mén rén wáng tíng shào yán, xīn zhōu yǒu yǐ pín yù fù zhě, qù jǐ èr zài, hū zì guī. yún chū bǐ mǎi shí, yǐn zhì yī rén jiā, xuán yǒu yī dào shì zhì, xié zhī rù shān, yì shén yí jù, rán yè yǐ mài yǔ, wú rú hé. dào shì lìng bì mù, jí wén liǎng ěr fēng sōu sōu, é lìng kāi mù, yǐ zài yī gāo fēng shàng, shì lú huá jié, yǒu fù nǚ èr shí yú rén, gòng lái wèn xùn. yún cǐ shì xiān fǔ, wú kǔ yě. yīn wèn dào cǐ hé shì, yuē: gēng fān shì zǔ shī qǐn ěr. cǐ jiān jīn yín rú shān jī, zhū cuì jǐn xiù, jiā yáo zhēn guǒ, jiē yì shǐ guǐ shén, suí hū lì zhì, fú shí rì yòng, jiē bǐ nǐ wáng hóu. wéi měi yuè yī huí xiǎo tòng chǔ, yì bù hài ěr. yīn zhǐ yuē: cǐ chù cāng kù, cǐ chù páo chú, cǐ wǒ bèi jū chǔ, cǐ zǔ shī jū chǔ. zhǐ zuì gāo chù liǎng shì yuē: cǐ zǔ shī bài yuè bài dòu chù, cǐ zǔ shī liàn yín chù. yì yǒu gěi shǐ zhī rén, rán wú yī nán zǐ yě. zì shì měi bái zhòu zé hū rù jiàn zhěn xí, zhì yè zé zǔ shī shēng tán lǐ bài, shǐ gè guī qǐn. wéi yuè xìn luò hóng hòu, zé jìng chǐ nèi wài yī, yǐ hóng róng wèi jù gěng, fù dà mù shàng, shǒu zú bù néng sī háo dòng, bìng yǐ mián wán zhì kǒu, yīn bù néng shēng, zǔ shī chí jīn guǎn rú zhù, xún shì mài xué, cì rù liǎng bì liǎng gǔ ròu nèi, shǔn xī qí xuè, pō wéi kù dú. shǔn xī hòu, yǐ yào mò sǎn chuàng kǒng, jí bù jué tòng, qǐng kè jié jiā. cì rì jiā luò rú chū yǐ. qí dì jí gāo, fǔ shì yún yǔ jiē zài xià, hū yī rì kuáng biāo dǒu qǐ, hēi yún rú mò yā shān dǐng, léi diàn jī shè, shì jí kě bù, zǔ shī huáng jù, hū èr shí yú nǚ, bìng luǒ lù huán bào qí shēn rú ròu píng fēng, huǒ guāng rù shì zhě shù cì, jiē yī chè jí fǎn, é yī lóng zhǎo dà rú jī, yú rén cóng zhōng jué zǔ shī qù, pī lì yī shēng, shān gǔ zhèn dòng, tiān dì huì míng, jué hūn mào rú shuì, mèng shāo xǐng zé yǐ wò dào páng. xún wèn jū rén, zhī qù jiā jǐn shù bǎi lǐ, nǎi yǐ bì chuàn yì bì yī zhē tǐ, qǐ shí dé guī yě. xīn zhōu rén shàng yǒu jí jiàn cǐ fù zhě, miàn sè kū gǎo, bù jiǔ huàn zhài ér zú. gài jīng xuè wèi dào shì cǎi jǐn yǐ. jù qí suǒ yán, gài jí shāo jīn yù nǚ zhī shì, qí shù líng huàn rú shì, shàng bù miǎn yú tiān zhū. kuàng bù dé qí chuán, tú shòu wàng rén zhī gǔ huò, ér jì de shén xiān, bù yì diān zāi.
