shí huò sān
◎食貨三
qián bì
○錢幣
qián bì. jīn chū yòng liáo sòng jiù qián, tiān huì mò, suī liú yù fù chāng yuán bǎo fù chāng zhòng bǎo yì yòng zhī. hǎi líng shù rén zhēn yuán èr nián qiān dōu zhī hòu, hù bù shàng shū cài sōng nián fù chāo yǐn fǎ, suì zhì jiāo chāo, yǔ qián bìng yòng. zhèng lóng èr nián, lì sì shí yú suì, shǐ yì gǔ zhù. dōng shí yuè, chū jìn tóng yuè wài jiè, xuán zuì shǎng gé. kuò mín jiān tóng tōu qì, shǎn xī nán jīng zhě shū jīng zhào, tā lù xī shū zhōng dōu. sān nián èr yuè, zhōng dōu zhì qián jiān èr, dōng yuē bǎo yuán, xī yuē bǎo fēng. jīng zhào zhì jiān yī. yuē lì yòng. sān jiān zhù qián, wén yuē zhèng lóng tōng bǎo, qīng zhòng rú sòng xiǎo píng qián, ér ròu hǎo zì wén jùn zhěng guò zhī, yǔ jiù qián tōng yòng.
錢幣。金初用遼、宋舊錢,天會末,雖劉豫「阜昌元寶」、「阜昌重寶」亦用之。海陵庶人貞元二年遷都之後,戶部尚書蔡松年復鈔引法,遂制交鈔,與錢並用。正隆二年,歷四十餘歲,始議鼓鑄。冬十月,初禁銅越外界,懸罪賞格。括民間銅鍮器,陝西、南京者輸京兆,他路悉輸中都。三年二月,中都置錢監二,東曰寶源,西曰寶豐。京兆置監一。曰利用。三監鑄錢,文曰「正隆通寶」,輕重如宋小平錢,而肉好字文峻整過之,與舊錢通用。
shì zōng dà dìng yuán nián, yòng lì bù shàng shū zhāng zhōng yàn yán, mìng shǎn xī lù cān yòng sòng jiù tiě qián. sì nián, jìn bù xíng, zhào shǎn xī xíng hù bù bìng liǎng lù tōng jiǎn guān, xiáng jiū qí shì. jiē yán: mín jiān yòng qián, míng yǔ tiě qián jiān yòng, qí shí bù wèi zhǔn shù, gōng sī bù biàn. suì bà zhī. bā nián, mín yǒu fàn tóng jìn zhě, shàng yuē: xiāo qián zuò tóng, jiù yǒu jìn lìng. rán mín jiān yóu yǒu zhù jìng zhě, fēi xiāo qián ér hé? suì bìng jìn zhī. shí nián, shàng yù hù bù chén yuē: guān qián jī ér bù sàn, zé mín jiān qián zhòng, mào yì bì jiān, yí lìng shì jīn yín jí zhū wù. qí zhū lù gū què zhī huò, yì lìng yǐ wù píng zhé shū zhī. shí yuè, shàng zé hù bù guān yuē: xiān yǐ guān qián lǜ duō, kǒng mín jiān bù dé liú tōng, lìng zhū chù mào yì jīn yín sī bó, yǐ tú liú zhuǎn. jīn zhī nǎi yǒu yǐ yì pèi fǎn hài bǎi xìng zhě. qián xǔ yuàn wù dé zhé nà qīng jī zhī wù yǐ biàn mín, shì jiē zhèn sī ér hòu xíng zhě yě, cǐ shàng chū zhèn, ān yòng ruò wèi. yòu suí chù shí yǒu zhèn jì, wǎng wǎng jìn dì wú liáng, qǔ yú tā chù, wǎng fǎn jì yuǎn, rén yù nán zhī. hé wèi bù suí chù qǐ cāng. nián fēng zé duō dí yǐ bèi zhèn shàn, shè yǒu huǎn jí, yì qǐ bù yì bàn hū? ér tú shǐ qián chōng fǔ kù, jiāng ān yòng zhī. tiān xià zhī dà, zhèn qǐ néng yī yī biàn zhī, fán cǐ shù shì, rǔ děng hé wèi ér shǐ zhì cǐ. qiě hù bù yǔ tā bù bù tóng, dāng cóng yí wèi jì, ruò dàn wù yīn xún, yǐ shǒu qí zhí, zé hù bù guān shuí bù néng wèi. shí yī nián èr yuè, jìn sī zhù tóng jìng. jiù yǒu tóng qì xī sòng guān, gěi qí zhí zhī bàn. wéi shén fó xiàng zhōng qìng bó gǔ yāo shù dài yú dài zhī shǔ, zé cún zhī. shí èr nián zhēng yuè, yǐ tóng shǎo, mìng shàng shū shěng qiǎn shǐ zhū lù guī cuò tóng huò. néng zhǐ kēng yě dé shí zhě, shǎng. shàng yǔ zǎi chén yì gǔ zhù zhī shù, zǎi chén yuē: yǒu yán suǒ zài yǒu jīn yín kēng yě, jiē kě cǎi yǐ zhù qián, chén qiè wèi gōng fèi guò yú suǒ de shù bèi, kǒng bù kě xíng. shàng yuē: jīn yín, shān zé zhī lì, dāng yǐ yǔ mín, wéi qián bù dāng sī zhù. jīn guó jiā cái yòng fēng yíng, ruò liú bù sì fāng yǔ zài guān hé yì? suǒ fèi suī duō, dàn zài mín jiān, ér xīn qián rì zēng ěr. qí qiǎn néng lì jīng yíng zhī. zuǒ chéng shí jū jìn yuē: chén wén tiān zǐ zhī fù cáng zài tiān xià, qián huò rú quán, zhèng yù liú tōng. shàng fù wèn jū yuē: gǔ yì yǒu mín zì zhù qián zhě hū? jū duì yuē: mín ruò zì zhù, zé xiǎo rén tú lì, qián yì báo è, cǐ gǔ suǒ yǐ jìn yě. shí sān nián, mìng fēi tún bīng zhī zhōu fǔ, yǐ qián shì yì jīn bó, yùn zhì jīng shī, shǐ qián bì liú tōng, yǐ jì mín yòng. shí wǔ nián shí yī yuè, shàng wèi zǎi chén yuē: huò yán zhù qián wú yì, suǒ de bù cháng suǒ fèi. zhèn wèi bù rán. tiān xià rú yī jiā, hé gōng sī zhī jiān, gōng jiā zhī fèi sī jiā dé zhī, dàn xīn bì rì zēng, gōng sī jù biàn yě. shí liù nián sān yuè, qiǎn shǐ fēn lù fǎng chá tóng kuàng miáo mài. shí bā nián, dài zhōu lì jiān zhù qián, mìng zhèn wǔ jūn jié dù shǐ lǐ tiān jí zhī bǎo dé jūn shì gāo jì sūn wǎng jiān zhī, ér suǒ zhù bān bó hēi sè bù kě yòng, zhào xuē tiān jí jì sūn děng guān liǎng jiē, jiě zhí, réng zhàng jì sūn bā shí. gèng mìng gōng bù láng zhōng zhāng dà jié lì bù yuán wài láng má guī jiān zhù. qí qián wén yuē dà dìng tōng bǎo, zì wén ròu hǎo yòu shèng zhèng lóng zhī zhì, shì chuán qí qián liào wēi yòng yín yún. shí jiǔ nián, shǐ zhù zhì wàn liù qiān yú guàn. èr shí nián, zhào xiān yǐ wǔ qiān jìn chéng, ér hòu mìng yǔ jiù qián bìng yòng.
世宗大定元年,用吏部尚書張中彥言,命陝西路參用宋舊鐵錢。四年,浸不行,詔陝西行戶部、並兩路通檢官,詳究其事。皆言:「民間用錢,名與鐵錢兼用,其實不為準數,公私不便。」遂罷之。八年,民有犯銅禁者,上曰:「銷錢作銅,舊有禁令。然民間猶有鑄鏡者,非銷錢而何?」遂並禁之。十年,上諭戶部臣曰:「官錢積而不散,則民間錢重,貿易必艱,宜令市金銀及諸物。其諸路酤榷之貨,亦令以物平折輸之。」十月,上責戶部官曰:「先以官錢率多,恐民間不得流通,令諸處貿易金銀絲帛,以圖流轉。今知乃有以抑配反害百姓者。前許院務得折納輕齎之物以便民,是皆朕思而後行者也,此尚出朕,安用若為。又隨處時有賑濟,往往近地無糧,取於它處,往返既遠,人愈難之。何為不隨處起倉。年豐則多糴以備賑贍,設有緩急,亦豈不易辦乎?而徒使錢充府庫,將安用之。天下之大,朕豈能一一遍知,凡此數事,汝等何為而使至此。且戶部與它部不同,當從宜為計,若但務因循,以守其職,則戶部官誰不能為。」十一年二月,禁私鑄銅鏡。舊有銅器悉送官,給其直之半。惟神佛像、鍾、磬、鈸、鈷、腰束帶、魚袋之屬,則存之。十二年正月,以銅少,命尚書省遣使諸路規措銅貨。能指坑冶得實者,賞。上與宰臣議鼓鑄之術,宰臣曰:「有言所在有金銀坑冶,皆可采以鑄錢,臣竊謂工費過於所得數倍,恐不可行。」上曰:「金銀,山澤之利,當以與民,惟錢不當私鑄。今國家財用豐盈,若流布四方與在官何異?所費雖多,但在民間,而新錢日增爾。其遣能吏經營之。」左丞石琚進曰:「臣聞天子之富藏在天下,錢貨如泉,正欲流通。」上復問琚曰:「古亦有民自鑄錢者乎?」琚對曰:「民若自鑄,則小人圖利,錢益薄惡,此古所以禁也。」十三年,命非屯兵之州府,以錢市易金帛,運致京師,使錢幣流通,以濟民用。十五年十一月,上謂宰臣曰:「或言鑄錢無益,所得不償所費。朕謂不然。天下如一家,何公私之間,公家之費私家得之,但新幣日增,公私俱便也。」十六年三月,遣使分路訪察銅礦苗脈。十八年,代州立監鑄錢,命震武軍節度使李天吉、知保德軍事高季孫往監之,而所鑄斑駁黑澀不可用,詔削天吉、季孫等官兩階,解職,仍杖季孫八十。更命工部郎中張大節、吏部員外郎麻珪監鑄。其錢文曰「大定通寶」,字文肉好又勝正隆之制,世傳其錢料微用銀雲。十九年,始鑄至萬六千餘貫。二十年,詔先以五千進呈,而後命與舊錢並用。
chū, xīn qián zhī wèi xíng yě, yǐ sòng dà guān qián zuò dāng wǔ yòng zhī. èr yuè, shàng wén shàng jīng xiū nèi suǒ, shì mín wù bù jí yǔ zhí, yòu yòng duǎn qián, zé zǎi chén yuē: rú cǐ xiǎo shì, zhèn qǐ néng xī zhī? qīng děng hé wèi bù chá yě. shí mín jiān yǐ bā shí wèi mò, wèi zhī duǎn qián, guān yòng zú mò, wèi zhī zhǎng qián. dà míng nán zǐ wò lǔ bǔ zhě shàng yán, wèi guān sī suǒ yòng qián jiē dāng yǐ bā shí wèi mò, suì wèi dìng zhì. èr shí nián shí yī yuè, míng dài zhōu jiān yuē fù tōng, shè jiān yī yuán, zhèng wǔ pǐn, yǐ zhōu jié dù jiān lǐng. fù jiān yī yuán, zhèng liù pǐn, yǐ zhōu tóng zhī jiān lǐng. chéng yī yuán, zhèng qī pǐn, yǐ guān chá pàn guān jiān lǐng. shè gōu dāng guān èr yuán, cóng bā pǐn. gěi yín pái, mìng fù jiān jí chéng gèng chí yì jīng lǐ. èr shí èr nián shí yuè, yǐ cān jiā zhèng shì zhān gē wò tè lá tí kòng dài zhōu fù tōng jiān. èr shí sān nián, shàng yǐ fù tōng jiān gǔ zhù suì jiǔ, ér qián bù jiā duō, gài yǐ dài zhōu zhǎng èr tīng mù jiān lǐng, ér duó yú zhōu wù, bù dé zhuān yì zōng lǐ gù yě. suì shè fù jiān jiān chéng wèi zhèng yuán, ér yǐ jié dù lǐng jiān shì. èr shí liù nián, shàng yuē: zhōng wài jiē yán qián nán, zhèn cháng jì zhī, jīng shī jī qián wǔ bǎi wàn guàn yì bù wèi duō, wài lù suī yǒu zhōng yì wú yòng, zhū lù guān qián fēi tún bīng chù kě jǐn yùn zhì jīng shī. tài wèi chéng xiàng kè níng yuē: mín jiān qián gù yǐ jiān dé, ruò jǐn guī jīng shī, mín yì jiān dé yǐ! bù ruò qǐ qí bàn zhì dōu, yú bàn biàn zhé qīng jī, zé zhōng wài jiē biàn. shí yī yuè, shàng yù zǎi chén yuē: guó jiā tóng jìn jiǔ yǐ, shàng wén mín sī zào yāo dài jí jìng, tuō wèi jiù wù, gōng rán shì zhī, yí jiā jìn yuē. èr shí qī nián èr yuè, qū yáng xiàn zhù qián bié wèi yī jiān, yǐ lì tōng wèi míng, shè fù jiān jiān chéng, gěi yì gèng chū jīng yíng tóng shì. èr shí bā nián, shàng wèi zǎi chén yuē: jīn zhě wài lù jiàn qián qí shù shén duō, wén yǒu liù qiān yú wàn guàn, jiē zài pì chù jī zhù. jì bù liú sàn, gōng sī wú yì, yǔ wú děng ěr. jīn zhōng dōu suì fèi sān bǎi wàn guàn, zhī yòng bù jì, ruò zhì zhī jīng shī, bù guò shǎo yǒu wǎn yùn zhī fèi, zòng suǒ fèi duō, yì wéi sàn zài mín ěr. zhāng zōng dà dìng èr shí jiǔ nián shí èr yuè, yàn mén wǔ tái mín liú wán děng sù: zì lì jiān zhù qián yǐ lái, yǒu tóng kuàng zhī dì suī yuē guān yùn, qí gù zhí bù zú zé lìng mín gòng cháng. qǐ yǔ běn zhōu sī xiàn jūn wèi chà pèi. suì mìng zhēn guān shǔ chéng dīng yòng jí wǎng shěn qí lì bìng, hái yán: suǒ yùn tóng kuàng, mín yǐ wù lì kē chà jì zhī, fēi suǒ yuàn yě. qí gù zhí jí dī, yòu yǒu kè bō zhī bì. ér xiāng shì miáo mài gōng jiàng, wàng zhǐ rén zhī yuán wū jí sì guān wèi dāng kāi cǎi, yīn yǐ qǔ huì. yòu suí yě fū jiàng, rì bàn jìng tóng sì liǎng, duō bù jí shù, fù xiāo tóng qì jí jiù qián, sòng guān yǐ zú zhī. jīn fù tōng, lì tōng liǎng jiān, suì zhù qián shí sì wàn yú guàn, ér suì suǒ fèi nǎi zhì bā shí yú wàn guàn, bìng mín ér duō fèi, wèi jiàn qí lì biàn yě. zǎi chén yǐ wén, suì bà dài zhōu qū yáng èr jiān.
