strong yáng liǔ chēng jiāo zǐ guì fēng yù zhāng wú huàn zhū shù jūn zǐ cōng guì zhū yú nán zhà qiū lì hù líng shòu nǚ zhēn zhǎng shēng mù jǐn chū mù lán fū yí sù ruò mù hé huān shān bìng lǘ jīng jí huáng lián zhī zi zhú strong
楊柳 檉 椒 梓 桂 楓 豫章 無患 朱樹 君子 樅檜 茱萸柟柞 楸 櫟 楛 靈壽 女貞 長生 木槿 樗 木蘭 夫栘 橚若木合歡 杉 並閭 荊 棘 黃蓮 梔子 竹

yáng liǔ
◇楊柳

ěr yǎ yuē: máo, zé liǔ, shēng zé zhōng yě. yáng, pú liǔ.
《爾雅》曰：旄，澤柳，［生澤中也。］楊，蒲柳。

shī yuē: yáng liǔ yī yī.
《詩》曰：楊柳依依。

zuǒ chuán yuē: dǒng zé zhī pú.
《左傳》曰：董澤之蒲。

zhuāng zi: zhī lí shū guān yú míng bó zhī qiū, kūn lún zhī xū, huáng dì zhī suǒ xiū, é ér liǔ shēng qí zuǒ zhǒu.
《莊子》：支離叔觀於冥伯之丘，崑崙之墟，黃帝之所休，俄而柳生其左肘。

zhàn guó cè yuē: chǔ yǒu yǎng yóu jī, shàn shè, qù yáng yè bǎi bù ér shè zhī, bǎi fā bǎi zhòng.
《戰國策》曰：楚有養由基，善射，去楊葉百步而射之，百發百中。

hàn shū yuē: zhāo dì shí, shàng lín yuàn zhōng dà liǔ shù duàn, wò dì, yī zhāo qǐ shēng zhī yè, yǒu chóng shí qí yè wèi zì, yuē gōng sūn bìng yǐ lì, jí zhāo dì bēng, wáng sì, dà chén yíng lì chāng yì wáng, wáng jí wèi, yín luàn shī dào, huò guāng fèi zhī, gèng lì zhāo dì xiōng wèi tài zǐ zhī sūn, shì wèi xuān dì, dì běn míng bìng yǐ yún.
《漢書》曰：昭帝時，上林苑中大柳樹斷，臥地，一朝起生枝葉，有蟲蝕其葉為字，曰公孫病已立，及昭帝崩，亡嗣，大臣迎立昌邑王，王即位，淫亂失道，霍光廢之，更立昭帝兄衛太子之孫，是為宣帝，帝本名病已雲。

wén shì chuán yuē: jī kāng xìng jué qiǎo, néng duàn, jiā yǒu yī liǔ shù, nǎi jī shuǐ yǐ huán zhī, xià tiān shén liáng, jū qí xià áo xì jí duàn.
《文士傳》曰：嵇康性絕巧，能鍛，家有一柳樹，乃激水以圜之，夏天甚涼，居其下遨戲及鍛。

táo qián yuē: wǔ liǔ xiān shēng, bù zhī hé xǔ rén, yì bù xiáng xìng zì, zhái biān yǒu wǔ liǔ, yīn yǐ wèi hào.
陶潛曰：五柳先生，不知何許人，亦不詳姓字，宅邊有五柳，因以為號。

xǔ shèn huái nán zǐ zhù yuē: zhǎn qín zhī jiā, shù liǔ xíng huì dé, yīn hào liǔ xià huì, yī yuē yì míng.
許慎淮南子注曰：展禽之家，樹柳行惠德，因號柳下惠，一曰邑名。

qín cāo yuē: qí sī gé zi yǐn wén zi shū dān zi, xiāng yǔ wèi yǒu, wén chǔ chéng wáng xián, jù wǎng jiàn zhī, zhì qīn yán zhī jiān, zú féng piāo fēng bào yǔ, gòng fú yú kōng liǔ zhī xià, yī hán liáng fá, zì dù bù néng jù huó, yǐ gé zi wèi xián, nǎi bìng yī liáng yǔ zhī, èr zi suì dòng è ér sǐ, gé zi jiàn chǔ wáng, chǔ wáng zhī qí xián, chén jiǔ shè zhōng gǔ ér lè zhī, gé zi cāo qín ér zuò bié sàn zhī yīn, chǔ wáng cì qí bǎi jīn, yǐ zàng èr zi.
《琴操》曰：其思革子尹文子叔儋子，相與為友，聞楚成王賢，俱往見之，至嶔岩之間，卒逢飄風暴雨，共伏於空柳之下，衣寒糧乏，自度不能俱活，以革子為賢，乃並衣糧與之，二子遂凍餓而死，革子見楚王，楚王知其賢，陳酒設鍾鼓而樂之，革子操琴而作別散之音，楚王賜其百金，以葬二子。

yì dà guò guà yuē: kū yáng shēng tī, zhù yuán é wā, jù féng xiào běn gǎi. shēng huá. lǎo fū dé qí nǚ qī.
《易大過卦》曰：枯楊生梯，［注(原訛窪，據馮校本改。)生華。］老夫得其女妻。

jiāo gàn yì lín: yù zhī jìn yuē, què cháo liǔ shù, jiū duó qí chù, rèn lì liè báo, tiān mìng bù yòu.
焦贛《易林》：豫之晉曰，鵲巢柳樹，鳩奪其處，任力劣薄，天命不祐。

máo shī: dōng fāng wèi míng yuē: zhé liǔ fán pǔ, liǔ, ruò ě tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí liù zuò cuì. zhī mù, fán, fān yě, zhé liǔ wèi fān, wú yì yú jìn.
《毛詩》：東方未明曰：折柳樊圃，［柳，弱枙(《太平御覽》九百五十六作脆。)之木，樊，藩也，折柳為藩，無益於禁。］

máo shī yì shū yuē: pú liǔ zhī mù èr zhǒng, yī zhǒng pí zhèng bái, kě wèi jiàn gān, chuán yuē: dǒng zé zhī pú, jīn rén yǐ wèi qí guàn, kě wèi shǐ.
《毛詩義疏》曰：蒲柳之木二種，一種皮正白，可為箭竿，傳曰：董澤之蒲，今人以為其雚，可為矢。

shī yì shū yuē: shù qǐ, qǐ liǔ yě, shēng shuǐ páng, shù rú liǔ, yè cū ér bái, mù lǐ wēi chì, jīn rén yǐ wèi gǔ, dà dài lǐ yuē: zhēng yuè liǔ tī, tī zhě fā yè yě.
《詩義疏》曰：樹杞，杞柳也，生水旁，樹如柳，葉粗而白，木理微赤，今人以為轂，《大戴禮》曰：正月柳梯，梯者發葉也。

ěr yǎ yuē: chēng, hé liǔ.
《爾雅》曰：檉，河柳。

shuō wén yuē: yáng, báo liǔ yě, cóng mù yáng shēng, chēng, hé liǔ yě, cóng mù shèng shēng, liǔ, xiǎo yáng yě, cóng mù mǎo shēng yě.
《說文》曰：楊，薄柳也，從木昜聲，檉，河柳也，從木聖聲，柳，小楊也，從木卯聲也。

jìn zhōng xìng shū yuē: táo kǎn míng shí guò rén, wǔ chāng dào zhǒng liǔ, rén yǒu qiè zhī, zhí yú qí jiā, kǎn jiàn ér shí zhī, wèn hé yǐ dào guān liǔ zhǒng, yú shí yǐ wèi shén.
《晉中興書》曰：陶侃明識過人，武昌道種柳，人有竊之，植於其家，侃見而識之，問何以盜官柳種，於時以為神。

shěn yuē sòng shū yuē: xiāo huì kāi wèi shào fǔ, bù dé zhì, sì nèi zhāi qián xiāng cǎo huì lán xī chǎn chú, liè zhǒng bái liǔ.
沈約《宋書》曰：蕭惠開為少府，不得志，寺內齋前香草蕙蘭悉剷除，列種白柳。

xù sōu shén jì yuē: shàng yú wèi jīn, jiā zài xiàn běi, hū yǒu yī rén, zhe xiào zǐ fú, zào lì, shǒu jīn yǎn kǒu, lái yì jīn jiā, yǔ yuē: jū yǒu qián yī qiān wàn, tóng qì yì rú zhī, dà liǔ shù qián zài qí xià, qǔ qián dāng dé ěr, shū jū dà bù jí, pū xún wèi jūn zuò cǐ, biàn qù, zì ěr chū sān shí nián, suì bù fù lái, jīn yì bù qǔ qián.
《續搜神記》曰：上虞魏金，家在縣北，忽有一人，著孝子服，皂笠，手巾掩口，來詣金家，語曰：居有錢一千萬，銅器亦如之，大柳樹錢在其下，取錢當得耳，書居大不吉，仆尋為君作此，便去，自爾出三十年，遂不復來，金亦不取錢。

shèng hóng zhī jīng zhōu jì yuē: yuán chéng dī biān, xī zhí xì liǔ, lǜ tiáo sàn fēng, qīng yīn jiāo mò.
盛弘之《荊州記》曰：緣城堤邊，悉植細柳，綠條散風，清陰交陌。

sān qí lüè jì yuē: tái chéng dōng nán, yǒu pú tái, gāo bā zhàng, shǐ huáng suǒ dùn chù, zài tái xià yíng mǎ, zhì jīn pú shēng yóu yíng, shì shuǐ yáng ér kān wèi jiàn.
三齊略記曰：台城東南，有蒲台，高八丈，始皇所頓處，在台下縈馬，至今蒲生猶縈，似水楊而堪為箭。

kǒng shì zhì guài jì yuē: huì jī shèng yì, cháng chén xìng, lù wèi yǒu xíng rén, jiàn mén nèi liǔ shù shàng, yǒu yī rén, zhǎng èr chǐ, yī zhū yì guān miǎn, fǔ yǐ shé shì shù yè shàng lù, liáng jiǔ, hū jiàn yì, shén yì rú jīng, jù jí yǐn bù jiàn.
孔氏志怪記曰：會稽盛逸，嘗晨興，路未有行人，見門內柳樹上，有一人，長二尺，衣朱衣冠冕，俯以舌舐樹葉上露，良久，忽見逸，神意如驚，遽即隱不見。

guǎn zǐ yuē: wǔ wò zhī tǔ yí liǔ.
《管子》曰：五沃之土宜柳。

mèng zǐ yuē: xìng yóu qǐ liǔ, yì yóu pēi quān.
《孟子》曰：性猶杞柳，義猶柸棬。

cuī shí sì mín yuè lìng yuē: sān yuè sān rì, yǐ jí shàng chú, cǎi liǔ xù, liǔ xù yù chuāng.
崔寔《四民月令》曰：三月三日，以及上除，采柳絮，柳絮愈瘡。

mèng shū yuē: yáng wèi shǐ zhě.
夢書曰：楊為使者。

běn cǎo jīng yuē: liǔ huā yī míng xù.
《本草經》曰：柳花一名絮。

lùn yǔ yuē: zuān suì gǎi huǒ, chūn qǔ liǔ yú mù.
《論語》曰：鑽燧改火，春取柳榆木。

máo shī yuē: xī wǒ wǎng yǐ, yáng liǔ yī yī.
《毛詩》曰：昔我往矣，楊柳依依。

yòu yuē: dōng mén zhī yáng, qí yè zāng zāng.
又曰：東門之楊，其葉牂牂。

yòu yuē: dōng mén zhī yáng, cì shí yě, hūn yīn shī shí, nán nǚ duō wéi.
又曰：東門之楊，刺時也，婚姻失時，男女多違。

yòu yuē: běi shān yǒu liǔ.
又曰：北山有柳。

yòu yuē: wǎn bǐ liǔ sī, míng tiáo huì huì.
又曰：菀彼柳斯，鳴蜩嘒嘒。

yòu yuē: wǎn liǔ, piān míng. cì yōu wáng yě, bào nüè ér xíng fá bù zhōng, yǒu wǎn zhě liǔ, bù shàng xī yān.
又曰：菀柳，［篇名。］刺幽王也，暴虐而刑罰不中，有菀者柳，不尚息焉。

yáng zhī shuǐ, bù liú shù pú, pú liǔ kě yǐ wèi shǐ.
楊之水，不流束蒲，［蒲柳可以為矢。］

wén xuǎn yuē: xián jū fù, zhǎng yáng yìng bì zhǎo, xiū yáng jiā guǎng jīn.
《文選》曰：閒居賦，長楊映碧沼，脩楊夾廣津。

yòu yuē: xì liǔ jiā dào shēng.
又曰：細柳夾道生。

yòu, gāo yáng fú dì chuí.
又，高楊拂地垂。

yòu, èr yuè yáng huā mǎn lù fēi.
又，二月楊花滿路飛。

chūn lín běn zì qí, yáng liǔ zuì xiāng yí.
春林本自奇，楊柳最相宜。

yòu yuē: zhǎng yáng yīn qīng zhǎo.
又曰：長楊蔭清沼。

yù yù yuán zhōng liǔ.
鬱郁園中柳。

pān yuè yòu yuē: liǔ tiáo héng zhe dì, ruò liǔ yīn xiū qú.
潘岳又曰：柳條恆著地，弱柳蔭脩衢。

gǔ lè fǔ yǒu zhé liǔ qū.
古樂府有折柳曲。

yī qí, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò qí shū. liú quān zhī wèi yì zhōu cì shǐ, xiàn shǔ liǔ shù zhū, tiáo shén zhǎng, zhuàng ruò sī lǚ, wǔ dì zhí yú tài chāng yún hé diàn qián, cháng wán jiē zhī, yuē: yáng liǔ fēng liú kě ài, shì zhāng xù cháng, yù lǎn zuò dāng shí èr zì. jiàn shǎng rú cǐ.
一齊，［《太平御覽》九百五十七作齊書。］劉悛之為益州刺史，獻蜀柳數株，條甚長，狀若絲縷，武帝植於太昌雲和殿前，常玩嗟之，曰：楊柳風流可愛，似張緒常，［御覽作當時二字。］見賞如此。

jìn, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí liù zuò jìn shū: xià huán wēn tiáo tóng. wáng gōng, zì xiào bó, měi zī róng, rén duō yuè zhī, huò mù zhī zhuó zhuó rú chūn yuè zhī liǔ.
晉，［《太平御覽》九百五十六作《晉書》：下桓溫條同。］王恭，字孝伯，美姿容，人多悅之，或目之濯濯如春月之柳。

huán wēn zì jiāng líng běi xíng, wǎng shǎo shí suǒ, zhǒng liǔ chù, jiē shí wéi, kǎi rán tàn yuē: mù yóu rú cǐ, rén hé yǐ kān, pān zhī zhí tiáo, xuàn rán liú tì.
桓溫自江陵北行，往少時所，種柳處，皆十圍，慨然嘆曰：木猶如此，人何以堪，攀枝執條，泫然流涕。

gù kǎi zhī, zì zhǎng kāng, chī xìn xiǎo shù, huán xuán cháng yǐ yī yè liǔ yí zhī, yuē: cǐ chán yì yè yě, yǐ zì bì, rén bù jiàn jǐ, kǎi zhī yǐn yè zì bì, xuán jiù nì yān, kǎi zhī xìn bù jiàn, yǐ zhēn zhòng zhī, sú chuán kǎi zhī yǒu sān jué, cǐ chī zhī yī jué.
顧愷之，字長康，痴信小術，桓玄嘗以一葉柳詒之，曰：此蟬翳葉也，以自蔽，人不見己，愷之引葉自蔽，玄就溺焉，愷之信不見，以珍重之，俗傳愷之有三絕，此痴之一絕。

shān hǎi jīng yuē: wò mín zhī guó yǒu bái liǔ.
《山海經》曰：沃民之國有白柳。

zhàn guó cè yuē: fū yáng héng shù zhī zé shēng, dào shù zhī yì shēng, zhé ér shù zhī yòu shēng, rán shí rén fǔ zhī, yī rén bá zhī, zé wú yáng yǐ, qiě yǐ shí rén zhòng fǔ yì shēng zhī chū, rán ér bù shèng yī rén zhě hé yě, fǔ zhī nán ér qù zhī yì gù yě.
《戰國策》曰：夫楊橫樹之則生，倒樹之亦生，折而樹之又生，然十人拊之，一人拔之，則無楊矣，且以十人眾拊易生之初，然而不勝一人者何也，拊之難而去之易故也。

gǔ jīn zhù yuē: yáng yuán huá ruò dì, wēi fēng zé dà yáo, yún yún. yī míng gāo fēi, yī míng zhú yáo.
《古今注》曰：楊員華弱蒂，微風則大搖，［云云。］一名高飛，一名燭搖。

xiān xián chuán yuē: zhèng jìng yǐ dì àn dāng zuò máo. jiā wèi xí, suí qǐ liǔ zhī yīn.
先賢傳曰：鄭敬以弟［按當作茅。］葭為席，隨杞柳之陰。

yòu yuē: yǒu xì liǔ yíng.
又曰：有細柳營。

shī gǔ shī yuē: bái yáng chū shēng shí, nǎi zài yù zhāng shān, shàng yè fú qīng yún, xià gēn tōng huáng quán.
【詩】古詩曰：白楊初生時，乃在豫章山，上葉拂青雲，下根通黃泉。

