xiào yǒu
◎孝友
wēn dí hǎn wò lǔ bǔ chén yán liú yú mèng xìng wáng zhèn liú zhèng
○溫迪罕斡魯補 陳顏 劉瑜 孟興 王震 劉政
xiào yǒu zhě, rén zhī zhì xíng yě, ér héng xìng cún yān. yǒu zi zhě yù qí xiào, yǒu dì zhě yù qí yǒu, qǐ fēi rén zhī héng qíng hū? wèi zi ér xiào, wèi dì ér yǒu, yòu qǐ fēi rén zhī héng xìng hū? yǐ rén zhī héng qíng zé rén zhī héng xìng, ér bù fù suǒ yù zhě héng yǒu yān. yǒu jié lì yú shì, qǐ fēi nán hū. tiān shēng wǔ gǔ yǐ yǎng rén, wǔ gǔ zhī yǒu héng xìng yě. fú tián lì sè yǐ wàng yǒu qiū, nóng fū zhī yǒu héng qíng yě. wǔ gǔ shú, rén mín yù, qǐ yì shì hū. rán yǐ táng yú zhī shì, lí mín zǔ jī bù miǎn yǐ mìng jì, bǎi xìng bù qīn wǔ pǐn bù xùn bù miǎn yǐ mìng qì, yǐ shì zhī shùn chéng zhī bù kě bì, yóu xiào yǒu zhī bù yì de yě. shì gù yǒu nián dà yǒu nián yǐ yì shū yú shèng rén zhī jīng, xiào yǒu yǐ zhì xíng chuán yú lì dài zhī shǐ, quàn nóng xìng xiào zhī jiào bù fèi yú lì dài zhī zhèng, xiào dì lì tián zì hàn yǐ lái yǒu qí kē. zhāng zōng cháng yuē: xiào yì zhī rén, sù xíng yǐ bèi, suī yǒu xī jì, yóu bù shī wèi xíng shàn. shù jǐ dì wáng zhī shàn xùn yǐ. fū jīn shì xiào yǒu jiàn yú jīng biǎo zài yú shǐ cè zhě jǐn liù rén yān. zuò xiào yǒu chuán.
孝友者,人之至行也,而恆性存焉。有子者欲其孝,有弟者欲其友,豈非人之恆情乎?為子而孝,為弟而友,又豈非人之恆性乎?以人之恆情責人之恆性,而不副所欲者恆有焉。有竭力於是,豈非難乎。天生五穀以養人,五穀之有恆性也。服田力穡以望有秋,農夫之有恆情也。五穀熟,人民育,豈異事乎。然以唐、虞之世,「黎民阻飢」不免以命稷,「百姓不親、五品不遜」不免以命契,以是知順成之不可必,猶孝友之不易得也。是故「有年」、「大有年」以異書於聖人之經,孝友以至行傳於歷代之史,勸農興孝之教不廢於歷代之政,孝弟力田自漢以來有其科。章宗嘗曰:「孝義之人,素行已備,雖有希覬,猶不失為行善。」庶幾帝王之善訓矣。夫金世孝友見於旌表、載於史冊者僅六人焉。作《孝友傳》。
wēn dí hǎn wò lǔ bǔ, xī běi lù sòng gé xié sī hún měng ān rén. nián shí wǔ, jū fù sàng, bù yǐn jiǔ shí ròu, lú yú mù cè. mǔ jí, kuī gǔ ròu liáo zhī, jí yù. zhào yǐ wèi hù wèi.
溫迪罕斡魯補,西北路宋葛斜斯渾猛安人。年十五,居父喪,不飲酒食肉,廬於墓側。母疾,刲股肉療之,疾愈。詔以為護衛。
chén yán, wèi zhōu jí xiàn rén. shì yè nóng. fù guāng, sòng jì zhuó wǔ jǔ dì, diào shòu yáng wèi, wèi fù. zhí jīn bīng qǔ biàn, guāng bìng, wéi chéng zhōng. yán jiān guān dù hé, wǎng shěng qí fù, yīn fú jí běi guī. guāng jiā nú móu liáng bù kě, wū gào guāng yǔ zéi shā rén. guāng xì yù, bǎng lüè bù shèng, yīn zì wū fú. yán yì jùn qǐng dài fù sǐ, tài shǒu xú mǒu āi zhī, bù gǎn jué, shì shuài chén zhì jùn, yǐ qí zhuàng bái, shuài yuē: cǐ zhēn xiào zǐ yě. suì bìng shì zhī. tiān huì qī nián, zhào jīng biǎo qí mén lǘ.
