hè bá shèng dì yuè xiōng yǔn niàn xián
賀拔勝 弟岳 兄允 念賢

hè bá shèng zì pò hú, shén wǔ jiān shān rén yě. qí xiān yǔ wèi shì tóng chū yīn shān. yǒu rú huí zhě, wèi chū wèi dà mò fú. zǔ ěr tóu, xiāo yǒng jué lún, yǐ liáng jiā zǐ zhèn wǔ chuān, yīn jiā yān. xiàn wén shí, rú rú shù wèi kòu, běi biān huàn zhī. ěr tóu jiāng yóu qí shēn rù chān hòu, qián hòu yǐ bā shí shù, xī zhī lǔ zhī yǐ fú. hòu suī yǒu kòu zhì, bù néng wèi hài. yǐ gōng cì jué lóng chéng hóu. fù dù bá, xìng guǒ yì, wèi wǔ chuān jūn zhǔ.
賀拔勝字破胡，神武尖山人也。其先與魏氏同出陰山。有 如回者，魏初為大莫弗。祖爾頭，驍勇絕倫，以良家子鎮武川， 因家焉。獻文時，茹茹數為寇，北邊患之。爾頭將游騎深入覘 候，前後以八十數，悉知虜之倚伏。後雖有寇至，不能為害。 以功賜爵龍城侯。父度拔，性果毅，為武川軍主。

wèi zhèng guāng mò, wò yě zhèn rén pò liù hàn bá líng fǎn, nán qīn chéng yì. huái shuò zhèn jiāng yáng jūn wén dù bá míng, zhào bǔ tǒng jūn, pèi yǐ yī lǚ. qí zéi wěi shǔ wáng wèi kě gū tú dǎng yóu shèng, jì wéi wǔ chuān, yòu gōng huái shuò. shèng shǎo yǒu zhì cāo, shàn qí shè, běi biān mò bù tuī qí dǎn lüè. shí yì wèi jūn zhǔ, cóng dù bá zhèn shǒu. jì wéi jīng nián, ér wài yuán bù zhì, shèng nǎi kāng kǎi bái yáng jūn yuē : chéng wéi cù pò, shì děng dào xuán, qǐng gào jí yú dà jūn, qǐ shī wèi yuán . jūn xǔ zhī. nǎi mù yǒng gǎn shào nián shí yú qí, yè sì xì kuì wéi ér chū. zéi zhuī jí zhī. shèng yuē: wǒ hè bá pò hú yě. zéi bù gǎn bī. zhì shuò zhōu, bái lín huái wáng yuán yù yuē : huái shuò bèi wéi, dàn xī lún xiàn, shì nǚ yán shǒu, qǐ wàng guān jūn. dài wáng dì shì fān wéi, yǔ guó xiū qī, shòu rèn zhēng tǎo, lǐ yí wéi dí shì qiú, jīn nǎi dùn bīng bù jìn, yóu yù bù jué. huái shuò ruò xiàn, zé wǔ chuān suí yì wēi yǐ. nì zéi yīn zī, ruì qì bǎi bèi, suī yǒu hán bái zhī yǒng, liáng píng zhī móu, yì bù néng wèi dài wáng yòng yě. yù yǐ shèng cí yì kěn zhì, xǔ yǐ chū shī, hái lìng bào mìng. shèng fù tū wéi ér rù, zéi zhuī zhī, shè shā shù rén. zhì chéng xià, dà hū yuē: hè bá pò hú yǔ guān jūn zhì yǐ. chéng zhōng nǎi kāi mén nà zhī. jūn fù qiǎn shèng chū chān wǔ chuān, ér wǔ chuān yǐ xiàn, shèng nǎi chí hái. huái shuò yì kuì, shèng fù zǐ suì wèi zéi suǒ lǔ. hòu suí dù bá yǔ dé huáng dì hé móu, lǜ zhōu lǐ háo jié yú zhēn niàn xián yǐ fú kù gēn wèi chí zhēn tán děng, zhāo jí yì yǒng, xí shā kě gū. cháo tíng jiā zhī, wèi jí fēng shǎng, huì dù bá yǔ tiě lēi zhàn méi. xiào chāng zhōng, zhuī zèng ān yuǎn jiāng jūn sì zhōu cì shǐ.
魏正光末，沃野鎮人破六汗拔陵反，南侵城邑。懷朔鎮將 楊鈞聞度拔名，召補統軍，配以一旅。其賊偽署王衛可孤徒黨 尤盛，既圍武川，又攻懷朔。勝少有志操，善騎射，北邊莫不 推其膽略。時亦為軍主，從度拔鎮守。既圍經年，而外援不至， 勝乃慷慨白楊鈞曰 ：「城圍蹙迫，事等倒懸，請告急於大軍， 乞師為援 。」鈞許之。乃募勇敢少年十餘騎，夜伺隙潰圍而出。 賊追及之。勝曰：「我賀拔破胡也。」賊不敢逼。至朔州，白臨 淮王元彧曰 ：「懷朔被圍，旦夕淪陷，士女延首，企望官軍。 大王帝室藩維，與國休戚，受任征討，理宜唯敵是求，今乃頓 兵不進，猶豫不決。懷朔若陷，則武川隨亦危矣。逆賊因茲， 銳氣百倍，雖有韓、白之勇，良、平之謀，亦不能為大王用也。」 彧以勝辭義懇至，許以出師，還令報命。勝復突圍而入，賊追 之，射殺數人。至城下，大呼曰：「賀拔破胡與官軍至矣。」城 中乃開門納之。鈞復遣勝出覘武川，而武川已陷，勝乃馳還。 懷朔亦潰，勝父子遂為賊所虜。後隨度拔與德皇帝合謀，率州 里豪傑輿珍、念賢、乙弗庫根、尉遲真檀等，招集義勇，襲殺 可孤。朝廷嘉之，未及封賞，會度拔與鐵勒戰沒。孝昌中，追 贈安遠將軍、肆州刺史。

chū, dù bá shā kě gū zhī hòu, lìng shèng chí gào shuò zhōu, wèi fǎn ér dù bá yǐ zú. cì shǐ fèi mù qí shèng cái lüè, hòu lǐ liú zhī, suì wěi qí shì, cháng wèi yóu qí. yú shí guǎng yáng wáng yuán shēn zài wǔ yuán, wèi pò liù hàn zéi suǒ wéi, zhòu yè gōng zhàn. zhào shèng wèi jūn zhǔ. shèng nǎi lǜ mù èr bǎi rén, kāi dōng chéng mén chū zhàn, zhǎn shǒu bǎi yú jí. zéi suì tuì jūn shù shí lǐ. guǎng yáng yǐ zéi shāo què, yīn bá jūn xiàng shuò zhōu, shèng cháng wèi diàn. yǐ gōng bài tǒng jūn, jiā fú bō jiāng jūn. yòu lì pú shè yuán zuǎn zhèn héng zhōu. shí yǒu xiān yú ā hú yōng shuò zhōu liú mín, nán xià wèi kòu. héng zhōu chéng zhōng rén nǎi qián yǔ móu, yǐ chéng yīng zhī. shèng yǔ xiōng yǔn dì yuè xiāng shī, nán tóu sì zhōu. yǔn yuè tóu ěr zhū róng. róng yǔ sì zhōu cì shǐ wèi qìng bīn gòu xì, yǐn bīng gōng sì zhōu. sì zhōu xiàn, róng dé shèng, dà yuè yuē : wú dé qīng xiōng dì, tiān xià bù zú píng yě.
初，度拔殺可孤之後，令勝馳告朔州，未反而度拔已卒。 刺史費穆奇勝才略，厚禮留之，遂委其事，常為游騎。於時廣 陽王元深在五原，為破六汗賊所圍，晝夜攻戰。召勝為軍主。 勝乃率募二百人，開東城門出戰，斬首百餘級。賊遂退軍數十 里。廣陽以賊稍卻，因拔軍向朔州，勝常為殿。以功拜統軍， 加伏波將軍。又隸僕射元纂鎮恆州。時有鮮于阿胡擁朔州流民， 南下為寇。恆州城中人乃潛與謀，以城應之。勝與兄允弟岳相 失，南投肆州。允、岳投爾朱榮。榮與肆州刺史尉慶賓構隙， 引兵攻肆州。肆州陷，榮得勝，大悅曰 ：「吾得卿兄弟，天下 不足平也。」

