liú xiāng wǎn yán, yǒu lǎo rú sù yú qīn chuàn jiā, é zhǔ rén zhī xù zhì, wú lài zǐ yě, bǐ cǐ qì wèi bù xiāng rù, jiē bù yuàn tóng zhù yī wū, nǎi yí lǎo rú yú bié shì, qí xù nì zhī ér xiào, mò yù qí gù yě. shì yì yǎ jié, bǐ yàn shū jí jiē jù, lǎo rú yú dēng xià xiě shū jì jiā, hū yī nǚ zǐ lì dēng xià, sè bù shèn lì, ér fēng zhì pō xián yǎ, lǎo rú zhī qí wèi guǐ, rán shū bù wèi, jǔ shǒu zhǐ dēng yuē: jì lái cǐ bù kě xián lì, kě jiǎn zhú. nǚ zǐ jù miè qí dēng, bī ér duì lì, lǎo rú nù, jí yǐ shǒu mó yàn shàng mò shěn, guāi qí miàn ér tú zhī yuē: yǐ cǐ wéi shí, míng rì xún rǔ shī, cuò ér fén zhī. guǐ ya rán yī shēng qù, cì rì yǐ gào zhǔ rén, zhǔ rén yuē: yuán yǒu bì sǐ yú cǐ shì, yè měi chū rǎo rén, gù wéi bái zhòu yǔ kè zuò, yè wú rén sù, zuó wú dì ān zhì jūn, chuāi jūn qí dé shuò xué, guǐ bì bù chū, bù yú qí réng xiàn xíng yě. nǎi wù qí xù qiè xiào zhī gù. cǐ guǐ duō yǐ yuè xià xíng yuàn zhōng, hòu jiā rén huò yǒu ǒu yù zhě, jí yǎn miàn jí zǒu, tā rì liú xīn cì zhī, miàn shàng réng mò wū láng jí. guǐ yǒu xíng wú zhì, bù zhī hé yǐ néng shòu sè, dāng réng shì yǒu zhì zhī wù, jiǔ chéng jīng mèi, jiè bì huàn xíng ěr. yǒu yáng zá zǔ yuē: guō yuán zhèn cháng shān jū zhōng yè, yǒu rén miàn rú pán, nǔ mù chū yú dēng xià. yuán zhèn rǎn hàn tí qí jiá yuē: jiǔ shù rén piān lǎo, cháng zhēng mǎ bù féi. qí wù suì miè. hòu suí qiáo xián bù, jiàn jù mù shàng yǒu bái ěr, dà shù dòu, suǒ tí jù zài yān. shì yì yī zhèng yě.
刘香畹言,有老儒宿于亲串家,俄主人之婿至,无赖子也,彼此气味不相入,皆不愿同住一屋,乃移老儒于别室,其婿睨之而笑,莫喻其故也。室亦雅洁,笔砚书籍皆具,老儒于灯下写书寄家,忽一女子立灯下,色不甚丽,而风致颇娴雅,老儒知其为鬼,然殊不畏,举手指灯曰:既来此不可闲立,可剪烛。女子遽灭其灯,逼而对立,老儒怒,急以手摩砚上墨沈,掴其面而涂之曰:以此为识,明日寻汝尸,锉而焚之。鬼呀然一声去,次日以告主人,主人曰:原有婢死于此室,夜每出扰人,故惟白昼与客坐,夜无人宿,昨无地安置君,揣君耆德硕学,鬼必不出,不虞其仍现形也。乃悟其婿窃笑之故。此鬼多以月下行院中,后家人或有偶遇者,即掩面急走,他日留心伺之,面上仍墨污狼藉。鬼有形无质,不知何以能受色,当仍是有质之物,久成精魅,借婢幻形耳。酉陽杂俎曰:郭元振尝山居中夜,有人面如盘,努目出于灯下。元振染翰题其颊曰:久戍人偏老,长征马不肥。其物遂灭。后随樵闲步,见巨木上有白耳,大数斗,所题句在焉。是亦一证也。
