wén yì xià
◎文藝下
zhào fán zhōu áng wáng tíng yún liú áng lǐ jīng liú cóng yì lǚ zhōng fú zhāng jiàn fù lǐ chún fǔ wáng yù sòng jiǔ jiā páng zhù lǐ xiàn néng wáng ruò xū wáng yuán jié má jiǔ chóu lǐ fén yuán dé míng zǐ hǎo wèn
○趙渢 周昂 王庭筠 劉昂 李經 劉從益 呂中孚(張建附) 李純甫 王郁 宋九嘉 龐鑄 李獻能 王若虛 王元節 麻九疇 李汾 元德明(子好問)
zhào fán, zì wén rú, dōng píng rén. dà dìng èr shí èr nián jìn shì, shì zhì lǐ bù láng zhōng. xìng chōng dàn, xué dào yǒu suǒ de. yóu gōng shū, zì hào huáng shān. zhào bǐng wén yún: fán zhī zhèng shū tǐ jiān yán sū, xíng cǎo bèi zhū jiā tǐ, qí chāo fàng yòu shì yáng níng shì, dāng chù sū huáng bó zhòng jiān. dǎng huái yīng xiǎo zhuàn, lǐ yáng bīng yǐ lái xiān yǒu jí zhě, shí rén yǐ fán pèi zhī, hào yuē dǎng zhào. yǒu huáng shān jí xíng yú shì.
趙渢,字文孺,東平人。大定二十二年進士,仕至禮部郎中。性沖淡,學道有所得。尤工書,自號「黃山」。趙秉文云:「渢之正書體兼顏、蘇,行草備諸家體,其超放又似楊凝式,當處蘇、黃伯仲間。」党懷英小篆,李陽冰以來鮮有及者,時人以渢配之,號曰「黨趙」。有《黃山集》行於世。
zhōu áng, zì dé qīng, zhēn dìng rén. fù bó lù zì tiān xī, dà dìng jìn shì, shì zhì tóng zhī qìn nán jūn jié dù shǐ. áng nián èr shí sì zhuó dì. diào nán hé bù, yǒu yì zhèng. qiān liáng xiāng lìng, rù bài jiān chá yù shǐ. lù duó yǐ yán shì bèi chì, áng sòng yǐ shī, yǔ shè bàng shàn, zuò tíng quán. jiǔ zhī, qǐ wèi lóng zhōu dōu jūn, yǐ biān gōng fù zhào wèi sān sī guān. dà ān bīng xìng, quán xíng liù bù yuán wài láng.
周昂,字德卿,真定人。父伯祿字天錫,大定進士,仕至同知沁南軍節度使。昂年二十四擢第。調南和簿,有異政。遷良鄉令,入拜監察御史。路鐸以言事被斥,昂送以詩,語涉謗訕,坐停銓。久之,起為隆州都軍,以邊功復召為三司官。大安兵興,權行六部員外郎。
qí shēng wáng ruò xū cháng xué yú áng, áng jiào zhī yuē: wén zhāng gōng yú wài ér zhuō yú nèi zhě, kě yǐ jīng sì yán ér bù kě yǐ shì dú zuò, kě yǐ qǔ kǒu chēng ér bù kě yǐ dé shǒu kěn. yòu yún: wén zhāng yǐ yì wèi zhǔ, yǐ yán yǔ wèi yì, zhǔ qiáng ér yì ruò zé wú lìng bù cóng. jīn rén wǎng wǎng jiāo qí suǒ yì, zhì bá hù nán zhì, shèn zhě fǎn yì qí zhǔ, suī jí cí yǔ zhī gōng, ér qǐ wén zhī zhèng zāi.
其甥王若虛嘗學於昂,昂教之曰:「文章工於外而拙於內者,可以驚四筵而不可以適獨坐,可以取口稱而不可以得首肯。」又云:「文章以意為主,以言語為役,主強而役弱則無令不從。今人往往驕其所役,至跋扈難制,甚者反役其主,雖極辭語之工,而豈文之正哉。」
áng xiào yǒu, xǐ míng jié, xué shù chún zhèng, wén bǐ gāo yǎ, zhū rú jiē shī zūn zhī. jì lì tái shěng, wèi rén suǒ jǐ, jìng zuò shī dé zuì, zhé dōng hǎi shàng shí shù nián. shǐ rù hàn lín, yán shì yù qiè. chū zuǒ sān sī fēi suǒ hǎo, cóng zōng shì chéng yù jūn. chéng yù shī lì, tiào zǒu shàng gǔ, zhòng yù jìng guī, áng dú bù cóng, chéng xiàn, yǔ qí cóng zǐ sì míng tóng sǐ yú nán. sì míng zì huì zhī.
昂孝友,喜名節,學術醇正,文筆高雅,諸儒皆師尊之。既歷台省,為人所擠,竟坐詩得罪,謫東海上十數年。始入翰林,言事愈切。出佐三司非所好,從宗室承裕軍。承裕失利,跳走上谷,眾欲徑歸,昂獨不從,城陷,與其從子嗣明同死於難。嗣明字晦之。
wáng tíng yún, zì zi duān, liáo dōng rén. shēng wèi qī, shì shū shí shí qī zì. qī suì xué shī, shí yī suì fù quán tí. shāo zhǎng, zhuō jùn wáng xiāo yī jiàn, qī yǐ guó shì. dēng dà dìng shí liù nián jìn shì dì. diào ēn zhōu jūn shì pàn guān, lín zhèng jí yǒu shēng. jùn mín zōu sì zhě móu wèi bù guǐ, shì jué, dài bǔ qiān yú rén, ér zōu sì cuàn nì bù néng dé. cháo tíng qiǎn dà lǐ sī zhí wáng zhòng kē zhì qí yù, tíng yún yǐ jì huò zōu sì, fēn bié guà wù, zuò yù móu zhě shí èr rén ér yǐ. zài diào guǎn táo zhǔ bù.
王庭筠,字子端,遼東人。生未期,視書識十七字。七歲學詩,十一歲賦全題。稍長,涿郡王翛一見,期以國士。登大定十六年進士第。調恩州軍事判官,臨政即有聲。郡民鄒四者謀為不軌,事覺,逮捕千餘人,而鄒四竄匿不能得。朝廷遣大理司直王仲軻治其獄,庭筠以計獲鄒四,分別詿誤,坐預謀者十二人而已。再調館陶主簿。
míng chāng yuán nián sān yuè, zhāng zōng yù zhǐ xué shì yuàn yuē: wáng tíng yún suǒ shì wén, jù tài zhǎng, zhèn bù xǐ cǐ, yì kǒng sì fāng xiào zhī. yòu wèi píng zhāng zhāng rǔ lín yuē: wáng tíng yún wén yì pō jiā, rán yǔ jù bù jiàn, qí rén cái gāo, yì bù nán gǎi yě. sì yuè, zhào tíng yún shì guǎn zhí, zhōng xuǎn. yù shǐ tái yán tíng yún zài guǎn táo cháng fàn zāng zuì, bù dāng yǐ guǎn gé chù zhī, suì bà. nǎi bǔ jū zhāng dé, mǎi tián lóng lǜ, dú shū huáng huá shān sì, yīn yǐ zì hào. shì nián shí èr yuè, shàng yīn yǔ jí xué shì, tàn qí fá cái, cān zhèng shǒu zhēn yuē: wáng tíng yún qí rén yě. sān nián, zhào wèi yīng fèng hàn lín wén zì, mìng yǔ mì shū láng zhāng rǔ fāng pǐn dì fǎ shū míng huà, suì fēn rù pǐn zhě wèi wǔ bǎi wǔ shí juǎn.
