wén yì xià
◎文艺下
zhào fēng zhōu áng wáng tíng yún liú áng lǐ jīng liú cóng yì lǚ zhōng fú zhāng jiàn fù lǐ chún fǔ wáng yù sòng jiǔ jiā páng zhù lǐ xiàn néng wáng ruò xū wáng yuán jié má jiǔ chóu lǐ fén yuán dé míng zǐ hǎo wèn
○赵沨 周昂 王庭筠 刘昂 李经 刘从益 吕中孚(张建附) 李纯甫 王郁 宋九嘉 庞铸 李献能 王若虚 王元节 麻九畴 李汾 元德明(子好问)
zhào fēng, zì wén rú, dōng píng rén. dà dìng èr shí èr nián jìn shì, shì zhì lǐ bù láng zhōng. xìng chōng dàn, xué dào yǒu suǒ de. yóu gōng shū, zì hào" huáng shān". zhào bǐng wén yún:" fēng zhī zhèng shū tǐ jiān yán sū, xíng cǎo bèi zhū jiā tǐ, qí chāo fàng yòu shì yáng níng shì, dāng chù sū huáng bó zhòng jiān." dǎng huái yīng xiǎo zhuàn, lǐ yáng bīng yǐ lái xiān yǒu jí zhě, shí rén yǐ fēng pèi zhī, hào yuē" dǎng zhào". yǒu huáng shān jí xíng yú shì.
赵沨,字文孺,东平人。大定二十二年进士,仕至礼部郎中。性冲淡,学道有所得。尤工书,自号“黄山”。赵秉文云:“沨之正书体兼颜、苏,行草备诸家体,其超放又似杨凝式,当处苏、黄伯仲间。”党怀英小篆,李阳冰以来鲜有及者,时人以沨配之,号曰“党赵”。有《黄山集》行于世。
zhōu áng, zì dé qīng, zhēn dìng rén. fù bó lù zì tiān xī, dà dìng jìn shì, shì zhì tóng zhī qìn nán jūn jié dù shǐ. áng nián èr shí sì zhuó dì. diào nán hé bù, yǒu yì zhèng. qiān liáng xiāng lìng, rù bài jiān chá yù shǐ. lù duó yǐ yán shì bèi chì, áng sòng yǐ shī, yǔ shè bàng shàn, zuò tíng quán. jiǔ zhī, qǐ wèi lóng zhōu dōu jūn, yǐ biān gōng fù zhào wèi sān sī guān. dà ān bīng xìng, quán xíng liù bù yuán wài láng.
周昂,字德卿,真定人。父伯禄字天锡,大定进士,仕至同知沁南军节度使。昂年二十四擢第。调南和簿,有异政。迁良乡令,入拜监察御史。路铎以言事被斥,昂送以诗,语涉谤讪,坐停铨。久之,起为隆州都军,以边功复召为三司官。大安兵兴,权行六部员外郎。
qí shēng wáng ruò xū cháng xué yú áng, áng jiào zhī yuē:" wén zhāng gōng yú wài ér zhuō yú nèi zhě, kě yǐ jīng sì yán ér bù kě yǐ shì dú zuò, kě yǐ qǔ kǒu chēng ér bù kě yǐ dé shǒu kěn." yòu yún:" wén zhāng yǐ yì wéi zhǔ, yǐ yán yǔ wèi yì, zhǔ qiáng ér yì ruò zé wú lìng bù cóng. jīn rén wǎng wǎng jiāo qí suǒ yì, zhì bá hù nán zhì, shèn zhě fǎn yì qí zhǔ, suī jí cí yǔ zhī gōng, ér qǐ wén zhī zhèng zāi."
其甥王若虚尝学于昂,昂教之曰:“文章工于外而拙于内者,可以惊四筵而不可以适独坐,可以取口称而不可以得首肯。”又云:“文章以意为主,以言语为役,主强而役弱则无令不从。今人往往骄其所役,至跋扈难制,甚者反役其主,虽极辞语之工,而岂文之正哉。”
áng xiào yǒu, xǐ míng jié, xué shù chún zhèng, wén bǐ gāo yǎ, zhū rú jiē shī zūn zhī. jì lì tái shěng, wéi rén suǒ jǐ, jìng zuò shī dé zuì, zhé dōng hǎi shàng shí shù nián. shǐ rù hàn lín, yán shì yù qiè. chū zuǒ sān sī fēi suǒ hǎo, cóng zōng shì chéng yù jūn. chéng yù shī lì, tiào zǒu shàng gǔ, zhòng yù jìng guī, áng dú bù cóng, chéng xiàn, yǔ qí cóng zǐ sì míng tóng sǐ yú nán. sì míng zì huì zhī.