陳顏,衛州汲縣人。世業農。父光,宋季擢武舉第,調壽陽尉,未赴。值金兵取汴,光病,圍城中。顏間關渡河,往省其父,因扶疾北歸。光家奴謀良不可,誣告光與賊殺人。光系獄,榜掠不勝,因自誣服。顏詣郡請代父死,太守徐某哀之,不敢決,適帥臣至郡,以其狀白,帥曰:「此真孝子也。」遂並釋之。天會七年,詔旌表其門閭。
liú yú, dì zhōu rén. jiā pín shén, mǔ sàng bù néng jù zàng, nǎi zhì qí zi yǐ gěi sàng shì. míng chāng sān nián, zhào cì sù bó, fù qí zhōng shēn.
劉瑜,棣州人。家貧甚,母喪不能具葬,乃質其子以給喪事。明昌三年,詔賜粟帛,復其終身。
mèng xìng, zǎo sàng fù, shì mǔ xiào jǐn, mǔ méi, sàng zàng jǐn lǐ. shì xiōng rú shì qí fù. míng chāng sān nián, zhào cì bó shí pǐ sù èr shí shí.
孟興,蚤喪父,事母孝謹,母沒,喪葬盡禮。事兄如事其父。明昌三年,詔賜帛十匹、粟二十石。
wáng zhèn, níng hǎi zhōu wén dēng xiàn rén. wèi jìn shì xué. mǔ huàn fēng jí, kuī gǔ ròu zá yǐn shí zhōng, jí suì yù. mǔ méi, āi qì guò lǐ, mù shēng yì. fú chú, mù bù liáo ér yù, jiē yǐ wèi xiào gǎn suǒ zhì. tè cì tóng jìn shì chū shēn, zhào shàng shū shěng nǐ zhù zhí rèn.
王震,寧海州文登縣人。為進士學。母患風疾,刲股肉雜飲食中,疾遂愈。母沒,哀泣過禮,目生翳。服除,目不療而愈,皆以為孝感所致。特賜同進士出身,詔尚書省擬注職任。
liú zhèng, míng zhōu rén. xìng dǔ xiào, mǔ lǎo sàng míng, zhèng měi yǐ shé shì mǔ mù, yú xún mǔ néng shì wù. mǔ jí, zhòu yè shì cè, yī bù jiě dài, kuī gǔ ròu dàn zhī zhě zài sān. mǔ sǐ, fù tǔ qǐ fén, xiāng lín yù zuǒ qí láo, zhèng xiè zhī. zàng zhī rì, fēi niǎo āi míng, xiáng jí qiū mù jiān. lú yú mù cè zhě sān nián. fáng yù shǐ yǐ wén, chú tài zǐ zhǎng yǐn chéng.
劉政,洺州人。性篤孝,母老喪明,政每以舌舐母目,逾旬母能視物。母疾,晝夜侍側,衣不解帶,刲股肉啖之者再三。母死,負土起墳,鄉鄰欲佐其勞,政謝之。葬之日,飛鳥哀鳴,翔集丘木間。廬於墓側者三年。防禦使以聞,除太子掌飲丞。
yǐn yì
◎隱逸
chǔ chéng liàng wáng qù fēi zhào zhì dù shí shēng hǎo tiān tǐng xuē jì yuán gāo zhòng zhèn zhāng qián wáng rǔ méi sòng kě xīn yuàn wáng yǔ kě
褚承亮 王去非 趙質 杜時升 郝天挺 薛繼元 高仲振 張潛 王汝梅宋可 辛願 王予可
kǒng zǐ chēng yì mín bó yí shū qí yí yì zhū zhāng liǔ xià huì shǎo lián, qí lì xīn zào xíng zhī yì tóng, gè yǒu suǒ chēng wèi, ér liǔ xià huì zé yòu cháng shì yú dāng shì zhě yě. zhǎng jǔ jié nì zhī tú, zé wú suǒ qǔ yān. hòu shì, fán yǐn dùn zhī shì, qí míng jiē liè yú shǐ chuán, hé yú? gài gǔ zhī shì zhě, qí zhì jiāng yǐ háng dào, qí wèi pín ér shì xià liè zhě, yóu bì xiān shì ér hòu shí yān. hòu shì gàn lù zhě duō, qí xiān rén shàng rén zhī zhì yǔ tàn lǎo jiē bēi zhī xīn, néng qù shì zhě xiān yǐ. gù jūn zǐ yú shì zhī yuǎn yǐn gāo dǎo zhě tè chēng shù zhī, shù wén qí fēng yóu zú yǐ lì nuò lián wán yě. zuò yǐn yì chuán.