初,新錢之未行也,以宋大觀錢作當五用之。二月,上聞上京修內所,市民物不即與直,又用短錢,責宰臣曰:「如此小事,朕豈能悉知?卿等何為不察也。」時民間以八十為陌,謂之短錢,官用足陌,謂之長錢。大名男子斡魯補者上言,謂官私所用錢皆當以八十為陌,遂為定製。二十年十一月,名代州監曰阜通,設監一員,正五品,以州節度兼領。副監一員,正六品,以州同知兼領。丞一員,正七品,以觀察判官兼領。設勾當官二員,從八品。給銀牌,命副監及丞更馳驛經理。二十二年十月,以參加政事粘割斡特剌提控代州阜通監。二十三年,上以阜通監鼓鑄歲久,而錢不加多,蓋以代州長貳廳幕兼領,而奪於州務,不得專意綜理故也。遂設副監、監丞為正員,而以節度領監事。二十六年,上曰:「中外皆言錢難,朕嘗計之,京師積錢五百萬貫亦不為多,外路雖有終亦無用,諸路官錢非屯兵處可盡運至京師。」太慰丞相剋寧曰:「民間錢固已艱得,若盡歸京師,民益艱得矣!不若起其半至都,余半變折輕齎,則中外皆便。」十一月,上諭宰臣曰:「國家銅禁久矣,尚聞民私造腰帶及鏡,托為舊物,公然市之,宜加禁約。」二十七年二月,曲陽縣鑄錢別為一監,以利通為名,設副監、監丞,給驛更出經營銅事。二十八年,上謂宰臣曰:「今者外路見錢其數甚多,聞有六千餘萬貫,皆在僻處積貯。既不流散,公私無益,與無等爾。今中都歲費三百萬貫,支用不繼,若致之京師,不過少有挽運之費,縱所費多,亦惟散在民爾。」章宗大定二十九年十二月,雁門、五台民劉完等訴:「自立監鑄錢以來,有銅礦之地雖曰官運,其顧直不足則令民共償。乞與本州司縣均為差配。」遂命甄官署丞丁用楫往審其利病,還言:「所運銅礦,民以物力科差濟之,非所願也。其顧直即低,又有刻剝之弊。而相視苗脈工匠,妄指人之垣屋及寺觀謂當開採,因以取賄。又隨冶夫匠,日辦淨銅四兩,多不及數,復銷銅器及舊錢,送官以足之。今阜通,利通兩監,歲鑄錢十四萬餘貫,而歲所費乃至八十餘萬貫,病民而多費,未見其利便也。」宰臣以聞,遂罷代州、曲陽二監。
chū, zhēn yuán jiān jì xíng chāo yǐn fǎ, suì shè yìn zào chāo yǐn kù jí jiāo chāo kù, jiē shè shǐ fù pàn gè yī yuán, dōu jiān èr yuán, ér jiāo chāo kù fù zé zhuān zhǔ shū yā dā yìn hé tóng zhī shì. yìn yī guàn èr guàn sān guàn wǔ guàn shí guàn wǔ děng, wèi zhī dà chāo yī bǎi èr bǎi sān bǎi wǔ bǎi qī bǎi wǔ děng, wèi zhī xiǎo chāo. yǔ qián bìng xíng, yǐ qī nián wèi xiàn, nà jiù yì xīn. yóu xún sòng zhāng yǒng sì chuān jiāo zǐ zhī fǎ ér shū qí qī ěr, gài yì yǐ tóng shǎo, quán zhì zhī fǎ yě. shí yǒu yù bà zhī zhě, zhì shì èr jiān jì bà, yǒu sī yán: jiāo chāo jiù tóng jiàn qián, shāng lǚ lì yú zhì yuǎn, wǎng wǎng yǐ qián mǎi chāo, gài gōng sī jù biàn zhī shì, qǐ kě bà qù! zhǐ yīn yǒu lí gé nián xiàn, bù néng wú yí, qǐ xuē qī nián lí gé zhī fǎ, lìng mín dé cháng yòng. ruò suì jiǔ zì wén mó miè, xǔ yú suǒ zài guān kù nà jiù huàn xīn, huò tīng biàn zhī qián. suì bà qī nián lí gé zhī xiàn, jiāo chāo zì hūn fāng huàn. fǎ zì cǐ shǐ, ér shōu liǎn wú shù, chū duō rù shǎo, mín jìn qīng zhī. jué hòu qí fǎ lǚ gèng, ér bù néng gé, bì yì shǐ yú cǐ yān.
初,貞元間既行鈔引法,遂設印造鈔引庫及交鈔庫,皆設使、副、判各一員,都監二員,而交鈔庫副則專主書押、搭印合同之事。印一貫、二貫、三貫、五貫、十貫五等,謂之大鈔;一百、二百、三百、五百、七百五等,謂之小鈔。與錢並行,以七年為限,納舊易新。猶循宋張詠四川交子之法而紓其期爾,蓋亦以銅少,權制之法也。時有欲罷之者,至是二監既罷,有司言:「交鈔舊同見錢,商旅利於致遠,往往以錢買鈔,蓋公私俱便之事,豈可罷去!止因有釐革年限,不能無疑,乞削七年釐革之法,令民得常用。若歲久字文磨滅,許於所在官庫納舊換新,或聽便支錢。」遂罷七年釐革之限,交鈔字昏方換。法自此始,而收斂無術,出多入少,民浸輕之。厥後其法屢更,而不能革,弊亦始於此焉。
jiāo chāo zhī zhì, wài wèi lán, zuò huā wén, qí shàng héng shū guàn lì, zuǒ yuē: mǒu zì liào. yòu yuē: mǒu zì hào. liào hào wài, zhuàn shū yuē: wěi zào jiāo chāo zhě zhǎn, gào bǔ zhě shǎng qián sān bǎi guàn. liào hào héng lán xià yuē: zhōng dōu jiāo chāo kù, zhǔn shàng shū hù bù fú, chéng dōu táng zhá fù, hù bù fù diǎn kān, lìng shǐ xìng míng yā zì. yòu yuē: shèng zhǐ yìn zào zhú lù jiāo chāo, yú mǒu chù kù nà qián huàn chāo, gèng xǔ yú mǒu chù kù nà chāo huàn qián, guān sī tóng jiàn qián liú zhuǎn. qí chāo bù xiàn nián yuè xíng yòng, rú zì wén gù àn, chāo zhǐ cā mó, xǔ yú suǒ shǔ kù sī nà jiù huàn xīn. ruò dào kù zhī qián, huò dào huàn xīn chāo, měi guàn kè gōng mò qián ruò gān wén. kù qiā zǎn sī kù fù fù shǐ shǐ gè yā zì, nián yuè rì. yìn zào chāo yǐn kù kù zi kù sī fù shǐ gè yā zì, shàng zhì shàng shū hù bù guān yì yā zì. qí dā yìn zhī qián chù hé tóng, yú yòng yìn yī cháng lì.
交鈔之制,外為闌,作花紋,其上衡書貫例,左曰:「某字料。」右曰:「某字號。」料號外,篆書曰:「偽造交鈔者斬,告捕者賞錢三百貫。」料號衡闌下曰:「中都交鈔庫,准尚書戶部符,承都堂札付,戶部覆點勘,令史姓名押字。」又曰:「聖旨印造逐路交鈔,於某處庫納錢換鈔,更許於某處庫納鈔換錢,官私同見錢流轉。」其鈔不限年月行用,如字文故暗,鈔紙擦磨,許於所屬庫司納舊換新。若到庫支錢,或倒換新鈔,每貫克工墨錢若干文。庫掐、攢司、庫副、副使、使各押字,年月日。印造鈔引庫庫子、庫司、副使各押字,上至尚書戶部官亦押字。其搭印支錢處合同,余用印依常例。
chū, dà dìng jiān dìng zhì, mín jiān yīng xǔ cún liú tóng tōu qì wù, ruò shēn mài rù guān, měi jīn gěi qián èr bǎi wén. qí qù gǒng cáng yīng jìn qì wù, shǒu nà zhě měi jīn gěi qián bǎi wén, fēi qì wù tóng huò yī bǎi wǔ shí wén, bù jí jīn zhě jì gěi zhī. zài dōu guān jú jí wài lù zào mài tóng qì jià, lìng yùn sī zuǒ èr jiǎn xiào, jìng měi jīn sān bǎi shí sì wén, dù jīn yù xiān huā yāo dài shí qī guàn liù bǎi qī shí yī wén, wǔ zǐ lì zhī yāo dài shí qī guàn jiǔ bǎi qī shí yī wén, tái sà luó wén shù dài bā guàn wǔ bǎi liù shí wén, yú dài èr guàn sān bǎi jiǔ wén, bó gǔ náo qìng měi jīn yī guàn jiǔ bǎi èr wén, líng chǔ zuò tóng zhě èr guàn qī bǎi liù shí jiǔ wén, tōu shí zhě sān guàn liù bǎi sì shí liù wén. míng chāng èr nián shí yuè, chì jiǎn mài jìng jià, fáng sī zhù xiāo qián yě. jiù cháng yǐ fū jiàng yú tiān shān běi jiè wài cǎi tóng, míng chāng sān nián, jiān chá yù shǐ lǐ bǐng yán: qǐng wén yǒu sī zòu, zài guān tóng shù kě zhī shí nián, ruò fù měi suì lìng fū jiàng guò jiè yuǎn cǎi, bù wéi duō fèi, fù kǒng huò shēng biān xìn. ruò zhī yòng jiāng jǐn zhī rì, zhǐ kě yú jiè nèi cǎi liàn. shàng shì qí yán, suì bù xǔ chū jiè.