wū lǔ mù qí nóng jiā, duō jiù shuǐ guàn tián, jiù tián qǐ wū, gù bù néng bǐ lǘ ér jū, wǎng wǎng yǒu zì zhù shù chuán, sì wú lín shè, rú dù gōng bù shī suǒ wèi yī jiā cūn zhě. qiě rén wú yáo yì, dì wú zhàng liáng, nà sān shí mǔ zhī shuì, jí kě zuò gēng shù bǎi mǔ zhī chǎn. gù shēn yán qióng gǔ, cǐ lèi yóu duō. yǒu jí mù sà jūn shì, rù shān xíng liè, wàng jiàn yī jiā, mén hù jiān bì, ér yuàn zhōng shì yǒu shí yú mǎ, ān pèi xī jù, dù bì mǎ hā qìn suǒ jù, zào ér wéi zhī. mǎ hā qìn jiàn shì zhòng, qì guō zhàng tū wéi qù. zhòng dàn qí sǐ dòu, yì suì bù zhuī. rù mén jiàn hái gǔ láng jí, jì wú yī rén, wéi yǐn yǐn yǒu qì shēng, xún shì jiàn yòu tóng yuē shí sān sì, luǒ tǐ xuán chuāng líng shàng, jiě fù wèn zhī, yuē: mǎ hā qìn sì rì qián lái, fù xiōng yǔ dòu bù shèng, jí yī jiā bìng bèi fù, lǜ yī rì qiān èr rén zhì shān xī xǐ zhuó yè guī, gòng luán gē zhì shí, nán fù qī bā rén bìng jǐn yǐ. jīn rì lín xíng, xǐ zhuó wǒ bì, jiāng jiù shí, zhōng yī rén yáo shǒu zhǐ zhī, suī bù jiě é lǔ tè yǔ, guān qí zhǐ huà, shì yù zhī jiě wéi shù duàn, gè xié yú mǎ shàng wèi liáng. xìng bīng zhì qì qù, jīn dé gēng shēng. qì xù xù bù zhǐ, mǐn qí gū kǔ, yǐn guī yíng zhōng gū shǐ zhí zá yì, tóng zǐ yīn yán qí jiā shàng yǒu wù, mái jiào zhōng, yíng biàn shǐ dǎo wǎng fā jué, zé yín bì yī wù shén duō. xì xún tóng zǐ, nǎi zhī qí fù xiōng bìng jié dào, qí xíng jié bì yú yì lù jìn shān chù, hàn jiàn yī èr chē gū xíng, qián hòu shí lǐ wú yuán zhě, tū qǐ shā qí rén, jí yǐ chē zài shī rù shēn shān, zhì chē bù néng tōng, zé hé shǒu yǐ jù fǔ suì zhī, yǔ shī jí fú bèi bìng tóu yú jué jiàn, wéi yǐ mǎ tuó huò qù. zài zhì mǎ bù néng tōng, zé yòu tóu jī xiè yú jué jiàn, zòng mǎ rèn qí suǒ wǎng, gòng fù zhī yóu niǎo dào guī. jì qù xíng jié chù shù bǎi lǐ yǐ. guī ér jiào cáng yī liǎng nián, nǎi shǐ rén wěi wèi shāng fàn, rào dào zhì pì zhǎn zhū chù mài yú shì, gù duō nián wú jué zhě, ér bù yú mǎ hā qìn zhī miè qí mén yě. tóng zǐ yǐ yòu miǎn lián zuò, hòu yì mù mǎ zhuì yá sǐ, suì wú yí zhǒng. cǐ shì yú zài jūn mù suǒ jīng lǐ, yǐ dào yǐ sǐ suì zhì wú lùn. yóu jīn sī zhī, cǐ dào zōng jī guǐ mì, cù bù yì jī, nǎi yǒu mǎ hā qìn lái, yǐ bào qí cǎn shā zhī zuì. mǎ hā qìn shí rén wú yàn, nǎi liú yī tóng zǐ, yǐ míng qí zhào huò zhī yóu, cǐ zhōng shì yǒu shén lǐ, fēi ǒu rán yě. dào xìng míng jiǔ wàng, wéi tóng zǐ zhuì yá shí, suǒ sī dié bào jì míng qiū ér yún.