门人王廷绍言,忻州有以贫鬻妇者,去几二载,忽自归。云初彼买时,引至一人家,旋有一道士至,携之入山,意甚疑惧,然业已卖与,无如何。道士令闭目,即闻两耳风飕飕,俄令开目,已在一高峰上,室庐华洁,有妇女二十余人,共来问讯。云此是仙府,无苦也。因问到此何事,曰:更番侍祖师寝耳。此间金银如山积,珠翠锦绣,嘉肴珍果,皆役使鬼神,随呼立至,服食日用,皆比拟王侯。惟每月一回小痛楚,亦不害耳。因指曰:此处仓库,此处庖厨,此我辈居处,此祖师居处。指最高处两室曰:此祖师拜月拜斗处,此祖师炼银处。亦有给使之人,然无一男子也。自是每白昼则呼入荐枕席,至夜则祖师升坛礼拜,始各归寝。惟月信落红后,则净褫内外衣,以红绒为巨绠,缚大木上,手足不能丝毫动,并以绵丸窒口,喑不能声,祖师持金管如箸,寻视脉穴,刺入两臂两股肉内,吮吸其血,颇为酷毒。吮吸后,以药末糁创孔,即不觉痛,顷刻结痂。次日痂落如初矣。其地极高,俯视云雨皆在下,忽一日狂飚陡起,黑云如墨压山顶,雷电激射,势极可怖,祖师惶遽, 呼二十余女,并裸露环抱其身如肉屏风,火光入室者数次,皆一掣即返,俄一龙爪大如箕,于人丛中攫祖师去,霹雳一声,山谷震动,天地晦冥,觉昏瞀如睡,梦稍醒则已卧道旁。询问居人,知去家仅数百里,乃以臂钏易敝衣遮体,乞食得归也。忻州人尚有及见此妇者,面色枯槁,不久患瘵而卒。盖精血为道士采尽矣。据其所言,盖即烧金御女之士,其术灵幻如是,尚不免于天诛。况不得其传,徒受妄人之蛊惑,而冀得神仙,不亦傎哉。
jiāng nán wú xiào lián, zhū shí jūn zhī mén shēng yě, měi cái yāo shì, qí fù shì yǐ shēn xùn, ér lǚ yì bù néng sǐ, hū dēng xià xiào lián xíng jiàn yuē: yì cǎi fú zé sǐ yǐ. cóng qí yán guǒ jué. xiào lián xiāng rén lù qí shì, zhēng shī, zuò zhě shén zhòng, yú yì wèi tí èr lǜ, ér shí jūn wèi zuò mù zhì, yú xiào lián zhī kǎn kě, liè fù zhī kāng kǎi, jiē shēn zhì dào xī, ér cǐ shì yī zì bù jí. huò yí qí xiāng rén zhī fěn shì, yú yuē: fēi yě, wén zhāng liú bié, gè yǒu tǐ cái. guō pú zhù shān hǎi jīng mù tiān zǐ chuán, yú xī wáng mǔ shì, pū xù qí xiáng qí zhù ěr yǎ shì dì, yú xī zhì xī wáng mǔ jù, bù guò yuē xī fāng hūn huāng zhī guó ér yǐ, bù gēng yì yī yǔ yě. gài zhù jīng zhī tǐ cái dāng rú shì ěr. jīn shí zhī wén, yǔ shǐ chuán xiāng biǎo lǐ, bù kě yǔ bài guān zá jì bǐ, yì bù kě yǔ cí fù bǐ. shí jūn bó jí qún shū, shēn zhì zhù zuò zhī liú bié, qí bù zhe cǐ shì yú mù zhì, gǔ wén fǎ yě, qǐ yǐ qí wěi ér xuē zhī zāi. yú lǎo duō yí wàng, jì xiào lián míng chéng fú, liè fù zhī xìng shì, jìng bù néng yì, gū cún qí lüè yú cǐ. qí hù bì huí luán, dāng gèng qiú qí shì zhuàng xiáng zhe zhī yān.
