gǔ zhī shàn yòng tiān xià zhě, bì liàng tiān xià zhī quán, ér chuāi zhū hóu zhī qíng. liàng quán bù shěn, bù shǎo qiáng ruò qīng zhòng zhī chēng chuǎi qíng bù shěn, bù zhī yǐn nì biàn huà zhī dòng jìng. hé wèi liàng quán? yuē: dù yú dà xiǎo, móu yú zhòng guǎ. chēng huò cái yǒu wú, liào rén mín duō shǎo ráo fá, yǒu yú bù zú jǐ hé? biàn dì xíng zhī xiǎn yì shú lì shú hài? móu lǜ shú zhǎng shú duǎn? qún chén zhī qīn shū, shú xián shú bù xiào? yǔ bīn kè zhī zhī ruì shú shǎo shú duō? guān tiān shí zhī huò fú, shú jí shú xiōng? zhū hòu zhī qīn shú yòng shú bù yòng? bǎi xìng zhī xīn qù jiù biàn huà, shú ān shú wēi? shú hǎo shú zēng? fǎn cè shú biàn shú zhī? rú cǐ zhě, shì wèi liàng quán.
古之善用天下者,必量天下之權,而揣諸侯之情。量權不審,不少強弱輕重之稱;揣情不審,不知隱匿變化之動靜。何謂量權?曰:「度於大小,謀於眾寡。稱貨財有無,料人民多少、饒乏,有餘不足幾何?辨地形之險易孰利、孰害?謀慮孰長、孰短?群臣之親疏,孰賢、孰不肖?與賓客之知睿孰少、孰多?觀天時之禍福,孰吉、孰凶?諸候之親孰用、孰不用?百姓之心去就變化,孰安、孰危?孰好、孰憎?反側孰便、孰知?如此者,是謂量權。」
chuǎi qíng zhě, bì yǐ qí shén xǐ zhī shí, wǎng ér jí qí yù yě, qí yǒu yù yě, bù néng yǐn qí qíng bì yǐ qí shén jù zhī shí, wǎng ér jí qí è yě, jù yǒu è yě, bù néng yǐn qí qíng: qíng yù bì zhī qí biàn. gǎn dòng ér bù zhī qí biàn zhě, nǎi qiě cuò qí rén wù yǔ yǔ, ér gèng wèn suǒ qīn, zhī qí suǒ ān. fū qíng biàn yú nèi zhě, xíng jiàn yú wài gù cháng bì yǐ qí jiàn zhě, ér zhī qí yǐn zhě cǐ suǒ wèi cè shēn chuǎi qíng.
揣情者,必以其甚喜之時,往而極其欲也,其有欲也,不能隱其情;必以其甚懼之時,往而極其惡也,具有惡也,不能隱其情:情慾必知其變。感動而不知其變者,乃且錯其人勿與語,而更問所親,知其所安。夫情變於內者,形見於外;故常必以其見者,而知其隱者;此所謂測深揣情。
gù jì guó shì zhě, zé dāng shěn liàng quán shuō rén zhǔ, zé dāng shěn chuǎi qíng móu lǜ qíng yù bì chū yú cǐ. nǎi kě guì nǎi kě jiàn nǎi kě zhòng nǎi kě qīng nǎi kě lì nǎi kě hài nǎi kě chéng nǎi kě bài, qí shù yī yě. gù suī yǒu xiān wáng zhī dào shèng zhì zhī móu, fēi chuǎi qíng, yǐn nì wú suǒ suǒ zhī. cǐ móu zhī běn yě, ér shuō zhī fǎ yě. cháng yǒu shì yú rén, rén mò néng xiān. xiān shì ér zhì, cǐ zuì nán wèi. gù yuē chuǎi qíng zuì nán shǒu sī. yán bì shí qí móu lǜ, gù guān yuān fēi rú dòng, wú bù yǒu lì hài, kě yǐ shēng shì biàn. shēng shì kàn, jǐ zhī shì yě. cǐ chuǎi qíng shì yán chéng wén zhāng, ér hòu lùn zhī.
故計國事者,則當審量權;說人主,則當審揣情;謀慮情慾必出於此。乃可貴、乃可賤、乃可重、乃可輕、乃可利、乃可害、乃可成、乃可敗,其數一也。故雖有先王之道、聖智之謀,非揣情,隱匿無所索之。此謀之本也,而說之法也。常有事於人,人莫能先。先事而至,此最難為。故曰「揣情最難守司」。言必時其謀慮,故觀蜎飛蠕動,無不有利害,可以生事變。生事看,幾之勢也。此揣情飾言成文章,而後論之。