dài dōng yuán yán, qí zú zǔ mǒu cháng jiù pì xiàng yī kōng zhái, jiǔ wú rén jū, huò yán yǒu guǐ, mǒu lì shēng yuē: wú bù wèi yě. rù yè, guǒ dēng xià jiàn xíng, yīn cǎn zhī qì, biān rén jī gǔ. yī jù guǐ nù chì yuē: rǔ guǒ bù wèi yé? mǒu yīng yuē: rán. suì zuò zhǒng zhǒng è zhuàng, liáng jiǔ yòu wèn yuē: réng bù wèi yé? yòu yīng yuē: rán. guǐ sè shāo hé yuē: wú yì bù bì dìng qū rǔ, guài rǔ dà yán ěr, rǔ dàn yán yī wèi zì, wú jí qù yǐ. mǒu nù yuē: shí bù wèi rǔ, ān kě zhà yán wèi, rèn rǔ suǒ wèi kě yǐ. guǐ yán zhī zài sì, mǒu zhōng bù dá. guǐ nǎi tài xī yuē: wú zhù cǐ sān shí yú nián, cóng wèi jiàn qiáng xiàng shì rǔ zhě, rú cǐ chǔn wù, qǐ kě yǔ tóng jū . yǎn rán miè yǐ. huò jiù zhī yuē: wèi guǐ zhě cháng qíng, fēi rǔ yě, miù dá yǐ wèi, kě xī shì níng rén, bǐ cǐ xiāng jī, yī yú hú dǐ hū? mǒu yuē: dào lì shēn zhě, yǐ dìng jìng qū mó, wú fēi qí rén yě. yǐ qì líng zhī, zé qì shèng ér guǐ bù bī shāo yǒu qiān jiù, zé qì něi ér guǐ chéng zhī yǐ. bǐ duō fāng yǐ ěr, wú xìng wèi zhōng qí jī xiè yě. lùn zhě yǐ qí shuō wèi rán.
戴東原言，其族祖某嘗僦僻巷一空宅，久無人居，或言有鬼，某厲聲曰：吾不畏也。入夜，果燈下見形，陰慘之氣，砭人肌骨。一巨鬼怒叱曰：汝果不畏耶？某應曰：然。遂作種種惡狀，良久又問曰：仍不畏耶？又應曰：然。鬼色稍和曰：吾亦不必定驅汝，怪汝大言耳，汝但言一畏字，吾即去矣。某怒曰：實不畏汝，安可詐言畏，任汝所為可矣。鬼言之再四，某終不答。鬼乃太息曰：吾住此三十餘年，從未見強項似汝者，如此蠢物，豈可與同居 。奄然滅矣。或咎之曰：畏鬼者常情，非辱也，謬答以畏，可息事寧人，彼此相激，伊於胡 底乎？某曰：道力深者，以定靜祛魔，吾非其人也。以氣凌之，則氣盛而鬼不逼；稍有牽就，則氣餒而鬼乘之矣。彼多方以餌，吾幸未中其機械也。論者以其說為然。

yǐn shí nán nǚ, rén shēng zhī dà yù cún yān. gàn míng yì, dú lún cháng, bài fēng sú, jiē wáng fǎ zhī suǒ bì jìn yě. ruò chī ér gǔ nǚ, qíng yǒu suǒ zhōng, shí fēi dà bèi yú lǐ zhě, shì bù bì kē yǐ shēn wén. yú yòu wén mǒu gōng zài láng shǔ shí, yǐ qì jié yán zhèng zì rèn, cháng zhǐ xiǎo bì pèi xiǎo nú, fēi yī nián yǐ. wǎng lái chū rù bù xiāng bì yě. yī rì xiāng yù yú tíng, mǒu gōng yì shì zhì, jiàn èr rén xiào róng yóu wèi liǎn, nù yuē: shì yín bēn yě, yú lǜ jiān wèi hūn qī zhě, zhàng suì. jí hū zhàng. zhòng yán ér nǚ xī xì, shí wú suǒ rǎn, bì méi yǔ rǔ kě yàn yě. mǒu gōng yuē: yú lǜ móu ér wèi xíng, jǐn jiǎn yī děng. jiǎn zé kě, miǎn zé bù kě. zú bìng zhàng zhī, chuàng jǐ dài. zì yǐ wèi hé dōng liǔ shì zhī jiā fǎ, bú shì guò yě. zì cǐ è qí wú lǐ, gù jī