昂孝友,喜名节,学术醇正,文笔高雅,诸儒皆师尊之。既历台省,为人所挤,竟坐诗得罪,谪东海上十数年。始入翰林,言事愈切。出佐三司非所好,从宗室承裕军。承裕失利,跳走上谷,众欲径归,昂独不从,城陷,与其从子嗣明同死于难。嗣明字晦之。
wáng tíng yún, zì zi duān, liáo dōng rén. shēng wèi qī, shì shū shí shí qī zì. qī suì xué shī, shí yī suì fù quán tí. shāo zhǎng, zhuō jùn wáng xiāo yī jiàn, qī yǐ guó shì. dēng dà dìng shí liù nián jìn shì dì. diào ēn zhōu jūn shì pàn guān, lín zhèng jí yǒu shēng. jùn mín zōu sì zhě móu wéi bù guǐ, shì jué, dài bǔ qiān yú rén, ér zōu sì cuàn nì bù néng dé. cháo tíng qiǎn dà lǐ sī zhí wáng zhòng kē zhì qí yù, tíng yún yǐ jì huò zōu sì, fēn bié guà wù, zuò yù móu zhě shí èr rén ér yǐ. zài diào guǎn táo zhǔ bù.
王庭筠,字子端,辽东人。生未期,视书识十七字。七岁学诗,十一岁赋全题。稍长,涿郡王翛一见,期以国士。登大定十六年进士第。调恩州军事判官,临政即有声。郡民邹四者谋为不轨,事觉,逮捕千余人,而邹四窜匿不能得。朝廷遣大理司直王仲轲治其狱,庭筠以计获邹四,分别诖误,坐预谋者十二人而已。再调馆陶主簿。
míng chāng yuán nián sān yuè, zhāng zōng yù zhǐ xué shì yuàn yuē:" wáng tíng yún suǒ shì wén, jù tài zhǎng, zhèn bù xǐ cǐ, yì kǒng sì fāng xiào zhī." yòu wèi píng zhāng zhāng rǔ lín yuē:" wáng tíng yún wén yì pō jiā, rán yǔ jù bù jiàn, qí rén cái gāo, yì bù nán gǎi yě." sì yuè, zhào tíng yún shì guǎn zhí, zhòng xuǎn. yù shǐ tái yán tíng yún zài guǎn táo cháng fàn zāng zuì, bù dàng yǐ guǎn gé chù zhī, suì bà. nǎi bǔ jū zhāng dé, mǎi tián lóng lǜ, dú shū huáng huà shān sì, yīn yǐ zì hào. shì nián shí èr yuè, shàng yīn yǔ jí xué shì, tàn qí fá cái, cān zhèng shǒu zhēn yuē:" wáng tíng yún qí rén yě." sān nián, zhào wèi yīng fèng hàn lín wén zì, mìng yǔ mì shū láng zhāng rǔ fāng pǐn dì fǎ shū míng huà, suì fēn rù pǐn zhě wèi wǔ bǎi wǔ shí juǎn.
明昌元年三月,章宗谕旨学士院曰:“王庭筠所试文,句太长,朕不喜此,亦恐四方效之。”又谓平章张汝霖曰:“王庭筠文艺颇佳,然语句不健,其人才高,亦不难改也。”四月,召庭筠试馆职,中选。御史台言庭筠在馆陶尝犯赃罪,不当以馆阁处之,遂罢。乃卜居彰德,买田隆虑,读书黄华山寺,因以自号。是年十二月,上因语及学士,叹其乏材,参政守贞曰:“王庭筠其人也。”三年,召为应奉翰林文字,命与秘书郎张汝方品第法书、名画,遂分入品者为五百五十卷。
wǔ nián bā yuè, shàng gù wèi zǎi zhí yuē:" yīng fèng wáng tíng yún, zhèn yù yǐ zhào gào wěi zhī, qí rén cái yì qǐ yì dé. jìn dǎng huái yīng zuò cháng bái shān cè wén, shū bù gōng. wén wén shì duō dù tíng yún zhě, bù lùn qí wén, gù yǐ xíng zhǐ wèi zī. dà dǐ dú shū rén duō kǒu jiá, huò xiāng dǎng. xī dōng hàn zhī shì yǔ huàn guān fēn péng, gù wú zú guài. rú táng niú sēng rú lǐ dé yù, sòng sī mǎ guāng wáng ān shí, jūn wèi rú zhě, ér hù xiāng pái huǐ hé yé." suì qiān tíng yún wèi hàn lín xiū zhuàn.
