fán zhì zhī dà zhě, fēi wèi qí shǎng fá zhī dāng yě. shǎng wú gōng zhī rén, fá bù gū zhī mín, fēi wèi míng yě. shǎng yǒu gōng, fá yǒu zuì, ér bù shī qí rén, fāng zài yú rén zhě yě, fēi néng shēng gōng zhǐ guò zhě yě. shì gù jìn jiān zhī fǎ, tài shàng jìn qí xīn, qí cì jìn qí yán, qí cì jìn qí shì. jīn shì jiē yuē:" zūn zhǔ ān guó zhě, bì yǐ rén yì zhì néng", ér bù zhī bēi zhǔ wēi guó zhě zhī bì yǐ rén yì zhì néng yě. gù yǒu dào zhī zhǔ, yuǎn rén yì, qù zhì néng, fú zhī yǐ fǎ. shì yǐ yù guǎng ér míng wēi, mín zhì ér guó ān, zhī yòng mín zhī fǎ yě. fán shù yě zhě, zhǔ zhī suǒ yǐ zhí yě fǎ yě zhě, guān zhī suǒ yǐ shī yě. rán shǐ láng zhōng rì wén dào yú láng mén zhī wài, yǐ zhì yú jìng nèi rì jiàn fǎ, yòu fēi qí nán zhě yě.
凡治之大者,非谓其赏罚之当也。赏无功之人,罚不辜之民,非谓明也。赏有功,罚有罪,而不失其人,方在于人者也,非能生功止过者也。是故禁奸之法,太上禁其心,其次禁其言,其次禁其事。今世皆曰:“尊主安国者,必以仁义智能”,而不知卑主危国者之必以仁义智能也。故有道之主,远仁义,去智能,服之以法。是以誉广而名威,民治而国安,知用民之法也。凡术也者,主之所以执也;法也者,官之所以师也。然使郎中日闻道于郎门之外,以至于境内日见法,又非其难者也。
xī zhě yǒu hù shì yǒu shī dù, huān dōu shì yǒu gū nán, sān miáo yǒu chéng jū, jié yǒu hóu chǐ, zhòu yǒu chóng hóu hǔ, jìn yǒu yōu shī, cǐ liù rén zhě, wáng guó zhī chén yě. yán shì rú fēi, yán fēi rú shì, nèi xiǎn yǐ zéi, qí wài xiǎo jǐn, yǐ zhēng qí shàn chēng dào wǎng gǔ, shǐ liáng shì jǔ shàn chán qí zhǔ, yǐ jí jīng wēi, luàn zhī yǐ qí suǒ hǎo: cǐ fū láng zhōng zuǒ yòu zhī lèi zhě yě. wǎng shì zhī zhǔ, yǒu de rén ér shēn ān guó cún zhě, yǒu de rén ér shēn wēi guó wáng zhě. dé rén zhī míng yī yě, ér lì hài xiāng qiān wàn yě, gù rén zhǔ zuǒ yòu bù kě bù shèn yě. wéi rén zhǔ zhě chéng míng yú chén zhī suǒ yán, zé bié xián bù xiào rú hēi bái yǐ.