liáng jiǎn wén dì yǒng liǔ shī yuē: chuí yīn mǎn shàng lù, jié cǎo zǎo zhī chūn, huā xù shí suí niǎo, fēng zhī lǚ fú chén, yù sàn yī yī cǎi, shí yào gē chuī rén.
梁簡文帝詠柳詩曰：垂陰滿上路，結草早知春，花絮時隨鳥，風枝屢拂塵，欲散依依采，時要歌吹人。

yòu zhé yáng liǔ shī yuē: yáng liǔ luàn chéng sī, pān zhé shàng chūn shí, yè mì niǎo fēi ài, fēng qīng huā luò chí, chéng gāo duǎn xiāo fā, lín kōng huà jiǎo bēi, qǔ zhōng wú bié yì, bìng shì wèi xiāng sī.
又折楊柳詩曰：楊柳亂成絲，攀折上春時，葉密鳥飛礙，風輕花落遲，城高短簫發，林空畫角悲，曲中無別意，並是為相思。

yòu hé xiāng dōng wáng yáng yún lóu yán liǔ shī yuē: ài ài yáng yún tái, chūn liǔ fā xīn méi, liǔ zhī wú jí ruǎn, chūn fēng suí yì lái, tán tuō qīng wéi bì, líng lóng zhū shàn kāi, jiā rén yǒu suǒ wàng, chē shēng fēi shì léi.
又和湘東王陽雲樓檐柳詩曰：曖曖陽雲台，春柳發新梅，柳枝無極軟，春風隨意來，潭拖青帷閉，玲瓏朱扇開，佳人有所望，車聲非是雷。

liáng yuán dì yǒng yáng yún lóu yán liǔ shī yuē: yáng liǔ fēi huā shù, yī lóu zì jué chūn, zhī biān tōng fěn sè, yè lǐ yìng chuī lún, dài rì jiāo lián yǐng, yīn chuī sǎo xí chén, fú yán yīng yǒu yì, piān yí táo lǐ rén.
梁元帝詠陽雲樓檐柳詩曰：楊柳非花樹，依樓自覺春，枝邊通粉色，葉里映吹綸，帶日交簾影，因吹掃席塵，拂檐應有意，偏宜桃李人。

yòu zhé yáng liǔ shī yuē: wū shān wū xiá zhǎng, chuí liǔ fù chuí yáng, tóng xīn yí tóng zhé, gù rén huái gù xiāng, shān shì lián huā yàn, liú rú míng yuè guāng, hán yè yuán míng chè, yóu zi lèi zhān shang.
又折楊柳詩曰：巫山巫峽長，垂柳復垂楊，同心宜同折，故人懷故鄉，山似蓮花艷，流如明月光，寒夜猿鳴澈，遊子淚沾裳。

yòu lù liǔ shī yuē: zhǎng tiáo chuí fú dì, qīng huā shàng zhú fēng, lù zhān yí rǎn lù, yè xiǎo wèi zhāng kōng.
又淥柳詩曰：長條垂拂地，輕花上逐風，露霑疑染淥，葉小未鄣空。

liáng liú miǎo zhé yáng liǔ shī yuē: gāo lóu shí zài bié, yáng liǔ zhuó sī zhī, zhāi yè jīng kāi shǐ, pān zhī hèn jiǔ lí, nián nián zǔ yīn xī, yuè yuè jiǎn róng yí, chūn lái shuí bù sī, xiǎng sī jūn zì zhī.
梁劉邈折楊柳詩曰：高樓十載別，楊柳濯絲枝，摘葉驚開駛，攀枝恨久離，年年阻音息，月月減容儀，春來誰不思，想思君自知。

liáng shěn yuē wán tíng liǔ shī yuē: qīng yīn fú jiàn zhāng, jiā dào lián wèi yāng, yīn fēng jié fù jiě, zhān lù róu qiě zhǎng, chǔ fēi sī yù jué, bān nǚ lèi chéng háng, liú rén wèi yīng qù, wèi cǐ hái gù xiāng.
梁沈約玩庭柳詩曰：輕陰拂建章，夾道連未央，因風結復解，霑露柔且長，楚妃思欲絕，班女淚成行，留人未應去，為此還故鄉。

chén zǔ sūn dēng yǒng liǔ shī yuē: chí dào zàng wū rì, yù yù zhèng fān fēng, chōu cuì zhēng lián yǐng, fēi mián luàn shàng kōng, gāo yè lín cháo sāi, zhǎng zhī fú hàn gōng, yù yàn shāng pān zhé, sān chūn héng dí zhōng.
陳祖孫登詠柳詩曰：馳道藏烏日，鬱郁正翻風，抽翠爭連影，飛綿亂上空，高葉臨朝塞，長枝拂漢宮，欲驗傷攀折，三春橫笛中。

fù wèi wén dì liǔ fù, xī jiàn ān wǔ nián, shàng yǔ yuán shào zhàn yú guān dù shí, yú shǐ zhí sī liǔ, zì bǐ qì jīn, shí yǒu wǔ zài yǐ, gǎn wù shāng huái, nǎi zuò sī fù, yuē: yī zhōng yù zhī wěi mù, guī zī miào qí kě zhēn, bǐ shù huì zhī wèi dòng, gù zhào méng ér xiān chén, yīng lóng shí ér fán yù, yáng cuì yè zhī qīng chún, xiū gàn yǎn jiǎn yǐ hóng zhǐ, róu tiáo ā nà ér shé shēn, shàng fú shū ér bèi sàn, xià jiāo cuò ér lóng lín, zài yú nián zhī èr qī, zhí sī liǔ hū zhōng tíng, shǐ wéi cùn ér gāo chǐ, jīn lián gǒng ér jiǔ chéng, jiē rì yuè zhī shì mài, hū wěi wěi yǐ chuán zhēng, xī zhōu yóu ér chù cǐ, jīn shū hū ér fú xíng, gǎn yí wù ér huái gù, fǔ chóu chàng yǐ shāng qíng.
【賦】魏文帝柳賦，昔建安五年，上與袁紹戰於官渡時，余始植斯柳，自彼迄今，十有五載矣，感物傷懷，乃作斯賦，曰：伊中域之偉木，瑰姿妙其可珍，彼庶卉之未動，固肇萌而先辰，應隆時而繁育，揚翠葉之青純，脩幹偃蹇以虹指，柔條阿那而蛇伸，上扶疏而孛散，下交錯而龍鱗，在餘年之二七，植斯柳乎中庭，始圍寸而高尺，今連拱而九成，嗟日月之逝邁，忽亹亹以遄征，昔週遊而處此，今倏忽而弗形，感遺物而懷故，俯惆悵以傷情。

wèi yīng chàng yáng liǔ fù yuē: fù yáng chūn zhī hé jié, zhí xiān liǔ yǐ chéng liáng, shū fēng jié ér guǎng bù, fēn yù bó yǐ fū yáng, sān chūn shū qí yǎn guò, jǐng rì hè qí chuí guāng, zhèn hóng tiáo ér yuǎn shòu, huí yún gài yú zhōng táng.
魏應瑒楊柳賦曰：赴陽春之和節，植纖柳以承涼，攄豐節而廣布，紛鬱勃以敷陽，三春倏其奄過，景日赫其垂光，振鴻條而遠壽，回雲蓋於中唐。

wèi fán qīn liǔ fù yuē: yǒu jì shēng zhī gū liǔ, tuō yú qǐn zhī nán yú, shùn zhào yáng yǐ tǔ yá, yīn chūn fēng yǐ yáng fū, jiāo lǜ yè ér zhòng pā, zhuǎn fēn cuò yǐ fú shū, yù qīng qīng yǐ chàng mào, fēn rǎn rǎn yǐ lù lí, jìn zhāo lù zhī qīng yè, yào huá cǎi zhī yī yī.
魏繁欽柳賦曰：有寄生之孤柳，託余寢之南隅，順肇陽以吐牙，因春風以揚敷，交綠葉而重葩，轉紛錯以扶疏，郁青青以暢茂，紛冉冉以陸離，浸朝露之清液，曜華采之猗猗。

wèi wáng càn liǔ fù yuē: xī wǒ jūn zhī dìng wǔ, gǎi tiān jiè ér cú zhēng, yuán zǐ cóng ér fǔ jūn, zhí jiā mù yú zī tíng, lì chūn qiū yǐ yú jì, xíng fù chū yú sī xiāng, lǎn zī shù zhī fēng mào, fēn yǐ nǐ yǐ xiū zhǎng, zhī fú shū ér tán bù, jīng sēn shāo yǐ fèn yáng.
魏王粲柳賦曰：昔我君之定武，改天屆而徂征，元子從而撫軍，植佳木於茲庭，歷春秋以逾紀，行復出於斯鄉，覽茲樹之豐茂，紛旖旎以脩長，枝扶疏而覃布，莖森梢以奮揚。

jìn chéng gōng suī liǔ fù yuē: zhái jīng yǔ zhī xī piān, bīn dú bí zhī qīng qú, qǐ héng mén yú dà lù, lín jiǔ dá zhī tōng qú, mǐn xíng lǚ zhī mí xiū, shù shuāng liǔ yú dào yú, mí nián zài ér chéng yīn, fēn dàn yuán ér fú shū.
晉成公綏柳賦曰：宅京宇之西偏，濱犢鼻之清渠，啟橫門於大路，臨九達之通衢，愍行旅之靡休，樹雙柳於道隅，彌年載而成陰，紛憚援而扶疏。

jìn wǔ jí zhī liǔ huā fù yuē: bù jiāng gāo xī chěng wàng, gǎn chūn liǔ zhī yī yī, chuí kē yè ér yún bù, yáng líng huá ér xuě fēi, huò fēng huí ér yóu báo, huò wù luàn ér biāo líng, yě jìng huì ér tóng jiàng, wù jūn sè ér qí míng.
晉伍輯之柳花賦曰：步江皋兮騁望，感春柳之依依，垂柯葉而雲布，揚零華而雪飛，或風回而游薄，或霧亂而飈零，野淨穢而同降，物均色而齊明。

jìn fù xuán liǔ fù yuē: wú bāng rǎng ér bù zhí xī, xiàng qián dào zhī lǚ qiān, fēn yī mí yǐ cóng fēng xī, ruò jiāng wǎng ér fù xuán.
晉傅玄柳賦曰：無邦壤而不植兮，象乾道之屢遷，紛猗靡以從風兮，若將往而復旋。

xù wèi chén wáng cáo zhí liǔ sòng xù yuē: yú yǐ xián xiá, jià yán chū yóu, guò yǒu rén yáng dé zǔ zhī jiā, shì qí wū yǔ liào kuò, tíng zhōng yǒu yī liǔ shù, liáo xì kān qí zhī yè, gù zhe sī wén, biǎo zhī yí hàn, suì yīn cí shì, yǐ jī dāng jīn zhī shì.
【序】魏陳王曹植柳頌序曰：余以閒暇，駕言出遊，過友人楊德祖之家，視其屋宇廖廓，庭中有一柳樹，聊戲刊其枝葉，故著斯文，表之遺翰，遂因辭勢，以譏當今之士。

chēng
◇檉

ěr yǎ yuē: chēng, hé liǔ, hé páng chì jīng xiǎo yáng yě.
《爾雅》曰：檉，河柳，［河旁赤莖小楊也。］

nán yuè zhì yuē: suī nán xiàn duō lián shān chēng sōng qǐ zǐ.
《南越志》曰：綏南縣多連山檉松杞梓。

shī liáng jiǎn wén dì yǒng chēng shī yuē: líng hán jìng zhēn jié, fù xuě gù nán kuī, wú cán yún mǔ guì, jù jiǎn shān hú zhī.
【詩】梁簡文帝詠檉詩曰：凌寒競貞節，負雪固難虧，無慚雲母桂，詎減珊瑚枝。

sòng liáng jiāng yān chēng sòng yuē: bì yè ān ǎi, chēng kē xī xì, fāng lòu yún jiǎ, yuǎn xiào jīng jí.
【頌】梁江淹檉頌曰：碧葉菴藹，赬柯翕赩，方陋筠檟，遠笑荊棘。

jiāo
◇椒

chūn qiū yùn dòu shū yuē: yù héng xīng sàn wèi jiāo.
《春秋運斗樞》曰：玉衡星散為椒。

ěr yǎ huǐ mù, dà jiāo yě, jīn jiāo shí dà zhě míng huǐ mù yě.
《爾雅》{毀木}，大椒也，［今椒實大者名{毀木}也。］

shān hǎi jīng yuē: qín gǔ zhī shān, qí mù duō jiāo, jǐng shān duō qín jiāo.
《山海經》曰：琴鼓之山，其木多椒，景山多秦椒。

máo shī yuē: jiāo liáo zhī shí.
《毛詩》曰：椒聊之實。

fàn zi jì rán yuē: shǔ jiāo chū wǔ dū, chì sè zhě shàn, qín jiāo chū tiān shuǐ lǒng xī, xì zhě shàn.
范子《計然》曰：蜀椒出武都，赤色者善，秦椒出天水隴西，細者善。

lí sāo yuē: zá shēn jiāo yǔ jūn guì, shēn, zhòng yě.
《離騷》曰：雜申椒與菌桂，［申，重也。］

yòu, bō jiāo fāng xī chéng táng, bù xiāng jiāo yú táng shàng.
又，播椒芳兮成堂，［布香椒於堂上。］

yòu, diàn guì jiǔ xī jiāo jiāng.
又，奠桂酒兮椒漿。

sūn qīng zǐ yuē: mín zhī shì wǒ, huān ruò fù mǔ, qí hǎo wǒ, fēn ruò jiāo lán.
《孫卿子》曰：民之視我，驩若父母，其好我，芬若椒蘭。

yīng shào hàn guān yí yuē: huáng hòu chēng jiāo fáng, qǔ qí shí màn yán yíng shēng, yǐ jiāo tú shì, yì qǔ qí wēn nuǎn.
應劭《漢官儀》曰：皇后稱椒房，取其實曼延盈升，以椒塗室，亦取其溫暖。

zhāng fán hàn jì yuē: huán dì dòu huáng hòu bēng, zhōng cháng shì cáo jié wáng fǔ, yù yǐ guì rén lǐ zàng, tài wèi lǐ gù, zì jué tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò fú. yú qǐ, dǎo jiāo zì suí, wèi qī zǐ yuē: ruò tài hòu bù dé pèi huán dì, wú bù shēng hái yǐ.
張璠《漢記》曰：桓帝竇皇后崩，中常侍曹節王甫，欲以貴人禮葬，太尉李固，自抉［《太平御覽》九百五十八作扶。］輿起，搗椒自隨，謂妻子曰：若太后不得配桓帝，吾不生還矣。

cuī shí sì mín yuè lìng yuē: zhēng yuè zhī dàn, jìn jiǔ jiàng shén bì, shì jiā wú dà xiǎo, cì zuò xiān zǔ zhī qián, zi sūn gè shàng jiāo jiǔ yú qí jiā zhǎng, chēng jǔ bái.
崔寔《四民月令》曰：正月之旦，進酒降神畢，室家無大小，次坐先祖之前，子孫各上椒酒於其家長，稱舉白。

wèi shì chūn qiū tóng yì yuē: zhōng yáo bì shù zǐ huì zhī mǔ, chù qí fū rén, wén dì mìng yáo fù yān, yáo huì fèn, cān jiāo zhì jìn, dì nǎi zhǐ.
《魏氏春秋同異》曰：鍾繇嬖庶子會之母，黜其夫人，文帝命繇復焉，繇恚忿，餐椒致禁，帝乃止。

shì shuō: shí chóng yǐ jiāo wèi ní, ní wū, wáng jūn fū yǐ chì shí zhī ní bì.
《世說》：石崇以椒為泥，泥屋，王君夫以赤石脂泥壁。

yuán shén qì: jiāo jiāng yù wēn, pú yì cōng.
《援神契》：椒姜御溫，蒲益聰。

bó wù zhì yuē: wài guó shì fǎ, yǐ jiǔ jìn, lìng jí gān, yǐ má yóu zhēng zhī, hòu pù sān rì, shāi jiāo xiè, yǐ yì duō shǎo hé tóu zhī, hú jiāo jiǔ fāng, yǐ hǎo jiǔ wǔ shēng, gān jiāng yī liǎng, hú jiāo qī shí méi, mò hǎo shí liú wǔ méi, guǎn shōu jì jù yǒu é. zhe zhōng xià qì.
《博物志》曰：外國豉法，以酒浸，令極乾，以麻油蒸之，後曝三日，篩椒屑，以意多少合投之，胡椒酒方，以好酒五升，乾姜一兩，胡椒七十枚，末好石榴五枚，管收計［句有訛。］著中下氣。

máo shī yuē: yí wǒ wò jiāo, nán nǚ jié qíng hǎo yě.
《毛詩》曰：貽我握椒，男女結情好也。

wén xuǎn yuē: dài wáng zhī fēng, pái huái jiāo guì zhī jiān.
《文選》曰：大王之風，徘徊椒桂之間。

sòng jìn liú zhēn qī yuán rì xiàn jiāo huā sòng yuē: měi zāi líng pā, yuán cǎi yuán xiàn, shèng róng yìng zhī, yǒng shòu yú wàn.
【頌】晉劉臻妻元日獻椒花頌曰：美哉靈葩，爰采爰獻，聖容映之，永壽於萬。