qí hūn qī, èr rén suì tóng yì zhī jì, jǔ zú zī jū wú shì zhī shí, wàng yǐng cáng nì, bá qián sù hòu, rì bù liáo shēng, jiàn yù yì chéng jí, bù bàn zài nèi xiān hòu sǐ. qí fù mǔ āi zhī, qǐ hé zàng, mǒu gōng réng nù yuē: jià shāng fēi lǐ, qǐ bù wén yé? yì bù tīng. hòu mǒu gōng mò shí, kǒu nán nán shì yǔ rén yǔ, bù shèn kě biàn, wéi fēi wǒ bù kě, yú lǐ bù kě èr yǔ, yán zhī shí yú dù, liǎo liǎo fēn míng, xián yí qí yǒu suǒ jiàn yǐ. fū nán nǚ fēi yǒu xíng méi, bù xiāng zhī míng, gǔ lǐ yě. mǒu gōng yú hái zhì zhī shí, jí xiān dìng hūn yān, shǐ míng zhī wèi tā rì zhī fū fù, zhāo xī jù chù, ér yù qí wú qíng, bì bù néng yě. nèi yán bù chū yú kǔn, wài yán bù rù yú kǔn, gǔ lǐ yě. mǒu gōng tóng bì wú duō, bù néng shǐ gè zhì qí shì, shí shí qīn xiāng shòu shòu, ér yù qí bù tōng yī yǔ, yòu bì bù néng yě. qí běn bù zhèng, gù qí mò bù duān. shì èr rén zhī yuè lǐ, shí zhǔ rén yǒu yǐ chéng zhī, nǎi cāo zhī yǐ cù, chù zhī guò dāng, sǐ zhě zhī xīn néng gān hū? yuān pò wèi lì, yóu yǐ yú lǐ, bù kě wèi cí, qí sī yǐ wèi jiǎng xué jiā hū.
飲食男女，人生之大欲存焉。干名義，瀆倫常，敗風俗，皆王法之所必禁也。若痴兒盬女，情有所鍾，實非大悖於禮者，似不必苛以深文。余幼聞某公在郎署時，以氣節嚴正自任，嘗指小婢配小奴，非一年矣。往來出入不相避也。一日相遇於庭，某公亦適至，見二人笑容猶未斂，怒曰：是婬奔也，於律奸未婚妻者，杖遂。亟呼杖。眾言兒女嬉戲，實無所染，婢眉與乳可驗也。某公曰：於律謀而未行，僅減一等。減則可，免則不可。卒並杖之，創幾殆。自以為河東柳氏之家法，不是過也。自此惡其無禮，故稽其婚期，二人遂同役之際，舉足趑趄；無事之時，望影藏匿，跋前碿後，日不聊生，漸鬱悒成疾，不半載內先後死。其父母哀之，乞合葬，某公仍怒曰：嫁殤非禮，豈不聞耶？亦不聽。後某公歿時，口喃喃似與人語，不甚可辨，惟非我不可，於禮不可二語，言之十餘度，了了分明，咸疑其有所見矣。夫男女非有行媒，不相知名，古禮也。某公於孩稚之時，即先定婚煙，使明知為他日之夫婦，朝夕聚處，而欲其無情，必不能也。內言不出於閫，外言不入於閫，古禮也。某公僮婢無多，不能使各治其事，時時親相授受，而欲其不通一語，又必不能也。其本不正，故其末不端。是二人之越禮，實主人有以成之，乃操之已蹙，處之過當，死者之心能甘乎？冤魄為厲，猶以於禮，不可為詞，其斯以為講學家乎。

shān xī rén duō shāng yú wài, shí yú suì zhé cóng rén xué mào yì, hòu xù jī yǒu zī, shǐ guī nà fù, nà fù hòu réng chū yíng lì, lǜ èr sān nián yī guī shěng, qí cháng lì yě. huò mìng tú jiǎn bō, huò shì gù yíng qiān, yī èr shí zài bù dé guī, shèn huò jīn jǐn qiú bì, chǐ hái xiāng lǐ, píng piāo péng zhuǎn, bù tōng yīn wèn zhě, yì wǎng wǎng yǒu zhī. yǒu lǐ jiǎ zhě, zhuǎn xǐ wèi xiāng rén jìn yǐ yǎng zi, yīn mào qí xìng, jiā zhōng bù dé qí zōng jī, suì chuán wèi sǐ. é qí fù mǔ bìng shì, fù wú suǒ yī, jì shí yú mǔ zú jiù shì jiā. qí jiù