昔者有扈氏有失度,讙兜氏有孤男,三苗有成驹,桀有侯侈,纣有崇侯虎,晋有优施,此六人者,亡国之臣也。言是如非,言非如是,内险以贼,其外小谨,以征其善;称道往古,使良事沮;善禅其主,以集精微,乱之以其所好:此夫郎中左右之类者也。往世之主,有得人而身安国存者,有得人而身危国亡者。得人之名一也,而利害相千万也,故人主左右不可不慎也。为人主者诚明于臣之所言,则别贤不肖如黑白矣。
ruò fú xǔ yóu xù yá jìn bó yáng qín diān jié wèi qiáo rú hú bù jī zhòng míng dǒng bù shí biàn suí wù guāng bó yí shū qí, cǐ shí èr zhě, jiē shàng jiàn lì bù xǐ, xià lín nàn bù kǒng, huò yǔ zhī tiān xià ér bù qǔ, yǒu cuì rǔ zhī míng, zé bù lè shí gǔ zhī lì. fū jiàn lì bù xǐ, shàng suī hòu shǎng, wú yǐ quàn zhī lín nàn bù kǒng, shàng suī yán xíng, wú yǐ wēi zhī: cǐ zhī wèi bù lìng zhī mín yě. cǐ shí èr rén zhě, huò fú sǐ yú kū xué, huò gǎo sǐ yú cǎo mù, huò jī è yú shān gǔ, huò chén nì yú shuǐ quán. yǒu rú cǐ, xiān gǔ shèng wáng jiē bù néng chén, dāng jīn zhī shì, jiāng ān yòng zhī?
若夫许由、续牙、晋伯阳、秦颠颉、卫侨如、狐不稽、重明、董不识、卞随、务光、伯夷、叔齐,此十二者,皆上见利不喜,下临难不恐,或与之天下而不取,有萃辱之名,则不乐食谷之利。夫见利不喜,上虽厚赏,无以劝之;临难不恐,上虽严刑,无以威之:此之谓不令之民也。此十二人者,或伏死于窟穴,或槁死于草木,或饥饿于山谷,或沉溺于水泉。有如此,先古圣王皆不能臣,当今之世,将安用之?
ruò fú guān lóng páng wáng zǐ bǐ gàn suí jì liáng chén xiè yě chǔ shēn xū wú zǐ xū, cǐ liù rén zhě, jiē jí zhēng qiáng jiàn yǐ shèng qí jūn. yán tīng shì xíng, zé rú shī tú zhī shì yī yán ér bù tīng, yī shì zé bù xíng, zé líng qí zhǔ yǐ yǔ, dài zhī yǐ qí shēn, suī sǐ jiā pò, yào lǐng bù shǔ, shǒu zú yì chù, bù nán wéi yě. rú cǐ chén zhě, xiān gǔ shèng wáng jiē bù néng rěn yě, dāng jīn zhī shí, jiāng ān yòng zhī?
若夫关龙逄、王子比干、随季梁、陈泄冶、楚申胥、吴子胥,此六人者,皆疾争强谏以胜其君。言听事行,则如师徒之势;一言而不听,一事则不行,则陵其主以语,待之以其身,虽死家破,要领不属,手足异处,不难为也。如此臣者,先古圣王皆不能忍也,当今之时,将安用之?
ruò fú qí tián héng sòng zǐ hǎn lǔ jì sūn yì rú jìn qiáo rú wèi zi nán jìn zhèng tài zǎi xīn chǔ bái gōng zhōu dān tú yàn zi zhī, cǐ jiǔ rén zhě zhī wèi qí chén yě, jiē péng dǎng bǐ zhōu yǐ shì qí jūn, yǐn zhèng dào ér xíng sī qū, shàng bī jūn, xià luàn zhì, yuán wài yǐ náo nèi, qīn xià yǐ móu shàng, bù nán wéi yě. rú cǐ chén zhě, wéi shèng wáng zhì zhǔ néng jìn zhī, ruò fú hūn luàn zhī jūn, néng jiàn zhī hū?
若夫齐田恒、宋子罕、鲁季孙意如、晋侨如、卫子南劲、郑太宰欣、楚白公、周单荼、燕子之,此九人者之为其臣也,皆朋党比周以事其君,隐正道而行私曲,上逼君,下乱治,援外以挠内,亲下以谋上,不难为也。如此臣者,唯圣王智主能禁之,若夫昏乱之君,能见之乎?