孔子稱逸民伯夷、叔齊、夷逸、朱張、柳下惠、少連,其立心造行之異同,各有所稱謂,而柳下惠則又嘗仕於當世者也。長沮、桀溺之徒,則無所取焉。後世,凡隱遁之士,其名皆列於史傳,何歟?蓋古之仕者,其志將以行道,其為貧而仕下列者,猶必先事而後食焉。後世干祿者多,其先人尚人之志與嘆老嗟卑之心,能去是者鮮矣。故君子於士之遠引高蹈者特稱述之,庶聞其風猶足以立懦廉頑也。作《隱逸傳》。
chǔ chéng liàng, zì mào xiān, zhēn dìng rén. sòng sū shì zì dìng wǔ zhé guān guò zhēn dìng, chéng liàng yǐ wén yè zhī, dà wèi chēng shǎng. xuān hé wǔ nián qiū, yīng xiāng shì, tóng shì zhě bā bǎi rén, chéng liàng wèi dì yī. míng nián, dēng dì. diào yì zhōu hù cáo, wèi fù, huì jīn bīng nán xià. tiān huì liù nián, wò lí bù jì pò zhēn dìng, jū jí jìng nèi jìn shì shì ān guó sì, chéng liàng míng yì zài jí zhōng, nì ér bù chū. jūn zhōng zhī qí cái, yán lìng yā fù, yǔ zhū shēng duì cè. cè wèn shàng huáng wú dào shǎo dì shī xìn. jǔ rén chéng fēng zhǐ, jí kǒu dǐ huǐ. chéng liàng yì zhǔ wén liú shì zhōng yuē: jūn fù zhī zuì, qǐ chén zǐ suǒ de yán yé? zhǎng yī ér chū. liú wèi zhī dòng róng. yú xī fàng dì, fán qī shí èr rén, suì hào qī shí èr xián bǎng. zhuàng yuán xǔ bì shì wèi láng guān, yī rì chū zuǒ yē mén, duò mǎ, shǒu zhōng kǔn shí sǐ, yú jiē wú xiǎn zhě. liú duō chéng liàng zhī yì, jiàn zhī gǎo chéng xiàn. màn yīng zhī, jí qì qù. nián qī shí zhōng, mén rén sī shì yuē xuán zhēn xiān shēng.
褚承亮,字茂先,真定人。宋蘇軾自定武謫官過真定,承亮以文謁之,大為稱賞。宣和五年秋,應鄉試,同試者八百人,承亮為第一。明年,登第。調易州戶曹,未赴,會金兵南下。天會六年,斡離不既破真定,拘籍境內進士試安國寺,承亮名亦在籍中,匿而不出。軍中知其才,嚴令押赴,與諸生對策。策問「上皇無道、少帝失信。」舉人承風旨,極口詆毀。承亮詣主文劉侍中曰:「君父之罪,豈臣子所得言耶?」長揖而出。劉為之動容。余悉放第,凡七十二人,遂號七十二賢榜。狀元許必仕為郎官,一日出左掖門,墮馬,首中閫石死,余皆無顯者。劉多承亮之誼,薦知藁城縣。漫應之,即棄去。年七十終,門人私諡曰「玄貞先生。」
zi xí zhēn, zhèng lóng èr nián jìn shì, guān zhōu xiàn yǒu shēng.
子席珍,正隆二年進士,官州縣有聲。
wáng qù fēi, zì guǎng dào, píng yīn rén. cháng jiù jǔ, bù dé yì jí píng qù, dū qī nú gēng zhī yǐ gěi fú là. jiā jū jiào shòu, shù xiū yǒu yú zhé fēn huì rén. dì zǐ bān dàn pín bù néng zhāo xī, yī nǚ jí jī, qù fēi wèi bàn zī zhuāng jià zhī. běi lín yǒu sàng jì dōng chū, xī yǔ běi jiē rén jū, nán zé qù fēi jiā, qù fēi huài cán shì shǐ sàng nán chū, suì dé zàng yān. dà dìng èr shí sì nián zú, nián bā shí sì.