明昌元年三月,章宗諭旨學士院曰:「王庭筠所試文,句太長,朕不喜此,亦恐四方效之。」又謂平章張汝霖曰:「王庭筠文藝頗佳,然語句不健,其人才高,亦不難改也。」四月,召庭筠試館職,中選。御史台言庭筠在館陶嘗犯贓罪,不當以館閣處之,遂罷。乃卜居彰德,買田隆慮,讀書黃華山寺,因以自號。是年十二月,上因語及學士,嘆其乏材,參政守貞曰:「王庭筠其人也。」三年,召為應奉翰林文字,命與秘書郎張汝方品第法書、名畫,遂分入品者為五百五十卷。
wǔ nián bā yuè, shàng gù wèi zǎi zhí yuē: yīng fèng wáng tíng yún, zhèn yù yǐ zhào gào wěi zhī, qí rén cái yì qǐ yì dé. jìn dǎng huái yīng zuò zhǎng bái shān cè wén, shū bù gōng. wén wén shì duō dù tíng yún zhě, bù lùn qí wén, gù yǐ xíng zhǐ wèi zī. dà dǐ dú shū rén duō kǒu jiá, huò xiāng dǎng. xī dōng hàn zhī shì yǔ huàn guān fēn péng, gù wú zú guài. rú táng niú sēng rú lǐ dé yù, sòng sī mǎ guāng wáng ān shí, jūn wèi rú zhě, ér hù xiāng pái huǐ hé yé. suì qiān tíng yún wèi hàn lín xiū zhuàn.
五年八月,上顧謂宰執曰:「應奉王庭筠,朕欲以詔誥委之,其人才亦豈易得。近党懷英作《長白山冊文》,殊不工。聞文士多妒庭筠者,不論其文,顧以行止為訾。大抵讀書人多口頰,或相黨。昔東漢之士與宦官分朋,固無足怪。如唐牛僧孺、李德裕,宋司馬光、王安石,均為儒者,而互相排毀何耶。」遂遷庭筠為翰林修撰。
chéng ān yuán nián zhēng yuè, zuò zhào bǐng wén shàng shū shì, xuē yī guān, zhàng liù shí, jiě zhí, yǔ zài bǐng wén chuán. èr nián, jiàng shòu zhèng zhōu fáng yù pàn guān. sì nián, qǐ wèi yīng fèng hàn lín wén zì. tài hé yuán nián, fù wèi hàn lín xiū zhuàn, hù cóng qiū shān, yīng zhì fù shī sān shí yú shǒu, shàng shén jiā zhī. míng nián, zú, nián sì shí yǒu qī. shàng sù zhī qí pín, zhào yǒu sī fù qián bā shí wàn yǐ gěi sàng shì, qiú shēng píng shī wén cáng zhī mì gé. yòu yǐ yù zhì shī cì qí jiā, qí yǐn yún: wáng zūn gǔ, zhèn zhī gù rén yě. nǎi zi tíng yún, fù yǐ cái xuǎn zhí jìn lín zhě shǒu wěi shí nián, jīn zī yún wáng, yù táng dōng guān, wú fù sī rén yǐ.
承安元年正月,坐趙秉文上書事,削一官,杖六十,解職,語在秉文傳。二年,降授鄭州防禦判官。四年,起為應奉翰林文字。泰和元年,復為翰林修撰,扈從秋山,應制賦詩三十餘首,上甚嘉之。明年,卒,年四十有七。上素知其貧,詔有司賻錢八十萬以給喪事,求生平詩文藏之秘閣。又以御製詩賜其家,其引云:「王遵古,朕之故人也。乃子庭筠,復以才選直禁林者首尾十年,今茲雲亡,玉堂、東觀,無復斯人矣。」
tíng yún yí guān xiù wěi, shàn tán xiào, wài ruò jiǎn guì, rén chū bù gǎn yǔ jiē. jì jiàn, hé qì yì yú yán jiān, yīn qín wèi jiè rú kǒng bù jí, shǎo yǒu kě qǔ jí kǒu chēng dào, tā rì suī bǎi fù bù hèn yě. cóng yóu zhě rú hán wēn fǔ, lù yuán hēng zhāng jìn qīng, lǐ gōng dù, qí jiàn yǐn zhě rú zhào bǐng wén féng bì lǐ chún fǔ, jiē yī shí míng shì, shì yǐ zhī rén xǔ zhī. wèi wén néng dào suǒ yù yán, mù nián shī lǜ shēn yán, qī yán zhǎng piān yóu gōng xiǎn yùn. yǒu cao jù biàn shí juǎn, wén jí sì shí juǎn. shū fǎ xué mǐ yuán zhāng, yǔ zhào fán zhào bǐng wén jù yǐ míng jiā, tíng yún yóu shàn shān shuǐ mò zhú yún.
庭筠儀觀秀偉,善談笑,外若簡貴,人初不敢與接。既見,和氣溢於顏間,殷勤慰藉如恐不及,少有可取極口稱道,他日雖百負不恨也。從游者如韓溫甫,路元亨、張進卿,李公度,其薦引者如趙秉文、馮璧、李純甫,皆一時名士,世以知人許之。為文能道所欲言,暮年詩律深嚴,七言長篇尤工險韻。有《{艹聚}辨》十卷,文集四十卷。書法學米元章,與趙渢、趙秉文俱以名家,庭筠尤善山水墨竹雲。
zi màn qìng, yì néng shī bìng shū, shì zhì xíng shěng yòu sī láng zhōng, zì hào dàn yóu yún.
子曼慶,亦能詩並書,仕至行省右司郎中,自號「淡游」雲。
liú áng, zì zhī áng, xìng zhōu rén. dà dìng shí jiǔ nián jìn shì. céng gāo ér xià qī shì dēng kē. áng tiān zī jǐng wù, lǜ fù zì chéng yī jiā, zuò shī dé wǎn táng tǐ, yóu gōng jué jù. lǐ chún fǔ gù rén wài chuán yún, áng zǎo dé shì, nián sān shí sān wèi shàng shū shěng yuàn, diào píng liáng lù zhuǎn yùn fù shǐ. shí shù shì yǒu yán áng guān zhǐ wǔ pǐn, áng bù xìn. é yǐ mǔ yōu qù zhí, lián jiǎn shí nián, bǔ jū luò yáng, yǒu zhōng yān zhī zhì. yǒu jiàn qí cái yú zhāng zōng zhě, tài hé chū, zì guó zi sī yè zhuó wèi zuǒ sī láng zhōng. huì zhǎng shū dà zhōng yǔ jiǎ xuàn lòu yán chú shòu shì, wèi yán zhě suǒ hé, yù cí lián áng. zhāng zōng zhèn nù. yī shí wén rén rú shǐ sù lǐ zhe wáng yǔ zōng shì cóng yù jiē qiǎn zhú zhī, xuàn xún yì bà zhèng. áng jiàng shàng jīng liú shǒu pàn guān, dào zú, jìng rú shù zhě zhī yán.