ruò fú hòu jì gāo yáo yī yǐn zhōu gōng dàn tài gōng wàng guǎn zhòng xí péng bǎi lǐ xī jiǎn shū jiù fàn zhào xiāng fàn lǐ dài fū zhǒng féng tóng huá dēng, cǐ shí wǔ rén zhě wèi qí chén yě, jiē sù xīng yè mèi, dān shēn jiàn tǐ, sǒng xīn bái yì míng xíng pì zhì guān zhí yǐ shì qí jūn, jìn shàn yán tōng dào fǎ ér bù gǎn jīn qí shàn, yǒu chéng gōng lì shì ér bù gǎn fá qí láo bù nán pò jiā yǐ biàn guó, shā shēn yǐ ān zhǔ, yǐ qí zhǔ wèi gāo tiān tài shān zhī zūn, ér yǐ qí shēn wéi hè gǔ wěi zhī bēi zhǔ yǒu míng míng guǎng yù yú guó, ér shēn bù nán shòu hè gǔ wěi zhī bēi. rú cǐ chén zhě, suī dāng hūn luàn zhī zhǔ shàng kě zhì gōng, kuàng yú xiǎn míng zhī zhǔ hū? cǐ wèi bà wáng zhī zuǒ yě.
若夫后稷、皋陶、伊尹、周公旦、太公望、管仲、隰朋、百里奚、蹇叔、舅犯、赵襄、范蠡、大夫种、逢同、华登,此十五人者为其臣也,皆夙兴夜寐,单身贱体,竦心白意;明刑辟、治官职以事其君,进善言、通道法而不敢矜其善,有成功立事而不敢伐其劳;不难破家以便国,杀身以安主,以其主为高天泰山之尊,而以其身为壑谷洧之卑;主有明名广誉于国,而身不难受壑谷洧之卑。如此臣者,虽当昏乱之主尚可致功,况于显明之主乎?此谓霸王之佐也。
ruò fú zhōu huá zhī zhèng wáng sūn shēn chén gōng sūn níng yí xíng fù jīng yù yǐn shēn hài suí shǎo shī yuè zhǒng gàn wú wáng sūn jìn yáng chéng xiè qí shù diāo yì yá, cǐ shí èr rén zhě zhī wèi qí chén yě, jiē sī xiǎo lì ér wàng fǎ yì, jìn zé yǎn bì xián liáng yǐ yīn àn qí zhǔ, tuì zé náo luàn bǎi guān ér wèi huò nán jiē fǔ qí jūn, gòng qí yù, gǒu dé yī shuō yú zhǔ, suī pò guó shā zhòng, bù nán wéi yě. yǒu chén rú cǐ, suī dāng shèng wáng shàng kǒng duó zhī, ér kuàng hūn luàn zhī jūn, qí néng wú shī hū? yǒu chén rú cǐ zhě, jiē shēn sǐ guó wáng, wèi tiān xià xiào. gù zhōu wēi gōng shēn shā, guó fēn wéi èr zhèng zi yáng shēn shā, guó fēn wéi sān chén líng shēn sǐ yú xià zhēng shū shì jīng líng wáng sǐ yú gān xī zhī shàng suí wáng yú jīng wú bìng yú yuè zhī bó miè yú jìn yáng zhī xià huán gōng shēn sǐ qī rì bù shōu. gù yuē: tāo yú zhī chén, wéi shèng wáng zhī zhī, ér luàn zhǔ jìn zhī, gù zhì shēn sǐ guó wáng.