běn zhù lín xiàn, yòu qiè jiā zhú shén yī, shāng bó nán běi, suì wú dìng jū. jiǎ jiǔ bù dé jiā shū, yì yǐ wèi sǐ, jìn yǐ móu wèi jiǎ qǔ fù, huì fù jiù lǚ zú, jiā shǔ liú yù yú tiān jīn, niàn fù shǎo guǎ fēi zhǎng jì, yì móu jià yú shān xī rén, tā shí shàng kě guī xiāng lǐ, jù rén xián qí wú mǔ jiā, yīn guǐ chēng jǐ nǚ, zhòng rén méi hé, suì chéng qí shì. hé jǐn zhī xī, yǐ bié yǐ bā nián, liǎng huái yí ér bù gǎn wèn, xiāo fēn sī yǔ, nǎi shǐ liǎo rán, jiǎ nù qí wèi dé shí jù ér jù jià, qiě gòu qiě ōu, hé jiā jīng qǐ, jìn yǐ gé chuāng hū zhī yuē: rǔ zhī zài qǔ, yǒu fù wáng zhī shí jù hū? qiě liú lí bō qiān, dài rǔ bā nián ér hòu jià, yì kě liàng qí fēi děi yǐ yǐ. jiǎ wú yǐ yīng, suì wèi fū fù rú chū. pò jìng chóng hé, gǔ yǒu qí shì, ruò fú zài qǔ ér réng yuán pèi, fù zài jià ér wèi shī jié, zài jí yǐ lái, wèi zhī wén yě. yí zhàng wèi gōng kě tíng, céng qīn jiàn zhī.
山西人多商於外，十餘歲輒從人學貿易，候蓄積有資，始歸納婦，納婦後仍出營利，率二三年一歸省，其常例也。或命途蹇剝，或事故縈牽，一二十載不得歸，甚或金盡裘敝，恥還鄉里，萍飄蓬轉，不通音問者，亦往往有之。有李甲者，轉徙為鄉人靳乙養子，因冒其姓，家中不得其蹤跡，遂傳為死。俄其父母並逝，婦無所依， 寄食於母族舅氏家。其舅本住鄰縣，又挈家逐什一，商舶南北，歲無定居。甲久不得家書，亦以為死，靳乙謀為甲娶婦，會婦舅旅卒，家屬流寓於天津，念婦少寡非長計，亦謀嫁於山西人，他時尚可歸鄉里，懼人嫌其無母家，因詭稱己女，眾人媒合，遂成其事。合卺之夕，以別已八年，兩懷疑而不敢問，宵分私語，乃始瞭然， 甲怒其未得實據而遽嫁，且詬且毆，闔家驚起，靳乙隔窗呼之曰：汝之再娶，有婦亡之實據乎？且流離播遷，待汝八年而後嫁，亦可諒其非得已矣。甲無以應，遂為夫婦如初。破鏡重合，古有其事，若夫再娶而仍元配，婦再嫁而未失節，載籍以來，未之聞也。姨丈衛公可亭，曾親見之。

cāng zhōu jiǔ, ruǎn tíng xiān shēng wèi zhī má gū jiǔ, rán tǔ rén shí wú cǐ chēng. zhù míng yǐ jiǔ, ér lùn zhě pō yǒu yì tóng. gài zhōu xíng lái wǎng, jiē gū yú àn shàng, sì zhōng cūn niàng báo é, shū bù zú rǔ bēi liú, yòu tǔ rén fáng zhēng qiú wú yàn, xiāng jiè bù yǐ zhēn jiǔ yīng guān, suī chī chuí bù kěn chū. shí bèi qí jià, yì bù kěn chū. bǎo yáng zhì fǔ, shàng bù néng dé yī dī, tā kě zhī yě. qí jiǔ fēi shì jǐng suǒ néng niàng, bì jiù jiā shì zú, dài xiāng shòu shòu, shǐ néng dé qí shuǐ huǒ zhī jié hòu. shuǐ suī qǔ yú wèi hé, ér huáng liú bù kě yǐ wèi jiǔ, bì yú nán chuān lóu xià, rú jīn shān qǔ jiāng xīn quán fǎ, yǐ xī yīng chén zhì hé dǐ, qǔ qí dì yǒng zhī qīng quán, shǐ yǒu chōng xū zhī zhì. qí shōu zhù wèi hán wèi shǔ, wèi shī wèi zhēng, fàn zhī zé wèi bài. qí xīn zhě bù shèn jiā, bì guǐ gé zhì