王去非,字廣道,平陰人。嘗就舉,不得意即屏去,督妻孥耕織以給伏臘。家居教授,束修有餘輒分惠人。弟子班帎貧不能朝夕,一女及笄,去非為辦資裝嫁之。北鄰有喪忌東出,西與北皆人居,南則去非家,去非壞蠶室使喪南出,遂得葬焉。大定二十四年卒,年八十四。
zhào zhì, zì jǐng dào, liáo xiāng sī wēn zhī yì. dà dìng mò, jǔ jìn shì bù dì, yǐn jū yàn chéng nán, jiào shòu wèi yè. míng chāng jiān, zhāng zōng yóu chūn shuǐ guò yān, wén xián sòng shēng, xìng qí zhāi shě, jiàn bì jiān suǒ tí shī, fěng yǒng jiǔ zhī, shǎng qí zhì qù bù fán. zhào zhì xíng diàn, mìng zhī guān. yīn cí yuē: chén pì xìng yě yì, zhì zài zhǎng lín fēng cǎo, jīn biāo yù luò fēi suǒ yuàn yě. kuàng shèng míng zài shàng, kě bù róng cháo yóu wèi wài chén hū. shàng yì qí zhī, cì tián mǔ qiān, fù zhī zhōng shēn. tài hé èr nián zú, nián bā shí wǔ.
趙質,字景道,遼相思溫之裔。大定末,舉進士不第,隱居燕城南,教授為業。明昌間,章宗遊春水過焉,聞弦誦聲,幸其齋舍,見壁間所題詩,諷詠久之,賞其志趣不凡。召至行殿,命之官。因辭曰:「臣僻性野逸,志在長林豐草,金鑣玉絡非所願也。況聖明在上,可不容巢、由為外臣乎。」上益奇之,賜田畝千,復之終身。泰和二年卒,年八十五。
dù shí shēng, zì jìn zhī, bà zhōu xìn ān rén. bó xué zhī tiān wén, bù kěn shì jìn. chéng ān tài hé jiān, zǎi xiàng shù jiàn shí shēng kě dà yòng. shí shēng wèi suǒ qīn yuē: wú guān zhèng běi chì qì rú xuè, dōng xī gèn tiān, tiān xià dāng dà luàn, luàn ér nán běi dāng hé wèi yī. xiāo xī yíng xū, xún huán wú duān, chá wǎng kǎo lái, shú néng wéi zhī. shì shí, fēng sú chǐ mí, jì gāng dà huài, shì zōng zhī yè suì shuāi. shí shēng nǎi nán dù hé, yǐn jū sōng luò shān zhōng, cóng xué zhě shén zhòng. dà dǐ yǐ yī luò zhī xué jiào rén zì shí shēng shǐ. zhèng dà jiān, dà yuán bīng gōng tóng guān, jù shǒu shén jiān, zhòng jiē xiāng hè, shí shēng yuē: dà bīng jiē zài qín gǒng jiān, ruò jiǎ dào yú sòng, chū xiāng hàn rù wǎn yè, tiě qí zhǎng qū shì rú fēng yǔ, wú gāo shān dà chuān wèi zhī zǔ, tǔ bēng zhī shì yě. qǐng zhī, dà yuán bīng guǒ zì ráo fēng guān shè xiāng yáng chū nán yáng, jīn rén bài jī yú sān fēng shān, biàn jīng bù shǒu, jiē rú shí shēng suǒ liào yún. zhèng dà mò, zú.
杜時升,字進之,霸州信安人。博學知天文,不肯仕進。承安、泰和間,宰相數薦時升可大用。時升謂所親曰:「吾觀正北赤氣如血,東西亘天,天下當大亂,亂而南北當合為一。消息盈虛,循環無端,察往考來,孰能違之。」是時,風俗侈靡,紀綱大壞,世宗之業遂衰。時升乃南渡河,隱居嵩、洛山中,從學者甚眾。大抵以「伊洛之學」教人自時升始。正大間,大元兵攻潼關,拒守甚堅,眾皆相賀,時升曰:「大兵皆在秦、鞏間,若假道於宋,出襄、漢入宛、葉,鐵騎長驅勢如風雨,無高山大川為之阻,土崩之勢也。」頃之,大元兵果自饒峰關涉襄陽出南陽,金人敗績於三峰山,汴京不守,皆如時升所料雲。正大末,卒。
hǎo tiān tǐng, zì jìn qīng, zé zhōu líng chuān rén. zǎo shuāi duō jí, yàn yú kē jǔ, suì bù fù chōng fù. tài yuán yuán hǎo wèn cháng cóng xué jìn shì yè, tiān tǐng yuē: jīn rén fù xué yǐ sù shòu wèi gōng, liù jīng bǎi jiā fēn zhé jī zhuì, huò piān zhāng jù dú bù zhī zhī, xìng ér dé zhī, bù miǎn wèi yōng rén. yòu yuē: dú shū bù wèi yì wén, xuǎn guān bù wèi lì yǎng, wéi tōng rén néng zhī. yòu yuē: jīn zhī shì duō yǐ tān bài, jiē kǔ jī hán bù néng zì chí ěr. zhàng fū bù nài jī hán, yī shì bù kě wèi. zi yǐ wú yán qiú zhī, kē jǔ zài qí zhōng yǐ. huò yuē: yǐ cǐ xué jìn shì wú nǎi lì hū? tiān tǐng yuē: zhèng yù qú bù wèi jǔ zi ěr. zhēn yòu zhōng, jū hé nán, wǎng lái qí wèi jiān. wèi rén yǒu yá àn, gěng gěng zì xìn, níng luò tuò kùn qióng, zhōng bù yī zhì háo fù zhī mén. nián wǔ shí, zhōng yú wǔ yáng.