shèng wěi zhì shì róng. shí dù luò zhōu zǔ bīng yōu dìng, gé róng jù yǒu jì yíng. róng wèi shèng yuē : jǐng xíng xiǎn yào, wǒ zhī dōng mén. yì yù qū jūn zhèn zhī, wèi zhī jūn yì rú hé? shèng yuē : shǎo féng bīng luàn, xiǎn zǔ bèi cháng, měi sī xiào lì, yǐ bào yǐ jǐ zhī. jīn méng qū shǐ, shí suǒ yuàn yě . róng nǎi biǎo shèng wèi zhèn yuǎn jiāng jūn bié jiāng, lǐng bù qí wǔ qiān zhèn jǐng xíng. xiào chāng mò, cóng róng rù luò, yǐ dìng cè lì xiào zhuāng dì gōng, fēng yì yáng xiàn bó, yì sì bǎi hù. lèi qiān zhí hé jiāng jūn tōng zhí sàn qí cháng shì píng nán jiāng jūn guāng lù dài fū fǔ jūn jiāng jūn. cóng tài zǎi yuán mù běi zhēng gé róng, wèi qián fēng dà dū dū. zhàn yú fǔ kǒu, dà pò zhī, lǔ huò shù qiān rén. shí luò zhōu yú jìn hán lóu zài jì chéng jié jù, wèi yuǎn jìn zhī hài. fù yǐ shèng wèi dà dū dū, zhèn zhōng shān. lóu sù wén shèng wēi míng, jìng bù gǎn nán kòu. yuán hào rù luò yáng, xiào zhuāng dì chū jū hé nèi. róng zhēng shèng wèi qián jūn dà dū dū, lǐng qiān qí yǔ ěr zhū zhào zì xiá shí dù, dà pò hào jūn, qín qí zi lǐng jūn jiāng jūn guān shòu, jí liáng jiāng chén sī bǎo děng, suì qián qū rù luò. bài wǔ wèi jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū, zēng yì liù bǎi hù, jìn jué zhēn dìng xiàn gōng, qiān wǔ wèi jiāng jūn, jiā sàn qí cháng shì.
勝委質事榮。時杜洛周阻兵幽、定，葛榮據有冀、瀛。榮 謂勝曰 ：「井陘險要，我之東門。意欲屈君鎮之，未知君意如 何？」勝曰 ：「少逢兵亂，險阻備嘗，每思效力，以報（已） 〔己〕知。今蒙驅使，實所願也 。」榮乃表勝為鎮遠將軍、別 將，領步騎五千鎮井陘。孝昌末，從榮入洛，以定策立孝莊帝 功，封易陽縣伯，邑四百戶。累遷直合將軍、通直散騎常侍、 平南將軍、光祿大夫、撫軍將軍。從太宰元穆北征葛榮，為前 鋒大都督。戰於滏口，大破之，虜獲數千人。時洛周餘燼韓婁 在薊城結聚，為遠近之害。復以勝為大都督，鎮中山。婁素聞 勝威名，竟不敢南寇。元顥入洛陽，孝莊帝出居河內。榮征勝 為前軍大都督，領千騎與爾朱兆自硤石度，大破顥軍，擒其子 領軍將軍冠受，及梁將陳思保等，遂前驅入洛。拜武衛將軍、 金紫光祿大夫，增邑六百戶，進爵真定縣公，遷武衛將軍，加 散騎常侍。

jí róng bèi zhū, shì qǐ cāng zú, shèng fù suí shì lóng zhì yú hé qiáo. shèng yǐ wèi chén wú chóu jūn zhī yì, suì lēi suǒ bù hái dōu yè dì. dà yuè, yǐ běn guān jiǎ biāo qí dà jiāng jūn dōng zhēng dū du, lǜ qí yī qiān, huì zhèng xiān hù tǎo ěr zhū zhòng yuǎn. wèi xiān hù suǒ yí, zhì zhī yíng wài, rén mǎ wèi dé xiū xī. é ér zhòng yuǎn bīng zhì, yǔ zhàn bù lì, nǎi jiàng zhī. fù yǔ ěr zhū shì tóng móu, lì jié mǐn dì. yǐ gōng bài yòu wèi jiāng jūn, jìn chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī zuǒ guāng lù dài fū.
及榮被誅，事起倉卒，勝復隨世隆至於河橋。勝以為臣無 讎君之義，遂勒所部還都謁帝。大悅，以本官假驃騎大將軍、 東征都督，率騎一千，會鄭先護討爾朱仲遠。為先護所疑，置 之營外，人馬未得休息。俄而仲遠兵至，與戰不利，乃降之。 復與爾朱氏同謀，立節閔帝。以功拜右衛將軍，進車騎大將軍、 儀同三司、左光祿大夫。

qí shén wǔ huái èr, ěr zhū shì jiāng tǎo zhī. dù lǜ zì luò yáng yǐn bīng, zhào qǐ bīng zhōu, zhòng yuǎn cóng huá tái, sān shuài huì yú yè dōng. shí shèng cóng dù lǜ. dù lǜ yǔ zhào bù píng. shèng yǐ lín dí gòu xián, qǔ bài zhī dào, nǎi yǔ hú sī chūn yì zhào yíng hé jiě zhī, fǎn wèi zhào suǒ zhí. dù lǜ dà jù, suì yǐn jūn hái. zhào jiāng zhǎn shèng, shù zhī yuē : ěr shā kě gū, zuì yī yě tiān zhù hōng hòu, fù bù yǔ shì lóng děng jù lái, ér dōng zhēng zhòng yuǎn, zuì èr yě. wǒ yù shā ěr jiǔ yǐ, jīn fù hé yán? shèng yuē : kě gū zuò nì, wèi guó jù huàn, shèng fù zǐ zhū zhī, qí gōng bù xiǎo, fǎn yǐ wèi zuì, tiān xià wèi wén. tiān zhù bèi lù, yǐ jūn zhū chén, shèng níng fù cháo tíng? jīn rì zhī shì, shēng sǐ zài wáng. dàn qù zéi mì ěr, gǔ ròu gòu xì, zì gǔ qì jīn, wèi yǒu bù pò wáng zhě. shèng bù dàn sǐ, kǒng wáng shī cè. zhào nǎi shě zhī. shèng jì dé miǎn, xíng bǎi yú lǐ, fāng zhuī jí dù lǜ jūn. qí shén wǔ jì kè xiāng zhōu, bīng wēi jiàn shèng. yú shì ěr zhū zhào jí tiān guāng zhòng yuǎn dù lǜ děng zhòng shí yú wàn, zhèn yú hán líng. zhào lǜ tiě qí xiàn zhèn, chū qí shén wǔ zhī hòu, jiāng chéng qí bèi ér jī zhī. dù lǜ è zhào zhī jiāo hàn, jù qí líng jǐ, lè bīng bù kěn jìn. shèng yǐ qí xié èr, suì lǜ huī xià jiàng yú qí shén wǔ. dù lǜ jūn yǐ cǐ xiān tuì, suì dà bài.
齊神武懷貳，爾朱氏將討之。度律自洛陽引兵，兆起并州， 仲遠從滑台，三帥會於鄴東。時勝從度律。度律與兆不平。勝 以臨敵構嫌，取敗之道，乃與斛斯椿詣兆營和解之，反為兆所 執。度律大懼，遂引軍還。兆將斬勝，數之曰 ：「爾殺可孤， 罪一也；天柱薨後，復不與世隆等俱來，而東征仲遠，罪二也。 我欲殺爾久矣，今復何言？」勝曰 ：「可孤作逆，為國巨患， 勝父子誅之，其功不小，反以為罪，天下未聞。天柱被戮，以 君誅臣，勝寧負朝廷？今日之事，生死在王。但去賊密邇，骨 肉構隙，自古迄今，未有不破亡者。勝不憚死，恐王失策。」 兆乃舍之。勝既得免，行百餘里，方追及度律軍。齊神武既克 相州，兵威漸盛。於是爾朱兆及天光、仲遠、度律等眾十餘萬， 陣於韓陵。兆率鐵騎陷陣，出齊神武之後，將乘其背而擊之。 度律惡兆之驕悍，懼其陵己，勒兵不肯進。勝以其攜貳，遂率 麾下降於齊神武。度律軍以此先退，遂大敗。

