liú xiāng wǎn yán, yǒu lǎo rú sù yú qīn chuàn jiā, é zhǔ rén zhī xù zhì, wú lài zi yě, bǐ cǐ qì wèi bù xiāng rù, jiē bù yuàn tóng zhù yī wū, nǎi yí lǎo rú yú bié shì, qí xù nì zhī ér xiào, mò yù qí gù yě. shì yì yǎ jié, bǐ yàn shū jí jiē jù, lǎo rú yú dēng xià xiě shū jì jiā, hū yī nǚ zǐ lì dēng xià, sè bù shèn lì, ér fēng zhì pō xián yǎ, lǎo rú zhī qí wèi guǐ, rán shū bù wèi, jǔ shǒu zhǐ dēng yuē: jì lái cǐ bù kě xián lì, kě jiǎn zhú. nǚ zǐ jù miè qí dēng, bī ér duì lì, lǎo rú nù, jí yǐ shǒu mó yàn shàng mò shěn, guāi qí miàn ér tú zhī yuē: yǐ cǐ wèi shí, míng rì xún rǔ shī, cuò ér fén zhī. guǐ ya rán yī shēng qù, cì rì yǐ gào zhǔ rén, zhǔ rén yuē: yuán yǒu bì sǐ yú cǐ shì, yè měi chū rǎo rén, gù wéi bái zhòu yǔ kè zuò, yè wú rén sù, zuó wú dì ān zhì jūn, chuāi jūn qí dé shuò xué, guǐ bì bù chū, bù yú qí réng xiàn xíng yě. nǎi wù qí xù qiè xiào zhī gù. cǐ guǐ duō yǐ yuè xià xíng yuàn zhōng, hòu jiā rén huò yǒu ǒu yù zhě, jí yǎn miàn jí zǒu, tā rì liú xīn cì zhī, miàn shàng réng mò wū láng jí. guǐ yǒu xíng wú zhì, bù zhī hé yǐ néng shòu sè, dāng réng shì yǒu zhì zhī wù, jiǔ chéng jīng mèi, jiè bì huàn xíng ěr. yǒu yáng zá zǔ yuē: guō yuán zhèn cháng shān jū zhōng yè, yǒu rén miàn rú pán, nǔ mù chū yú dēng xià. yuán zhèn rǎn hàn tí qí jiá yuē: jiǔ shù rén piān lǎo, zhǎng zhēng mǎ bù féi. qí wù suì miè. hòu suí qiáo xián bù, jiàn jù mù shàng yǒu bái ěr, dà shù dòu, suǒ tí jù zài yān. shì yì yī zhèng yě.
劉香畹言,有老儒宿於親串家,俄主人之婿至,無賴子也,彼此氣味不相入,皆不願同住一屋,乃移老儒於別室,其婿睨之而笑,莫喻其故也。室亦雅潔,筆硯書籍皆具,老儒於燈下寫書寄家,忽一女子立燈下,色不甚麗,而風致頗嫻雅,老儒知其為鬼,然殊不畏,舉手指燈曰:既來此不可閒立,可剪燭。女子遽滅其燈,逼而對立,老儒怒,急以手摩硯上墨瀋,摑其面而塗之曰:以此為識,明日尋汝屍,銼而焚之。鬼呀然一聲去,次日以告主人,主人曰:原有婢死於此室,夜每出擾人,故惟白晝與客坐,夜無人宿,昨無地安置君,揣君耆德碩學,鬼必不出,不虞其仍現形也。乃悟其婿竊笑之故。此鬼多以月下行院中,後家人或有偶遇者,即掩面急走,他日留心伺之,面上仍墨污狼藉。鬼有形無質,不知何以能受色,當仍是有質之物,久成精魅,借婢幻形耳。酉陽雜俎曰:郭元振嘗山居中夜,有人面如盤,努目出於燈下。元振染翰題其頰曰:久戍人偏老,長征馬不肥。其物遂滅。後隨樵閒步,見巨木上有白耳,大數斗,所題句在焉。是亦一證也。
