gǔ zhī dà huà zhě, nǎi yǔ wú xíng jù shēng. fǎn yǐ guān wǎng, fù yǐ yàn lái fǎn yǐ zhī gǔ, fù yǐ zhī jīn fǎn yǐ zhī bǐ, fù yǐ zhī jǐ. dòng jìng xū shí zhī lǐ, bù hé lái jīn, fǎn gǔ ér qiú zhī. shì yǒu fǎn ér dé fù zhě, shèng rén zhī yì yě, bù kě bù chá.
古之大化者，乃與無形俱生。反以觀往，覆以驗來；反以知古，覆以知今；反以知彼，覆以知己。動靜虛實之理，不合來今，反古而求之。事有反而得覆者，聖人之意也，不可不察。

rén yán zhě, dòng yě jǐ mò zhě, jìng yě. yīn qí yán, tīng qí cí. yán yǒu bù hé zhě, fǎn ér qiú zhī, qí yīng bì chū. yán yǒu xiàng, shì yǒu bǐ. qí yǒu xiàng bǐ, yǐ guān qí cì. xiàng zhě xiàng qí shì, bǐ zhě bǐ qí cí yě. yǐ wú xíng qiú yǒu shēng, qí diào yǔ hé shì, dé rén shí yě. ruò zhāng zhì wǎng ér qǔ shòu yě, duō zhāng qí huì ér sī zhī. dào hé qí shì, bǐ zì chū zhī, cǐ diào rén zhī wǎng yě. cháng chí qí wǎng qū zhī, qí yán wú bǐ, nǎi wèi zhī biàn, yǐ xiàng dòng zhī, yǐ bào qí xīn, jiàn qí qíng, suí ér mù zhī. jǐ fǎn wǎng, bǐ fù lái, yán yǒu xiàng bǐ, yīn ér dìng jī. zhòng zhī xí zhī, fǎn zhī fù zhī, wàn shì bù shī qí cí, shèng rén suǒ yòu yú zhì, shì jiē bù yí.
人言者，動也；己默者，靜也。因其言，聽其辭。言有不合者，反而求之，其應必出。言有象，事有比。其有象比，以觀其次。象者象其事，比者比其辭也。以無形求有聲，其釣語合事，得人實也。若張置網而取獸也，多張其會而司之。道合其事，彼自出之，此釣人之網也。常持其網驅之，其言無比，乃為之變，以象動之，以報其心，見其情，隨而牧之。己反往，彼覆來，言有象比，因而定基。重之襲之，反之覆之，萬事不失其辭，聖人所誘愚智，事皆不疑。

gǔ shàn fǎn tīng zhě, nǎi biàn guǐ shén yǐ dé qí qíng. qí biàn dāng yě, ér mù zhī shěn yě. mù zhī bù shěn, dé qíng bù míng dé qíng bù míng, dìng jī bù shěn. biàn xiàng bǐ, bì yǒu fǎn cí, yǐ hái tīng zhī. yù wén qí shēng fǎn mò, yù zhāng fǎn liǎn, yù gāo fǎn xià, yù qǔ fǎn yǔ. yù kāi qíng zhě, xiàng ér bǐ zhī, yǐ mù qí cí, tóng shēng xiāng hū, shí lǐ tóng guī. huò yīn cǐ, huò yīn bǐ, huò yǐ shì shàng, huò yǐ mù xià, cǐ tīng zhēn wěi zhī tóng yì, dé qí qíng zhà yě. dòng zuò yán mò, yǔ cǐ chū rù, xǐ nù yóu cǐ yǐ jiàn qí shì, jiē yǐ xiān dìng wèi zhī fǎ zé. yǐ fǎn qiú fù, guān qí suǒ tuō. gù yòng cǐ zhě, jǐ yù píng jìng, yǐ tīng qí cí, chá qí shì, lùn wàn wù, bié xióng cí. suī fēi qí shì, jiàn wēi zhī lèi. ruò tàn rén ér jū qí nèi, liàng qí néng shè qí yì yě. fú yīng bù shī, rú téng shé zhī suǒ zhǐ, ruò yì zhī yǐn shǐ.
古善反聽者，乃變鬼神以得其情。其變當也，而牧之審也。牧之不審，得情不明；得情不明，定基不審。變象比，必有反辭，以還聽之。欲聞其聲反默，欲張反斂，欲高反下，欲取反與。欲開情者，象而比之，以牧其辭，同聲相呼，實理同歸。或因此，或因彼，或以事上，或以牧下，此聽真偽、知同異，得其情詐也。動作言默，與此出入，喜怒由此以見其式，皆以先定為之法則。以反求復，觀其所託。故用此者，己欲平靜，以聽其辭，察其事，論萬物，別雄雌。雖非其事，見微知類。若探人而居其內，量其能射其意也。符應不失，如騰蛇之所指，若羿之引矢。

gù zhī zhī shǐ jǐ, zì zhī ér hòu zhī rén yě. qí xiāng zhī yě, ruò bǐ mù zhī yú. qí cì yán yě, ruò shēng zhī yǔ xiǎng jiàn qí xíng yě, ruò guāng zhī yǔ yǐng yě qí chá yán yě, bù shī ruò cí shí zhī qǔ zhēn, shé zhī qǔ fán gǔ. qí yǔ rén yě wēi, qí jiàn qíng yě jí. rú yīn yǔ yáng, rú yáng yǔ yīn rú yuán yǔ fāng, rú fāng yǔ yuán. wèi jiàn xíng yuán yǐ dào zhī, jì jiàn xíng fāng yǐ shì zhī. jìn tuì zuǒ yòu, yǐ shì sī zhī. jǐ bù xiān dìng, mù rén bù zhèng, shì yòng bù qiǎo, shì wèi wàng qíng shī dào jǐ shěn xiān dìng yǐ mù rén, cè ér wú xíng róng, mò jiàn qí mén, shì wèi tiān shén.
故知之始己，自知而後知人也。其相知也，若比目之魚。其伺言也，若聲之與響；見其形也，若光之與影也；其察言也，不失若磁石之取針，舌之取燔骨。其與人也微，其見情也疾。如陰與陽，如陽與陰；如圓與方，如方與圓。未見形圓以道之，既見形方以事之。進退左右，以是司之。己不先定，牧人不正，事用不巧，是謂「忘情失道」；己審先定以牧人，策而無形容，莫見其門，是謂「天神」。