tài chāng chū, yǐ shèng wèi lǐng jūn jiāng jūn, xún chú shì zhōng. xiào wǔ dì jiāng tú qí shén wǔ, yǐ shèng dì yuè yōng zhòng guān xī, yù guǎng qí shì yuán, nǎi bài shèng wèi dū du sān jīng èr yǐng nán xiāng nán yōng qī zhōu zhū jūn shì, jìn wèi biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī jīng zhōu cì shǐ, jiā shòu nán dào dà xíng tái shàng shū zuǒ pú shè. shèng gōng liáng xià zhà shù, qín qí shù zhǔ yǐn dào zhēn děng. yòu shǐ rén yòu dòng mán wáng wén dào qī, lǜ qí zhǒng luò guī kuǎn. liáng yōng zhōu cì shǐ xiāo xù jī dào qī bù lì, hàn nán dà hài. shèng qiǎn dà dū dū dú gū xìn jūn sī shǐ níng. ōu yáng zàn chéng. nán yōng zhōu cì shǐ zhǎng sūn liàng nán jīng zhōu cì shǐ lǐ mó lián dà dū dū wáng yuán guǐ qǔ jiǔ shān bái jì, dū du bá lüè chǎng shǐ wǔ lóng qǔ yì chéng jūn kǒu, qín liáng jiāng zhuāng sī yán, huò jiǎ zú shù qiān rén. gōng féng yì ān dìng féng miǎn yáng, bìng píng zhī. shèng jūn yú fán dèng zhī jiān. liáng wǔ chì xù yuē : hè bá shèng běi jiān xiāo jiāng, ěr yí shèn zhī . xù suì chéng shǒu bù gǎn chū. xún jìn wèi zhōng shū lìng, zēng yì èr qiān hù, jìn jué láng yá jùn gōng. xù qiǎn liǔ zhòng lǐ shǒu gǔ chéng, shèng gōng zhī wèi bá. shǔ qí shén wǔ yǔ dì yǒu xì, zhào shèng yǐn bīng fù luò, zhì guǎng zhōu, yóu yù wèi jìn, ér dì yǐ xī qiān. shèng hái jūn nán yáng, qiǎn yòu chéng yáng yáng xiū zhī fèng biǎo rù guān, yòu lìng fǔ zhǎng shǐ yuán yǐng xíng zhōu shì. shèng zì lǜ suǒ bù, jiāng xī fù guān zhōng, jìn zhì xī yáng, zhào fēng shèng tài bǎo lù shàng shū shì. shí qí shén wǔ yǐ xiàn tóng guān, tún jūn huá yīn. shèng nǎi hái jīng zhōu. zhōu mín dèng dàn zhí yuán yǐng, běi yǐn hóu jǐng. shèng zhì, jǐng nì jī zhī, shèng jūn bù lì, lǜ huī xià shù bǎi qí, nán bēn liáng.
太昌初，以勝為領軍將軍，尋除侍中。孝武帝將圖齊神武， 以勝弟岳擁眾關西，欲廣其勢援，乃拜勝為都督三荊、二郢、 南襄、南雍七州諸軍事，進位驃騎大將軍、開府儀同三司、荊 州刺史，加授南道大行台尚書左僕射。勝攻梁下溠戍，擒其戍 主尹道珍等。又使人誘動蠻王文道期，率其種落歸款。梁雍州 刺史蕭續擊道期不利，漢南大駭。勝遣大都督獨孤信、軍司史 寧。歐陽酇城。南雍州刺史長孫亮、南荊州刺史李魔憐、大都 督王元軌取久山、白洎，都督拔略昶、史仵龍取義城、均口， 擒梁將莊思延，獲甲卒數千人。攻馮翊、安定、（馮）〔沔〕陽， 並平之。勝軍於樊、鄧之間。梁武敕續曰 ：「賀拔勝北間驍將， 爾宜慎之 。」續遂城守不敢出。尋進位中書令，增邑二千戶， 進爵琅邪郡公。續遣柳仲禮守谷城，勝攻之未拔。屬齊神武與 帝有隙，詔勝引兵赴洛，至廣州，猶豫未進，而帝已西遷。勝 還軍南陽，遣右丞（楊）〔陽〕休之奉表入關，又令府長史元 潁行州事。勝自率所部，將西赴關中，進至淅陽，詔封勝太保、 錄尚書事。時齊神武已陷潼關，屯軍華陰。勝乃還荊州。州民 鄧誕執元潁，北引侯景。勝至，景逆擊之，勝軍不利，率麾下 數百騎，南奔梁。

zài jiāng biǎo sān nián, liáng wǔ dì yù zhī shén hòu. shèng cháng qǐ shī běi tǎo qí shén wǔ, jì bù guǒ, nǎi qiú hái. liáng wǔ dì xǔ zhī, qīn jiàn yú nán yuàn. shèng zì shì zhī hòu, měi xíng zhí gōng shǐ, jiàn niǎo shòu nán xiàng zhě jiē bù shè zhī, yǐ shēn huái dé zhī zhì yě. jì zhì zhǎng ān, yì què xiè zuì. cháo tíng jiā qí hái, nǎi shòu tài shī.
在江表三年，梁武帝遇之甚厚。勝常乞師北討齊神武，既 不果，乃求還。梁武帝許之，親餞於南苑。勝自是之後，每行 執弓矢，見鳥獸南向者皆不射之，以申懷德之志也。既至長安， 詣闕謝罪。朝廷嘉其還，乃授太師。