wū lǔ mù qí nóng jiā, duō jiù shuǐ guàn tián, jiù tián qǐ wū, gù bù néng bǐ lǘ ér jū, wǎng wǎng yǒu zì zhú shù chuán, sì wú lín shě, rú dù gōng bù shī suǒ wèi yī jiā cūn zhě. qiě rén wú yáo yì, dì wú zhàng liáng, nà sān shí mǔ zhī shuì, jí kě zuò gēng shù bǎi mǔ zhī chǎn. gù shēn yán qióng gǔ, cǐ lèi yóu duō. yǒu jí mù sà jūn shì, rù shān xíng liè, wàng jiàn yī jiā, mén hù jiān bì, ér yuàn zhōng shì yǒu shí yú mǎ, ān pèi xī jù, dù bì mǎ hā qìn suǒ jù, zào ér wéi zhī. mǎ hā qìn jiàn shì zhòng, qì guō zhàng tū wéi qù. zhòng dàn qí sǐ dòu, yì suì bù zhuī. rù mén jiàn hái gǔ láng jí, jì wú yī rén, wéi yǐn yǐn yǒu qì shēng, xún shì jiàn yòu tóng yuē shí sān sì, luǒ tǐ xuán chuāng líng shàng, jiě fù wèn zhī, yuē: mǎ hā qìn sì rì qián lái, fù xiōng yǔ dòu bù shèng, jí yī jiā bìng bèi fù, lǜ yī rì qiān èr rén zhì shān xī xǐ zhuó yè guī, gòng luán gē zhì shí, nán fù qī bā rén bìng jǐn yǐ. jīn rì lín xíng, xǐ zhuó wǒ bì, jiāng jiù shí, zhōng yī rén yáo shǒu zhǐ zhī, suī bù jiě é lǔ tè yǔ, guān qí zhǐ huà, shì yù zhī jiě wèi shù duàn, gè xié yú mǎ shàng wèi liáng. xìng bīng zhì qì qù, jīn dé gēng shēng. qì xù xù bù zhǐ, mǐn qí gū kǔ, yǐn guī yíng zhōng gū shǐ zhí zá yì, tóng zǐ yīn yán qí jiā shàng yǒu wù, mái jiào zhōng, yíng biàn shǐ dǎo wǎng fā jué, zé yín bì yī wù shén duō. xì xún tóng zǐ, nǎi zhī qí fù xiōng bìng jié dào, qí xíng jié bì yú yì lù jìn shān chù, hàn jiàn yī èr chē gū xíng, qián hòu shí lǐ wú yuán zhě, tū qǐ shā qí rén, jí yǐ chē zài shī rù shēn shān, zhì chē bù néng tōng, zé hé shǒu yǐ jù fǔ suì zhī, yǔ shī jí fú bèi bìng tóu yú jué jiàn, wéi yǐ mǎ tuó huò qù. zài zhì mǎ bù néng tōng, zé yòu tóu jī xiè yú jué jiàn, zòng mǎ rèn qí suǒ wǎng, gòng fù zhī yóu niǎo dào guī. jì qù xíng jié chù shù bǎi lǐ yǐ. guī ér jiào cáng yī liǎng nián, nǎi shǐ rén wěi wèi shāng fàn, rào dào zhì pì zhǎn zhū chù mài yú shì, gù duō nián wú jué zhě, ér bù yú mǎ hā qìn zhī miè qí mén yě. tóng zǐ yǐ yòu miǎn lián zuò, hòu yì mù mǎ zhuì yá sǐ, suì wú yí zhǒng. cǐ shì yú zài jūn mù suǒ jīng lǐ, yǐ dào yǐ sǐ suì zhì wú lùn. yóu jīn sī zhī, cǐ dào zōng jī guǐ mì, cù bù yì jī, nǎi yǒu mǎ hā qìn lái, yǐ bào qí cǎn shā zhī zuì. mǎ hā qìn shí rén wú yàn, nǎi liú yī tóng zǐ, yǐ míng qí zhào huò zhī yóu, cǐ zhōng shì yǒu shén lǐ, fēi ǒu rán yě. dào xìng míng jiǔ wàng, wéi tóng zǐ zhuì yá shí, suǒ sī dié bào jì míng qiū ér yún.