shí nián yǐ wài, nǎi wèi shàng pǐn. yī yīng kě zhí sì wǔ jīn, rán hù xiāng kuì zèng zhě duō, chǐ yú fàn yù. yòu dà xìng ruò dài lǚ liú wáng, ruò zhāng wèi, lǜ duō líng tì, niàng zhě yì xī, gù yóu nán dé. huò yùn yú tā chù, wú lùn jiān yùn chē yùn zhōu yùn, yī yáo dòng jí wèi biàn. yùn dào zhī hòu, bì ān jìng chù chéng bàn yuè, qí wèi nǎi fù. qǔ yǐn zhù hú shí, dāng yǐ biāo píng yì, shù bǎi bō zé wèi yì biàn, zài chéng shù rì nǎi fù. yáo ān gōng cháng yán: yǐn cāng jiǔ jìn jì bǎi duān, láo kǔ wàn zhuàng, shǐ néng dé huā qián yuè xià zhī yī zhuó, shí gōng bù bǔ huàn, bù rú qiǎn xiǎo shù suí yì xíng gū, fǎn táo rán zì shì, gài yǐ cǐ yě. qí yàn zhēn wěi fǎ, nán chuān lóu shuǐ suǒ niàng zhě, suī jí zuì, gé bù zuò è, cì rì zuì, yì bù bìng jiǔ, bù guò sì zhī chàng shì, tián rán gāo wò ér yǐ. qí dàn yǐ wèi hé shuǐ niàng zhě zé fǒu. yàn xīn chén fǎ, fán guǐ gé èr nián zhě, kě zài wēn yī cì, shí nián zhě wēn shí cì rú gù, shí yī cì zé wèi biàn yǐ yī nián zhě zài wēn biàn, èr nián zhě sān wēn jí biàn, háo lí bù néng jiǎ jiè, mò zhī qí suǒ yǐ rán yě. dǒng qǔ jiāng qián bèi zhī shū, míng sī rèn, zuì shì yǐn, mù cāng zhōu shí, zhī jiā jiǔ bù yīng guān, bǎi jì quàn yù, rén zhōng bù kěn pò jìn yuē, bà guān hòu, zài zhì cāng zhōu, yù lǐ jìn shì ruì diān jiā, nǎi jǐn qīng qí jiā niàng, yǔ ruì diān yuē: wú shēn huǐ bù zǎo bà guān. cǐ suī yī shí zhī xì xuè, yì zú jiàn cāng jiǔ zhī jiā zhě bù yì dé yǐ.
滄洲酒，阮亭先生謂之麻姑酒，然土人實無此稱。著名已久，而論者頗有異同。蓋舟行來往，皆沽於岸上，肆中村釀薄磀，殊不足辱杯磂，又土人防徵求無饜，相戒不以真酒應官，雖笞捶不肯出。十倍其價，亦不肯出。保陽制府，尚不能得一滴，他可知也。其酒非市井所能釀，必舊家世族，代相授受，始能得其水火之節候。水雖取於衛河，而黃流不可以為酒，必於南川樓下，如金山取江 心泉法，以錫罌沉至河底，取其地涌之清泉，始有沖虛之致。其收貯畏寒畏暑，畏濕畏蒸，犯之則味敗。其新者不甚佳，必庋閣至十年以外，乃為上品。一罌可值四五金，然互相饋贈者多，恥於販鬻。又大姓若戴呂劉王，若張衛，率多零替，釀者亦稀，故尤難得。或運於他處，無論肩運車運舟運，一搖動即味變。運到之後，必安靜處澄半月，其味乃復。取飲注壺時，當以杓平挹，數擺撥則味亦變，再澄數日乃復。姚安公嘗言：飲滄酒禁忌百端，勞苦萬狀，始能得花前月下之一酌，實功不補患，不如遣小豎隨意行沽，反陶然自適，蓋以此也。其驗真偽法，南川樓水所釀者，雖極醉，膈不作惡，次日醉，亦不病酒，不過四肢暢適，恬然高臥而已。其但以衛河水釀者則否。驗新陳法，凡庋閣二年者，可再溫 一次，十年者溫 十次如故，十一次則味變矣；一年者再溫 變，二年者三溫 即變，毫釐不能假借，莫知其所以然也。董曲江 前輩之叔，名思任，最嗜飲，牧滄州時，知佳酒不應官，百計勸諭，人終不肯破禁約，罷官後，再至滄州，寓李進士銳巔家，乃盡傾其家釀，語銳巔曰：吾深悔不早罷官。此雖一時之戲謔，亦足見滄酒之佳者不易得矣。