初,大定間定製,民間應許存留銅鍮器物,若申賣入官,每斤給錢二百文。其{去廾}藏應禁器物,首納者每斤給錢百文,非器物銅貨一百五十文,不及斤者計給之。在都官局及外路造賣銅器價,令運司佐貳檢校,鏡每斤三百十四文,鍍金御仙花腰帶十七貫六百七十一文,五子荔支腰帶十七貫九百七十一文,抬鈒羅文束帶八貫五百六十文,魚袋二貫三百九文,鈸鈷鐃磬每斤一貫九百二文,鈴杵坐銅者二貫七百六十九文,鍮石者三貫六百四十六文。明昌二年十月,敕減賣鏡價,防私鑄銷錢也。舊嘗以夫匠逾天山北界外采銅,明昌三年,監察御史李炳言:「頃聞有司奏,在官銅數可支十年,若復每歲令夫匠過界遠采,不惟多費,復恐或生邊釁。若支用將盡之日,止可於界內采煉。」上是其言,遂不許出界。
wǔ yuè, chì shàng shū shěng yuē: mín jiān liú zhuǎn jiāo chāo, dāng xiàn qí shù, wú lìng duō yú jiàn qián yě. sì nián, shàng yù zǎi chén yuē: suí chù yǒu wú yòng guān wù, kě wèi jì zhì, rú tiě qián zhī lèi shì yě. huò yǒu yán tiě qián yǒu pò sǔn, dāng lìng suǒ sī yǐ tóng qián cháng zhī zhě, cān zhī zhèng shì xū chí guó bù kě, shàng yuē: lìng cháng zhī shàng huài, bù cháng jiāng jǐn huài yǐ! ruò guǒ wú yòng, hé bié wèi jì? chí guó yuē: rú jiāng nán yòng tóng qián, jiāng běi huái nán yòng tiě qián, gài yǐ gé ài tóng qián bù lìng guò jiè ěr. rú shǎn xī shì yì yì yǒu yòng yín bù jiāng má, ruò jiù yǒu tiě qián, yí gū shōu zhù, yǐ bèi huǎn jí. suì lìng yǒu sī jí tiě qián jí zhū wú yòng zhī wù, zhù yú kù.
五月,敕尚書省曰:「民間流轉交鈔,當限其數,毋令多於見錢也。」四年,上諭宰臣曰:「隨處有無用官物,可為計置,如鐵錢之類是也。」或有言鐵錢有破損,當令所司以銅錢償之者,參知政事胥持國不可,上曰:「令償之尚壞,不償將盡壞矣!若果無用,曷別為計?」持國曰:「如江南用銅錢,江北、淮南用鐵錢,蓋以隔閡銅錢不令過界爾。如陝西市易亦有用銀布姜麻,若舊有鐵錢,宜姑收貯,以備緩急。」遂令有司籍鐵錢及諸無用之物,貯於庫。
bā yuè, tí xíng sī yán: suǒ jiàng shǎn xī jiāo chāo duō yú jiàn qián, shǐ mín jiān yú liú zhuǎn. zǎi chén yǐ wén, suì lìng běn lù què shuì jí zhū míng sè qián, zhé jiāo chāo. guān bīng fèng, xǔ qián juàn yín chāo gè bàn zhī, ruò qián yín shù shǎo, jí quán gěi jiāo chāo. wǔ nián sān yuè, zǎi chén zòu: mín jiān qián suǒ yǐ jiān dé, yǐ guān háo jiā duō jī gù yě. zài táng yuán hé jiān, cháng xiàn fù jiā qián guò wǔ qiān guàn zhě sǐ, wáng gōng zhòng biǎn méi rù, yǐ wǔ zhī yī shǎng gào zhě. shàng lìng cān zhuó dìng zhì, lìng guān mín zhī jiā yǐ pǐn cóng wù lì xiàn jiàn qián, duō bù guò èr wàn guàn, měng ān móu kè zé yǐ niú jù wèi chà, bù dé guò wàn guàn, fán yǒu suǒ yú, jǐn lìng yì zhū wù shōu zhù zhī. yǒu néng gào shù wài liú qián zhě, nú bì miǎn wèi liáng, yōng zhě chū lí, yǐ shí zhī yī wèi shǎng, yú jiē méi rù. yòu yù zhǐ yǒu sī, fán shǐ gāo lì hái zhě, suǒ de tóng qì lìng jǐn mǎi zhī.
八月,提刑司言:「所降陝西交鈔多於見錢,使民艱於流轉。」宰臣以聞,遂令本路榷稅及諸名色錢,折交鈔。官兵俸,許錢絹銀鈔各半之,若錢銀數少,即全給交鈔。五年三月,宰臣奏:「民間錢所以艱得,以官豪家多積故也。在唐元和間,嘗限富家錢過五千貫者死,王公重貶沒入,以五之一賞告者。」上令參酌定製,令官民之家以品從物力限見錢,多不過二萬貫,猛安謀克則以牛具為差,不得過萬貫,凡有所余,盡令易諸物收貯之。有能告數外留錢者,奴婢免為良,傭者出離,以十之一為賞,余皆沒入。又諭旨有司,凡使高麗還者,所得銅器令盡買之。
chéng ān èr nián shí yuè, zǎi chén zòu: jiù lì jiāo chāo fǎ, fán yǐ jiù yì xīn zhě, měi guàn qǔ gōng mò qián shí wǔ wén. zhì dà dìng èr shí sān nián, bù jū guàn lì, měi zhāng shōu bā wén, jì wú yì yú guān, yì fáng chāo fǎ, yí cóng jiù zhì biàn. ruò yǐ chāo mǎi yán yǐn, měi guàn quán zuò yī guàn wǔ shí wén, shù dé duō shòu. shàng yuē: gōng mò qián, guàn kě lìng shōu shí èr wén. mǎi yán yǐn zhě, měi guàn kě quán zuò yī guàn yī bǎi wén. shí jiāo chāo suǒ chū shù duō, mín jiān chéng guàn lì zhě jiān yú liú zhuǎn, zhào yǐ xī běi èr jīng liáo dōng lù cóng yí gěi xiǎo chāo, qiě xǔ yú guān kù huàn qián, yǔ tā lù tōng xíng.
承安二年十月,宰臣奏:「舊立交鈔法,凡以舊易新者,每貫取工墨錢十五文。至大定二十三年,不拘貫例,每張收八文,既無益於官,亦妨鈔法,宜從舊制便。若以鈔買鹽引,每貫權作一貫五十文,庶得多售。」上曰:「工墨錢,貫可令收十二文。買鹽引者,每貫可權作一貫一百文。」時交鈔所出數多,民間成貫例者艱於流轉,詔以西北二京、遼東路從宜給小鈔,且許於官庫換錢,與它路通行。
shí èr yuè, shàng shū shěng yì, wèi shí suǒ gěi guān bīng fèng jí biān shù jūn xū, jiē yǐ yín chāo xiāng jiān, jiù lì yín měi dìng wǔ shí liǎng, qí zhí bǎi guàn, mín jiān huò yǒu jié záo zhī zhě, qí jià yì suí dī áng, suì gǎi zhù yín míng chéng ān bǎo huò, yī liǎng zhì shí liǎng fēn wǔ děng, měi liǎng zhé qián èr guàn, gōng sī tóng jiàn qián yòng, réng dìng xiāo zhù jí jiē shòu jī liú zuì shǎng gé.
十二月,尚書省議,謂時所給官兵俸及邊戍軍須,皆以銀鈔相兼,舊例銀每鋌五十兩,其直百貫,民間或有截鑿之者,其價亦隨低昂,遂改鑄銀名「承安寶貨」,一兩至十兩分五等,每兩折錢二貫,公私同見錢用,仍定銷鑄及接受稽留罪賞格。
chéng ān sān nián zhēng yuè, shěng zòu: suí chù què chǎng ruò xǔ jiàn qián yuè jìng, suī fēi xiāo huǐ, jí yǔ xiāo huǐ wú yì. suì lì zhì, yǐ qián yǔ wài fāng rén shǐ jí yǔ jiāo yì zhě, tú wǔ nián, sān jīn yǐ shàng sǐ, zǎng kuài tóng zuì. bǔ gào rén zhī shǎng, guān xiān wèi dài gěi qián wǔ bǎi guàn. qí dǎi jí yǔ jiē yǐn guǎn bàn, xiān pái tōng yǐn shū biǎo děng yǐ cì zuò zuì, réng lìng jūn cháng. shí jiāo chāo shāo zhì, mìng xī jīng běi jīng lín huáng, liáo dōng děng lù yī guàn yǐ shàng jù yòng yín chāo bǎo huò, bù xǔ yòng qián, yī guàn yǐ xià tīng mín biàn. shí jì xíng xiàn qián fǎ, rén duō bù zūn, shàng yuē: yǐ dìng tiáo yuē, bù wèi bù zhòng, qí lìng yù shǐ tái jí tí xíng sī chá zhī. jiǔ yuè, yǐ mín jiān chāo zhì, jǐn yǐ yī guàn yǐ xià jiāo chāo yì qián yòng zhī, suì fù jiǎn yuán xiàn zhī shù, gēng dìng guān mín cún liú qián fǎ, sān fēn wèi lǜ, qīn wáng gōng zhǔ pǐn guān xǔ liú yī fēn, yú jiē bàn zhī, qí yíng yú zhī shù qī wǔ shí rì nèi jǐn yì zhū wù, wéi zhě yǐ wéi zhì lùn, yǐ qián shǎng gào zhě. yú liǎng xíng bù gè zhì huí yì wù, yǐ mián juàn wù duàn yì yín chāo, yì xǔ běn wù nà yín chāo. fù què huò chū yán yǐn, nà chāo yú shān dōng hé běi hé dōng děng lù, cóng biàn yì qián. gè jiàng bǔ guān jí dé hào kōng chì sān bǎi dù dié yī qiān, cóng liǎng xíng bù zhǐ dìng chù, xiàn sì yuè jìn nà bǔ huàn. yòu gèng zào yī bǎi lì xiǎo chāo, bìng xǔ guān kù yì qián. yī guàn èr guàn lì bìng zhī xiǎo chāo, sān guàn lì zé zhī yín yī liǎng xiǎo chāo yī guàn, ruò wǔ guàn shí guàn lì zé sì fēn zhī xiǎo chāo liù fēn zhī yín, yù de bǎo huò zhě tīng, yǒu zǔ zhì jí zhé jiǎn jià zhě zuì zhī. sì nián sān yuè, yòu yǐ yín chāo zǔ zhì, nǎi quán zhǐ shān dōng zhū lù yǐ yín chāo yǔ mián juàn yán yǐn cóng biàn yì qián zhī zhì. lìng yuàn wù zhū kē míng qián, chú jīng shī hé nán shǎn xī yín chāo cóng biàn, yú lù bìng xǔ shōu yín chāo gè bàn, réng yú chāo sì fēn zhī yī xǔ nà qí běn lù. suí lù suǒ shōu jiāo chāo, chú běn lù zhě bù fù zhī fā, yú tōng xíng zhě bìng xún huán yòng zhī. què huò suǒ yù yán yǐn, shōu nà bǎo huò yǔ chāo xiāng bàn, yín měi liǎng zhǐ zhé chāo liǎng guàn. shěng xǔ rén yī jiù yì kù nà chāo, suí lù cáo sī suǒ shōu, chú é wài xiàn yú zhě, yì rú zhī. suǒ zhī guān qián, yì yǐ yín chāo xiāng jiān, yín yǐ líng jié zhě lìng jiāo chāo kù bù fù zhī, ruò bǎo huò shù shǎo, kě jìn zēng zhù. yín chāo jì tōng zé wù jià zì píng, suī yǒu jìn fǎ yì ān suǒ shī suì chú zǔ zhì yín chāo zuì zhì. sì nián, yǐ hù bù yán, mìng zài dōu guān qián què huò wù yán yǐn, bìng tīng shōu bǎo huò, fù jìn yán sī tiē qián shù yì xǔ dài nà. mín jiān bǎo huò yǒu suǒ guī, zì rán tōng xíng, bù zhì xiāo huǐ. xiān shì, shè sì kù yìn xiǎo chāo yǐ dài chāo běn, lìng rén biàn jī xiǎo chāo fù kù huàn qián, jí yǔ zhī jiàn qián wú yì. jīn gèng bù xū yìn zào, qí qí huàn jǐn, kě bà sì kù. dàn yǐ dà chāo yàn qián shù zhī yì jiàn qián. shí sī zhù chéng ān bǎo huò zhě duō zá yǐ tóng xī, jìn bù néng xíng, jīng shī bì sì. wǔ nián shí èr yuè, zǎi zòu chén: bǐ yǐ jūn chǔ diào fā, zhī chū jiāo chāo shù duō. suì zhù bǎo huò, yǔ qián jiān yòng, yǐ dài chāo běn, gài quán shí zhī zhì, fēi jīng jiǔ zhī fǎ. suì bà chéng ān bǎo huò.