若夫周滑之、郑王孙申、陈公孙宁、仪行父、荆芋尹申亥、随少师、越种干、吴王孙、晋阳成泄、齐竖刁、易牙,此十二人者之为其臣也,皆思小利而忘法义,进则掩蔽贤良以阴暗其主,退则挠乱百官而为祸难;皆辅其君,共其欲,苟得一说于主,虽破国杀众,不难为也。有臣如此,虽当圣王尚恐夺之,而况昏乱之君,其能无失乎?有臣如此者,皆身死国亡,为天下笑。故周威公身杀,国分为二;郑子阳身杀,国分为三;陈灵身死于夏征舒氏;荆灵王死于乾谿之上;随亡于荆;吴并于越;知伯灭于晋阳之下;桓公身死七日不收。故曰:謟谀之臣,唯圣王知之,而乱主近之,故至身死国亡。
shèng wáng míng jūn zé bù rán, nèi jǔ bù bì qīn, wài jǔ bù bì chóu. shì zài yān, cóng ér jǔ zhī fēi zài yān, cóng ér fá zhī. shì yǐ xián liáng suì jìn ér jiān xié bìng tuì, gù yī jǔ ér néng fú zhū hóu. qí zài jì yuē: yáo yǒu dān zhū, ér shùn yǒu shāng jūn, qǐ yǒu wǔ guān, shāng yǒu tài jiǎ, wǔ wáng yǒu guǎn cài. wǔ wáng zhī suǒ zhū zhě, jiē fù xiōng zǐ dì zhī qīn yě, ér suǒ shā wáng qí shēn cán pò qí jiā zhě hé yě? yǐ qí hài guó shāng mín bài fǎ lèi yě. guān qí suǒ jǔ, huò zài shān lín sǒu zé yán xué zhī jiān, huò zài líng yǔ xiè xiè chán suǒ zhī zhōng, huò zài gē pēng chú mù fàn niú zhī shì. rán míng zhǔ bù xiū qí bēi jiàn yě, yǐ qí néng, wèi kě yǐ míng fǎ, biàn guó lì mín, cóng ér jǔ zhī, shēn ān míng zūn.
圣王明君则不然,内举不避亲,外举不避仇。是在焉,从而举之;非在焉,从而罚之。是以贤良遂进而奸邪并退,故一举而能服诸侯。其在记曰:尧有丹朱,而舜有商均,启有五观,商有太甲,武王有管、蔡。五王之所诛者,皆父兄子弟之亲也,而所杀亡其身残破其家者何也?以其害国伤民败法类也。观其所举,或在山林薮泽岩穴之间,或在囹圄緤绁缠索之中,或在割烹刍牧饭牛之事。然明主不羞其卑贱也,以其能,为可以明法,便国利民,从而举之,身安名尊。
luàn zhǔ zé bù rán, bù zhī qí chén zhī yì xíng, ér rèn zhī yǐ guó, gù xiǎo zhī míng bēi dì xuē, dà zhī guó wáng shēn sǐ. bù míng yú yòng chén yě. wú shù yǐ dù qí chén zhě, bì yǐ qí zhòng rén zhī kǒu duàn zhī. zhòng rén suǒ yù, cóng ér yuè zhī zhòng zhī suǒ fēi, cóng ér zēng zhī. gù wéi rén chén zhě pò jiā cán suì, nèi gòu dǎng yǔ wài jiē xiàng zú yǐ wéi yù, cóng yīn yuē jié yǐ xiāng gù yě, xū xiāng yǔ jué lù yǐ xiāng quàn yě. yuē:" yǔ wǒ zhě jiāng lì zhī, bù yǔ wǒ zhě jiāng hài zhī." zhòng tān qí lì, jié qí wēi:" bǐ chéng xǐ, zé néng lì jǐ jì nù, zé néng hài jǐ." zhòng guī ér mín liú zhī, yǐ yù yíng yú guó, fā wén yú zhǔ. zhǔ bù néng lǐ qí qíng, yīn yǐ wéi xián. bǐ yòu shǐ jué zhà zhī shì, wài