yú fú shàng
◎輿服上
tiān zǐ chē hé huáng hòu fēi pín chē niǎn huáng tài zǐ chē zhì wáng gōng yǐ xià chē zhì jí ān lēi shì
○天子車輅 皇后妃嬪車輦 皇太子車制 王公以下車制及鞍勒飾
gǔ zhě jūn yú zhī zhì, gè yǒu míng wù biǎo shí, yǐ sì yǐ fēng, yǐ tián yǐ róng, suǒ yǐ bié shàng xià míng děng wēi yě. lì dài xiāng chéng, hù yǒu sǔn yì, huò yīn shí chuàng shǐ, huò xí jiù zhì wén, qí qiǎo rì zī, fú mí yì dàng. jiā yǐ hòu shì biàn xí qí chéng, chē yòng gài guǎ, wéi yú jiāo miào sì xiǎng fǎ jià dǎo yǐn, wèi yī dài lìng yí ér bù gǎn fèi yě. qí yú xiān wáng jīng shì lì fǎ zhī yì, liáo hū kuò zāi! jīn chū dé liáo zhī yí wù, jì ér kè sòng, yú shì hū yǒu chē hé zhī zhì. xī zōng xìng yàn, shǐ yòng fǎ jià. dài zhì shì zōng, zhì zuò nǎi dìng, bān bān hū gǔ yǐ! kǎo lǐ wén, zhèng guó shǐ, yǐ jiàn yī dài zhī zhì dù yún.
古者軍輿之制,各有名物表識,以祀以封,以田以戎,所以別上下、明等威也。歷代相承,互有損益,或因時創始,或襲舊致文,奇巧日滋,浮靡益盪。加以後世便習騎乘,車用蓋寡,惟於郊廟祀享法駕導引,為一代令儀而不敢廢也。其於先王經世立法之意,寥乎闊哉!金初得遼之儀物,既而克宋,於是乎有車輅之制。熙宗幸燕,始用法駕。迨至世宗,製作乃定,班班乎古矣!考禮文,證國史,以見一代之制度雲。
dà dìng shí yī nián, jiāng yǒu shì yú nán jiāo, mìng tài cháng sì jiǎn sòng nán jiāo lǐ, lǔ bù dāng yòng yù hé jīn hé xiàng hé gé hé mù hé gēng gēn chē míng yuǎn chē zhǐ nán chē jì lǐ gǔ chē chóng dé chē pí xuān chē jìn xián chē huáng yuè chē bái lù chē luán qí chē bào wěi chē yáo chē yáng chē gè yī, gé chē wǔ, shǔ chē shí èr. chú jiàn yǒu chē hé wài, què xiàng mù gé hé gēng gēn míng yuǎn pí xuān jìn xián bái lù yáng chē, dà niǎn gè yī, gé chē sān, shǔ chē sì.
大定十一年,將有事於南郊,命太常寺檢宋南郊禮,鹵簿當用玉輅、金輅、象輅、革輅、木輅、耕根車、明遠車、指南車、記里鼓車、崇德車、皮軒車、進賢車、黃鉞車、白鷺車、鸞旗車、豹尾車、軺車、羊車各一,革車五,屬車十二。除見有車輅外,闕象、木、革輅、耕根、明遠、皮軒、進賢、白鷺、羊車,大輦各一,革車三,屬車四。
àn wǔ lǐ xīn yí, yù hé yǐ qīng, jīn hé yǐ fēi, xiàng hé yǐ yín hè, gé hé yǐ huáng, mù hé yǐ zào, gài qí wù yǒu hé suí hé zhī sè zhě, yǒu dāng yòng bié sè zhě, rú yù hé yòng qīng sī xiù yún lóng luò dài, qīng luó xiù bǎo xiāng huā dài, qīng huà lún yuán, qīng máo niú wěi, cǐ suí hé zhī sè zhě yě. ruò xiàng mù gé hé zé dāng yòng fēi yòng yín hè yòng huáng jí zào. ruò zhì zūn chéng yù bù wǔ suǒ jí, fēi ruò yú wù dàn wèi měi guān, qí tà chuáng yǐ bèi tà dào zhī rù jiē yòng hóng jǐn, zuò rù jí xíng mǎ rù tòu bì ruǎn lián sān, yòng yín hè huáng qīng luó jǐn sān sè. yòu dà niǎn, sòng táo gǔ chuàng yì wèi zhī, zhì xiáng fú zhōng yǐ qí tài zhòng, jiǎn qī bǎi yú jīn, kě jiàn dāng shí yì wú dìng zhì, gè yǐ yì cóng zhǎng zhēn zhuó zào zhī. qí zhì, jīn yù hé què, kě jiàn zhě xiàng hé gé hé mù hé, gēng gēn pí xuān jìn xián míng yuǎn bái lù yáng chē gé chē dà niǎn, fán shí yǒu yī:
按《五禮新儀》,玉輅以青,金輅以緋,象輅以銀褐,革輅以黃,木輅以皂,蓋其物有合隨輅之色者,有當用別色者,如玉輅用青絲繡雲龍絡帶,青羅繡寶相花帶,青畫輪轅,青氂牛尾,此隨輅之色者也。若象、木、革輅則當用緋、用銀褐、用黃及皂。若至尊乘御步武所及,非若余物但為美觀,其踏床、倚背、踏道之褥皆用紅錦,座褥、及行馬褥、透壁軟簾三,用銀褐、黃、青羅錦三色。又大輦,宋陶谷創意為之,至祥符中以其太重,減七百餘斤,可見當時亦無定製,各以意從長斟酌造之。其制,金玉輅闕,可見者象輅、革輅、木輅,耕根、皮軒、進賢、明遠、白鷺、羊車、革車、大輦,凡十有一:
xiàng hé, huáng zhì, jīn tú tóng zhuāng, yǐ xiàng shì zhū mò. lún yī yǐ yín hè. jiàn dà chì. yú tóng yù hé.
象輅,黃質,金塗銅裝,以象飾諸末。輪衣以銀褐。建大赤。余同玉輅。
gé hé, huáng zhì, mán zhī yǐ gé, jīn tú tóng zhuāng, lún yī yǐ huáng, jiàn dà bái. yú tóng yù hé.
革輅,黃質,鞔之以革,金塗銅裝,輪衣以黃,建大白。余同玉輅。
mù hé, hēi zhì, qī zhī, lún yī yǐ zào, jiàn dà huī. yú tóng yù hé.
木輅,黑質,漆之,輪衣以皂,建大麾。余同玉輅。
gēng gēn chē, qīng zhì, gài sān chóng, zhì rú yù hé ér wú yù shì.
耕根車,青質,蓋三重,制如玉輅而無玉飾。
pí xuān chē, chì zhì, shàng yǒu qī zhù, guàn wǔ lún xiāng zhòng, huà hǔ wén, yī yuán.
皮軒車,赤質,上有漆柱,貫五輪相重,畫虎紋,一轅。
jìn xián chē, chì zhì, rú gé chē, fēi lún yī luò dài mén lián bìng xiù fèng. shàng shè zhū qī chuáng xiāng àn, zǐ líng yī. yī yuán.
進賢車,赤質,如革車,緋輪衣、絡帶、門帘並繡鳳。上設朱漆床、香案,紫綾衣。一轅。
míng yuǎn chē, zhì rú wū, ruì dǐng, zhòng yán, gōu lán. dǐng shàng yǒu jīn lóng, sì jiǎo chuí duó. shàng céng sì miàn chuí lián, xià céng zhōu yǐ huā bǎn. sān yuán.
明遠車,制如屋,銳頂,重檐,勾欄。頂上有金龍,四角垂鐸。上層四面垂簾,下層周以花板。三轅。
bái lù chē, chì zhì, zhōu shī huā bǎn, shàng yǒu qī zhù, zhù miǎo kè wèi lù sī, xián é máo tǒng, hóng shòu dài. zhù guàn wǔ lún xiāng zhòng. lún yī zào dǐng fēi qún fēi luò dài, bìng xiù fēi lù. yī yuán.
白鷺車,赤質,周施花板,上有漆柱,柱杪刻為鷺鷥,銜鵝毛筒,紅綬帶。柱貫五輪相重。輪衣、皂頂、緋裙、緋絡帶,並繡飛鷺。一轅。
yáng chē, chì zhì, liǎng bì yóu huà guī wén, jīn fèng chì, xiǎn yī jié dài bìng xiù ruì yáng. èr yuán.
羊車,赤質,兩壁油畫龜紋,金鳳翅,幰衣、結帶並繡瑞羊。二轅。
dà niǎn, chì zhì, zhèng fāng, yóu huà, jīn tú yín yè lóng fèng zhuāng. qí shàng sì miàn shī xíng lóng yún duǒ huǒ zhū, fāng jiàn yín sī náng wǎng, zhū cuì jié yún lóng, tián kē xiá zi. sì jiǎo lóng tóu xián xiāng náng. dǐng lún shī yào yè, zhōng yǒu yín lián huā, zuò lóng. hóng líng lǐ, bì yá yā tiē. nèi shè yuán jiàn xiāng náng, yín shì gōu lán tái zuò, zǐ sī tiáo wǎng fēn tà. zhōng shī huáng rù, shàng zhì yù zuò qū jǐ, xiāng lú jǐn jié shòu. jǐ yī lún yī luò dài bìng fēi xiù yún lóng bǎo xiāng huā, jīn xiàn yā. zhǎng gān sì, shì yǐ jīn tú yín lóng tóu. huà tī tuō chā xíng mǎ.