承安三年正月,省奏:「隨處榷場若許見錢越境,雖非銷毀,即與銷毀無異。」遂立制,以錢與外方人使及與交易者,徒五年,三斤以上死,駔儈同罪。捕告人之賞,官先為代給錢五百貫。其逮及與接引、館伴,先排、通引、書表等以次坐罪,仍令均償。時交鈔稍滯,命西京、北京、臨潢,遼東等路一貫以上俱用銀鈔、寶貨,不許用錢,一貫以下聽民便。時既行限錢法,人多不遵,上曰:「已定條約,不為不重,其令御史台及提刑司察之。」九月,以民間鈔滯,盡以一貫以下交鈔易錢用之,遂復減元限之數,更定官民存留錢法,三分為率,親王、公主、品官許留一分,余皆半之,其贏餘之數期五十日內盡易諸物,違者以違制論,以錢賞告者。於兩行部各置回易務,以綿絹物段易銀鈔,亦許本務納銀鈔。赴榷貨出鹽引,納鈔於山東、河北、河東等路,從便易錢。各降補官及德號空敕三百、度牒一千,從兩行部指定處,限四月進納補換。又更造一百例小鈔,並許官庫易錢。一貫、二貫例並支小鈔,三貫例則支銀一兩、小鈔一貫,若五貫、十貫例則四分支小鈔、六分支銀,欲得寶貨者聽,有阻滯及輒減價者罪之。四年三月,又以銀鈔阻滯,乃權止山東諸路以銀鈔與綿絹鹽引從便易錢之制。令院務諸科名錢,除京師、河南、陝西銀鈔從便,余路並許收銀鈔各半,仍於鈔四分之一許納其本路。隨路所收交鈔,除本路者不復支發,余通行者並循環用之。榷貨所鬻鹽引,收納寶貨與鈔相半,銀每兩止折鈔兩貫。省許人依舊詣庫納鈔,隨路漕司所收,除額外羨餘者,亦如之。所支官錢,亦以銀鈔相兼,銀已零截者令交鈔庫不復支,若寶貨數少,可浸增鑄。銀鈔既通則物價自平,雖有禁法亦安所施、遂除阻滯銀鈔罪制。四年,以戶部言,命在都官錢、榷貨務鹽引,並聽收寶貨,附近鹽司貼錢數亦許帶納。民間寶貨有所歸,自然通行,不至銷毀。先是,設四庫印小鈔以代鈔本,令人便齎小鈔赴庫換錢,即與支見錢無異。今更不須印造,俟其換盡,可罷四庫。但以大鈔驗錢數支易見錢。時私鑄「承安寶貨」者多雜以銅錫,浸不能行,京師閉肆。五年十二月,宰奏臣:「比以軍儲調發,支出交鈔數多。遂鑄寶貨,與錢兼用,以代鈔本,蓋權時之制,非經久之法。」遂罷「承安寶貨」。
tài hé yuán nián liù yuè, tōng zhōu cì shǐ lú gòu yán: mín jiān chāo gù yǐ liú xíng, dú yín jià wèi píng, guān zhī suǒ dìng měi dìng yǐ shí wàn wèi zhǔn, ér shì sì cái zhí bā wàn, gài chū duō rù shǎo gù yě. ruò lìng zhū shuì yǐ qián yín chāo sān fēn jūn nà. shù gé qí bì. xià shěng yì, zǎi chén wèi jūn xìng yǐ lái, quán lài jiāo chāo zuǒ yòng, yǐ chū duō suì zhì, qǐng lìng yuàn wù shōu chāo qī fēn, yì jiàn liú tōng. ruò yǔ yín jūn nà, zé bǐ zēng cǐ jiǎn, lǐ bì piān shèng, zhì ài chāo fǎ. bì yù yín jià zhī píng, yí lìng zhū míng ruò pù mǎ jūn xū děng qián, xǔ nà yín bàn, wú zhě tīng biàn. xiān shì, cháng xíng sān hé tóng jiāo chāo, zhì tài hé èr nián, zhǐ xíng yú mín jiān, ér guān bù shōu liǎn, cháo tíng lǜ qí bìng mín, suì lìng zhū shuì gè dài nà yī fēn, suī zhǐ xì běn lù zhě, yì xǔ bù xiàn lù fēn tōng nà. hù bù jiàn zhēng lěi nián pù mǎ qián, yì tīng shōu qí bàn. rùn shí èr yuè, shàng yǐ jiāo chāo shì, zhào hù bù shàng shū sūn duó shì láng zhāng fù hēng, yì yú nèi diàn. fù hēng yǐ sān hé tóng chāo kě xíng, duó qǐng fèi bù yòng, jì ér fù hēng yán jìng qū. zì shì ér hòu, guó xū mín pín, jīng yòng bù zú, zhuān yǐ jiāo chāo yú bǎi xìng, ér fǎ yòu bù cháng, shì zōng zhī yè shuāi yān. yǐ zhì tài hé sān nián, qí bì mí shén, nǎi wèi zǎi chén yuē: dà dìng jiān, qián zhì zú, jīn mín jiān qián shǎo, ér yòu bù zài guān, hé yé? qí jí wèn bǎi guān, bì yǒu néng zhī zhī zhě. sì nián qī yuè, bà xiàn qián fǎ, cóng hù bù shàng shū shàng guān yú suǒ qǐng yě. sì nián, yù zēng zhù qián, mìng bǎi guān yì suǒ yǐ zú tóng zhī shù. zhōng chéng mèng zhù wèi: xiāo qián zuò tóng, jí dào yòng chū jìng zhě bù zhǐ, yí zuì qí guān jí lín. tài fǔ jiān liáng yīn děng yán: zhù qián shén fèi, lǜ fèi shí qián kě dé yī qián. shí zhě wèi fèi suī duō yóu zēng yī qián yě, qǐ cǎi tóng jū qì yǐ zhù. zǎi chén wèi: gǔ zhù wèi kě sù xíng, qí tóng zhì tīng mín jiān liàn, guān wèi mǎi zhī. fán sì guān bù jí shí rén, bù xǔ chù fǎ qì. mín jiān tōu tóng qì qī yǐ liǎng yuè sòng guān gěi jià. nì zhě yǐ sī fǎ zuò, xiàn wài rén gào zhě, yǐ zhī ér bù jiū zuò qí guān. sì guān xǔ tóng xíng gào zhě shǎng. qí tóng duō, bié jù yǐ wén. bā yuè, dìng cóng biàn yì qián fǎ, tīng rén shū nà yú jīng shī, ér yú shān dōng hé běi dà míng hé dōng děng lù yī shù zhī qǔ. hòu zhù dà qián yī zhí shí, zhuàn wén yuē tài hé zhòng bǎo, yǔ chāo cān xíng. wǔ nián, shàng yù bà jiāo chāo gōng mò qián, fù yǐ yìn shí cháng fèi suì mìng guàn zhǐ shōu liù wén.
泰和元年六月,通州刺史盧構言:「民間鈔固已流行,獨銀價未平,官之所定每鋌以十萬為準,而市肆才直八萬,蓋出多入少故也。若令諸稅以錢銀鈔三分均納。庶革其弊。」下省議,宰臣謂『軍興以來,全賴交鈔佐用,以出多遂滯,頃令院務收鈔七分,亦漸流通。若與銀均納,則彼增此減,理必偏勝,至礙鈔法。必欲銀價之平,宜令諸名若『鋪馬』『軍須』等錢,許納銀半,無者聽便。」先是,嘗行三合同交鈔,至泰和二年,止行於民間,而官不收斂,朝廷慮其病民,遂令諸稅各帶納一分,雖止系本路者,亦許不限路分通納。戶部見征累年鋪馬錢,亦聽收其半。閏十二月,上以交鈔事,召戶部尚書孫鐸、侍郎張復亨,議於內殿。復亨以三合同鈔可行,鐸請廢不用,既而復亨言竟詘。自是而後,國虛民貧,經用不足,專以交鈔愚百姓,而法又不常,世宗之業衰焉。以至泰和三年,其弊彌甚,乃謂宰臣曰:「大定間,錢至足,今民間錢少,而又不在官,何耶?其集問百官,必有能知之者。」四年七月,罷限錢法,從戶部尚書上官瑜所請也。四年,欲增鑄錢,命百官議所以足銅之術。中丞孟鑄謂:「銷錢作銅,及盜用出境者不止,宜罪其官及鄰。」太府監梁絪等言:「鑄錢甚費,率費十錢可得一錢。識者謂費雖多猶增一錢也,乞采銅、拘器以鑄。」宰臣謂:「鼓鑄未可速行,其銅治聽民煎煉,官為買之。凡寺觀不及十人,不許畜法器。民間鍮銅器期 以兩月送官給價。匿者以私法坐,限外人告者,以知而不糾坐其官。寺觀許童行告者賞。俟銅多,別具以聞。」八月,定從便易錢法,聽人輸納於京師,而於山東、河北、大名、河東等路依數支取。後鑄大錢一直十,篆文曰「泰和重寶」,與鈔參行。五年,上欲罷交鈔工墨錢,復以印時常費遂命貫止收六文。
liù nián sì yuè, shǎn xī jiāo chāo bù xíng, yǐ jiàn qián shí wàn guàn wèi chāo běn, yǔ chāo xiāng yì, fù yǐ xiǎo chāo shí wàn guàn xiāng cān yòng zhī. liù nián shí yī yuè, fù xǔ zhū lù gè xíng xiǎo chāo. zhōng dōu lù zé yú zhōng dōu jí bǎo zhōu, nán jīng lù zé yú nán jīng guī dé hé nán fǔ, shān dōng dōng lù zé yú yì dōu jì nán fǔ, shān dōng xī lù zé yú dōng píng dà míng fǔ, hé běi dōng lù zé yú hé jiān fǔ jì zhōu, hé běi xī lù zé yú zhēn dìng zhāng dé fǔ, hé dōng nán lù zé yú píng yáng, hé dōng běi lù zé yú tài yuán fén zhōu, liáo dōng zé yú shàng jīng xián píng, xī jīng zé yú xī jīng fǔ zhōu, běi jīng zé yú lín huáng fǔ guān kù yì qián. lìng hù bù yìn xiǎo chāo wǔ děng, fù gè lù tóng jiàn qián yòng. qī nián zhēng yuè, chì zài guān wú dé zhī chū dà chāo, zài mín zhě lìng fù kù, yǐ duō guǎ zhì shù yì xiǎo chāo jí jiàn qián, yuàn wù shāng shuì jí zhū míng qián, sān fēn xū nà dà chāo yī fēn, wéi liáo dōng yǐ biàn. shí mín yǐ huò bì lǚ biàn, wǎng wǎng yuàn jiē, jù yǔ yú shì. shàng zhī zhī, yù zhǐ yú yù shǐ tái yuē: zì jīn dū shì gǎn yǒu xiāng jù lùn chāo fǎ nán xíng zhě, xǔ rén bǔ gào, shǎng qián sān bǎi guàn. wǔ yuè, yǐ hù bù shàng shū gāo rǔ lì yì, lì chāo fǎ tiáo yuē, tiān yìn dà xiǎo chāo, yǐ chāo kù zhì jí qiè, zēng fù shǐ yī yuán. rǔ lì yòu yǔ zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ sūn duó yán qián bì, shàng mìng zhòng chéng mèng zhù lǐ bù shì láng qiáo yǔ guó zi sī yè liú áng děng shí rén yì, yuè yú bù jué. qī yuè, shàng zhào yì yú tài hé diàn, qiě yù rǔ lì yuē: jīn hòu wú wèi chāo duō, bù jiā zhòng ér zhé yì zhī. zhòng zhī jiā yú qián, kě yě. míng rì, chì: mín jiān zhī jiāo yì diǎn zhì yī guàn yǐ shàng bìng yòng jiāo chāo, wú de yòng qián. xū lì qì zhě, sān fēn zhī yī yòng zhū wù. liù pán shān xī liáo hé dōng yǐ wǔ fēn zhī yī yòng chāo, dōng bǐ tún tián hù yǐ liù fēn zhī yī yòng chāo. bù xū lì qì zhě, wéi liáo dōng qián chāo cóng biàn. fàn zhě tú èr nián, gào zhě shǎng yǒu chà, jiān lín fàn zhě zhàng qiě jiě zhí, xiàn guān néng fèng xíng liú tōng zhě shēng chú, fǒu zhě jiàng fá, jí zhòng jǔ fǎ zhě yǐ wéi zhì lùn. gōng mò qián měi zhāng zhǐ shōu èr qián. shāng lǚ jī jiàn qián bù dé guò shí guàn. suǒ sī jí biàn chāo rén yǐ fáng wěi mào. pǐn guān jí mín jiā cún liú jiàn qián, bǐ jiù jiǎn qí shù, ruò jiù yǒu jiàn qián duō zhě, xǔ sòng guān yì chāo, shí guàn yǐ shàng bù dé chū jīng. yòu dìng zhì, àn chá sī yǐ chāo fǎ liú tōng wèi chēng zhí, ér hé běi àn chá shǐ xié bù chū xún àn suǒ gěi quàn yīng dé chāo yī guàn, yǐ nán zhī yòng, mìng qǔ jiàn qián. yù shǐ yǐ jǔ huài chāo fǎ hé zhī, shàng yuē: jiū chá zhī guān nǎi xiān huài fǎ, qíng bù kě shù. zhàng zhī qī shí, xuē guān yī jiē, jiě zhí.