乌鲁木齐农家,多就水灌田,就田起屋,故不能比闾而居,往往有自筑数椽,四无邻舍,如杜工部诗所谓一家村者。且人无徭役,地无丈量,纳三十亩之税,即可坐耕数百亩之产。故深岩穷谷,此类尤多。有吉木萨军士,入山行猎,望见一家,门户坚闭,而院中似有十余马,鞍辔悉具,度必玛哈沁所据,噪而围之。玛哈沁见势众,弃锅帐突围去。众惮其死斗,亦遂不追。入门见骸骨狼籍,寂无一人,惟隐隐有泣声,寻视见幼童约十三四,裸体悬窗棂上,解缚问之,曰:玛哈沁四日前来,父兄与斗不胜,即一家并被缚,率一日牵二人至山溪洗濯曳归,共脔割炙食,男妇七八人并尽矣。今日临行,洗濯我毕,将就食,中一人摇手止之,虽不解额鲁特语,观其指画,似欲支解为数段,各携于马上为粮。幸兵至弃去,今得更生。泣絮絮不止,闵其孤苦,引归营中姑使执杂役,童子因言其家尚有物,埋窖中,营弁使导往发掘,则银币衣物甚多。细询童子,乃知其父兄并劫盗,其行劫必于驿路近山处,皔见一二车孤行,前后十里无援者,突起杀其人,即以车载尸入深山, 至车不能通,则合手以巨斧碎之,与尸及幞被并投于绝涧,惟以马驮货去。再至马不能通,则又投羁绁于绝涧,纵马任其所往,共负之由鸟道归。计去行劫处数百里矣。归而窖藏一两年,乃使人伪为商贩,绕道至辟展诸处卖于市,故多年无觉者,而不虞玛哈沁之灭其门也。童子以幼免连坐,后亦牧马坠崖死,遂无遗种。此事余在军幕所经理,以盗已死遂置无论。由今思之,此盗踪迹诡秘,猝不易缉,乃有玛哈沁来,以报其惨杀之罪。玛哈沁食人无餍,乃留一童子,以明其召祸之由,此中似有神理,非偶然也。盗姓名久忘,惟童子坠崖时,所司牒报记名秋儿云。
diàn hù liú pò chē fù yún, cháng yī rì zǎo qǐ, chéng liáng sǎo yuàn, jiàn wū hòu cǎo péng zhōng, yǒu èr rén luǒ wò, jīng hū qí fū lái, zé lín rén zhī nǚ yǔ qí yuè zuò rén yě. bìng jiāng wò, shì yǐ sǐ, é lín rén yì zhì, xīn zhī qí gù ér bù zhī hé yǐ zhì cǐ, yǐ jiāng tāng guàn xǐng, bù néng zì huì, yún jiǔ xiāng yuē, ér bī zè wú xì dì, chéng yǔ hòu qiáng quē, tiān yòu yīn huì, zhī pò chē cǎo péng wú rén, suì jí cǎo sī huì. juàn ér qì, shàng xiāng liàn wèi qǐ, hū yún pò yuè lái, jiǎo rán rú zhòu, huí gù péng zhōng, zuò yǒu qī bā guǐ, zhǐ diǎn nuó yú, suì jīng bù shī hún, zhì jīn shǐ xǐng. zhòng yǐ wéi qí. pò chē fù yún, wǒ jiā gù wú guǐ, yù guān xì jù, suí zhī ér lái. xiān cóng xiōng mào yuán yuē: hé chǔ wú guǐ, hé chǔ wú guǐ, guān xì jù dàn rén yǒu jiàn yǒu bú jiàn ěr. cǐ shì bù qí yě. yīn yì fú jiàn zhōu guān gōng guǎn, sú wèi zhī shuǐ kǒu, dà xué shì yáng gōng dū mǐn zhè shí suǒ chóng jiàn, zhí yú chū xún, yǔ yú yuē: gōng zhì shuǐ kǒu gōng guǎn, yè yǒu suǒ jiàn, shèn wù bù, bù wéi hài yě. yú cháng sù shì dì, yǐ xià jiàn shuì, yīn tiān shǔ, yí chuáng jìn chuāng, gé shā huǎng shì tiān qíng yīn, shí suī yuè hēi, ér yán guà liù dēng shàng wèi jìn, jiàn yuàn zhōng hēi yǐng, lüè shì rén xíng, zài jiē qián huò zuò huò wò huò xíng huò lì, ér jì rán wú yī shēng. yè bàn zài shì zhī, réng zài, zhì jī míng nǎi jiàn jiàn suō rù dì. shì wèn yì lì, jūn bù zhī