劉昂,字之昂,興州人。大定十九年進士。曾、高而下七世登科。昂天資警悟,律賦自成一家,作詩得晚唐體,尤工絕句。李純甫《故人外傳》雲,昂早得仕,年三十三為尚書省掾,調平涼路轉運副使。時術士有言昂官止五品,昂不信。俄以母憂去職,連蹇十年,卜居洛陽,有終焉之志。有薦其才於章宗者,泰和初,自國子司業擢為左司郎中。會掌書大中與賈鉉漏言除授事,為言者所劾,獄辭連昂。章宗震怒。一時聞人如史肅、李著、王宇、宗室從郁皆譴逐之,鉉尋亦罷政。昂降上京留守判官,道卒,竟如術者之言。
lǐ jīng, zì tiān yīng, jǐn zhōu rén. zuò shī jí kè kǔ, xǐ chū qí yǔ, bù dǎo xí qián rén. lǐ chún fǔ jiàn qí shī yuē: zhēn jīn shì tài bái yě. yóu shì míng dà zhèn. zài jǔ bù dì, fú yī qù. nán dù hòu, qí xiāng shuài yǒu biǎo zhì cháo tíng, shì dài fū shí zhī yuē: cǐ tiān yīng bǐ yě. cháo yì yǐ wǔ gōng jiù mìng cuì qí zhōu, hòu bù zhī suǒ zhōng.
李經,字天英,錦州人。作詩極刻苦,喜出奇語,不蹈襲前人。李純甫見其詩曰:「真今世太白也。」由是名大震。再舉不第,拂衣去。南渡後,其鄉帥有表至朝廷,士大夫識之曰:「此天英筆也。」朝議以武功就命倅其州,後不知所終。
liú cóng yì, zì yún qīng, hún yuán rén. qí gāo zǔ zǒng, tiān huì yuán nián cí fù jìn shì, zi sūn duō yóu kē dì rù shì. cóng yì dēng dà ān yuán nián jìn shì dì, lèi guān jiān chá yù shǐ, zuò yǔ dāng lù biàn qū zhí, dé zuì qù. jiǔ zhī, qǐ wèi yè xiàn lìng, xiū xué lì sú, yǒu gǔ liáng lì fēng. yè zì bīng xìng, hù jiǎn sān zhī yī, tián bù máo zhě wàn qī qiān mǔ yǒu qí, qí suì rù qī wàn shí rú gù. cóng yì qǐng yú dà sī nóng, wèi jiǎn yī wàn, mín shén lài zhī, liú wáng guī zhě sì qiān yú jiā. wèi jǐ, bèi zhào, bǎi xìng yì shàng shū shěng qǐ liú, bù tīng. rù shòu yīng fèng hàn lín wén zì, yú yuè yǐ jí zú, nián sì shí sì. yè rén wén zhī, yǐ duān wǔ bà jiǔ wèi wèi ér kū, qiě lì shí sòng dé, yǐ zhì āi sī.
劉從益,字雲卿,渾源人。其高祖捴,天會元年詞賦進士,子孫多由科第入仕。從益登大安元年進士第,累官監察御史,坐與當路辨曲直,得罪去。久之,起為葉縣令,修學勵俗,有古良吏風。葉自兵興,戶減三之一,田不毛者萬七千畝有奇,其歲入七萬石如故。從益請於大司農,為減一萬,民甚賴之,流亡歸者四千餘家。未幾,被召,百姓詣尚書省乞留,不聽。入授應奉翰林文字,逾月以疾卒,年四十四。葉人聞之,以端午罷酒為位而哭,且立石頌德,以致哀思。
cóng yì bó xué qiáng jì, jīng yú jīng xué. wèi wén zhāng zhǎng yú shī, wǔ yán yóu gōng, yǒu péng mén jí.
從益博學強記,精於經學。為文章長於詩,五言尤工,有《蓬門集》。
zi qí zì jīng shū. wèi tài xué shēng. shén yǒu wén míng. zhí jīn mò sàng luàn, zuò guī qián zhì yǐ jì jīn shì, xiū jīn shǐ duō cǎi yòng yān.
子祁字京叔。為太學生。甚有文名。值金末喪亂,作《歸潛志》以紀金事,修《金史》多採用焉。
lǚ zhōng fú, zì xìn chén, jì zhōu nán gōng rén. zhāng jiàn zì jí fǔ, pú chéng rén. jiē yǒu shī míng. zhōng fú yǒu qīng zhāng jí. jiàn míng chāng chū shòu jiàng zhōu jiào guān, zhào wèi gōng jiào yīng fèng hàn lín wén zì. yǐ lǎo qǐng zhì shì, zhāng zōng ài qí chún sù, bù yù lìng qù, shòu tóng zhī huá zhōu fáng yù shǐ, réng cì shī yǐ chǒng zhī. zì hào lán quán, yǒu jí xíng yú shì.
呂中孚,字信臣,冀州南宮人。張建字吉甫,蒲城人。皆有詩名。中孚有《清漳集》。建明昌初授絳州教官,召為宮教、應奉翰林文字。以老請致仕,章宗愛其純素,不欲令去,授同知華州防禦使,仍賜詩以寵之。自號「蘭泉」,有集行於世。
lǐ chún fǔ, zì zhī chún, hóng zhōu xiāng yīn rén. zǔ ān shàng, cháng kuí xī jīng jìn shì. fù cǎi, zú yú yì dōu fǔ zhì zhōng. chún fǔ yòu yǐng wù yì cháng, chū yè cí fù, jí dú zuǒ shì chūn qiū, dà ài zhī, suì gèng wèi jīng yì xué. zhuó chéng ān èr nián jīng yì jìn shì. wèi wén fǎ zhuāng zhōu liè yù kòu zuǒ shì zhàn guó cè, hòu jìn duō zōng zhī. yòu xǐ tán bīng, kǎi rán yǒu jīng shì xīn. zhāng zōng nán zhēng, liǎng shàng shū cè qí shèng fù, shàng qí zhī, gěi sòng jūn zhōng, hòu duō rú suǒ liào. zǎi zhí ài qí wén, jiàn rù hàn lín. jí dà yuán bīng qǐ, yòu shàng shū lùn shí shì, bù bào. xuān zōng qiān biàn, zài rù hàn lín. shí chéng xiàng gāo qí shàn wēi fú bǐng, zhuó wèi zuǒ sī dōu shì, chún fǔ shěn qí bì bài, yǐ mǔ lǎo cí qù. jì ér gāo qí zhū, fù rù hàn lín, lián zhī gòng jǔ. zhèng dà mò, zuò qǔ rén yú xīn gé, chū cuì fāng zhōu. wèi fù, gǎi jīng zhào fǔ pàn guān. zú yú biàn, nián sì shí qī.