郝天挺,字晉卿,澤州陵川人。早衰多疾,厭於科舉,遂不復充賦。太原元好問嘗從學進士業,天挺曰:「今人賦學以速售為功,六經百家分磔緝綴,或篇章句讀不之知,幸而得之,不免為庸人。」又曰:「讀書不為藝文,選官不為利養,唯通人能之。」又曰:「今之仕多以貪敗,皆苦饑寒不能自持耳。丈夫不耐饑寒,一事不可為。子以吾言求之,科舉在其中矣。」或曰:「以此學進士無乃戾乎?」天挺曰:「正欲渠不為舉子爾。」貞祐中,居河南,往來淇衛間。為人有崖岸,耿耿自信,寧落魄困窮,終不一至豪富之門。年五十,終於舞陽。
xuē jì xiān, zì màn qīng. nán dù hòu, yǐn jū luò xī shān zhōng, kè tóng zǐ dú shū. shì mǔ xiào, yǔ rén jiāo qiān xùn hé yǎ, suǒ jū huà zhī. zi chún xiào, zì fāng shū, yǒu fù fēng. yǒu zhà wèi màn qīng shū jiù fāng shū qǔ wù zhě, màn qīng nián yǐ lǎo zhuàng mào rú shǎo zhě, kè bù zhī qí wèi màn qīng ér yǐ wèi fāng shū yě, ér yǔ zhī shū, màn qīng rú suǒ qǔ fù zhī. jiān chá yù shǐ shí jiè xíng bù guò màn qīng, màn qīng bù zhī jiàn. huò yán: jūn hé wú xiāng qū qíng. màn qīng yuē: jūn wèi zhī sī ěr. fán jīn shí zhèng wèi bì jiē shàn, yù shǐ yī yǒu suǒ hé, jiāng wèi zì wǒ fā zhī. tóng è xiāng bì, tā rì bìng xiāng lǐ bì yǒu shòu huò zhě. qí wèi shèn jiē cǐ lèi. rén chén zhī luàn, bìng méi yí yáng.
薛繼先,字曼卿。南渡後,隱居洛西山中,課童子讀書。事母孝,與人交謙遜和雅,所居化之。子純孝,字方叔,有父風。有詐為曼卿書就方叔取物者,曼卿年已老狀貌如少者,客不知其為曼卿而以為方叔也,而與之書,曼卿如所取付之。監察御史石玠行部過曼卿,曼卿不之見。或言:「君何無鄉曲情。」曼卿曰:「君未之思耳。凡今時政未必皆善,御史一有所劾,將謂自我發之。同惡相庇,他日並鄉里必有受禍者。」其畏慎皆此類。壬辰之亂,病沒宜陽。
gāo zhòng zhèn, zì zhèng zhī, liáo dōng rén. qí xiōng lǐng kāi fēng zhèn bīng, zhòng zhèn yī zhī yǐ jū. jì ér yǐ jiā yè fù qí xiōng, qiè qī zǐ rù sōng shān. bó jí qún shū, yóu shēn yì huáng jí jīng shì xué. ān pín zì lè, bù rù chéng shì, shān yě xiǎo rén yì zhī jìng zhī. cháng yǔ qí dì zǐ zhāng qián wáng rǔ méi xíng shān gǔ jiān, rén wàng zhī piān rán rú xiān. huò yuē zhòng zhèn cháng yù yì rén jiào yǐ yǎng shēng shù, cháng zhōng rì yàn zuò, gǔ jié jiá jiá yǒu shēng, suǒ tán jiē shì wài shì, yǒu kòu zhī zhě zhé bù fù yǔ yún.