yě. yú yuē: gōng wèi shǐ xiāng, dāng yǒu guǐ shén wèi yīn cóng, yú yān yǒu shì. gōng yuē: bù rán, xiān xiá guān nèi, cǐ dì wèi shuǐ lù yào chōng, yòng bīng zhě suǒ bì zhēng, míng jì táng wáng, guó chū zhèng shì gěng shì, zhàn dòu shā shāng, bù zhī qí jǐ, cǐ qí shěn lún zhī pò, chéng shì yǔ kōng xū ér qiè jù, yǒu dà guān lái zé bì ér chū ěr. cǐ yì zú zhèng wú chǔ wú guǐ zhī shuō.
佃户刘破车妇云,尝一日早起,乘凉扫院,见屋后草棚中,有二人裸卧,惊呼其夫来,则邻人之女与其月作人也。并僵卧,似已死,俄邻人亦至,心知其故而不知何以至此,以姜汤灌醒,不能自讳,云久相约,而逼仄无隙地,乘雨后墙缺,天又陰晦,知破车草棚无人,遂藉草私会。倦而憩,尚相恋未起,忽云破月来,皎然如昼,回顾棚中,坐有七八鬼,指点挪揄,遂惊怖失魂,至今始醒。众以为奇。破车妇云,我家故无鬼,欲观戏剧,随之而来。先从兄懋园曰:何处无鬼,何处无鬼,观戏剧但人有见有不见耳。此事不奇也。因忆福建盩关公馆,俗谓之水口,大学士杨公督闽浙时所重建,值余出巡,语余曰:公至水口公馆,夜有所见,慎勿怖,不为害也。余尝宿是地,已下键睡,因天暑,移床 近窗,隔纱幌视天晴陰,时虽月黑,而檐挂六灯尚未烬,见院中黑影,略似人形,在阶前或坐或卧或行或立,而寂然无一声。夜半再视之,仍在,至鸡鸣乃渐渐缩入地。试问驿吏,均不知也。余曰:公为使相,当有鬼神为陰从,余焉有是。公曰:不然,仙霞关内,此地为水陆要冲,用兵者所必争,明季唐王,国初郑氏耿氏,战斗杀伤,不知其几,此其沈沦之魄,乘室宇空虚而窃据,有大官来则避而出耳。此亦足证无处无鬼之说。
lǎo pú shī xiáng cháng yuē: tiān xià wéi guǐ zuì chī, guǐ jù zhī shì, rén duō bù wǎng, ǒu rán yǒu kè lái sù, bù guò zàn jū ěr, zàn ràng zhī hé hài, ér bì chū rǎo zhī, yù lù mìng zhòng xuè qì gāng zhě, duō zì bài, shèn huò fú lù hé zhì, gèng dǎo bù cè. jí bù rán, ér rén jì bù jū, wū bì bù qì, jiǔ ér zì yí, rǔ yòu hé guī yé? lǎo pú liú wén dòu yuē: cǐ yǔ chéng yǒu lǐ. rán shuí néng chuán yǔ guǐ zhī, rǔ wú nǎi gèng chī yú guǐ. yáo ān gōng wén zhī yuē: liú wén dòu zhèng huàn bù chī ěr. xiáng xiǎo zì jǔ ér, yǔ yáo ān gōng tóng gēng, bā suì jí wéi gōng bàn dú, shù nián shǐ néng àn sòng qiān zì wén, kāi juàn nǎi bù shí yī zì. rán tiān xìng zhōng zhí, shì zhǔ rén zhī shì rú jǐ shì, suī xián yuàn bù bì. ěr shí jiā zhōng wài yǐ xiáng, nèi yǐ liào ǎo, gù bǎi shì jiē jǐng jǐng. yōng zhèng jiǎ yín, yú nián shí yī, yuán yè ǒu mǎi wán wù, xiáng qǐ zhāng tài fū rén yuē: sì guān jīn rì yóu dēng shì, mǎi zá wù ruò gān, qián gù bù zú xī, xiān shēng míng rì jí kāi guǎn, bù zhī gù xì nòng yé? gù dú shū yé? tài fū rén shǒu kěn yuē: rǔ yán shì. jí shōu ér jiàn zhū qiè. cǐ suī xì shì, shí yán rén suǒ nán yán yě. jīn yǎn zhōng suì wú cǐ rén, pái huái sì gù, yuǎn xiǎng kǎi rán.