李純甫,字之純,弘州襄陰人。祖安上,嘗魁西京進士。父采,卒於益都府治中。純甫幼穎悟異常,初業詞賦,及讀《左氏春秋》,大愛之,遂更為經義學。擢承安二年經義進士。為文法莊周、列禦寇、左氏、《戰國策》,後進多宗之。又喜談兵,慨然有經世心。章宗南征,兩上疏策其勝負,上奇之,給送軍中,後多如所料。宰執愛其文,薦入翰林。及大元兵起,又上疏論時事,不報。宣宗遷汴,再入翰林。時丞相高琪擅威福柄,擢為左司都事,純甫審其必敗,以母老辭去。既而高琪誅,復入翰林,連知貢舉。正大末,坐取人逾新格,出倅坊州。未赴,改京兆府判官。卒於汴,年四十七。
chún fǔ wèi rén cōng mǐn, shǎo zì fù qí cái, wèi gōng míng kě fǔ shí, zuò ǎi bǎi fù, yǐ zhū gé kǒng míng wáng jǐng lüè zì qī. yóu xiǎo guān shàng wàn fāng shū, yuán sòng wèi zhèng, shén qiè, dāng lù zhě yǐ yū kuò jiàn yì. zhōng nián, dù qí dào bù xíng, yì zòng jiǔ zì fàng, wú shì jìn yì. dé guān wèi chéng kǎo, xuán jí guī yǐn. rì yǔ chán sēng shì zǐ yóu, yǐ wén jiǔ wèi shì, xiào gē tǎn xī chū lǐ fǎ wài, huò yǐn shù yuè bù xǐng. rén yǒu jiǔ jiàn zhāo, bù zé guì jiàn bì wǎng, wǎng zhé zuì, suī chén zuì yì wèi cháng fèi zhe shū. rán wǎn nián xǐ fú, lì tàn qí ào yì. zì lèi qí wén, fán lùn xìng lǐ jí guān fó lǎo èr jiā zhě hào nèi gǎo, qí yú yīng wù wén zì wèi wài gǎo. yòu jiě léng yán jīn gāng jīng lǎo zi zhuāng zi. yòu yǒu zhōng yōng jí jiě míng dào jí jiě, hào zhōng guó xīn xué xī fāng wén jiào. shù shí wàn yán, yǐ gù wèi míng jiào suǒ biǎn yún.
純甫為人聰敏,少自負其材,謂功名可俯拾,作《矮柏賦》,以諸葛孔明、王景略自期。由小官上萬方書,援宋為證,甚切,當路者以迂闊見抑。中年,度其道不行,益 縱酒自放,無仕進意。得官未成考,旋即歸隱。日與禪僧士子游,以文酒為事,嘯歌袒裼出禮法外,或飲數月不醒。人有酒見招,不擇貴賤必往,往輒醉,雖沉醉亦未嘗廢著書。然晚年喜佛,力探其奧義。自類其文,凡論性理及關佛老二家者號「內稿」,其餘應物文字為「外稿」。又解《楞嚴》、《金剛經》、《老子》、《莊子》。又有《中庸集解》、《鳴道集解》,號「中國心學、西方文教」。數十萬言,以故為名教所貶雲。
wáng yù, zì fēi bó, dà xìng rén. yí zhuàng kuí qí, mù guāng rú gú. shǎo jū diào tái, bì mén dú shū, bù jiē rén shì. jiǔ zhī, wèi wén fǎ liǔ zōng yuán, hóng sì qí gǔ, dòng zhé shù qiān yán. gē shī jùn yì, xiào lǐ bái. cháng zuò wáng zǐ xiǎo chuán yǐ zì xù. tiān xìng chū yuán, biàn jīng bèi wéi, shàng shū yán shì, bù bào. sì yuè, wéi shāo jiě, tǐng shēn tū chū, wèi bīng shì suǒ de. qí jiāng yù zhī shén hòu, yù jīng xíng wú jī fáng, wèi qí xià suǒ jì, jiàn shā. lín zhōng, huái zhōng chū shū yuē: shì wú píng shēng zhù shù, kě chuán fù zhōng zhōu shì dài fū yuē, wáng yù sǐ yǐ. nián sān shí yú. tóng shí yǐ shī míng zhě, léi guǎn hóu cè wáng yuán cuì yún.
王郁,字飛伯,大興人。儀狀魁奇,目光如鶻。少居釣台,閉門讀書,不接人事。久之,為文法柳宗元,閎肆奇古,動輒數千言。歌詩俊逸,效李白。嘗作《王子小傳》以自敘。天興初元,汴京被圍,上書言事,不報。四月,圍稍解,挺身突出,為兵士所得。其將遇之甚厚,郁經行無機防,為其下所忌,見殺。臨終,懷中出書曰:「是吾平生著述,可傳付中州士大夫曰,王郁死矣。」年三十餘。同時以詩鳴者,雷琯、侯冊、王元粹雲。
sòng jiǔ jiā, zì fēi qīng, xià jīn rén. wèi rén gāng zhí háo mài, shǎo yóu tài xué, yǒu néng fù shēng. zhǎng cóng lǐ chún fǔ dú shū, wèi wén yǒu qí qì, yǔ léi yuān lǐ jīng xiāng bó zhòng. zhōng zhì níng yuán nián jìn shì dì. lì lán tián gāo líng fú fēng sān shuǐ sì xiàn lìng, xián yǐ néng chēng. rù wèi hàn lín yīng fèng. zhèng dà zhōng, yǐ jí qù. méi yú guǐ sì zhī nán.
宋九嘉,字飛卿,夏津人。為人剛直豪邁,少游太學,有能賦聲。長從李純甫讀書,為文有奇氣,與雷淵、李經相伯仲。中至寧元年進士第。歷藍田、高陵、扶風、三水四縣令,咸以能稱。入為翰林應奉。正大中,以疾去。沒於癸巳之難。
páng zhù, zì cái qīng, liáo dōng rén. shǎo zhuó dì, shì yǒu shēng. nán dù hòu, wèi hàn lín dài zhì, qiān hù bù shì láng. zuò yóu guì qī jiā, chū cuì dōng píng, gǎi jīng zhào lù zhuǎn yùn shǐ, zú. bó xué néng wén, gōng shī, zào yǔ qí jiàn bù fán, shì duō chuán zhī.