五年八月,上顾谓宰执曰:“应奉王庭筠,朕欲以诏诰委之,其人才亦岂易得。近党怀英作《长白山册文》,殊不工。闻文士多妒庭筠者,不论其文,顾以行止为訾。大抵读书人多口颊,或相党。昔东汉之士与宦官分朋,固无足怪。如唐牛僧孺、李德裕,宋司马光、王安石,均为儒者,而互相排毁何耶。”遂迁庭筠为翰林修撰。
chéng ān yuán nián zhēng yuè, zuò zhào bǐng wén shàng shū shì, xuē yī guān, zhàng liù shí, jiě zhí, yǔ zài bǐng wén chuán. èr nián, jiàng shòu zhèng zhōu fáng yù pàn guān. sì nián, qǐ wèi yīng fèng hàn lín wén zì. tài hé yuán nián, fù wèi hàn lín xiū zhuàn, hù cóng qiū shān, yìng zhì fù shī sān shí yú shǒu, shàng shén jiā zhī. míng nián, zú, nián sì shí yǒu qī. shàng sù zhī qí pín, zhào yǒu sī fù qián bā shí wàn yǐ gěi sāng shì, qiú shēng píng shī wén cáng zhī mì gé. yòu yǐ yù zhì shī cì qí jiā, qí yǐn yún:" wáng zūn gǔ, zhèn zhī gù rén yě. nǎi zi tíng yún, fù yǐ cái xuǎn zhí jìn lín zhě shǒu wěi shí nián, jīn zī yún wáng, yù táng dōng guān, wú fù sī rén yǐ."
承安元年正月,坐赵秉文上书事,削一官,杖六十,解职,语在秉文传。二年,降授郑州防御判官。四年,起为应奉翰林文字。泰和元年,复为翰林修撰,扈从秋山,应制赋诗三十余首,上甚嘉之。明年,卒,年四十有七。上素知其贫,诏有司赙钱八十万以给丧事,求生平诗文藏之秘阁。又以御制诗赐其家,其引云:“王遵古,朕之故人也。乃子庭筠,复以才选直禁林者首尾十年,今兹云亡,玉堂、东观,无复斯人矣。”
tíng yún yí guān xiù wěi, shàn tán xiào, wài ruò jiǎn guì, rén chū bù gǎn yǔ jiē. jì jiàn, hé qì yì yú yán jiān, yīn qín wèi jiè rú kǒng bù jí, shǎo yǒu kě qǔ jí kǒu chēng dào, tā rì suī bǎi fù bù hèn yě. cóng yóu zhě rú hán wēn fǔ, lù yuán hēng zhāng jìn qīng, lǐ gōng dù, qí jiàn yǐn zhě rú zhào bǐng wén féng bì lǐ chún fǔ, jiē yī shí míng shì, shì yǐ zhī rén xǔ zhī. wéi wén néng dào suǒ yù yán, mù nián shī lǜ shēn yán, qī yán cháng piān yóu gōng xiǎn yùn. yǒu cao jù biàn shí juǎn, wén jí sì shí juǎn. shū fǎ xué mǐ yuán zhāng, yǔ zhào fēng zhào bǐng wén jù yǐ míng jiā, tíng yún yóu shàn shān shuǐ mò zhú yún.
庭筠仪观秀伟,善谈笑,外若简贵,人初不敢与接。既见,和气溢于颜间,殷勤慰藉如恐不及,少有可取极口称道,他日虽百负不恨也。从游者如韩温甫,路元亨、张进卿,李公度,其荐引者如赵秉文、冯璧、李纯甫,皆一时名士,世以知人许之。为文能道所欲言,暮年诗律深严,七言长篇尤工险韵。有《{艹聚}辨》十卷,文集四十卷。书法学米元章,与赵沨、赵秉文俱以名家,庭筠尤善山水墨竹云。
zi màn qìng, yì néng shī bìng shū, shì zhì xíng shěng yòu sī láng zhōng, zì hào" dàn yóu" yún.