老仆施祥尝曰:天下惟鬼最痴,鬼据之室,人多不往,偶然有客来宿,不过暂居耳,暂让之何害,而必出扰之,遇禄命重、血气刚者,多自败,甚或符录劾治,更蹈不测。即不然,而人既不居,屋必不葺,久而自圯,汝又何归耶?老仆刘文斗曰:此语诚有理。然谁能传与鬼知,汝毋乃更痴于鬼。姚安公闻之曰:刘文斗正患不痴耳。祥小字举儿,与姚安公同庚,八岁即为公伴读,数年始能暗诵千字文,开卷乃不识一字。然天性忠直,视主人之事如己事,虽嫌怨不避。尔时家中外倚祥,内倚廖媪,故百事皆井井。雍正甲寅,余年十一,元夜偶买玩物,祥启张太夫人曰:四官今日游灯市,买杂物若干,钱固不足惜,先生明日即开馆,不知顾戏弄耶?顾读书耶?太夫人首肯曰:汝言是。即收而键诸箧。此虽细事,实言人所难言也。今眼中遂无此人,徘徊四顾,远想慨然。
xiān xiōng qíng hú dì sì zǐ rǔ lái, yòu sháo xiù, yú zuì ài zhī. yì pō zhī dú shū, qǔ fù shēng zǐ hòu, hū huàn diān kuáng, rú wú rén liào lǐ, jí fā bù lǐ, miàn bù guàn, xià huò yī xù, dōng huò yī gé, bù zì zhī yě. rán yì wú jí bìng, shì hán shǔ bù qīn zhě, hū zhī shí jí shí, bù hū zhī shí yì bù suǒ, huò zì qǔ shì zhōng bǐng ěr, hū ér tóng gòng shí, bù wèn qí jià, suǒ cán shèng yì bù gù xī, huò yī liǎng rì mì zhī bù dé, hū zì guī. yī rì biàn suǒ wú jī, huò yún cūn wài liǔ lín nèi shì fǎng fú yǒu rén, qū shì, yǐ duān zuò jiāng yǐ. qí wèi mí huò ér sǐ, wèi kě zhī yě. qí huò zì yǒu suǒ de, tuō yǐ hùn jī, yuán jǐn ér huà qù, yì wèi kě zhī yě. yì yú cóng fú jiàn guī lǐ shí, jiàn yú yóu guì bài rú lǐ, bài qì, zú rán yuē: shū dà xīn kǔ. yú yuē: shì wú nài hé. yòu zú rán yuē: shū bù jué xīn kǔ yé? mò mò tuì qù, hòu sī qí yán, shì ruò yǒu yì, gù zhì jīn zhōng mò néng cè zhī.