烏魯木齊農家,多就水灌田,就田起屋,故不能比閭而居,往往有自築數椽,四無鄰舍,如杜工部詩所謂一家村者。且人無徭役,地無丈量,納三十畝之稅,即可坐耕數百畝之產。故深岩窮谷,此類尤多。有吉木薩軍士,入山行獵,望見一家,門戶堅閉,而院中似有十餘馬,鞍轡悉具,度必瑪哈沁所據,噪而圍之。瑪哈沁見勢眾,棄鍋帳突圍去。眾憚其死斗,亦遂不追。入門見骸骨狼籍,寂無一人,惟隱隱有泣聲,尋視見幼童約十三四,裸體懸窗欞上,解縛問之,曰:瑪哈沁四日前來,父兄與斗不勝,即一家並被縛,率一日牽二人至山溪洗濯曳歸,共臠割炙食,男婦七八人並盡矣。今日臨行,洗濯我畢,將就食,中一人搖手止之,雖不解額魯特語,觀其指畫,似欲支解為數段,各攜於馬上為糧。幸兵至棄去,今得更生。泣絮絮不止,閔其孤苦,引歸營中姑使執雜役,童子因言其家尚有物,埋窖中,營弁使導往發掘,則銀幣衣物甚多。細詢童子,乃知其父兄並劫盜,其行劫必於驛路近山處,皔見一二車孤行,前後十里無援者,突起殺其人,即以車載屍入深山, 至車不能通,則合手以巨斧碎之,與屍及幞被並投於絕澗,惟以馬馱貨去。再至馬不能通,則又投羈紲於絕澗,縱馬任其所往,共負之由鳥道歸。計去行劫處數百里矣。歸而窖藏一兩年,乃使人偽為商販,繞道至辟展諸處賣於市,故多年無覺者,而不虞瑪哈沁之滅其門也。童子以幼免連坐,後亦牧馬墜崖死,遂無遺種。此事余在軍幕所經理,以盜已死遂置無論。由今思之,此盜蹤跡詭秘,猝不易緝,乃有瑪哈沁來,以報其慘殺之罪。瑪哈沁食人無饜,乃留一童子,以明其召禍之由,此中似有神理,非偶然也。盜姓名久忘,惟童子墜崖時,所司牒報記名秋兒雲。
diàn hù liú pò chē fù yún, cháng yī rì zǎo qǐ, chéng liáng sǎo yuàn, jiàn wū hòu cǎo péng zhōng, yǒu èr rén luǒ wò, jīng hū qí fū lái, zé lín rén zhī nǚ yǔ qí yuè zuò rén yě. bìng jiāng wò, shì yǐ sǐ, é lín rén yì zhì, xīn zhī qí gù ér bù zhī hé yǐ zhì cǐ, yǐ jiāng tāng guàn xǐng, bù néng zì huì, yún jiǔ xiāng yuē, ér bī zè wú xì dì, chéng yǔ hòu qiáng quē, tiān yòu yīn huì, zhī pò chē cǎo péng wú rén, suì jí cǎo sī huì. juàn ér qì, shàng xiāng liàn wèi qǐ, hū yún pò yuè lái, jiǎo rán rú zhòu, huí gù péng zhōng, zuò yǒu qī bā guǐ, zhǐ diǎn nuó yú, suì jīng bù shī hún, zhì jīn shǐ xǐng. zhòng yǐ wèi qí. pò chē fù yún, wǒ jiā gù wú guǐ, yù guān xì jù, suí zhī ér lái. xiān cóng xiōng mào yuán yuē: hé chù wú guǐ, hé chù wú guǐ, guān xì jù dàn rén yǒu jiàn yǒu bù jiàn ěr. cǐ shì bù qí yě. yīn yì fú jiàn zhōu guān gōng guǎn, sú wèi zhī shuǐ kǒu, dà xué shì yáng gōng dū mǐn zhè shí suǒ chóng jiàn, zhí yú chū xún, yǔ yú yuē: gōng zhì shuǐ kǒu gōng guǎn, yè yǒu suǒ jiàn, shèn wù bù, bù wèi hài yě. yú cháng sù shì dì, yǐ xià jiàn shuì, yīn tiān shǔ, yí chuáng jìn chuāng, gé shā huǎng shì tiān qíng yīn, shí suī yuè hēi, ér yán guà liù dēng shàng wèi jìn, jiàn yuàn zhōng hēi yǐng, lüè shì rén xíng, zài jiē qián huò zuò huò wò huò xíng huò lì, ér jì rán wú yī shēng. yè bàn zài shì zhī, réng zài, zhì jī míng nǎi jiàn jiàn suō rù dì. shì wèn yì lì, jūn bù zhī