江 南吴孝廉,朱石君之门生也,美才夭逝,其妇誓以身殉,而屡缢不能死,忽灯下孝廉形见曰:易彩服则死矣。从其言果绝。孝廉乡人录其事,徵诗,作者甚众,余亦为题二律,而石君为作墓志,于孝廉之坎坷,烈妇之慷慨,皆深致悼惜,而此事一字不及。或疑其乡人之粉饰,余曰:非也,文章流别,各有体裁。郭璞注山海经穆天子传,于西王母事,铺叙綦详;其注尔雅释地,于西至西王母句,不过曰西方昏荒之国而已,不更益一语也。盖注经之体裁当如是耳。金石之文,与史传相表里,不可与稗官杂记比,亦不可与词赋比。石君博极群书,深知著作之流别,其不著此事于墓志,古文法也,岂以其伪而削之哉。余老多遗忘,记孝廉名承绂,烈妇之姓氏,竟不能忆,姑存其略于此。俟扈跸回銮,当更求其事状详著之焉。
lǎo pú shī xiáng, cháng chéng mǎ yè xíng zhì zhāng bái, sì yě kōng kuàng, hēi àn zhōng yǒu shù rén zhì shā ní, mǎ jīng sī bù jìn, xiáng zhī shì guǐ, chì zhī yuē: wǒ bù zhì ěr xū mù jiān, hé wéi fàn wǒ? qún guǐ yé yú yuē: zì zuò jù ěr, shuí yǔ ěr lùn lǐ. xiáng nù yuē: jì bù lùn lǐ, shì xún dòu yě. jí xià mǎ, yǐ biān héng jī zhī, xuān hōng liáng jiǔ, lì qiě bù dí, mǎ yòu tiào liáng chè qí zhǒu, yì fāng jiǒng jí, hū yáo jiàn yī guǐ kuáng bēn lái, lì shēng hū yuē: cǐ wú hǎo yǒu, ěr děng wú zào cì. qún guǐ suì sàn, xiáng shàng mǎ chí guī, yì bù jí wèn qí wèi shuí. cì rì, xié jiǔ yú zuó chù diàn zhī, qí shì líng xiǎng, jì rán bù yīng yǐ. xiáng zhī suǒ yǒu, bù guò sī yǎng tú gū ěr, ér jiǔ quán zhī xià, gù rén zhī qíng nǎi rú shì.
老仆施祥,尝乘马夜行至张白,四野空旷,黑暗中有数人掷沙泥,马惊嘶不进,祥知是鬼,叱之曰:我不至尔墟墓间,何为犯我?群鬼揶揄曰:自作剧耳,谁与尔论理。祥怒曰:既不论理,是寻斗也。即下马,以鞭横击之,喧哄良久,力且不敌,马又跳踉掣其肘,意方窘急,忽遥见一鬼狂奔来,厉声呼曰:此吾好友,尔等毋造次。群鬼遂散,祥上马驰归,亦不及问其为谁。次日,携酒于昨处奠之,祈示灵响,寂然不应矣。祥之所友,不过厮养屠沽耳,而九泉之下,故人之情乃如是。
mén rén wú zhōng qiáo cháng zuò rú yuàn xiǎo zhuàn, yù yán huá jī, yǐ wén wèi xì yě. hòu zuò shǔ zhōng yī lìng, zhí jīn chuān zhī yì, yǐ jiān yùn huǒ yào mò yú lù, shī wén jiē sàn yì, wéi cǐ piān ǒu dé yú gù zhǐ zhōng, fù lù yú cǐ. qí cí yuē: rú yuàn zhě, shuǐ fǔ zhī nǚ shén, xī péng zé qīng hóng jūn yǐ zèng lú líng ōu míng zhě shì yě, yǐ shì shì néng gěi rén zhī qiú, gù yǒu shì míng. shuǐ fǔ zài zài jiē yǒu zhī, qí yù yǔ bù yù, zé xì rén zhī lù mìng ěr. yǒu sì rén tóng fǎng dào, shè lì jiāng hǎi, yù lóng shén zhào zhī yuē: jiàn rǔ děng jīng jìn, jīn gè cì rú yuàn yī. jí yǒu sì nǚ zǐ suí háng, qí yī rén qiú wú bù huò, yì jí shì, bù shù yuè bìng qiě sǐ, nǚ zǐ yuē: jīn shì zhī suǒ xiǎng, jiē qián shēng zhī suǒ jī, jūn sù shēng suǒ jī, jīn shù yuè xiāo jǐn yǐ. qǐng guī bào mìng, shì rén guǒ bù qǐ yòu yī rén qiú wú bù huò, yì yóu wèi yǐ, zhì dōng yuè qiú xiān lì jù rú guā zhě, nǚ zǐ yuē: xī hè kě yíng, shì bù kě yàn, fēi shén dào suǒ néng gěi, yì cí qù yòu yī rén suǒ qiú, yǒu huò yǒu bù huò, yǐ jiù nǚ zǐ, nǚ zǐ yuē: shén dào zhī lì yì yǒu chà děng, wú yǒu néng zhì bù