大輦,赤質,正方,油畫,金塗銀葉龍鳳裝。其上四面施行龍、雲朵、火珠,方鑒、銀絲囊網,珠翠結雲龍,鈿窠霞子。四角龍頭銜香囊。頂輪施耀葉,中有銀蓮花,坐龍。紅綾里,碧牙壓帖。內設圓鑒、香囊,銀飾勾欄台坐,紫絲條網帉錔。中施黃褥,上置御座、曲幾,香爐、錦結綬。幾衣、輪衣、絡帶並緋繡雲龍寶相花,金線壓。長竿四,飾以金塗銀龍頭。畫梯、托叉、行馬。
qī bǎo niǎn, zhì rú dà niǎn, shì yǐ yù qún wǎng, qī bǎo, dī zi yòng zhēn zhū. sòng qīn zōng wèi shàng huáng zhì, hǎi líng zì biàn qǔ ér yòng zhī.
七寶輦,制如大輦,飾以玉裙網,七寶,滴子用真珠。宋欽宗為上皇制,海陵自汴取而用之。
huáng hòu zhī chē liù.
皇后之車六。
yī yuē zhòng dí chē, qīng zhì, jīn shì jīn tú tóng sà huā yè duàn zhuāng dīng, dí yè èr shí sì, míng jīn lì fèng yī, zǐ luó xiāo jīn shēng sè bǎo xiāng wéi yī, qīng luó qīng yóu xiǎn yī gè yī, zhū sī luò wǎng zǐ luó míng jīn shēng sè yún lóng luò dài gè èr, liǎng xiāng míng jīn wǔ cǎi jiān zhuāng dí yǔ èr, jīn tú tōu shí zhǎng yuán fèng tóu sān, héng yuán lì luán bā, xiāng lú xiāng bǎo zi yī fù, yí nán jǐn dài jié, zhū hóng qī wù zǐ tà chuáng gè yī, fú bǎn fú yú yī fù, hóng luó míng jīn yī rù, hóng luó chèn rù yī, qīng luó háng dào rù sì, qīng luó míng jīn shēng sè yún fèng jiā màn yī, hóng luó míng jīn yuán hóng zhú lián èr, jīn tú tóng yè duàn xíng mǎ èr, zhū hóng qī jīn tú yín yè zhuāng dīng hú tī yī, qīng luó hú tī xún yí rù èr, tà dào rù shí, qīng juàn guǒ dà má suǒ èr, yóu méng pà yī. èr yuē yàn dí chē, chì zhì, dào xiān jǐn wéi yī, zǐ luó zǐ yóu xiǎn yī gè yī, zhū sī luò wǎng, yí nán jǐn luò dài gè èr, yú tóng zhòng dí, wéi háng dào rù jiā màn xún yí rù luó jí guǒ suǒ děng yòng hóng. sān yuē dí chē, huáng zhì, jīn shì tōu shí yè duàn zhuāng dīng, yí nán jǐn wéi, huáng luó yóu xiǎn yī, tōu shí zhǎng yuán fèng tóu sān, ér wú héng yuán lì luán, yú tóng yàn dí, ér luó sè yòng huáng. sì yuē ān chē, chì zhì, dào xiān jǐn wéi, zǐ yóu xiǎn yī, zhū sī luò wǎng, tiān xià lè jǐn luò dài, tōu shí zhǎng yuán fèng tóu sān, wú héng yuán lì luán jí xiāng lú xiāng bǎo zi, yú tóng dí chē, ér sè jiē yòng hóng. wǔ yuē sì wàng chē, zhū zhì, yí nán jǐn wéi, qīng yóu xiǎn yī, yuán duān chī tóu èr, yú bìng tóng ān chē. liù yuē jīn gēn chē, zhū zhì, zǐ luó zǐ yóu xiǎn yī, zhū sī luò wǎng dào xiān jǐn luò dài gè èr, tà chuáng yī rù yòng hóng líng, xún yí rù tà dào rù bìng yòng líng, yú bìng tóng ān chē.
一曰重翟車,青質,金飾金塗銅鈒花葉段裝釘,翟葉二十四,明金立鳳一,紫羅銷金生色寶相帷一,青羅、青油幰衣各一,朱絲絡網、紫羅明金生色雲龍絡帶各二,兩廂明金五彩間裝翟羽二,金塗鍮石長轅鳳頭三,橫轅立鸞八,香爐香寶子一副,宜男錦帶結,朱紅漆杌子、踏床各一,扶板扶魚一副,紅羅明金衣褥,紅羅襯褥一,青羅行道褥四,青羅明金生色雲鳳夾幔一,紅羅明金緣紅竹簾二,金塗銅葉段行馬二,朱紅漆金塗銀葉裝釘胡梯一,青羅胡梯尋儀褥二,踏道褥十,青絹裹大麻索二,油蒙帕一。二曰厭翟車,赤質,倒仙錦帷一,紫羅、紫油幰衣各一,朱絲絡網,宜男錦絡帶各二,余同重翟,惟行道褥、夾幔、尋儀褥羅及裹索等用紅。三曰翟車,黃質,金飾鍮石葉段裝釘,宜男錦帷,黃羅油幰衣,鍮石長轅鳳頭三,而無橫轅立鸞,余同厭翟,而羅色用黃。四曰安車,赤質,倒仙錦帷,紫、油幰衣,朱絲絡網,天下樂錦絡帶,鍮石長轅鳳頭三,無橫轅立鸞及香爐香寶子,余同翟車,而色皆用紅。五曰四望車,朱質,宜男錦帷,青、油幰衣,轅端螭頭二,余並同安車。六曰金根車,朱質,紫羅、紫油幰衣,朱絲絡網、倒仙錦絡帶各二,踏床衣褥用紅綾,尋儀褥、踏道褥並用綾,余並同安車。
zào liù chē chéng hòu, fù gǎi zào yuán hé zhòng yán, fāng hé wǔ huá tíng tóu píng tóu liù děng zhī zhì, yòu zēng zhì jiǔ lóng chē yī, gāo èr zhàng guǎng yī zhàng yī chǐ zhǎng èr zhàng liù chǐ. wǔ fèng chē sì, gè gāo yī zhàng bā chǐ, zhǎng guǎng rú zhī. yuán hé chē yī fāng hé chē yī zhòng yán chē yī, gè gāo yī zhàng qī chǐ, zhǎng yī zhàng bā chǐ, guǎng bā chǐ. jiē jià mǎ sì, jià shì gè wǔ shí rén, bìng píng jīn zé shēng sè qīng fēi huáng sān sè bǎo xiāng huā shān yín hè mǒ dài dà kǒu kù. píng tóu niǎn yī wǔ huá niǎn yī tíng tóu niǎn yī, gè gāo yī zhàng jiǔ chǐ, guǎng zhàng wǔ cùn, zhǎng sān zhàng. yú shì gè jiǔ shí liù rén zuò liǎng fān dài, bìng shēng sè fēi bǎo xiāng huā shān, yú rú qián zhì. guǎn yā rén yuán sān shí wǔ rén, zhǎng jiǎo fú tóu zǐ luó zhǎi shān jīn tóng dài shù. jià mǎ fán yīng liáng tì líng fú bāo wěi jiē cóng chē sè, jīn tóng miàn, chā dí wěi, zhū pèi, zhū zǒng. lóng chē hé yòng hóng luó sǎn yī, sǎn zi èr rén yòng běn fú jǐn mào fú dài. yòu jiǎn dìng shàn zhàng děng zhì. piān shàn rú xiān rén yǔ shàn. xíng zhàng liù shàn, gè zhǎng bā chǐ gāo liù chǐ, yòng hóng luó biǎo zhū lǐ, huà yún fèng, lóng shǒu gān xián pán jié, měi zhàng yòng gōng rén sì. zuò zhàng sān shàn, gè zhǎng qī chǐ gāo wǔ chǐ, huà yún fèng, hóng luó biǎo zhū lǐ, yú tóng háng zhàng. jǐn liù zhù bā shàn, gè kuò èr chǐ gāo sān chǐ, mào yǐ jǐn, nèi gěi shǐ bā rén zhí. gōng rén chē zhì rú shǔ chē, jià shì bā rén, píng jīn zé fēi shān dà kǒu kù xié wà gòng fèng gōng rén sān shí rén, yún jiǎo shā mào zǐ shān shù dài, lǜ xuē. míng chāng yuán nián sān yuè, dìng fēi pín chē niǎn tóng dù jīn fèng tóu huáng jié. yù qī shì fù yòng jiān jīn fèng tóu méi hóng jié zi.
造六車成後,復改造圓輅、重檐,方輅、五華、亭頭、平頭六等之制,又增制九龍車一,高二丈、廣一丈一尺、長二丈六尺。五鳳車四,各高一丈八尺,長廣如之。圓輅車一、方輅車一、重檐車一,各高一丈七尺,長一丈八尺,廣八尺。皆駕馬四,駕士各五十人,並平巾幘、生色青緋黃三色寶相花衫、銀褐抹帶、大口袴。平頭輦一、五華輦一、亭頭輦一,各高一丈九尺,廣丈五寸,長三丈。舁士各九十六人作兩番代,並生色緋寶相花衫,余如前制。管押人員三十五人,長腳幞頭、紫羅窄衫、金銅帶束。駕馬繁纓、涼屜、鈴拂、包尾皆從車色,金銅面,插翟尾,朱轡,朱總。龍車合用紅羅傘一,傘子二人用本服錦帽幞帶。又檢定扇、障等制。偏扇如仙人羽扇。行障六扇,各長八尺、高六尺,用紅羅表、朱里,畫雲鳳,龍首竿銜鞶結,每障用宮人四。坐障三扇,各長七尺、高五尺,畫雲鳳,紅羅表、朱里,余同行障。錦六柱八扇,各闊二尺、高三尺,冒以錦,內給使八人執。宮人車制如屬車,駕士八人,平巾幘、緋衫、大口袴、鞋襪、供奉宮人三十人,雲腳紗帽、紫衫束帶,綠靴。明昌元年三月,定妃嬪車輦同鍍金鳳頭、黃結。御妻、世婦用間金鳳頭、梅紅結子。
huáng tài zǐ chē zhì.