yě. yú yuē: gōng wèi shǐ xiāng, dāng yǒu guǐ shén wèi yīn cóng, yú yān yǒu shì. gōng yuē: bù rán, xiān xiá guān nèi, cǐ dì wèi shuǐ lù yào chōng, yòng bīng zhě suǒ bì zhēng, míng jì táng wáng, guó chū zhèng shì gěng shì, zhàn dòu shā shāng, bù zhī qí jǐ, cǐ qí shěn lún zhī pò, chéng shì yǔ kōng xū ér qiè jù, yǒu dà guān lái zé bì ér chū ěr. cǐ yì zú zhèng wú chù wú guǐ zhī shuō.
佃戶劉破車婦雲,嘗一日早起,乘涼掃院,見屋後草棚中,有二人裸臥,驚呼其夫來,則鄰人之女與其月作人也。並僵臥,似已死,俄鄰人亦至,心知其故而不知何以至此,以薑湯灌醒,不能自諱,雲久相約,而逼仄無隙地,乘雨後牆缺,天又陰晦,知破車草棚無人,遂藉草私會。倦而憩,尚相戀未起,忽雲破月來,皎然如晝,回顧棚中,坐有七八鬼,指點挪揄,遂驚怖失魂,至今始醒。眾以為奇。破車婦雲,我家故無鬼,欲觀戲劇,隨之而來。先從兄懋園曰:何處無鬼,何處無鬼,觀戲劇但人有見有不見耳。此事不奇也。因憶福建盩關公館,俗謂之水口,大學士楊公督閩浙時所重建,值余出巡,語余曰:公至水口公館,夜有所見,慎勿怖,不為害也。余嘗宿是地,已下鍵睡,因天暑,移床 近窗,隔紗幌視天晴陰,時雖月黑,而檐掛六燈尚未燼,見院中黑影,略似人形,在階前或坐或臥或行或立,而寂然無一聲。夜半再視之,仍在,至雞鳴乃漸漸縮入地。試問驛吏,均不知也。余曰:公為使相,當有鬼神為陰從,余焉有是。公曰:不然,仙霞關內,此地為水陸要衝,用兵者所必爭,明季唐王,國初鄭氏耿氏,戰鬥殺傷,不知其幾,此其沈淪之魄,乘室宇空虛而竊據,有大官來則避而出耳。此亦足證無處無鬼之說。
lǎo pú shī xiáng cháng yuē: tiān xià wéi guǐ zuì chī, guǐ jù zhī shì, rén duō bù wǎng, ǒu rán yǒu kè lái sù, bù guò zàn jū ěr, zàn ràng zhī hé hài, ér bì chū rǎo zhī, yù lù mìng zhòng xuè qì gāng zhě, duō zì bài, shèn huò fú lù hé zhì, gèng dǎo bù cè. jí bù rán, ér rén jì bù jū, wū bì bù qì, jiǔ ér zì yí, rǔ yòu hé guī yé? lǎo pú liú wén dòu yuē: cǐ yǔ chéng yǒu lǐ. rán shuí néng chuán yǔ guǐ zhī, rǔ wú nǎi gèng chī yú guǐ. yáo ān gōng wén zhī yuē: liú wén dòu zhèng huàn bù chī ěr. xiáng xiǎo zì jǔ ér, yǔ yáo ān gōng tóng gēng, bā suì jí wèi gōng bàn dú, shù nián shǐ néng àn sòng qiān zì wén, kāi juǎn nǎi bù shí yī zì. rán tiān xìng zhōng zhí, shì zhǔ rén zhī shì rú jǐ shì, suī xián yuàn bù bì. ěr shí jiā zhōng wài yǐ xiáng, nèi yǐ liào ǎo, gù bǎi shì jiē jǐng jǐng. yōng zhèng jiǎ yín, yú nián shí yī, yuán yè ǒu mǎi wán wù, xiáng qǐ zhāng tài fū rén yuē: sì guān jīn rì yóu dēng shì, mǎi zá wù ruò gān, qián gù bù zú xī, xiān shēng míng rì jí kāi guǎn, bù zhī gù xì nòng yé? gù dú shū yé? tài fū rén shǒu kěn yuē: rǔ yán shì. jí shōu ér jiàn zhū qiè. cǐ suī xì shì, shí yán rén suǒ nán yán yě. jīn yǎn zhōng suì wú cǐ rén, pái huái sì gù, yuǎn xiǎng kǎi rán.