hòu cóng tài zǔ qín dòu tài yú xiǎo guān, jiā shòu zhōng jūn dà dū dū. yòu cóng tài zǔ gōng hóng nóng. shèng zì shǎn jīn xiān dù hé, dōng wèi jiāng gāo gàn dùn, shèng zhuī huò, qiú zhī. xià hé běi, qín jùn shǒu sūn yàn. cuī yì. cóng pò dōng wèi jūn yú shā yuàn, zhuī bēn zhì hé shàng. réng yǔ lǐ bì bié gōng hé dōng, lüè dìng fén jiàng. zēng yì bìng qián wǔ qiān hù. hé qiáo zhī yì, shèng dà pò dōng wèi jūn. tài zǔ mìng shèng shōu qí jiàng zú ér hái. jí qí shén wǔ xī zhòng gōng yù bì, shèng yǐ qián jūn dà dū dū cóng tài zǔ zhuī zhī yú fén běi. yòu cóng zhàn máng shān. shí tài zǔ jiàn qí shén wǔ qí gǔ, shí zhī, nǎi mù gǎn yǒng sān qiān rén, pèi shèng yǐ fàn qí jūn. shèng shì yǔ qí shén wǔ xiāng yù, yīn gào zhī yuē: hè liù hún, hè bá pò hú bì shā rǔ yě. shí mù shì jiē yòng duǎn bīng jiē zhàn, shèng chí máo zhuī qí shén wǔ shù lǐ, rèn chuí jí zhī. huì shèng mǎ wèi liú shǐ suǒ zhōng, sǐ, bǐ fù qí zhì, qí shén wǔ yǐ yì qù. shèng tàn yuē : jīn rì zhī shì, wú bù zhí gōng shǐ zhě, tiān yě ! shì suì, shèng zhū zi zài dōng zhě, jiē wèi qí shén wǔ suǒ hài. shèng fèn hèn, yīn dòng qì jí. dà tǒng shí nián, hōng yú wèi. lín zhōng, shǒu shū yǔ tài zǔ yuē : shèng wàn lǐ zhàng cè, guī shēn què tíng, jì wàng yǔ gōng sǎo chú bū kòu. bù xìng yǔn bì, wēi zhì bù shēn. yuàn gōng nèi xiān xié hé, shùn shí ér dòng. ruò sǐ ér yǒu zhī, yóu wàng hún fēi zéi tíng, yǐ bào ēn yù ěr . tài zǔ lǎn shū, liú tì jiǔ zhī.
後從太祖擒竇泰於小關，加授中軍大都督。又從太祖攻弘 農。勝自陝津先渡河，東魏將高幹遁，勝追獲，囚之。下河北， 擒郡守孫晏。崔乂。從破東魏軍於沙苑，追奔至河上。仍與李 弼別攻河東，略定汾、絳。增邑並前五千戶。河橋之役，勝大 破東魏軍。太祖命勝收其降卒而還。及齊神武悉眾攻玉壁，勝 以前軍大都督從太祖追之於汾北。又從戰邙山。時太祖見齊神 武旗鼓，識之，乃募敢勇三千人，配勝以犯其軍。勝適與齊神 武相遇，因告之曰：「賀六渾，賀拔破胡必殺汝也。」時募士皆 用短兵接戰，勝持矛追齊神武數里，刃垂及之。會勝馬為流矢 所中，死，比副騎至，齊神武已逸去。勝嘆曰 ：「今日之事， 吾不執弓矢者，天也 ！」是歲，勝諸子在東者，皆為齊神武所 害。勝憤恨，因動氣疾。大統十年，薨於位。臨終，手書與太 祖曰 ：「勝萬里杖策，歸身闕庭，冀望與公掃除逋寇。不幸殞 斃，微志不申。願公內先協和，順時而動。若死而有知，猶望 魂飛賊庭，以報恩遇耳 。」太祖覽書，流涕久之。

shèng zhǎng yú sàng luàn zhī zhōng, yóu gōng wǔ yì, zǒu mǎ shè fēi niǎo, shí zhōng qí wǔ liù. tài zǔ měi yún : zhū jiāng duì dí, shén sè jiē dòng, wéi hè bá gōng lín zhèn rú píng cháng, zhēn dà yǒng yě . zì jū zhòng wèi, shǐ ài fén jí. nǎi zhāo yǐn wén rú, tǎo lùn yì lǐ. xìng yòu tōng lǜ, zhòng yì qīng cái, shēn sǐ zhī rì, wéi yǒu suí shēn bīng zhàng jí shū qiān yú juǎn ér yǐ. chū, shèng zhì guān zhōng, zì yǐ nián wèi sù zhòng, jiàn tài zǔ bù bài, xún ér zì huǐ, tài zǔ yì yǒu wàng yān. hòu cóng tài zǔ yàn yú kūn míng chí, shí yǒu shuāng fú yóu yú chí shàng, tài zǔ nǎi shòu gōng shǐ yú shèng yuē: bù jiàn gōng shè jiǔ yǐ, qǐng yǐ wèi huān. shèng shè zhī, yī fā jù zhōng. yīn bài tài zǔ yuē : shǐ shèng dé fèng shén wǔ, yǐ tǎo bù tíng, jiē rú cǐ yě. tài zǔ dà yuè. zì shì ēn lǐ rì zhòng, shèng yì jǐn chéng tuī fèng yān. zèng dìng jì děng shí zhōu zhū jūn shì dìng zhōu cì shǐ tài zǎi lù shàng shū shì, shì yuē zhēn xiàn. míng dì èr nián, yǐ shèng pèi xiǎng tài zǔ miào tíng.
勝長於喪亂之中，尤工武藝，走馬射飛鳥，十中其五六。 太祖每雲 ：「諸將對敵，神色皆動，唯賀拔公臨陣如平常，真 大勇也 。」自居重位，始愛墳籍。乃招引文儒，討論義理。性 又通率，重義輕財，身死之日，唯有隨身兵仗及書千餘卷而已。 初，勝至關中，自以年位素重，見太祖不拜，尋而自悔， 太祖亦有望焉。後從太祖宴於昆明池，時有雙鳧游於池上，太 祖乃授弓矢於勝曰：「不見公射久矣，請以為歡。」勝射之，一 發俱中。因拜太祖曰 ：「使勝得奉神武，以討不庭，皆如此也。」 太祖大悅。自是恩禮日重，勝亦盡誠推奉焉。贈定冀等十州諸 軍事、定州刺史、太宰、錄尚書事，諡曰貞獻。明帝二年，以 勝配享太祖廟庭。

shèng wú zi, yǐ dì yuè zi zhòng huá sì. dà tǒng sān nián, cì jué fán chéng gōng. wèi fèi dì shí, wèi tōng zhí láng sàn qí cháng shì, qiān huáng mén láng, jiā chē qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī, biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī. liù guān jiàn, bài shǒu miào xià dài fū. xiào mǐn dì jiàn zuò, xí jué láng yá gōng, chú lì zhōu cì shǐ. dà xiàng mò, wèi zhì jiāng líng zǒng guǎn.
勝無子，以弟岳子仲華嗣。大統三年，賜爵樊城公。魏廢 帝時，為通直郎、散騎常侍，遷黃門郎，加車騎大將軍、儀同 三司，驃騎大將軍、開府儀同三司。六官建，拜守廟下大夫。 孝閔帝踐阼，襲爵琅邪公，除利州刺史。大象末，位至江陵總 管。

shèng xiōng dì sān rén, bìng yǐ háo xiá zhī míng. xiōng yǔn zì ā ní, wèi xiào wǔ shí, wèi zhì tài wèi, fēng yàn jùn wáng, wèi shén wǔ suǒ hài.
勝兄弟三人，並以豪俠知名。兄允字阿泥，魏孝武時，位 至太尉，封燕郡王，為神武所害。

yuè zì ā dǒu ní. shǎo yǒu dà zhì, ài shī hǎo shì. chū wèi tài xué shēng, jí zhǎng, néng zuǒ yòu chí shè, xiāo guǒ jué rén. bù dú bīng shū ér àn yǔ zhī hé, shí zhě xián yì zhī. yǔ fù xiōng zhū wèi kě gū zhī hòu, guǎng yáng wáng yuán shēn yǐ yuè wèi zhàng nèi jūn zhǔ. yòu biǎo wèi qiáng nǔ jiāng jūn. hòu yǔ xiōng shèng jù zhèn héng zhōu. zhōu xiàn, tóu ěr zhū róng. róng dài zhī shén hòu, yǐ wèi bié jiāng, xún wèi dū du. měi jū zhàng xià, yǔ jì shì, duō yǔ róng yì hé, yì zhòng zhī. róng shì mǎ jì zhòng, suì yǔ yuán tiān mù móu rù kuāng cháo tíng. wèi yuè yuē : jīn nǚ zhǔ lín cháo, zhèng guī jìn xí. dào zéi fēng qǐ, hǎi nèi fèi téng, wáng shī lǚ chū, fù wáng xiāng jì. wú lěi shì shòu ēn, yì tóng xiū qī. jīn yù qīn lǜ shì mǎ, diàn fù jīng shī, nèi chú jūn cè, wài qīng nì luàn. qǔ shèng zhī dào, jì jiāng ān chū? yuè duì yuē : fū lì fēi cháng zhī shì, bì qí fēi cháng zhī rén. jiāng jūn shì mǎ jīng qiáng, wèi rèn lóng zhòng. ruò shǒu jǔ yì qí, fá pàn kuāng zhǔ, hé wǎng ér bù kè, hé xiàng ér bù cuī. gǔ rén yún : cháo móu bù jí xī, yán fā bù qí jià , cǐ zhī wèi yǐ . róng yǔ tiān mù xiāng gù liáng jiǔ, yuē: qīng cǐ yán, zhēn zhàng fū zhī zhì yě.
岳字阿斗泥。少有大志，愛施好士。初為太學生，及長， 能左右馳射，驍果絕人。不讀兵書而暗與之合，識者咸異之。 與父兄誅衛可孤之後，廣陽王元深以岳為帳內軍主。又表 為強弩將軍。後與兄勝俱鎮恆州。州陷，投爾朱榮。榮待之甚 厚，以為別將，尋為都督。每居帳下，與計事，多與榮意合， 益重之。榮士馬既眾，遂與元天穆謀入匡朝廷。謂岳曰 ：「今 女主臨朝，政歸近習。盜賊蜂起，海內沸騰，王師屢出，覆亡 相繼。吾累世受恩，義同休戚。今欲親率士馬，電赴京師，內 除君側，外清逆亂。取勝之道，計將安出？」岳對曰 ：「夫立非常之事，必俟非常之人。將軍士馬精強，位任隆重。若首舉 義旗，伐叛匡主，何往而不克，何向而不摧。古人云 ：「朝謀 不及夕，言發不俟駕 」，此之謂矣 。」榮與天穆相顧良久，曰： 「卿此言，真丈夫之志也。」