皇太子車制。
dà dìng liù nián shí èr yuè, zòu huáng tài zǐ jīn hé diǎn gù zhì dù, jí shàng yòng jīn hé yí shì, fèng chì xiáng dìng. zhōu qí qí shǒu jí yīng yòng lóng zhě gèng yǐ lín wèi shì, shěng qù zhàng chén děng wù. shàng yòng jīn hé míng jiàn sè shù, yī shàng gōng yǐ jiǔ wèi jié, jiǎn sì fēn zhī yī. shàng yòng hé, shì qián yǒu jīn lóng gǎi wèi fú lù, shì shàng zuò lóng gǎi wèi fèng, qí shí èr liú jiǎn wèi jiǔ, jià chì liú liù jiǎn wèi sì, jí lián rù yòng huáng luó chù gǎi yòng méi hóng, yú bìng jù tǐ chéng zào. qí zhì, chì zhì, jīn shì zhū mò, zhòng jiào. xiāng huà yú wén niǎo shòu, huáng wū. shì zuò chì fú lù, lóng zhōu. jīn fèng yī, zài shì qián. shè zhàng chén. zhū gài huáng lǐ. lún huà zhū yá. zuǒ jiàn jiǔ liú, yòu zài xì jǐ. qí shǒu xián jīn lóng tóu, jié suī jí líng ruí. bā luán zài héng, èr líng zài shì. jià chì liú sì, jīn jī xì fāng, chā dí wěi, lòu xī pán, yīng jiǔ jiù. huáng dì hé zì dǐng zhì dì gāo yī zhàng qī chǐ, jīn shài sì fēn zhī yī wèi yī zhàng sān chǐ èr cùn, xiū guǎng zhī shài yì rú zhī.
大定六年十二月,奏皇太子金輅典故制度,及上用金輅儀式,奉敕詳定。輈、旗、旂首及應用龍者更以麟為飾,省去障塵等物。上用金輅名件色數,依上公以九為節,減四分之一。上用輅,軾前有金龍改為伏鹿,軾上坐龍改為鳳,旂十二旒減為九,駕赤騮六減為四,及簾褥用黃羅處改用梅紅,余並具體成造。其制,赤質,金飾諸末,重較。箱畫虞文鳥獸,黃屋。軾作赤伏鹿,龍輈。金鳳一,在軾前。設障塵。朱蓋黃里。輪畫朱牙。左建九旒,右載闟戟。旂首銜金龍頭,結綏及鈴緌。八鸞在衡,二鈴在軾。駕赤騮四,金勣釳方,插翟尾,鏤錫鞶,纓九就。皇帝輅自頂至地高一丈七尺,今閷四分之一為一丈三尺二寸,修廣之閷亦如之。
wáng gōng yǐ xià chē zhì.
王公以下車制。
yī pǐn, yuán yòng yín chī tóu, liáng péng gān zǐ yuè bǎn bìng xǔ yǐ yín zhuāng shì. sān pǐn yǐ shàng, chī tóu bù dé shī yín, liáng péng gān zǐ yuè bǎn yì tīng yòng yín wèi shì. wǔ pǐn yǐ shàng, yuán shī tóu. liù pǐn yǐ xià, yuán yún tóu. shù rén zuò chē píng tóu, zhǐ yòng yī sè hēi yóu. qīn wáng ān, tú jīn yín guǒ, réng sà yǐ kāi huā. zhàng ní yòng zǐ luó, shì yǐ jǐn. pèi yǐ tú jīn yín zhuāng, shù yòng sī jié. huáng jiā xiǎo gōng yǐ shàng tài huáng tài hòu huáng tài hòu dà gōng yǐ shàng huáng hòu qī qīn yǐ shàng bìng yī pǐn guān jí guān zhí jù zhì sān pǐn yǐ shàng zhě, zhàng ní xǔ yòng jīn huā. ruò jīng cì huò yù qiú chǎng nèi, bù zài jìn xiàn. jiù zhì, qīn wáng zǎi zhí rèn wài zhě, yǔ dà xìng yǐn, jiē fú xiǎo mào shù dài yín ān sī biān. dà dìng zhōng, shì zōng yǐ jīng yǐn yì wài guān sān pǐn, ér yǔ qīn wáng wú bié, suì mìng bù dé yù yín ān sī biān, wéi tóng wài sān pǐn lì, fú tóu dài zhǎn zào shì shì. chéng ān èr nián, zhì hù wèi tóng zhuāng ān pèi bù dé jiè rén. shù rén mǎ ān xǔ yòng hēi qī, yǐ gǔ jiǎo tiě wèi shì, bù de yòng yù jiào jù jí jīn yín xī xiàng shì ān pèi.
一品,轅用銀螭頭,涼棚杆子、月板並許以銀裝飾。三品以上,螭頭不得施銀,涼棚杆子、月板亦聽用銀為飾。五品以上,轅獅頭。六品以下,轅雲頭。庶人坐車平頭,止用一色黑油。親王鞍,塗金銀裹,仍鈒以開花。障泥用紫羅,飾以錦。轡以塗金銀裝,束用絲結。皇家小功以上、太皇太后皇太后大功以上、皇后期親以上、並一品官、及官職俱至三品以上者,障泥許用金花。若經賜或御球場內,不在禁限。舊制,親王、宰執任外者,與大興尹,皆服小帽、束帶、銀鞍、絲鞭。大定中,世宗以京尹亦外官三品,而與親王無別,遂命不得御銀鞍、絲鞭,惟同外三品例,幞頭、帶、展皂視事。承安二年,制護衛銅裝鞍轡不得借人。庶人馬鞍許用黑漆,以骨、角、鐵為飾,不得用玉較具及金、銀、犀、象飾鞍轡。
yú fú zhōng
◎輿服中
tiān zǐ gǔn miǎn
○天子袞冕
xī zhě shèng rén zhì wèi xuán huáng fǔ fú zhī fú, yǐ xiàng tiān dì zhī dé, yǐ zhāng guì jiàn zhī yí, xià shāng sǔn yì, zhì zhōu dà bèi, bù kě yǐ yǒu jiā yǐ. zì qín miè qì lǐ fǎ, xiān wáng zhī zhì mí bì bù cún, hàn chū yóu fú jūn xuán yǐ cóng dà sì, lì dài suī jiàn fù gǔ, zhōng yì bù chún ér yǐ. jīn zhì huáng dì fú tōng tiān jiàng shā yǎn miǎn bī, jí qián dài zhī yí zhì yě. qí chén yǒu diāo chán fǎ fú, jí suǒ wèi cháo fú zhě. zhāng zōng shí, lǐ guān qǐng cān zhuó hàn táng, gèng zhì jì fú, qīng yī zhū shang, qù diāo chán shù bǐ, yǐ bié yú cháo fú. wéi gōng cháo zé yòu yǒu zǐ fēi lǜ sān děng zhī fú, yǔ fū zhǎi zǐ zhǎn zào děng shì, xī zhe yú piān yún.
昔者聖人制為玄黃黼黻之服,以象天地之德,以章貴賤之儀,夏、商損益,至周大備,不可以有加矣。自秦滅棄禮法,先王之制靡敝不存,漢初猶服袀玄以從大祀,歷代雖漸復古,終亦不純而已。金制皇帝服通天、絳紗、兗冕、逼,即前代之遺制也。其臣有貂蟬法服,即所謂朝服者。章宗時,禮官請參酌漢、唐,更制祭服,青衣朱裳,去貂蟬豎筆,以別於朝服。惟公朝則又有紫、緋、綠三等之服,與夫窄紫、展皂等事,悉著於篇雲。
tiān juàn sān nián, yǒu sī yǐ chē jià jiāng xìng yān jīng, hé yòng tōng tiān guān jiàng shā páo, jù jiàn què míng jiàn, yī shì chéng zào. lǐ fú, páo shang fāng xīn qǔ lǐng zhōng dān bì xī gé dài dà dài yù jù jiàn shòu pèi lí wà. chéng yú fú, dà shòu liù cǎi, hēi huáng chì bái piǎo lǜ xiǎo shòu sān sè, tóng dà shòu, jiān shī sān yù huán, dà shòu wǔ bǎi shǒu, xiǎo shòu bàn zhī. bái yù shuāng pèi gé dài yù gōu.