jiǎ wèi zhū hóu zhī chǒng shǐ, jiǎ zhī yǐ yú mǎ, xìn zhī yǐ ruì jié, zhèn zhī yǐ cí lìng, zī zhī yǐ bì bó, shǐ zhū hóu yín shuō qí zhǔ, wēi xié sī ér gōng yì. suǒ wéi shǐ zhě, yì guó zhī zhǔ yě suǒ wéi tán zhě, zuǒ yòu zhī rén yě. zhǔ shuō qí yán ér biàn qí cí, yǐ cǐ rén zhě tiān xià zhī xián shì yě. nèi wài zhī yú zuǒ yòu, qí fěng yī ér yǔ tóng. dà zhě bù nán bēi shēn zūn wèi yǐ xià zhī, xiǎo zhě gāo jué zhòng lù yǐ lì zhī. fū jiān rén zhī jué lù zhòng ér dǎng yǔ mí zhòng, yòu yǒu jiān xié zhī yì, zé jiān chén yù fǎn ér shuō zhī, yuē:" gǔ zhī suǒ wèi shèng jūn míng wáng zhě, fēi cháng yòu ruò yě, jí yǐ cì xù yě yǐ qí gòu dǎng yǔ, jù xiàng zú, bī shàng shì jūn ér qiú qí lì yě." bǐ yuē:" hé zhī qí rán yě?" yīn yuē:" shùn bī yáo, yǔ bī shùn, tāng fàng jié, wǔ wáng fá zhòu. cǐ sì wáng zhě, rén chén shì qí jūn zhě yě, ér tiān xià yù zhī. chá sì wáng zhī qíng, tān de rén zhī yì yě dù qí xíng, bào luàn zhī bīng yě. rán sì wáng zì guǎng cuò yě, ér tiān xià chēng dà yān zì xiǎn míng yě, ér tiān xià chēng míng yān. zé wēi zú yǐ lín tiān xià, lì zú yǐ gài shì, tiān xià cóng zhī." yòu yuē:" yǐ jīn shí zhī suǒ wén, tián chéng zi qǔ qí, sī chéng zi hǎn qǔ sòng, tài zǎi xīn qǔ zhèng, dān shì qǔ zhōu, yì yá zhī qǔ wèi, hán wèi zhào sān zi fēn jìn, cǐ liù rén zhě, chén zhī shì qí jūn zhě yě." jiān chén wén cǐ, rán jǔ ěr yǐ wéi shì yě. gù nèi gòu dǎng yǔ, wài shū xiàng zú, guān shí fā shì, yī jǔ ér qǔ guó jiā. qiě fú nèi yǐ dǎng yǔ jié shì qí jūn, wài yǐ zhū hóu zhī huān jiāo yì qí guó, yǐn dūn shì, chí sī qū, shàng jìn jūn, xià náo zhì zhě, bù kě shèng shǔ yě. shì hé yě? zé bù míng yú zé chén yě. jì yuē:" zhōu xuān wáng yǐ lái, wáng guó shù shí, qí chén shì qí jūn qǔ guó zhě zhòng yǐ." rán zé nán zhī cóng nèi qǐ yǔ cóng wài zuò zhě xiāng bàn yě. néng yī jǐn qí mín lì, pò guó shā shēn zhě, shàng jiē xián zhǔ yě. ruò fú zhuǎn shēn fǎ yì wèi, quán zhòng fù guó, zuì qí bìng yě.
