì jǐ.
丙子,下詔罪己。
yǐ chén yí zhōng wèi yòu chéng xiàng jiān shū mì shǐ. wáng yuè hái cháo, yǔ yí zhōng lùn shì duō bù hé. yí zhōng qǐng jiàn dū fǔ yú jīng, xí zhào zhū lù jūn mǎ qín wáng, bìng lìng kuì jūn gè guī suǒ bù, tuán jié nèi wài bīng shí qī wàn wǔ qiān rén, fēn xiāng, chà guān dū zhī.
以陳宜中為右丞相兼樞密使。王龠還朝,與宜中論事多不合。宜中請建督府於京,檄召諸路軍馬勤王,並令潰軍各歸所部,團結內外兵十七萬五千人,分廂,差官督之。
zhào gāo sī dé quán bīng bù shàng shū. sī dé shū qǐng zhū jiān chén yǐ xiè tiān xià, kāi yán lù yǐ huí tiān xīn, jù rén cái yǐ jì guó shì, jīng jié yì yǐ lì nuò fū, jié cái lì yǐ shōu sàn wáng. sī dé tòng guó shì zhī wēi, jī liè yán shì wú suǒ bì, zhuó hàn lín xué shì.
召高斯得權兵部尚書。斯得疏請誅奸臣以謝天下,開言路以回天心,聚人才以濟國是,旌節義以厲懦夫,竭財力以收散亡。斯得痛國事之危,激烈言事無所避,擢翰林學士。
yù shǐ sūn róng sǒu qǐng cuàn jí qián shuō yǒu wú yì děng, chén yí zhōng yǐ wèi bù lù fēi shèng shì shì, zǔ zōng zhōng hòu, wèi cháng qīng yòng. wáng yuè lì zhēng, wèi dāng rú róng sǒu suǒ yán, yì bù jué. yáng wén zhòng yán: shì wēi qiě jí yǐ, zǔ zōng suǒ shēn lài, yì zhào suǒ jì mìng, zài hu èr xiāng gǒu yǐ bù xié zhī gù, jīn rì bù zhàn, míng rì bù zhēng, shí bù zài lái, hòu huǐ hé jí!
御史孫嶸叟請竄籍潛說友、吳益等,陳宜中以為簿錄非盛世事,祖宗忠厚,未嘗輕用。王龠力爭,謂當如嶸叟所言,議不決。楊文仲言:「事危且急矣,祖宗所深賴,億兆所寄命,在乎二相;苟以不協之故,今日不戰,明日不征,時不再來,後悔何及!」
dīng chǒu, zhī chú zhōu wáng yīng lóng yǐ chéng jiàng yuán.
丁丑,知滁州王應龍以城降元。
jǐ mǎo, zhàng wēng yīng lóng, cì pèi jí yáng jūn.
己卯,杖翁應龍,刺配吉陽軍。
mìng wáng yuè chén yí zhōng bìng dū du zhū lù jūn mǎ.
命王龠、陳宜中並都督諸路軍馬。
rén wǔ, zhuī fù wú qián xiàng shì bì guān.
壬午,追復吳潛、向士璧官。
yuán bīng gōng cháng zhōu. zhī zhōu zhào yǔ jiàn dùn, zhōu rén qián yín yǐ chéng jiàng.
元兵攻常州。知州趙與鑒遁,州人錢訔以城降。
jiǎ shēn, yuán bīng gōng xī hǎi zhōu, zhī zhōu dīng shùn jiàng. yǐ yǒu, zhī dōng hǎi zhōu shī jū wén qǐ xiáng yú xī hǎi zhōu.
甲申,元兵攻西海州,知州丁順降。乙酉,知東海州施居文乞降於西海州。
zhī píng jiāng fǔ qián shuō yǒu yǐ chéng jiàng yuán.
知平江府潛說友以城降元。
zhào zhāng shì jié zǒng dū du fǔ zhū jūn. bǐng xū, zhī guǎng dé jūn líng hú gài yǐ chéng jiàng yuán. shì jié qiǎn qí jiāng yán shùn lǐ cún jìn jūn guǎng dé, xiè hóng yǒng jìn jūn píng jiāng, lǐ shān jìn jūn cháng zhōu, shùn suì fù guǎng dé jūn.
詔張世傑總都督府諸軍。丙戌,知廣德軍令狐概以城降元。世傑遣其將閻順、李存進軍廣德,謝洪永進軍平江,李山進軍常州,順遂復廣德軍。
dīng hài, yǒu èr xīng dǒu yú zhōng tiān, qǐng zhī, yī xīng yǔn.
丁亥,有二星斗於中天,頃之,一星隕。
jǐ chǒu, qù wǔ jùn zhèn fǔ shǐ lǚ wén fú jiāng bīng rù wèi, wén fú shā shǐ zhě, bù shòu mìng.
己丑,趣五郡鎮撫使呂文福將兵入衛,文福殺使者,不受命。
gēng yín, yuán bīng jì pò, lín ān jiè yán, tóng zhī shū mì yuàn céng yuān zi zuǒ sī jiàn pān wén qīng yòu zhèng yán jì kě liǎng zhè zhuǎn yùn fù shǐ xǔ zì zhè dōng ān fǔ shǐ wáng lín lóng shì cóng chén jiān hé mèng guì céng xī xián děng shù shí rén jiē dùn, cháo zhōng wèi zhī xiāo rán. qiān shū shū mì yuàn shì wén jí wēng, tóng qiān shū shū mì yuàn shì ní pǔ, fěng tái jiàn hé jǐ, zhāng wèi shàng, jí chū guān dùn. tài huáng tài hòu wén zhī, zhào bǎng cháo táng yuē: wǒ cháo sān bǎi yú nián, dài shì dài fū yǐ lǐ. wú yǔ sì jūn zāo jiā duō nán, ěr dà xiǎo chén wèi cháng yǒu chū yī yán yǐ jiù guó zhě, nèi ér shù liáo pàn guān lí cì, wài ér shǒu lìng wěi yìn qì chéng, ěr mù zhī sī jì bù néng wèi wú jiū jī, èr sān zhí zhèng yòu bù néng chàng lǜ qún gōng, fāng qiě biǎo lǐ hé móu, jiē zhǒng xiāo dùn. píng rì dú shèng xián shū, zì xǔ wèi hé! nǎi yú cǐ shí zuò cǐ jǔ cuò, shēng hé miàn mù duì rén, sǐ yì hé yǐ jiàn xiān dì! tiān mìng wèi gǎi, guó fǎ shàng cún, qí zài cháo wén wǔ, bìng zhuǎn èr zī, qí fù guó qì yǔ zhě, yù shǐ tái jué chá yǐ wén. rán bù néng jìn yě.