天眷三年,有司以車駕將幸燕京,合用通天冠、絳紗袍,據見闕名件,依式成造。禮服,袍、裳、方心曲領、中單、蔽膝、革帶、大帶、玉具劍、綬、佩、褵、襪。乘輿服,大綬六采,黑、黃、赤、白、縹、綠、小綬三色,同大綬,間施三玉環,大綬五百首,小綬半之。白玉雙佩、革帶、玉鈎。
miǎn zhì. tiān bǎn zhǎng yī chǐ liù cùn, guǎng bā cùn, qián gāo bā cùn wǔ fēn, hòu gāo jiǔ cùn wǔ fēn, shēn wéi yī chǐ bā cùn sān fēn, bìng nà yán, bìng yòng qīng luó wèi biǎo, hóng luó wèi lǐ, zhōu huí yòng jīn léng. tiān bǎn xià yǒu sì zhù, sì miàn zhēn zhū wǎng jié zi, huā sù zhuì zi, qián hòu zhū liú gòng èr shí sì, liú gè zhǎng yī chǐ èr cùn. qīng bì xiàn zhī zào tiān hé dài yī, zhǎng yī zhàng èr chǐ, kuò èr cùn, liǎng tóu gè yǒu zhēn zhū jīn bì liú sān jié, yù dī zi jié huā. hóng xiàn zǔ dài èr, shàng yǒu zhēn zhū jīn cuì liú, yù dī zi jié huā, xià yǒu jīn duó zi èr. méi hóng xiàn kuǎn màn dài yī. tǒu kuàng èr, zhēn zhū chuí xì, shàng yòng jīn è zi èr. zān kē, kuǎn màn zǔ dài tián kē, gè èr, nèi zǔ dài tián kē sì bìng yù lòu chén niǎn zào. yù zān yī, dǐng fāng èr cùn, dǎo zhǎng yī chǐ èr cùn, zān dǐng kè lòu chén yún lóng.
冕制。天板長一尺六寸,廣八寸,前高八寸五分,後高九寸五分,身圍一尺八寸三分,並納言,並用青羅為表,紅羅為里,周回用金棱。天板下有四柱,四面珍珠網結子,花素墜子,前後珠旒共二十四,旒各長一尺二寸。青碧線織造天河帶一,長一丈二尺,闊二寸,兩頭各有真珠金碧旒三節,玉滴子節花。紅線組帶二,上有真珠金翠旒,玉滴子節花,下有金鐸子二。梅紅線款幔帶一。黈纊二,真珠垂系,上用金萼子二。簪窠,款幔、組帶鈿窠,各二,內組帶鈿窠四並玉鏤塵碾造。玉簪一,頂方二寸,導長一尺二寸,簪頂刻鏤塵雲龍。
gǔn, yòng qīng luó jiā zhì, wǔ cǎi jiān jīn huì huà, zhèng miàn rì yī yuè yī shēng lóng sì shān shí èr, shàng xià jīn huá chóng huǒ gè liù duì, hǔ wèi gè liù duì. bèi miàn xīng yī, shēng lóng sì shān shí èr, huá chóng huǒ gè èr shí duì, hǔ wèi gè liù duì. zhōng dān yī, bái luó dān zhì, luó lǐng biǎo zhuàn. shang yī, dài biǎo zhuàn, hóng luó bā fú jiā zhì, xiù zǎo sān shí èr, fěn shí liù mǐ shí liù fǔ sān shí èr fú sān shí èr. bì xī yī, dài biǎo zhuàn, bìng hóng luó jiā zhì, xiù shēng lóng èr. shòu yī fù: dà shòu yǐ chì huáng hēi bái lǜ piǎo liù cǎi zhī, hóng luó tuō lǐ, xiǎo shòu sān sè, tóng dà shòu, xiāo jīn huáng luó shòu tóu, shàng jiān shī sān yù huán, jiē kè yún lóng, dà shòu wǔ bǎi shǒu, xiǎo shòu bàn zhī. fēi bái dà dài yī, xiāo jīn huáng luó dài tóu, tián kē èr shí sì. hóng luó lēi bó yī, qīng luó mǒ dài yī. yù pèi èr, bái yù shàng zhōng xià huáng gè yī, bàn yuè gè èr, jiē kè yún lóng, yù dī zi gè èr, jiē yǐ hóng zhēn zhū chuān zhì. jīn bì gōu shòu miàn shuǐ yè huán dīng. liáng dài yī, hóng luó guǒ, lǚ jīn, shàng yǒu yù é qī, jīn zhái wěi shù gè yī, jīn pān lóng kǒu, yǐ dài mào bǎn chèn dīng jiǎo. lí, zhòng dǐ hóng luó miàn, bái líng tuō lǐ, rú yì tóu, xiāo jīn huáng luó yuán kǒu, yù bí rén shì yǐ zhū. wà yòng fēi luó jiā mián. fán dà jì sì jiā zūn hào shòu cè bǎo, zé fú gǔn miǎn. xíng xìng zhāi jiè chū gōng huò yù zhèng diàn, zé tōng tiān guān jiàng shā páo.
袞,用青羅夾制,五彩間金繪畫,正面日一、月一、升龍四、山十二,上下襟華蟲、火各六對,虎、蜼各六對。背面星一,升龍四、山十二,華蟲、火各二十對,虎、蜼各六對。中單一,白羅單制,羅領、褾、襈。裳一,帶、褾襈,紅羅八幅夾制,繡藻三十二,粉十六、米十六、黼三十二、黻三十二。蔽膝一,帶、褾、襈,並紅羅夾制,繡升龍二。綬一副:大綬以赤黃黑白綠縹六彩織,紅羅托里,小綬三色,同大綬,銷金黃羅綬頭,上間施三玉環,皆刻雲龍,大綬五百首,小綬半之。緋白大帶一,銷金黃羅帶頭,鈿窠二十四。紅羅勒帛一,青羅抹帶一。玉佩二,白玉上中下璜各一,半月各二,皆刻雲龍,玉滴子各二,皆以紅真珠穿制。金篦鈎、獸面、水葉、環、釘。涼帶一,紅羅裹,縷金,上有玉鵝七,釒宅尾束各一,金攀龍口,以玳瑁板襯釘腳。褵,重底、紅羅面,白綾托里,如意頭,銷金黃羅緣口,玉鼻仁飾以珠。襪用緋羅加綿。凡大祭祀、加尊號、受冊寶,則服袞冕。行幸、齋戒出宮或御正殿,則通天冠、絳紗袍。
zhèn guī, dà guī. huáng tǒng jiǔ nián shí yuè èr shí sì rì, lǐ bù xià tài cháng, huà zhèn guī shì yàng, dà lǐ shǐ jù sān lǐ tú yǐ jìn, yòng zhī. dà dìng shí yī nián, tài cháng sì àn lǐ dà guī zhǎng sān chǐ, shū shàng zhōng kuí shǒu, tiān zǐ fú zhī. zì xī wèi suí táng yǐ lái, dà guī zhǎng chǐ èr cùn, yǔ zhèn guī tóng. gài zhèn guī yǐ zhèn tiān xià, yǐ sì zhèn shān wèi shì, jīn qí guī yǐ yī gǔ zhì, wéi wú dà guī. jīn yù fǔ yǒu gù sòng bái yù guī, yuán, wú shàng shài jí zhōng kuí shǒu. zì xī wèi yǐ lái, suǒ zhì yù hù jiē zhǎng chǐ yǒu èr cùn, fāng ér bù zhé, suī fēi xiān wáng zhī fǎ, gài hòu shì yù nán dé, suí yí gù yě. nǐ hé yǐ yù fǔ suǒ cáng, xíng lǐ jiù yòng.
鎮圭,大圭。皇統九年十月二十四日,禮部下太常,畫鎮圭式樣,大禮使據《三禮圖》以進,用之。大定十一年,太常寺按《禮》「大圭長三尺,抒上終葵首,天子服之」。自西魏、隋、唐以來,大圭長尺二寸,與鎮圭同。蓋鎮圭以鎮天下,以四鎮山為飾,今其圭已依古制,惟無大圭。今御府有故宋白玉圭,圓,無上閷及終葵首。自西魏以來,所制玉笏皆長尺有二寸,方而不折,雖非先王之法,蓋後世玉難得,隨宜故也。擬合以御府所藏,行禮就用。
shì cháo zhī fú
視朝之服
chū, tài zōng jí wèi, shǐ fú zhě huáng, zì hòu shì bǎi guān cháo yù páo dài. zhāng zōng jí wèi, yǐ shì zōng zhī sàng, yǒu sī qǐng yù chún jí, bù cóng, nǎi fú dàn huáng páo wū xī dài. cháng cháo zé fú xiǎo mào hóng lán piān dài huò shù dài.