乱主则不然,不知其臣之意行,而任之以国,故小之名卑地削,大之国亡身死。不明于用臣也。无数以度其臣者,必以其众人之口断之。众人所誉,从而悦之;众之所非,从而憎之。故为人臣者破家残賥,内构党与、外接巷族以为誉,从阴约结以相固也,虚相与爵禄以相劝也。曰:“与我者将利之,不与我者将害之。”众贪其利,劫其威:“彼诚喜,则能利己;忌怒,则能害己。”众归而民留之,以誉盈于国,发闻于主。主不能理其情,因以为贤。彼又使谲诈之士,外假为诸侯之宠使,假之以舆马,信之以瑞节,镇之以辞令,资之以币帛,使诸侯淫说其主,微挟私而公议。所为使者,异国之主也;所为谈者,左右之人也。主说其言而辩其辞,以此人者天下之贤士也。内外之于左右,其讽一而语同。大者不难卑身尊位以下之,小者高爵重禄以利之。夫奸人之爵禄重而党与弥众,又有奸邪之意,则奸臣愈反而说之,曰:“古之所谓圣君明王者,非长幼弱也,及以次序也;以其构党与,聚巷族,逼上弑君而求其利也。”彼曰:“何知其然也?”因曰:“舜逼尧,禹逼舜,汤放桀,武王伐纣。此四王者,人臣弑其君者也,而天下誉之。察四王之情,贪得人之意也;度其行,暴乱之兵也。然四王自广措也,而天下称大焉;自显名也,而天下称明焉。则威足以临天下,利足以盖世,天下从之。”又曰:“以今时之所闻,田成子取齐,司城子罕取宋,太宰欣取郑,单氏取周,易牙之取卫,韩、魏、赵三子分晋,此六人者,臣之弑其君者也。”奸臣闻此,然举耳以为是也。故内构党与,外摅巷族,观时发事,一举而取国家。且夫内以党与劫弑其君,外以诸侯之讙骄易其国,隐敦适,持私曲,上禁君,下挠治者,不可胜数也。是何也?则不明于择臣也。记曰:“周宣王以来,亡国数十,其臣弑其君取国者众矣。”然则难之从内起与从外作者相半也。能一尽其民力,破国杀身者,尚皆贤主也。若夫转身法易位,全众傅国,最其病也。
wéi rén zhǔ zhě, chéng míng yú chén zhī suǒ yán, zé suī yì chí chěng, zhuàng zhōng wǔ nǚ, guó yóu qiě cún yě bù míng chén zhī suǒ yán, suī jié jiǎn qín láo, bù yī è shí, guó yóu zì wáng yě. zhào zhī xiān jūn jìng hóu, bù xiū dé xíng, ér hǎo zòng yù, shì shēn tǐ zhī suǒ ān, ěr mù zhī suǒ lè, dōng rì yì, xià fú yín, wèi cháng yè, shù rì bù fèi yù shāng, bù néng yǐn zhě yǐ tǒng guàn qí kǒu, jìn tuì bù sù yìng duì bù gōng zhě zhǎn yú qián. gù jū chǔ yǐn shí rú cǐ qí bù jié yě. zhì xíng shā lù rú cǐ qí wú dù yě, rán jìng hóu xiǎng guó shù shí nián, bīng bù dùn yú dí guó, dì bù kuī yú sì lín, nèi wú jūn chén bǎi guān zhī luàn, wài wú zhū hóu lín guó zhī huàn, míng yú suǒ yǐ rèn chén yě. yàn jūn zǐ kuài, shào gōng zhī hòu yě, dì fāng shù qiān lǐ, chí jǐ shù shí wàn, bù ān zǐ nǚ zhī lè, bù tīng zhōng shí zhī shēng, nèi bù yīn wū chí tái xiè, wài bù yì tián liè, yòu qīn cāo lěi nòu yǐ xiū quǎn mǔ. zi kuài zhī kǔ shēn yǐ yōu mín rú cǐ qí shén yě, suī gǔ zhī suǒ wèi shèng wáng míng jūn zhě, qí qín shēn ér yōu shì bù shèn yú cǐ yǐ. rán ér zi kuài shēn sǐ guó wáng, duó yú zi zhī, ér tiān xià xiào zhī. cǐ qí hé gù yě? bù míng hū suǒ yǐ rèn chén yě.