老僕施祥嘗曰:天下惟鬼最痴,鬼據之室,人多不往,偶然有客來宿,不過暫居耳,暫讓之何害,而必出擾之,遇祿命重、血氣剛者,多自敗,甚或符錄劾治,更蹈不測。即不然,而人既不居,屋必不葺,久而自圯,汝又何歸耶?老僕劉文斗曰:此語誠有理。然誰能傳與鬼知,汝毋乃更痴於鬼。姚安公聞之曰:劉文斗正患不痴耳。祥小字舉兒,與姚安公同庚,八歲即為公伴讀,數年始能暗誦千字文,開卷乃不識一字。然天性忠直,視主人之事如己事,雖嫌怨不避。爾時家中外倚祥,內倚廖媼,故百事皆井井。雍正甲寅,餘年十一,元夜偶買玩物,祥啟張太夫人曰:四官今日游燈市,買雜物若干,錢固不足惜,先生明日即開館,不知顧戲弄耶?顧讀書耶?太夫人首肯曰:汝言是。即收而鍵諸篋。此雖細事,實言人所難言也。今眼中遂無此人,徘徊四顧,遠想慨然。
xiān xiōng qíng hú dì sì zǐ rǔ lái, yòu sháo xiù, yú zuì ài zhī. yì pō zhī dú shū, qǔ fù shēng zǐ hòu, hū huàn diān kuáng, rú wú rén liào lǐ, jí fā bù lǐ, miàn bù guàn, xià huò yī xù, dōng huò yī gé, bù zì zhī yě. rán yì wú jí bìng, shì hán shǔ bù qīn zhě, hū zhī shí jí shí, bù hū zhī shí yì bù suǒ, huò zì qǔ shì zhōng bǐng ěr, hū ér tóng gòng shí, bù wèn qí jià, suǒ cán shèng yì bù gù xī, huò yī liǎng rì mì zhī bù dé, hū zì guī. yī rì biàn suǒ wú jī, huò yún cūn wài liǔ lín nèi shì fǎng fú yǒu rén, qū shì, yǐ duān zuò jiāng yǐ. qí wèi mí huò ér sǐ, wèi kě zhī yě. qí huò zì yǒu suǒ de, tuō yǐ hùn jī, yuán jǐn ér huà qù, yì wèi kě zhī yě. yì yú cóng fú jiàn guī lǐ shí, jiàn yú yóu guì bài rú lǐ, bài qì, zú rán yuē: shū dà xīn kǔ. yú yuē: shì wú nài hé. yòu zú rán yuē: shū bù jué xīn kǔ yé? mò mò tuì qù, hòu sī qí yán, shì ruò yǒu yì, gù zhì jīn zhōng mò néng cè zhī.