初,太宗即位,始服赭黃,自後視百官朝御袍帶。章宗即位,以世宗之喪,有司請御純吉,不從,乃服淡黃袍、烏犀帶。常朝則服小帽、紅襴、偏帶或束帶。
huáng hòu guān fú
皇后冠服
huā zhū guān, yòng shèng zi yī, qīng luó biǎo qīng juàn chèn jīn hóng luó tuō lǐ, yòng jiǔ lóng sì fèng, qián miàn dà lóng xián suì qiú yī duǒ, qián hòu yǒu huā zhū gè shí yǒu èr, jí xī chì kǒng què yún hè wáng mǔ xiān rén duì fú dòng chā bàn děng, hòu yǒu nà yán, shàng yǒu jīn chán pàn jīn liǎng bó bìn, yǐ shàng bìng yòng pù cuì dī fěn lǚ jīn zhuāng zhēn zhū jié zhì, xià yǒu jīn quān kǒu, shàng yòng qī tián kē, hòu yǒu jīn tián kē èr, chuān hóng luó pù jīn kuǎn màn dài yī. yī yī, shēn qīng luó zhī chéng huī dí zhī xíng, sù zhì, shí èr děng, lǐng biǎo zhuàn bìng hóng luó zhī chéng yún lóng, zhōng dān yǐ sù qīng shā zhì, lǐng zhī chéng fǔ xíng sǎn shí èr, biǎo xiù zhuàn zhī chéng yún lóng, bìng zhī hóng hú zào. shang, bā fù, shēn qīng luó zhī chéng dí wén liù děng, biǎo zhuàn zhī chéng hóng luó yún lóng, míng jīn dài yāo. bì xī, shēn qīng luó zhī chéng dí wén sān děng, lǐng yuán, zōu sè luó zhī chéng yún lóng, míng jīn dài dà shòu yī, zhǎng wǔ chǐ, kuò yī chǐ, huáng chì bái hēi piǎo lǜ liù cǎi zhī chéng, xiǎo shòu sān sè tóng dà shòu, jiān qī bǎo tián kē, shī sān yù huán. shàng niǎn yún lóng, niān jīn xiàn zhī chéng dà xiǎo shòu tóu, hóng luó huā chèn, dà dài, qīng luó zhū lǐ, pī qí wài, shàng yǐ zhū jǐn, xià yǐ lǜ jǐn, niǔ yuē yòng qīng zǔ, niān jīn xiàn zhī chéng dài tóu. yù pèi èr duǒ, měi duǒ shàng zhōng xià huáng gè yī, bàn yuè zhuì zi gè èr, bìng yù niǎn, lǚ jīn dǎ sà shòu miàn bì gōu pèi zi gè yī, shuǐ yè zǐ zhēn zhū chuān zhuì. qīng yī gé dài, yòng lǚ jīn qīng luó guǒ zào, shàng yòng jīn dǎ sà shuǐ dì lóng, é yǎn jīn zhái wěi, lóng kǒu pān shù zi gòng bā shì, yǐ dài mào chèn jīn dīng jiǎo. mǒ dài èr, hóng luó qīng luó gè yī, bìng míng jīn zào, gè zhǎng yī zhàng wǔ cùn. lí yǐ qīng luó zhì, bái líng lǐ, rú yì tóu, míng jīn huáng luó zhǔn shàng yòng, yù bí rén zhēn zhū zhuāng, zhuì xì dài. wà, qīng luó biǎo lǐ, zhuì xì dài. xī guān, jiǎn bō huā yàng, lǚ jīn zhuāng zào, shàng yǒu yù zān yī, xià yǒu dài mào pán yī.
花株冠,用盛子一,青羅表、青絹襯金紅羅托里,用九龍、四鳳,前面大龍銜穗球一朵,前後有花株各十有二,及鸂鶒、孔雀、雲鶴、王母仙人隊、浮動插瓣等,後有納言,上有金蟬鑻金兩博鬢,以上並用鋪翠滴粉縷金裝珍珠結制,下有金圈口,上用七鈿窠,後有金鈿窠二,穿紅羅鋪金款幔帶一。禕衣,深青羅織成翬翟之形,素質,十二等,領、褾、襈並紅羅織成雲龍,中單以素青紗制,領織成黼形霰十二,褾、袖襈、織成雲龍,並織紅縠造。裳,八副,深青羅織成翟文六等,褾、襈織成紅羅雲龍,明金帶腰。蔽膝,深青羅織成翟文三等,領緣,緅色羅織成雲龍,明金帶大綬一,長五尺,闊一尺,黃赤白黑縹綠六彩織成,小綬三色同大綬,間七寶鈿窠,施三玉環。上碾雲龍,拈金線織成大小綬頭,紅羅花襯,大帶,青羅朱里,紕其外,上以朱錦,下以綠錦,紐約用青組,拈金線織成帶頭。玉佩二朵,每朵上中下璜各一,半月墜子各二,並玉碾,縷金打鈒獸面、篦鈎佩子各一,水葉子真珠穿綴。青衣革帶,用縷金青羅裹造,上用金打鈒水地龍,鵝眼釒宅尾,龍口攀束子共八事,以玳瑁襯金釘腳。抹帶二,紅羅、青羅各一,並明金造,各長一丈五寸。褵以青羅制,白綾里,如意頭,明金、黃羅准上用,玉鼻仁真珠裝,綴系帶。襪,青羅表里,綴系帶。犀冠,減撥花樣,縷金裝造,上有玉簪一,下有玳瑁盤一。
huáng tài zǐ guān fú
皇太子冠服
miǎn yòng bái zhū jiǔ liú, hóng sī zǔ wèi yīng, qīng kuàng chōng ěr, xī zān dǎo. gǔn, qīng yī zhū shang, wǔ zhāng zài yī, shān lóng huá chóng huǒ zōng yí, sì zhāng zài shang, zǎo fěn mǐ fǔ fú. bái shā zhōng dān, qīng biǎo shì xùn jū. gé dài, tú jīn yín gōu. bì xī, suí shang sè, wèi huǒ shān èr zhāng. yú yù shuāng pèi, sì cǎi zhī chéng dà shòu, jiān shī yù huán sān. bái wà, zhū lí, lí jiā jīn tú yín kòu. yè miào zé fú zhī. yuǎn yóu guān, shí bā liáng, jīn tú yín huā, shì bó shān fù chán, hóng sī zǔ wèi yīng, xī zān dǎo. zhū míng fú, hóng shang, bái shā zhōng dān, fāng xīn qǔ lǐng. jiàng shā bì xī, bái wà hēi lí. yú tóng gǔn miǎn. cè bǎo zé fú zhī. huán guī, zhǎng jiǔ cùn guǎng sān cùn hòu bàn cùn yòng bái yù, ruò wū zhī huán yíng, wèi èr léng. tài zǐ rù cháo qǐ jū jí yǔ yàn, zé cháo fú, zǐ páo yù dài shuāng yú dài. qí shì shì jí jiàn shī shǎo bīn kè, zé fú xiǎo mào zào shān yù shù dài.
冕用白珠九旒,紅絲組為纓,青纊充耳,犀簪導。袞,青衣朱裳,五章在衣,山、龍、華蟲、火、宗彝,四章在裳,藻、粉米、黼、黻。白紗中單,青褾礻巽裾。革帶,塗金銀鈎。蔽膝,隨裳色,為火、山二章。瑜玉雙佩,四采織成大綬,間施玉環三。白襪,朱褵,褵加金塗銀釦。謁廟則服之。遠遊冠,十八梁,金塗銀花,飾博山附蟬,紅絲組為纓,犀簪導。朱明服,紅裳,白紗中單,方心曲領。絳紗蔽膝,白襪黑褵。余同袞冕。冊寶則服之。桓圭,長九寸、廣三寸、厚半寸、用白玉,若屋之桓楹,為二棱。太子入朝起居及與宴,則朝服,紫袍、玉帶、雙魚袋。其視事及見師少賓客,則服小帽、皂衫、玉束帶。
zōng shì jí wài qī bìng yī pǐn mìng fù
宗室及外戚並一品命婦
yī fú tīng yòng míng jīn, qī qīn suī bié jí nǚ zǐ chū jià bìng tóng. yòu wǔ pǐn yǐ shàng guān mǔ qī, xǔ pī xiá pèi. wéi shǒu shì xiá pèi lǐng xiù yāo dài, xǔ yòng míng jīn lóng jīn jiān jīn zhī lèi. qí yī fú zhǐ yòng míng yín xiàng jīn jí jīn tiáo yā xiù. zhèng bān jú fēn chéng yīng dài guān rén, suī wèi chū zhí xì bān, qí zǔ mǔ jí mǔ qī zǐ sūn zhī fù tóng jí xiōng dì zhī qī jí zài shì nǚ sūn zǐ mèi bìng tóng. yòu jìn sī jiā yòng chún huáng zhàng mù chén shè, ruò céng jīng xuān cì luán yú fú yù, rì yuè yún jiān lóng wén huáng fú wǔ gè qiào yǎn zhī ān jiē xū gēng gǎi.
衣服聽用明金,期親雖別籍、女子出嫁並同。又五品以上官母、妻,許披霞帔。唯首飾、霞帔、領袖、腰帶,許用明金、籠金、間金之類。其衣服止用明銀、象金及金條壓繡。正班局分承應帶官人,雖未出職系班,其祖母及母、妻、子孫之婦、同籍兄弟之妻、及在室女、孫、姊妹並同。又禁私家用純黃帳幕陳設,若曾經宣賜鸞輿服御,日月雲肩、龍文黃服、五個鞘眼之鞍皆須更改。
chén xià cháo fú
臣下朝服
fán dǎo jià jí xíng dà lǐ, wén wǔ bǎi guān jiē fú zhī. zhèng yī pǐn: diāo chán lóng jīn, qī liáng é huā guān, diāo shǔ lì bǐ, yín lì bǐ, xī zān dǎo, pèi jiàn, fēi luó dà xiù fēi luó qún fēi luó bì xī gè yī, fēi bái luó dà dài, tiān xià lè yūn jǐn yù huán shòu yī, bái luó fāng xīn qǔ lǐng bái shā zhōng dān yín hè lēi bó gè yī, yù zhū pèi èr, jīn tú yín gé dài, wū pí lǚ, bái líng wà. zhèng èr pǐn: qī liáng guān, yín lì bǐ, xī zān dǎo, bù pèi jiàn, fēi luó dà xiù, zá huā yūn jǐn yù huán shòu, yú bìng tóng. zhèng sì pǐn: wǔ liáng guān, yín lì bǐ, xī zān, bái shī jǐn yín huán shòu, zhū pèi, yín gé dài, yù shǐ zhōng chéng zé xiè zhì guān qīng hé lián shòu, yú bìng tóng. zhèng wǔ pǐn: sì liáng guān, cù sì jīn diāo jǐn tóng huán shòu, yín zhū pèi, yú bìng tóng. zhèng liù pǐn zhì qī pǐn: sān liáng guān, huáng shī jǐn tóng huán shòu, tóng zhū pèi, tóng shù dài, yú bìng tóng. dà dìng èr shí èr nián xiá xiǎng, shè guān dǎo jià èr pǐn guān qī liáng, sān pǐn sì pǐn guān liù liáng, fú yǒu jīn huā, wǔ pǐn guān wǔ liáng, liù pǐn guān sì liáng, qī pǐn guān sān liáng, jiān chá yù shǐ xiè zhì guān qīng shòu, bā pǐn jiǔ pǐn guān èr liáng, yú zhì bìng tóng. sān pǐn jiù wú.