néng zhì yě, rán rì zhōng bì zè, yuè yíng bì kuī, yǒu suǒ bù zú, zhèng jūn zhī fú, bú jiàn bǐ xiān shì zhě hū? shì rén tì rán, nǚ zǐ suì suí zhī bù qù yòu yī rén suī dé rú yuàn, wèi cháng yǒu qiú, rú yuàn shí wéi zì zhì zhī, yì cù rán bù zì ān, nǚ zǐ yuē: jūn dào gāo yǐ, jūn fú hòu yǐ, tiān dì jiàn zhī, guǐ shén yòu zhī, wú qiú zhī huò, shí bèi yǒu qiú, kě wú dài hū wǒ, wǒ wéi yīn zuǒ yòu zhī ér yǐ yǐ. tā rì xiāng yù, gè dào qí shì, huò xǐ huò chàng, yuē: xī zāi, shì zhě zhī bù wén yě. cǐ zhōng qiáo nòng bǐ. jiǎo kuài zhī wén, ǒu yī wéi zhī, yǐ zī chéng quàn, yì wú suǒ bù kě. rú lěi dú lián piān, dòng chéng juàn zhì, zé fēi zhù shū zhī tǐ yǐ.
门人吴钟侨尝作如愿小传,寓言滑稽,以文为戏也。后作蜀中一令,值金川之役,以监运火药殁于路,诗文皆散佚,惟此篇偶得于故纸中,附录于此。其词曰:如愿者,水府之女神,昔彭泽清洪君以赠庐陵欧明者是也,以事事能给人之求,故有是名。水府在在皆有之,其遇与不遇,则系人之禄命耳。有四人同访道,涉历江 海,遇龙神召之曰:鉴汝等精进,今各赐如愿一。即有四女子随行,其一人求无不获,意极适,不数月病且死,女子曰:今世之所享,皆前生之所积,君夙生所积,今数月销尽矣。请归报命,是人果不起;又一人求无不获,意犹未已,至冬月求鲜荔巨如瓜者,女子曰:溪壑可盈,是不可餍,非神道所能给,亦辞去;又一人所求,有获有不获,以咎女子,女子曰:神道之力亦有差等,吾有能致不能致也,然日中必昃,月盈必亏,有所不足,正君之福,不见彼先逝者乎?是人惕然,女子遂随之不去;又一人虽得如愿,未尝有求,如愿时为自致之,亦蹙然不自安,女子曰:君道高矣,君福厚矣,天地鉴之,鬼神佑之,无求之获,十倍有求,可无待乎我,我惟陰左右之而已矣。他日相遇,各道其事,或喜或怅,曰:惜哉,逝者之不闻也。此钟侨弄笔。狡狯之文,偶一为之,以资惩劝,亦无所不可。如累牍连篇,动成卷帙,则非著书之体矣。
guō shí zhōu yán, hé nán yī jù shì, huàn chéng guī lǐ, nián liù shí yú yǐ, qiáng jiàn rú shào zhuàng, héng xù yòu qiè sān sì rén. zhì èr shí suì, zé zhì lián jù ér jià zhī. jiē wǎn rán wán bì, qǔ zhě duō yīn sòng qí dé, rén yì duō lè yǐ nǚ yù zhī. rán zài qí jiā shí, zhěn qīn xiá nì yǔ cháng rén tóng, huò yǐ wéi dàn qǔ hóng qiān gōng yào ěr, huò yǐ wéi tú yuè ěr mù, shí lǎo bù néng nán, mò zhī qí shěn yě. hòu qí jiā bì ǎo sī xiè zhī, shí shǐ nǚ ér nán yín ěr. yǒu lǎo yǒu mì kòu xū shí, shū bù zì huì, yuē: wú xuè qì shàng shèng, bù néng jué shì yù, yù nǚ yóu kě yǐ shēng zǐ, shí jù wèi shēn hòu lèi yù yú nán sè, yòu jù ài gōng zhī shì, wèi zǐ sūn xiū. shì yǐ chū cǐ jiān dào yě. cǐ shì qí chuàng, gǔ suǒ wèi wén. fū guī fáng zhī nèi, hé suǒ bù yǒu, chuáng dì shì kě wù shēn lùn, wéi suì suì zhuǎn yì, shǐ liáng jiā nǚ dé zài jià míng, shì yú rén yǒu sǔn, ér bù jī qí hūn qī, bù sǔn qí zhēn tǐ, yòu shì yú rén yǒu ēn. cǐ zhǒng gōng àn, jìng wú yǐ duàn qí shì fēi. gē jiè zhōu qián bèi yuē: shì bù nán duàn. zhí shì qí duō cái, fǎ wài zòng yín ěr. xī dòu èr dōng zhī xíng jié, bì liú qí yù hán zhī yī qīn, huán xiāng zhī zī fǔ, zì yǐ wéi dé, cǐ lǎo zhī yǒu ēn yì ruò shì ér yǐ yǐ.