wèi jǐ ér wèi xiào míng dì bào bēng, róng yí yǒu gù, nǎi jǔ bīng fù luò. pèi yuè jiǎ zú èr qiān wèi xiān qū, zhì hé yīn. róng jì shā hài cháo shì, shí qí shén wǔ wèi róng jūn dū du, quàn róng chēng dì, zuǒ yòu duō yù tóng zhī, róng yí wèi jué . yuè nǎi cóng róng jìn ér yán yuē : jiāng jūn shǒu jǔ yì bīng, gòng chú jiān nì, gōng qín wèi lì, nì yǒu cǐ móu, kě wèi sù huò, wèi jiàn qí fú . róng xún yì zì wù, nǎi zūn lì xiào zhuāng. yuè yòu quàn róng zhū qí shén wǔ yǐ xiè tiān xià. zuǒ yòu xián yán : gāo huān suī fù yōng shū, yán bù sī nán, jīn sì fāng shàng gěng, shì jí wǔ chén, qǐng shě zhī, shōu qí hòu xiào . róng nǎi zhǐ. yǐ dìng cè gōng, shòu qián jiāng jūn tài zhōng dài fū, cì jué fán chéng jùn xiāng nán . fù wèi róng qián jūn dū du, pò gé róng yú fǔ kǒu. qiān píng dōng jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū. zuò shì miǎn. zhào xún fù zhī. cóng píng yuán hào, zhuǎn zuǒ guāng lù dài fū wǔ wèi jiāng jūn.
未幾而魏孝明帝暴崩，榮疑有故，乃舉兵赴洛。配岳甲卒 二千為先驅，至河陰。榮既殺害朝士，時齊神武為榮軍都督， 勸榮稱帝，左右多欲同之，榮疑未決 。岳乃從容進而言曰 ： 「將軍首舉義兵，共除奸逆，功勤未立，逆有此謀，可謂速禍， 未見其福 。」榮尋亦自悟，乃尊立孝莊。岳又勸榮誅齊神武以 謝天下。左右咸言 ：「高歡雖復庸疏，言不思難，今四方尚梗， 事藉武臣，請舍之，收其後效 。」榮乃止。以定策功，授前將 軍、太中大夫，賜爵樊城（郡）〔鄉〕男 。復為榮前軍都督， 破葛榮於滏口。遷平東將軍、金紫光祿大夫。坐事免。詔尋復 之。從平元顥，轉左光祿大夫、武衛將軍。

shí mò qí chǒu nú jiàn chēng dà hào, guān zhōng sāo dòng, cháo tíng shēn yǐ wèi yōu. róng jiāng qiǎn yuè tǎo zhī. yuè sī wèi qí xiōng shèng yuē : chǒu nú yōng qín lǒng zhī bīng, zú wèi qíng dí. ruò yuè wǎng ér wú gōng, zuì zé lì zhì jiǎ lìng kè dìng, kǒng chán sù shēng yān . shèng yuē: rǔ yù hé jì zì ān? yuè yuē : qǐng ěr zhū shì yī rén wèi yuán shuài, yuè fù èr zhī, zé kě yǐ . shèng rán zhī, nǎi qǐng yú róng. róng dà yuè, nǎi yǐ tiān guāng wèi shǐ chí jié dū èr yōng èr qí zhū jūn shì biāo qí dà jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ, yǐ yuè wèi chí jié jiǎ wèi jiāng jūn zuǒ dà dū dū, yòu yǐ zhēng xī jiāng jūn dài jùn hóu mò chén yuè wèi yòu dà dū dū, bìng wèi tiān guāng zhī fù yǐ tǎo zhī. shí chì shuǐ shǔ zéi, zǔ bīng duàn lù. tiān guāng zhī zhòng, bù mǎn èr qiān. jí jūn cì tóng guān, tiān guāng yǒu nán sè. yuè yuē : shǔ zéi cǎo qiè ér yǐ, gōng shàng chí yí, ruò yù dà dí, jiāng hé yǐ zhàn. tiān guāng yuē: jīn rì zhī shì, yī yǐ xiāng wěi, gōng yí wèi wú zhì zhī . yú shì jìn jūn, zéi jù zhàn yú wèi běi, pò zhī, huò mǎ èr qiān pǐ, jūn wēi dà zhèn.
時万俟丑奴僭稱大號，關中騷動，朝廷深以為憂。榮將遣 岳討之。岳私謂其兄勝曰 ：「丑奴擁秦、隴之兵，足為勍敵。 若岳往而無功，罪責立至；假令克定，恐讒愬生焉 。」勝曰： 「汝欲何計自安？」岳曰 ：「請爾朱氏一人為元帥，岳副貳之， 則可矣 。」勝然之，乃請於榮。榮大悅，乃以天光為使持節、 督二雍二岐諸軍事、驃騎大將軍、雍州刺史，以岳為持節、假 衛將軍、左大都督，又以征西將軍代郡侯莫陳悅為右〔大〕都 督，並為天光之副以討之。時赤水蜀賊，阻兵斷路。天光之眾， 不滿二千。及軍次潼關，天光有難色。岳曰 ：「蜀賊草竊而已， 公尚遲疑，若遇大敵，將何以戰。」天光曰：「今日之事，一以 相委，公宜為吾制之 。」於是進軍，賊拒戰於渭北，破之，獲 馬二千疋，軍威大振。