xiān shī lǐ yòu dān xiān shēng yán, dōng guāng yǒu zhào shì zhě, xiān shēng céng jǔ qí zì, jīn bù néng jì, shì shàng shì xiān shēng zhī zūn xíng, cháng guò qīng fēng diàn, zhāo yī xiǎo jì yòu jiǔ, ǒu yǔ jí mǒu nián sù cǐ, céng zhāo yī lì rén liú lián liǎng xī, jì qí nián jīn wèi mǎn sì shí, yīn jǔ qí xiǎo míng, jì hài yuē: shì wǒ gū yě, jīn shàng zài. míng rì tóng zhì qí jiā, wǎn rán jiù shí, fāng wò shǒu hán wēn , qí zǔ gū wén kè chū xiàn, yòu dà hài yuē: shì dōng guāng zhào jūn yé? sān shí yú nián bù xiāng jiàn, jīn bìn suī yù bái, xíng zhuàng shēng yīn shàng kě lüè biàn, jūn hào fēi mǒu yé? wèn zhī, yì shào nián guò cǐ suǒ xiá yě. sān shì yī táng, dōu wú bì jì, chuán bēi huà jiù, wǎng wǎng rán rú zài mèng zhōng, yòu zhù qí jiā, liǎng xī ér bié. bié shí yán zǔ jí běn dōng guāng, zì qí wēng shǐ qiān cǐ, jīn sì shì yǐ, bù zhī zǔ mù yóu cún fǒu. yīn jǔ qí wēng zhī míng, qǐ wèi fǎng wèn, zhào zhì jiā hòu, ǒu yǐ wèn xiāng zhī qí jiù, yī rén è rán liáng jiǔ, yuē: wú jīn nǎi shǐ xìn tiān dào. shì wēng jí jūn jiā mén kè, jūn zhī zēng zǔ yǔ rén sòng, cǐ wēng shòu yuàn jiā jīn, yīn wèi fǎn jiān, sòng yīn bù dé zhí, rì jiǔ shì lù, kuì ér qiè jiā táo, yǐ wèi zài hǎi jiǎo tiān yá yǐ. bù yì jìng yǔ jūn yù, shǐ yǐ sān shì zhī fù, cháng qí yè zhài yě. xū kě wèi zāi.
先師李又聃先生言，東光有趙氏者，先生曾舉其字，今不能記，似尚是先生之尊行，嘗過清風店，招一小妓侑酒，偶語及某年宿此，曾招一麗人留連兩夕，計其年今未滿四十，因舉其小名，妓駭曰：是我姑也，今尚在。明日同至其家，宛然舊識，方握手寒溫 ，其祖姑聞客出現，又大駭曰：是東光趙君耶？三十餘年不相見，今鬢雖欲白，形狀聲音尚可略辨，君號非某耶？問之，亦少年過此所狎也。三世一堂，都無避忌，傳杯話舊，惘惘然如在夢中，又住其家，兩夕而別。別時言祖藉本東光，自其翁始遷此，今四世矣，不知祖墓猶存否。因舉其翁之名，乞為訪問，趙至家後，偶以問鄉之耆舊，一人愕然良久，曰：吾今乃始信天道。是翁即君家門客，君之曾祖與人訟，此翁受怨家金，陰為反間，訟因不得直，日久事露，愧而挈家逃，以為在海角天涯矣。不意竟與君遇，使以三世之婦，償其業債也。吁可畏哉。

yòu dān xiān shēng yòu yán, yǒu ān shēng zhě pō cōng yǐng, hū wèi zhòng hú nǚ shè rù chéng chén shàng, chuī zhú diào sī, xíng yáo quàn jiǔ, jí xiè xiá yě dàng zhī zhì, gé zhǐ tīng zhī, shén liǎo liǎo, ér chéng chén chū wú wēi xì, bù zhī hé yǐ rù yě. yàn lè jì zhōng, zé zì kōng zhì xià, tóu miàn jiē shāng sǔn, huò zhì pò gǔ liú xiě, diào zhì shāo yù, yòu shè qù rú chū, huǐ qí chéng chén, zé shè zhì wū dǐng, qí zhì xià yì rú chū. rán shēng shū bù zì yán kǔ yě. shēng fù gòu dé yī fú xuán bì shàng, shēng jiàn zhī, jí zhàn lì fú dì, mèi