郭石洲言,河南一巨室,宦成归里,年六十余矣,强健如少壮,恒蓄幼妾三四人。至二十岁,则治奁具而嫁之。皆宛然完璧,娶者多陰颂其德,人亦多乐以女鬻之。然在其家时,枕衾狎昵与常人同,或以为但取红铅供药饵,或以为徒悦耳目,实老不能男,莫知其审也。后其家婢媪私泄之,实使女而男婬耳。有老友密叩虚实,殊不自讳,曰:吾血气尚盛,不能绝嗜欲,御女犹可以生子,实惧为身后累;欲渔男色,又惧艾碽之事,为子孙羞。是以出此间道也。此事奇创,古所未闻。夫闺房之内,何所不有,床 第事可勿深论,惟岁岁转易,使良家女得再嫁名,似于人有损,而不稽其婚期,不损其贞体,又似于人有恩。此种公案,竟无以断其是非。戈芥舟前辈曰:是不难断。直恃其多财,法外纵婬耳。昔窦二东之行劫,必留其御寒之衣衾,还乡之资斧,自以为德,此老之有恩亦若是而已矣。
lǐ yǒu yī shì zhě, jiǎo jié duō lì, jiān xí jì jī chāo jù zhī shù, liǎng sān zhàng zhī gāo, kě piān rán shàng, liǎng sān zhàng zhī kuò, kě piān rán yuè yě. yú yòu shí yóu jí jiàn zhī, cháng qiú dǔ qí jì, shǐ yú lì yī guò tīng zhōng, yú miàn xiàng qián mén, zé lì qián mén wài, miàn xiāng duì, yú zhuǎn miàn hòu mén, zé lì hòu mén wài miàn xiāng duì, rú shì zhě qī bā dù. gài yī yuè jí fēi, guò wū jǐ ěr. hòu guò dù lín zhèn, yù yī yǒu, yāo yǐn qiáo pàn jiǔ sì zhōng, jiǔ hān, gòng lì hé àn, yǒu yuē: néng yuè cǐ hū? yī shì yīng shēng sǒng shēn guò, yǒu zhāo shǐ hái, yīng shēng yòu zhì. zú fǔ jí àn, bù yú àn yǐ jiāng pǐ, jìn shuǐ dǒu lì chù kāi liè yǒu wén, yī shì wèi jiàn wù tà qí shàng, àn bēng èr chǐ xǔ, suì suí zhī zhuì hé, shùn liú ér qù. sù bù xí shuǐ, dàn cóng bō xīn yǒng qǐ shù chǐ, néng zhí shàng ér bù néng páng jìn àn, réng zhuì shuǐ zhōng, rú shì shù sì, lì jìn jìng nì yān. gài tiān xià zhī huàn, mò dà yú yǒu suǒ shì. shì cái zhě zhōng yǐ cái bài, shì shì zhě zhōng yǐ shì bài, shì zhì zhě zhōng yǐ zhì bài, shì lì zhě zhōng yǐ lì bài. yǒu suǒ shì, zé gǎn yú dǎo xiǎn gù yě. tián hóu sōng yán yú luán yáng mǎi yī láo shān zhàng, zì tí shī yuē: yuè xī huā chén bàn wǒ xíng, lù dāng tǎn chù yì fáng qīng, gǎn yīn shì ěr xīn wú lǜ, biàn xiàng qí qū bù bù píng. sī zhēn yuè lì zhī yán, kě guì ér pèi zhě yǐ.