龐鑄,字才卿,遼東人。少擢第,仕有聲。南渡後,為翰林待制,遷戶部侍郎。坐游貴戚家,出倅東平,改京兆路轉運使,卒。博學能文,工詩,造語奇健不凡,世多傳之。
lǐ xiàn néng, zì qīn shū, hé zhōng rén. xiān shì yǒu wèi jīn wú wèi shàng jiāng jūn zhě, shí hào lǐ jīn wú jiā. dài xiàn néng kūn dì jiē yǐ wén xué míng, cóng xiōng xiàn qīng xiàn chéng cóng dì xiàn fǔ xiāng jì zhuó dì, gù lǐ shì yǒu sì guì táng.
李獻能,字欽叔,河中人。先世有為金吾衛上將軍者,時號「李金吾家」。迨獻能昆弟皆以文學名,從兄獻卿、獻誠、從弟獻甫相繼擢第,故李氏有「四桂堂」。
xiàn néng kǔ xué bó lǎn, yú wén yóu zhǎng yú sì liù. zhēn yòu sān nián, tè cì cí fù jìn shì, tíng shì dì yī rén, hóng cí yōu děng. shòu yīng fèng hàn lín wén zì. zài hàn yuàn fán shí nián, chū wèi fū zhōu guān chá pàn guān. yòng jiàn zhě fù wèi yīng fèng, é qiān xiū zhuàn. zhèng dà mò, yǐ zhèn nán jūn jié dù fù shǐ chōng hé zhōng shuài fǔ jīng lì guān. dà yuán bīng pò hé zhōng, bēn shǎn zhōu, xíng shěng yǐ quán zuǒ yòu sī láng zhōng, zhí zhào sān sān jūn biàn yù hài, nián sì shí sān.
獻能苦學博覽,於文尤長於四六。貞祐三年,特賜詞賦進士,廷試第一人,宏詞優等。授應奉翰林文字。在翰苑凡十年,出為鄜州觀察判官。用薦者復為應奉,俄遷修撰。正大末,以鎮南軍節度副使充河中帥府經歷官。大元兵破河中,奔陝州,行省以權左右司郎中,值趙三三軍變遇害,年四十三。
xiàn néng wèi rén miǎo xiǎo ér hēi sè, pō yǒu rán. shàn tán lùn, měi fū shuō jīn gǔ, shēng kēng liàng kě tīng. zuò shī yǒu zhì yú fēng yǎ, yòu kè yì lè zhāng. zài hàn yuàn, yīng jī mǐn jié hào dé tǐ. zhào bǐng wén lǐ chún fǔ cháng yuē: lǐ xiàn néng tiān shēng jīn shì hàn yuàn cái. gù měi jiàn zhī, bù lìng chū guǎn. jiā gù ráo cái, jǐn yú zhēn yòu zhī luàn, zài jīng shī wú yǐ zì zī. qí mǔ sù háo shē, hòu yú zì fèng, xiǎo bù rú yì zé bì hē qiǎn, rén shì zhī dài bù kān yōu, xiàn néng chù zhī zì ruò yě. shí rén yǐ chún xiào chēng zhī. cháng wèi rén yún: wú yòu mèng guān zhì wǔ pǐn, shòu bù zhì wǔ shí. hòu jìng rú qí yán.
獻能為人眇小而黑色,頗有髯。善談論,每敷說今古,聲鏗亮可聽。作詩有志於風雅,又刻意樂章。在翰院,應機敏捷號得體。趙秉文、李純甫嘗曰:「李獻能天生今世翰苑材。」故每薦之,不令出館。家故饒財,盡於貞祐之亂,在京師無以自資。其母素豪奢,厚於自奉,小不如意則必訶譴,人視之殆不堪憂,獻能處之自若也。時人以純孝稱之。嘗謂人云:「吾幼夢官至五品,壽不至五十。」後竟如其言。
wáng ruò xū, zì cóng zhī, gǎo chéng rén yě. yòu yǐng wù, ruò sù xī zài wén zì jiān zhě. zhuó chéng ān èr nián jīng yì jìn shì. diào fū zhōu lù shì, lì guǎn chéng mén shān èr xiàn lìng, jiē yǒu huì zhèng, zhì mǎn, lǎo yòu pān sòng, shù rì nǎi de xíng. yòng jiàn rù wèi guó shǐ yuàn biān xiū guān, qiān yīng fèng hàn lín wén zì. fèng shǐ xià guó, hái shòu tóng zhī sì zhōu jūn zhōu shì, liú wèi zhù zuò zuǒ láng. zhèng dà chū, xuān zōng shí lù chéng, qiān píng liáng fǔ pàn guān. wèi jǐ, zhào wèi zuǒ sī jiàn, hòu zhuǎn yán zhōu cì shǐ, rù wèi zhí xué shì.
王若虛,字從之,藁城人也。幼穎悟,若夙昔在文字間者。擢承安二年經義進士。調鄜州錄事,歷管城、門山二縣令,皆有惠政,秩滿,老幼攀送,數日乃得行。用薦入為國史院編修官,遷應奉翰林文字。奉使夏國,還授同知泗州軍州事,留為著作佐郎。正大初,《宣宗實錄》成,遷平涼府判官。未幾,召為左司諫,後轉延州刺史,入為直學士。
yuán xìng yuán nián, āi zōng zǒu guī dé. míng nián chūn, cuī lì biàn. qún xiǎo fù hè, qǐng wèi lì jiàn gōng dé bēi, dí yì yǐ shàng shū shěng mìng zhào ruò xū wèi wén. shí yì bèi shì shì zuò wēi, rén huò shǎo wǔ, zé chán gòu lì jiàn tú miè. ruò xū zì fēn bì sǐ, sī wèi zuǒ yòu sī yuán wài láng yuán hǎo wèn yuē: jīn zhào wǒ zuò bēi, bù cóng zé sǐ. zuò zhī zé míng jié sǎo dì, bù ruò sǐ zhī wèi yù. suī rán, wǒ gū yǐ lǐ yù zhī. nǎi wèi yì bèi yuē: chéng xiàng gōng dé bēi dāng zhǐ hé shì wèi yán? yì bèi nù yuē: chéng xiàng yǐ jīng chéng jiàng, huó shēng líng bǎi wàn, fēi gōng dé hū? yuē xué shì dài wáng yán, gōng dé bēi wèi zhī dài wáng yán kě hū? qiě chéng xiàng jì yǐ chéng jiàng, zé cháo guān jiē chū qí mén, zì gǔ qǐ yǒu mén xià rén wèi zhǔ shuài sòng gōng dé ér kě xìn hū hòu shì zāi? yì bèi bù néng duó, nǎi zhào tài xué shēng liú qí má gé bèi fù shěng, hǎo wèn zhāng xìn zhī yù yǐ lì bēi shì, yuē: zhòng yì shǔ èr jūn, qiě yǐ bái zhèng wáng yǐ, èr jūn qí wú ràng. qí děng gù cí ér bié. shù rì, cù pò bù yǐ, qí jí wèi cǎo dìng, yǐ fù hǎo wèn, hǎo wèn yì wèi qiè, nǎi zì wèi zhī. jì chéng, yǐ shì ruò xū, nǎi gòng shān dìng shù zì, rán zhǐ zhí xù qí shì ér yǐ. hòu bīng rù chéng, bù guǒ lì yě.