凡導駕及行大禮,文武百官皆服之。正一品:貂蟬籠巾,七梁額花冠,貂鼠立筆,銀立筆,犀簪導,佩劍,緋羅大袖、緋羅裙、緋羅蔽膝各一,緋白羅大帶,天下樂暈錦玉環綬一,白羅方心曲領、白紗中單、銀褐勒帛各一,玉珠佩二,金塗銀革帶,烏皮履,白綾襪。正二品:七梁冠,銀立筆,犀簪導,不佩劍,緋羅大袖,雜花暈錦玉環綬,余並同。正四品:五梁冠,銀立筆,犀簪,白獅錦銀環綬,珠佩,銀革帶,御史中丞則獬豸冠、青荷蓮綬,余並同。正五品:四梁冠,簇四金雕錦銅環綬,銀珠佩,余並同。正六品至七品:三梁冠,黃獅錦銅環綬,銅珠佩,銅束帶,余並同。大定二十二年祫享,攝官、導駕二品冠七梁,三品四品冠六梁,服有金花,五品冠五梁,六品冠四梁,七品冠三梁,監察御史獬豸冠、青綬,八品九品冠二梁,余制並同。(三品舊無。)
jì fú
祭服
huáng tǒng qī nián, tài cháng sì yán: tài miào chéng hòu, fèng ān shén zhǔ, xiá xiǎng xíng lǐ, fán xíng shì zhí shì zhù jì péi wèi guān, zhǔn gǔ diǎn dāng fú gǔn miǎn jiǔ zhāng huà jiàng lóng, suí pǐn gè yǒu děng chà. tōng diǎn yún yú xià yīn bìng shí èr zhāng, rì yuè xīng chén shān lóng huá chóng zuò huì yú yī, zōng yí zǎo huǒ fěn mǐ fǔ fú chī xiù yú shang. zhōu shēng sān chén yú qí, dēng lóng yú shān, dēng huǒ yú zōng yí, zuò jiǔ zhāng zhī fú, lóng shān huá chóng huǒ zōng yí huì yú yī, zǎo fěn mǐ fǔ fú xiù yú shang. gōng zhī fú zì gǔn miǎn ér xià rú wáng zhī fú, hòu bó zhī fú zì bì miǎn ér xià rú gōng zhī fú. yòu hòu wèi dì fú gǔn miǎn, yǔ jì zhě jiē cháo fú. yòu kāi yuán lǐ yī pǐn fú jiǔ zhāng. yòu wǔ lǐ xīn yí zhèng yī pǐn fú jiǔ liú miǎn xī zān, qīng yī huà jiàng lóng. jīn biàn jīng jiù lǐ zhí guān yán, zì xuān hé èr nián yǐ hòu, yī pǐn jì fú qī liú miǎn dà xiù wú lóng. táng suī fú jiǔ zhāng fú, dāng shí sī lǐ shǎo cháng bó sūn mào dào yán: zhū chén zhī zhāng suī shū, rán shì lóng míng gǔn, zūn bēi xiāng luàn, qǐng sān gōng fú bì miǎn bā zhāng wèi yí. chén děng qiè wèi lì dài yī fú zhī zhì bù tóng, ruò cóng hòu wèi zé zhǐ fú cháo fú, huò yòng sòng fú zé wèi qī zhāng, ruò zūn táng jiǔ zhāng, zé yǒu shì lóng míng gǔn zūn bēi xiāng luàn zhī yì. shàng shū shěng nǎi zòu yòng hòu wèi gù shì, zhǐ yòng yān jīng dà cè lǐ shí suǒ fú cháo fú yǐ jì. dà dìng sān nián bā yuè, zhào zūn huáng tǒng zhì, shè guān zé cháo fú, sàn guān zé gōng fú, yǐ huáng tài zǐ wèi yà xiàn, fú gǔn miǎn. shí sì nián, yòng táng zhì, ruò jì yù yǔ xuě zé fú cháng fú, wèi jīn zhī gōng fú yě. tài hé yuán nián bā yuè, lǐ guān yán: jì fú suǒ yǐ jiē shén, cháo fú suǒ yǐ shì jūn, suī lì dài sǔn yì bù tóng, rán wèi cháng bù yǒu fèn bié. shì yǐ gǔn miǎn shí èr liú, xuán yī xūn shang bèi shí èr zhāng, tiān zǐ zhī jì fú yě. tōng tiān guān jiàng shā páo hóng luó shang, tiān zǐ zhī shì cháo fú yě. chén xià zhī fú zé yòng qīng yī zhū shang yǐ jì, zhū yī zhū shang yǐ cháo. guó cháo wéi tiān zǐ bèi gǔn miǎn tōng tiān guān èr děng zhī fú, jīn qún chén dàn yǒu zhāo fú, ér jì fú shàng què, měi yǒu sì shì dàn yǐ cháo fú cóng shì, shí yú diǎn lǐ wèi dāng. qǐng yī hàn táng gù shì, jì fú miǎn liú huà zhāng, rán jūn chén miǎn fú suī zhāng shù gè shū ér jù shì lóng míng gǔn, ér táng sūn mào dào yǐ yǒu zūn bēi xiāng luàn zhī lùn. rán sān gōng fǎ fú yǒu lóng, kǒng shè yú tiě, guó chū lǐ guān yì cháng bó yì. qǐ cān zhuó gǔ jīn, gǎi zhì jì fú, qí guān zé rú cháo guān, ér dàn qù qí diāo chán shù bǐ, qí fú yòng qīng yī zhū shang bái wà zhū lǚ, fēi shè shì zhě zé yòng cháo fú, shù jǐ shǎo yǒu chà bié. shàng yuē: cháo jì zhī fú, gù yí fēn yě.
皇統七年,太常寺言:「太廟成後,奉安神主,祫享行禮,凡行事、執事、助祭、陪位官,准古典當服袞冕、九章畫降龍,隨品各有等差。《通典》雲虞、夏、殷並十二章,日、月、星辰、山、龍、華蟲作繪於衣,宗彝、藻、火、粉米、黼、黻絺繡於裳。周升三辰於旂,登龍於山,登火於宗彝,作九章之服,龍、山、華蟲、火、宗彝繪於衣,藻、粉米、黼、黻繡於裳。『公之服自袞冕而下如王之服,候伯之服自鷩冕而下如公之服』。又後魏帝服袞冕,與祭者皆朝服。又《開元禮》一品服九章。又《五禮新儀》正一品服九旒冕、犀簪,青衣畫降龍。今汴京舊禮直官言,自宣和二年已後,一品祭服七旒冕、大袖無龍。唐雖服九章服,當時司禮少常伯孫茂道言:『諸臣之章雖殊,然飾龍名袞,尊卑相亂,請三公服鷩冕八章為宜。』臣等竊謂歷代衣服之制不同,若從後魏則止服朝服,或用宋服則為七章,若遵唐九章,則有飾龍名袞尊卑相亂之議。」尚書省乃奏用後魏故事,止用燕京大冊禮時所服朝服以祭。大定三年八月,詔遵皇統制,攝官則朝服,散官則公服,以皇太子為亞獻,服袞冕。十四年,用唐制,若祭遇雨雪則服常服,謂今之公服也。泰和元年八月,禮官言:「祭服所以接神,朝服所以事君,雖歷代損益不同,然未嘗不有分別。是以袞冕十二旒,玄衣纁裳備十二章,天子之祭服也。通天冠、絳紗袍、紅羅裳,天子之視朝服也。臣下之服則用青衣朱裳以祭,朱衣朱裳以朝。國朝惟天子備袞冕、通天冠二等之服,今群臣但有朝服,而祭服尚闕,每有祀事但以朝服從事,實於典禮未當。請依漢、唐故事,祭服冕旒畫章,然君臣冕服雖章數各殊而俱飾龍名袞,而唐孫茂道已有尊卑相亂之論。然三公法服有龍,恐涉於僣,國初禮官亦嘗駁議。乞參酌古今,改置祭服,其冠則如朝冠,而但去其貂蟬、豎筆,其服用青衣、朱裳、白襪、朱履,非攝事者則用朝服,庶幾少有差別。」上曰:「朝、祭之服,固宜分也。」
gōng fú
公服
dà dìng guān zhì, wén zī wǔ pǐn yǐ shàng guān fú zǐ. sān shī sān gōng qīn wáng zǎi xiàng yī pǐn guān fú dà dú kē huā luó, jìng bù guò wǔ cùn, zhí zhèng guān fú xiǎo dú kē huā luó, jìng bù guò sān cùn. èr pǐn sān pǐn fú sàn dā huā luó, wèi wú zhī yè zhě, jìng bù guò cùn bàn. sì pǐn wǔ pǐn fú xiǎo zá huā luó, wèi huā tóu suì xiǎo zhě, jìng bù guò yī cùn. liù pǐn qī pǐn fú fēi zhī má luó. bā pǐn jiǔ pǐn fú lǜ wú wén luó. yīng wǔ guān jiē fú zǐ. fán sàn guān zhí shì jiē cóng yī gāo, shàng de jiān xià, xià bù dé tiě shàng, zhǎi zǐ yì tóng fú sè, gè yī guān zhì pǐn gé. qí zhū jú fēn chéng yīng rén bìng fú wú wén sù luó. shí wǔ nián zhì yuē: páo bù jiā lán, fēi gǔ yě. suì mìng wén zī guān gōng fú jiē jiā lán. dài zhì, huáng tài zǐ yù dài, pèi yù shuāng yú dài. qīn wáng yù dài, pèi yù yú. yī pǐn yù dài, pèi jīn yú. èr pǐn hù tóu qiú wén jīn dài, pèi jīn yú. sān pǐn sì pǐn lì zhī huò yù xiān huā jīn dài, bìng pèi jīn yú. wǔ pǐn, fú zǐ zhě hóng tīng wū xī dài, pèi jīn yú, fú fēi zhě hóng tīng wū xī dài, pèi