子曼庆,亦能诗并书,仕至行省右司郎中,自号“淡游”云。
liú áng, zì zhī áng, xìng zhōu rén. dà dìng shí jiǔ nián jìn shì. céng gāo ér xià qī shì dēng kē. áng tiān zī jǐng wù, lǜ fù zì chéng yī jiā, zuò shī dé wǎn táng tǐ, yóu gōng jué jù. lǐ chún fǔ gù rén wài zhuàn yún, áng zǎo dé shì, nián sān shí sān wèi shàng shū shěng yuàn, diào píng liáng lù zhuǎn yùn fù shǐ. shí shù shì yǒu yán áng guān zhǐ wǔ pǐn, áng bù xìn. é yǐ mǔ yōu qù zhí, lián jiǎn shí nián, bǔ jū luò yáng, yǒu zhōng yān zhī zhì. yǒu jiàn qí cái yú zhāng zōng zhě, tài hé chū, zì guó zǐ sī yè zhuó wèi zuǒ sī láng zhōng. huì zhǎng shū dà zhōng yǔ jiǎ xuàn lòu yán chú shòu shì, wèi yán zhě suǒ hé, yù cí lián áng. zhāng zōng zhèn nù. yī shí wén rén rú shǐ sù lǐ zhe wáng yǔ zōng shì cóng yù jiē qiǎn zhú zhī, xuàn xún yì bà zhèng. áng jiàng shàng jīng liú shǒu pàn guān, dào zú, jìng rú shù zhě zhī yán.
刘昂,字之昂,兴州人。大定十九年进士。曾、高而下七世登科。昂天资警悟,律赋自成一家,作诗得晚唐体,尤工绝句。李纯甫《故人外传》云,昂早得仕,年三十三为尚书省掾,调平凉路转运副使。时术士有言昂官止五品,昂不信。俄以母忧去职,连蹇十年,卜居洛阳,有终焉之志。有荐其才于章宗者,泰和初,自国子司业擢为左司郎中。会掌书大中与贾铉漏言除授事,为言者所劾,狱辞连昂。章宗震怒。一时闻人如史肃、李著、王宇、宗室从郁皆谴逐之,铉寻亦罢政。昂降上京留守判官,道卒,竟如术者之言。
lǐ jīng, zì tiān yīng, jǐn zhōu rén. zuò shī jí kè kǔ, xǐ chū qí yǔ, bù dǎo xí qián rén. lǐ chún fǔ jiàn qí shī yuē:" zhēn jīn shì tài bái yě." yóu shì míng dà zhèn. zài jǔ bù dì, fú yī qù. nán dù hòu, qí xiāng shuài yǒu biǎo zhì cháo tíng, shì dài fū shí zhī yuē:" cǐ tiān yīng bǐ yě." cháo yì yǐ wǔ gōng jiù mìng cuì qí zhōu, hòu bù zhī suǒ zhōng.
李经,字天英,锦州人。作诗极刻苦,喜出奇语,不蹈袭前人。李纯甫见其诗曰:“真今世太白也。”由是名大震。再举不第,拂衣去。南渡后,其乡帅有表至朝廷,士大夫识之曰:“此天英笔也。”朝议以武功就命倅其州,后不知所终。
liú cóng yì, zì yún qīng, hún yuán rén. qí gāo zǔ zǒng, tiān huì yuán nián cí fù jìn shì, zǐ sūn duō yóu kē dì rù shì. cóng yì dēng dà ān yuán nián jìn shì dì, lèi guān jiān chá yù shǐ, zuò yǔ dāng lù biàn qū zhí, dé zuì qù. jiǔ zhī, qǐ wèi yè xiàn lìng, xiū xué lì sú, yǒu gǔ liáng lì fēng. yè zì bīng xìng, hù jiǎn sān zhī yī, tián bù máo zhě wàn qī qiān mǔ yǒu qí, qí suì rù qī wàn dàn rú gù. cóng yì qǐng yú dà sī nóng, wèi jiǎn yī wàn, mín shén lài zhī, liú wáng guī zhě sì qiān yú jiā. wèi jǐ, bèi zhào, bǎi xìng yì shàng shū shěng qǐ liú, bù tīng. rù shòu yīng fèng hàn lín wén zì, yú yuè yǐ jí zú, nián sì shí sì. yè rén wén zhī, yǐ duān wǔ bà jiǔ wèi wèi ér kū, qiě lì shí sòng dé, yǐ zhì āi sī.