元興元年,哀宗走歸德。明年春,崔立變。群小附和,請為立建功德碑,翟奕以尚書省命召若虛為文。時奕輩恃勢作威,人或少忤,則讒構立見屠滅。若虛自分必死,私謂左右司員外郎元好問曰:「今召我作碑,不從則死。作之則名節掃地,不若死之為愈。雖然,我姑以理諭之。」乃謂奕輩曰:「丞相功德碑當指何事為言?」奕輩怒曰:「丞相以京城降,活生靈百萬,非功德乎?」曰;「學士代王言,功德碑謂之代王言可乎?且丞相既以城降,則朝官皆出其門,自古豈有門下人為主帥誦功德而可信乎後世哉?」奕輩不能奪,乃召太學生劉祁、麻革輩赴省,好問、張信之喻以立碑事,曰:「眾議屬二君,且已白鄭王矣,二君其無讓。」祁等固辭而別。數日,促迫不已,祁即為草定,以付好問,好問意未愜,乃自為之。既成,以示若虛,乃共刪定數字,然止直敘其事而已。後兵入城,不果立也。
jīn wáng, wēi fú běi guī zhèn yáng, yǔ hún yuán liú yù dōng yóu tài shān, zhì huáng xiàn fēng, qì cuì měi tíng, gù wèi tóng yóu yuē: gǔ méi chén tǔ zhōng yī shēng, bù yì wǎn nián nǎi zào xiān fǔ, chéng dé zhōng lǎo cǐ shān, zhì yuàn bì yǐ. nǎi lìng zǐ zhōng xiān guī, qiǎn zi shù qián xíng shì yí xiǎn, yīn chuí zú zuò dà shí shàng, liáng jiǔ míng mù ér shì, nián qī shí. suǒ zhe wén zhāng hào yōng fū jí ruò gān juǎn hū nán yí lǎo ruò gān juǎn chuán yú shì.
金亡,微服北歸鎮陽,與渾源劉郁東遊泰山,至黃峴峰,憩萃美亭,顧謂同游曰:「汩沒塵土中一生,不意晚年乃造仙府,誠得終老此山,志願畢矣。」乃令子忠先歸,遣子恕前行視夷險,因垂足坐大石上,良久瞑目而逝,年七十。所著文章號《慵夫集》若干卷、《滹南遺老》若干卷、傳於世。
wáng yuán jié, zì zi yuán, hóng zhōu rén yě. zǔ shān fǔ, liáo hù bù shì láng. fù xǔ, hǎi líng cháo, zuǒ sī yuán wài láng. yuán jié yòu yǐng wù, suī jiā shì guì xiǎn, ér cóng xué shén jǐn. hún yuán liú zǒng ài qí cái jùn, yǐ nǚ qī zhī, suì chuán qí fù xué, dēng tiān dé sān nián cí fù jìn shì dì. yǎ shàng qì jié, bù néng suí shí fǔ yǎng, gù shì bù xiǎn. jí qiān mì zhōu guān chá pàn guān, jì bà, jí xiāo yáo xiāng lǐ, yǐ shī jiǔ zì yú, hào yuē dùn qí. nián wǔ shí yú zú. yǒu shī jí xíng yú shì.
王元節,字子元,弘州人也。祖山甫,遼戶部侍郎。父詡,海陵朝,左司員外郎。元節幼穎悟,雖家世貴顯,而從學甚謹。渾源劉捴愛其才俊,以女妻之,遂傳其賦學,登天德三年詞賦進士第。雅尚氣節,不能隨時俯仰,故仕不顯。及遷密州觀察判官,既罷,即逍遙鄉里,以詩酒自娛,號曰「遁齊」。年五十餘卒。有詩集行於世。
dì yuán dé, yì dì jìn shì. yǒu néng míng yú shí, zhōng nán jīng lù tí xíng shǐ.
弟元德,亦第進士。有能名於時,終南京路提刑使。
sūn guó gāng, zì zhèng zhī. yè rú shù, yóu zhǎng lì shì. wèi rén duān zhòng lè yì, huò yǒu wǔ zhě, lüè bù yǔ xiào, yì wèi cháng xíng yú nù sè. dà ān sān nián, shì bǔ shàng shū lì bù yuàn, wèi jǐ, zhuǎn yù shǐ tái lìng shǐ. xuān zōng wén qí cái gàn, xìng dìng sān nián tè zhào wèi jìn shì, fèng zhí chéng yīng, shén jiàn chǒng yù, lēi liú fán sān kǎo, chū wèi tóng zhī shēn zhōu shì. wú hé, zhào wèi bǐ yàn zhí zhǎng, zhuó jiān chá yù shǐ, zhì mǎn, chì liú zài rèn, gài zhī qí cái qì gù yě. kāi xìng yuán nián, guān shǎn wán yán zǒng shuài tún hé zhōng fǔ, yǔ dà yuán jūn zhàn bài jī, āi zōng qiǎn guó gāng chéng shàng jiù mǎ, jìng yì hé zhōng wèn bài jūn zhī yóu, hái zhì zhōng tú, zhí dà bīng jiàn shā, shí nián sì shí sì.
孫國綱,字正之。業儒術,尤長吏事。為人端重樂易,或有忤者,略不與校,亦未嘗形於怒色。大安三年,試補尚書吏部掾,未幾,轉御史台令史。宣宗聞其材幹,興定三年特召為近侍,奉職承應,甚見寵遇,勒留凡三考,出為同知申州事。無何,召為筆硯直長,擢監察御史,秩滿,敕留再任,蓋知其材器故也。開興元年,關陝完顏總帥屯河中府,與大元軍戰敗績,哀宗遣國綱乘上廄馬,徑詣河中問敗軍之由,還至中途,值大兵見殺,時年四十四。
má jiǔ chóu, zì zhī jǐ, yì zhōu rén. sān suì shí zì. qī suì néng cǎo shū, zuò dà zì yǒu jí shù chǐ zhě, yī shí mù wèi shén tóng. zhāng zōng zhào jiàn, wèn: rǔ rù gōng diàn zhōng, yì jù qiè fǒu? duì yuē: jūn chén, fù zǐ yě. zi níng jù fù yé? shàng dà qí zhī. ruò guàn rù tài xué, yǒu wén míng. nán dù hòu, yù jū yǎn cài jiān, rù suì píng xī shān, shǐ yǐ gǔ xué zì lì. bó tōng wǔ jīng, yú yì chūn qiū wèi yóu zhǎng. xìng dìng mò, shì kāi fēng fǔ, cí fù dì èr, jīng yì dì yī. zài shì nán shěng, fù rán. shēng yù dà zhèn, suī fù rén xiǎo ér jiē zhī qí míng. jí tíng shì, yǐ wù chù, shì lùn xī zhī. yǐ ér yǐn jū bù wèi kē jǔ jì. zhèng dà chū, mén rén wáng shuō wáng cǎi líng jù zhōng dì, shàng yǐ qí nián yòu, guài ér wèn zhī. nǎi zhī cháng shī jiǔ chóu. píng zhāng zhèng shì hóu zhì hàn lín xué shì zhào bǐng wén lián zhāng jiàn zhī, tè cì lú yà bǎng jìn shì dì. yǐ bìng, wèi bài guān gào guī. zài shòu tài cháng sì tài zhù, quán bó shì, é qiān yīng fèng hàn lín wén zì. jiǔ chóu xìng zī yě yì, gāo jiǎn zì biàn, yǔ rén jiāo, yī yǔ bù xiāng rù zé jìng qù bù fǎn gù. zì dù zhōng bù néng yǔ shì hé, qǐng zhī, fù xiè bìng qù. jū yǎn chéng, tiān xìng yuán nián, dà yuán bīng rù hé nán, qiè jiā zǒu què shān, wèi bīng shì suǒ de, qū zhì guǎng píng, bìng sǐ, nián wǔ shí.