六年四月,陝西交鈔不行,以見錢十萬貫為鈔本,與鈔相易,復以小鈔十萬貫相參用之。六年十一月,復許諸路各行小鈔。中都路則於中都及保州,南京路則於南京、歸德、河南府,山東東路則於益都、濟南府,山東西路則於東平、大名府,河北東路則於河間府、冀州,河北西路則於真定、彰德府,河東南路則於平陽,河東北路則於太原、汾州,遼東則於上京、咸平,西京則於西京、撫州,北京則於臨潢府官庫易錢。令戶部印小鈔五等,附各路同見錢用。七年正月,敕在官毋得支出大鈔,在民者令赴庫,以多寡制數易小鈔及見錢,院務商稅及諸名錢,三分須納大鈔一分,惟遼東以便。時民以貨幣屢變,往往怨嗟,聚語於市。上知之,諭旨於御史台曰:「自今都市敢有相聚論鈔法難行者,許人捕告,賞錢三百貫。」五月,以戶部尚書高汝礪議,立「鈔法條約」,添印大小鈔,以鈔庫至急切,增副使一員。汝礪又與中都路轉運使孫鐸言錢幣,上命中丞孟鑄、禮部侍郎喬宇、國子司業劉昂等十人議,月余不決。七月,上召議於泰和殿,且諭汝礪曰:「今後毋謂鈔多,不加重而輒易之。重之加於錢,可也。」明日,敕:「民間之交易、典質、一貫以上並用交鈔,毋得用錢。須立契者,三分之一用諸物。六盤山西、遼河東以五分之一用鈔,東鄙屯田戶以六分之一用鈔。不須立契者,惟遼東錢鈔從便。犯者徒二年,告者賞有差,監臨犯者杖且解職,縣官能奉行流通者升除,否者降罰,集眾沮法者以違制論。工墨錢每張止收二錢。商旅齎見錢不得過十貫。所司籍辨鈔人以防偽冒。品官及民家存留見錢,比舊減其數,若舊有見錢多者,許送官易鈔,十貫以上不得出京。」又定製,按察司以鈔法流通為稱職,而河北按察使斜不出巡按所給券應得鈔一貫,以難支用,命取見錢。御史以沮壞鈔法劾之,上曰:「糾察之官乃先壞法,情不可恕。」杖之七十,削官一階,解職。
hù bù shàng shū gāo rǔ lì yán: chāo fǎ wù zài bì xíng, fǔ zhōu xiàn zhèn yí gè jí biàn chāo rén, gěi yǐ tiáo yìn, tīng yǔ rén biàn yàn, suí guàn liàng gěi èr qián, guàn lì suī duō, liù qián jí zhǐ. měi cháo guān chū shǐ, zé lìng tǐ jiū tōng zhì yǐ wén. mín jiān jiù yǒu sòng huì zi, yì lìng tóng jiàn qián yòng, shí guàn yǐ shàng bù xǔ chí xíng. què yán xǔ yòng yín juàn, yú shì yì jí fèng, bìng yòng jiāo chāo, qí qí shù yǐ xiǎo chāo zú zhī, yīng zhī yín juàn ér bù zú zhě yì yǐ chāo gěi zhī. shàng qiǎn jìn shì yù zhǐ shàng shū shěng: jīn jì yǐ àn chá sī chāo fǎ tōng kuài wèi chēng zhí, fǒu zé wèi bù chēng zhí, réng yú zhōu fǔ sī xiàn guān gěi yóu nèi, míng shū suǒ fàn zhī shù, dàn fàn chāo fǎ zhě suī jiān chá yù shǐ jǔ qí néng gàn, yì bù zhǔn yòng. shí yuè, yáng xù yán: jiāo chāo liào hào bù míng, nián yuè gù àn, suī lìng fù kù yì xīn, rán wài lù wú shè dìng kù sī, yù yì wú suǒ, yuǎn zhě zhí xū fù dōu. shàng yǐ wèn rǔ lì, duì yuē: suí chù zhōu fǔ kù nèi, gè yǒu biàn chāo kù zi, chāo suī bì bù wěi, yì kě shōu nà. qù dōu yuǎn zhī chéng yì, jì yǒu shè zhì hé tóng huàn qián, kè lǚ jīng zhī jiē kě xiāng yì. gèng lǜ wú hé tóng zhī dì, nán yǐ yì zhě, lìng guān kù fán nà hūn chāo zhě shòu ér bù zhī, yú chāo bèi yìn jì guān lì xìng míng, jī bàn suì fù dōu yì xīn chāo. rú cǐ, zé hūn chāo yǒu suǒ guī ér wú zhì yǐ!
戶部尚書高汝礪言:「鈔法務在必行,府州縣鎮宜各籍辨鈔人,給以條印,聽與人辨驗,隨貫量給二錢,貫例雖多,六錢即止。每朝官出使,則令體究通滯以聞。民間舊有宋會子,亦令同見錢用,十貫以上不許持行。榷鹽許用銀絹,余市易及俸,並用交鈔,其奇數以小鈔足之,應支銀絹而不足者亦以鈔給之。」上遣近侍諭旨尚書省:「今既以按察司鈔法通快為稱職,否則為不稱職,仍於州府司縣官給由內,明書所犯之數,但犯鈔法者雖監察御史舉其能幹,亦不准用。」十月,楊序言:「交鈔料號不明,年月故暗,雖令赴庫易新,然外路無設定庫司,欲易無所,遠者直須赴都。」上以問汝礪,對曰:「隨處州府庫內,各有辨鈔庫子,鈔雖弊不偽,亦可收納。去都遠之城邑,既有設置合同換錢,客旅經之皆可相易。更慮無合同之地,難以易者,令官庫凡納昏鈔者受而不支,於鈔背印記官吏姓名,積半歲赴都易新鈔。如此,則昏鈔有所歸而無滯矣!」
shí yī yuè, shàng yù hù bù guān yuē: jīn chāo fǎ suī xíng, qīng děng yì yí shěn chá , shǎo yǒu yōng zhì, jí dāng yǐ wén, wù wèi yǐ xíng ér dàn gǎi. rǔ lì duì yuē: jīn zhū chù zhì kù duō zài gōng xiè nèi, xiǎo mín chū rù pō nán, suī yǒu shāng jiǎ yì zhī, rán huàn chāo běn bù fēng. bǐ zhě hé běi xī lù zhuǎn yùn sī yán, yī fù mín shǒu qí dāng cún liú qián wài, jiàn qián shí sì wàn guàn. tā lù yì huò yǒu rú cǐ zhě, chén děng wèi yí lìng zhōu xiàn wěi guān jí kù diǎn, yú shì sì yào chù zhì kù zhī huàn. yǐ chū shǒu zhī qián wèi chāo běn, shí wàn hù yǐ shàng zhōu fǔ, gěi sān wàn guàn, yǐ cì wèi chà, yì chāo zhě rén bù dé guò èr guàn. yǐ suǒ de gōng mò qián chōng kù diǎn shí zhí, réng lìng zhōu fǔ zuǒ èr jí zhuǎn yùn sī guān yī yuán tí kòng. shàng shì zhī, suì mìng yí kù yú shì sì zhī huì, lìng mín yǐ chāo yì qián.
十一月,上諭戶部官曰:「今鈔法雖行,卿等亦宜審察 ,少有壅滯,即當以聞,勿謂已行而憚改。」汝礪對曰:「今諸處置庫多在公廨內,小民出入頗難,雖有商賈易之,然患鈔本不豐。比者河北西路轉運司言,一富民首其當存留錢外,見錢十四萬貫。它路臆或有如此者,臣等謂宜令州縣委官及庫典,於市肆要處置庫支換。以出首之錢為鈔本,十萬戶以上州府,給三萬貫,以次為差,易鈔者人不得過二貫。以所得工墨錢充庫典食直,仍令州府佐貳及轉運司官一員提控。」上是之,遂命移庫於市肆之會,令民以鈔易錢。
shì yuè, chì bǔ huò wěi zào jiāo chāo zhě, jiē yǐ jiāo chāo wèi shǎng.
是月,敕捕獲偽造交鈔者,皆以交鈔為賞。
shí fù yì gèng chāo fǎ, shàng cóng gāo rǔ lì yán, mìng zài guān dà chāo gèng bù xǔ chū. tīng mín yǐ wǔ guàn shí guàn lì zhě fù kù yì xiǎo chāo, yù de qián zhě wǔ guàn nèi yǔ yī mín, shí guàn nèi yǔ liǎng mín, wéi liáo dōng cóng biàn. hé nán shǎn xī shān dōng jí tā xíng chāo zhū lù, yuàn wù zhū shuì jí zhū kē míng qián, bìng yǐ sān fēn wèi lǜ, yī fēn nà shí guàn lì zhě, èr fēn wǔ guàn lì zhě, yú bìng shōu jiàn qián.
時複議更鈔法,上從高汝礪言,命在官大鈔更不許出。聽民以五貫十貫例者赴庫易小鈔,欲得錢者五貫內與一緡,十貫內與兩緡,惟遼東從便。河南、陝西、山東及它行鈔諸路,院務諸稅及諸科名錢,並以三分為率,一分納十貫例者,二分五貫例者,余並收見錢。
bā nián zhēng yuè, yǐ jīng shī chāo zhì, dìng suǒ sī shǎng fá gé. shí xīn zhì, àn chá sī jí zhōu xiàn guān, lì yǐ chāo tōng zhì wèi shēng jiàng. suì mìng jiān chá yù shǐ shǎng fá tóng wài dào àn chá sī, dà xìng fǔ jǐng xún yuàn guān tóng wài lù zhōu xiàn guān.
八年正月,以京師鈔滯,定所司賞罰格。時新制,按察司及州縣官,例以鈔通滯為升降。遂命監察御史賞罰同外道按察司,大興府警巡院官同外路州縣官。
shì yuè, shōu huǐ dà chāo, xíng xiǎo chāo.
是月,收毀大鈔,行小鈔。
bā yuè, cóng liáo dōng àn chá sī yáng yún yì yán, yǐ xián píng dōng jīng liǎng lù shāng lǚ suǒ jí, suì cóng dōu nán lì, yī guàn yǐ shàng jiē yòng jiāo chāo, bù de yòng qián. shí yuè, sūn duó yòu yán: mín jiān chāo duō, zhèng yí shōu liǎn, yuàn wù shuì zhū míng qián, kě jǐn shōu chāo, qiū xià shuì nà běn shǎi wài, yì lìng shōu chāo, bù jū guàn lì. nóng mín zhī zhī zé jiàn zhòng chāo, kě yǐ liú tōng. bǐ lái zhōu xiàn yì pèi shì sì mǎi chāo, tú zēng sāo rǎo, kě bà zhū chù chuàng shè chāo jú, zhǐ lìng fù shěng kù huàn yì. jīn xiǎo chāo gè xiàn lù fēn, yì shén wèi biàn, kě lìng tōng yòng. shàng mìng jí xíng zhī.