为人主者,诚明于臣之所言,则虽弋驰骋,撞钟舞女,国犹且存也;不明臣之所言,虽节俭勤劳,布衣恶食,国犹自亡也。赵之先君敬侯,不修德行,而好纵欲,适身体之所安,耳目之所乐,冬日弋,夏浮淫,为长夜,数日不废御觞,不能饮者以筒灌其口,进退不肃、应对不恭者斩于前。故居处饮食如此其不节也。制刑杀戮如此其无度也,然敬侯享国数十年,兵不顿于敌国,地不亏于四邻,内无君臣百官之乱,外无诸侯邻国之患,明于所以任臣也。燕君子哙,邵公之后也,地方数千里,持戟数十万,不安子女之乐,不听钟石之声,内不堙污池台榭,外不弋田猎,又亲操耒耨以修畎亩。子哙之苦身以忧民如此其甚也,虽古之所谓圣王明君者,其勤身而忧世不甚于此矣。然而子哙身死国亡,夺于子之,而天下笑之。此其何故也?不明乎所以任臣也。
gù yuē: rén chén yǒu wǔ jiān, ér zhǔ bù zhī yě. wéi rén zhǔ zhě, yǒu chǐ yòng cái huò lù yǐ qǔ yù zhě, yǒu wù qìng shǎng cì yǔ yǐ yí zhòng zhě, yǒu wù péng dǎng xùn zhì zūn shì yǐ shàn chěng zhě, yǒu wù jiě miǎn shè zuì yù yǐ shì wēi zhě, yǒu wù fèng xià zhí qū guài yán wěi fú guī chēng yǐ xuàn mín ěr mù zhě. cǐ wǔ zhě, míng jūn zhī suǒ yí yě, ér shèng zhǔ zhī suǒ jìn yě. qù cǐ wǔ zhě, zé zào zhà zhī rén bù gǎn běi miàn tán lì wén yán duō shí xíng guǎ ér bù dàng fǎ zhě, bù gǎn wū qíng yǐ tán shuō. shì yǐ qún chén jū zé xiū shēn, dòng zé rèn lì, fēi shàng zhī lìng bù gǎn shàn zuò jí yán wū shì, cǐ shèng wáng zhī suǒ yǐ mù chén xià yě. bǐ shèng zhǔ míng jūn, bù shì yí wù yǐ kuī qí chén yě. jiàn yí wù ér wú fǎn zhě, tiān xià xiān yǐ. gù yuē: niè yǒu nǐ shì zhī zǐ, pèi yǒu nǐ qī zhī qiè, tíng yǒu nǐ xiāng zhī chén, chén yǒu nǐ zhǔ zhī chǒng, cǐ sì zhě, guó zhī suǒ wēi yě. gù yuē: nèi chǒng bìng hòu, wài chǒng èr zhèng, zhī zǐ pèi shì, dà chén nǐ zhǔ, luàn zhī dào yě. gù zhōu jì yuē:" wú zūn qiè ér bēi qī, wú niè shì zi ér zūn xiǎo zhī, wú zūn bì chén ér pǐ shàng qīng, wú zūn dà chén yǐ nǐ qí zhǔ yě." sì nǐ zhě pò, zé shàng wú yì xià wú guài yě sì nǐ bù pò, zé yǔn shēn miè guó yǐ.
故曰:人臣有五奸,而主不知也。为人主者,有侈用财货赂以取誉者,有务庆赏赐予以移众者,有务朋党徇智尊士以擅逞者,有务解免赦罪狱以事威者,有务奉下直曲、怪言、伟服、瑰称以眩民耳目者。此五者,明君之所疑也,而圣主之所禁也。去此五者,则譟诈之人不敢北面谈立;文言多、实行寡而不当法者,不敢诬情以谈说。是以群臣居则修身,动则任力,非上之令不敢擅作疾言诬事,此圣王之所以牧臣下也。彼圣主明君,不适疑物以窥其臣也。见疑物而无反者,天下鲜矣。故曰:孽有拟适之子,配有拟妻之妾,廷有拟相之臣,臣有拟主之宠,此四者,国之所危也。故曰:内宠并后,外宠贰政,枝子配适,大臣拟主,乱之道也。故《周记》曰:“无尊妾而卑妻,无孽适子而尊小枝,无尊嬖臣而匹上卿,无尊大臣以拟其主也。”四拟者破,则上无意、下无怪也;四拟不破,则陨身灭国矣。