huò wèn: yuān qiān zhī tú è hū zài? yuē: qǐn. huò yuē: yuān qiān hé bù qǐn? yuē: pān lóng lín, fù fèng yì, xùn yǐ yáng zhī, bó bó hū qí bù kě jí yě. rú qí qǐn! rú qí qǐn! qī shí zi zhī yú zhòng ní yě, rì wén suǒ bù wén, jiàn suǒ bù jiàn, wén zhāng yì bù zú wèi yǐ.
或問:「淵、騫之徒惡乎在?」曰:「寢。」或曰:「淵、騫曷不寢?」曰:「攀龍鱗,附鳳翼,巽以揚之,勃勃乎其不可及也。如其寢!如其寢!」七十子之於仲尼也,日聞所不聞,見所不見,文章亦不足為矣。
jūn zǐ jué dé, xiǎo rén jué lì. huò wèn jué dé. yuē: shùn yǐ xiào, yǔ yǐ gōng, gāo yáo yǐ mó, fēi jué dé xié? lì. qín dào wǔ wū huò rèn bǐ gāng dǐng biàn niú, fēi jué lì xié? huò wèn yǒng. yuē: kē yě. yuē: hé kē yě? yuē: kē yě zhě, wèi mèng kē yě.
君子絕德,小人絕力。或問「絕德」。曰:「舜以孝,禹以功,皋陶以謨,非絕德邪?」「力」。「秦悼武、烏獲、任鄙扛鼎抃牛,非絕力邪?」或問「勇」。曰:「軻也。」曰:「何軻也?」曰:「軻也者,謂孟軻也。
ruò jīng kē, jūn zǐ dào zhū. qǐng wèn mèng kē zhī yǒng. yuē: yǒng yú yì ér guǒ yú dé, bù yǐ pín fù guì jiàn sǐ shēng dòng qí xīn, yú yǒng yě, qí shù hū! lǔ zhòng lián rén tāng ér bù zhì, lìn xiàng rú zhì ér bù rén tāng.
若荊軻,君子盜諸。」「請問孟軻之勇。」曰:「勇於義而果於德,不以貧富、貴賤、死生動其心,於勇也,其庶乎!」魯仲連亻湯而不制,藺相如制而不亻湯。
huò wèn zōu yáng. yuē: wèi xìn ér fēn yí, kāng cí miǎn chōng, jǐ yǐ zāi! huò wèn: xìn líng píng yuán mèng cháng chūn shēn yì hū? yuē: shàng shī qí zhèng, jiān chén qiè guó mìng, hé qí yì hū? chū lǐ zǐ zhī zhī yě, shǐ zhī guó rú zàng, zé wú yǐ jí wèi shī guī.
或問「鄒陽」。曰:「未信而分疑,慷辭免罿,幾矣哉!」或問:「信陵、平原、孟嘗、春申益乎?」曰:「上失其政,奸臣竊國命,何其益乎?」樗里子之知也,使知國如葬,則吾以疾為蓍龜。
zhōu zhī shùn nǎn yǐ chéng zhōu ér xī qīng, qín zhī huì wén zhāo xiāng, yǐ xī shān ér dōng bìng, shú yù? yuē: zhōu yě yáng, qín yě láng. rán zé láng yù yú? yuē: yáng láng yī yě. huò wèn: méng tián zhōng ér bèi zhū, zhōng xī kě wèi yě? yuē: qiàn shān yīn gǔ, qǐ lín táo, jī liáo shuǐ, lì bù zú ér sǐ yǒu yú, zhōng bù zú xiāng yě. huò wèn: lǚ bù wéi qí zhì yǐ hū, yǐ rén yì huò. yuē: shuí wèi bù wéi zhì zhě yǔ? yǐ guó yì zōng.
「周之順、赧以成周而西傾,秦之惠文、昭襄,以西山而東並,孰愈?」曰:「周也羊,秦也狼。」「然則狼愈歟?」曰:「羊狼一也。」或問:「蒙恬忠而被誅,忠奚可為也?」曰:「塹山堙谷,起臨洮,擊遼水,力不足而死有餘,忠不足相也。」或問:「呂不韋其智矣乎,以人易貨。」曰:「誰謂不韋智者與?以國易宗。
bù wéi zhī dào, chuān yú zhī xióng hū? chuān yú yě zhě, wú jiàn dān shí yǐ, wèi jiàn luò yáng yě. qín jiāng bái qǐ bù rén, xī yòng wèi yě. zhǎng píng zhī zhàn, sì shí wàn rén sǐ, chī yóu zhī luàn, bù guò yú cǐ yǐ.