庚寅,元兵既迫,臨安戒嚴,同知樞密院曾淵子、左司諫潘文卿、右正言季可、兩浙轉運副使許自、浙東安撫使王霖龍、侍從陳堅、何夢桂、曾希賢等數十人皆遁,朝中為之蕭然。簽書樞密院事文及翁,同簽書樞密院事倪普,諷台諫劾己,章未上,亟出關遁。太皇太后聞之,詔榜朝堂曰:「我朝三百餘年,待士大夫以禮。吾與嗣君遭家多難,爾大小臣未嘗有出一言以救國者,內而庶僚畔官離次,外而守令委印棄城,耳目之司既不能為吾糾擊,二三執政又不能倡率群工,方且表里合謀,接踵宵遁。平日讀聖賢書,自許謂何!乃於此時作此舉措,生何面目對人,死亦何以見先帝!天命未改,國法尚存,其在朝文武,並轉二資,其負國棄予者,御史台覺察以聞。」然不能禁也。
xīn mǎo, yuán shǐ zhě lián xī xián yán zhōng fàn zhì jiàn kāng. xī xián qǐng bīng zì wèi, bā yán yuē: xíng rén yǐ yán bù yǐ bīng, bīng duō fǎn zhì yí ěr. xī xián gù qǐng, suì yǐ bīng wǔ bǎi sòng zhī. bā yán réng xià lìng zhū jiāng gè shǒu yíng lěi, wù dé wàng yǒu qīn lüè. xī xián děng zhì dú sōng guān, zhāng rú bù qǔ shā zhōng fàn, zhí xī xián sòng lín ān, xī xián bìng chuàng sǐ.
辛卯,元使者廉希賢、嚴忠范至建康。希賢請兵自衛,巴延曰:「行人以言不以兵,兵多反致疑耳。」希賢固請,遂以兵五百送之。巴延仍下令諸將各守營壘,勿得妄有侵掠。希賢等至獨松關,張濡部曲殺忠范,執希賢送臨安,希賢病創死。
yuán ā ěr hā yǎ lǜ bīng guī qǔ jīng hú, liú jiǎ jū zhēn shǒu è. jū zhēn fā cāng lǐn yǐ zhèn liú wáng, sòng zōng shì zi sūn liú yù zhě, lǐn shí zhī, bù biàn qí fú ér xíng qí chǔ bì, dōng nán wèi xià jùn xiàn shāng lǚ liú zhì zhě, gěi yǐn shǐ guī, miǎn kuò shāng shuì jí hú dí zhī jìn, zào zhōu shù bǎi sōu, jià yǐ shuǐ jūn, bù zhì bìng mín, yī fāng ān zhī.
元阿爾哈雅率兵規取荊湖,留賈居貞守鄂。居貞發倉廩以賑流亡,宋宗室子孫流寓者,廩食之,不變其服而行其楮幣,東南未下郡縣商旅留滯者,給引使歸,免括商稅及湖荻之禁,造舟數百艘,駕以水軍,不致病民,一方安之。
rén chén, yuán ā ěr hā yǎ gōng yuè zhōu, ān fǔ shǐ gāo shì jié, huì yǐng fù yuè sān zhōu jí shàng liú zhū jūn zhàn chuán shù qiān sōu, è jīng jiāng kǒu. ā ěr hā yǎ dū zhū yì shuǐ jūn tún dōng àn, shì jié chéng yè chén yú dòng tíng hú zhōng. ā ěr hā yǎ zhuī zhú shì jié, zhǎn zhī yǐ xùn, yuè zhōu zǒng zhì mèng zǐ jìn jǔ chéng jiàng.
壬辰,元阿爾哈雅攻岳州,安撫使高世傑,會郢、復、岳三州及上流諸軍戰船數千艘,扼荊江口。阿爾哈雅督諸翼水軍屯東岸,世傑乘夜陳於洞庭湖中。阿爾哈雅追逐世傑,斬之以徇,岳州總制孟子縉舉城降。
bǐng shēn, yǐ chén hé tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
丙申,以陳合同簽書樞密院事。
wù xū, shè biān chéng jiàng jiāng zuì, néng zì bá ér guī zhě lù zhī, yǒu néng fù yī zhōu zhě yǔ zhī zhōu, fù yī xiàn zhě yǔ zhī xiàn, suǒ bù liáo lì jiāng zú jí tǔ háo lì gōng zhě tóng shǎng.
戊戌,赦邊城降將罪,能自拔而歸者錄之,有能復一州者予知州,復一縣者予知縣,所部僚吏將卒及土豪立功者同賞。
zhào: gōng tián zuì wèi mín hài, rěn huò shí yǒu yú nián, zì jīn bìng gěi yuán zhǔ, lìng lǜ qí zū hù wèi bīng.
詔:「公田最為民害,稔禍十有餘年,自今並給原主,令率其租戶為兵。」
gēng zǐ, yuán cóng wáng pán dòu mò qǐng, fēn zhì hàn lín yuàn, zhuān zhǎng méng gǔ wén zì qí hàn lín jiān guó shǐ yuàn, réng jiù zuǎn xiū guó shǐ, diǎn zhì gào, bèi gù wèn.
庚子,元從王磐、竇默請,分置翰林院,專掌蒙古文字;其翰林兼國史院,仍舊纂修國史,典制誥,備顧問。
xīn chǒu, yuán mìng ā zhū fēn bīng qǔ yáng zhōu. zhào liáng bì yán yú yuán zhǔ yuē: sòng zhòng bīng zài yáng zhōu, yí yǐ dà jūn xiān dǎo qián táng. yuán zhǔ rán zhī.
辛丑,元命阿珠分兵取揚州。趙良弼言於元主曰:「宋重兵在揚州,宜以大軍先搗錢唐。」元主然之。
shì yuè, zhī chú zhōu wáng hǔ chén zhī níng guó fǔ yán shào qīng jiē yǐ chéng jiàng yuán.
是月,知滁州王虎臣、知寧國府顏紹卿皆以城降元。
guǎn jǐng mó zhī jiàng yuán yě, qí zi rú dé cóng zhī rù jìn, yuán zhǔ wèn: tiān xià hé yǐ dé? sòng hé yǐ wáng? rú dé duì yuē: bì xià yǐ fú dé shèng zhī. xiāng fán, sòng yān hóu yě, yān hóu bèi sāi, bù wáng hé dài! yuán zhǔ yuē: shàn! xuán wèi yù zhī yuē: zhèn zhì tiān xià, zhòng xī rén mìng, fán yǒu zuì zhě, bì lìng miàn duì zài sì, guǒ shí yě ér hòu zuì zhī, fēi rú sòng quán jiān shàn quán, shū piàn zhǐ shù zì jí shā rén yě. rǔ dàn yī xīn fèng zhí, wú jù jì jí zhī kǒu. xuán shòu rú dé hú běi zhāo tǎo shǐ.
管景模之降元也,其子如德從之入覲,元主問:「天下何以得?宋何以亡?」如德對曰:「陛下以福德勝之。襄、樊,宋咽喉也,咽喉被塞,不亡何待!」元主曰:「善!」旋慰諭之曰:「朕治天下,重惜人命,凡有罪者,必令面對再四,果實也而後罪之,非如宋權奸擅權,書片紙數字即殺人也。汝但一心奉職,毋懼忌嫉之口。」旋授如德湖北招討使。
xià, sì yuè, wén tiān xiáng bīng zhì jí zhōu. jiāng xī zhì zhì fù shǐ huáng wàn shí, yǔ tiān xiáng yǒu jiù xián, qiě jì qí shēng wàng chū jǐ yòu, yán yú cháo yuē: tiān xiáng jūn jiē wū hé, ér xì wú yì. nǎi zhào tiān xiáng liú tún lóng xìng fǔ.