八月,從遼東按察司楊雲翼言,以咸平、東京兩路商旅所集,遂從都南例,一貫以上皆用交鈔,不得用錢。十月,孫鐸又言:「民間鈔多,正宜收斂,院務稅諸名錢,可盡收鈔,秋夏稅納本色外,亦令收鈔,不拘貫例。農民知之則漸重鈔,可以流通。比來州縣抑配市肆買鈔,徒增騷擾,可罷諸處創設鈔局,止令赴省庫換易。今小鈔各限路分,亦甚未便,可令通用。」上命亟行之。
shí èr yuè, zǎi chén zòu: jiù zhì, nèi wài guān bīng fèng jiē gěi chāo, qí bì yòng qián yǐ zú shù zhě, kě yǐ shí fēn wèi lǜ, jūn bīng gěi sān fēn, guān yuán chéng yīng rén gěi èr fēn, duō bù guò shí guàn. fán qián suǒ shōu dà chāo, qí zhì tōng xíng dāng fù jì zào, qí zhōng xū dāng jīng zhì yǐ tú jīng jiǔ. mín jiān jiù chāo gù àn zhě, qǐ xǔ yú suǒ zài kù yì xīn. ruò guān lì shì yào zhī jiā yǒu jiàn mǎi jiāo chāo, ér yú yuàn wù huàn qián xìng fàn zhě, yǐ wéi zhì lùn. fù qiǎn guān fēn lù xún chá, qí xiàn qián guò shù suī xǔ nú bì yǐ gào, nǎi yǒu suǒ shǔ mò lìng qí zhǔ cáng nì bù yǐ shí shǒu zhě, kě lìng àn chá sī chá zhī. ruò jiù xiàn yǐ mǎn, dāng gèng zhǎn wǔ shí rì, xǔ zài lìng biàn yì chāo yǐn zhū wù. shì zhì jì xíng zhī hòu, zhāng zōng xún bēng, wèi shào wáng jì lì, dà ān sān nián huì hé zhī yì, zhì yǐ bā shí sì chē wèi jūn shǎng, bīng nǜ guó cán, bù huáng jiù bì, jiāo chāo zhī qīng jǐ yú bù néng shì yì yǐ. zhì xuān zōng zhēn yòu èr nián èr yuè, sī yǒu yǐ zhòng zhī, nǎi gèng zuò èr shí guàn zhì bǎi guàn lì jiāo chāo, yòu zào èr bǎi guàn zhì qiān guàn lì zhě. rán zì tài hé yǐ lái, fán gèng jiāo chāo, chū suī zhòng, bù shù nián zé qīng ér bù xíng, zhì shì zé yù gèng ér yù zhì yǐ. nán qiān zhī hòu, guó cù mín kùn, jūn lǚ bù xī, gōng yì wú dù, qīng yòu shén yān.
十二月,宰臣奏:「舊制,內外官兵俸皆給鈔,其必用錢以足數者,可以十分為率,軍兵給三分,官員承應人給二分,多不過十貫。凡前所收大鈔,俟至通行當復計造,其終須當精緻以圖經久。民間舊鈔故暗者,乞許於所在庫易新。若官吏勢要之家有賤買交鈔,而於院務換錢興販者,以違制論。復遣官分路巡察,其限錢過數雖許奴婢以告,乃有所屬默令其主藏匿不以實首者,可令按察司察之。若舊限已滿,當更展五十日,許再令變易鈔引諸物。」是制既行之後,章宗尋崩,衛紹王繼立,大安三年會河之役,至以八十四車為軍賞,兵衄國殘,不遑救弊,交鈔之輕幾於不能市易矣。至宣宗貞祐二年二月,思有以重之,乃更作二十貫至百貫例交鈔,又造二百貫至千貫例者。然自泰和以來,凡更交鈔,初雖重,不數年則輕而不行,至是則愈更而愈滯矣。南遷之後,國蹙民困,軍旅不息,供億無度,輕又甚焉。
sān nián sì yuè, hé dōng xuān fǔ shǐ xū dǐng shàng yán yuē: jīn zhī wù zhòng, qí bì zài yú chāo zhì, yǒu chū ér wú rù yě. suī yuàn wù shuì zēng shōu shù bèi, ér suǒ nà jiē shí guàn lì dà chāo, cǐ hé yì zāi? jīn shí guàn lì zhě mín jiān shén duō, yǐ wú suǒ guī, gù shì yì duō yòng jiàn qián, ér chāo měi guàn jǐn zhí yī qián, céng bù jí gōng mò zhī fèi. chén yú wèi, yí quán jìn jiàn qián, qiě lìng jì sī yǐ jūn xū wèi míng, liàng mín lì zhēng liǎn, zé quán huò liú tōng, ér wù jià píng yǐ. zì shì, qián huò bù yòng, fù jiā nèi kùn cáng qiǎng zhī xiàn, wài bì jiāo chāo lǚ biàn, jiē zhì jiǒng bài, wèi zhī zuò huà. shāng rén wǎng wǎng zhōu yùn mào yì yú jiāng huái, qián duō rù yú sòng yǐ. sòng rén yǐ wèi xǐ, ér jīn rén bù jīn yě, shí zhě xī qí jì bù néng zhòng wú yòng zhī chǔ, ér yòu qì zì gǔ liú xíng zhī bǎo yān.
三年四月,河東宣撫使胥鼎上言曰:「今之物重,其弊在於鈔窒,有出而無入也。雖院務稅增收數倍,而所納皆十貫例大鈔,此何益哉?今十貫例者民間甚多,以無所歸,故市易多用見錢,而鈔每貫僅直一錢,曾不及工墨之費。臣愚謂,宜權禁見錢,且令計司以軍須為名,量民力征斂,則泉貨流通,而物價平矣。」自是,錢貨不用,富家內困藏鏹之限,外弊交鈔屢變,皆至窘敗,謂之「坐化」。商人往往舟運貿易於江淮,錢多入於宋矣。宋人以為喜,而金人不禁也,識者惜其既不能重無用之楮,而又棄自古流行之寶焉。
wǔ yuè, quán xī ān jūn jié dù shǐ wū lín dá yǔ yán: guān shǎn jūn duō, gōng yì bù zú, suǒ yǎng jiāo chāo zé qǔ yú jīng shī, tú chéng fán fèi, qǐ xiáng bǎn jiù zào biàn. yòu yán: huái zhōu jiù tiě qián jù wàn, jīn jì wú yòng, yuàn guàn wèi jiǎ, yǐ gěi zhàn shì. shí yǒu sī qīng zuì yì fá, lǜ yǐ tiě shú, ér dāng zuì bù píng, suì mìng shú tóng jì zāng jiē yǐ yín jià wèi zhǔn.
五月,權西安軍節度使烏林達與言:「關陝軍多,供億不足,所仰交鈔則取於京師,徒成煩費,乞降板就造便。」又言:「懷州舊鐵錢鉅萬,今既無用,願貫為甲,以給戰士。」時有司輕罪議罰,率以鐵贖,而當罪不平,遂命贖銅計贓皆以銀價為準。
liù yuè, chì yì jiāo chāo lì biàn. qī yuè, gǎi jiāo chāo míng wèi zhēn yòu bǎo quàn, réng lì jǔ zǔ zuì. jiǔ yuè, yù shǐ tái yán: zì duō gù yǐ lái, quán jí jiāo chāo yǐ zhù jūn xū, rán suǒ rù bù jí suǒ chū, zé qí jià jìn jiǎn, zú wú fǎ yǐ jìn, cǐ bì rán zhī lǐ yě. jìn yòng zhēn yòu bǎo quàn yǐ gé qí bì, yòu lǜ jì duō ér mín qīng, yǔ jiù chāo wú yì yě, nǎi lìng mín jiān shì yì xī cóng shí gū, yán lì zuì shǎng, qī yú bì xíng, suì shǐ shāng lǚ bù xíng, sì fāng zhī wù bù gǎn rù. fū jīng shī bǎi wàn zhī zhòng, rì fèi bù zī, wù jià níng bù rì guì yé? qiě shí gū yuè zài dìng zhī, ér mín jiān jià dàn mù bù yī, jīn yǒu sī qiáng zhī, ér shì sì jǐn bì. fù yì sōu kuò yǐn nì, bì lìng rú gū yù zhī, zé jīng shī zhī wù zhǐ rì jǐn, ér bǎi xìng zhòng kùn yǐ. chén děng wèi, wéi guān hé mǎi jì zāng zhī lèi kě yòng shí gū, yú yí cóng biàn. zhì kě.
六月,敕議交鈔利便。七月,改交鈔名為「貞祐寶券」,仍立沮阻罪。九月,御史台言:「自多故以來,全藉交鈔以助軍需,然所入不及所出,則其價浸減,卒無法以禁,此必然之理也。近用『貞祐寶券』以革其弊,又慮既多而民輕,與舊鈔無異也,乃令民間市易悉從時估,嚴立罪賞,期於必行,遂使商旅不行,四方之物不敢入。夫京師百萬之眾,日費不貲,物價寧不日貴耶?且時估月再定之,而民間價旦暮不一,今有司強之,而市肆盡閉。複議搜括隱匿,必令如估鬻之,則京師之物指日盡,而百姓重困矣。臣等謂,惟官和買計贓之類可用時估,余宜從便。」制可。
shí èr yuè, shàng wén jìn jīng jùn xiàn duō dí yú jīng shī, gǔ jià xiáng yǒng, lìng shàng shū shěng jí hù bù jiǎng yì suǒ kāi fēng fǔ zhuǎn yùn sī, yì suǒ yǐ zhì zhī zhě. hù bù jí jiǎng yì suǒ yán, yǐ wǔ dǒu chū chéng zhě kě lán dí qí bàn, zhuǎn yùn sī wèi yí xī jìn qí chū, shàng cóng kāi fēng fǔ yì, wèi: bǎo quàn chū xíng shí, mín shén zhòng zhī. dàn yǐ hé běi shǎn xī zhū lù suǒ zhī jì duō, rén suì qīng zhī. shāng jiǎ zhēng shōu rù jīng, yǐ shì jīn yín, yín jià áng, gǔ yì suí zhī. ruò lìng bǎo quàn lù gè shū zhì, zé bù kě fù rù hé nán, zé hé nán jīn yín jiàn ér gǔ zì qīng. ruò zhí bì jīng chéng sù bù chū, zé wài yì zì shǒu, bù fù rù jīng, gǔ dāng yì guì. yí yù jùn xiàn xiǎo mín, wú wàng zēng jià, guān wèi dìng zhì, wù cóng qí biàn.
十二月,上聞近京郡縣多糴於京師,谷價翔踴,令尚書省集戶部、講議所、開封府、轉運司,議所以制之者。戶部及講議所言,以五斗出城者可闌糴其半,轉運司謂宜悉禁其出,上從開封府議,謂:「寶券初行時,民甚重之。但以河北、陝西諸路所支既多,人遂輕之。商賈爭收入京,以市金銀,銀價昂,谷亦隨之。若令寶券路各殊制,則不可復入河南,則河南金銀賤而谷自輕。若直閉京城粟不出,則外亦自守,不復入京,谷當益貴。宜諭郡縣小民,毋妄增價,官為定製,務從其便。」
sì nián zhēng yuè, jiān chá yù shǐ tián jiǒng xiù yán: guó jiā diào dù jiē zī bǎo quàn, xíng cái shù yuè, yòu fù yōng zhì, fēi yuē shù bù yán fèng xíng bù jǐn yě. fū qián bì yù liú tōng, bì qīng zhòng xiāng quán sàn liǎn yǒu shù ér hòu kě. jīn zhī huàn zài chū tài duō rù tài shǎo ěr. ruò suí shí cái sǔn suǒ zhī, ér zēng qí suǒ shōu, shù hū huò kě yě. yīn tiáo wǔ shì, yī yuē shěng rǒng guān lì, èr yuē sǔn jiǔ shǐ sī, sān yuē jié bīng fèng, sì yuē bà jì zhì guān, wǔ yuē jiǔ shuì jí nà sù bǔ guān jiē dāng yòng bǎo quàn. zhào jiǔ shuì cóng dà dìng zhī jiù, yú jiē bù cóng. xún yòu gēng dìng bǔ huò wěi zào bǎo quàn guān shǎng.
四年正月,監察御史田迥秀言:「國家調度皆資寶券,行才數月,又復壅滯,非約束不嚴、奉行不謹也。夫錢幣欲流通,必輕重相權、散斂有術而後可。今之患在出太多、入太少爾。若隨時裁損所支,而增其所收,庶乎或可也。」因條五事,一曰省冗官吏,二曰損酒使司,三曰節兵俸,四曰罷寄治官,五曰酒稅及納粟補官皆當用寶券。詔酒稅從大定之舊,余皆不從。尋又更定捕獲偽造寶券官賞。
sān yuè, hàn lín shì jiǎng xué shì zhào bǐng wén yán: bǐ zhě bǎo quàn zhì sāi, gài cháo tíng jiāng yì gèng zhāng, yǐ ér wàng chuán bù yòng, yīn zhī yì è, jiàn zhì fèi jué, cǐ nǎi quán guī xiǎo mín yě. zì qiān biàn yǐ lái, fèi huí yì wù, chén yú wèi dāng fù zhì, lìng zhí guān tōng shì dào zhě zhǎng zhī, gěi yín chāo sù mài jiān bó zhī lèi, quán qí dī áng ér chū nà zhī. réng zì xuǎn liáng jiān dāng guān yíng wèi zhī, ruò bàn nián wú guò, jí quàn fǎ tōng liú, zé tīng suǒ zhǐ rèn biàn chāi qiǎn. zhào yì xíng zhī.