yín yú, fú lǜ zhě bìng zào tīng wū xī dài. wǔ guān, yī pǐn èr pǐn pèi dài tóng, sān pǐn sì pǐn jīn dài, wǔ pǐn liù pǐn qī pǐn hóng tīng wū xī dài, jiē bù pèi yú, bā pǐn yǐ xià bìng zào tīng wū xī dài. sī tiān tài yī nèi shì jiào fāng, fú jiē tóng wén wǔ guān, wéi bù pèi yú. yīng diàn tíng chéng yīng wǔ pǐn yǐ xià guān, fēi rù nèi bù xǔ jīn dài, yòu zhǎn zǐ rù diàn tíng zhě, bìng xǔ fú hóng tīng, bù pèi yú. yòu èr pǐn yǐ shàng guān, xǔ jiān fú tōng xī dài, sān pǐn guān ruò zhì shì jí jiàn bīn kè, xǔ jiān fú huā xī dài. dà dìng èr nián zhì, bǎi guān qū cháo fù shěng, bìng xū guǒ dài. wǔ pǐn yǐ shàng guān, qū cháo zé cháo fú, fù shěng zé zhǎn zào, yǔ xuě zhān yī zé cóng biàn. fán cháo cān, zhǔ bǎo zhǔ fú zhǎn zǐ, yù xiān huā huò tài píng huā jīn shù dài. jìn shì gěi shǐ gōng yù bǐ yàn zhí zhǎng fú bǎo lì zǐ ǎo zi, tú jīn shù dài. lún zhí, zé jìn shì gěi shǐ bìng cháng fú, cháng fú zé zhǎn zǐ. gé mén liù shàng, yù cháo cān shì lì zé fú běn pǐn fú, ruò gōng zhōng dāng zhí zé fú zhǎi zǐ jīn dài. xué shì yuàn guān xiū qǐ jū zhù bǔ què shí yí mì shū chéng mì shū láng, cháo cān shì lì zé fú běn pǐn fú sè dài. dāng zhí zé zhǎi zǐ jīn dài. dōng gōng zuǒ yòu wèi lǜ pū zhèng fù pū zhèng diǎn yí zàn yí nèi zhí láng chéng, dāng zhí yì xǔ fú zhī. tài zǐ tài shī chū rù gōng zhōng zé zhǎn zǐ, zhì dōng gōng zé zhǎn zào, sān shǎo zé zhǎn zǐ.
大定官制,文資五品以上官服紫。三師、三公、親王、宰相一品官服大獨科花羅,徑不過五寸,執政官服小獨科花羅,徑不過三寸。二品、三品服散搭花羅,謂無枝葉者,徑不過寸半。四品、五品服小雜花羅,謂花頭碎小者,徑不過一寸。六品、七品服緋芝麻羅。八品、九品服綠無紋羅。應武官皆服紫。凡散官、職事皆從一高,上得兼下,下不得僣上,窄紫亦同服色,各依官製品格。其諸局分承應人並服無紋素羅。十五年制曰:「袍不加襴,非古也。」遂命文資官公服皆加襴。帶制,皇太子玉帶,佩玉雙魚袋。親王玉帶,佩玉魚。一品玉帶,佩金魚。二品笏頭球文金帶,佩金魚。三品、四品荔枝或御仙花金帶,並佩金魚。五品,服紫者紅鞓烏犀帶,佩金魚,服緋者紅鞓烏犀帶,佩銀魚,服綠者並皂鞓烏犀帶。武官,一品、二品佩帶同,三品、四品金帶,五品、六品、七品紅鞓烏犀帶,皆不佩魚,八品以下並皂鞓烏犀帶。司天、太醫、內侍、教坊,服皆同文武官,惟不佩魚。應殿庭承應五品以下官,非入內不許金帶,又展紫入殿庭者,並許服紅鞓,不佩魚。又二品以上官,許兼服通犀帶,三品官若治事及見賓客,許兼服花犀帶。大定二年制,百官趨朝、赴省,並須裹帶。五品以上官,趨朝則朝服,赴省則展皂,雨雪沾衣則從便。凡朝參,主寶、主符展紫,御仙花或太平花金束帶。近侍給使、供御筆硯、直長、符寶吏紫襖子,塗金束帶。輪直,則近侍給使並常服,常服則展紫。閣門六尚,遇朝參侍立則服本品服,若宮中當直則服窄紫、金帶。學士院官、修起居注、補闕、拾遺、秘書丞、秘書郎,朝參侍立則服本品服、色帶。當直則窄紫、金帶。東宮左右衛率、仆正、副仆正、典儀、贊儀、內直郎丞,當直亦許服之。太子太師出入宮中則展紫,至東宮則展皂,三少則展紫。
yú fú xià
◎輿服下
yī fú tōng zhì
○衣服通制
jūn zǐ zhī fú, yǐ chēng dé yě, gù dé zhī bèi zhě qí wén bèi. gǔ zhě wáng gōng jí shì shù rén mò bù gè yǒu yí dìng zhī zhì, ér bù gǎn xiāng yú zhě, gài fēng sú zhī shē jiǎn, fǎ lìng zhī qí yī, bì yú shì ér guān yān. shī yuē: bǐ dōu rén shì, hú qiú huáng huáng. qí róng bù gǎi, chū yán yǒu zhāng. qí sān zhāng yuē: bǐ dōu rén shì, chōng ěr xiù shí. bǐ jūn zǐ nǚ, wèi zhī yǐn jí. cǐ yán dū yì zhī shèng, rén wù zhī yì yě. míng chāng jiān, zhāng zōng wèi zǎi chén yuē: jīn fēng sú chǐ mí, mò ruò lǜ yǐ zhì dù, shǐ guì jiàn yǒu děng. qí lìng lǐ bù jù diǎn gù yǐ wén. tā rì yòu wèi cān zhī zhèng shì zhāng wàn gōng yuē: shān dōng fēng sú rú hé? wàn gōng duì yǐ shē, zuǒ chéng shǒu zhēn yīn yán yī fú zhī zhì, shàng yuē: rú qīng suǒ yán, zhèng kǒng shī rén xīn ěr. shǒu zhēn yuē: zhǐ shì shāng jiǎ yǒu bù yuè zhě. wàn gōng yuē: qǐ kuān yǔ zhī qī, sān nián zhī nèi dāng rú zhì yǐ. yú shì, shàng yǐ lǐ bù suǒ nǐ tài fán, yǐ shàng shū shěng suǒ nǐ ér xíng zhī. jiē hū! rén jūn yǐ fēng sú wèi yán, qí yì zhī suǒ wù yǐ.
君子之服,以稱德也,故德之備者其文備。古者王公及士庶人莫不各有一定之制,而不敢相逾者,蓋風俗之奢儉,法令之齊一,必於是而觀焉。《詩》曰:「彼都人士,狐裘黃黃。其容不改,出言有章。」其三章曰:「彼都人士,充耳琇實。彼君子女,謂之尹吉。」此言都邑之盛,人物之懿也。明昌間,章宗謂宰臣曰:「今風俗侈靡,莫若律以制度,使貴賤有等。其令禮部具典故以聞。」他日又謂參知政事張萬公曰:「山東風俗如何?」萬公對以奢,左丞守貞因言衣服之制,上曰:「如卿所言,正恐失人心耳。」守貞曰:「止是商賈有不悅者。」萬公曰:「乞寬與之期,三年之內當如制矣。」於是,上以禮部所擬太繁,以尚書省所擬而行之。嗟乎!人君以風俗為言,其亦知所務矣。
jīn rén zhī cháng fú sì: dài, jīn, pán lǐng yī, wū pí xuē. qí shù dài yuē tǔ gú. jīn zhī zhì, yǐ zào luó ruò shā wèi zhī, shàng jié fāng dǐng, zhé chuí yú hòu. dǐng zhī xià jì liǎng jiǎo gè zhuì fāng luó jìng èr cùn xǔ, fāng luó zhī xià gè fù dài zhǎng liù qī cùn. dāng héng é zhī shàng, huò wèi yī suō bì jī. guì xiǎn zhě yú fāng dǐng, xún shí zì fèng shì yǐ zhū, qí zhōng bì guàn yǐ dà zhě, wèi zhī dǐng zhū. dài páng gè luò zhū jié shòu, zhǎng bàn dài, chuí zhī, hǎi líng cì dà xìng guó zhě shì yě. qí yī sè duō bái, sān pǐn yǐ zào, zhǎi xiù, pán lǐng, fèng yè, xià wèi bì jī, ér bù quē kù. qí xiōng yì jiān xiù, huò shì yǐ jīn xiù, qí cóng chūn shuǐ zhī fú zé duō gú bǔ é, zá huā huì zhī shì, qí cóng qiū shān zhī fú zé yǐ xióng lù shān lín wèi wén, qí zhǎng zhōng gǔ gàn, qǔ biàn yú qí yě. tǔ gú, yù wèi shàng, jīn cì zhī, xī xiàng gǔ jiǎo yòu cì zhī. kuǎ tīng, xiǎo zhě jiān zhì yú qián, dà zhě shī yú hòu, zuǒ yòu yǒu biàn shuāng jīn zhái wěi, nà fāng shù zhōng, qí kè zuó duō rú chūn shuǐ qiū shān zhī shì. zuǒ pèi pái, yòu pèi dāo. dāo guì bīn, bǐng shàng jī shé mù, huáng hēi xiāng bàn, yǒu hēi shuāng jù zhě wèi shàng, huò sān shì wǔ shì. shì shì yǐ jiàng bàn huà, jīn piāo kǒu shì yǐ jiāo, huò xiè jīn tōu hé qī, tú jiāo xì ér lóng píng zhī. jiàng bàn huà zhě, wèi huà pí bān wén sè yīn zǐ rú jiàng zhōng dòu bàn yě, chǎn qí guó, gù shàng zhī.
金人之常服四:帶,巾,盤領衣,烏皮靴。其束帶曰吐鶻。巾之制,以皂羅若紗為之,上結方頂,折垂於後。頂之下際兩角各綴方羅徑二寸許,方羅之下各附帶長六七寸。當橫額之上,或為一縮襞積。貴顯者於方頂,循十字縫飾以珠,其中必貫以大者,謂之頂珠。帶旁各絡珠結綬,長半帶,垂之,海陵賜大興國者是也。其衣色多白,三品以皂,窄袖,盤領,縫腋,下為襞積,而不缺袴。其胸臆肩袖,或飾以金繡,其從春水之服則多鶻捕鵝,雜花卉之飾,其從秋山之服則以熊鹿山林為文,其長中〈骨幹〉,取便於騎也。吐鶻,玉為上,金次之,犀象骨角又次之。銙鞓,小者間置於前,大者施於後,左右有變雙釒宅尾,納方束中,其刻琢多如春水秋山之飾。左佩牌,右佩刀。刀貴鑌,柄尚雞舌木,黃黑相半,有黑雙距者為上,或三事五事。室飾以醬瓣樺,釒剽口飾以鮫,或屑金鍮和漆,塗鮫隙而礲平之。醬瓣樺者,謂樺皮班文色殷紫如醬中豆瓣也,產其國,故尚之。
chū, nǚ zhí rén bù dé gǎi wèi hàn xìng jí xué nán rén zhuāng shù, wéi zhě zhàng bā shí, biān wèi yǒng zhì.
初,女直人不得改為漢姓及學南人裝束,違者杖八十,編為永制。
fù rén fú chān qún, duō yǐ hēi zǐ, shàng biān xiù quán zhī huā, zhōu shēn liù bì jī. shàng yī wèi zhī tuán shān, yòng hēi zǐ huò zào jí gàn, zhí lǐng, zuǒ rèn, yē fèng, liǎng bàng fù wèi shuāng bì jī, qián fú dì, hòu yè dì chǐ yú. dài sè yòng hóng huáng, qián biàn chuí zhì xià qí. nián lǎo zhě yǐ zào shā lóng jì rú jīn zhuàng, sàn zhuì yù tián yú shàng, wèi zhī yù xiāo yáo. cǐ jiē liáo fú yě, jīn yì xí zhī. xǔ jià zhī nǚ zé fú chuò zi, zhì rú fù rén fú, yǐ hóng huò yín hè míng jīn wèi zhī, duì jīn cǎi lǐng, qián qí fú dì, hòu yè wǔ cùn yú.
婦人服襜裙,多以黑紫,上編繡全枝花,周身六襞積。上衣謂之團衫,用黑紫或皂及紺,直領,左衽,掖縫,兩傍復為雙襞積,前拂地,後曳地尺余。帶色用紅黃,前變垂至下齊。年老者以皂紗籠髻如巾狀,散綴玉鈿於上,謂之玉逍遙。此皆遼服也,金亦襲之。許嫁之女則服綽子,制如婦人服,以紅或銀褐明金為之,對襟彩領,前齊拂地,後曳五寸余。
míng chāng liù nián zhì, wén wǔ guān liù guàn shí yǐ shàng chéng yīng rén bìng jí yīn zhě, xǔ yòng yá lǐng, zǐ yuán bǎn zào tiáo luó dài, zào xuē, shàng de jiān xià. xì jí rú shēng zhǐ fú bái shān lǐng, xì bèi dài bìng yǐ zǐ yuán tāo luó dài, gān zào xuē. yú rén yòng chún zǐ lǐng, bù de yòng yuán, zá sè yuán bǎn tāo luó dài bù de yòng zǐ, xuē yòng huáng jí hēi yóu zào là děng, fù rén gè cóng biàn. tài hé sì nián, yǐ qīn wáng pǐn guān jì fēn lǐng yuán, ér fù yǒu zào xuē zhī jìn, shì shè tài fán, suì tīng qīn wáng yòng yín hè lǐng zǐ yuán, pǐn guān jiē zǐ lǐng bái yuán, yú cóng míng chāng zhì.
明昌六年制,文武官六貫石以上承應人並及蔭者,許用牙領,紫圓板皂條羅帶,皂靴,上得兼下。系籍儒生止服白衫領,系背帶並以紫圓絛羅帶,乾皂靴。餘人用純紫領,不得用緣,雜色圓板絛羅帶不得用紫,靴用黃及黑油皂蠟等,婦人各從便。泰和四年,以親王品官既分領緣,而復有皂靴之禁,似涉太煩,遂聽親王用銀褐領紫緣,品官皆紫領白緣,余從明昌制。
shū dài zhī zhì. dà dìng shí liù nián, shì zōng yǐ lì yuán yǔ shì mín zhī fú wú bié, qián rù mín jiān shòu qiú wēn yù, yǒu sī bù néng jiǎn chá, suì dìng xuán shū dài zhī zhì. shěng shū mì yuàn lìng yì shǐ yòng zǐ chān sī wèi zhī, tái liù bù zōng zhèng tǒng jūn sī jiǎn chá sī yǐ hēi xié pí wèi zhī, sì jiān suí cháo zhū jú bīng zhōu xiàn, bìng huáng pí wèi zhī, gè zhǎng qī cùn, kuò èr cùn hòu bàn cùn, bìng yú shù dài shàng xuán dài, gōng tuì zé xuán yú biàn fú, wéi zhě suǒ sī jiū zhī.
書袋之制。大定十六年,世宗以吏員與士民之服無別,潛入民間受賕轀獄,有司不能檢察,遂定懸書袋之制。省、樞密院令、譯史用紫襜絲為之,台、六部、宗正、統軍司、檢察司以黑斜皮為之,寺、監、隨朝諸局、并州縣,並黃皮為之,各長七寸,闊二寸、厚半寸,並於束帶上懸帶,公退則懸於便服,違者所司糾之。
dà dìng shí sān nián, tài cháng sì nǐ shì rén jí sēng ní dào nǚ guān yǒu shī hào bìng liáng xián guān bā pǐn yǐ shàng, xǔ fú huā shā líng luó sī chóu. zài guān chéng yīng yǒu chū shēn rén dài bā pǐn yǐ xià guān, wèi dài guān yì tóng, xǔ fú huā shā líng luó chān sī sī chóu, jiā shǔ tóng, fù rén xǔ yòng zhū wèi shǒu shì. qí dōu kǒng mù yǔ bā pǐn liáng xián guān tóng, jīng fǔ zhōu xiàn sī lì jiē yǔ shù rén tóng. shù rén zhǐ xǔ fú mài chóu juàn bù máo hè huā shā wú wén sù luó sī mián, qí tóu jīn xì yāo lǐng pà xǔ yòng zhī má luó tāo yòng róng zhī chéng zhě, bù dé yǐ jīn yù xī xiàng zhū bǎo mǎ nǎo bō lí zhī lèi wèi qì mǐn jí zhuāng shì dāo bà qiào bìng yín zhuāng dīng chuáng tà zhī lèi. fù rén shǒu shì, bù xǔ yòng zhū cuì tián zi děng wù, cuì máo chú xǔ zhuāng shì huā huán guàn zi, yú wài bìng jìn. bīng zú xǔ fú wú wén yā luó mài chóu juàn bù máo hè. nú bì zhǐ xǔ fú mài chóu juàn bù máo hè. chàng yōu yù yíng jiē gōng yán chéng yīng, xǔ zàn fú huì huà zhī fú, qí sī fú yǔ shù rén tóng.
大定十三年,太常寺擬士人及僧尼道女冠有師號、並良閒官八品以上,許服花紗綾羅絲綢。在官承應有出身人、帶八品以下官,未帶官亦同,許服花紗綾羅襜絲絲綢,家屬同,婦人許用珠為首飾。其都孔目與八品良閒官同,京府州縣司吏皆與庶人同。庶人止許服霢綢、絹布、毛褐、花紗、無紋素羅、絲綿,其頭巾、系腰、領帕許用芝麻羅、絛用絨織成者,不得以金玉犀象諸寶瑪瑙玻璃之類為器皿、及裝飾刀把鞘、並銀裝釘床榻之類。婦人首飾,不許用珠翠鈿子等物,翠毛除許裝飾花環冠子,餘外並禁。兵卒許服無紋壓羅、霢綢、絹布、毛褐。奴婢止許服霢綢、絹布、毛褐。倡優遇迎接、公筵承應,許暫服繪畫之服,其私服與庶人同。