夏,四月,文天祥兵至吉州。江西制置副使黃萬石,與天祥有舊嫌,且忌其聲望出己右,言於朝曰:「天祥軍皆烏合,兒戲無益。」乃詔天祥留屯隆興府。
yǐ sì, yuán bīng rù guǎng dé jūn, zhī guǎng dé xiàn wáng rǔ yì xiě yù jū guān zhào shí mǐn lǜ yì bīng zhàn, mèng táng lǎo yǔ qí èr zi jiē sǐ. rǔ yì bèi zhí, zhì jiàn kāng, sǐ zhī.
乙巳,元兵入廣德軍,知廣德縣王汝翼寫寓居官趙時敏率義兵戰,孟唐老與其二子皆死。汝翼被執,至建康,死之。
bǐng wǔ, yuán bīng rù shā shì chéng, dōu tǒng mèng jì sǐ zhī, jiān zhèn sī mǎ mèng qiú zì jīng sǐ. mèng qiú, guāng wǔ shì sūn yě.
丙午,元兵入沙市城,都統孟紀死之,監鎮司馬夢求自經死。夢求,光五世孫也。
wù shēn, jīng hú xuān fǔ shǐ zhū sì sūn hú běi zhì zhì fù shǐ gāo dá yǐ jiāng líng jiàng yuán. dá xiān yǐ jiǎ shì dào jì qí gōng, huái yuàn wàng. jí yuán ā ěr hā yǎ zì yuè zhōu gōng jiāng líng, dá lèi zhàn bài, suì yǔ sì sūn jí tí xíng qīng yáng mèng yán lǐ shí děng chū jiàng. ā xīn hā yǎ rù chéng, mìng sì sūn xí suǒ bù guī fù, yú shì guī xiá yǐng fù dǐng lǐ chén yuán jìng suí cháng dé jūn fáng zhū zhōu, xiāng jì jiē jiàng, ā ěr hā yǎ chéng zhì bìng fù guān shǒu. jiāng líng jié wén, yuán zhǔ wèi jìn chén yuē: bā yán dōng xià, ā ěr hā yǎ gū jūn shǒu è, zhèn cháng yōu zhī. jīn jīng nán dìng, wú dōng bīng kě wú hòu huàn yǐ. nǎi qīn zuò shǒu zhào bāo zhī, shòu dá cān zhī zhèng shì. sì sūn zhì shàng dōu, sǐ.
戊申,京湖宣撫使硃禩孫、湖北制置副使高達以江陵降元。達先以賈似道忌其功,懷怨望。及元阿爾哈雅自岳州攻江陵,達累戰敗,遂與禩孫及提刑青陽夢炎、李湜等出降。阿心哈雅入城,命禩孫檄所部歸附,於是歸、峽、郢、復、鼎、澧、辰、沅、靖、隨、常德、均、房諸州,相繼皆降,阿爾哈雅承制並復官守。江陵捷聞,元主謂近臣曰:「巴延東下,阿爾哈雅孤軍守鄂,朕常憂之。今荊南定,吾東兵可無後患矣。」乃親作手詔褒之,授達參知政事。禩孫至上都,死。
yuán ā ěr hā yǎ qǐng mìng zhòng chén, kāi dà fǔ, zhèn jiāng líng. yuán zhǔ jí zhào lián xī xiàn yú běi jīng, rù jiàn, cì zuò, yù yuē: jīng nán rù fèng bǎn jí, yù shǐ xīn fù zhě gǎn ēn, wèi lái zhě xiàng běi, sòng zhī wǒ cháo yǒu chén rú cǐ, yì zú yǐ jiàng qí xīn. nán tǔ bēi shī, yú qīng fēi yí jīn yǐ dà shì fù tuō, dù qīng bù cí. cì tián yǐ yǎng jū zhě, cì mǎ wǔ shí yǐ gěi cóng zhě. xī xiàn yuē: chén měi jù cái shí qiǎn jìn, bù néng shèng fù dà rèn, hé gǎn cí jí! rán gǎn cí xīn cì. fù zhào xī xiàn chéng zhì shòu sān pǐn yǐ xià guān.
元阿爾哈雅請命重臣,開大府,鎮江陵。元主急召廉希憲於北京,入見,賜坐,諭曰:「荊南入奉版籍,欲使新附者感恩,未來者向北,宋知我朝有臣如此,亦足以降其心。南土卑濕,於卿非宜;今以大事付託,度卿不辭。」賜田以養居者,賜馬五十以給從者。希憲曰:「臣每懼才識淺近,不能勝負大任,何敢辭疾!然敢辭新賜。」復詔希憲承制授三品以下官。
rén zǐ, yǐ gāo sī dé qiān shū shū mì yuàn shì.
壬子,以高斯得簽書樞密院事。
yǒu sī yì jiàn pān píng yǐ qiáng wáng shì, yǐ mǎo, zhào yǐ fú wáng yǔ ruì wèi zhè dōng ān fǔ dà shǐ pàn shào xìng, kāi fǔ, zhì zhǎng shǐ sī mǎ.
有司議建潘屏以強王室,乙卯,詔以福王與芮為浙東安撫大使、判紹興,開府,置長史、司馬。
jiǎ yín, yuán yù zhōng shū shěng, yì lì dēng wén gǔ.
甲寅,元諭中書省,議立登聞鼓。
gēng shēn, zhī jīn tán xiàn lǐ chéng dà, lǜ yì jú guān hé shān xiàn wèi hú chuán xīn, yáng chūn zhǔ bù pān dà tóng, háo liáng zhǔ bù pān dà běn, jìn shì pān wén sūn pān yīng kuí, gōng fù jīn tán xiàn. zhèn jiāng tǒng zhì hóu yán xiàn wèi zhào sì bīn fǎn, zhù yuán bīng lái zhàn, chéng dà bèi zhí, bù qū, yǔ èr zi jí chuán xīn děng jiē sǐ zhī.
庚申,知金壇縣李成大,率義局官合山縣尉胡傳心,陽春主簿潘大同,濠梁主簿潘大本,進士潘文孫、潘應奎,攻復金壇縣。鎮江統制侯嵓、縣尉趙嗣濱反,助元兵來戰,成大被執,不屈,與二子及傳心等皆死之。
shí yuán bīng dōng xià, suǒ guò yíng jiàng, lǐ tíng zhī lǜ lì suǒ bù, gù shǒu yáng zhōu. ā zhū qiǎn lǐ hǔ chí zhāo xiáng bǎng rù chéng, tíng zhī shā hǔ, fén qí bǎng. zǒng zhì zhāng jùn chū zhàn, chí pàn chén mèng zǐ jìn shū lái zhāo xiáng, tíng zhī fén qí shū, xiāo qí shǒu yú shì. shí chū jīn bó niú jiǔ yàn kào jiāng shì, rén rén gǎn jī zì fèn.