shǔ jiāo jiǔ fú zhī, tóu bù bái, lìng hán zhě rè, rè zhě qīng, qīng zhě zhòng, chū wǔ dū, chì sè zhě, àn běn tiáo jiàn běn cǎo jīng, mò jù xià yǒu tuō wén.
蜀椒久服之，頭不白，令寒者熱，熱者輕，輕者重，出武都，赤色者，［按本條見本草經，末句下有脫文。］

lí sāo: quán bì xī zǐ tán, fāng jiāo xī chéng táng, àn cǐ yǔ shàng tiáo, dāng yí qián yì lèi zhōng.
《離騷》：荃壁兮紫壇，芳椒兮成堂，［按此與上條，當移前藝類中。］

míng jìn chéng gōng suī jiāo huá míng yuē: jiā zāi fāng jiāo, zài fán qí shí, jué wèi wéi zhēn, juān chú bǎi jí, zhào wéi suì shǐ, yuè zhèng yuán rì, yǒng jiè méi shòu, yǐ qí chū jí.
【銘】晉成公綏椒華銘曰：嘉哉芳椒，載繁其實，厥味惟珍，蠲除百疾，肇惟歲始，月正元日，永介眉壽，以祈初吉。

zàn jìn guō pú jiāo zàn yuē: jiāo zhī guàn zhí, shí fán yǒu zhēn, xūn lín liè báo, bó qí fēn xīn, fú zhī bù yǐ, dòng jiàn tōng shén.
【贊】晉郭璞椒贊曰：椒之灌植，實繁有榛，薰林烈薄，馞其芬辛，服之不已，洞見通神。

zǐ
◇梓

dà chuán yuē: bó qín kāng shū jiàn zhōu gōng, sān jiàn ér sān chī, shāng zǐ yuē: èr sān zi guān hū nán shān zhī yīn, jiàn zǐ, jìn rán shí ér fǔ, jìn, sù mào. èr zi jiàn shāng zi, yuē: zǐ zhě, zǐ dào yě, èr zi rù mén ér qū, dēng táng ér guì, zhōu gōng fú qí shǒu, láo ér shí zhī.
大傳曰：伯禽康叔見周公，三見而三笞，商子曰：二三子觀乎南山之陰，見梓，晉然實而俯，［晉，肅貌。］二子見商子，曰：梓者，子道也，二子入門而趨，登堂而跪，周公拂其首，勞而食之。

máo shī yuē: wéi sāng yǔ zǐ, bì gōng jìng zhǐ, yǐ tóng zǐ qī, yuán fá qín sè, běi shān yǒu zǐ.
《毛詩》曰：惟桑與梓，必恭敬止，椅桐梓漆，爰伐琴瑟，北山有梓。

qiū xiǎo yè fù, běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò ěr yǎ yuē qiū xiǎo yè yuē jiǎ.
秋小葉復，［本條《太平御覽》九百五十八作爾雅曰楸小葉曰榎。］

zuǒ chuán yuē: jì sūn wèi yǐ shù liù jiǎ yú pú pǔ dōng mén zhī wài, dìng sì hōng, jiàng qìng qǐng pú pǔ zhī jiǎ yǐ wèi chèn, jūn zǐ yuē: duō xíng wú lǐ, bì zì jí yě.
《左傳》曰：季孫為已樹六檟於蒲圃東門之外，定姒薨，匠慶請蒲圃之檟以為櫬，君子曰：多行無禮，必自及也。

lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng huǒ ér wáng, qí zhèng hé píng, zǐ wèi cháng shēng.
《禮斗威儀》曰：君乘火而王，其政和平，梓為常生。

ěr yǎ yuē: yú, shǔ zǐ.
《爾雅》曰：楰，鼠梓。

shǐ jì yuē: zi xū gào qí rén yuē: bì shù zǐ wú mù shàng.
《史記》曰：子胥告其人曰：必樹梓吾墓上。

hàn yuán dì chū guāng nián, huáng hòu zēng zǔ fù jì nán píng líng wáng bó mù mén zǐ zhù, zú shēng zhī yè, shàng qū, liú xiàng yǐ wèi wáng shì dài hàn zhī xiàng, shì wáng mǎng zhī suì.
漢元帝初光年，皇后曾祖父濟南平陵王伯墓門梓柱，卒生枝葉，上屈，劉向以為王氏代漢之象，是王莽之歲。

wèi zi fū rù gōng, suì yú bù dé jiàn, tì qì qǐng chū, yuē: wú zuó mèng zi fū zhōng tíng shēng zǐ shù, chū fēi zhì gào hū, běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò hàn wǔ gù shì, chū fēi zhì gào hū zuò qǐ fēi tiān hū.
衛子夫入宮，歲餘不得見，涕泣請出，曰：吾昨夢子夫中庭生梓樹，出非至告乎，［本條《太平御覽》九百五十八作漢武故事，出非至告乎作豈非天乎。］

cáo zi jiàn shū yuē: zhǎn sì bīn zhī zǐ, yǐ wèi zhēng yě.
曹子建書曰：斬泗濱之梓，以為箏也。

guì
◇桂

chūn qiū yùn dòu shū yuē: jiāo guì hé gāng yáng, jiāo guì, yáng xīng zhī jīng suǒ shēng yě, hé yóu lián tǐ ér shēng yě.
《春秋運斗樞》曰：椒桂合剛陽，［椒桂，陽星之精所生也，合猶連體而生也。］

shān hǎi jīng yuē: zhāo yáo zhī shān, qí shàng duō guì, guì zhǎng zhàng yú, wèi xīn. gāo tú zhī shān, shàng duō guì mù.
《山海經》曰：招搖之山，其上多桂，［桂長丈餘，味辛。］皋塗之山，上多桂木。

guì mù tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò lín. bā shù, zài bì yú dōng, bā shù chéng lín, yán qí dà yě, bì yú, pān yú.
桂木［《太平御覽》九百五十七作林。］八樹，在賁隅東，［八樹成林，言其大也，賁隅，番禺。］

lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng jīn ér wáng, qí zhèng sòng píng, fāng guì cháng shēng.
《禮斗威儀》曰：君乘金而王，其政訟平，芳桂常生。

chūn qiū qián tán bā yuē: gōng guì míng, xià tǔ zhū hóu hào yǒu shēng, guì hǎo mù, zhí yú gōng zhōng, yóu tiān zǐ fēng yǒu shēng yù zhě wèi zhū hóu, lìng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò jīn. nǎi míng, shì nǎi chéng shēng míng yú xià tǔ zhī xiáng yě.
《春秋潛潭巴》曰：宮桂鳴，下土諸侯號有聲，［桂好木，植於宮中，猶天子封有聲譽者為諸侯，令(《太平御覽》九百五十七作今。)乃鳴，是乃成聲名於下土之祥也。］

chǔ cí yuē: guì zhào xī lán yì. yòu, guì dòng xī lán lǎo.
《楚辭》曰：桂棹兮蘭枻。又，桂棟兮蘭橑。

yòu yuē: jié guì zhī xī yán zhù.
又曰：結桂枝兮延佇。

yòu, guì shù cóng shēng xī shān zhī yōu, yǎn jiǎn lián juǎn xī zhī xiāng liáo.
又，桂樹叢生兮山之幽，偃蹇連卷兮枝相繚。

yòu yuē: lì guì shù zhī dōng róng.
又曰：麗桂樹之冬榮。

yòu yuē: pèi wú chéng xī guì zhōu.
又曰：沛吾乘兮桂舟。

lǚ shì chūn qiū: yī yǐn shuō yuē: wù zhī měi zhě, zhāo yáo zhī guì.
《呂氏春秋》：伊尹說曰：物之美者，招搖之桂。

zhàn guó cè yuē: sū qín wèi chǔ wáng yuē: chǔ guó shí guì yú yù, xīn guì yú guì.
《戰國策》曰：蘇秦謂楚王曰：楚國食貴於玉，薪貴於桂。

hán shī wài chuán yuē: sòng yù yīn qí yǒu jiàn chǔ xiāng wáng, xiāng wáng dài zhī wú yǐ yì, ràng qí yǒu, qí yǒu yuē: fū jiāng guì yīn dì ér shēng, bù yīn dì ér xīn, nǚ yīn méi ér jià, bù yīn méi ér qīn.
《韓詩外傳》曰：宋玉因其友見楚襄王，襄王待之無以異，讓其友，其友曰：夫薑桂因地而生，不因地而辛，女因媒而嫁，不因媒而親。

liè xiān chuán yuē: fàn lǐ hǎo shí guì, yǐn shuǐ mài yào, rén shì shì jiàn zhī.
《列仙傳》曰：范蠡好食桂，飲水賣藥，人世世見之。

yòu yuē: guì fù, xiàng lín rén, cháng fú guì pí yè, yǐ guī nǎo hé zhī.
又曰：桂父，象林人，常服桂皮葉，以龜腦和之。

hàn shū: lù jiǎ chuán yuē: wèi tā xiàn guì dù èr qì, guì shù zhī dù chóng yě.
《漢書》：陸賈傳曰：尉他獻桂蠹二器，［桂樹之蠹蟲也。］

guǎng zhì yuē: guì chū hé pǔ, ér shēng bì yú gāo shān zhī diān, dōng xià cháng qīng, qí lèi zì wèi lín, jiān wú zá shù, jiāo zhǐ zhì guì yuán.
《廣志》曰：桂出合浦，而生必於高山之巔，冬夏常青，其類自為林，間無雜樹，交阯置桂園。

shén xiān chuán yuē: lí lóu gōng fú zhú zhī, ěr guì dé xiān, xǔ yóu fù, jī shān dé dān shí guì yīng, jīn zài zhōng yuè.
《神仙傳》曰：離婁公服竹汁，餌桂得仙，許由父，箕山得丹石桂英，今在中嶽。

kàn zǐ yuē: lǔ rén yǒu hǎo diào zhě, yǐ guì wèi ěr, huáng jīn wèi gōu.
《闞子》曰：魯人有好釣者，以桂為餌，黃金為鈎。

luó fú shān jì yuē: luó fú shān dǐng yǒu guì, shān hǎi jīng yuē: suǒ wèi bì yú zhī guì.
《羅浮山記》曰：羅浮山頂有桂，《山海經》曰：所謂賁禺之桂。

lín hǎi jì yuē: shí shān wàng zhī rú xuě, shān yǒu hú, chuán yún jīn é zhī suǒ jí, bā guì zhī suǒ zhí.
《臨海記》曰：石山望之如雪，山有湖，傳雲金鵝之所集，八桂之所植。

shuō wén yuē: guì jiāng nán mù, bǎi yào zhī zhǎng.
《說文》曰：桂江南木，百藥之長。

ěr yǎ yuē: qǐn, mù guì, pí hòu yuē mù guì, yī shù, èr zì yǎn.
《爾雅》曰：梫，木桂，皮厚曰木桂，一樹，［二字衍。］

hàn wǔ dì dào lǐ fū rén fù yuē: qì qián yǐ qī lì xī, guì zhī luò ér xiāo wáng, shén qióng qióng ér yáo guǐ xī, jīng fú yóu ér qù jiāng, huái nán wáng ān hǎo dào, gǎn bā gōng, gòng dēng shān, shǎo pān guì shù, ān zuò shī yuē: pān guì shù xī liáo yān liú.
漢武帝悼李夫人賦曰：氣潛以悽戾兮，桂枝落而銷亡，神煢煢而遙鬼兮，精浮游而去疆，淮南王安好道，感八公，共登山，少攀桂樹，安作詩曰：攀桂樹兮聊淹留。

yì wù zhì yuē: guì zhī guàn shēng, bì cuì qí zú, kē yè bù yú, dōng xià cháng lǜ, fěi guì zhí, jù yǒu tuō wén. zài hu sōng yuè.
《異物志》曰：桂之灌生，必粹其族，柯葉不渝，冬夏常綠，匪桂植，［句有脫文。］在乎嵩岳。

wén xuǎn yuē: qiū fēng shēng guì zhī.
《文選》曰：秋風生桂枝。

yòu, cāng cāng shān zhōng guì, tuán tuán shuāng lù sè, guì zhī shēng zì zhí.
又，蒼蒼山中桂，團團霜露色，桂枝生自直。

yòu, guì shù dōng róng.
又，桂樹冬榮。

wú dōu fù, dān guì guàn cóng.
吳都賦，丹桂灌叢。

tiān tāi fù yuē: bā guì sēn tǐng yǐ líng shuāng.
天台賦曰：八桂森挺以凌霜。

guì jiāo xìn fāng, ér fēi yuán lín zhī shí.
桂椒信芳，而非園林之實。

shān hǎi jīng yuē: guì shēng nán yú, bá cuì cén lǐng, guǎng xī pā líng, shuāng xiù jīn yǐng, qì wáng bǎi yào, sēn rán yún tǐng, àn cǐ guō pú guì zàn, jiàn xià, chóng chū yīng shān.
《山海經》曰：桂生南隅，拔萃岑嶺，廣熙葩陵，霜秀津穎，氣王百藥，森然雲挺，［按此郭璞桂贊，見下，重出應刪。］

lú shān jì yuē: shān yǒu sān shí liáng, guǎng bù yíng chǐ, fǔ xì zhě tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò yǎo. rán wú dǐ, wú měng jiāng dì zǐ guò cǐ liáng, jiàn lǎo wēng zuò guì shù xià, yǐ yù bēi chéng gān lù yǔ měng.
廬山記曰：山有三石樑，廣不盈尺，俯盻者［《太平御覽》九百五十七作杳。］然無底，吳猛將弟子過此梁，見老翁坐桂樹下，以玉杯承甘露與猛。

shì shuō yuē: kè wèn chén jì fāng yuē: zú xià jiā jūn tài qiū, yǒu hé gōng dé, ér hé tiān xià zhòng míng, dá yuē: wú jiā jūn, pì rú guì shù shēng tài shān zhī ā, shàng yǒu wàn rèn zhī gāo, xià yǒu bù cè zhī quán, shàng wèi gān lù suǒ zhān, xià wèi chuān quán suǒ rùn, dāng sī zhī shí, guì shù yān zhī tài shān zhī gāo, chuān quán zhī shēn, bù zhī yǒu gōng dé yú.
《世說》曰：客問陳季方曰：足下家君太丘，有何功德，而荷天下重名，答曰：吾家君，譬如桂樹生太山之阿，上有萬仞之高，下有不測之泉，上為甘露所霑，下為川泉所潤，當斯之時，桂樹焉知太山之高，川泉之深，不知有功德歟。

zhuāng zi, guì kě shí, gù fǔ fá zhī, fū rén shēng tiān dì zhī jiān, yóu chěng sì ér guò xì, rán zài yòng zhī, yǒu yíng qiè cuàn zhī bù zú, shí zhī zé yàn, yī zé lìng rén yòng qí shēn yě, ruò cuàn zhī rán, gù yuē bù zú, ruò yòng zhī yú shàn, zé yǔ tiān dì xiāng bì.
莊子，桂可食，故斧伐之，夫人生天地之間，猶騁駟而過隙，然在用之，有盈篋爨之不足，食之則厭，一則令人用其身也，若爨之然，故曰不足，若用之於善，則與天地相弊。

yòu, chūn huá qiū yīng míng yuē guì, àn běn tiáo shī zi wén, jiàn xià, chóng chū yīng shān.
又，春華秋英名曰桂，［按本條尸子文，見下，重出應刪。］

dòng míng jì yuē: fēng guò guó, xiàn néng yán zhī guī, qīng yù xiá, shuò rì wéi guì lù yǐ yǐn zhī, zhì zhī yú tōng fēng zhī qì.
《洞冥記》曰：酆過國，獻能言之龜，青玉匣，朔日惟桂露以飲之，置之於通風之器。

gān quán gōng nán, yǒu kūn míng, zhōng yǒu líng bō diàn, jiē yǐ guì wèi zhù, fēng lái zì xiāng, míng běn běn tiáo zuò hàn wǔ gù shì, àn jīn jiàn sān fǔ huáng tú.
甘泉宮南，有昆明，中有靈波殿，皆以桂為柱，風來自香，［明本本條作漢武故事，按今見三輔黃圖。］

shí yí jì yuē: dài míng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī míng zì wú, cǐ yǎn. yú yī míng fú zhé, běi yǒu yù liáng qiān zhàng, jià xuán liú zhī shàng, fēng páng yǒu dān guì, mò zǐ bái, kě wèi zhōu.
《拾遺記》曰：岱名［《太平御覽》九百五十七名字無，此衍。］輿一名浮折，北有玉梁千丈，駕玄流之上，峰旁有丹桂，墨紫白，可為舟。

shǐ huáng qǐ dìng míng tái, qióng sì fāng mù, nán dé biāo yǒu bì, shì, jù yǒu tuō wén.
始皇起定明台，窮四方木，南得熛有碧，是，［句有脫文。］