先兄晴湖第四子汝来,幼韶秀,余最爱之。亦颇知读书,娶妇生子后,忽患颠狂,如无人料理,即发不理,面不盥,夏或衣絮,冬或衣葛,不自知也。然亦无疾病,似寒暑不侵者,呼之食即食,不呼之食亦不索,或自取市中饼饵,呼儿童共食,不问其价,所残剩亦不顾惜,或一两日觅之不得,忽自归。一日遍索无迹,或云村外柳林内似仿佛有人,趋视,已端坐僵矣。其为迷惑而死,未可知也。其或自有所得,托以混迹,缘尽而化去,亦未可知也。忆余从福建归里时,见余犹跪拜如礼,拜讫,卒然曰:叔大辛苦。余曰:是无奈何。又卒然曰:叔不觉辛苦耶?默默退去,后思其言,似若有意,故至今终莫能测之。
yáo ān gōng yán, lú jiāng sūn qǐ shān xiān shēng yè xuǎn shí, pín wú zī fǔ, yán tú gù lǘ ér xíng, běi fāng suǒ wèi duǎn pán yě. yī rì, zhì hé jiān nán mén wài, gù lǘ wèi dé, dà yǔ zhòu lái, bì mín jiā wū yán xià, zhǔ rén jiàn zhī, nù yuē: zào wū shí rǔ wèi chū qián, zhù dì shí rǔ wèi chū lì, hé wú gù zuò cǐ. tuī zhī lì yǔ zhōng, shí hé jiān yóu wèi gǎi tí quē, qǐ shān rù dōu, bù shù yuè jìng chè dé shì xiàn. fù rèn shí cǐ rén shí zhī, huáng kuì zì huǐ, móu mài wū yí jiā. qǐ shān wén zhī, zhào lái xiào ér yǔ zhī yuē: wú hé zhì yǔ rǔ bèi jiào, jīn jì jīng cǐ, hòu wú fù rán. yì zhōng hòu yǎng fú zhī dào yě. yīn jǔ yī shì yuē: wú xiāng yǒu ài shí huā zhě, yī yè ǒu qǐ, jiàn shù nǚ zǐ lì huā xià, jiē fēi sù shí, zhī wèi hú mèi, jù zhì yǐ kuài, yuē: yāo wù hé dé tōu kàn huā. yī nǚ zǐ xiào ér dá yuē: jūn zì zhòu shǎng, wǒ zì yè yóu, yú jūn hé ài? yè yè lái cǐ, huā bù sǔn yī jīng yī yè, yú huā yòu hé ài? jù jiàn shēng sè, hé bǐ lìn zhì cǐ yé. wú fēi bù néng róu suì jūn huā, kǒng rén wèi wǒ bèi suǒ jiàn, yì yǔ jūn děng, gù bù wéi ěr. piāo rán gòng qù, hòu yì wú tā. hú shàng bù yǔ cǐ bèi jiào, wǒ nǎi bù jí hú yé? hòu cǐ rén zhōng bù zì ān, yí jiā mò zhī suǒ wǎng. qǐ shān tàn yuē: xiǎo rén zhī xīn, jìng wèi tiān xià jiē xiǎo rén.
姚安公言,庐江 孙起山先生谒选时,贫无资斧,沿途雇驴而行,北方所谓短盘也。一日,至河间南门外,雇驴未得,大雨骤来,避民家屋檐下,主人见之,怒曰:造屋时汝未出钱,筑地时汝未出力,何无故坐此。推之立雨中,时河间犹未改题缺,起山入都,不数月竟掣得是县。赴任时此人识之,惶愧自悔,谋卖屋移家。起山闻之,召来笑而语之曰:吾何至与汝辈较,今既经此,后无复然。亦忠厚养福之道也。因举一事曰:吾乡有爱莳花者,一夜 偶起,见数女子立花下,皆非素识,知为狐魅,遽掷以块,曰:妖物何得偷看花。一女子笑而答曰:君自昼赏,我自夜游,于君何碍?夜夜来此,花不损一茎一叶,于花又何碍?遽见声色,何鄙吝至此耶。吾非不能揉碎君花,恐人谓我辈所见,亦与君等,故不为耳。飘然共去,后亦无他。狐尚不与此辈较,我乃不及狐耶?后此人终不自安,移家莫知所往。起山叹曰:小人之心,竟谓天下皆小人。