時元兵東下,所過迎降,李庭芝率勵所部,固守揚州。阿珠遣李虎持招降榜入城,庭芝殺虎,焚其榜。總制張俊出戰,持叛臣孟子縉書來招降,庭芝焚其書,梟俟首於市。時出金、帛、牛、酒燕犒將士,人人感激自奮。
xīn yǒu, dù zhī shàng shū wú jùn qiǎn rén zhì jiàn kāng, wèi chén yí zhōng yí shū yán: qián shā lián xī xián, nǎi biān jiāng suǒ wèi, tài huáng tài hòu jí sì jūn shí bù zhī, dāng àn zhū zhī. yuàn shū bì, qǐng bà bīng tōng hǎo. bā yán yuē: bǐ wèi zhà jì, shì wǒ xū shí ěr. dāng zé rén tóng wǎng, guān qí shì tǐ, lìng bǐ sù jiàng. nǎi qiǎn yì shì guān qín zhōng zhāng yǔ tóng qiǎn rén hái lín ān. yǔ xíng zhì píng jiāng yì tíng, fù bèi shā.
辛酉,度支尚書吳浚遣人至建康,為陳宜中移書言:「前殺廉希賢,乃邊將所為,太皇太后及嗣君實不知,當按誅之。願輸幣,請罷兵通好。」巴延曰:「彼為詐計,視我虛實耳。當擇人同往,觀其事體,令彼速降。」乃遣議事官秦中、張羽同遣人還臨安。羽行至平江驛亭,復被殺。
rén xū, ā zhū gōng zhēn zhōu. zhī zhōu miáo zài chéng zōng zi zhào mèng jǐn shuài bīng dà zhàn yú lǎo guàn zī, bài jī.
壬戌,阿珠攻真州。知州苗再成、宗子趙孟錦帥兵大戰於老鸛觜,敗績。
guǐ hài, jiā zhī sī zhōu tián jǐn xián zhī bō zhōu yáng bāng xiàn bìng tuán liàn shǐ, qù bīng rù wèi.
癸亥,加知思州田謹賢、知播州楊邦憲並團練使,趣兵入衛。
dīng mǎo, jiā lǐ tíng zhī cān zhī zhèng shì.
丁卯,加李庭芝參知政事。
gēng wǔ, ā zhū chéng shèng jìn qù yáng zhōu, jiāng cái wèi sān dié zhèn, nì zhī yú sān lǐ gōu, bài zhī. ā zhū yáng tuì, cái zhú zhī, ā zhū fǎn zhàn. zhì yáng zi qiáo, yáng zhōu bō fā guān léi dà zhèn chū zhàn, sǐ zhī. liǎng jūn jiā shuǐ ér zhèn, yuán zhāng hóng fàn yǐ shí sān qí jué dù chōng cái jūn, cái jūn jiān bù kě dòng, hóng fàn yǐn què yǐ yòu zhī. cái jiāng huí huí yuè mǎ duó dà dāo, zhí qián xiàng hóng fàn, hóng fàn fǎn pèi yíng cì zhī, yīng shǒu ér pū, yuán bīng huān shēng dòng dì, cái jūn suì kuì. ā zhū yǔ hóng fàn zhuī zhī, zì xiāng róu jiàn yǔ xiàn háo shuǐ sǐ zhě shén zhòng, liú shǐ zhōng cái jiān. cái bá shǐ huī dāo ér qián, yuán jūn pì yì bù gǎn bī suì rù chéng, shì sǐ shǒu. ā zhū nǎi zhú zhǎng wéi, zì yáng zi qiáo jìng guā zhōu, dōng běi kuà wān tóu zhì huáng táng, xī běi dǐ dīng cūn wù, yù yǐ jiǔ kùn zhī.
庚午,阿珠乘勝進趣揚州,姜才為三疊陣,逆之於三里溝,敗之。阿珠佯退,才逐之,阿珠反戰。至揚子橋,揚州撥發官雷大震出戰,死之。兩軍夾水而陣,元張弘范以十三騎絕渡沖才軍,才軍堅不可動,弘范引卻以誘之。才將回回躍馬奪大刀,直前向弘范,弘范反轡迎刺之,應手而仆,元兵歡聲動地,才軍遂潰。阿珠與弘范追之,自相蹂踐與陷濠水死者甚眾,流矢中才肩。才拔矢揮刀而前,元軍辟易不敢逼;遂入城,誓死守。阿珠乃築長圍,自揚子橋竟瓜洲,東北跨灣頭至黃塘,西北抵丁村務,欲以久困之。
lì bù shàng shū cháng mào rù jiàn, yán: zhà chuān zhī biàn, fēi qí běn xīn, zhì zhī sǐ guò yǐ, bù yǔ lì hòu yòu guò yǐ. bā líng, dì wáng zhī zhòu, shēng bù dé zhèng mìng, sǐ bù dé xuè shí, chén yuān yōu fèn, yù jié sì shí wǔ nián zhī jiǔ, bù wèi yāo wèi zhá yú míng míng zhōng zhě jǐ xī. yuàn bì xià wù yáo fú yì, tè fā shén duàn, zōng shè xìng shèn! yú shì zhào guó shǐ yuàn tǎo lùn diǎn gù yǐ wén.
吏部尚書常楙入見,言:「霅川之變,非其本心,置之死過矣,不與立後又過矣。巴陵,帝王之胄,生不得正命,死不得血食,沉冤幽憤,鬱結四十五年之久,不為妖為札於冥冥中者幾希。願陛下勿搖浮議,特發神斷,宗社幸甚!」於是詔國史院討論典故以聞。
yuán qiǎn shǐ zhào sì hàn sì shí dài tiān shī zhāng zōng yǎn fù què.
元遣使召嗣漢四十代天師張宗演赴闕。
wǔ yuè, guǐ yǒu, yuán bīng gōng níng guó xiàn, zhī xiàn zhào yǔ táng chū zhàn, sǐ zhī.
五月,癸酉,元兵攻寧國縣,知縣趙與唐出戰,死之。
dīng chǒu, huán wèi guān liú shī yǒng fù cháng zhōu, jiā háo zhōu tuán liàn shǐ, zhù yáo yín shǒu cháng, yǐ zhāng yàn shǒu lǚ chéng, bīng wēi shāo zhèn, yóu shì zhè yòu zhū chéng jiàng yuán zhě fù yǔ zhāng shì jié jūn hé. shī yǒng, lú zhōu rén yín, xī dé zi yě.
丁丑,環衛官劉師勇復常州,加濠州團練使,助姚訔守常,以張彥守呂城,兵威稍振,由是浙右諸城降元者復與張世傑軍合。師勇,廬州人;訔,希得子也。
jǐ mǎo, cì chù shì hé jī shì wén dìng, wáng bǎi zèng chéng shì láng cóng jì jiǔ yáng wén zhòng zhī qǐng yě.
己卯,賜處士何基諡文定,王柏贈承事郎;從祭酒楊文仲之請也。
yǐ zhāng jué wèi sì chuān zhì zhì fù shǐ.
以張珏為四川制置副使。
gēng chén, yuán zhào yù cān zhī zhèng shì gāo dá yuē: xī wǒ guó jiā chū zhēng, suǒ huò chéng yì, jí wěi qù zhī, wèi cháng zhì bīng shù shǒu, yǐ cǐ lián nián zhēng fá bù xī. fū zhēng guó jiā zhě, qǔ qí tǔ dì rén mín ér yǐ. suī dé qí dì, ér wú mín, qí shuí yǔ jū! jīn yù bǎo shǒu xīn fù chéng bì, shǐ bǎi xìng ān yè lì nóng. méng gǔ wèi zhī zhī yě, ěr shú zhī qí shì, yí jiā miǎn zhān. hú nán zhōu jùn, jiē rǔ jiù bù qǔ, wèi guī fù zhě hé yǐ zhāo huái, shēng mín hé yǐ ān yè, tīng rǔ wèi zhī.