àn hé zhī běi, yǒu zǐ guì chéng lín, qún xiān ěr yān, hán zhōng cǎi yào shī yuē: àn hé zhī guì, shí dà rú sù, dé ér shí zhī, hòu tiān ér lǎo.
闇河之北，有紫桂成林，群仙餌焉，韓終採藥詩曰：闇河之桂，實大如粟，得而食之，後天而老。

lí sāo yuē: guì shù liè xī fēn fū, tǔ zǐ huā xī bù tiáo, shí gū luán zhī liǎng jū, jīn jí xī wéi xiāo.
《離騷》曰：桂樹列兮紛敷，吐紫花兮布條，實孤鸞之兩居，今集兮唯鴞。

yòu yuē: chéng chì bào xī cóng wén lí, huá yí chē xī jié guì qí.
又曰：乘赤豹兮從文貍，華移車兮結桂旗。

yòu yuē: yǐn jūn ruò zhī zhāo lù xī, gòu guì mù yǐ wèi shì.
又曰：飲菌若之朝露兮，構桂木以為室。

yòu yuē: guì dù bù zhī suǒ yān liú xī, liǎo chóng bù zhī sǐ hū kuí yè, gé lěi lèi zhī yú guì shù, yù xiǎo rén zài wèi.
又曰：桂蠹不知所淹留兮，蓼蟲不知死乎葵葉，葛藟累之於桂樹，［喻小人在位。］

shī zǐ yuē: chūn huá qiū yīng yuē guì.
《尸子》曰：春華秋英曰桂。

xuǎn yuē: qīng xiá zá guì qí.
《選》曰：青霞雜桂旗。

yòu, guì dòng liú xià biāo.
又，桂棟留夏飈。

yòu, jiǎo jūn guì yǐ rèn huì.
又，矯菌桂以紉蕙。

shī liáng fàn yún yǒng guì shī yuē: nán zhōng yǒu bā shù, fán huá wú sì shí, bù shí fēng shuāng kǔ, ān zhī líng luò qī.
【詩】梁范雲詠桂詩曰：南中有八樹，繁華無四時，不識風霜苦，安知零落期。

liáng yǔ jiān wú yǒng guì shù shī yuē: xīn cóng rù wàng yuàn, jiù gàn bié céng chéng, qiàn shì jīn yí chù, hé rú yuè lǐ shēng.
梁庾肩吾詠桂樹詩曰：新叢入望苑，舊幹別層城，倩視今移處，何如月里生。

zhōu wáng bāo yǒng dìng lín sì guì shù shī yuē: suì yú diāo wǎn yè, nián zhì zhǎng xīn wéi, yuè lún sān wǔ yìng, wū shēng bā jiǔ fēi.
周王褒詠定林寺桂樹詩曰：歲餘彫晚葉，年至長新圍，月輪三五映，烏生八九飛。

zàn jìn guō pú guì zàn yuē: guì shēng nán yì, bá cuì cén lǐng, guǎng mò xī pā, líng shuāng jīn yǐng, qì wáng bǎi yào, sēn rán yún tǐng.
【贊】晉郭璞桂贊曰：桂生南裔，拔萃岑嶺，廣莫熙葩，凌霜津穎，氣王百藥，森然雲挺。

fēng
◇楓

shān hǎi jīng yuē: huáng dì shā chī yóu, qì qí xiè, huà wèi fēng shù.
《山海經》曰：黃帝殺蚩尤，棄其械，化為楓樹。

lí sāo zhāo hún yuē: zhàn zhàn jiāng shuǐ shàng yǒu fēng, mù jí qiān lǐ shāng chūn xīn.
《離騷·招魂》曰：湛湛江水上有楓，目極千里傷春心。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán fēng xiāng sān zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園楓香三株。

nán fāng cǎo mù zhuàng yuē: fēng xiāng shù, zi dà rú yā luǎn, èr yuè huá sè, nǎi lián zhe shí, bā jiǔ yuè shú, pù gān kě shāo, wéi jiǔ zhēn jùn yǒu zhī.
《南方草木狀》曰：楓香樹，子大如鴨卵，二月華色，乃連著實，八九月熟，曝乾可燒，惟九真郡有之。

yì yuàn yuē: wū shāng chén shì, yǒu nǚ wèi jiào, zhe jī yáo shàng dà fēng shù diān, le wú wēi ài, gù yuē: wǒ yīng wèi shén, jīn biàn zhǎng qù, wéi zuǒ cāng yòu huáng, dāng zàn guī ěr, jiā rén xī chū jiàn zhī, jǔ shǒu cí jué, yú shì piāo sǒng qīng yuè, jí dì nǎi méi, jì bù liǎo cāng huáng zhī yì, měi chūn zhé yǐ cāng gǒu, qiū huáng quǎn, shè sì yú shù xià.
《異苑》曰：烏傷陳氏，有女未醮，著屐遙上大楓樹顛，了無危閡，顧曰：我應為神，今便長去，惟左蒼右黃，當蹔歸耳，家人悉出見之，舉手辭訣，於是飄聳輕越，極睇乃沒，既不了蒼黃之意，每春輒以蒼狗，秋黃犬，設祀於樹下。

ěr yǎ yuē: fēng, niè, zhī yè fǎn. tiān fēng zé míng, gù yuē niè, niè shù shì bái yáng, yè yuán ér qí, yǒu zhī ér xiāng, jīn zhī fēng zhě, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò jīn zhī fēng xiāng shì.
《爾雅》曰：楓，聶，［之枼反。］天風則鳴，故曰聶，聶樹似白楊，葉圓而岐，有脂而香，今之楓者，［《太平御覽》九百五十七作今之楓香是。］

shān míng jiàn lǎo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò míng shān jì yuē tiān mǔ liù zì, cǐ yǒu tuō é. shān shàng, zhǎng fēng qiān yú zhàng, sù sù lín jiàn shuǐ.
山名見老［《太平御覽》九百五十七作名山記曰天姥六字，此有脫訛。］山上，長楓千餘丈，肅肅臨澗水。

zhōu shū yuē: qú zhōu yán fèng huáng jí yú fēng shù, yǒu wū liè shì.
《周書》曰：渠州言鳳皇集于楓樹，有烏列侍。

shī liáng jiǎn wén dì fù dé yǒng shū fēng shī yuē: wēi lǜ yìng qīng jiā, shū hóng fēn làng bái, huā yè sǎ xíng zhōu, réng chí sòng yuǎn kè.
【詩】梁簡文帝賦得詠疏楓詩曰：萎綠映青葭，疏紅分浪白，花葉灑行舟，仍持送遠客。

yù zhāng
◇豫章

zuǒ chuán yuē: bái gōng zuò luàn, shā zi xī zǐ qī, yù zhāng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò zǐ qī. yuē: xī zhě yǐ lì shì jūn, bù kě yǐ yù lǎn zuò bù. zhōng, fú yù lǎn zuò jué, jué xià yǒu yù zhāng èr zì, cǐ wù cuàn shàng. yǐ shā rén ér hòu sǐ.
《左傳》曰：白公作亂，殺子西子期，豫章［《太平御覽》九百五十七作子期。］曰：昔者以力事君，不可以［御覽作不。］終，扶［御覽作抉，抉下有豫章二字，此誤竄上。］以殺人而後死。

zhuāng zi, téng yuán dé shì shì, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī zuò yù zhāng. lǎn màn ér shēng zhǎng qí jiān, biàn yě.
莊子，騰猿得事事，［《太平御覽》九百五十七作豫章。］攬蔓而生長其間，便也。

chén liú wèi shì nián shù shēng jìng zhōng suān zǎo míng shuò běn tiáo é dào, bù kě jù.
陳留尉氏年樹生逕中酸棗名朔［本條訛倒，不可句。］

huái nán zǐ: yù zhāng shēng qī nián kě zhī, jīng zhōu jì yuē: shān yáng xiàn yù zhāng mù, jìng kě fá zuò gǔ sǎng, sǎng chéng, biàn qǔ bēn qù.
《淮南子》：豫章生七年可知，《荊州記》曰：山陽縣豫章木，徑可伐作鼓顙，顙成，便取奔去。

wú huàn
◇無患

zuǎn wén yuē: wú huàn, mù míng yě, shí kě yǐ qù gòu, hé hēi rú yì tǔ.
纂文曰：無患，木名也，實可以去垢，核黑如{殹土}。

wèn běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò cuī bào gǔ jīn zhù chéng yǎ wèn, cǐ tuō shū míng. lú mù yuē wú huàn hé yě, dá yuē: xī yǒu shén wū yuē wú huàn, yù lǎn zuò shí ěr. cǐ mù èr zì yù lǎn wú. néng zuò fú hé bǎi guǐ, zé yǐ cǐ mù wèi bàng shā zhī, shì rén xiāng chuán yǐ cǐ mù wèi zhòng guǐ suǒ è, jìng qǔ wèi qì, yòng yǐ yàn guǐ, gù hào wú huàn.
問［本條《太平御覽》九百五十九作崔豹古今注程雅問，此脫書名。］櫨木曰無患何也，答曰：昔有神巫曰無患，［御覽作実毦。］此木［二字御覽無。］能作符劾百鬼，則以此木為棒殺之，世人相傳以此木為眾鬼所惡，競取為器，用以厭鬼，故號無患。

zàn qí biàn jìng zōng wú huàn zhěn zàn yuē: yuán zī sù pǔ, míng wèi jí shǐ, jiàng rén sī zhì, yǐ xiàn jūn zǐ.
【贊】齊卞敬宗無患枕贊曰：爰茲素樸，名為吉始，匠人斯制，以獻君子。

zhū shù
◇朱樹

shì shuō yuē: zhū, sōng bǎi shǔ, gù lèi zhū chì gōng yě, jù yǒu é.
《世說》曰：朱，松柏屬，故類朱赤公也，［句有訛。］

shān hǎi jīng yuē: kūn lún shān shàng yǒu zhū shù.
《山海經》曰：崑崙山上有朱樹。

jūn zǐ
◇君子

jìn gōng gé jì yuē: huá lín yuán zhōng, yǒu jūn zǐ shù sān zhū.
晉宮閣記曰：華林園中，有君子樹三株。

cōng
◇樅

ěr yǎ yuē: cōng sōng yè bǎi shēn yuē cōng.
《爾雅》曰：樅松葉柏身曰樅。

shī zǐ yuē: sōng bǎi zhī shǔ, bù zhī táng mì zhī yǒu měi cōng.
《尸子》曰：松柏之鼠，不知堂密之有美樅。

lǔ lián zǐ yuē: sōng cōng gāo qiān rèn ér wú zhī, fēi xià wáng shì wú zhù.
魯連子曰：松樅高千仞而無枝，非夏王室無柱。

guì
◇檜

shàng shū yuē: chūn gàn guā bǎi.
《尚書》曰：杶幹栝柏。

ěr yǎ yuē: bǎi yè sōng shēn yuē guì.
《爾雅》曰：柏葉松身曰檜。

sì yīng jì yuē: kǒng zǐ miào liè qī bēi, wú xiàng, guì bǎi yóu mào, xī běi èr lǐ, yǒu yán mǔ miào, miào xiàng yóu yán, yǒu xiū, jù yǒu tuō wén.
祀應記曰：孔子廟列七碑，無象，檜柏猶茂，西北二里，有顏母廟，廟象猶嚴，有脩，［句有脫文。］

zhū yú
◇茱萸

shuō wén yuē: shā shì zhū yú, chū huái nán.
《說文》曰：榝似茱萸，出淮南。

fēng tǔ jì yuē: zhū yú, shā yě, jiǔ yuè jiǔ rì shú, sè chì, kě cǎi shí yě.
《風土記》曰：茱萸，榝也，九月九日熟，色赤，可采時也。

dòng lín yuē: guō pú bì nán zhì xīn xī, yǒu yǐ zhū yú lìng pú shè zhī, pú yuē: zi rú chì líng hán xuán zhū, àn wén yán zhī shì zhū yú.
洞林曰：郭璞避難至新息，有以茱萸令璞射之，璞曰：子如赤鈴含玄珠，案文言之是茱萸。

yì yuàn yuē: yǔ shào wèi xiāng dōng jùn, wáng, zōng xié yǔ shào zhōng biǎo, qiě fú zhū yú jiǔ, hū jiàn shào lái, réng qiú jiǔ, zhí jiǔ pēi hái zhì, yún yǒu zhū yú qì, xié yún, è zhī yé, shào yún, shàng guān jiē wèi zhī, kuàng wǒ hū.
《異苑》曰：庾紹為湘東郡，亡，宗協與紹中表，且服茱萸酒，忽見紹來，仍求酒，執酒柸還置，雲有茱萸氣，協雲，惡之耶，紹雲，上官皆畏之，況我乎。

jīng chǔ jì yuē: jiǔ yuè jiǔ rì, pèi zhū yú, shí péng ěr, yǐn jú huā jiǔ, lìng rén zhǎng shòu.
荊楚記曰：九月九日，佩茱萸，食蓬餌，飲菊花酒，令人長壽。

xù qí xié jì yuē: rǔ nán huán jǐng, suí fèi zhǎng fáng yóu xué, wèi zhī yuē: jiǔ yuè jiǔ rì, rǔ nán dāng yǒu zāi è, jí lìng jiā rén fèng náng, shèng zhū yú xì bì, dēng shān yǐn jú jiǔ, cǐ huò kě xiāo, jǐng rú qí yán, jǔ jiā shàng shān, xī hái, jiàn jī quǎn yī shí bào sǐ, zhǎng fáng yuē: cǐ kě dài zhī, jīn rén jiǔ yuè jiǔ rì dēng gāo shì yě.
續齊諧記曰：汝南桓景，隨費長房遊學，謂之曰：九月九日，汝南當有災厄，急令家人縫囊，盛茱萸系臂，登山飲菊酒，此禍可消，景如其言，舉家上山，夕還，見雞犬一時暴死，長房曰：此可代之，今人九月九日登高是也。

lí sāo yuē: jiāo zhuān nìng yǐ màn chǎn xī, shā yòu chōng qí pèi wéi.
《離騷》曰：椒專佞以慢諂兮，榝又充其佩幃。

fù jìn sūn chǔ zhū yú fù yuē: yǒu zhū yú zhī jiā mù, zhí máo cí zhī qián tíng, lì hàn nǚ ér shǐ yù, guān bǎi zài ér zhǎng shēng, sēn màn yán yǐ shèng xìng, bù lǜ yè yú zǐ jīng, chún huǒ xī cú, bái cáng shòu jié, líng lù jì níng, yīng sǔn piāo lì, pān zǐ fáng yú xiān kē, zhuì zhū shí zhī kù liè, yīng shén nóng zhī běn cǎo, liáo shēng mín zhī zhěn jí.
【賦】晉孫楚茱萸賦曰：有茱萸之嘉木，植茅茨之前庭，歷漢女而始育，關百載而長生，森蔓延以盛興，布綠葉於紫莖，鶉火西徂，白藏授節，零露既凝，鷹隼飄厲，攀紫房於纖柯，綴朱實之酷烈，應神農之本草，療生民之疹疾。

nán
◇柟

zhuāng zǐ yuē: téng yuán dé shān nán, lǎn màn zhī ér shēng zhǎng qí jiān, dé biàn yě.
《莊子》曰：騰猿得杉柟，攬蔓枝而生長其間，得便也。

shān hǎi jīng yuē: yáo bì shān, zhāo gē shān, cuì shān, duō nán.
《山海經》曰：搖碧山，朝歌山，脆山，多柟。

fù shuāng tíng cuì.
負霜停翠。

zhà
◇柞

shī yuē: zhì bǐ gāo gǎng, zhé qí zhà xīn, qí yè jí xī, wéi zhà zhī zhī, qí yè péng péng, shū, xǔ jīn zhà, ké wèi dòu, kě yǐ rǎn zào, jīn sú jí hé nèi yún zhù dòu, huò xiàng dòu.
《詩》曰：陟彼高崗，折其柞薪，其葉湒兮，維柞之枝，其葉蓬蓬，疏，栩今柞，殼為斗，可以染皂，今俗及河內雲杼斗，或橡斗。