麻九疇,字知幾,易州人。三歲識字。七歲能草書,作大字有及數尺者,一時目為神童。章宗召見,問:「汝入宮殿中,亦懼怯否?」對曰:「君臣,父子也。子寧懼父耶?」上大奇之。弱冠入太學,有文名。南渡後,寓居郾、蔡間,入遂平西山,始以古學自力。博通《五經》,於《易》、《春秋》為尤長。興定末,試開封府,詞賦第二,經義第一。再試南省,復然。聲譽大振,雖婦人小兒皆知其名。及廷試,以誤絀,士論惜之。已而隱居不為科舉計。正大初,門人王說、王采苓俱中第,上以其年幼,怪而問之。乃知嘗師九疇。平章政事侯摯、翰林學士趙秉文連章薦之,特賜盧亞榜進士第。以病,未拜官告歸。再授太常寺太祝,權博士,俄遷應奉翰林文字。九疇性資野逸,高蹇自便,與人交,一語不相入則逕去不返顧。自度終不能與世合,頃之,復謝病去。居郾城,天興元年,大元兵入河南,挈家走確山,為兵士所得,驅至廣平,病死,年五十。
jiǔ chóu chū yīn jīng yì xué yì, hòu xǐ shào yáo fū huáng jí shū, yīn xué suàn shù, yòu xǐ bǔ shì shè fù zhī shù. wǎn gèng xǐ yī, yǔ míng yī zhāng zi hé yóu, jǐn chuán qí xué, qiě wèi rùn sè qí suǒ zhe shū. wèi wén jīng mì qí jiàn, shī yóu gōng zhì. hòu yǐ bì bàng jì, chí jiè bù zuò. míng chāng yǐ lái, chēng shén tóng zhě wǔ rén, tài yuán cháng tiān shòu sì suì néng zuò shī, liú zī liú wēi zhāng hàn chén hòu jiē wú chēng, dú zhī jǐ néng zì shù lì, qí jiù rú zhào bǐng wén, yǐ zhēng jūn mù zhī ér bù míng.
九疇初因經義學《易》,後喜邵堯夫《皇極書》,因學算數,又喜卜筮、射覆之術。晚更喜醫,與名醫張子和游,盡傳其學,且為潤色其所著書。為文精密奇健,詩尤工致。後以避謗忌,持戒不作。明昌以來,稱神童者五人,太原常添壽四歲能作詩,劉滋、劉微、張漢臣後皆無稱,獨知幾能自樹立,耆舊如趙秉文,以征君目之而不名。
lǐ fén, zì zhǎng yuán, tài yuán píng jìn rén. wèi rén shàng qì, diē dàng bù jī. xìng biǎn zào, chù zhī zhé nù, yǐ shì duō wèi rén suǒ è. xǐ dú shǐ. gōng shī, xióng jiàn yǒu fǎ. bì luàn rù guān, jīng zhào yǐn zi róng ài qí cái, zhāo zhì mén xià. liú èr nián qù, zhī jīng zhōu, jié zuǒ chéng zhāng xíng xìn, yī jiàn jí yǐ shàng kè lǐ zhī. yuán guāng jiān, yóu dà liáng, jǔ jìn shì bù zhōng, yòng jiàn wèi shǐ guǎn shū xiě. shū xiě, tè chāo shū xiǎo shǐ ěr, fán biān xiū guān dé rì lù, zuǎn shù jí dìng, yǐ gǎo shòu shū xiě, shū xiě lù jié běn chéng hàn zhǎng. fén jì wèi zhī, shū bù zì liáo. shí zhào bǐng wén wèi xué shì, léi yuān lǐ xiàn néng jiē zài yuàn, kān xiū zhī jì, fén zài páng zhèng jīn wēi zuò, dú tài shǐ gōng zuǒ qiū míng yī piān, huò shù bǎi yán, yīn tǔ hóng chàng, páng ruò wú rén. jì bì, gù sì zuò màn wèi yī yǔ yún kàn. bǐng bǐ zhū rén jī bù píng, ér léi lǐ yóu qiè chǐ, nǎi yǐ mān mà guān zhǎng sòng yú yǒu sī, rán shí lùn yì yǒu bù zhí léi lǐ zhě. xún bà rù guān. míng nián lái jīng shī, shàng shū yán shí shì, bù hé, qù kè táng dèng jiān. héng shān gōng wǔ xiān shǔ xíng shàng shū shěng jiǎng yì guān. jì ér xiān yǔ cān zhī zhèng shì wán yán sī liè xiāng yì tóng, pō móu zì ān, jù fén yán lùn, yù chú zhī. fén jué, dùn mì yáng, xiān lìng zǒng shuài wáng dé zhuī huò zhī, suǒ yǎng mǎ píng, jué shí ér sǐ, nián wèi sì shí.
李汾,字長源,太原平晉人。為人尚氣,跌宕不羈。性褊躁,觸之輒怒,以是多為人所惡。喜讀史。工詩,雄健有法。避亂入關,京兆尹子容愛其材,招致門下。留二年去,之涇州,竭左丞張行信,一見即以上客禮之。元光間,游大梁,舉進士不中,用薦為史館書寫。書寫,特抄書小史耳,凡編修官得日錄,纂述即定,以稿授書寫,書寫錄潔本呈翰長。汾既為之,殊不自聊。時趙秉文為學士,雷淵、李獻能皆在院,刊修之際,汾在旁正襟危坐,讀太史公、左丘明一篇,或數百言,音吐洪暢,旁若無人。既畢,顧四坐漫為一語云「看」。秉筆諸人積不平,而雷、李尤切齒,乃以嫚罵官長訟於有司,然時論亦有不直雷、李者。尋罷入關。明年來京師,上書言時事,不合,去客唐、鄧間。恆山公武仙署行尚書省講議官。既而仙與參知政事完顏思烈相異同,頗謀自安,懼汾言論,欲除之。汾覺,遁泌陽,仙令總帥王德追獲之,鎖養馬平,絕食而死,年未四十。
fén píng shēng shī shén duō, bù zì shōu jí, shì suǒ chuán zhě shí èr sān ér yǐ.