里有一士者,矫捷多力,兼习 技击超距之术,两三丈之高,可翩然上,两三丈之阔,可翩然越也。余幼时犹及见之,尝求睹其技,使余立一过厅中,余面向前门,则立前门外,面相对,余转面后门,则立后门外面相对,如是者七八度。盖一跃即飞,过屋脊耳。后过杜林镇,遇一友,邀饮桥畔酒肆中,酒酣,共立河岸,友曰:能越此乎?一士应声耸身过,友招使还,应声又至。足甫及岸,不虞岸已将圮,近水陡立处开裂有纹,一士未见误踏其上,岸崩二尺许,遂随之坠河,顺流而去。素不习 水,但从波心踊起数尺,能直上而不能旁近岸,仍坠水中,如是数四,力尽竟溺焉。盖天下之患,莫大于有所恃。恃财者终以财败,恃势者终以势败,恃智者终以智败,恃力者终以力败。有所恃,则敢于蹈险故也。田侯松岩于滦陽买一劳山杖,自题诗曰:月夕花晨伴我行,路当坦处亦防倾,敢因恃尔心无虑,便向崎岖步不平。斯真阅历之言,可贵而佩者矣。
cāng zhōu qì shuǐ jǐng, yǒu lǎo ní yuē huì shī fù, bù zhī qí wèi hào, yì bù zhī shì cǐ huì zì fǒu, dàn xiāng yán hū zhī yún ěr. yú yòu shí, cháng jiàn qí chū rù wài zǔ zhāng gōng jiā, jiè lǜ jǐn yán, bìng táng bù shí. yuē: táng yì zhū zhī suǒ diǎn chéng yě. bù yī qiú, yuē: qǐn pí yǔ shí ròu tóng yě. bù yī chóu juàn, yuē: yī chǐ zhī bó, qiān cán zhī mìng yě. gòng fó miàn jīn, bì zì zhì, yuē: shì zhōng jiē yǐ zú tà yě. fén xiāng bì qiāo shí qǔ huǒ, yuē: zào huō bù jié yě. qīng zhāi yī shí, qǔ zú zì jǐ, bù yíng yíng mù huà. wài zǔ jiā yī pú fù, yǐ yī bù wèi shī, ní shú shì shí zhī, yuē: bù shī xū yòng jǐ cái, fāng wèi gōng dé. zhái zhōng wèi shī cǐ bù, chī xiǎo bì shù rén, fú qǐ shòu rú cǐ wù yé? fù yǐ qíng gào, yuē: chū wèi bù yǒu shù shí pǐ, wèi bì yī yī xì jiǎn, gù ǒu qǔ qí yī, bù liào lèi rén shòu chuí chǔ, rì xiāng zǔ zhòu, xīn shí bù ān, gù bù shī qiú chàn zuì ěr. ní zhì hái zhī yuē: rán zé hé bù mì sòng yuán chǔ, rén yì dé bái, rǔ yì zì ān yé? hòu fù sǐ shù nián, qí dì zǐ nǎi xiè qí shì, gù rén dé zhī zhī. qián lóng jiǎ xū yǐ hài jiān, nián yǐ qī bā shí yǐ, hū guò yú jiā, yún jiāng yì tán zhè sì lǐ fó, wèi xiǎo ní shòu jiè. yú ǒu huà qián shì, yáo shǒu yuē: shí wú cǐ shì, xiǎo yāo ní ráo shé ěr. xiāng yǔ tàn qí zhōng hòu. lín xíng, suǒ yú tí fó diàn yī é, yú shǔ zhào chūn jiàn dài shū. hé zhǎng yuē: shuí shū jí qǐ tí shuí míng, fú qián wù zuò kuáng yǔ, wèi yì zhào míng, nǎi chí qù, hòu bù zài lái. jìn wèn cāng zhōu rén, wú shí zhī zhě yǐ. yòu jǐng chéng tiān qí miào yī sēng, zhù chí guǒ chéng zhī dì sān dì zǐ, shì rén jìng zhī, wú bù chēng yuē sān shī fù, suì yì qí míng, guǒ chéng dì zǐ pō bù xiào, duō sàn ér tuō bō sì fāng, wéi cǐ sēng bù zhuì zōng fēng, wú dà shā zhī kè shì jǐng qì, yì wú fǎ zuò chán shī jiāo guì qì, jiè lǜ jīng kǔ, suī qiān lǐ yì dǎ bāo tú bù, cóng bù chéng chē mǎ. xiān xiōng qíng hú, cháng yù zhī zhōng tú, kǔ yāo tóng chē, zhōng bù kěn yě. guān lì zhì miào, dài zhī lǐ wú jiā. tián fū yě lǎo zhì miào, dài zhī lǐ bù jiǎn. duō bù shī, shǎo bù shī, wú bù shī, dài zhī lǐ rú yī. chán sòng zhī yú, wéi duān zuò yī shì, rù qí miào rú wú rén zhě, qí xíng shì rú shì yān ér yǐ. rán lǐ zhī nán fù, wú bù yuē: sān shī fù dào héng qīng gāo. jí wèn qí dào héng ān zài, qīng gāo ān zài, zé máng rán bù néng yīng. qí suǒ yǐ gǎn dòng rén xīn, zhèng bù zhī hé gù yǐ. cháng yǐ wèn yáo ān gōng, gōng yuē: jù ěr suǒ jiàn, yǒu bù qīng bù gāo chù yé? wú bù qīng bù gāo, jí qīng gāo yǐ. ěr bì yù xī fēi bēi dù wéi shàn zhī shí yé? cǐ yī ní yī sēng, yì bǐ fǎ zhōng zhī dú xíng zhě yǐ. sān shī fù niè pán bù jiǔ, qí míng dāng yǒu rén zhī. qí jiàn xiāng shì zhū sūn bèi, shǐ guī ér xún zhī miào zhōng.
沧洲憩水井,有老尼曰慧师父,不知其为号,亦不知是此慧字否,但相沿呼之云尔。余幼时,尝见其出入外祖张公家,戒律谨严,并糖不食。曰:糖亦猪脂所点成也。不衣裘,曰:寝皮与食肉同也。不衣绸绢,曰:一尺之帛,千蚕之命也。供佛面筋,必自制,曰:市中皆以足踏也。焚香必敲石取火,曰:灶火不洁也。清斋一食,取足自给,不营营募化。外祖家一仆妇,以一布为施,尼熟视识之,曰:布施须用己财,方为功德。宅中为失此布,笞小婢数人,佛岂受如此物耶?妇以情告,曰:初谓布有数十疋,未必一一细检,故偶取其一,不料累人受捶楚,日相诅咒,心实不安,故布施求忏罪耳。尼掷还之曰:然则何不密送原处,人亦得白,汝亦自安耶?后妇死数年,其弟子乃泄其事,故人得知之。乾隆甲戌乙亥间,年已七八十矣,忽过余家,云将诣潭柘寺礼佛,为小尼受戒。余偶话前事,摇首曰:实无此事,小妖尼饶舌耳。相与叹其忠厚。临行,索余题佛殿一额,余属赵春涧代书。合掌曰:谁书即乞题谁名,佛前勿作诳语,为易赵名,乃持去,后不再来。近问沧洲人,无识之者矣。又景城天齐庙一僧,住持果成之第三弟子,士人敬之,无不称曰三师父,遂佚其名,果成弟子颇不肖,多散而托钵四方,惟此僧不坠宗风,无大刹知客市井气,亦无法座禅师骄贵气,戒律精苦,虽千里亦打包徒步,从不乘车马。先兄晴湖,尝遇之中途,苦邀同车,终不肯也。官吏至庙,待之礼无加。田夫野老至庙,待之礼不减。多布施,少布施,无布施,待之礼如一。禅诵之余,惟端坐一室,入其庙如无人者,其行事如是焉而已。然里之男妇,无不曰:三师父道行清高。及问其道行安在,清高安在,则茫然不能应。其所以感动人心,正不知何故矣。尝以问姚安公,公曰:据尔所见,有不清不高处耶?无不清不高,即清高矣。尔必欲锡飞杯渡为善知识耶?此一尼一僧,亦彼法中之独行者矣。三师父涅盘不久,其名当有人知。俟见乡试诸孙辈,使归而询之庙中。