yì suí jué. wèn shēng fú shàng hé suǒ jiàn, yún chū bù jiàn fú, dàn jiàn bīng jiāng zhēng níng gē jiǎ, huǎng yào ér yǐ. cǐ hú yǐ wèi chóu yé? bù yīng yǒu yàn nì zhī huān yǐ wèi mèi yé? bù yīng yǒu pū zhì zhī kù. hū xǐ hū nù, jūn mò cè qí hé xīn. huò yuē shì chóu yě, mèi zhī nǎi sǐ ér bù wù. rán mèi jí zú yǐ zhì qí sǐ, yòu hé bì duō cǐ yī zhì yé.
又聃先生又言，有安生者頗聰穎，忽為眾狐女攝入承塵上，吹竹調絲，行餚勸酒，極媟狎冶盪之致，隔紙聽之，甚了了，而承塵初無微隙，不知何以入也。燕樂既終，則自空擲下，頭面皆傷損，或至破骨流血，調治稍愈，又攝去如初，毀其承塵，則攝置屋頂，其擲下亦如初。然生殊不自言苦也。生父購得一符懸壁上，生見之，即戰慄伏地，魅亦隨絕。問生符上何所見，雲初不見符，但見兵將猙獰戈甲，晃耀而已。此狐以為仇耶？不應有燕昵之歡；以為媚耶？不應有撲擲之酷。忽喜忽怒，均莫測其何心。或曰是仇也，媚之乃死而不悟。然媚即足以致其死，又何必多此一擲耶。

lǐ huì chuān yán, yǒu yán xiān shēng, wàng qí míng yǔ zì, zhí xiāng shì qī jìn, xué zi sàn hòu, zì dēng xià yè dú, yī guǎn tóng sòng chá rù, jí shī shēng pū dì, wǎn suì jí rán. yán jīng qǐ shì, zé yī guǐ pī fà dèng mù lì dēng qián, yán xiào yuē: shì ān yǒu guǐ, ěr bì xiá dào shì cǐ zhuàng, yù wǒ zǒu bì ěr. wǒ wú zhǎng wù, wéi yī zhěn yī xí, ěr kě bié wǎng. guǐ réng bù dòng, yán nù yuē: shàng yù dài rén yé? jǔ jiè chǐ jī zhī, piē rán ér miè. yán zhōu shì wú jī, shěn yín yuē: jìng yǒu guǐ yé? jì ér yuē: hún shēng yú tiān, pò jiàng yú dì, cǐ lǐ shén míng, shì ān yǒu guǐ, dài hú mèi ěr. réng tiāo dēng láng láng sòng bù chuò. cǐ shēng jué qiáng, kě wèi zhì jí, rán guǐ yì jìng bì zhī. gài zhí ǎo zhī qì, bǎi zhé bù huí, yì zú yǐ shèng zhī yě. yòu wén yī rú shēng yè bù láng xià, hū jiàn yī guǐ, hū ér yǔ zhī yuē ěr yì céng wèi rén, hé yī zuò guǐ, biàn wú rén lǐ? qǐ yǒu shēn gēng hūn hēi, bù fēn nèi wài, jìng rù tíng yuàn zhě zāi. guǐ suì bù jiàn. cǐ zé xīn bù jīng bù, gù shén bù mào luàn, guǐ yì bù dé ér qīn zhī. yòu gù chéng shěn zhàng nóng gōng, huì dǐng xūn, yáo ān gōng zhī tóng nián, cháng yè guī yù yǔ, ní lǎo zòng héng, yǔ yī nú fú yè ér xíng, bù néng biàn lù, jīng yī fèi sì, jiù yún duō guǐ, shěn zhàng yuē: wú rén kě wèn, qiě sì zhōng mì guǐ wèn zhī. jìng rù, rào diàn láng hū yuē: guǐ xiōng guǐ xiōng, jiè wèn qián tú shuǐ shēn qiǎn. jì rán wú shēng. shěn zhàng xiào yuē: xiǎng guǐ jù shuì, wú yì qiě xiǎo qì. suì xié nú yǐ zhù shuì zhì xiǎo. cǐ zé jīn huái sǎ luò, gù zuò yóu xì ěr.