ěr yǎ xǔ, zhù.
《爾雅》栩，杼。

hàn shū: wǔ zhà gōng.
《漢書》：五柞宮。

fēng tǔ tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò zhōu chù fēng tǔ jì. shùn suǒ gēng duō zhà shù.
風土［《太平御覽》九百五十八作周處風土記。］舜所耕多柞樹。

sè bǐ zhà yù, mín suǒ liáo yǐ, zhà yù pèi yǐ.
瑟彼柞棫，民所燎矣，柞棫佩矣。

qiū
◇楸

ruì qiū zǐ cháng shēng, àn běn tiáo yǒu tuō é, yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò lǐ dòu wēi yí.
瑞楸梓常生，［按本條有脫訛，御覽九百五十八作禮斗威儀。］

pān yuè huái jiù fù, wàng bǐ qiū yǐ, gǎn yú yú sī.
潘岳懷舊賦，望彼楸矣，感於餘思。

bié fù, wàng qīng qiū zhī lí shuāng.
別賦，望青楸之離霜。

chén sī wáng shī yuē: zǒu mǎ zhǎng qiū jiān.
陳思王詩曰：走馬長楸間。

hàn tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí bā zuò hàn shū. huái běi xíng nán hé qí zhī jiān qiān shù qiū yǔ qiān hù hóu děng.
漢［《太平御覽》九百五十八作漢書。］淮北滎南河齊之間千樹楸與千戶侯等。

xiǎo jū qiān zhòng zhī àn běn tiáo yǒu tuō é, bù kě jù.
小居千重之［按本條有脫訛，不可句。］

lì
◇櫟

shū, zhōu qín wèi zhà wèi lì, hé nán wèi liǎo wèi lì.
疏，周秦謂柞為櫟，河南謂蓼為櫟。

ěr yǎ yuē: qí shí qiú jiāo zhī shǔ, qí zǐ fáng shēng wèi qiú, jù jú.
《爾雅》曰：其實梂椒之屬，其子房生為梂，［具菊。］

zhuāng zi, jiàng shí zhī qí, zhì qū yuán, jiàn shè shù, yuē: shì bù cái, gù ruò shì zhī shòu, dù jiàn mèng yuē: ruò cǐ wén mù yě, zhā lí jú yòu zhī shǔ xié, shú zé bō, gù bù zhōng tiān nián.
莊子，匠石之齊，至曲園，見社樹，曰：是不才，故若是之壽，杜見夢曰：若此文木也，楂梨橘柚之屬邪，熟則剝，故不終天年。

hù yīn hù, qiè yún mù zhōng shǐ.
◇楛［音戶，切雲木中矢。］

hù, jīng chǔ zhōng gòng dù hù.
楛，荊楚中貢簵楛。

shū, shàng dǎng rén miè yǐ wèi xiāng qì, wū tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò qū. yǐ wèi chāi, diào wèn fù rén, yù zhì zhě bù, zào zhōng zì yǒu huáng tǔ, mǎi chāi bù, shān zhōng zì yǒu hù shǐ, jù qián.
疏，上黨人篾以為箱器，屋［《太平御覽》九百五十九作屈。］以為釵，調問婦人，欲質赭不，灶中自有黃土，買釵不，山中自有楛矢，［具前。］

shī yuē: zhān bǐ hàn lù, zhēn hù jì jì.
《詩》曰：瞻彼旱麓，榛楛濟濟。

xuǎn yuē: bǐ zhēn hù zhī wù jiàn, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò jiǎn. yì méng róng yú jí cuì.
《選》曰：彼榛楛之勿箭，［《太平御覽》九百五十九作剪。］亦蒙榮於集萃。

líng shòu
◇靈壽

hàn āi dì cì huò běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò hàn shū: huò zuò kǒng, cǐ é. guāng líng shòu zhàng.
漢哀帝賜霍［本條《太平御覽》九百五十九作《漢書》：霍作孔，此訛。］光靈壽杖。

nǚ zhēn
◇女貞

shān hǎi jīng yuē: tài shān duō zhēn mù.
《山海經》曰：太山多貞木。

zhèng shì hūn lǐ yè wén zàn yuē: nǚ zhēn zhī shù, kē yè dōng shēng, hán liáng shǒu jié, xiǎn bù néng qīng.
鄭氏婚禮謁文贊曰：女貞之樹，柯葉冬生，寒涼守節，險不能傾。

diǎn shù yuē: nǚ zhēn mù zhě, shǎo yīn zhī jīng, dōng yè bù là.
典術曰：女貞木者，少陰之精，冬葉不落。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán nǚ zhēn yī zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園女貞一株。

sòng jìn sū yàn nǚ zhēn sòng yuē: xī dōng ā wáng zuò yáng liǔ sòng, cí yì kāng kǎi, zhǐ zài qí zhōng, yú jīn wèi nǚ zhēn sòng, suī shì yì yú wǎng zuò, gài yì yǐ lì yě róng zhī fēng yě, nǚ zhēn zhī shù, yī míng dōng shēng, fù shuāng cōng cuì, zhèn kē líng fēng, gù qīng shì qīn qí zhì, ér zhēn nǚ mù qí míng, huò shù zhī yú yún táng, huò zhí zhī yú jiē tíng.
【頌】晉蘇彥女貞頌曰：昔東阿王作楊柳頌，辭義慷愷，旨在其中，余今為女貞頌，雖事異於往作，蓋亦以厲冶容之風也，女貞之樹，一名冬生，負霜蔥翠，振柯凌風，故清士欽其質，而貞女慕其名，或樹之於雲堂，或植之於階庭。

zhǎng shēng
◇長生

luò yáng gōng diàn bù yuē: míng guāng diàn qián, zhǎng shēng èr zhū, hán zhāng diàn qián, zhǎng shēng yī zhū.
《洛陽宮殿簿》曰：明光殿前，長生二株，含章殿前，長生一株。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán zhǎng shēng liù zhū, wàn nián diàn qián, zhǎng shēng èr zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園長生六株，萬年殿前，長生二株。

yè zhōng jì yuē: jīn huá diàn hòu, yǒu huáng hòu yù shì, zhǒng shuāng zhǎng shēng shù, zhī tiáo jiāo yú dòng shàng, tuán tuán chē gài xíng, dōng rì bù diāo, yè dà rú zhǎng, zhì bā jiǔ yuè nǎi shēng huá, huá sè bái, zi chì, dà rú xiàng zǐ, bù zhōng dàn yě, shì rén wèi zhī xī wáng mǔ zhǎng shēng shù.
《鄴中記》曰：金華殿後，有皇后浴室，種雙長生樹，枝條交於棟上，團團車蓋形，冬日不彫，葉大如掌，至八九月乃生華，華色白，子赤，大如橡子，不中啖也，世人謂之西王母長生樹。

fù jìn jī hán zhǎng shēng shù fù yuē: yú yīng dīng mǐn xiōng, mí suǒ dìng jū, lǎo mǔ chuí shèng shàn zhī xùn, yǐ wèi shēng shì ài jìng, méi zé wú gǎi, yí jū mù cì, zhān fèng wēi líng, jiān lǎn yì wén, kě yǐ bù yǔn xiān guǐ, zhī fèng cí lìng, suì jiā yú fén zuǒ, sǎo chú tán fēng, zhǒng zhí sōng bǎi, sōng bǎi zhī xià, bù zī fēi lèi zhī cǎo, wěi yǒu zhǎng shēng, yù yú yù nèi, qǐ lǎo mǔ zhì xíng, biǎo zhēng yú jiā mù zāi, měi wǒ qīn zhī rén xiào, gù zhēng ruì zhī bì zhāo, jiàng zǔ zōng zhī yí dé, zhèn qí mù zhī qīng tiáo, jié gēn zhuó gàn, zài shēng wú jiàn, ruò jīng yī yī, lǜ yè rǎn rǎn, chù yīn dōng ér yù mào, qǐ jīng yè zhī yǒu diǎn, gǎn zì rán yǐ jīng xián, liàng yǒu dào zhī bù yǎn.
【賦】晉嵇含長生樹賦曰：余嬰丁閔凶，靡所定居，老母垂聖善之訓，以為生事愛敬，沒則無改，宜居墓次，瞻奉威靈，兼覽藝文，可以不殞先軌，祗奉慈令，遂家於墳左，掃除壇封，種植松柏，松柏之下，不滋非類之草，猥有長生，育於域內，豈老母至行，表徵於嘉木哉，美我親之仁孝，固徵瑞之必招，降祖宗之遺德，振奇木之青條，結根擢幹，載生無漸，弱莖猗猗，綠葉冉冉，處陰冬而愈茂，豈莖葉之有點，感自然以旌賢，諒有道之不掩。

mù jǐn
◇木槿

ěr yǎ yuē: jiǎ, mù jǐn, chèn, mù jǐn, bié èr míng yě, shì lǐ shù, huā zhāo shēng xī luò, kě shí yě.
《爾雅》曰：椵，木槿，櫬，木槿，［別二名也，似李樹，花朝生夕落，可食也。］

shuō wén yuē: shùn, mù jǐn yě, cháo huá mù luò.
《說文》曰：舜，木槿也，朝華暮落。

guǎng zhì yuē: rì jí, mù jǐn yě.
《廣志》曰：日及，木槿也。

máo shī yuē: yǒu nǚ tóng chē, yán rú shùn huá, mù jǐn yě.
《毛詩》曰：有女同車，顏如舜華，［木槿也。］

lǐ jì yuē: zhòng xià zhī yuè, mù jǐn róng.
《禮記》曰：仲夏之月，木槿榮。

chéng xiāng piān yuē: zhuāng zi guì zhī lí, bēi mù jǐn, chéng xiāng, huái nán wáng suǒ zuò yě.
《成相篇》曰：莊子貴支離，悲木槿，［成相，淮南王所作也。］

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán yǒu sān zhū.
晉宮閣名曰：華林園有三株。

wài guó tú yuē: jūn zǐ zhī guó, duō mù jǐn zhī huá, rén mín shí zhī, qù láng yé sān wàn lǐ.
《外國圖》曰：君子之國，多木槿之華，人民食之，去琅耶三萬里。

xuán zhōng jì yuē: jūn zǐ zhī guó, dì fāng qiān lǐ, duō mù jǐn zhī huá.
《玄中記》曰：君子之國，地方千里，多木槿之華。

luó fú shān jì yuē: mù jǐn yī míng chì jǐn, huá shén dān, sì shí fū róng.
《羅浮山記》曰：木槿一名赤槿，華甚丹，四時敷榮。

fù jìn lú chén cháo huá fù yuē: lǎn tíng yú zhī jiā yǒng, mò cháo huá zhī kě wán, fǔ jìn rùn zhī quán rǎng, yǎng xī yǐng yú yún hàn, jìn fù xián shùn huá fù yuē: jiā qí rì xīn zhī měi, gù zhǒng zhī qián tíng ér wèi zhī fù, lǎn zhōng táng zhī qí shù, bǐng chōng qì zhī zhì qīng, yīng qīng chūn ér fū niè, dǎi zhū xià ér dàn yīng, bù yāo yāo zhī xiān zhī, fā zhuó zhuó zhī shū róng, hóng pā zǐ dì, cuì yè sù jīng, hán huī tǔ yào, làn ruò liè xīng, cháo yáng zhào zhuó yǐ shū huī, yì zǎo cǎi càn ér guāng míng, qìng tiān rǎng ér mò lì, hé líng huá zhī zú yíng.
【賦】晉盧諶朝華賦曰：覽庭隅之嘉永，莫朝華之可玩，俯浸潤之泉壤，仰晞影於雲漢，晉傅咸舜華賦曰：佳其日新之美，故種之前庭而為之賦，覽中唐之奇樹，稟沖氣之至清，應青春而敷孽，逮朱夏而誕英，布夭夭之纖枝，發灼灼之殊榮，紅葩紫蒂，翠葉素莖，含暉吐曜，爛若列星，朝陽照灼以舒暉，逸藻采粲而光明，罄天壤而莫儷，何菱華之足營。

jìn yáng huī mù jǐn fù yuē: yǒu mù jǐn zhī chū róng, zǎo zhòng lín ér jiān sè, zài qīng chūn ér zī qì, dǎi zhōng xià yǐ chéng shì, yì xiāo lù yǐ shū cǎi, huī chén jǐng ér xī xì.
晉羊徽木槿賦曰：有木槿之初榮，藻眾林而間色，在青春而資氣，逮中夏以呈飾，挹宵露以舒采，暉晨景而吸赩。

jìn xià hóu zhàn cháo huá fù yuē: zī shén shù zhī xiū yì, shí jī yáng zhī chún jīng, wān qián gēn yǐ dàn jié, jù chuān rǎng yǐ zhuó jīng, jiǎo rì shēng ér cháo huá, xuán jǐng shì ér xī líng, dǎi míng chén ér fán fèi, ruò jìng yè zhī zhòng xīng, zhǎng jīng cuán qǐ, róu tiáo liè bù, zhuó líng kē yú shí yǔ, zī yì cǎi yú fēng lù, zhuó huáng huáng yǐ wěi wěi, dú chóng cháo ér dá mù, yú shì mào shù cāng cāng, xiān zhī piān piān, qián guāng yù lǎng, lǜ yè cuì xiān.
晉夏侯湛朝華賦曰：咨神樹之脩異，寔積陽之純精，蜿潛根以誕節，據川壤以擢莖，皎日升而朝華，玄景逝而夕零，逮明晨而繁沸，若靜夜之眾星，長莖欑起，柔條列布，濯靈柯於時雨，滋逸采於豐露，灼煌煌以煒煒，獨崇朝而達暮，於是茂樹蒼蒼，纖枝翩翩，潛光玉朗，綠葉翠鮮。

suí jiāng zǒng nán yuè mù jǐn fù yuē: rì jí duō míng, ruí bīn zhào shēng, dōng fāng jì hū xī sǐ, guō pú zàn yǐ cháo róng, pān wén tǐ qí xià shèng, jī fù mǐn qí qiū líng, cǐ zé jīng huá zhī lì mù, fēi yú yuè zhī shùn yīng, nán zhōng zhǎn cǎo, zhòng huā zhī bǎo, yǎ shí wèi míng, sāo rén shī zǎo, yǔ lái cuì rùn, lù xiē hóng zào, dié è yí qíng, dī jīng ruò dào, zhāo xiá yìng rì shū wèi yán, shān hú zhào shuǐ dìng fēi xiān, qiān yè fú róng jù xiāng sì, bǎi zhī dēng huā fù xiū rán, zàn yù jì gēn duì cāng hǎi, dà yuán yí huá cè qǐ qián, jǐng shàng táo chóng nán kě zá, tíng zhōng guì dù qǐ jiàn lián, nǎi wèi gē yuē: tí zhuāng liáng jì fù, hóng zhuāng dàng zi jiā, ruò chí huā bìng xiào, yí xiào bù shèng huā, zhào nǚ chuí jīn ěr, yàn jī chā bǎo jiā, shuí zhī hóng jǐn yàn, wú yīn jì xiá xié, tú lìng wàn lǐ dào, pān zhé zì zī jiē.
隋江總南越木槿賦曰：日及多名，蕤賓肇生，東方記乎夕死，郭璞贊以朝榮，潘文體其夏盛，嵇賦憫其秋零，此則京華之麗木，非于越之舜英，南中斬草，眾花之寶，雅什未名，騷人失藻，雨來翠潤，露歇紅燥，疊萼疑檠，低莖若倒，朝霞映日殊未研，珊瑚照水定非鮮，千葉芙蓉詎相似，百枝燈花復羞燃，蹔欲寄根對滄海，大原移華廁綺錢，井上桃蟲難可雜，庭中桂蠹豈見憐，乃為歌曰：啼妝梁冀婦，紅妝盪子家，若持花並笑，宜笑不勝花，趙女垂金珥，燕姬插寶珈，誰知紅槿艷，無因寄狹邪，徒令萬里道，攀折自咨嗟。

sòng sòng yán yán zhī chì jǐn sòng yuē: rì yù běi zhì, xià dé nán xuān, yù zhēng róng xīn, qì dòng shàng xuán, huá sāo jiān wù, shòu sè zhū tiān, shì wèi zhēn shù, hán yàn dān jiān.
【頌】宋顏延之赤槿頌曰：日御北至，夏德南宣，玉蒸榮心，氣動上玄，華繅間物，受色朱天，是謂珍樹，含艷丹間。

xù jìn sū yàn shùn huá shī xù yuē: qí wèi huā yě, sè shén xiān lì, yíng chén ér róng, rì zhōng zé shuāi, zhì xī ér líng, zhuāng zhōu zài cháo jūn bù zhī huì shuò, kuàng cǐ zhāo bù jí xī zhě hū, gǒu yìng cǎi yú yī zhāo, yào yǐng yú dāng shí, yān shí yāo shòu zhī suǒ zài zāi, yú jì wán qí pā, ér tàn qí róng bù zhōng rì.
【序】晉蘇彥舜華詩序曰：其為花也，色甚鮮麗，迎晨而榮，日中則衰，至夕而零，莊周載朝菌不知晦朔，況此朝不及夕者乎，苟映采於一朝，燿穎於當時，焉識夭壽之所在哉，余既玩其葩，而嘆其榮不終日。

jìn fù xuán cháo huá fù xù yuē: cháo huá, lì mù yě, jìn chéng gōng suī rì jí fù xù yuē: rì jí zhě, huá shén xiān mào, róng yú zhòng chūn, qì yú mèng qiū.
晉傅玄朝華賦序曰：朝華，麗木也，晉成公綏日及賦序曰：日及者，華甚鮮茂，榮於仲春，訖於孟秋。

jìn pān ní cháo jūn fù xù yuē: cháo jūn zhě, gài cháo huá ér mù luò, shì wèi zhī mù jǐn, huò wèi zhī rì jí, shī rén yǐ wèi shùn huá, xuān ní yǐ wèi cháo jūn, qí wù xiàng chén ér jié, dǎi míng ér bù, jiàn yáng ér shèng, zhōng rì ér yǔn, bù yǐ qí yì hū, hé míng zhī duō yě.
晉潘尼朝菌賦序曰：朝菌者，蓋朝華而暮落，世謂之木槿，或謂之日及，詩人以為舜華，宣尼以為朝菌，其物向晨而結，逮明而布，見陽而盛，終日而殞，不以其異乎，何名之多也。

jìn jī hán cháo shēng mù luò shù fù xù yuē: cǎo mù chūn róng qiū cuì, cǐ shù cháo shēng mù luò.
晉嵇含朝生暮落樹賦序曰：草木春榮秋悴，此樹朝生暮落。

shū dōng fāng shuò yǔ chéng xiàng gōng sūn hóng jiè chē mǎ shū yuē: mù jǐn xī sǐ cháo róng, shì yì bù zhǎng pín yě.
【書】東方朔與丞相公孫弘借車馬書曰：木槿夕死朝榮，士亦不長貧也。