汾平生詩甚多,不自收集,世所傳者十二三而已。
yuán dé míng, xì chū tuò bá wèi, tài yuán xiù róng rén. zì yòu shì dú shū, kǒu bù yán shì sú bǐ shì, lè yì wú qí zhěn, bù yī shū shí chù zhī zì ruò, jiā rén bù gǎn yǐ shēng lǐ lèi zhī. lèi jǔ bù dì, fàng làng shān shuǐ jiān, yú jiǔ fù shī yǐ zì shì. nián sì shí bā zú. yǒu dōng yán jí sān juǎn. zi hǎo wèn, zuì zhī míng.
元德明,系出拓拔魏,太原秀容人。自幼嗜讀書,口不言世俗鄙事,樂易無畦畛,布衣蔬食處之自若,家人不敢以生理累之。累舉不第,放浪山水間,余酒賦詩以自適。年四十八卒。有《東岩集》三卷。子好問,最知名。
hǎo wèn zì yù zhī. qī suì néng shī. nián shí yǒu sì, cóng líng chuān hǎo jìn qīng xué, bù shì jǔ yè, yān guàn jīng chuán bǎi jiā, liù nián ér yè chéng. xià tài xíng, dù dà hé, wèi jī shān qín tái děng shī. lǐ bù zhào bǐng wén jiàn zhī, yǐ wèi jìn dài wú cǐ zuò yě. yú shì míng zhèn jīng shī. zhōng xìng dìng wǔ nián dì, lì nèi xiāng lìng. zhèng dà zhōng, wèi nán yáng lìng. tiān xìng chū, zhuó shàng shū shěng yuàn, qǐng zhī, chú zuǒ sī dōu shì, zhuǎn xíng shàng shū shěng zuǒ sī yuán wài láng. jīn wáng, bù shì.
好問字裕之。七歲能詩。年十有四,從陵川郝晉卿學,不事舉業,淹貫經傳百家,六年而業成。下太行,渡大河,為《箕山》、《琴台》等詩。禮部趙秉文見之,以為近代無此作也。於是名震京師。中興定五年第,歷內鄉令。正大中,為南陽令。天興初,擢尚書省掾,頃之,除左司都事,轉行尚書省左司員外郎。金亡,不仕。
wèi wén yǒu shéng chǐ, bèi zhòng tǐ. qí shī qí jué ér jué diāo guì, qiǎo rù ér xiè qǐ lì. wǔ yán gāo gǔ shěn yù. qī yán lè fǔ bù yòng gǔ tí, tè chū xīn yì. gē yáo kāng kǎi, xié yōu bìng zhī qì. qí zhǎng duǎn jù, yú yáng xīn shēng, yǐ xiě ēn yuàn zhě yòu shù bǎi piān. bīng hòu, gù lǎo jiē jǐn, hǎo wèn wèi wèi yī dài zōng gōng, sì fāng bēi bǎn míng zhì, jǐn qū qí mén. qí suǒ zhe wén zhāng shī ruò gān juǎn dù shī xué yī juàn dōng pō shī yǎ sān juǎn jǐn jī yī juàn shī wén zì jǐng shí juǎn.
為文有繩尺,備眾體。其詩奇崛而絕雕劌,巧縟而謝綺麗。五言高古沈鬱。七言樂府不用古題,特出新意。歌謠慷慨,挾幽、並之氣。其長短句,揄揚新聲,以寫恩怨者又數百篇。兵後,故老皆盡,好問蔚為一代宗工,四方碑板銘志,盡趨其門。其所著文章詩若干卷、《杜詩學》一卷、《東坡詩雅》三卷、《錦禨》一卷、《詩文自警》十卷。
wǎn nián yóu yǐ zhù zuò zì rèn, yǐ jīn yuán shì yǒu tiān xià, diǎn zhāng fǎ dù jǐ jí hàn táng, guó wáng shǐ zuò, jǐ suǒ dāng rèn. shí jīn guó shí lù zài shùn tiān zhāng wàn hù jiā, nǎi yán yú zhāng, yuàn wèi zhuàn shù, jì ér wèi lè kuí suǒ jǔ ér zhǐ. hǎo wèn yuē: bù kě lìng yī dài zhī jī mǐn ér bù chuán. nǎi gòu tíng yú jiā, zhù shù qí shàng, yīn míng yuē yě shǐ. fán jīn yuán jūn chén yí yán wǎng xíng, cǎi zhí suǒ wén, yǒu suǒ de zhé yǐ cùn zhǐ xì zì wèi jì lù, zhì bǎi yú wàn yán. jīn suǒ chuán zhě yǒu zhōng zhōu jí jí rén chén zá biān ruò gān juǎn. nián liù shí bā zú. zuǎn xiū jīn shǐ, duō běn qí suǒ zhe yún.
晚年尤以著作自任,以金源氏有天下,典章法度幾及漢、唐,國亡史作,己所當任。時金國實錄在順天張萬戶家,乃言於張,願為撰述,既而為樂夔所沮而止。好問曰:「不可令一代之跡泯而不傳。」乃構亭於家,著述其上,因名曰「野史」。凡金源君臣遺言往行,採摭所聞,有所得輒以寸紙細字為記錄,至百餘萬言。今所傳者有《中州集》及《壬辰雜編》若干卷。年六十八卒。纂修《金史》,多本其所著雲。
zàn yuē: hán fǎng wú jī, chǔ cái ér jìn yòng zhī, yì zú wèi yī dài zhī wén yǐ. cài guī mǎ dìng guó zhī gāi bó, hú lì yáng bó rén zhī mǐn shàn, zhèng zi dān má jiǔ chóu zhī yīng jùn, wáng yù sòng jiǔ jiā zhī mài wǎng. sān lǐ zhuō luò, chún fǔ zhī dào, fén rèn qì, xiàn néng yóu yǐ chún xiào jiàn chēng. wáng tíng yún dǎng huái yīng yuán hǎo wèn zì zú zhī míng yì dài. wáng jìng liú cóng yì wáng ruò xū zhī lì zhì, wén bù yǎn qí suǒ zhǎng. cài sōng nián zài wén yì zhōng, jué wèi zhī zuì zhòng zhě, dào jīn rén yán lì, xìng dǎng yù, shā tián jué, wén bù néng yǎn qí suǒ duǎn zhě yú? shì jì mǔ yǒu zhì xíng, qí sǐ jiā wú yú zī, yǒu zú qǔ yún.
贊曰:韓昉、吳激,楚材而晉用之,亦足為一代之文矣。蔡珪、馬定國之該博,胡礪、楊伯仁之敏贍,鄭子聃、麻九疇之英俊,王郁、宋九嘉之邁往。三李卓犖,純甫知道,汾任氣,獻能尤以純孝見稱。王庭筠、党懷英、元好問自足知名異代。王競、劉從益、王若虛之吏治,文不掩其所長。蔡松年在文藝中,爵位之最重者,道金人言利,興黨獄,殺田珏,文不能掩其所短者歟?事繼母有至行,其死家無餘貲,有足取雲。