tiān guāng yǔ yuè jìn zhì yōng zhōu, róng yòu xù qiǎn bīng zhì. shí chǒu nú zì lǜ dà zhòng wéi qí zhōu, qiǎn qí dà xíng tái wèi chí pú sà pú shè mò qí wǔ tóng xiàng wǔ gōng , nán dù wèi shuǐ gōng qū shān. tiān guāng shǐ yuè lǜ qiān qí fù yuán. pú sà gōng shān yǐ kè, hái qí zhōu. yuè yǐ qīng qí bā bǎi běi dù wèi, qín qí xiàn lìng èr rén, huò jiǎ shǒu sì bǎi, shā lüè qí mín yǐ tiāo. pú sà lǜ bù qí èr wàn zhì wèi běi. yuè yǐ qīng qí shù shí yǔ pú sà gé shuǐ jiāo yán. yuè chēng yáng guó wēi, pú sà zì yán qiáng shèng, wǎng fù shù fǎn. pú sà nǎi zì jiāo jù, lìng shěng shì chuán yǔ yuè. yuè nù yuē : wǒ yǔ pú sà yán, qīng shì hé rén, yǔ wǒ duì yǔ? shěng shì shì gé shuǐ, yīng dá bù xùn. yuè jǔ gōng shè zhī, yīng xián ér dào. shí yǐ bī mù, yú shì gè hái. yuè mì yú wèi nán bàng shuǐ, fēn jīng qí shù shí wèi yī chù, suí dì xíng biàn zhì zhī. míng rì, zì jiāng bǎi yú qí, gé shuǐ yǔ zéi xiāng jiàn. yuè jiàn qián jìn, xiān suǒ zhì qí suí yuè ér jìn, qí jì jiàn zēng, zéi bù fù cè qí duō shǎo. xíng èr shí lǐ xǔ, zhì shuǐ qiǎn kě jì zhī chù, yuè biàn chí mǎ dōng chū, yǐ shì bēn dùn. zéi wèi yuè zǒu, nǎi qì bù bīng, nán dù wèi shuǐ, qīng qí zhuī yuè. yuè dōng xíng shí yú lǐ, yī héng gāng shè fú bīng yǐ dài zhī. zéi yǐ lù xiǎn bù dé qí jìn, qián hòu jì zhì, bàn dù gāng dōng, yuè nǎi huí yǔ zéi zhàn, shēn xiān shì zú, jí jī zhī, zéi biàn tuì zǒu. yuè hào lìng suǒ bù, zéi xià mǎ zhě, jiē bù tīng shā. zéi gù jiàn zhī, biàn xī tóu mǎ. é ér lǔ huò sān qiān rén, mǎ yì wú yí, suì qín pú sà. réng dù wèi běi, jiàng bù zú wàn yú, bìng shōu qí zī zhòng.
天光與岳進至雍州，榮又續遣兵至。時丑奴自率大眾圍岐 州，遣其大行台尉遲菩薩 、僕射万俟仵同向武功 ，南渡渭水 〔攻趨柵。天光使岳率千騎赴〕援。菩薩攻柵已克，還岐州。 岳以輕騎八百北渡渭，擒其縣令二人，獲甲首四百，殺掠其民 以挑。菩薩率步騎二萬至渭北。岳以輕騎數十與菩薩隔水交言。 岳稱揚國威，菩薩自言強盛，往複數反。菩薩乃自驕踞，令省 事傳語岳。岳怒曰 ：「我與菩薩言，卿是何人，與我對語？」 省事恃隔水，應答不遜。岳舉弓射之，應弦而倒。時已逼暮， 於是各還。岳密於渭南傍水，分精騎數十為一處，隨地形便置 之。明日，自將百餘騎，隔水與賊相見。岳漸前進，先所置騎 隨岳而進，騎既漸增，賊不複測其多少。行二十里許，至水淺 可濟之處，岳便馳馬東出，以示奔遁。賊謂岳走，乃棄步兵， 南渡渭水，輕騎追岳。岳東行十餘里，依橫岡設伏兵以待之。 賊以路險不得齊進，前後繼至，半度岡東，岳乃回與賊戰，身 先士卒，急擊之，賊便退走。岳號令所部，賊下馬者，皆不聽 殺。賊顧見之，便悉投馬。俄而虜獲三千人，馬亦無遺，遂擒 菩薩。仍渡渭北，降步卒萬餘，並收其輜重。

chǒu nú xún qì qí zhōu, běi zǒu ān dìng, zhì shān yú píng tíng. tiān guāng fāng zì yōng zhì qí, yǔ bīng yuè hé shì. jūn zhì qiān wèi zhī jiān, xuān yán yuǎn jìn yuē: jīn qì hòu jiàn rè, fēi zhēng tǎo zhī shí, dài qiū liáng gèng tú jìn qǔ . chǒu nú wén zhī, suì yǐ wèi shí, fēn qiǎn zhū jūn sàn yíng nóng yú qí zhōu zhī běi bǎi lǐ xì chuān, shǐ qí tài wèi hóu yuán jìn lǐng bīng wǔ qiān, jù xiǎn lì shān. qí qiān rén yǐ xià wèi shān zhě yǒu shù chù, qiě zhàn qiě shǒu. yuè zhī qí shì fēn, nǎi mì yǔ tiān guāng yán bèi. bū shí, qián qiǎn qīng qí xiān xíng lù, yú hòu zhū jūn jǐn fā. mèi dàn, gōng wéi yuán jìn shān, bá zhī, jí qín yuán jìn. zhū suǒ fú zhí jiē fàng zhī, zì yú zhū shān xī jiàng. yuè xīng yán jìng qù jīng zhōu, qí cì shǐ qí jǐ zhǎng guì yǐ chéng jiàng. chǒu nú nǎi qì píng tíng ér zǒu, yù xiàng gāo píng. yuè qīng qí jí zhuī, míng rì, jí chǒu nú yú píng liáng zhī zhǎng kēng, yī zhàn qín zhī. gāo píng chéng zhōng yòu zhí xiāo bǎo yín yǐ guī jiàng. zéi xíng tái mò qí dào luò lǜ zhòng liù qiān, tuì bǎo qiān tún shān. yuè gōng zhī. dào luò bài, lǜ qiān qí ér zǒu, zhuī zhī bù jí, suì dé rù lǒng, tóu lüè yáng zéi shuài wáng qìng yún. qìng yún yǐ dào luò xiāo guǒ jué lún, dé zhī shén xǐ, yǐ wèi dà jiāng jūn. tiān guāng yòu yǔ yuè dù lǒng zhì qìng yún suǒ jū shuǐ luò chéng. qìng yún dào luò pín chū chéng jù zhàn, bìng qín zhī. yú zhòng jiē jiàng, xī kēng zhī, sǐ zhě wàn qī qiān rén. sān qín hé wèi guā liáng shàn zhōu xián lái guī kuǎn. zéi shuài xià zhōu rén sù qín míng dá jiàng yú píng liáng, hòu fù pàn, yuè yòu tǎo qín zhī. tiān guāng suī wèi yuán shuài, ér yuè gōng xiào jū duō. jiā chē qí jiāng jūn, jìn jué wèi bó, yì èr qiān hù. xún shòu dū du jīng běi bīn èr xià sì zhōu zhū jūn shì jīng zhōu cì shǐ, jìn jué wèi gōng.
丑奴尋棄岐州，北走安定，置柵於平亭。天光方自雍至岐， 與（兵）〔岳〕合勢。軍至汧、渭之間，宣言遠近曰：「今氣候 漸熱，非征討之時，待秋涼更圖進取 。」丑奴聞之，遂以為實， 分遣諸軍散營農於岐州之北百里細川，使其太尉侯元進領兵五 千，據險立柵。其千人以下為柵者有數處，且戰且守。岳知其 勢分，乃密與天光嚴備。晡時，潛遣輕騎先行路，於後諸軍盡 發。昧旦，攻圍元進柵，拔之，即擒元進。諸所俘執皆放之， 自余諸柵悉降。岳星言徑趣涇州，其刺史俟幾長貴以城降。丑 奴乃棄平亭而走，欲向高平。岳輕騎急追，明日，及丑奴於平 涼之長坑，一戰擒之。高平城中又執蕭寶寅以（歸）〔降〕。 賊行台万俟道洛率眾六千，退保牽屯山。岳攻之。道洛敗， 率千騎而走，追之不及，遂得入隴，投略陽賊帥王慶雲。慶雲 以道洛驍果絕倫，得之甚喜，以為大將軍。天光又與岳度隴至 慶雲所居水洛城。慶雲、道洛頻出城拒戰，並擒之。餘眾皆降， 悉坑之，死者萬七千人。三秦、河、渭、瓜、涼、鄯州咸來歸 款。賊帥夏州人宿勤明達降於平涼，後復叛，岳又討擒之。天 光雖為元帥，而岳功效居多。加車騎將軍，進爵為伯，邑二千 戶。尋授都督涇北豳二夏四州諸軍事、涇州刺史，進爵為公。