不韋之盜,穿窬之雄乎?穿窬也者,吾見擔石矣,未見洛陽也。」秦將白起不仁,奚用為也。長平之戰,四十萬人死,蚩尤之亂,不過於此矣。
yuán yě yàn rén zhī ròu, chuān gǔ liú rén zhī xuè, jiāng bù rén, xī yòng wèi! jiǎn? yuē: shǐ huáng fāng liè liù guó, ér jiǎn yá āi! huò wèn: yào lí fēi yì zhě yǔ? bù yǐ jiā cí guó. yuē: lí yě, huǒ qī miè zi, yǐ qiú fǎn yú qìng jì, shí zhū máo zhī mó yě. yān kě wèi zhī yì yě? zhèng? wèi yán shì fàn hán, cì xiāng xiá lèi, màn miàn wèi zǐ, shí zhuàng shì zhī mí yě, yān kě wèi zhī yì yě? kē? wèi dān fèng yú qī zhī shǒu yàn dū kàng zhī tú, rù bù cè zhī qín, shí cì kè zhī mí yě, yān kě wèi zhī yì yě? huò wèn: yí qín xué hū guǐ gǔ shù, ér xí hū zòng héng yán, ān zhōng guó zhě, gè shí yú nián, shì fū? yuē: zhà rén yě, shèng rén è zhū. yuē: kǒng zǐ dú ér yí qín xíng, hé rú yě? yuē: shén yǐ! fèng míng ér zhì hàn yě. rán zé zi gòng bù wèi yú? yuē: luàn ér bù jiě, zi gòng chǐ zhū shuō ér bù fù guì, yí qín chǐ zhū. huò yuē: yí qín qí cái yǐ hū! jī bù dǎo yǐ. yuē: xī zài rèn rén, dì yuē nán zhī, yì cái yǐ. cái hū cái, fēi wú tú zhī cái yě. měi xíng: yuán gōng qǐ lǐ jì xià huáng gōng lù lǐ xiān shēng. yán cí: lóu jìng lù jiǎ. zhí zhèng: wáng líng shēn tú jiā. zhé jié zhōu chāng jí àn. shǒu rú: yuán gù shēn gōng. zāi yì: dǒng xiāng xià hóu shèng jīng fáng.
原野厭人之肉,川谷流人之血,將不仁,奚用為!「翦?」曰:「始皇方獵六國,而翦牙欸!」或問:「要離非義者與?不以家辭國。」曰:「離也,火妻滅子,以求反於慶忌,實蛛蝥之劘也。焉可謂之義也?」「政?」「為嚴氏犯韓,刺相俠累,曼面為姊,實壯士之靡也,焉可謂之義也?」「軻?」「為丹奉於期之首、燕督亢之圖,入不測之秦,實刺客之靡也,焉可謂之義也?」或問:「儀、秦學乎鬼谷術,而習乎縱橫言,安中國者,各十餘年,是夫?」曰:「詐人也,聖人惡諸。」曰:「孔子讀而儀、秦行,何如也?」曰:「甚矣!鳳鳴而鷙翰也。」「然則子貢不為歟?」曰:「亂而不解,子貢恥諸;說而不富貴,儀、秦恥諸。」或曰:「儀、秦其才矣乎!跡不蹈已。」曰:「昔在任人,帝曰難之,亦才矣。才乎才,非吾徒之才也。」美行:園公、綺里季、夏黃公、甪里先生。言辭:婁敬、陸賈。執正:王陵、申屠嘉。折節;周昌、汲黯。守儒:轅固、申公。菑異:董相、夏侯勝、京房。
huò wèn xiāo cáo. yuē: xiāo yě guī, cáo yě suí. téng guàn fán lì? yuē: xiá jiè. shū sūn tōng? yuē: qiàn rén yě. yuán àng? yuē: zhōng bù zú ér tán yǒu yú. cháo cuò? yuē: yú. kù lì? yuē: hǔ zāi! hǔ zāi! jiǎo ér yì zhě yě. huò zhí? yuē: wén. yuē: xuè guó sān qiān, shǐ lǚ shū yǐn shuǐ hè bó, méi chǐ wú chóu yě? huò wèn xún lì. yuē: lì yě. yóu xiá? yuē: qiè guó líng yě. nìng xìng? yuē: bù liào ér yǐ. huò wèn jìn shì shè jì zhī chén. yuē: ruò zhāng zǐ fáng zhī