先兄晴湖第四子汝來,幼韶秀,余最愛之。亦頗知讀書,娶婦生子後,忽患顛狂,如無人料理,即發不理,面不盥,夏或衣絮,冬或衣葛,不自知也。然亦無疾病,似寒暑不侵者,呼之食即食,不呼之食亦不索,或自取市中餅餌,呼兒童共食,不問其價,所殘剩亦不顧惜,或一兩日覓之不得,忽自歸。一日遍索無跡,或雲村外柳林內似仿佛有人,趨視,已端坐僵矣。其為迷惑而死,未可知也。其或自有所得,托以混跡,緣盡而化去,亦未可知也。憶余從福建歸里時,見余猶跪拜如禮,拜訖,卒然曰:叔大辛苦。余曰:是無奈何。又卒然曰:叔不覺辛苦耶?默默退去,後思其言,似若有意,故至今終莫能測之。
yáo ān gōng yán, lú jiāng sūn qǐ shān xiān shēng yè xuǎn shí, pín wú zī fǔ, yán tú gù lǘ ér xíng, běi fāng suǒ wèi duǎn pán yě. yī rì, zhì hé jiān nán mén wài, gù lǘ wèi dé, dà yǔ zhòu lái, bì mín jiā wū yán xià, zhǔ rén jiàn zhī, nù yuē: zào wū shí rǔ wèi chū qián, zhú dì shí rǔ wèi chū lì, hé wú gù zuò cǐ. tuī zhī lì yǔ zhōng, shí hé jiān yóu wèi gǎi tí quē, qǐ shān rù dōu, bù shù yuè jìng chè dé shì xiàn. fù rèn shí cǐ rén shí zhī, huáng kuì zì huǐ, móu mài wū yí jiā. qǐ shān wén zhī, zhào lái xiào ér yǔ zhī yuē: wú hé zhì yǔ rǔ bèi jiào, jīn jì jīng cǐ, hòu wú fù rán. yì zhōng hòu yǎng fú zhī dào yě. yīn jǔ yī shì yuē: wú xiāng yǒu ài shí huā zhě, yī yè ǒu qǐ, jiàn shù nǚ zǐ lì huā xià, jiē fēi sù shí, zhī wèi hú mèi, jù zhì yǐ kuài, yuē: yāo wù hé dé tōu kàn huā. yī nǚ zǐ xiào ér dá yuē: jūn zì zhòu shǎng, wǒ zì yè yóu, yú jūn hé ài? yè yè lái cǐ, huā bù sǔn yī jīng yī yè, yú huā yòu hé ài? jù jiàn shēng sè, hé bǐ lìn zhì cǐ yé. wú fēi bù néng róu suì jūn huā, kǒng rén wèi wǒ bèi suǒ jiàn, yì yǔ jūn děng, gù bù wèi ěr. piāo rán gòng qù, hòu yì wú tā. hú shàng bù yǔ cǐ bèi jiào, wǒ nǎi bù jí hú yé? hòu cǐ rén zhōng bù zì ān, yí jiā mò zhī suǒ wǎng. qǐ shān tàn yuē: xiǎo rén zhī xīn, jìng wèi tiān xià jiē xiǎo rén.
姚安公言,廬江 孫起山先生謁選時,貧無資斧,沿途雇驢而行,北方所謂短盤也。一日,至河間南門外,雇驢未得,大雨驟來,避民家屋檐下,主人見之,怒曰:造屋時汝未出錢,築地時汝未出力,何無故坐此。推之立雨中,時河間猶未改題缺,起山入都,不數月竟掣得是縣。赴任時此人識之,惶愧自悔,謀賣屋移家。起山聞之,召來笑而語之曰:吾何至與汝輩較,今既經此,後無復然。亦忠厚養福之道也。因舉一事曰:吾鄉有愛蒔花者,一夜 偶起,見數女子立花下,皆非素識,知為狐魅,遽擲以塊,曰:妖物何得偷看花。一女子笑而答曰:君自晝賞,我自夜遊,於君何礙?夜夜來此,花不損一莖一葉,於花又何礙?遽見聲色,何鄙吝至此耶。吾非不能揉碎君花,恐人謂我輩所見,亦與君等,故不為耳。飄然共去,後亦無他。狐尚不與此輩較,我乃不及狐耶?後此人終不自安,移家莫知所往。起山嘆曰:小人之心,竟謂天下皆小人。