庚辰,元詔諭參知政事高達曰:「昔我國家出征,所獲城邑,即委去之,未嘗置兵戍守,以此連年征伐不息。夫爭國家者,取其土地人民而已。雖得其地,而無民,其誰與居!今欲保守新附城壁,使百姓安業力農。蒙古未之知也,爾熟知其事,宜加勉旃。湖南州郡,皆汝舊部曲,未歸附者何以招懷,生民何以安業,聽汝為之。」
dīng hài, yuán zhào bā yán fù dà dū, yǐ méng gǔ wàn hù ā lǎ hǎn quán xíng zhōng shū shěng shì.
丁亥,元召巴延赴大都,以蒙古萬戶阿喇罕權行中書省事。
gēng yín, wǔ jùn zhèn fǔ shǐ lǚ wén fú jiàng yuán.
庚寅,五郡鎮撫使呂文福降元。
xīn mǎo, jí qián shuō yǒu wú yì lǚ wén huàn mèng zǐ jìn chén yì fàn wén hǔ jiā.
辛卯,籍潛說友、吳益、呂文煥、孟子縉、陳奕、范文虎家。
bǐng shēn, qiǎn shǐ gào tiān dì zōng miào shè jì zhū líng gōng guān.
丙申,遣使告天地、宗廟、社稷、諸陵、宮觀。
shí zhī qìng yuǎn fǔ chóu zǐ zhēn huái dōng bīng mǎ qián xiá ruǎn kè jǐ gè jiāng bīng rù wèi, zhào yǔ zhāng shì jié zhāng yàn fēn dào chū jī yuán jūn. tái jiàn qǐng mìng dà chén jiān hù, shì xià gōng qīng zá yì, jiǔ ér bù jué. chén wén lóng shàng yán: sān hòu xié xīn, tóng dǐ yú dào. běi bīng jīn rì qǔ mǒu chéng, míng rì zhú mǒu bǎo, ér wǒ yǐ wén xiāng xùn, yǐ jī xiāng yí, pì yóu zhěng nì jiù fén ér wèi ān xíng xú bù zhī yí yě. qǐng zhào dà chén, wú zī xū yì. bù bào.
時知慶遠府仇子真、淮東兵馬鈐轄阮克己各將兵入衛,詔與張世傑、張彥分道出擊元軍。台諫請命大臣監護,事下公卿雜議,久而不決。陳文龍上言:「三後協心,同底於道。北兵今日取某城,明日築某堡,而我以文相遜,以跡相疑,譬猶拯溺救焚而為安行徐步之儀也。請詔大臣,無滋虛議。」不報。
jǐ hài, wú jì míng fù pú qí tōng chéng chóng yáng sān xiàn. yǐ jì míng quán zhī è zhōu, lìng zé xiǎn wèi yù zhì.
己亥,吳繼明復蒲圻、通城、崇陽三縣。以繼明權知鄂州,令擇險為寓治。
shì yuè, yuán lián xī xiàn zhì jiāng líng, ā ěr hā yǎ lǜ qí shǔ wàng bài chén zhōng, jīng rén dà jīng. xī xiàn jí rì jìn piāo duó, tōng shāng fàn, bīng mín ān dǔ. shǒu lù sòng gù xuān fǔ zhì zhì èr sī mù liáo néng rèn shì zhě, yǐ bèi cǎi fǎng, réng zé èr shí yú rén, suí cái shòu zhí. zuǒ yòu nán zhī, xī xiàn yuē: jīn jiē guó jiā chén zǐ yě, hé yòng zhì yí! shí sòng gù guān lǐ yè dà fǔ, bì guǎng zhì zhēn wán xī xiàn jù zhī, qiě yǔ zhī yuē: rǔ děng shēn réng gù guān, huò bù cì qiān zhuó, dāng niàn shèng ēn, jǐn lì bào xiào. jīn suǒ kuì zhě, ruò jiē jǐ wù, wǒ qǔ zhī wèi fēi yì, yī huò xì guān, shì tóng dào qiè. ruò liǎn yú mín, bù wèi wú zuì. yí jiè shèn zhī! xī xiàn lìng: fú huò zhī rén, jūn shì gǎn shā zhě, yǐ gù shā píng mín lùn wèi jūn shì suǒ lǔ, bìng ér qì zhī zhě, xǔ rén shōu yǎng, bìng yù, gù zhǔ bù dé fù yì lì qì quàn mài qī zǐ zhě, zhòng qí zuì, réng méi rù qí zhí. xiān shì jiāng líng chéng wài xù shuǐ hàn yù, mìng jué zhī, dé liáng tián shù wàn mǔ, yǐ wèi pín mín zhī yè, fā shā shì cāng sù zhī bù rù guān zhě èr shí wàn hú, yǐ zhèn gōng ān zhī jī, mín yuè zhī.
是月,元廉希憲至江陵,阿爾哈雅率其屬望拜塵中,荊人大驚。希憲即日禁剽奪,通商販,兵民安堵。首錄宋故宣撫、制置二司幕僚能任事者,以備採訪,仍擇二十餘人,隨材授職。左右難之,希憲曰:「今皆國家臣子也,何用致疑!」時宋故官禮謁大府,必廣致珍玩;希憲拒之,且語之曰:「汝等身仍故官,或不次遷擢,當念聖恩,盡力報效。今所饋者,若皆己物,我取之為非義,一或系官,事同盜竊。若斂於民,不為無罪。宜戒慎之!」希憲令:「俘獲之人,軍士敢殺者,以故殺平民論;為軍士所擄,病而棄之者,許人收養,病癒,故主不得復役;立契券賣妻子者,重其罪,仍沒入其直。」先是江陵城外蓄水捍禦,命決之,得良田數萬畝,以為貧民之業,發沙市倉粟之不入官者二十萬斛,以賑公安之機,民悅之。
liù yuè, gēng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī, jì. zhòu huì rú yè, xīng jiàn, jī wù jiē guī. wáng yuè yán: rì shí bù jǐn jǐn yī fēn, yīn shèng yáng wēi, zāi yì wèi yǒu dà yú cǐ zhě. qǐ cì bà chù! bù xǔ.
六月,庚子朔,日有食之,既。晝晦如夜,星見,雞鶩皆歸。王龠言:「日食不盡僅一分,陰盛陽微,災異未有大於此者。乞賜罷黜!」不許。
chū, chéng dū ān fǔ shǐ zǎn wàn shòu shǒu jiā dìng xìng yuán, yǔ yuán sài yīn è dé qí duì lěi, sài yīn è dé qí yī yǐ chéng yì dài zhī, bù wèi qīn lüè, wàn shòu xīn fú. wèi jǐ, yuán zhào sài yīn è dé qí hái, wàn shòu qǐng zhì jiǔ wèi hǎo, sài yīn è dé qí jìng wǎng bù yí. jiǔ zhì, zuǒ yòu yán wèi kě yǐn, sài yīn è dé qí xiào yuē: ruò děng hé jiàn zhī xiǎo yé! zǎn jiāng jūn néng dú wǒ, qí néng jǐn wǒ cháo zhī rén hū! wàn shòu tàn fú.