chū
◇樗

shī yuē: bì fèi qí chū.
《詩》曰：蔽芾其樗。

yòu, shān yǒu lǎo, lǎo, shān chū.
又，山有栳，［栳，山樗。］

yòu, nán shān yǒu chū.
又，南山有樗。

huì zǐ yuē: běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ yǐn zuò zhuāng zi, cǐ tuō shū míng. wú yǒu dà shù, rén wèi zhī chū, qí běn yōng zhǒng, bù zhōng shéng, xiǎo zhī quán qū, bù zhōng guī jǔ, zhì yú féng jiàng zhě bù gù, jīn zi zhī yán, dà ér wú yòng, zhòng suǒ tóng qù, zǐ yuē: hé bù shù zhī yú wú hé zhī xiāng, guǎng mò zhī yě, xiāo yáo hū qǐn wò zhī xià.
惠子曰：［本條《太平御覽》九百五十九引作莊子，此脫書名。］吾有大樹，人謂之樗，其本擁腫，不中繩，小枝拳曲，不中規矩，至於逢匠者不顧，今子之言，大而無用，眾所同去，子曰：何不樹之於無何之鄉，廣莫之野，逍遙乎寢臥之下。

mù lán
◇木蘭

lí sāo yuē: cháo qiān pí zhī mù lán, qiān, qǔ yě, pí, shān míng yě.
《離騷》曰：朝搴阰之木蘭，［搴，取也，阰，山名也。］

gǔ jīn zhù yuē: xiào āi dì yuán jiā yuán nián, zhī shēng hòu tíng mù lán shù shàng.
《古今注》曰：孝哀帝元嘉元年，芝生後庭木蘭樹上。

shén xiān chuán yuē: běi hǎi yú jūn bìng lài, jiàn shì yǒu mài yào, xìng gōng sūn bó, yīn wèn zhī, gōng yuē: míng rì mù lán shù xià dāng jiào qīng, míng rì wǎng, shòu sù shū èr juǎn, yǐ xiāo zāi jiù bìng, wú bù yù zhě.
《神仙傳》曰：北海於君病癩，見市有賣藥，姓公孫帛，因問之，公曰：明日木蘭樹下當教卿，明日往，授素書二卷，以消災救病，無不愈者。

luò yáng gōng diàn bù yuē: xiǎn yáng diàn qián, yǒu mù lán èr zhū.
《洛陽宮殿簿》曰：顯陽殿前，有木蘭二株。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán mù lán sì zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園木蘭四株。

dài yán zhī xī zhēng jì yuē: xiǎn yáng diàn qián yǒu mù lán.
戴延之《西征記》曰：顯陽殿前有木蘭。

fù jìn chéng gōng suī mù lán fù yuē: xǔ chāng xī yuán zhōng mù lán shù, yú wǎng guān zhī, suì wèi fù yuē: lǎn zhòng shù zhī liè zhí, jiā mù lán zhī shū guān, zhì yú xuán míng shòu jié, měng hán yán liè, é é jiān bīng, fēi fēi bái xuě, mù yīng shuāng ér kū líng, cǎo suí fēng ér cuī shé, gù qīng cuì zhī mào yè, fán yǐ nǐ zhī ruò tiáo, liàng kàng jié ér jiǎo shí, dú zī mào ér bù diāo.
【賦】晉成公綏木蘭賦曰：許昌西園中木蘭樹，余往觀之，遂為賦曰：覽眾樹之列植，嘉木蘭之殊觀，至於玄冥授節，猛寒嚴烈，峨峨堅冰，霏霏白雪，木應霜而枯零，草隨風而摧折，顧青翠之茂葉，繁旖旎之弱條，諒抗節而矯時，獨滋茂而不雕。

fū yí
◇夫栘

ěr yǎ yuē: táng dì, yí, shì bái yáng, jiāng dōng hū fū yí.
《爾雅》曰：唐棣，栘，［似白楊，江東呼夫栘。］

shī yuē: hé bǐ nóng yǐ, táng dì zhī huá.
《詩》曰：何彼穠矣，唐棣之華。

yòu, shān yǒu bāo dì.
又，山有苞棣。

liù yuè shí yù jí yù, yù, fū yí yě, yīn yù.
六月食郁及薁，［薁，夫栘也，音郁。］

fū yí, yàn xiōng dì yě, mǐn guǎn cài zhī shī dào, fū yí zhī huá, è bù wěi wěi, fán jīn zhī rén, mò rú xiōng dì.
夫栘，燕兄弟也，閔管蔡之失道，夫栘之華，萼不煒煒，凡今之人，莫如兄弟。

lǐ jì shū yuē: fū yí yī míng yù lǐ, yī míng yù méi, yī míng chē xià lǐ, yī míng yù.
《禮記疏》曰：夫栘一名薁李，一名郁梅，一名車下李，一名郁。

sù yīn sù, mù yě.
◇橚［音肅，木也。］

yàn zǐ chūn qīu yuē: jǐng gōng dēng qīng táng, jiàn duàn sù huái mén zhě, lìng zhū zhī, yàn zǐ jiàn yuē: qián miǎn liú, è duō jiàn yě, tǒu kuàng sāi ěr, è duō wén yě, rén jūn zì shēng qí mín, gōng yuē: qū shě zhī.
《晏子春秋》曰：景公登青堂，見斷橚淮門者，令誅之，晏子諫曰：前冕旒，惡多見也，黈纊塞耳，惡多聞也，人君自生其民，公曰：趨舍之。

ruò mù
◇若木

shān hǎi jīng yuē: huī yě zhī shān, yǒu chì shù qīng yè, míng yuē ruò mù, shēng kūn lún xī fù xī jí, qí guāng huá chì zhào xià yě.
《山海經》曰：灰野之山，有赤樹青葉，名曰若木，［生崑崙西附西極，其光華赤炤下也。］

lí sāo yuē: zhé ruò mù yǐ fú rì, huái nán zǐ yuē: ruò mù zài jiàn mù xī, shàng yǒu shí rì, qí huá zhào xià dì.
《離騷》曰：折若木以拂日，《淮南子》曰：若木在建木西，上有十日，其華照下地。

zàn jìn guō pú ruò mù zàn yuē: ruò mù zhī shēng, kūn shān shì bīn, zhū huá diàn zhào, bì yè yù jīn, shí zhī líng zhì, wèi lì wèi rén.
【贊】晉郭璞若木贊曰：若木之生，崑山是濱，朱華電照，碧葉玉津，食之靈智，為力為仁。

hé huān
◇合歡

běn cǎo jīng yuē: hé huān, wèi gān píng, shēng chuān gǔ, ān wǔ zàng, hé xīn zhì, lìng rén huān lè wú yōu, jiǔ fú qīng shēn míng mù, shēng yì zhōu.
《本草經》曰：合歡，味甘平，生川谷，安五臟，和心志，令人歡樂無憂，久服輕身明目，生益州。

zhòng zhǎng tǒng chāng yán yuē: hàn āi dì shí, yǒu yì wù shēng yú zhǎng lè gōng dōng wǔ bǎi shù, jí yǒng xiàng nán tà hé huān shù, yì zhě yǐ wèi zhī cǎo yě, qún chén jiē hè shòu cì, gǔ jīn zhù yuē: zhī juān rén zhī fèn, zé zèng yǐ qīng náng, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi liù shí zuò shang. sān yù lǎn zuò yī. míng hé huān, zé wàng fèn, zhī yè ruò fán hù xiāng jiāo jié, měi yī fēng lái, zhé zì xiāng jiě, bù xiāng qiān zhuì, jī kāng zhǒng zhī shě qián.
仲長統《昌言》曰：漢哀帝時，有異物生於長樂宮東廡柏樹，及永巷南闥合歡樹，議者以為芝草也，群臣皆賀受賜，《古今注》曰：知蠲人之忿，則贈以青囊，［《太平御覽》九百六十作裳。］三［御覽作一。］名合歡，則忘忿，枝葉若繁互相交結，每一風來，輒自相解，不相牽綴，嵇康種之舍前。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán hé huān sì zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園合歡四株。

shī jìn yáng fāng hé huān shī yuē: nán lín yǒu qí shù, chéng chūn tǐng sù huá, fēng qiào bèi zhǎng tiáo, lǜ yè bì zhū kē, yīn fēng tǔ wēi yīn, fāng qì rù zǐ xiá, wǒ xīn xiàn cǐ mù, yuán xǐ zhe yú jiā, xī dé yóu qí xià, cháo dé nòng qí pā, ěr gēn shēn qiě gù, yú zhái qiǎn qiě wū, yí zhí liáng wú qī, tàn xī jiāng rú hé.
【詩】晉楊方合歡詩曰：南鄰有奇樹，承春挺素華，豐翹被長條，綠葉蔽朱柯，因風吐微音，芳氣入紫霞，我心羨此木，原徙著余家，夕得游其下，朝得弄其葩，爾根深且固，余宅淺且洿，移植良無期，嘆息將如何。

shān
◇杉

ěr yǎ yuē: pī, shǎn, jīn zhī shā mù.
《爾雅》曰：披，煔，［今之杉木。］

jìn xián kāng qǐ jū zhù yuē: shì yù shǐ qín wǔ, zòu píng líng qián dào dōng shān shù yī zhū wēi sǐ, yǐ bèi yù bǎi zāi bǔ zhī, qǐng shōu líng lìng tuī hé.
晉咸康《起居注》曰：侍御史秦武，奏平陵前道東杉樹一株萎死，以備預柏栽補之，請收陵令推劾。

dèng dé míng nán kāng jì yuē: nán yě yǎn shān, yǒu hàn tài fù chén fān, tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí qī fān xià yǒu mù zì yáo wàng liǎng shān shù, sǒng kē chū lǐng, chuí yīn fù gǔ.
鄧德明《南康記》曰：南野巘山，有漢太傅陳蕃，［《太平御覽》九百五十七蕃下有墓字］遙望兩杉樹，聳柯出嶺，垂蔭覆谷。

liú xīn qī jiāo zhōu jì yuē: hé pǔ dōng yī bǎi lǐ, yǒu yī shān shù, yè luò, suí fēng rù luò yáng chéng nèi, hàn shí shàn xiāng zhě, yún cǐ xiū zhēng, dāng chū wáng zhě, gù qiǎn èr rén fá shù, yì fū duō sǐ, sān bǎi rén zuò zhū shàng shí, guò zú xiāng róng.
劉欣期交州記曰：合浦東一百里，有一杉樹，葉落，隨風入洛陽城內，漢時善相者，雲此休徵，當出王者，故遣二人伐樹，役夫多死，三百人坐株上食，過足相容。

jū míng shān zhì yuē: huá zi gǎng shàng, zǐ shān qiān rèn, bèi zài yá cè.
《居名山志》曰：華子崗上，紫杉千仞，被在崖側。

yòu yún, jīn zhōu shān xī miàn shān shū, piān wèi bái yuán suǒ xiōng, jìng xī āi míng, xíng rén suǒ è.
又雲，金州山西面杉疏，偏為白猿所凶，竟夕哀鳴，行人所惡。

sòng liáng jiāng yān shān sòng yuē: tóng zǐ jiù lì, sōng kuò chēng qí, yān rú zī pǐn, dú xiù qīng yá, qún mù liǎn wàng, zá huì bù kuī, zhǎng rù yān fēn, yǒng cān luán chī.
【頌】梁江淹杉頌曰：桐梓舊麗，松括稱奇，焉如茲品，獨秀青崖，群木斂望，雜卉不闚，長入煙氛，永驂鸞螭。

bìng lǘ
◇並閭

guǎng yǎ yuē: bìng lǘ, zōng yě.
《廣雅》曰：並閭，椶也。

shān hǎi jīng yuē: cuì zhī shān, qí mù duō zōng, zōng shù gāo èr zhàng xǔ, wú zhī tiáo, yè dà ér yuán, qí shēng zhī tóu, měi shí, pí xiàng zhòng bèi, yī xíng yī pí zhě wèi yī jié, kě wèi suǒ yě.
《山海經》曰：脆之山，其木多椶，［椶樹高二丈許，無枝條，葉大而員，岐生枝頭，美實，皮相重被，一行一皮者為一節，可為索也。］

guǎng zhì yuē: zōng yī míng bìng lǘ, yè shì chē lún, nǎi zài diān xià, yǒu pí chán zhī, fù dì qǐ, èr xún yī cǎi, zhuǎn fù shàng shēng.
《廣志》曰：椶一名並閭，葉似車輪，乃在顛下，有皮纏之，附地起，二旬一采，轉復上生。

wú lù dì lǐ zhì yuē: wǔ líng lín yuán xiàn, duō bìng lǘ mù, shēng shān zhōng.
吳錄《地理志》曰：武陵臨沅縣，多並閭木，生山中。

jìn lìng yuē: qí yí mín shǒu hù zōng pí zhě, yī shēn bù shū.
《晉令》曰：其夷民守護椶皮者，一身不輸。

sòng liáng jiāng yān bìng lǘ sòng yuē: yì mù zhī shēng, yí zhú yí cǎo, zǎn cóng shí jìng, sēn cōng shān dào, yān xiù xiāng zhēn, yún hè gòng bǎo, bù jǐn bù rù, hé bì gōng qiǎo.
【頌】梁江淹並閭頌曰：異木之生，疑竹疑草，攢叢石逕，森蓯山道，煙岫相珍，雲壑共寶，不錦不縟，何避工巧。

jīng
◇荊

chūn qiū yùn dòu shū yuē: yù héng xīng sàn wèi jīng.
《春秋運斗樞》曰：玉衡星散為荊。

guǎng zhì yuē: chǔ, jīng yě, mǔ jīng, màn jīng yě.
《廣志》曰：楚，荊也，牡荊，蔓荊也。

guǎng zhì yuē: chì jīng dà shí zhě, míng yuē mǔ jīng. yòu yǒu shān jīng.
《廣志》曰：赤莖大實者，名曰牡荊。又有山荊。

zuǒ chuán yuē: wǔ jǔ rù zhèng, shēng zi jiāng rú jìn, yù zhī yú zhèng jiāo, bān jīng xiāng yǔ shí, ér yán fù gù, bù jīng zuò dì, gòng yì guī chǔ.
《左傳》曰：伍舉入鄭，聲子將如晉，遇之於鄭郊，班荊相與食，而言復故，［布荊坐地，共議歸楚。］

hàn shū yuē: huái nán wáng ān móu fǎn, wǔ bèi jiàn yuē: xī zi xū jiàn wú wáng yún, chén jīn jiàn mí lù yóu gū sū zhī tái, chén jīn yì jiāng jiàn gōng zhōng shēng jīng jí, lù zhān yī yě.
《漢書》曰：淮南王安謀反，伍被諫曰：昔子胥諫吳王雲，臣今見麋鹿游姑蘇之台，臣今亦將見宮中生荊棘，露沾衣也。

dōng guān hàn jì yuē: yǐn qín zhì hán shī, shì xuē hàn, shēn mù shǐ, shì qīn zhì xiào, wú yǒu jiāo yóu, mén shēng jīng jí.
《東觀漢記》曰：尹勤治韓詩，事薛漢，身牧豕，事親至孝，無有交遊，門生荊棘。

zhōu jǐng shì xiào zǐ chuán yuē: gǔ yǒu xiōng dì, hū yù fēn yì, chū mén jiàn sān jīng tóng zhū, jiē yè lián yīn, tàn yuē: mù yóu xīn jù, kuàng wǒ ér shū zāi, hái wèi yōng hé.
周景式《孝子傳》曰：古有兄弟，忽欲分異，出門見三荊同株，接葉連陰，嘆曰：木猶欣聚，況我而殊哉，還為雍和。

shén xiān chuán yuē: wú yǒu xú suí, jū dān tú, zuǒ cí guò suí, mén xià yǒu sù kè chē liù qī chéng, qī cí, yún xú gōng bù zài, cí qù, kè jiē jiàn niú zài yáng shù miǎo, chē gǔ zhōng jiē shēng jīng mù, zhǎng yī èr zhàng, kè jù, rù bào suí, suí yuē: cǐ zuǒ gōng, qiǎn zhuī zhī, kè zhú cí, kòu tóu xiè, kè hái, jiàn niú gù zài dì, wú fù jīng mù yě.
《神仙傳》曰：吳有徐隨，居丹徒，左慈過隋，門下有宿客車六七乘，欺慈，雲徐公不在，慈去，客皆見牛在楊樹杪，車轂中皆生荊木，長一二丈，客懼，入報隋，隋曰：此左公，遣追之，客逐慈，叩頭謝，客還，見牛故在地，無復荊木也。

gù wēi guǎng zhōu jì yuē: fǔ nà xiàn chū jīn jīng.
顧微《廣州記》曰：撫納縣出金荊。

lǐ gōng shǐ tú: chǔ què yǐ jīng wèi zhī, rán yǐ zhuó, zhèng yǐ jīng zhě, fán mù xīn yuán, jīng xīn fāng yě.
《禮》弓矢圖：楚燩以荊為之，然以灼，正以荊者，凡木心圓，荊心方也。

guǎng zhōu jì yuē: bái jīng kān wèi lǚ, zǐ jīng kān wèi chuáng.
《廣州記》曰：白荊堪為履，紫荊堪為床。