zhì, chén píng zhī wú wù, jiàng hóu bó zhī guǒ, huò jiāng jūn zhī yǒng, zhōng zhī yǐ lǐ lè, zé kě wèi shè jì zhī chén yǐ. huò wèn: gōng sūn hóng dǒng zhòng shū shú ěr? yuē: zhòng shū yù wèi ér bù kě dé zhě yě, hóng róng ér yǐ yǐ. huò wèn jìn shì míng qīng. yuē: ruò zhāng tíng wèi zhī píng, juàn jīng zhào zhī jiàn, yǐn fú fēng zhī jié, wáng zǐ gòng zhī jiè, sī jìn shì míng qīng yǐ. jiāng. yuē: ruò tiáo hóu zhī shǒu, zhǎng píng guān jūn zhī zhēng fá, bó lù zhī chí zhòng, kě wèi jìn shì míng jiāng yǐ. qǐng wèn gǔ. yuē: gǔ zhī yǐ dào dé, zhēng zhī yǐ rén yì, yú shī xuè rèn, jiē suǒ bù wèi yě. zhāng qiān sū wǔ zhī fèng shǐ yě, zhí jié méi shēn, bù qū wáng mìng, suī gǔ zhī fū shǐ, qí yóu liè zhū.
或問「蕭、曹」。曰:「蕭也規,曹也隨。」「滕、灌、樊、酈?」曰:「俠介。」「叔孫通?」曰:「槧人也。」「爰盎?」曰:「忠不足而談有餘。」「晁錯?」曰:「愚。」「酷吏?」曰:「虎哉!虎哉!角而翼者也。」「貨殖?」曰:「蚊。」曰:「血國三千,使捋疏、飲水、褐博,沒齒無愁也?」或問「循吏」。曰:「吏也。」「遊俠?」曰:「竊國靈也。」「佞幸?」曰:「不料而已。」或問「近世社稷之臣」。曰:「若張子房之智,陳平之無悟,絳侯勃之果,霍將軍之勇,終之以禮樂,則可謂社稷之臣矣。」或問:「公孫弘、董仲舒孰邇?」曰:「仲舒欲為而不可得者也,弘容而已矣。」或問「近世名卿」。曰:「若張廷尉之平,雋京兆之見,尹扶風之潔,王子貢之介,斯近世名卿矣。」「將。」曰:「若條侯之守,長平、冠軍之徵伐,博陸之持重,可謂近世名將矣。」「請問古。」曰:「鼓之以道德,征之以仁義,輿屍、血刃,皆所不為也。」張騫、蘇武之奉使也,執節沒身,不屈王命,雖古之膚使,其猶劣諸。
shì chēng dōng fāng shēng zhī shèng yě, yán bù chún shī, xíng bù chún biǎo, qí liú fēng yí shū, miè rú yě. huò yuē: yǐn zhě yě. yuē: xī zhī yǐn zhě, wú wén qí yǔ yǐ, yòu wén qí xíng yǐ. huò yuē: yǐn dào duō duān. yuē: gù yě! shèng yán shèng xíng, bù féng qí shí, shèng rén yǐn yě. xián yán xián xíng, bù féng qí shí, xián zhě yǐn yě.
世稱東方生之盛也,言不純師,行不純表,其流風、遺書,蔑如也。或曰:「隱者也。」曰:「昔之隱者,吾聞其語矣,又聞其行矣。」或曰:「隱道多端。」曰:「固也!聖言聖行,不逢其時,聖人隱也。賢言賢行,不逢其時,賢者隱也。
tán yán tán xíng, ér bù féng qí shí, tán zhě yǐn yě. xī zhě jī zǐ zhī qī qí shēn yě, kuáng jiē yú zhī bèi qí fā yě, yù qù ér kǒng lí hài zhě yě. jī zǐ zhī hóng fàn jiē yú zhī gē fèng yě zāi! huò wèn: dōng fāng shēng míng guò shí zhě, hé yě? yuē: yīng xié, bù qióng, zhèng jiàn, huì dé. yīng xié shì yōu, bù qióng shì zhé, zhèng jiàn shì zhí, huì dé shì yǐn. qǐng wèn míng. yuē: huī dá. è bǐ? yuē: fēi yí shàng róng, yī yǐn wán shì, qí huá jī zhī xióng hū! huò wèn: liǔ xià huì fēi cháo yǐn zhě yǔ? yuē: jūn zǐ wèi zhī bù gōng.