初,成都安撫使昝萬壽守嘉定、興元,與元賽音諤德齊對壘,賽音諤德齊一以誠意待之,不為侵掠,萬壽心服。未幾,元召賽音諤德齊還,萬壽請置酒為好,賽音諤德齊徑往不疑。酒至,左右言未可飲,賽音諤德齊笑曰:「若等何見之小耶!昝將軍能毒我,其能盡我朝之人乎!」萬壽嘆服。
zhì shì yuán zhǔ zhào wāng liáng chén rù cháo, mìng zhī yuē: chéng dū bèi bīng jiǔ, xū qīng ān jí zhī. liáng chén jìn gōng jiā dìng, wàn shòu jiān shǒu bù chū. liáng chén dù yǒu fú bīng, dà sōu shān gǔ, guǒ dé ér shā zhī, jìn lěi báo chéng. wàn shòu xī jūn chū zhàn, dà bài, suì jí jìng nèi sān guī jiǔ dǐng zǐ yún zhū chéng jiàng. yuán yǐ wàn shòu qiān sì chuān xíng shū mì yuàn shì, cì míng shùn.
至是元主召汪良臣入朝,命之曰:「成都被兵久,須卿安集之。」良臣進攻嘉定,萬壽堅守不出。良臣度有伏兵,大搜山谷,果得而殺之,進壘薄城。萬壽悉軍出戰,大敗,遂籍境內三龜、九鼎、紫雲諸城降。元以萬壽簽四川行樞密院事,賜名順。
xīn chǒu, tài huáng tài hòu zhào xuē shèng fú zūn hào, yǐ yīng tiān jiè. mìng shì cóng guān yǐ shàng gè jǔ cái kān wén wǔ zhě suī zài zhé jí, yì tīng jǔ zhī.
辛丑,太皇太后詔削聖福尊號,以應天戒。命侍從官以上各舉才堪文武者;雖在謫籍,亦聽舉之。
gēng xū, zhū wēng yīng lóng, jí qí jiā.
庚戌,誅翁應龍,籍其家。
jiǎ yín, liú fén yán zì hú nán rù cháo, wáng yuè chén yí zhōng jiē qǐng xiāng mèng yán ér qiú qù, tài huáng tài hòu yuē: èr xiāng wú jí cǐ qiú xián yě. nǎi yǐ yuè píng zhāng jūn guó zhòng shì, yī yuè liǎng fù jīng yán, wǔ rì yī zhāo yí zhōng wèi zuǒ chéng xiàng, mèng yán wèi yòu chéng xiàng, bìng jiān shū mì shǐ, dū du zhū lù jūn mǎ. yuè jí rì jiù mín jū, yǐ chéng xiàng fǔ ràng yí zhōng. yí zhōng yán: yī cí yī shòu, hé yǐ jiě tiān xià zhī jī! yīn cí qù. qiǎn shǐ zhē liú, nǎi hái.
甲寅,留焚炎自湖南入朝,王龠、陳宜中皆請相夢炎而求去,太皇太后曰:「二相毋藉此求閒也。」乃以龠平章軍國重事,一月兩赴經筵,五日一朝;宜中為左丞相,夢炎為右丞相,併兼樞密使,都督諸路軍馬。龠即日就民居,以丞相府讓宜中。宜中言:「一辭一受,何以解天下之譏!」因辭去。遣使遮留,乃還。
jǐ wèi, jiā lǐ tíng zhī zhī shū mì yuàn shì.
己未,加李庭芝知樞密院事。
xīn yǒu, tóng zhōu ān fǔ shǐ zhī jiāng ān zhōu méi yīng chūn yǐ chéng jiàng yuán.
辛酉,潼州安撫使、知江安州梅應春以城降元。
bǐng yín, yáng zhōu dōu tǒng jiāng cái fù jiāng zhāng lín, lǜ bù qí èr wàn rén chéng yè gōng yuán yáng zi qiáo mù shān. shǒu shān wàn hù shǐ bì gào jí yú ā zhū, ā zhū lǜ zǒng guǎn guǎn rú dé děng zì guā zhōu yǐ bīng fù zhī, jié dàn, zhì shān xià. cái jūn jiā shuǐ wèi zhèn, ā zhū huī qí bīng dù shuǐ jiā jī, zhèn jiān bù kě dòng, ā zhū yǐn què. cái jìn bī zhī, zhàn bù lì ér zǒu, ā zhū huī bù qí bìng jìn, suì dà bài. rú dé shēng qín lín, cái jǐn yǐ shēn miǎn, shì zú sǐ zhě wàn yú rén.
丙寅,揚州都統姜才、副將張林,率步騎二萬人乘夜攻元揚子橋木柵。守柵萬戶史弼告急於阿珠,阿珠率總管管如德等自瓜州以兵赴之,詰旦,至柵下。才軍夾水為陣,阿珠麾騎兵渡水夾擊,陣堅不可動,阿珠引卻。才進逼之,戰不利而走,阿珠麾步騎並進,遂大敗。如德生擒林,才僅以身免,士卒死者萬餘人。
dīng mǎo, zhū sì sūn chú míng, jí qí jiā.
丁卯,硃禩孫除名,籍其家。
qiū, qī yuè, xīn wèi, zhāng shì jié yǔ liú shī yǒng sūn hǔ chén děng, dà chū zhōu shī wàn yú sōu, cì yú jiāo shān, lìng yǐ shí zhōu wèi fāng, dìng jiāng zhōng liú, fēi yǒu hào lìng, wú dé fā dìng, shì yǐ bì sǐ. yuán ā zhū dēng shí gōng shān wàng zhī, yuē: kě shāo ér zǒu yě. suì qiǎn jiàn zú shàn gòu zhě qiān rén, zài yǐ jù jiàn, fēn liǎng yì jiā shè, ā zhū jū zhōng, hé shì jìn zhàn, jì yǐ huǒ shǐ, péng qiáng jù fén, yān yàn bì jiāng, zhū jūn sǐ zhàn, yù zǒu bù néng qián. duō fù jiāng sǐ. zhāng hóng fàn dǒng wén bǐng liú guó jié fù yǐ ruì zú héng chōng, shì jié bù fù néng jūn, bēn chuán shān, ā zhū hóng fàn zhuī zhī, huò bái yào zi qī bǎi yú sōu. shī yǒng hái cháng zhōu, hǔ chén hái zhēn zhōu. shì jié qǐng jì shī bù bào. guó jié, běn nǚ zhēn rén, xìng wū kù lī, hòu rù zhōng zhōu, gǎi xìng liú shì. mào kuí wú, shàn qí shè, dǎn lì guò rén, shù yǒu jūn gōng, méng gǔ zhǔ zhuàng zhī, zhào jiā huái yuǎn dà jiāng jūn, cì hào bā tú. guó jié xíng èr, gù hū zhī yuē: liú èr bā tú.