wàn nán tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò huái nán wàn bì shù. dù yù lǎn zuò mǔ. jīng zhǐ bìng zì yù, jié bù xiāng dāng zhě, yuè yūn shí kè zhī, yǎng bìng.
萬南［《太平御覽》九百五十九作淮南萬畢術。］杜［御覽作牡。］荊指病自愈，節不相當者，月暈時剋之，養病。

máo shī yuē: qiào qiào cuò xīn, yán yì qí chǔ, chǔ, jīng yě.
《毛詩》曰：翹翹錯薪，言刈其楚，［楚，荊也。］

yòu yuē: yáng zhī shuǐ, bù liú shù chǔ.
又曰：楊之水，不流束楚。

yòu yuē: chóu móu shù chǔ.
又曰：綢繆束楚。

yòu yuē: jiāo jiāo huáng niǎo, zhǐ yú chǔ.
又曰：交交黃鳥，止於楚。

lǎo zǐ yuē: shī zhī suǒ chù, jīng jí shēng yān.
《老子》曰：師之所處，荊棘生焉。

wén xuǎn yuē: bù bié jīng zhě, qìng yún zhī huì jūn yě, huāng yù xiāo sēn, cān tiān zhēn zhī méng lóng.
《文選》曰：不別荊者，慶雲之惠君也，荒郁蕭森，參天榛之蒙籠。

shǐ jì yuē: lián pō ròu tǎn fù jīng, yīn bīn kè, zhì lìn xiàng rú mén xiè.
《史記》曰：廉頗肉袒負荊，因賓客，至藺相如門謝。

shī jìn lù jī lè fǔ gē shī yuē: sān jīng huān tóng zhū, sì niǎo bēi yì lín.
【詩】晉陸機樂府歌詩曰：三荊歡同株，四鳥悲異林。

sòng liáng jiāng yān jīn jīng sòng yuē: jiāng nán zhī shān, lián zhāng lián tiān, jì bào zǐ xiá, yì sòu jiàng yān, jīn jīng jiā shù, hán yún zhái xiān, kuā jié jù jí, yōu yì shuí chuán.
【頌】梁江淹金荊頌曰：江南之山，連鄣連天，既抱紫霞，亦嗽絳煙，金荊佳樹，涵雲宅仙，姱節詎及，幽意誰傳。

zàn sòng yán jùn jǐ zàn xù yuē: jīn shàng zài péng chéng, cì jīn jīng wò jǐ.
【贊】宋顏峻幾贊序曰：今上在彭城，賜金荊臥幾。

jí
◇棘

zhōu shū, chéng wù yuē: wén wáng zài dí, mèng nán yì zhōu shū zuò shāng. tíng shēng jí, xiǎo zi fā qǔ zhōu tíng zhī zǐ yú què jiān, huà sōng bǎi shì zhà, jīng yǐ gào wén wáng, wén wáng zhào fā yú míng táng, bài jí mèng, shòu shāng dà mìng, qiū cháo shì.
《周書》，程寤曰：文王在翟，夢南［逸周書作商。］庭生棘，小子發取周庭之梓於闕間，化松柏栻乍，驚以告文王，文王召發於明堂，拜吉夢，受商大命，秋朝士。

zhōu lǐ yuē: zuǒ jiǔ jí, gū qīng dài fū wèi yān, yòu jiǔ jí, gōng hóu bó zǐ nán wèi yān, shù jí yǐ wèi wèi, qǔ chì xīn ér wài cì.
《周禮》曰：左九棘，孤卿大夫位焉，右九棘，公侯伯子男位焉，樹棘以為位，取赤心而外刺。

yuán mìng bāo yuē: shù jí tīng sòng qí xià zhě, yuán xīn bù qí chì shí yě.
元命苞曰：樹棘聽訟其下者，原心不其赤實也。

wú dōu fù yuē: yì yóu jí lín zhī yíng yào, yǔ fū xún mù zhī lóng zhú.
吳都賦曰：亦猶棘林之螢耀，與夫尋木之龍燭。

wèi dū fù yuē: róng qí wén shēn, jiāo qí xiǎn jí.
魏都賦曰：榮其文身，驕其險棘。

yòu yuē: xún mí píng yú zhōng kuí, zào mù hóu yú jí cì.
又曰：尋靡萍於中逵，造木猴於棘刺。

chūn qiū fán lù yuē: měi è zhī lèi, gè yǐ lèi yīng, gù yǐ lóng zhì yǔ, yǐ shàn zhú shǔ, jūn zhī suǒ chù, shēng yǐ jí chǔ.
《春秋繁露》曰：美惡之類，各以類應，故以龍致雨，以扇逐暑，軍之所處，生以棘楚。

shí jì lóng dà xiǎng qún chén yú dà wǔ diàn, běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò jìn shū. fú tú chéng yuē: diàn hū diàn hū, jí zi chéng lín, jiāng huài rén yī, lóng fā xià shí, guǒ yǒu jí shēng.
石季龍大饗群臣於大武殿，［本條《太平御覽》九百五十九作晉書。］佛圖澄曰：殿乎殿乎，棘子成林，將壞人衣，龍發下石，果有棘生。

chén liú qí jiù chuán yuē: wèi shàng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ shàng xià yǒu bèi xì èr zì, běn tiáo yì jiàn běn shū jiǔ shí èr juǎn, wén yǒu xiáng lüè. zhào yù, jí yù lǎn jí shàng yǒu yǒu què jí yù sì zì. shù shàng, zhàn yuē: fū jí zhōng xīn chì, wài yǒu jí yù lǎn zuò cì, xià tóng. méng yù lǎn zuò xiàng. wǒ yán yǒu jí ér chì xīn zhī zhì chéng yě.
《陳留耆舊傳》曰：魏尚［《太平御覽》九百五十九尚下有被系二字，(本條亦見本書九十二卷，文有詳略。)］詔獄，棘［御覽棘上有有雀集獄四字。］樹上，占曰：夫棘中心赤，外有棘［御覽作刺，下同。］蒙［御覽作象。］我言有棘而赤心之至誠也。

lí sāo yuē: gān táng kǔ yú fēng cǎo, jīng jí shēng yú zhōng tíng.
《離騷》曰：甘棠苦於豐草，荊棘生於中庭。

máo shī yuē: kǎi fēng zì nán, chuī bǐ jí xīn.
《毛詩》曰：凱風自南，吹彼棘心。

yòu yuē: shī jiū zài sāng, qí zi zài jí.
又曰：尸鳩在桑，其子在棘。

yòu, sù sù bǎo yǔ, jí yú bāo jí.
又，肅肅鴇羽，集於苞棘。

yòu, zhàn zhàn lù sī, zài bǐ qǐ jí.
又，湛湛露斯，在彼杞棘。

yòu, yíng yíng qīng yíng, zhǐ yú jí.
又，營營青蠅，止於棘。

yòu yuē: chuī bǐ jí xīn.
又曰：吹彼棘薪。

hòu hàn shū yuē: wǒ yǒu zhǐ jí, cén jūn fá zhī.
《後漢書》曰：我有枳棘，岑君伐之。

huáng lián
◇黃蓮

běn cǎo jīng yuē: huáng lián yī míng wáng lián, wèi kǔ hán, zhì rè.
《本草經》曰：黃蓮一名王蓮，味苦寒，治熱。

sòng liáng jiāng yān huáng lián sòng yuē: huáng lián shàng cǎo, dān shā zhī cì, yù niè pì yāo, zhǎng líng jiǔ shì, cān lóng xíng tiān, xún mǎ zā dì, hóng fēi yǐ yí, shùn dào zé lì.
【頌】梁江淹黃蓮頌曰：黃蓮上草，丹沙之次，御孽辟妖，長靈久視，驂龍行天，馴馬匝地，鴻飛以儀，順道則利。

zhī zi
◇梔子

hàn shū yuē: zhī, qiàn yuán, zhī, zhī zǐ yě.
《漢書》曰：梔，茜園，［梔，支子也。］

běn cǎo jīng yuē: zhī zǐ yī míng mù dān.
《本草經》曰：支子一名木丹。

dì jìng tú yuē: wàng qì zhàn rén jiā huáng qì zhě, zhī zi shù yě.
《地鏡圖》曰：望氣占人家黃氣者，梔子樹也。

jìn lìng yuē: zhū gōng tài píng yù lǎn jiǔ bǎi wǔ shí jiǔ zuò guān yǒu zhì zhī zi shǒu hù zhě, zhì lì yī rén.
《晉令》曰：諸宮［《太平御覽》九百五十九作官］有秩梔子守護者，置吏一人。

jìn gōng gé míng yuē: huá lín yuán zhī zi wǔ zhū.
《晉宮閣名》曰：華林園梔子五株。

yóu míng shān zhì yuē: lóu shí shān duō zhī zi.
游名山志曰：樓石山多梔子。

shī qí xiè tiǎo qiáng běi zhī zi shù shī yuē: yǒu měi dāng jiē shù, shuāng lù wèi néng yí, jīn fén fā zhū cǎi, yìng rì yǐ lí lí, xìng lài xī yáng xià, yú jǐng jí sì zhī, hái sī zhào lǜ shuǐ, jūn jiē wú qǔ chí, yú róng wèi néng yǐ, wǎn shí yóu jiàn qí, fù liú qīng kuāng dé, jūn ēn xìn wèi zī.
【詩】齊謝朓牆北梔子樹詩曰：有美當階樹，霜露未能移，金蕡發朱采，映日以離離，幸賴夕陽下，餘景及四枝，還思照綠水，君階無曲池，餘榮未能已，晚實猶見奇，復留傾筐德，君恩信未貲。

liáng jiǎn wén dì yǒng zhī zi huā shī yuē: sù huá piān kě xī, de de bàn lín chí, yí wèi shuāng guǒ yè, fù lèi xuě fēng zhī, rì xié guāng yǐn jiàn, fēng hái yǐng hé lí.
梁簡文帝詠梔子花詩曰：素華偏可憙，的的半臨池，疑為霜裹葉，復類雪封枝，日斜光隱見，風還影合離。

zàn sòng yán cè zhī zi zàn yuē: zhuó yǔ shí chī sù, dāng biāo dú hán fēn, fēng róng shū wèi jì, xiāo luò jìng shuí wén.
【贊】宋顏測梔子贊曰：濯雨時摛素，當飈獨含芬，豐榮殊未紀，銷落竟誰聞。

zhú
◇竹

shàng shū yuē: xiǎo dàng jì fū, xiǎo, zhú jiàn yě.
《尚書》曰：筱簜既敷，［筱，竹箭也。］

shān hǎi jīng yuē: yún shān yǒu guì zhú, shén dú, shāng rén bì sǐ, shǐ xìng xiǎo guì xiàn, chū guì zhú yě.
《山海經》曰：雲山有桂竹，甚毒，傷人必死，［始興小桂縣，出桂竹也。］

shuō wén yuē: jiàn shǐ zhú yě.
《說文》曰：箭矢竹也。

ěr yǎ yuē: dōng nán zhī měi zhě, yǒu huì jī zhī zhú jiàn yān.
《爾雅》曰：東南之美者，有會稽之竹箭焉。

yòu yuē: táo zhī sì cùn yǒu jié.
又曰：桃枝四寸有節。

lǐ jì yuē: rú zhú jiàn zhī yǒu yún.
《禮記》曰：如竹箭之有筠。

zhú pǔ yuē: táo zhī zhú, pí huá ér huáng, kě yǐ wèi xí.
竹譜曰：桃枝竹，皮滑而黃，可以為席。

shān hǎi jīng yuē: bō zhǒng zhī shān, yín shuǐ zhī shàng, duō táo zhī zhú.
《山海經》曰：嶓冢之山，嚚水之上，多桃枝竹。

wèi zhì yuē: wō guó yǒu táo zhī zhú.
《魏志》曰：倭國有桃枝竹。

péi shì guǎng zhōu jì yuē: guǎng zhōu yǒu táo zhī zhú.
裴氏《廣州記》曰：廣州有桃枝竹。

yǒng jiā jì yuē: yáng yǔ yǒu xiān shí shān, dǐng shàng yǒu píng shí, fāng shí yú zhàng, míng xiān tán, tán zōu zhé yǒu yī jīn zhú, fán yǒu sì zhú, wēi ruí qīng cuì, fēng lái dòng yīn, zì chéng gōng shāng, shí shàng jìng jié, chū wú cū tuò, xiāng chuán yún, céng yǒu què lì zhě, yú cǐ yǔ huà, gù wèi zhī xiān shí.
永嘉記曰：陽嶼有仙石山，頂上有平石，方十餘丈，名仙壇，壇陬輒有一筋竹，凡有四竹，葳蕤青翠，風來動音，自成宮商，石上淨潔，初無粗籜，相傳雲，曾有卻粒者，於此羽化，故謂之仙石。

zhú fǎ zhēn luó shān shū yuē: lǐng nán dào wú jīn zhú, wéi cǐ shān yǒu zhī, qí dà chǐ wéi, xì zhě sè rú huáng jīn, jiān zhēn shū jié.
竺法真羅山疏曰：嶺南道無筋竹，惟此山有之，其大尺圍，細者色如黃金，堅貞疏節。

yì yuàn yuē: dōng yáng liú dào dé jiā zhōng jīn zhú lín, hū shēng lián lǐ.
《異苑》曰：東陽留道德家中筋竹林，忽生連理。

lǚ shì chūn qiū yuē: xī huáng dì mìng líng lún wèi lǜ, líng lún zì dà xià zhī xī, ruǎn shù shān zhī yīn, qǔ zhú zhī xiè gǔ, duàn liǎng jié jiān, zhǎng liù cùn jiǔ fēn ér chuī zhī, wèi huáng zhōng zhī gōng, lǜ zhī běn yě.
《呂氏春秋》曰：昔黃帝命伶倫為律，伶倫自大夏之西，阮隃山之陰，取竹之嶰谷，斷兩節間，長六寸九分而吹之，為黃鍾之宮，律之本也。

zhú pǔ yuē: qióng zhú, gāo jié shí zhōng, zhuàng rú rén shàn, sú wèi zhī fú lǎo zhú.
竹譜曰：邛竹，高節實中，狀如人剡，俗謂之扶老竹。

hàn shū: zhāng qiān zhì dà xià, jiàn qióng zhú zhī, wèn zhī, yún jiǎ rén shì zhī shēn dú guó.
《漢書》：張騫至大夏，見邛竹枝，問之，雲賈人市之身毒國。

dān yáng jì yuē: jiāng níng xiàn nán sān shí lǐ, yǒu cí mǔ shān, jī shí lín jiāng, shēng xiāo guǎn zhú, zì líng lún cǎi zhú xiè gǔ, qí hòu wéi cǐ gǎn jiàn zhēn, gù lì dài cháng gěi lè fǔ, ér sú hū gǔ chuī shān, jīn cí hú shù cháng jìn cǎi zhī.
《丹陽記》曰：江寧縣南三十里，有慈母山，積石臨江，生簫管竹，自伶倫采竹嶰谷，其後惟此簳見珍，故歷代常給樂府，而俗呼鼓吹山，今慈湖戍常禁采之。

lǐ dòu wēi yí yuē: jūn chéng mù ér wáng, zhèng tài píng, màn zhú zǐ tuō, wèi zhī cháng shēng, wú yuè chūn qiū yuē: yuè wáng wèn fàn lǐ yòng bīng, duì yuē: yuè yǒu chù nǚ, yuán jūn wáng wèn zhī, chù nǚ běi xíng jiàn wáng, dào féng lǎo rén, zì chēng yuán gōng, guì bá lín yú tài píng yù lǎn jiǔ bǎi liù shí èr zuò miǎo. zhú, mò zhé duò dì, chù nǚ jí jié qí mò, gōng cāo qí běn ér cì chù nǚ, chù nǚ jǔ zhàng jī zhī, gōng fēi shàng shù, biàn wèi bái yuán.
《禮斗威儀》曰：君乘木而王，政太平，蔓竹紫脫，為之常生，《吳越春秋》曰：越王問范蠡用兵，對曰：越有處女，原君王問之，處女北行見王，道逢老人，自稱袁公，跪拔林於［《太平御覽》九百六十二作杪。］竹，末折墮地，處女即捷其末，公操其本而刺處女，處女舉扙擊之，公飛上樹，變為白猿。

bó wù zhì yuē: dòng tíng zhī shān, dì zhī èr nǚ tí, yǐ tì huī zhú, zhú jǐn bān, jīn xià juàn yǒu bān pí zhú.
《博物志》曰：洞庭之山，帝之二女啼，以涕揮竹，竹盡班，今下雋有班皮竹。

shān hǎi jīng yuē: zhǎng shí shān zhī xī, yǒu gòng gǔ, qí zhōng duō zhú, wèi qiū zhī zhú shān lín zài yān, dà kě wèi zhōu, guō pú yuē: zhú yī jié jiān, kě wèi chuán yě.
《山海經》曰：長石山之西，有共谷，其中多竹，衛丘之竹山林在焉，大可為舟，［郭璞曰：竹一節間，可為舡也。］

yì yuē: zhèn wèi cāng láng zhú.
《易》曰：震為蒼琅竹。

mù tiān zǐ chuán yuē: tiān zǐ xī zhēng, xiū yú xuán chí zhī shàng, nǎi zòu guǎng lè, sān rì ér zhōng, shì yuē lè chí, nǎi shù zhī zhú, shì yuē zhú lín.
《穆天子傳》曰：天子西征，休於玄池之上，乃奏廣樂，三日而終，是曰樂池，乃樹之竹，是曰竹林。