刘从益,字云卿,浑源人。其高祖捴,天会元年词赋进士,子孙多由科第入仕。从益登大安元年进士第,累官监察御史,坐与当路辨曲直,得罪去。久之,起为叶县令,修学励俗,有古良吏风。叶自兵兴,户减三之一,田不毛者万七千亩有奇,其岁入七万石如故。从益请于大司农,为减一万,民甚赖之,流亡归者四千余家。未几,被召,百姓诣尚书省乞留,不听。入授应奉翰林文字,逾月以疾卒,年四十四。叶人闻之,以端午罢酒为位而哭,且立石颂德,以致哀思。
cóng yì bó xué qiáng jì, jīng yú jīng xué. wéi wén zhāng cháng yú shī, wǔ yán yóu gōng, yǒu péng mén jí.
从益博学强记,精于经学。为文章长于诗,五言尤工,有《蓬门集》。
zi qí zì jīng shū. wèi tài xué shēng. shén yǒu wén míng. zhí jīn mò sāng luàn, zuò guī qián zhì yǐ jì jīn shì, xiū jīn shǐ duō cǎi yòng yān.
子祁字京叔。为太学生。甚有文名。值金末丧乱,作《归潜志》以纪金事,修《金史》多采用焉。
lǚ zhōng fú, zì xìn chén, jì zhōu nán gōng rén. zhāng jiàn zì jí fǔ, pú chéng rén. jiē yǒu shī míng. zhōng fú yǒu qīng zhāng jí. jiàn míng chāng chū shòu jiàng zhōu jiào guān, zhào wèi gōng jiào yīng fèng hàn lín wén zì. yǐ lǎo qǐng zhì shì, zhāng zōng ài qí chún sù, bù yù lìng qù, shòu tóng zhī huá zhōu fáng yù shǐ, réng cì shī yǐ chǒng zhī. zì hào" lán quán", yǒu jí xíng yú shì.
吕中孚,字信臣,冀州南宫人。张建字吉甫,蒲城人。皆有诗名。中孚有《清漳集》。建明昌初授绛州教官,召为宫教、应奉翰林文字。以老请致仕,章宗爱其纯素,不欲令去,授同知华州防御使,仍赐诗以宠之。自号“兰泉”,有集行于世。
lǐ chún fǔ, zì zhī chún, hóng zhōu xiāng yīn rén. zǔ ān shàng, cháng kuí xī jīng jìn shì. fù cǎi, zú yú yì dōu fǔ zhì zhōng. chún fǔ yòu yǐng wù yì cháng, chū yè cí fù, jí dú zuǒ shì chūn qiū, dà ài zhī, suì gèng wéi jīng yì xué. zhuó chéng ān èr nián jīng yì jìn shì. wéi wén fǎ zhuāng zhōu liè yù kòu zuǒ shì zhàn guó cè, hòu jìn duō zōng zhī. yòu xǐ tán bīng, kǎi rán yǒu jīng shì xīn. zhāng zōng nán zhēng, liǎng shàng shū cè qí shèng fù, shàng qí zhī, gěi sòng jūn zhōng, hòu duō rú suǒ liào. zǎi zhí ài qí wén, jiàn rù hàn lín. jí dà yuán bīng qǐ, yòu shàng shū lùn shí shì, bù bào. xuān zōng qiān biàn, zài rù hàn lín. shí chéng xiàng gāo qí shàn wēi fú bǐng, zhuó wèi zuǒ sī dōu shì, chún fǔ shěn qí bì bài, yǐ mǔ lǎo cí qù. jì ér gāo qí zhū, fù rù hàn lín, lián zhī gòng jǔ. zhèng dà mò, zuò qǔ rén yú xīn gé, chū cuì fāng zhōu. wèi fù, gǎi jīng zhào fǔ pàn guān. zú yú biàn, nián sì shí qī.