三月,翰林侍講學士趙秉文言:「比者寶券滯塞,蓋朝廷將議更張,已而妄傳不用,因之抑遏,漸至廢絕,此乃權歸小民也。自遷汴以來,廢回易務,臣愚謂當復置,令職官通市道者掌之,給銀鈔粟麥縑帛之類,權其低昂而出納之。仍自選良監當官營為之,若半年無過,及券法通流,則聽所指任便差遣。」詔議行之。
sì yuè, hé dōng xíng shěng xū dǐng yán: jiāo chāo guì hū liú tōng, jīn zhū lù suǒ zào bù chōng suǒ chū, bù yǐ shù shōu zhī, bù wú quē wù. yí liàng mín lì zhēng liǎn, yǐ bì jūn yòng. hé zhōng xuān fǔ sī yì yǐ bǎo quàn duō chū, mín bù zhī guì, qǐ yàn mín pín fù zhēng zhī. suī wèi shǎn xī, ruò yī tǐ zhēng shōu, zé bǐ zhōng suǒ yǒu rì còu yú hé dōng, yǔ bù liǎn hé yì? yòu hé běi bǎo quàn yǐ bù xǔ xíng yú hé nán, yóu shì yù zhì. zǎi chén wèi: zuó yǐ hé běi bǎo quàn, shāng lǚ jī fàn jì zhǒng nán dù, suì zhì wù jià xiáng yǒng, nǎi quán yí xiàn yǐ lù fēn. jīn dǐng jì yǐ běn lù yòng dù fán yīn, yù zhēng jūn xū qián, yí cóng suǒ qǐng. ruò shǎn xī kě zhēng yǔ fǒu, zhào lìng xíng shěng yì dìng ér hòu xíng. wǔ yuè, shàng yǐ hé běi zhōu fǔ guān qián sàn shī, duō zài mín jiān, mìng shàng shū shěng jīng huà zhī.
四月,河東行省胥鼎言:「交鈔貴乎流通,今諸路所造不充所出,不以術收之,不無缺誤。宜量民力征斂,以裨軍用。河中宣撫司亦以寶券多出,民不之貴,乞驗民貧富征之。雖為陝西,若一體徵收,則彼中所有日湊於河東,與不斂何異?又河北寶券以不許行於河南,由是愈滯。」宰臣謂:「昨以河北寶券,商旅齎販繼踵南渡,遂致物價翔踴,乃權宜限以路分。今鼎既以本路用度繁殷,欲征軍須錢,宜從所請。若陝西可征與否,詔令行省議定而後行。」五月,上以河北州府官錢散失,多在民間,命尚書省經畫之。
bā yuè, píng zhāng gāo qí zòu: jūn xìng yǐ lái, yòng dù bù zī, wéi lài bǎo quàn, rán suǒ rù bù fū suǒ chū, shì yǐ jìn qīng, jīn qiān qián zhī quàn jǐn zhí shù qián, suí zào suí jǐn, gōng wù rì zēng, bù yǒu yǐ jiù zhī, bì jiāng zī shén. yí gèng zào xīn quàn, yǔ jiù quàn quán wèi zǐ mǔ ér jiān xíng zhī, shù gōng wù jù shěng, ér yòng bù fá. pú wáng shǒu chún yǐ xià jiē dàn gǎi, zòu yuē: zì gǔ jūn lǚ zhī fèi jiē qǔ yú mín, xiàng cháo tíng yǐ xiǎo chāo shū qīng, quán gèng bǎo quàn, ér fù jīn yòng qián. xiǎo mín qiǎn lǜ, wèi chǔ bì yì huài, bù ruò qián kě jiǔ, yú shì de qián zé zhēn cáng, ér quàn zé jí yòng zhī, wéi kǒng pò liè ér zhì yú fèi yě. jīn zhāo tíng zhī zhī ér bù zhī shōu, suǒ yǐ qián rì guì ér quàn rì qīng. rán zé quàn zhī qīng fēi mín qīng zhī, guó jiā zhì zhī rán yě. bù ruò liàng qí suǒ zhī fù liǎn yú mín, chū rù xún huán, zé bǐ zhī wèi bì yòng zhī wù, ér zhī ài zhòng yǐ. jīn tú huàn qīng ér jí yù gèng zào, bù wéi xìn lìng bù xíng, qiě kǒng xīn quàn zhī qīng fù tóng jiù quàn yě. jì ér, lǒng zhōu fáng yù shǐ wán yán yǔ jí shǎn xī xíng shěng lìng shǐ huì jí jì yán quàn fǎ zhī bì. yǔ qǐng gū bà yìn zào, yǐ jiàn zài zhě liú tōng zhī, ruò zhì sāi zé yàn dīng kǒu zhī duō guǎ wù lì zhī gāo xià ér zhēng zhī. jí yán: quàn zhě suǒ yǐ jiù bì yī shí, fēi kě tōng liú yǔ jiàn qián bǐ, bì yù tōng zhī, bù guò duō liǎn shǎo zhī ěr. rán liǎn duō zé shāng mín, zhī shǎo zé yòng bù zú, èr zhě jiē bù kě. wèi jīn rì jì, mò ruò gèng zào, yǐ zhēn yòu tōng bǎo wèi míng, zì bǎi zhì sān qiān děng zhī wèi shí, tīng gè lù zhuǎn yùn sī yìn zào, réng bù dé guò wǔ qiān guàn, yǔ jiù quàn cān yòng, shù hū kě yě. zhào jí bǎi guān yì. hù bù shì láng ào tún ā hǔ lǐ bù shì láng yáng yún yì láng zhōng lán zhī xíng bù shì láng féng è jiē zhǔ gèng zào. hù bù shì láng gāo kuí yuán wài láng zhāng shī lǔ bīng bù shì láng tú dān ōu lǐ bái jiē qǐng zhēng liǎn. wéi hù bù shàng shū xiāo gòng wèi zhǐ dāng rú jiù, ér gōng bù shàng shū lǐ yuán fǔ wèi èr zhě kě bìng xíng. tài zǐ shǎo bǎo zhāng xíng xìn yì yán bù yí gèng zào, dàn yán lì bù xíng zhī zuì, zú yǐ. shì yù shǐ zhào bó chéng yuē: gèng zào zhī fǎ, yīn duó mín lì, qí bì shén yú zhēng. zhēng zhī wèi fǎ, tè zhēng yú nóng mín zé bù kě, ruò zhēng yú shì sì shāng jiǎ zhī jiā, shì yì dūn běn yì mò zhī yī duān. xíng bù zhǔ shì wáng shòu níng yuē: bù rán, jīn zhī zhòng qián qīng quàn zhě jiē nóng ěr, qí liǎn bì xiān yú mín ér hòu kě. zhuǎn yùn shǐ wáng kuò yuē: fán lùn shì dāng jiū qí běn, jīn suì zhī jūn shì jiā kǒu liáng sì wàn yú shí, rú shǐ sī rén dì zhe, shǎo kuān mín lì, rán hòu zhēng zhī, zé xíng zhī bù nán. què huò sī yáng zhēn yì yù jié wú míng zhī fèi, bà xián rǒng zhī guān. huò yǒu qǐng zhù dà qián yǐ dāng bǎi, bié zào xiǎo chāo yǐ shěng fèi. huò wèi xiàn guān dāng zé rén zhě. dú lì bù shàng shū wēn dí hǎn sī jìng shàng shū yán: guó jiā lì fǎ, mò bù bèi jù, dàn yǒu sī bù kè fèng zhī ér yǐ. chéng shǐ chén dé pián yí cóng shì, fán wài lù sì pǐn yǐ xià guān jiē xǔ zhàng jué, sān pǐn yǐ shàng zòu wén, réng fù jiān chá èr rén chí yì wǎng lái, fǎ bù bì biàn, mín bù bì zhēng, yī hào lìng zhī, kě shǐ shàng xià wú bù fèng fǎ. rú qí bù rán, qǐng jiù zhòng xíng. shàng yǐ shì zǎi chén yuē: bǐ zì xǔ rú cǐ, shì wěi zhī kě hū? zǎi chén wèi yǒu yǐ chù, ér jiān chá yù shǐ chén guī, wán yán sù lán jiāo zhèng, yǐ wèi: shì yǒu nán xíng, shèng zhé yóu bìng zhī, sī jìng hé wèi zhě, tú hài rén ěr. shàng yǐ zhòng yì fēn fēn, yuè yú bù jué, yàn zhī, nǎi zhào rú jiù, shū qí zhēng liǎn zhī qī yān. wèi jǐ, jìng yòng huì jí yán, zào zhēn yòu tōng bǎo. xìng dìng yuán nián èr yuè, shǐ zhào xíng zhī, fán yī guàn dāng qiān guàn, zēng zhòng wěi zào jǔ zǔ zuì jí bǔ huò zhī shǎng.
八月,平章高琪奏:「軍興以來,用度不貲,惟賴寶券,然所入不敷所出,是以浸輕,今千錢之券僅直數錢,隨造隨盡,工物日增,不有以救之,弊將滋甚。宜更造新券,與舊券權為子母而兼行之,庶工物俱省,而用不乏。」濮王守純以下皆憚改,奏曰:「自古軍旅之費皆取於民,向朝廷以小鈔殊輕,權更寶券,而復禁用錢。小民淺慮,謂楮幣易壞,不若錢可久,於是得錢則珍藏,而券則亟用之,惟恐破裂而至於廢也。今朝廷知支而不知收,所以錢日貴而券日輕。然則券之輕非民輕之,國家致之然也。不若量其所支復斂於民,出入循環,則彼知為必用之物,而知愛重矣。今徒患輕而即欲更造,不惟信令不行,且恐新券之輕復同舊券也。」既而,隴州防禦使完顏宇及陝西行省令史惠吉繼言券法之弊。宇請姑罷印造,以見在者流通之,若滯塞則驗丁口之多寡、物力之高下而征之。吉言:「券者所以救弊一時,非可通流與見錢比,必欲通之,不過多斂少支爾。然斂多則傷民,支少則用不足,二者皆不可。為今日計,莫若更造,以『貞祐通寶』為名,自百至三千等之為十,聽各路轉運司印造,仍不得過五千貫,與舊券參用,庶乎可也。」詔集百官議。戶部侍郎奧屯阿虎、禮部侍郎楊雲翼、郎中蘭芝、刑部侍郎馮鶚皆主更造。戶部侍郎高夔、員外郎張師魯、兵部侍郎徒單歐裏白皆請征斂。惟戶部尚書蕭貢謂止當如舊,而工部尚書李元輔謂二者可並行。太子少保張行信亦言不宜更造,但嚴立不行之罪,足矣。侍御史趙伯成曰:「更造之法,陰奪民利,其弊甚於征。征之為法,特徵於農民則不可,若征於市肆商賈之家,是亦敦本抑末之一端。」刑部主事王壽寧曰:「不然,今之重錢輕券者皆農爾,其斂必先於民而後可。」轉運使王擴曰:「凡論事當究其本,今歲支軍士家口糧四萬餘石,如使斯人地着,少寬民力,然後征之,則行之不難。」榷貨司楊貞亦欲節無名之費,罷閒冗之官。或有請鑄大錢以當百,別造小鈔以省費。或謂縣官當擇人者。獨吏部尚書溫迪罕思敬上書言:「國家立法,莫不備具,但有司不克奉之而已。誠使臣得便宜從事,凡外路四品以下官皆許杖決,三品以上奏聞,仍付監察二人弛驛往來,法不必變,民不必征,一號令之,可使上下無不奉法。如其不然,請就重刑。」上以示宰臣曰:「彼自許如此,試委之可乎?」宰臣未有以處,而監察御史陳規,完顏素蘭交諍,以為:「事有難行,聖哲猶病之,思敬何為者,徒害人爾。」上以眾議紛紛,月余不決,厭之,乃詔如舊,紓其征斂之期焉。未幾,竟用惠吉言,造「貞祐通寶」。興定元年二月,始詔行之,凡一貫當千貫,增重偽造沮阻罪及捕獲之賞。
wǔ yuè, yǐ chāo fǎ lǚ biàn, suí chū ér suí huài, zhì zhǐ zhī sāng pí gù zhǐ jiē qǔ yú mín, zhì shì yòu shén jiān dé, suì lìng jì jià, dàn zhēng bǎo quàn tōng bǎo míng yuē sāng pí gù zhǐ qián. wèi kě yǐ miǎn mín shū wǎn zhī láo, ér shěng gōng wù zhī fèi yě. gāo rǔ lì yán: hé nán diào fā fán zhòng, suǒ zhēng zū shuì sān bèi yú jiù, jǐn kě gōng yì, rú cǐ qí zhòng yě. ér jīn nián wǔ yuè shěng bù yǐ suì shōu tōng bǎo bù chōng suǒ yòng, nǎi yú mín jiān liǎn sāng pí gù zhǐ chāo qī qiān wàn guàn yǐ bǔ zhī, yòu tài shèn yǐ! ér jìn yòu yǐ tōng bǎo shāo zhì, yòu zēng liǎng bèi. hé nán rén hù nóng jū sān zhī èr, jīn nián zū shuì zhēng shàng wèi zú, ér fù lìng chū cǐ, mín ruò bù tiào dāng nà zhī zū, zé mài suǒ shí zhī sù, shě cǐ jiāng hé dé yān? jīn suǒ jí ér nán dé zhě chú liáng yě, chū yú mín ér yǒu xiàn. kě huǎn ér yì wèi zhě jiāo chāo yě, chū yú guó ér kě biàn. yǐ guó jiā zhī suǒ zì xíng zhě ér qiáng qiú zhī mín, jiāng ruò zhī hé? xiàng zhě dà chāo zhì zé gèng wèi xiǎo chāo, xiǎo chāo bì zé gǎi wèi bǎo quàn, bǎo quàn bù xíng zé yì wèi tōng bǎo, biàn zhì zài wǒ, shàng hé fán mín zāi! mín jì xī lì yǐ fèng jūn ér bù zú, yòu jì kǒu jì shuì jì wù jì shēng zhí zhī yè ér jiā zhēng, ruò shì qí bō, bǐ bù néng gěi, zé yǒu wáng ér yǐ yǐ! mín táo tián huì, bīng shí bù gěi, shì jūn chǔ chāo fǎ liǎng fèi yǐ. chén fēi yú chāo fǎ bù jiā yì, fēi gù yǔ shěng bù xiāng wéi yě. dàn yǐ chāo zhì wù guì zhī hài qīng, mín qù jūn jī zhī hài zhòng ěr. shí bù néng yòng.