tiān guāng rù luò, shǐ yuè xíng yōng zhōu cì shǐ. jiàn míng zhōng, bài biāo qí dà jiāng jūn, zēng yì wǔ bǎi hù. pǔ tài chū, chú dū du èr qí dōng qín sān zhōu zhū jūn shì yí tóng sān sī qí zhōu cì shǐ, jìn fēng qīng shuǐ jùn gōng, zēng yì tōng qián sān qiān hù. xún jiā shì zhōng, gěi hòu bù gǔ chuī, jìn wèi kāi fǔ yí tóng sān sī, jiān shàng shū zuǒ pú shè lǒng yòu xíng tái, réng tíng gāo píng. èr nián, jiā dū du sān yōng sān qín èr qí èr huá zhū jūn shì yōng zhōu cì shǐ. tiān guāng jiāng lǜ zhòng jù qí shén wǔ, qiǎn wèn jì yú yuè. yuè bào yuē : wáng jiā kuà jù sān fāng, shì mǎ yīn shèng, gāo huān wū hé zhī zhòng, qǐ néng wèi dí. rán shī kè zài hé, dàn yuàn tóng xīn lù lì ěr. ruò gǔ ròu lí gé, zì xiāng cāi èr, zé tú cún bù xiá, ān néng zhì rén. rú xià guān suǒ jiàn, mò ruò qiě zhèn guān zhōng, yǐ gù gēn běn fèn qiǎn ruì shī, yǔ zhòng jūn hé shì. jìn kě yǐ kè dí, tuì kě yǐ kè quán . tiān guāng bù cóng, guǒ bài. yuè lǜ jūn xià lǒng fù yōng, qín tiān guāng dì xiǎn shòu yǐ yīng qí shén wǔ.
天光入洛，使岳行雍州刺史。建明中，拜驃騎大將軍，增 邑五百戶。普泰初，除都督二岐東秦三州諸軍事、儀同三司、 岐州刺史，進封清水郡公，增邑通前三千戶。尋加侍中，給後 部鼓吹，進位開府儀同三司，兼尚書左僕射、隴右行台，仍停 高平。二年，加都督三雍三秦二岐二華諸軍事、雍州刺史。天 光將率眾拒齊神武，遣問計於岳。岳報曰 ：「王家跨據三方， 士馬殷盛，高歡烏合之眾，豈能為敵。然師克在和，但願同心 戮力耳。若骨肉離隔，自相猜貳，則圖存不暇，安能制人。如 下官所見，莫若且鎮關中，以固根本；分遣銳師，與眾軍合勢。 進可以克敵，退可以克全 。」天光不從，果敗。岳率軍下隴赴 雍，擒天光弟顯壽以應齊神武。

wèi xiào wǔ jí wèi, jiā guān zhōng dà xíng tái, zēng yì qiān hù. yǒng xī èr nián, xiào wǔ mì lìng yuè tú qí shén wǔ, suì cì xīn xuè, chí yǐ jì yuè, zhào yuè dū du èr yōng èr huá èr qí bīn sì liáng sān yì bā èr xià wèi níng jīng èr shí zhōu zhū jūn shì dà dū dū. qí shén wǔ jì jì yuè xiōng dì gōng míng, yuè jù, nǎi yǔ tài zǔ xié qì. yǔ zài tài zǔ běn jì. yuè zì yì běi jìng, ān zhì biān fáng. lǜ zhòng qù píng liáng xī jiè, bù yíng shù shí lǐ, tuō yǐ mù mǎ yú yuán zhōu, wèi zì ān zhī jì. xiān shì, fèi yě tóu mò qí shòu luò gàn tiě lēi hú lǜ shā mén hú bá mí é tū hé dòu líng yī lì děng, bìng yōng zhòng zì shǒu, zhì shì jiē kuǎn fù. qín nán qín hé wèi sì zhōu cì shǐ yòu huì píng liáng, shòu yuè jié dù. wéi líng zhōu cì shǐ cáo ní bù yīng zhào, nǎi tōng shǐ yú qí shén wǔ. sān nián, yuè zhào hóu mò chén yuè yú gāo píng, jiāng tǎo zhī, lìng yuè wèi qián qū . ér yuè shòu qí shén wǔ mì zhǐ tú yuè, yuè fú zhī zhī yě, ér xiān yòu qīng yuè. yuè nǎi yòu yuè rù yíng, gòng lùn bīng shì, lìng qí xù yuán hóng jǐng zhǎn yuè yú mù zhōng. cháo yě mò bù tòng xī zhī. zèng shì zhōng tài fù lù shàng shū dū du guān zhōng sān shí zhōu zhū jūn shì dà jiāng jūn yōng zhōu cì shǐ, shì yuē wǔ zhuàng, zàng yǐ wáng lǐ.
魏孝武即位，加關中大行台，增邑千戶。永熙二年，孝武 密令岳圖齊神武，遂刺心血，持以寄岳，詔岳都督二雍二華二 岐豳四梁三益巴二夏蔚寧涇二十州諸軍事、大都督。齊神武既 忌岳兄弟功名，岳懼，乃與太祖協契。語在太祖本紀。岳自詣 北境，安置邊防。率眾趣平涼西界，布營數十里，托以牧馬於 原州，為自安之計。先是，費也頭万俟受洛干、鐵勒斛律沙門、 斛拔彌俄突、紇豆陵伊利等，並擁眾自守，至是皆款附。秦、 南秦、河、渭四州刺史又會平涼，受岳節度。唯靈州刺史曹泥 不應召，乃通使於齊神武。三年，岳召侯莫陳悅於高平，將討 之，令悅為前驅 。而悅受齊神武密旨圖岳，〔岳〕弗之知也， 而先又輕悅。悅乃誘岳入營，共論兵事，令其婿元洪景斬岳於 幕中。朝野莫不痛惜之。贈侍中、太傅、錄尚書、都督關中三 十州諸軍事、大將軍、雍州刺史，諡曰武壯，葬以王禮。

zi wěi sì, bài kāi fǔ yí tóng sān sī. bǎo dìng zhōng, lù yuè jiù dé, jìn wěi jué huò guó gōng, shàng tài zǔ nǚ.
子緯嗣，拜開府儀同三司。保定中，錄岳舊德，進緯爵霍 國公，尚太祖女。

hóu mò chén yuè, shǎo suí fù wèi tuó niú dū wèi. zhǎng yú xī, hǎo tián liè, biàn qí shè. huì mù zi zuò luàn, suì guī ěr zhū róng. róng yǐn wèi fǔ zhǎng liú cān jūn, shāo qiān dà dū dū. wèi xiào zhuāng dì chū, chú zhēng xī jiāng jūn jīn zǐ guāng lù dài fū fēng bǎi rén xiàn hóu, yì wǔ bǎi hù. ěr zhū tiān guāng xī tǎo, róng yǐ yuè wèi tiān guāng yòu dū du, běn guān rú gù. xī fá kè huò, gōng yà yú hè bá yuè. yǐ běn jiāng jūn chú shàn zhōu cì shǐ. jiàn míng zhōng, bài chē qí dà jiāng jūn wèi zhōu cì shǐ, jìn jué bái shuǐ jùn gōng, zēng yì wǔ bǎi hù. pǔ tài zhōng, chú biāo qí dà jiāng jūn yí tóng sān sī qín zhōu cì shǐ. jí tiān guāng fù luò, yuè yǔ yuè jù xià lǒng qù yōng zhōu, qín tiān guāng dì xiǎn shòu. wèi xiào wǔ chū, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī dū du lǒng yòu zhū jūn shì, réng jiā qín zhōu cì shǐ. jí yuè shā yuè, yuè zhòng mò bù fú cóng. yuè yóu yù, bù jí fǔ nà, nǎi qiān lǒng yòu. tài zǔ lēi zhòng tǎo zhī, yuè suì wáng bài. yǔ zài tài zǔ běn jì. yuè zǐ dì jí tóng móu shā yuè zhě bā jiǔ rén, bìng fú zhū. wéi zhōng bīng cān jūn dòu lú guāng zǒu zhì líng zhōu, hòu bēn jìn yáng. yuè zì shā yuè hòu, shén qíng huǎng hū, bù fù rú cháng. héng yán wǒ cái shuì jí mèng jiàn yuè yún: xiōng yù hé chù qù! suí zhú wǒ bù xiāng zhì . yīn cǐ mí bù zì ān, ér zhì pò miè.
侯莫陳悅，少隨父為駝牛都尉。長於西，好田獵，便騎射。 會牧子作亂，遂歸爾朱榮。榮引為府長流參軍，稍遷大都督。 魏孝莊帝初，除征西將軍、金紫光祿大夫、封柏人縣侯，邑五 百戶。爾朱天光西討，榮以悅為天光右都督，本官如故。西伐 克獲，功亞於賀拔岳。以本將軍除鄯州刺史。建明中，拜車騎 大將軍、渭州刺史，進爵白水郡公，增邑五百戶。普泰中，除 驃騎大將軍、儀同三司、秦州刺史。及天光赴洛，悅與岳俱下 隴趣雍州，擒天光弟顯壽。魏孝武初，加開府儀同三司、都督 隴右諸軍事，仍加秦州刺史。及悅殺岳，岳眾莫不服從。悅猶 豫，不即撫納，乃遷隴右。太祖勒眾討之，悅遂亡敗。語在太 祖本紀。悅子弟及同謀殺岳者八九人，並伏誅。唯中兵參軍豆 盧光走至靈州，後奔晉陽。悅自殺岳後，神情恍忽，不復如常。 恆言「我纔睡即夢見岳云：「兄欲何處去！」隨逐我不相置 」。 因此彌不自安，而致破滅。