lí sāo qī jiàn yuē: biàn juān zhī xiū zhú, jì shēng yú jiāng tán, shàng wēi ruí ér fáng lù, xià líng líng ér lái fēng.
《離騷·七諫》曰：便娟之脩竹，寄生於江潭，上葳蕤而防露，下泠泠而來風。

shǐ jì yuē: qiān wèi chuān qiān mǔ zhú, qí rén yǔ qiān hù hóu děng.
《史記》曰：汧渭川千畝竹，其人與千戶侯等。

hán shī wài chuán yuē: huáng dì shí, fèng huáng qī dì wú tóng, shí dì zhú shí.
《韓詩外傳》曰：黃帝時，鳳皇棲帝梧桐，食帝竹實。

hàn shū yuē: gāo zǔ wèi tíng zhǎng, nǎi yǐ zhú pí wèi guān, yǐ zhú shǐ shēng pí zuò guān, jīn què wěi guān shì yě. jí guì, cháng guān zhī.
《漢書》曰：高祖為亭長，乃以竹皮為冠，［以竹始生皮作冠，今鵲尾冠是也。］及貴，常冠之。

yòu yuē: shàng fā zú sāi hù zǐ hé, lìng qún chén jiāng jūn yǐ xià, jiē fù xīn ér xià qí yuán zhī zhú, wèi zhī yuàn yě, duō zhú xiǎo yě.
又曰：上發卒塞瓠子河，令群臣將軍以下，皆負薪而下淇園之竹，［衛之苑也，多竹筱也。］

sān fǔ jiù shì yuē: dòu jiāng jūn yǒu qīng zhú tián.
《三輔舊事》曰：竇將軍有青竹田。

chǔ guó xiān xián chuán yuē: mèng zōng mǔ shì sǔn, jí mǔ wáng, dōng jié jiāng zhì, sǔn shàng wèi shēng, zōng rù zhú āi tàn, ér sǔn wèi zhī chū, dé yǐ gōng jì, zhì xiào zhī gǎn yě.
《楚國先賢傳》曰：孟宗母嗜筍，及母亡，冬節將至，筍尚未生，宗入竹哀嘆，而筍為之出，得以供祭，至孝之感也。

wén shì chuán yuē: cài yōng jīng huì jī gāo qiān tíng, jiàn chuán zhú kě yǐ wèi yuè, qǔ yòng, guǒ yǒu yì shēng.
《文士傳》曰：蔡邕經會稽高遷亭，見椽竹可以為籥，取用，果有異聲。

xiāng zhōu jì yuē: shào líng gāo píng xiàn yǒu wén zhú shān, shàng yǒu shí chuáng, sì miàn lǜ zhú fú shū, cháng suí fēng wěi fú cǐ chuáng.
《湘州記》曰：邵陵高平縣有文竹山，上有石床，四面綠竹扶疏，常隨風委拂此床。

shèng hóng zhī jīng zhōu jì yuē: lín hè dōng shān zhōng, yǒu dà zhú, shù shí wéi, gāo yì shù shí zhàng, yǒu xiǎo zhú shēng qí páng, jiē sì wǔ wéi, xià yǒu pán shí, jìng sì wǔ zhàng, jí fāng zhèng, qīng rú dàn qí jú, liǎng zhú qū chuí, fú sǎo shí shàng, chū wú chén huì, wèi tài píng yù lǎn jiǔ bǎi liù shí èr wèi xià yǒu zhì zì. shù shí lǐ jiān, fēng chuī cǐ zhú, rú xiāo guǎn zhī yīn.
盛弘之《荊州記》曰：臨賀冬山中，有大竹，數十圍，高亦數十丈，有小竹生其旁，皆四五圍，下有盤石，徑四五丈，極方正，青如彈棋局，兩竹屈垂，拂掃石上，初無塵穢，未［《太平御覽》九百六十二未下有至字。］數十裡間，風吹此竹，如簫管之音。

shù zhēng jì yuē: shān yáng xiàn chéng dōng běi èr shí lǐ, wèi zhōng sàn dài fū jī kāng yuán zhái zhú lín, shí yǒu yí zhú yě, zài bái lù yán dōng nán.
《述征記》曰：山陽縣城東北二十里，魏中散大夫嵇康園宅竹林，時有遺竹也，在白鹿嵒東南。

jīng zhōu jué gòng wéi jùn dù hù, běn tiáo tài píng yù lǎn jiǔ bǎi liù shí èr zuò shàng shū. yáng zhōu jué gòng xiǎo dàng jì fū, xiǎo zhú jiàn, dàng dà zhú shuǐ qù yǐ bù shēng.
荊州厥貢惟箘簵楛，［本條《太平御覽》九百六十二作尚書。］楊州厥貢筱簜既敷，［筱竹箭，簜大竹水去已布生。］

máo shī yuē: rú zhú bāo yǐ.
《毛詩》曰：如竹笣矣。

tì々 zhú gān, yǐ diào yú qí, zhú gān, piān míng. wèi nǚ sī guī yě, shì yì guó ér bù jiàn dá, sī ér néng yǐ lǐ yě.
籊々竹竿，以釣於淇，竹竿，［篇名。］衛女思歸也，適異國而不見答，思而能以禮也。

lǐ yuē: rì duǎn zhì, zé fá mù, qǔ zhú jiàn.
《禮》曰：日短至，則伐木，取竹箭。

zhuāng zǐ yuē: yuān chú fēi liàn shí ér bù shí, liàn shí, zhú shí yě, qǔ qí jié bái yě.
《莊子》曰：鵷雛非練實而不食，［練食，竹實也，取其絜白也。］

jiā yǔ yuē: shān nán zhī zhú, bù bó zì zhí, zhǎn ér wèi jiàn, shè dá gé.
《家語》曰：山南之竹，不搏自直，斬而為箭，射達革。

shī qí yú xī jiàn jiāng biān zhú shī yuē: tǐng cǐ zhēn jiān xìng, lái shù zhāo xī chí, qiū bō shù xià zhǐ, dōng xuě fēng shàng zhī, wēi ruí fáng xiǎo lù, cōng qiàn jí jī cí, hán fēng zì sà sà, fù xuě yì yī yī, jīn míng wú yì zhuàng, yù dòng liáng zài sī, dàn hèn fēi xiè gǔ, líng lún wèi jiàn zhī.
【詩】齊虞羲見江邊竹詩曰：挺此貞堅性，來樹朝夕池，秋波漱下趾，冬雪封上枝，葳蕤防曉露，蔥蒨集羈雌，含風自颯颯，負雪亦猗猗，金明無異狀，玉洞良在斯，但恨非嶰谷，伶倫未見知。

qí xiè tiǎo yǒng zhú shī yuē: chuāng qián yī cóng zhú, qīng cuì dú yán qí, nán tiáo jiāo běi yè, xīn sǔn zá gù zhī, yuè guāng shū yǐ mì, fēng shēng qǐ fù chuí, qīng hù fēi bù ài, huáng kǒu dé xiāng kuī, dàn hèn cóng fēng tuò, gēn zhū zhǎng bié lí.
齊謝朓詠竹詩曰：窗前一叢竹，青翠獨言奇，南條交北葉，新筍雜故枝，月光疏已密，風聲起復垂，青扈飛不礙，黃口得相窺，但恨從風籜，根株長別離。

liáng yuán dì fù dé zhú shī, xiè gǔ guǎn xīn chōu, qí yuán zhú fù xiū, zuò lóng hái gé shuǐ, wèi mǎ xiàng bīng zhōu, kē tíng lín jué jiàn, táo zhī jiā xì liú, guān xué fú róng yàng, huā kān wēi fèng yóu, qióng wáng ruò yǒu xiàn, zhāng qiān yīng bài hóu.
梁元帝賦得竹詩，嶰谷管新抽，淇園竹復脩，作龍還葛水，為馬向并州，柯亭臨絕澗，桃枝夾細流，冠學芙蓉樣，花堪威鳳游，邛王若有獻，張騫應拜侯。

liáng shěn yuē yǒng yán qián zhú yuē: méng kāi tuò yǐ chuí, jié yè shǐ chéng zhī, fán yīn shàng wěng rōng, cù jié xià lí lí, fēng dòng lù dī lì, yuè zhào yǐng cān chà, dé shēng jūn hù yǒu, bù yuán jiā huá chí.
梁沈約詠檐前竹曰：萌開籜已垂，結葉始成枝，繁陰上蓊茸，促節下離離，風動露滴瀝，月照影參差，得生君戶牖，不原夾華池。

liáng jiāng hóng hé xīn pǔ hóu zhāi qián zhú shī yuē: běn shēng chū gāo lǐng, yí shǎng rù tíng qī, tán luán fú guì liāo, wěng cōng bàng zhū guī, yè tiáo fēng xī xī, xiǎo yè lù qī qī, tuò zǐ chūn wéi sī, yún lǜ hán qióng tí, bù xī líng yún mào, suì tīng qún què qī, yuán chōu yī jīng shí, shì kàn xiáng fèng lái.
梁江洪和新浦侯齋前竹詩曰：本生出高嶺，移賞入庭蹊，檀欒拂桂撩，蓊蔥傍朱閨，夜條風析析，曉葉露淒淒，籜紫春湋思，筠綠寒蛩啼，不惜凌雲茂，遂聽群雀棲，原抽一莖實，試看翔鳳來。

liáng liú xiào xiān zhú shī yuē: zhú shēng kōng yě wài, shāo yún sǒng bǎi xún, wú rén shǎng gāo jié, tú zì bào zhēn xīn, chǐ rǎn xiāng fēi lèi, xiū rù shàng gōng qín, shuí néng zhì zhǎng dí, dāng wèi tǔ lóng yín.
梁劉孝先竹詩曰：竹生空野外，梢雲聳百尋，無人賞高節，徒自抱貞心，恥染湘妃淚，羞入上宮琴，誰能制長笛，當為吐龍吟。

liáng liú xiào wēi yǒng kū yè zhú shī yuē: kū yáng yóu gèng lǜ, wò liǔ shàng hái shēng, wù xián fèng bù zhì, zhōng dāng dài shèng míng.
梁劉孝威詠枯葉竹詩曰：枯楊猶更綠，臥柳尚還生，勿嫌鳳不至，終當待聖明。

chén hè xún fù dé jiā chí xiū zhú shī yuē: lǜ zhú yǐng cān chà, wēi ruí dài qǔ chí, féng qiū yè bù là, jīng hán sè jù yí, lái fēng yùn wǎn jìng, jí fèng dòng chūn zhī, suǒ xīn gāo dǎo kè, wèi dài líng lún chuī.
陳賀循賦得夾池脩竹詩曰：綠竹影參差，葳蕤帶曲池，逢秋葉不落，經寒色詎移，來風韻晚逕，集鳳動春枝，所欣高蹈客，未待伶倫吹。

chén yīn kēng fù dé jiā chí zhú shī yuē: jiā chí yī cóng zhú, chuí cuì bù jīng hán, yè yùn yí chéng jiǔ, pí zhì xuē xiàn guān, xiāng chuān rǎn bié lèi, héng lǐng fú xiān tán, yù jiàn líng dōng zhì, dāng wèi xuě zhōng kàn.
陳陰鏗賦得夾池竹詩曰：夾池一叢竹，垂翠不驚寒，葉醞宜成酒，皮治薛縣冠，湘川染別淚，衡嶺拂仙壇，欲見凌冬質，當為雪中看。

chén zhāng zhèng jiàn fù dé jiē qián nèn zhú shī yuē: cuì zhú shāo yún zì jié cóng, qīng huā nèn sǔn yù líng kōng, qì qū héng zhī lǚ jiě tuò, jiē qián shū yè qiáng lái fēng, yù zhī bào jié chéng lóng chù, dāng yú shān lù gé bēi zhōng.
陳張正見賦得階前嫩竹詩曰：翠竹梢雲自結叢，輕花嫩筍欲凌空，砌曲橫枝屢解籜，階前疏葉強來風，欲知抱節成龍處，當於山路葛陂中。

fù jìn jiāng yōu zhú fù yuē: yǒu jiā shēng zhī měi zhú, tǐng chún zī yú zì rán, hán xū zhōng yǐ xiàng dào, tǐ yuán zhì yǐ yí tiān, tuō zōng shuǎng kǎi, liè zú pǔ tián, yuán chóng lǐng, dài huí chuān, báo xún xí, yǎn píng yuán, gù néng líng jīng fēng, mào hán xiāng, jí jiān bīng, fù xuě shuāng, zhèn wēi ruí, shàn fēn fāng, xī yōu yè yǐ rùn běn, chéng qīng lù yǐ zhuó jīng, fú jǐng yún yǐ róng yǔ, fǔ huì fēng ér huí yíng.
【賦】晉江逌竹賦曰：有嘉生之美竹，挺純姿於自然，含虛中以象道，體圓質以儀天，託宗爽塏，列族圃田，緣崇嶺，帶回川，薄循隰，衍平原，故能凌驚風，茂寒鄉，籍堅冰，負雪霜，振葳蕤，扇芬芳，翕幽液以潤本，承清露以擢莖，拂景雲以容與，拊惠風而回縈。

qí wáng jiǎn líng qiū zhú fù yīng zhào yuē: líng qiū shēn chén, màn zhú níng yīn, shén gēn hé gǒng, zhēn gàn bǎi xún, zhèn fāng tiáo hū kūn yuè, fū lǜ cǎi yú gāo cén, yán huái hǎi ér wèi yìng, dài jǔ zhāng ér xiāo sēn, zhì dōng nán ér shàn měi, zài qí wèi ér liú yīn, fāng líng shòu ér jūn mào, yí jūn guì ér chéng lín, ruò nǎi qīng chūn shòu xiè, jiǔ yě shū róng, lǜ píng qí yè, bái zhǐ chōu méng, chī xīn々 ér tè xiù, xiǎo zhuó yǐng ér chuí yīng, shuāng jiǎo jìng yú yuán xí, mù shuāi shū yú jiāo qiān, cuì yè yǔ fēi xuě zhēng cǎi, zhēn kē yǔ céng bīng jìng xiān.
齊王儉靈丘竹賦應詔曰：靈丘深沉，蔓竹凝陰，神根合拱，楨幹百尋，振芳條乎昆岳，敷綠采於高岑，沿淮海而蔚映，帶沮漳而蕭森，志東南而擅美，在淇衛而流音，方靈壽而均茂，儀菌桂而成林，若乃青春受謝，九野舒榮，綠蘋齊葉，白芷抽萌，{笞心}々而特秀，筱擢穎而垂英，霜曒鏡於原隰，木衰疏於郊阡，翠葉與飛雪爭采，貞柯與曾冰競鮮。

liáng jiǎn wén dì xiū zhú fù yuē: yù rùn táo zhī zhī lì, yú cháng yún mǔ zhī míng, rì yìng huā měi, fēng dòng huā qīng.
梁簡文帝脩竹賦曰：玉潤桃枝之麗，魚腸雲母之名，日映花美，風動花輕。

zhào liáng rèn fǎng jìng sī táng qiū zhú yīng zhào yuē: jìng sī táng, lián dòng fáng, lín qū zhǎo, jiā xiū huáng, zhú gōng fēng lì yú gān quán zhī yòu, zhú diàn hóng chǎng yú shén jiā zhī bàng, lǜ tiáo fā dān kǎn, cuì yè yìng diāo liáng, rù hù sǎo wén shí, bàng yán fú xiàng chuáng, cháng shēng ǒu lán guì, jié shí zhí yuān huáng, féng xìng yǔ zhī zhì dào, ǒu sī wén zhī zài zī, huān bǎi liáng zhī yǒu fù, hèn xiàng rú zhī yì shí.
【詔】梁任昉靜思堂秋竹應詔曰：靜思堂，連洞房，臨曲沼，夾脩篁，竹宮豐麗於甘泉之右，竹殿弘敞於神嘉之傍，綠條發丹檻，翠葉映雕梁，入戶掃文石，傍檐拂象床，常生偶蘭桂，結實值鴛皇，逢性與之至道，偶斯文之在茲，歡柏梁之有賦，恨相如之異時。

zàn jìn xiè zhuāng zhú zàn yuē: zhān bǐ zhōng táng, lǜ zhú yī yī, zhēn ér bù jiè, ruò ér bù kuī, yǎo niǎo rén pǔ, xiāo sè yún yá, tuī míng chǔ tán, měi zhì liáng chí.
【贊】晉謝莊竹贊曰：瞻彼中唐，綠竹猗猗，貞而不介，弱而不虧，杳裊人圃，蕭瑟雲崖，推名楚潭，美質梁池。

xù jìn fú tāo zhǎng dí fù xù yuē: yú tóng liáo huán zi yě, yǒu gù zhǎng dí, qí lǎo yún, cài yōng zhī suǒ zuò yě, chū yōng bì nán jiāng nán, sù yú kē tíng, kē tíng zhī guān, yǐ zhú wèi chuán, yōng yǎng ér miǎn zhī yuē: liáng zhú yě, qǔ yǐ wèi dí, yīn shēng dú jué.
【序】晉伏滔長笛賦序曰：余同僚桓子野，有故長笛，耆老雲，蔡邕之所作也，初邕避難江南，宿於柯亭，柯亭之觀，以竹為椽，邕仰而眄之曰：良竹也，取以為笛，音聲獨絕。