秋,七月,辛未,張世傑與劉師勇、孫虎臣等,大出舟師萬餘艘,次於焦山,令以十舟為方,碇江中流,非有號令,毋得發碇,示以必死。元阿珠登石公山望之,曰:「可燒而走也。」遂遣健卒善彀者千人,載以巨艦,分兩翼夾射,阿珠居中,合勢進戰,繼以火矢,篷檣俱焚,煙焰蔽江,諸軍死戰,欲走不能前。多赴江死。張弘范、董文炳、劉國傑復以銳卒橫衝,世傑不復能軍,奔圌山,阿珠、弘范追之,獲白鷂子七百餘艘。師勇還常州,虎臣還真州。世傑請濟師;不報。國傑,本女真人,姓烏庫哩,後入中州,改姓劉氏。貌魁梧,善騎射,膽力過人,數有軍功,蒙古主壯之,詔加懷遠大將軍,賜號巴圖。國傑行二,故呼之曰:「劉二巴圖。」
jiǎ xū, sān xué shēng jí tái jiàn shì cóng, jiē shàng shū qǐng zhū jiǎ shì dào, tài huáng tài hòu bù xǔ. jí jiǎ shì dào shàng biǎo zì hé, qiě yán wèi xià guì sūn hǔ chén suǒ wù, qǐ bǎo yú shēng, nǎi xuē shì dào sān guān, lìng lǐ tíng zhī jīn qiǎn shì dào guī yuè, yǐ zhōng sàng zhì, shì dào liú yáng bù hái. wáng yuè yán: shì dào jì bù sǐ zhōng, yòu bù chéng xiào, qǐng xià zhào qiè zé. shì dào nǎi hái shào xìng, shào xìng shǒu chén bì chéng bù nà. wáng yuè fù yán yú tài huáng tài hòu yuē: běn cháo quán chén rěn huò, wèi yǒu rú shì dào zhī liè zhě. jìn shēn cǎo máo, bù zhī jǐ shū, bì xià jiē yì ér bù xíng, fù rén yán yú bù xù, hé yǐ xiè tiān xià! yú shì shǐ zhào shì dào wù zhōu jū zhù. wù rén wén shì dào zhì, lǜ zhòng wèi lù bù zhú zhī.
甲戌,三學生及台諫、侍從,皆上疏請誅賈似道,太皇太后不許。及賈似道上表自劾,且言為夏貴、孫虎臣所誤,乞保餘生,乃削似道三官,令李庭芝津遣似道歸越,以終喪制,似道留揚不還。王龠言:「似道既不死忠,又不成孝,請下詔切責。」似道乃還紹興,紹興守臣閉城不納。王龠復言於太皇太后曰:「本朝權臣稔禍,未有如似道之烈者。搢紳草茅,不知幾疏,陛下皆抑而不行,付人言於不恤,何以謝天下!」於是始詔似道婺州居住。婺人聞似道至,率眾為露布逐之。
dīng chǒu, fù zhào xǐ shì dào yú jiàn níng fǔ.
丁丑,復詔徙似道於建寧府。
wēng yīng lóng jì zhū, liào yíng zhōng wáng tíng chú míng, liú zhī lǐng nán, jiē zì shā. yú shì yù shǐ sūn róng sǒu děng yòu yǐ shì dào fá qīng, qǐng zhǎn zhī yǐ zhèng fǎ. fāng huí fù shàng shū lùn shì dào jiǎo jié tān yín biǎn jiāo lìn zhuān rěn miù shí zuì. tài huáng tài hòu yóu bù tīng. wēng hé shàng yán: shì dào zǒng quán wǎng shàng, mài guó zhào bīng, zhuān lì nüè mín, tāo tiān zhī zuì, rén rén néng yán, pò yú zhòng nù, jǐn zhé jiàn níng. fū jiàn níng shí zhū xī jiǎng dào zhī què lǐ, suī sān chǐ tóng zǐ yì zhī xiàng fāng, wén shì dào míng, xián yù ǒu tǔ, kuàng jiàn qí miàn hū? yí yuǎn tóu huāng fú yǐ yù chī mèi. gēng yín, zhào zhé jiǎ shì dào gāo zhōu tuán liàn fù shǐ xún zhōu ān zhì, jí qí jiā, qiǎn shǐ jiān yā zhī biǎn suǒ.
翁應龍既誅,廖瑩中、王庭除名,流之嶺南,皆自殺。於是御史孫嶸叟等又以似道罰輕,請斬之以正法。方回復上疏論似道僥、訐、貪、淫、褊、驕、吝、專、忍、謬十罪。太皇太后猶不聽。翁合上言:「似道總權罔上,賣國召兵,專利虐民,滔天之罪,人人能言,迫於眾怒,僅謫建寧。夫建寧實硃熹講道之闕里,雖三尺童子亦知向方,聞似道名,咸欲嘔吐,況見其面乎?宜遠投荒服以御魑魅。」庚寅,詔謫賈似道高州團練副使、循州安置,籍其家,遣使監押之貶所。
huì jī xiàn wèi zhèng hǔ chén yǐ qí fù cháng wèi shì dào suǒ pèi, yù bào zhī, xīn rán qǐng xíng. shì dào shí yù jiàn níng zhī kāi yuán sì, shì qiè shàng shù shí rén. hǔ chén zhì, xī píng qù, chè jiào gài, bào xíng qiū rì zhōng, lìng yú jiào fū chàng háng zhōu gē xuè zhī, měi míng chì shì dào, jiǒng rǔ bèi zhì. yī rì, rù gǔ sì, bì shàng yǒu wú qián nán xíng suǒ tí zì, hǔ chén hū shì dào yuē: jiǎ tuán liàn, wú chéng xiàng hé yǐ zhì cǐ? shì dào cán ér bù néng duì. zhì quán zhōu luò yáng qiáo, yù yè lǐ zì zhāng zhōu fàng hái, jiàn yú kè dǐ, lǐ fù shī zèng zhī, shì dào fǔ shǒu xiè yān.
會稽縣尉鄭虎臣以其父嘗為似道所配,欲報之,欣然請行。似道時寓建寧之開元寺,侍妾尚數十人。虎臣至,悉屏去,撤轎蓋,暴行秋日中,令舁轎夫唱杭州歌謔之,每名斥似道,窘辱備至。一日,入古寺,壁上有吳潛南行所題字,虎臣呼似道曰:「賈團練,吳丞相何以至此?」似道慚而不能對。至泉州洛陽橋,遇葉李自漳州放還,見於客邸,李賦詩贈之,似道府首謝焉。
zhuī fù pí lóng róng guān.
追復皮龍榮官。
xīn mǎo, chén yí zhōng qù wèi.
辛卯,陳宜中去位。
chū, zhāng shì jié zhī jiāng chū shī yě, wáng yuè wèi: èr xiāng yí yī rén dū shī wú mén, fǒu zé chén suī lǎo wú néng wèi, ruò xiào sǐ yú fēng jiāng, yì bù gǎn cí. huì shì jié bài yú jiāo shān, yuè fù yán yuē: shì wú zhòng yú bīng. jīn èr xiāng bìng jiàn dū dū, miào suàn zhǐ shòu, chén bù dé ér zhī. bǐ zhě liù yuè chū shī, zhū jiāng wú tǒng. chén qǐ bù zhī wú mén qù jīng bù yuǎn? ér wèi cǐ qǐng zhě, gài dà dí zài jìng, fēi bì xià zì jiāng, zé dà chén kāi dū. jīn shì jié yǐ zhū jiāng xīn lì bù yī ér bài, bù zhī guó jiā shàng kān jǐ bài yé! chén jì bù dé qí zhí, yòu bù dé qí yán, qǐ bà píng zhāng. tài huáng tài hòu bù xǔ.