高仲振,字正之,遼東人。其兄領開封鎮兵,仲振依之以居。既而以家業付其兄,挈妻子入嵩山。博極群書,尤深《易》《皇極經世》學。安貧自樂,不入城市,山野小人亦知敬之。嘗與其弟子張潛、王汝梅行山谷間,人望之翩然如仙。或曰仲振嘗遇異人教以養生術,嘗終日燕坐,骨節戛戛有聲,所談皆世外事,有扣之者輒不復語云。
zhāng qián, zì zhòng shēng, wǔ qīng rén. yòu yǒu zhì jié, mù jīng kē niè zhèng wèi rén, nián sān shí shǐ zhé jié dú shū. shí rén gāo qí xíng yì, mù yuē zhāng gǔ rén. hòu kè sōng shān, cóng zhòng zhèn shòu yì. nián wǔ shí, shǐ qǔ lǔ shān sūn shì, yì yǒu xián xíng, fū fù xiāng jìng rú bīn, fù xīn shí suì, xíng gē zì dé, bù zhī qí pín yě. lín lǐ yǒu wèi qián zhǒng guā zhě, jí shú ràng qián, qián fú xǔ, jìng fēn ér shí zhī. cháng háng dào zhōng shí yī fǔ, fū fù jì dù yí shí, nǎi chí guī fǎng qí zhǔ hái zhī. lǐ yǒu xiōng dì fēn cái zhě, qí dì yuē: wǒ jiā rú cǐ, dú bù wèi zhāng xiān shēng zhī yé? suì rú chū. tiān xìng jiān, qián qiè jiā bì bīng shǎo shì, nǎi bù shí qī rì sǐ, sūn shì yì tóu jué jiàn sǐ yān.
張潛,字仲升,武清人。幼有志節,慕荊軻、聶政為人,年三十始折節讀書。時人高其行誼,目曰「張古人。」後客崧山,從仲振受《易》。年五十,始娶魯山孫氏,亦有賢行,夫婦相敬如賓,負薪拾穗,行歌自得,不知其貧也。鄰里有為潛種瓜者,及熟讓潛,潛弗許,竟分而食之。嘗行道中拾一斧,夫婦計度移時,乃持歸訪其主還之。里有兄弟分財者,其弟曰:「我家如此,獨不畏張先生知耶?」遂如初。天興間,潛挈家避兵少室,乃不食七日死,孫氏亦投絕澗死焉。
wáng rǔ méi, zì dà yòng, dà míng rén. shǐ yóu lǜ xué wèi yī yáng bù, zhì mǎn, suì yǐn jū bù shì. xìng shì shū, dòng yǒu lǐ fǎ. shēng tú yǐ fǎ jīng jiù xué zhě, jiān shòu yǐ jīng xué. zhū shēng fú qí jiào, wú gǎn wèi fēi yì zhě. tóng yè cháng mǐn qí pín, shí zhōu zhī, jiē xiè bù shòu. hòu bù zhī suǒ zhōng.
王汝梅,字大用,大名人。始由律學為伊陽簿,秩滿,遂隱居不仕。性嗜書,動有禮法。生徒以法經就學者,兼授以經學。諸生服其教,無敢為非義者。同業嘗憫其貧,時周之,皆謝不受。後不知所終。
sòng kě, zì yǔ zhī, wǔ zhì rén. qí gū shì dà zú gǎo shì, zhēn yòu zhī bīng, fū jí zi jiē sǐ yú nán. gū yǐ bái jīn wǔ shí hù yí kě, kě shòu bù cí. qí hòu gū dé gǎo shì shū zú lì wèi hòu, qiè zhī shěng wài jiā. kě nǎi zhì jiǔ huì xiāng lín, wèi gū yuē: gū wǎng shí yí kě yǐ jīn, kě yǐ gǎo shì wú zi gù shòu zhī. jīn yǒu zi yǐ, cǐ jīn gǎo shì wù, fēi gū wù yě, kě hé míng qǔ zhī. yīn hū qī zǐ yú jīn guī zhī, xiāng lǐ yòng shì zhòng zhī. wèi jǐ, běi bīng zhù shān yáng, jūn zhōng yǒu wén kě míng zhě, fǎng zhī suǒ zài, zhì qí zi, shǐ rén zhāo zhī yuē: cóng wǒ zhě huò fú gòng zhī, bù rán, rǔ zi sǐ yǐ. qīn jiù jìng quàn zhī wǎng, kě jiē xiè bù cóng, yuē: wú yǒu zi wú zi, yǔ wú ér sǐ shēng, jiē yǒu mìng yān. qǐ yǐ yī zi gù, bìng píng shēng suǒ shǒu zhě wáng zhī. hòu jìng yǐ wú zi.