李纯甫,字之纯,弘州襄阴人。祖安上,尝魁西京进士。父采,卒于益都府治中。纯甫幼颖悟异常,初业词赋,及读《左氏春秋》,大爱之,遂更为经义学。擢承安二年经义进士。为文法庄周、列御寇、左氏、《战国策》,后进多宗之。又喜谈兵,慨然有经世心。章宗南征,两上疏策其胜负,上奇之,给送军中,后多如所料。宰执爱其文,荐入翰林。及大元兵起,又上疏论时事,不报。宣宗迁汴,再入翰林。时丞相高琪擅威福柄,擢为左司都事,纯甫审其必败,以母老辞去。既而高琪诛,复入翰林,连知贡举。正大末,坐取人逾新格,出倅坊州。未赴,改京兆府判官。卒于汴,年四十七。
chún fǔ wéi rén cōng mǐn, shǎo zì fù qí cái, wèi gōng míng kě fǔ shí, zuò ǎi bǎi fù, yǐ zhū gě kǒng míng wáng jǐng lüè zì qī. yóu xiǎo guān shàng wàn fāng shū, yuán sòng wèi zhèng, shén qiè, dāng lù zhě yǐ yū kuò jiàn yì. zhōng nián, dù qí dào bù xíng, yì zòng jiǔ zì fàng, wú shì jìn yì. dé guān wèi chéng kǎo, xuán jí guī yǐn. rì yǔ chán sēng shì zǐ yóu, yǐ wén jiǔ wèi shì, xiào gē tǎn xī chū lǐ fǎ wài, huò yǐn shù yuè bù xǐng. rén yǒu jiǔ jiàn zhāo, bù zé guì jiàn bì wǎng, wǎng zhé zuì, suī chén zuì yì wèi cháng fèi zhù shū. rán wǎn nián xǐ fú, lì tàn qí ào yì. zì lèi qí wén, fán lùn xìng lǐ jí guān fó lǎo èr jiā zhě hào" nèi gǎo", qí yú yìng wù wén zì wèi" wài gǎo". yòu jiě lèng yán jīn gāng jīng lǎo zi zhuāng zi. yòu yǒu zhōng yōng jí jiě míng dào jí jiě, hào" zhōng guó xīn xué xī fāng wén jiào". shù shí wàn yán, yǐ gù wéi míng jiào suǒ biǎn yún.
纯甫为人聪敏,少自负其材,谓功名可俯拾,作《矮柏赋》,以诸葛孔明、王景略自期。由小官上万方书,援宋为证,甚切,当路者以迂阔见抑。中年,度其道不行,益 纵酒自放,无仕进意。得官未成考,旋即归隐。日与禅僧士子游,以文酒为事,啸歌袒裼出礼法外,或饮数月不醒。人有酒见招,不择贵贱必往,往辄醉,虽沉醉亦未尝废著书。然晚年喜佛,力探其奥义。自类其文,凡论性理及关佛老二家者号“内稿”,其余应物文字为“外稿”。又解《楞严》、《金刚经》、《老子》、《庄子》。又有《中庸集解》、《鸣道集解》,号“中国心学、西方文教”。数十万言,以故为名教所贬云。
wáng yù, zì fēi bó, dà xīng rén. yí zhuàng kuí qí, mù guāng rú gǔ. shǎo jū diào tái, bì mén dú shū, bù jiē rén shì. jiǔ zhī, wéi wén fǎ liǔ zōng yuán, hóng sì qí gǔ, dòng zhé shù qiān yán. gē shī jùn yì, xiào lǐ bái. cháng zuò wáng zǐ xiǎo zhuàn yǐ zì xù. tiān xìng chū yuán, biàn jīng bèi wéi, shàng shū yán shì, bù bào. sì yuè, wéi shāo jiě, tǐng shēn tū chū, wèi bīng shì suǒ de. qí jiāng yù zhī shén hòu, yù jīng xíng wú jī fáng, wèi qí xià suǒ jì, jiàn shā. lín zhōng, huái zhōng chū shū yuē:" shì wú píng shēng zhù shù, kě chuán fù zhōng zhōu shì dài fū yuē, wáng yù sǐ yǐ." nián sān shí yú. tóng shí yǐ shī míng zhě, léi guǎn hóu cè wáng yuán cuì yún.