李匯川言，有嚴先生，忘其名與字，值鄉試期近，學子散後，自燈下夜讀，一館童送茶入，急失聲仆地，碗碎皍然。嚴驚起視，則一鬼披髮瞪目立燈前，嚴笑曰：世安有鬼，爾必黠盜飾此狀，欲我走避耳。我無長物，惟一枕一席，爾可別往。鬼仍不動，嚴怒曰：尚欲紿人耶？舉界尺擊之，瞥然而滅。嚴周視無跡，沈吟曰：竟有鬼耶？既而曰：魂升於天，魄降於地，此理甚明，世安有鬼，殆狐魅耳。仍挑燈琅琅誦不輟。此生崛強，可謂至極，然鬼亦竟避之。蓋執拗之氣，百折不回，亦足以勝之也。又聞一儒生夜步廊下，忽見一鬼，呼而語之曰爾亦曾為人，何一作鬼，便無人理？豈有深更昏黑，不分內外，竟入庭院者哉。鬼遂不見。此則心不驚怖，故神不瞀亂，鬼亦不得而侵之。又故城沈丈農功，諱鼎勛，姚安公之同年，嘗夜歸遇雨，泥潦縱橫，與一奴扶掖而行，不能辨路，經一廢寺，舊雲多鬼，沈丈曰：無人可問，且寺中覓鬼問之。徑入，繞殿廊呼曰：鬼兄鬼兄，借問前途水深淺。寂然無聲。沈丈笑曰：想鬼俱睡，吾亦且小憩。遂偕奴倚柱睡至曉。此則襟懷灑落，故作遊戲耳。

ā wén chéng gōng píng dìng yī lí shí, yú kōng shān bǔ dé yī mǎ hā qìn, jié qí hé yǐ dé huó, yuē: dǎ shēng wèi liáng ěr. wèn qián fú yǐ jiǔ, ān dé rú xǔ huǒ yào? yuē: qiāng láng pù gān wèi mò, yǐ lù xuè diào zhī, pù gān, yì kě yǐ dài huǒ yào, dàn bǐ xiāo huáng lì shāo ruò ěr. yòu yī méng gǔ tái jí yún, niǎo chòng zhù huǒ yào qiān wán hòu, zài qǔ yī gān qiāng láng, yǐ xì zhàng sòng rù, zé bǐ xún cháng kě yuǎn chū yī èr shí bù. cǐ wù lǐ zhī bù kě jiě zhě, rán shì zhī jūn yàn. yòu yáng yī yīn zàn ān yún, shuǐ yín néng shí wǔ jīn, jīn yù zhī zé bái, qiān yù zhī zé huà, fán zhàn zhèn qiān wán, xiàn rù gǔ yuè zhě, gē qǔ zhì wèi chǔ dú, dàn yǐ shuǐ yín zì chuàng kǒu guàn mǎn, qí qiān zì huà wèi shuǐ, suí shuǐ yín ér chū. cǐ bù zhī yàn fǒu, rán yú lǐ kě xìn.