初,張世傑之將出師也,王龠謂:「二相宜一人督師吳門,否則臣雖老無能為,若效死於封疆,亦不敢辭。」會世傑敗於焦山,龠復言曰:「事無重於兵。今二相併建都督,廟算指授,臣不得而知。比者六月出師,諸將無統。臣豈不知吳門去京不遠?而為此請者,蓋大敵在境,非陛下自將,則大臣開督。今世傑以諸將心力不一而敗,不知國家尚堪幾敗耶!臣既不得其職,又不得其言,乞罷平章。」太皇太后不許。
jīng xué shì liú jiǔ gāo děng fú què shàng shū, yán: yí zhōng shàn quán, dǎng jiǎ shì dào zhào jìn zhào yǔ jiàn jiē qì chéng dùn, yí zhōng nǎi jiǎ shǐ guò zhī shuō yǐ bào sī ēn líng hú gài qián shuō yǒu jiē yǐ chéng jiàng, nǎi shòu qí bāo jū ér wèi zhī yǔ yì wén tiān xiáng lǜ bīng qín wáng, xìn chán ér jǔ náo zhī shì dào sàng shī rǔ guó, yáng qǐng zhì fá ér yīn yòu zhī yuán bīng báo guó mén, qín wáng zhī shī, nǎi liú zhī jīng chéng ér bù qiǎn zǎi xiàng dāng chū dū, ér wèi suō yóu yù, dì lìng jí yì ér bù xíng lǚ shī kuí láng zǐ yě xīn, ér shǐ zhī tōng hǎo qǐ méng zhāng shì jié bù bīng ér yòng zhī yú shuǐ, liú shī yǒng shuǐ bīng ér yòng zhī yú bù, zhǐ shòu shī yí, yīn yǐ bài shì. chén kǒng wù guó jiāng bù zhǐ yī sì dào yě. chū, yí zhōng shì duō zhuān jué, bù guān bái yuè, huò wèi jīng xué zhī lùn, shí yuè sǒu zhī. shū shàng, yí zhōng jìng qù, qiǎn shǐ sì bèi zhào zhī, bù zhì.
京學士劉九皋等伏闕上書,言:「宜中擅權,黨賈似道;趙溍、趙與鑒皆棄城遁,宜中乃假使過之說以報私恩;令狐概、潛說友皆以城降,乃受其苞苴而為之羽翼;文天祥率兵勤王,信讒而沮撓之;似道喪師辱國,陽請致罰而陰佑之;元兵薄國門,勤王之師,乃留之京城而不遣;宰相當出督,而畏縮猶豫,第令集議而不行;呂師夔狼子野心,而使之通好乞盟;張世傑步兵而用之於水,劉師勇水兵而用之於步,指授失宜,因以敗事。臣恐誤國將不止一似道也。」初,宜中事多專決,不關白龠,或謂京學之論,實龠嗾之。書上,宜中徑去,遣使四輩召之,不至。
rén chén, tài huáng tài hòu xià liú jiǔ gāo yú lín ān yù. shǒu zhào yuē: gěi shě zhī zòu, wèi yuè yǔ yí zhōng bì nán jiǔ chù. jiān yuè jìn zòu qǐ miǎn píng zhāng, cí qì bù píng, chéng yǒu rú rén yán zhě. kě bà yuè píng zhāng jūn guó zhòng shì, yǐ shǎo bǎo guān wén diàn dà xué shì chōng lǐ quán guān shǐ. shì suì, zú. yuè qīng xiū gāng jìn bù ā quán shì. jí wèi xiāng, shǔ guó shì wēi wáng, nǎi bù néng xié móu yǐ jì dà shì, shì lùn xī zhī.
壬辰,太皇太后下劉九皋於臨安獄。手詔曰:「給舍之奏,謂龠與宜中必難久處。兼龠近奏乞免平章,辭氣不平,誠有如人言者。可罷龠平章軍國重事,以少保、觀文殿大學士充醴泉觀使。」是歲,卒。龠清修剛勁、不阿權勢。及為相,屬國勢危亡,乃不能協謀以濟大事,士論惜之。
zǎn wàn shòu jì jiàng, liǎng chuān jùn xiàn duō sòng kuǎn, dú zhāng jué gù shǒu zhòng qìng bù xià. yuán zhǔ jiàn dōng xī xíng shū mì yuàn, huì bīng wéi zhī.
昝萬壽既降,兩川郡縣多送款,獨張珏固守重慶不下。元主建東西行樞密院,會兵圍之。
bā yán zhì shàng dōu, miàn chén xíng shì, qǐ jìn bīng, suì bài yòu chéng xiàng. bā yán cí yuē: ā zhū gōng duō, chén yí jū hòu. nǎi jìn ā zhū zuǒ chéng xiàng, réng zhào bā yán zhí qū lín ān, ā zhū réng gōng huái nán, ā ěr hā yǎ qǔ hú nán, wàn hù sòng dōu mù dá jí wǔ xiù zhāng róng shí lǐ héng lǚ shī kuí děng qǔ jiāng xī. yuán zhǔ réng zhào yù bā yán yuē: sòng jūn chén xiāng shuài lái fù, zé zhào shì zú shǔ kě bǎo wú yú, zōng miào xī xǔ rú gù.
巴延至上都,面陳形勢,乞進兵,遂拜右丞相。巴延辭曰:「阿珠功多,臣宜居後。」乃進阿珠左丞相,仍詔巴延直趨臨安,阿珠仍攻淮南,阿爾哈雅取湖南,萬戶宋都木達及武秀、張榮實、李恆、呂師夔等取江西。元主仍詔諭巴延曰:「宋君臣相率來附,則趙氏族屬可保無虞,宗廟悉許如故。」
guǐ sì, zhào zhī lú zhōu xià guì jiā shū mì fù shǐ liǎng huái xuān fǔ dà shǐ, yǔ huái dōng zhì zhì fù shǐ zhī yáng zhōu zhū huàn hù diào, zhào lǐ tíng zhī hái cháo. guì bù fèng zhào, huàn réng hái yáng, tíng zhī yì bù xíng.
癸巳,詔知廬州夏貴加樞密副使、兩淮宣撫大使,與淮東制置副使、知揚州硃煥互調,召李庭芝還朝。貴不奉詔,煥仍還揚,庭芝亦不行。
qǐ fù wén tiān xiáng wèi bīng bù shàng shū.
起復文天祥為兵部尚書。
gāo sī dé bà. yǐ wèi, yǐ diàn zhōng shì yù shǐ chén wén lóng tóng qiān shū shū mì yuàn shì.
高斯得罷。乙未,以殿中侍御史陳文龍同簽書樞密院事。
bǐng shēn, yǐ kāi qìng bīng huò, zhuī zuì shǐ sōng zhī, xuē qí shì.
丙申,以開慶兵禍,追罪史嵩之,削其諡。