談言談行,而不逢其時,談者隱也。昔者箕子之漆其身也,狂接輿之被其發也,欲去而恐罹害者也。箕子之《洪範》.接輿之歌鳳也哉!」或問:「東方生名過實者,何也?」曰:「應諧,不窮,正諫,穢德。應諧似優,不窮似哲,正諫似直,穢德似隱。」「請問名。」曰:「詼達。」「惡比?」曰:「非夷尚容,依隱玩世,其滑稽之雄乎!」或問:「柳下惠非朝隱者與?」曰:「君子謂之不恭。
gǔ zhě gāo è xiǎn, xià lù yǐn. wàng yù, rén zhī zéi yě wàng huǐ, yì zhī zéi yě. zéi rén jìn xiāng yuán, zéi yì jìn xiāng shàn.
古者高餓顯,下祿隱。」妄譽,仁之賊也;妄毀,義之賊也。賊仁近鄉原,賊義近鄉訕。
huò wèn: zi, shǔ rén yě, qǐng rén. yuē: yǒu lǐ zhòng yuán zhě, rén yě. qí wèi rén yě, nài hé? yuē: bù qū qí yì, bù lèi qí shēn. yuē: shì yí huì zhī tú yǔ? yuē: bù yí bù huì, kě fǒu zhī jiān yě. rú shì, zé xī míng zhī bù zhāng yě? yuē: wú zhòng ní, zé xī shān zhī è fū yǔ dōng guó zhī chù chén è hū wén? yuē: wáng yáng gòng yǔ yù zhòng ní hū? yuē: míng xīng hào hào, huá zǎo zhī lì yě yǔ? yuē: ruò shì, zé xī wèi bù zì gāo? yuē: hào hào zhě, jǐ yě yǐn ér gāo zhī zhě, tiān yě. zi yù zì gāo xié? zhòng yuán, shì zhī shī yě. jiàn qí mào zhě, sù rú yě wén qí yán zhě, qiǎo rú yě guān qí xíng zhě, mù rú yě. dān wén yǐ dé qū rén yǐ, wèi wén yǐ dé qū yú rén yě. zhòng yuán, wèi rén yě. huò yuē: yù bì. yuē: yù bì yě, rén wèi qí lì, ér wǔ qí dé. qǐng tiáo. yuē: fēi zhèng bù shì, fēi zhèng bù tīng, fēi zhèng bù yán, fēi zhèng bù xíng. fū néng zhèng qí shì tīng yán xíng zhě, xī wú xiān shī zhī suǒ wèi yě. rú shì bù shì, tīng bù tīng, yán bù yán, xíng bù xíng, suī yǒu yù bì, qí yóu wǔ zhū!
或問:「子,蜀人也,請人。」曰:「有李仲元者,人也。」「其為人也,奈何?」曰:「不屈其意,不累其身。」曰:「是夷、惠之徒與?」曰:「不夷不惠,可否之間也。」「如是,則奚名之不彰也?」曰:「無仲尼,則西山之餓夫與東國之絀臣惡乎聞?」曰:「王陽、貢禹遇仲尼乎?」曰:「明星皓皓,華藻之力也與?」曰:「若是,則奚為不自高?」曰:「皓皓者,己也;引而高之者,天也。子欲自高邪?仲元,世之師也。見其貌者,肅如也;聞其言者,愀如也;觀其行者,穆如也。鄲聞以德詘人矣,未聞以德詘於人也。仲元,畏人也。」或曰:「育、賁。」曰:「育、賁也,人畏其力,而侮其德。」「請條。」曰:「非正不視,非正不聽,非正不言,非正不行。夫能正其視聽言行者,昔吾先師之所畏也。如視不視,聽不聽,言不言,行不行,雖有育、賁,其猶侮諸!」