阿文成公平定伊犁時，於空山捕得一瑪哈沁，詰其何以得活，曰：打牲為糧耳。問潛伏已久，安得如許火藥？曰：蜣螂曝乾為末，以鹿血調之，曝乾，亦可以代火藥，但比硝磺力稍弱耳。又一蒙古台吉雲，鳥銃貯火藥鉛丸後，再取一乾蜣螂，以細杖送入，則比尋常可遠出一二十步。此物理之不可解者，然試之均驗。又瘍醫殷贊庵雲，水銀能蝕五金，金遇之則白，鉛遇之則化，凡戰陣鉛丸，陷入骨月者，割取至為楚毒，但以水銀自創口灌滿，其鉛自化為水，隨水銀而出。此不知驗否，然於理可信。

tián bái yán yán, yǒu shì rén jiù jū sēng shè, bì xuán měi rén yī zhóu, méi mù rú shēng, yī zhě piāo yáng rú dòng. shì rén yuē: shàng rén bù wèi rǎo chán xīn yé? sēng yuē: cǐ tiān nǚ sàn huā tú, dǔ fēn mù huà yě, zài sì bǎi yú nián yǐ, yì wèi xiá xì guān. yī xī dēng xià zhù mù, jiàn huà zhōng shì rén tū qǐ yī èr cùn. shì rén yuē: cǐ xī yáng jiè huà, gù shì zhī, ruò dī áng, hé dǔ fēn mù yě. huà zhōng hū yǒu shēng yuē: cǐ qiè yù xià, jūn wù yà yě. shì rén sù gāng zhí, lì shēng chì yuē: hé wù yāo guǐ, gǎn mèi wǒ. jù chè qí zhóu, yù jiù dēng shāo zhī. zhóu zhōng xù qì yuē: wǒ liàn xíng jiāng chéng, yī fù zhù róng, zé xíng xiāo shén sàn, qián gōng fù liú shuǐ yǐ. qǐ cì āi mǐn, gǎn qiě bù xiǔ. sēng wén zhǒu rǎo, jí lái shì shì rén, gào yǐ gù, sēng jǐng rán yuē: wǒ dì zǐ jū cǐ shì, huàn zhài ér sǐ, fēi rǔ zhī gù yé? huà bù yīng, jì ér yuē: fú mén guǎng dà, hé suǒ bù róng, hé shàng cí bēi, yí jiàn jiù dù. shì nù yuē: rǔ shā yī rén yǐ, jīn zài zòng rǔ, bù zhī dāng gèng shā jǐ rén, shì xī yī yāo zhī mìng, ér qiāng wú suàn rén mìng yě, xiǎo cí shì dà cí zhī zéi, shàng rén wù lìn. suì tóu zhī lú zhōng, yān yàn yī chì, xuè xīng zhī qì mǎn shì, yí suǒ shā bù zhǐ yī sēng yǐ. hòu rù yè huò yīng yīng yǒu qì shēng, shì rén yuē: yāo zhī yú qì wèi jǐn, kǒng jiǔ qiě fù jù chéng xíng. pò yīn xié zhě wéi yáng gāng, nǎi shì bào zhú zhī chéng chuàn zhě shí yú, jīng shī wèi zhī huǒ biān, zǒng jié qí xìn xiàn wèi yī, wén shēng shí zhòu rán xián zhī, rú léi tíng pēng kē, chuāng fēi jiē zhèn, zì shì suì jì. chú è wù jǐn, cǐ shì rén yǒu yān.
田白岩言，有士人僦居僧舍，壁懸美人一軸，眉目如生，衣褶飄揚如動。士人曰：上人不畏擾禪心耶？僧曰：此天女散花圖，堵芬木畫也，在寺百餘年矣，亦未暇細觀。一夕燈下注目，見畫中似人凸起一二寸。士人曰：此西洋界畫，故視之，若低昂，何堵芬木也。畫中忽有聲曰：此妾欲下，君勿訝也。士人素剛直，厲聲叱曰：何物妖鬼，敢媚我。遽掣其軸，欲就燈燒之。軸中絮泣曰：我鍊形將成，一付祝融，則形消神散，前功付流水矣。乞賜哀憫，感且不朽。僧聞睭擾，亟來視士人，告以故，僧憬然曰：我弟子居此室，患瘵而死，非汝之故耶？畫不應，既而曰：佛門廣大，何所不容，和尚慈悲，宜見救度。士怒曰：汝殺一人矣，今再縱汝，不知當更殺幾人，是惜一妖之命，而戕無算人命也，小慈是大慈之賊，上人勿吝。遂投之爐中，煙焰一熾，血腥之氣滿室，疑所殺不止一僧矣。後入夜或嚶嚶有泣聲，士人曰：妖之餘氣未盡，恐久且復聚成形。破陰邪者惟陽剛，乃市爆竹之成串者十餘，京師謂之火鞭，總結其信線為一，聞聲時驟然癎之，如雷霆砰磕，窗扉皆震，自是遂寂。除惡務盡，此士人有焉。