五月,以鈔法屢變,隨出而隨壞,製紙之桑皮故紙皆取於民,至是又甚艱得,遂令計價,但征寶券、通寶、名曰「桑皮故紙錢」。謂可以免民輸挽之勞,而省工物之費也。高汝礪言:「河南調發繁重,所征租稅三倍於舊,僅可供億,如此其重也。而今年五月省部以歲收通寶不充所用,乃於民間斂桑皮故紙鈔七千萬貫以補之,又太甚矣!而近又以通寶稍滯,又增兩倍。河南人戶農居三之二,今年租稅征尚未足,而復令出此,民若不糶當納之租,則賣所食之粟,舍此將何得焉?今所急而難得者芻糧也,出於民而有限。可緩而易為者交鈔也,出於國而可變。以國家之所自行者而強求之民,將若之何?向者大鈔滯則更為小鈔,小鈔弊則改為寶券,寶券不行則易為通寶,變制在我,尚何煩民哉!民既悉力以奉軍而不足,又計口、計稅、計物、計生殖之業而加征,若是其剝,彼不能給,則有亡而已矣!民逃田穢,兵食不給,是軍儲鈔法兩廢矣。臣非於鈔法不加意,非故與省部相違也。但以鈔滯物貴之害輕,民去軍飢之害重爾。」時不能用。
sān nián shí yuè, shěng chén zòu: xiàng yǐ wù zhòng qián qīng, fàn zāng zhě jì qián lùn zuì zé tài zhòng, yú shì yǐ yín wèi zé, měi liǎng wèi qián èr guàn, yǒu fàn tōng bǎo zhī zāng zhě zhí yǐ tōng bǎo lùn, rú yīn jūn xìng diào fā, shòu tōng bǎo jí sān shí guàn zhě, yǐ de sǐ xíng, zhǔn yǐ jīn yín jià, cái wèi qián sì bǎi yǒu qí, zé dāng zhàng. qīng zhòng zhī jiān xuán jué rú cǐ. suì mìng zhǔn fàn shí yín jià lùn zuì. sì nián sān yuè, cān zhī zhèng shì lǐ fù hēng yán: jìn zhì, fàn tōng bǎo zhī zāng zhě bìng yǐ wù jià zhé yín dìng zuì, měi liǎng wèi qián èr guàn, ér fǎ dāng shú tóng zhě, zhǐ nà tōng bǎo jiàn qián, yì qǐ lìng yī shàng shū yín, jì zú yǐ chéng è, yòu yǒu bǔ yú guān. zhào shěng chén yì, suì mìng fàn gōng cuò guò wù zhě zhǐ zhēng tōng bǎo jiàn qián, zāng wū gù fàn zhě shū yín.
三年十月,省臣奏:「向以物重錢輕,犯贓者計錢論罪則太重,於是以銀為則,每兩為錢二貫,有犯通寶之贓者直以通寶論,如因軍興調發,受通寶及三十貫者,已得死刑,准以金銀價,才為錢四百有奇,則當杖。輕重之間懸絕如此。」遂命准犯時銀價論罪。四年三月,參知政事李復亨言:「近制,犯通寶之贓者並以物價折銀定罪,每兩為錢二貫,而法當贖銅者,止納通寶見錢,亦乞令依上輸銀,既足以懲惡,又有補於官。」詔省臣議,遂命犯公錯過誤者止征通寶見錢,贓污故犯者輸銀。
shí èr yuè, zhèn nán jūn jié dù shǐ wēn dí hǎn sī jìng shàng shū yán: qián zhī wèi quán yě, guì liú tōng ér bù kě sài, jī yú guān ér bù sàn zé bìng mín, sàn yú mín ér bù liǎn zé què yòng, bì duō guǎ qīng zhòng yǔ wù xiāng quán ér hòu kě. dà dìng zhī shì, mín jiān qián duō ér chāo shǎo, gù guì ér yì xíng. jūn xìng yǐ lái, zài guān shū shǎo, mín yì wú jǐ, jūn lǚ diào dù xī yǎng yú chāo, rì zhī suǒ chū dòng yǐ wàn jì, zhì yú tián wěi shì sì, néng wú qīng hū? bù ruò chí xiàn qián zhī jìn , xǔ mín zì cǎi tóng zhù qián, ér guān zhì mó fàn, báo è bù rú fǎ zhě lìng mín bù de yòng, zé qián bì rì duō, chāo kě shǎo chū, shǎo chū zé guì ér yì xíng yǐ. jīn rì chū yì zhòng, mín rì yì qīng, yǒu sī yù zhòng zhī ér bù dé qí fǎ, zhì nǎi jì guān lì zhī fèng yàn bǎi xìng zhī wù lì yǐ liǎn zhī, ér zú bù néng zēng zhòng, céng bù zhī qián shǎo zhī bì yě. chén wèi yí lìng mín zhù qián, ér dāng liǎn chāo zhě yì tīng shū yín, mín yīn yǐ yín zhù qián wèi shù děng, wén yuē xìng dìng yuán bǎo, dìng zhí yǐ bèi jūn shǎng, yì jiù bì zhī yī fǎ yě. cháo tíng bù cóng.
十二月,鎮南軍節度使溫迪罕思敬上書言:「錢之為泉也,貴流通而不可塞,積於官而不散則病民,散於民而不斂則闕用,必多寡輕重與物相權而後可。大定之世,民間錢多而鈔少,故貴而易行。軍興以來,在官殊少,民亦無幾,軍旅調度悉仰於鈔,日之所出動以萬計,至於填委市肆,能無輕乎?不若馳限錢之禁 ,許民自采銅鑄錢,而官制模範,薄惡不如法者令民不得用,則錢必日多,鈔可少出,少出則貴而易行矣。今日出益眾,民日益輕,有司欲重之而不得其法,至乃計官吏之俸、驗百姓之物力以斂之,而卒不能增重,曾不知錢少之弊也。臣謂宜令民鑄錢,而當斂鈔者亦聽輸銀,民因以銀鑄錢為數等,文曰「興定元寶」,定直以備軍賞,亦救弊之一法也。」朝廷不從。
wǔ nián rùn shí èr yuè, zǎi chén zòu: xiàng zhě bǎo quàn jì bì, nǎi zào zhēn yòu tōng bǎo yǐ jiù zhī, qì jīn wǔ nián, qí bì yòu fù rú bǎo quàn zhī mò. chū, tōng bǎo sì guàn wèi yín yī liǎng, jīn bā bǎi yú guàn yǐ. yí fù gèng zào xìng dìng bǎo quán, zǐ mǔ xiāng quán, yǔ tōng bǎo jiān xíng, měi guàn dāng tōng bǎo sì bǎi guàn, yǐ èr guàn wèi yín yī liǎng, suí chù zhì kù, xǔ rén yǐ tōng bǎo yì zhī. xiàn guān néng shǐ mín liú tōng zhě, jìn guān yī jiē shēng zhí yī děng, qí huò gū xī yǐ zhì yōng zhì, zé yì zhuī jiàng de jué wèi chà. zhōu fǔ guān yǐ suǒ shǔ sī xiàn dìng zuì shǎng, mìng jiān chá yù shǐ jí zhū lù xíng bù guān chá zhī, dìng náo fǎ shī jiū jǔ fǎ, shī jǔ zé yù shǐ jiàng jué, xíng bù guān jiàng fá, jí zhòng wàng yì nán xíng zhě tú èr nián, gào bǔ zhě shǎng qián sān bǎi guàn. yuán guāng yuán nián èr yuè, shǐ zhào xíng zhī. èr nián wǔ yuè, gèng zào měi guàn dāng tōng bǎo wǔ shí, yòu yǐ líng yìn zhì yuán guāng zhēn huò, tóng yín chāo jí yú chāo xíng zhī. xíng zhī wèi jiǔ, yín jià rì guì, bǎo quán rì jiàn, mín dàn yǐ yín lùn jià. zhì yuán guāng èr nián, bǎo quán jǐ yú bù yòng, nǎi dìng fǎ, yín yī liǎng bù dé guò bǎo quán sān bǎi guàn, fán wù kě zhí yín sān liǎng yǐ xià zhě bù xǔ yòng yín, yǐ shàng zhě sān fēn wèi lǜ, yī fēn yòng yín, èr fēn yòng bǎo quán jí zhēn huò zhòng bǎo. jīng shī jí zhōu jùn zhì píng zhǔn wù, yǐ bǎo quán yín xiāng yì, qí sī yì jí wéi fǎ ér néng gào zhě zuì shǎng yǒu chà. shì lìng jì xià, shì sì zhòu bì, shāng lǚ bù xíng, cháo tíng huàn zhī, nǎi chú shì yì yòng yín jí yín bǎo quán sī xiāng yì zhī fǎ. rán shàng yǒu xiàn yòng zhī míng, ér xià wú cóng lìng zhī shí, yǒu sī suī zhī, mò néng zhì yǐ. yì zōng zhèng dà jiān, mín jiān dàn yǐ yín shì yì. tiān xìng èr nián shí yuè yìn tiān xìng bǎo huì yú cài zhōu, zì yī qián zhì sì qián sì děng, tóng jiàn yín liú zhuǎn, bù shù yuè guó wáng.
五年閏十二月,宰臣奏:「向者寶券既弊,乃造『貞祐通寶』以救之,迄今五年,其弊又復如寶券之末。初,通寶四貫為銀一兩,今八百餘貫矣。宜復更造『興定寶泉』,子母相權,與通寶兼行,每貫當通寶四百貫,以二貫為銀一兩,隨處置庫,許人以通寶易之。縣官能使民流通者,進官一階、升職一等,其或姑息以致壅滯,則亦追降的決為差。州府官以所屬司縣定罪賞,命監察御史及諸路行部官察之,定撓法失糾舉法,失舉則御史降決,行部官降罰,集眾妄議難行者徒二年,告捕者賞錢三百貫。」元光元年二月,始詔行之。二年五月,更造每貫當通寶五十,又以綾印製「元光珍貨」,同銀鈔及余鈔行之。行之未久,銀價日貴,寶泉日賤,民但以銀論價。至元光二年,寶泉幾於不用,乃定法,銀一兩不得過寶泉三百貫,凡物可直銀三兩以下者不許用銀,以上者三分為率,一分用銀,二分用寶泉及珍貨、重寶。京師及州郡置平準務,以寶泉銀相易,其私易及違法而能告者罪賞有差。是令既下,市肆晝閉,商旅不行,朝廷患之,乃除市易用銀及銀寶泉私相易之法。然上有限用之名,而下無從令之實,有司雖知,莫能制矣。義宗正大間,民間但以銀市易。天興二年十月印「天興寶會」於蔡州,自一錢至四錢四等,同見銀流轉,不數月國亡。