宋可,字予之,武陟人。其姑適大族槁氏,貞祐之兵,夫及子皆死於難。姑以白金五十笏遺可,可受不辭。其後姑得槁氏疏族立為後,挈之省外家。可乃置酒會鄉鄰,謂姑曰:「姑往時遺可以金,可以槁氏無子故受之。今有子矣,此金槁氏物,非姑物也,可何名取之。」因呼妻子舁金歸之,鄉里用是重之。未幾,北兵駐山陽,軍中有聞可名者,訪知所在,質其子,使人招之曰:「從我者禍福共之,不然,汝子死矣。」親舊競勸之往,可皆謝不從,曰:「吾有子無子,與吾兒死生,皆有命焉。豈以一子故,並平生所守者亡之。」後竟以無子。
xīn yuàn, zì jìng zhī, fú chāng rén. nián èr shí wǔ shǐ zhī dú shū, qǔ bái shì fěng jiàn jí zì shì, yī rì biàn néng bèi sòng. nǎi jù shū huán dǔ zhōng dú zhī, zhì shū yī xùn shī hé guǎng pō ruò yǒu suǒ shěng, yù bà bù néng, yīn gèng zhì lì yān. yóu shì bó jí shū shǐ, zuò wén yǒu shéng chǐ, shī lǜ jīng yán yǒu zì dé zhī qù. xìng yě yì, bù xiū wēi yí, guì rén yán kè, má yī cǎo jù zú jìng chì lù tǎn rán yú qí jiān, jù tán háo yǐn, bàng ruò wú rén. cháng wèi wáng yù yuē: wáng hóu jiāng xiāng, shì suǒ gòng shì zhě, shèng rén yǒu yǐ dé zhī yì bù bì. dé zhī bù yǐ dào, yǔ fū jū zhī bù néng xíng jǐ zhī zhì, shì yù zǎo qí shēn ér fú yú cè yě. shì nán yǔ tā rén dào, zi yí bǎo zhī. qí zhì qù rú cǐ.
辛願,字敬之,福昌人。年二十五始知讀書,取《白氏諷諫集》自試,一日便能背誦。乃聚書環堵中讀之,至《書伊訓》、《詩河廣》頗若有所省,欲罷不能,因更致力焉。由是博極書史,作文有繩尺,詩律精嚴有自得之趣。性野逸,不修威儀,貴人延客,麻衣草屨、足脛赤露坦然於其間,劇談豪飲,傍若無人。嘗謂王郁曰:「王侯將相,世所共嗜者,聖人有以得之亦不避。得之不以道,與夫居之不能行己之志,是欲澡其身而伏於廁也。是難與他人道,子宜保之。」其志趣如此。
hòu wèi hé nán fǔ zhì zhōng gāo tíng yù kè. tíng yù wèi fǔ yǐn wēn dí hǎn fú xìng suǒ wū, yuàn yì bèi xùn lüè, jǐ bù dé miǎn, zì shì shēng shì yì láng bèi. yuàn yǎ fù gāo qì, bù yǐ cóng sú fǔ yǎng, pò yǐ jī dòng liú lí, wǎng wǎng jiàn zhī yú shī. yǒu shī shù qiān shǒu, cháng zhù zhú tuó zhōng. zhèng dà mò, mò luò xià. qí shī yǒu yún: huáng qǐ zàn lái wèi hàn yǒu, cháo yóu zhōng bú shì táng chén. zhēn chù shì yǔ yě.
後為河南府治中高廷玉客。廷玉為府尹溫迪罕福興所誣,願亦被訊掠,幾不得免,自是生事益狼狽。願雅負高氣,不以從俗俯仰,迫以飢凍流離,往往見之於詩。有詩數千首,常貯竹橐中。正大末,歿洛下。其詩有云:「黃綺暫來為漢友,巢由終不是唐臣。」真處士語也。
wáng yǔ kě, zì nán yún, hé dōng jí zhōu rén. fù běn jūn xiào, yǔ kě yì cháng lì jí. nián sān shí xǔ, dà bìng hòu hū fā kuáng, jiǔ zhī néng bǎ bǐ zuò shī wén, jí shuō shì wài huǎng hū shì. nán dù hòu, jū shàng cài suì píng yǎn chéng zhī jiān, yù wén shì zé chēng dà chéng jiāng jūn, yú fú qián zé chēng dì mó lóng shén, yú dào zé chēng zōu tiān xuán jùn, yú guì yóu zé chēng wēi jǐn táng zhǔ rén.