jiǔ zhōu zhī dà, jiān dào shì wú dì wú zhī, yì wú rì wú zhī, jūn bù wéi yì yě. zhì dào ér shāo bié yú dào, jiū bù néng bù wèi zhī dào, jiān ér shāo bié yú jiān, jiū bù néng bù wèi zhī jiān, sī wèi yì yǐ. dào ér rén xǔ suì qí dào, jiān ér rén xǔ suì qí jiān, sī gèng yì yǐ. nǎi yòu xiāng chù lì fā, xiāng qiān lì xī, fā rú dǐng fèi, xī rú diàn chè, bù yóu yì zhī yì hū? jiù shì ān gōng wǔ zhāng yán, yǒu zhōng nián shī ǒu zhě, yǐ yǒu zi yǐ, fù mǎi yī yǒu fū zhī fù, xìng kòng zhì yǒu shù, yóu kě xiāng ān. jì ér shì rén sǐ, píng rì sī xù, xī zài cǐ fù shǒu, qí zi wēi wén ér suǒ zhī, shì wú zuǒ zhèng, fù fú chéng yě. hòu zhēn zhī qí cáng zhù chù, nǎi yè zhōng xué bì rù shì, fāng kāi qiè xié chū, fù jué, dà hào yǒu zéi, jiā zhòng jīng qǐ, gè chí xiè rù, qí zi cāng huáng cóng xué chū, yíng jī zhī lì bó, jí cóng xué rù sōu yú dào, wén chuáng xià chuǎn xī yǒu shēng, qún hū shàng yǒu yī zéi, gòng yè chū zhí fù, bǐ dēng zhì shěn shì, zé pò é hūn pū zhě qí zi, chuáng xià nǎi qí gù fū yě. qí zi xǐng hòu, yǔ fù gè zhí yī cí, zi yún zǐ qǔ fù cái bù wéi dào, fù yún qī guī qián fū bù wéi jiān, zi yún qián fū kě zài hé ér bù kě sī huì, fù yún fù cái kě suǒ qǔ ér bù kě chuān yú. hù xiāng gòu suì, shì bù xiāng xià. cì rì, zú dǎng mì yì, wèi shè sòng liǎng bài, tú diàn mén fēng, nǎi yīn wèi tiáo tíng, shǐ jìn liú jīn yǔ qí zi, ér tīng fù zì guī gù fū, qí nán nǎi píng. rán yǐ gǔ zhōng yú gōng, shēng wén yú wài yǐ. xiān shū yí nán gōng yuē: cǐ shì qiǎo yú xiāng zhí, tiān yě suǒ yǐ zhì yǒu cǐ shì, zé rén yě. bù nà cǐ yǒu fū zhī fù, zi hé yóu ér dào, fù hé yóu ér jiān zāi. bǐ suǒ shì zhě, lì néng jià yù ěr. bù zhī néng jià yù yú shēng qián, bù néng jià yù yú shēn hòu yě.
九州之大,奸盗事无地无之,亦无日无之,均不为异也。至盗而稍别于盗,究不能不谓之盗,奸而稍别于奸,究不能不谓之奸,斯为异矣。盗而人许遂其盗,奸而人许遂其奸,斯更异矣。乃又相触立发,相牵立息,发如鼎沸,息如电掣,不尤异之异乎?舅氏安公五章言,有中年失偶者,已有子矣,复买一有夫之妇,幸控制有术,犹可相安。既而是人死,平日私蓄,悉在此妇手,其子微闻而索之,事无佐证,妇弗承也。后侦知其藏贮处,乃夜中穴壁入室,方开箧携出,妇觉,大号有贼,家众惊起,各持械入,其子仓皇从穴出,迎击之立踣,即从穴入搜余盗,闻床 下喘息有声,群呼尚有一贼,共曳出絷缚,比灯至审视,则破额昏仆者其子,床 下乃其故夫也。其子醒后,与妇各执一词,子云子取父财不为盗,妇云妻归前夫不为奸,子云前夫可再合而不可私会,妇云父财可索取而不可穿窬。互相诟谇,势不相下。次日,族党 密议,谓涉讼两败,徒玷门风,乃陰为调停,使尽留金与其子,而听妇自归故夫,其难乃平。然已鼓钟于宫,声闻于外矣。先叔仪南公曰:此事巧于相值,天也;所以致有此事,则人也。不纳此有夫之妇,子何由而盗,妇何由而奸哉。彼所恃者,力能驾驭耳。不知能驾驭于生前,不能驾驭于身后也。