niàn xián zì gài lú. měi róng zhì, pō shè shū shǐ. wèi ér tóng shí, zài xué zhōng dú shū, yǒu shàn xiāng zhě guò xué, zhū shēng jìng yì zhī, xián dú bù wǎng. xiào wèi zhū shēng yuē : nán ér sǐ shēng fù guì zài tiān yě, hé jù xiāng hū . shǎo zāo fù yōu, jū sàng yǒu xiào chēng. hòu yǐ pò wèi kě gū gōng, chú bié jiāng. xún zhāo wèi yún zhōu gāo chē xiān bēi děng, jiē jiàng xià zhī. chú jiǎ jié píng dōng jiāng jūn, fēng tún liú xiàn bó, yì wǔ bǎi hù. jiàn yì chū, wèi dà dū dū, zhèn jǐng xíng, jiā fǔ jūn jiāng jūn lí yáng jùn shǒu. ěr zhū róng rù luò, bài chē qí jiāng jūn yòu guāng lù dài fū tài pú qīng, jiān shàng shū yòu pú shè dōng dào héng tái, jìn jué píng ēn xiàn gōng, zēng yì wǔ bǎi hù. pǔ tài chū, chú shǐ chí jié yíng zhōu zhū jūn shì biāo qí jiāng jūn yíng zhōu cì shǐ. yǒng xī zhōng, bài dì yī lǐng mín qiú zhǎng, jiā sàn qí cháng shì, xíng nán yǎn zhōu shì. xún jìn hào biāo qí dà jiāng jūn, rù wèi diàn zhōng shàng shū, jiā yí tóng sān sī. wèi xiào wǔ yù tǎo qí shén wǔ, yǐ xián wèi zhōng jūn běi miàn dà dū dū, jìn jué ān dìng jùn gōng, zēng yì yī qiān hù, jiā shì zhōng kāi fǔ yí tóng sān sī. dà tǒng chū, bài tài wèi, chū wèi qín zhōu cì shǐ, jiā tài fù, gěi hòu bù gǔ chuī. sān nián, zhuǎn tài shī dū du hé liáng guā shàn wèi táo shā qī zhōu zhū jūn shì dà jiāng jūn hé zhōu cì shǐ. jiǔ zhī hái cháo, jiān lù shàng shū shì. hé qiáo zhī yì, xián bù lì zhàn, nǎi xiān hái, zì shì míng yù pō jiǎn. wǔ nián, chú dū du qín wèi yuán jīng sì zhōu zhū jūn shì qín zhōu cì shǐ. hōng yú zhōu. shì yuē zhāo dìng. xián yú zhū gōng jiē wèi fù dǎng, zì tài zǔ yǐ xià, xián bài jìng zhī. zi huá, xìng hé hòu, yǒu zhǎng zhě fēng. guān zhì kāi fǔ yí tóng sān sī hé zhōu cì shǐ.
念賢字蓋盧。美容質，頗涉書史。為兒童時，在學中讀書， 有善相者過學，諸生競詣之，賢獨不往。笑謂諸生曰 ：「男兒 死生富貴在天也，何遽相乎 。」少遭父憂，居喪有孝稱。後以 破衛可孤功，除別將。尋招慰雲州高車、鮮卑等，皆降下之。 除假節、平東將軍，封屯留縣伯，邑五百戶。建義初，為大都 督，鎮井陘，加撫軍將軍、黎陽郡守。爾朱榮入洛，拜車騎將 軍、右光祿大夫、太僕卿，兼尚書右僕射、東〔道〕行台，進 爵平恩縣公，增邑五百戶。普泰初，除使持節、瀛州諸軍事、 驃騎將軍、瀛州刺史。永熙中，拜第一領民酋長，加散騎常侍， 行南兗州事。尋進號驃騎大將軍，入為殿中尚書，加儀同三司。 魏孝武欲討齊神武，以賢為中軍北面大都督，進爵安定郡公， 增邑一千戶，加侍中、開府儀同三司。大統初，拜太尉，出為 秦州刺史，加太傅，給後部鼓吹。三年，轉太師、都督河涼瓜 鄯渭洮沙七州諸軍事、大將軍、河州刺史。久之還朝，兼錄尚 書事。河橋之役，賢不力戰，乃先還，自是名譽頗減。五年， 除都督秦渭原涇四州諸軍事、秦州刺史。薨於州。諡曰昭定。 賢於諸公皆為父黨，自太祖以下，咸拜敬之。子華，性和 厚，有長者風。官至開府儀同三司、合州刺史。

shǐ chén yuē: shèng yuè kūn jì, yǐ yǒng lüè zhī zī, dāng chí jìng zhī jì, bìng yāo shí tóu xì, zhǎn xiào lì gōng. shǐ zé wěi zhì ěr zhū, zhōng nǎi jié kuǎn gāo shì, tài chāng zhī hòu, jí dì tú gāo, chá qí suǒ yóu, gù fēi shǒu jié zhī shì. jí shèng chuí chì jiāng zuǒ, yōu wèi shì zhī wēi wáng, fèn yì guān xī, gǎn liáng cháo zhī gù yù, yǒu zhǎng zhě zhī fēng yǐ. zhōng néng bǎo qí róng chǒng, liáng yǒu yǐ yān. yuè yǐ èr qiān zhī léi bīng, kàng sān qín zhī qíng dí, fèn qí zhì yǒng, kè jiǎn xiōng qú, zá zhǒng wèi wēi, xiá fāng mù yì, sī yì yī shí zhī shèng yě. zú yǐ xūn gāo sù huò, wú bèi yīng lù. xī zāi! chén shè shǒu shì bù zhōng, yǒu hàn yīn ér chuàng yè hè bá yuán gōng sù yǔn, tài zǔ jiè yǐ kāi jī. bù yǒu suǒ fèi, jūn hé yǐ xìng, xìn hū qí rán yǐ.
史臣曰：勝、岳昆季，以勇略之姿，當馳競之際，並邀時 投隙，展效立功。始則委質爾朱，中乃結款高氏，太昌之後， 即帝圖高，察其所由，固非守節之士。及勝垂翅江左，憂魏室 之危亡，奮翼關西，感梁朝之顧遇，有長者之風矣。終能保其 榮寵，良有以焉。岳以二千之羸兵，抗三秦之勍敵，奮其智勇， 克翦凶渠，雜種畏威，遐方慕義，斯亦一時之盛也。卒以勛高 速禍，無備嬰戮。惜哉！陳涉首事不終，有漢因而創業；賀拔 元功夙殞，太祖藉以開基。「不有所廢，君何以興」，信乎其然 矣。