王予可,字南雲,河東吉州人。父本軍校,予可亦嘗隸籍。年三十許,大病後忽發狂,久之能把筆作詩文,及說世外恍惚事。南渡後,居上蔡、遂平、郾城之間,遇文士則稱「大成將軍」,於佛前則稱「諦摩龍什」,於道則稱「騶天玄俊」,於貴游則稱「威錦堂主人」。
wèi rén qū gàn xióng wěi, mào qí gǔ, dài qīng gé jīn, xiàng hòu chuí shuāng dài ruò niú ěr, yī jīn lòu huán zài dǐng é zhī jiān, liǎng jiá yǐ qīng niè zhī wèi cuì yè. yī zhǎng bù néng yǎn jìng. luò tuò shì jiǔ, měi rù chéng, shì rén zhēng yǐ jiǔ shí yí zhī. yè sù tǔ shì zhōng, xià yuè huò shī huì zài bàng qū chóng láng jí bù xù yě. rén yǔ zhī zhǐ, luò bǐ shù bǎi yán, huò shī huò wén, sǎn màn suì zá, wú jù dú wú shǒu wěi, duō liù jīng zhōng yǔ jí yùn xué jiā gǔ wén qí zì, zì huà qiào jìn, yù sòng huì yì shí bì zhī. huò wèn yǐ gù shì, qí yīng rú xiǎng, zhū suǒ yǐn shū, jiē shì suǒ wèi jiàn. tán shuō zhī jì shāo ruò yǒu tiáo guàn, zé yòu yǐ dàn huàn yǔ luàn zhī. má jiǔ chóu zhāng jué yǔ zhī yóu zuì xiá, yán qí shī yǐ bǎi fēn wèi lǜ, kě xiǎo zhě cái èr sān ěr.
為人軀幹雄偉,貌奇古,戴青葛巾,項後垂雙帶若牛耳,一金鏤環在頂額之間,兩頰以青涅之為翠靨。衣長不能掩脛。落魄嗜酒,每入城,市人爭以酒食遺之。夜宿土室中,夏月或屍穢在傍、蛆蟲狼籍不恤也。人與之紙,落筆數百言,或詩或文,散漫碎雜,無句讀、無首尾,多六經中語及韻學家古文奇字,字畫峭勁,遇宋諱亦時避之。或問以故事,其應如響,諸所引書,皆世所未見。談說之際稍若有條貫,則又以誕幻語亂之。麻九疇、張珏與之游最狎,言其詩以百分為率,可曉者才二三耳。
rén chén bīng luàn, wèi shùn tiān jiāng lǐng suǒ de, zhī qí míng, qiè yì yù qiè zhī běi guī, guǎn yú zhōu zhī ruì yún guān. yǔ kě míng rì jiàn jiāng lǐng zì yán yuē: wǒ bù néng zhù jūn jiā ruì yún guān yě. bù shù rì zú. hòu fù yǒu jiàn yú huái shàng zhě.
壬辰兵亂,為順天將領所得,知其名,竊議欲挈之北歸,館於州之瑞雲觀。予可明日見將領自言曰:「我不能住君家瑞雲觀也。」不數日卒。後復有見於淮上者。
zàn yuē: jīn shì yǐn yì bù duō jiàn, jīn yú jiǎn cè suǒ yǒu, dé shí yǒu èr rén yān. qí zhuō ěr bù qún zhě sān rén. chǔ chéng liàng sòng rén, lēi shì jìn shì, zhǔ sī fā cè wèn sòng huī qīn zhī zuì, chéng liàng zhǎng yī ér qù zhī. fāng jīn rén zhòng jǔ yè, dù shí shēng jū shān zhōng, shǒu yǐ yī luò zhī xué jiào hòu jìn. sòng kě bù yuàn shì, rén zhí qí zi wèi zhì, níng qì ér bù jiù, suì yǐ wú zi. suī zhì xíng guò zhōng, qǐ bù xián yú shā qī yǐ qiú dà jiāng zhě hū. dài fū shì jiàn shàn míng yòng xīn gāng, gù néng wèi rén suǒ nán wèi zhě rú cǐ.
贊曰:金世隱逸不多見,今於簡冊所有,得十有二人焉。其卓爾不群者三人。褚承亮宋人,勒試進士,主司發策問宋徽、欽之罪,承亮長揖而去之。方金人重舉業,杜時升居山中,首以「伊洛之學」教後進。宋可不願仕,人執其子為質,寧棄而不就,遂以無子。雖制行過中,豈不賢於殺妻以求大將者乎。大夫士見善明、用心剛,故能為人所難為者如此。