王郁,字飞伯,大兴人。仪状魁奇,目光如鹘。少居钓台,闭门读书,不接人事。久之,为文法柳宗元,闳肆奇古,动辄数千言。歌诗俊逸,效李白。尝作《王子小传》以自叙。天兴初元,汴京被围,上书言事,不报。四月,围稍解,挺身突出,为兵士所得。其将遇之甚厚,郁经行无机防,为其下所忌,见杀。临终,怀中出书曰:“是吾平生著述,可传付中州士大夫曰,王郁死矣。”年三十余。同时以诗鸣者,雷琯、侯册、王元粹云。
sòng jiǔ jiā, zì fēi qīng, xià jīn rén. wéi rén gāng zhí háo mài, shǎo yóu tài xué, yǒu néng fù shēng. zhǎng cóng lǐ chún fǔ dú shū, wéi wén yǒu qí qì, yǔ léi yuān lǐ jīng xiāng bó zhòng. zhōng zhì níng yuán nián jìn shì dì. lì lán tián gāo líng fú fēng sān shuǐ sì xiàn lìng, xián yǐ néng chēng. rù wèi hàn lín yīng fèng. zhèng dà zhōng, yǐ jí qù. méi yú guǐ sì zhī nán.
宋九嘉,字飞卿,夏津人。为人刚直豪迈,少游太学,有能赋声。长从李纯甫读书,为文有奇气,与雷渊、李经相伯仲。中至宁元年进士第。历蓝田、高陵、扶风、三水四县令,咸以能称。入为翰林应奉。正大中,以疾去。没于癸巳之难。
páng zhù, zì cái qīng, liáo dōng rén. shǎo zhuó dì, shì yǒu shēng. nán dù hòu, wèi hàn lín dài zhì, qiān hù bù shì láng. zuò yóu guì qī jiā, chū cuì dōng píng, gǎi jīng zhào lù zhuǎn yùn shǐ, zú. bó xué néng wén, gōng shī, zào yǔ qí jiàn bù fán, shì duō chuán zhī.
庞铸,字才卿,辽东人。少擢第,仕有声。南渡后,为翰林待制,迁户部侍郎。坐游贵戚家,出倅东平,改京兆路转运使,卒。博学能文,工诗,造语奇健不凡,世多传之。
lǐ xiàn néng, zì qīn shū, hé zhōng rén. xiān shì yǒu wéi jīn wú wèi shàng jiàng jūn zhě, shí hào" lǐ jīn wú jiā". dài xiàn néng kūn dì jiē yǐ wén xué míng, cóng xiōng xiàn qīng xiàn chéng cóng dì xiàn fǔ xiāng jì zhuó dì, gù lǐ shì yǒu" sì guì táng".
李献能,字钦叔,河中人。先世有为金吾卫上将军者,时号“李金吾家”。迨献能昆弟皆以文学名,从兄献卿、献诚、从弟献甫相继擢第,故李氏有“四桂堂”。
xiàn néng kǔ xué bó lǎn, yú wén yóu cháng yú sì liù. zhēn yòu sān nián, tè cì cí fù jìn shì, tíng shì dì yī rén, hóng cí yōu děng. shòu yīng fèng hàn lín wén zì. zài hàn yuàn fán shí nián, chū wèi fū zhōu guān chá pàn guān. yòng jiàn zhě fù wèi yīng fèng, é qiān xiū zhuàn. zhèng dà mò, yǐ zhèn nán jūn jié dù fù shǐ chōng hé zhōng shuài fǔ jīng lì guān. dà yuán bīng pò hé zhōng, bēn shǎn zhōu, xíng shěng yǐ quán zuǒ yòu sī láng zhōng, zhí zhào sān sān jūn biàn yù hài, nián sì shí sān.
献能苦学博览,于文尤长于四六。贞祐三年,特赐词赋进士,廷试第一人,宏词优等。授应奉翰林文字。在翰苑凡十年,出为鄜州观察判官。用荐者复为应奉,俄迁修撰。正大末,以镇南军节度副使充河中帅府经历官。大元兵破河中,奔陕州,行省以权左右司郎中,值赵三三军变遇害,年四十三。
xiàn néng wéi rén miǎo xiǎo ér hēi sè, pō yǒu rán. shàn tán lùn, měi fū shuō jīn gǔ, shēng kēng liàng kě tīng. zuò shī yǒu zhì yú fēng yǎ, yòu kè yì yuè zhāng. zài hàn yuàn, yīng jī mǐn jié hào dé tǐ. zhào bǐng wén lǐ chún fǔ cháng yuē:" lǐ xiàn néng tiān shēng jīn shì hàn yuàn cái." gù měi jiàn zhī, bù lìng chū guǎn. jiā gù ráo cái, jǐn yú zhēn yòu zhī luàn, zài jīng shī wú yǐ zì zī. qí mǔ sù háo shē, hòu yú zì fèng, xiǎo bù rú yì zé bì hē qiǎn, rén shì zhī dài bù kān yōu, xiàn néng chù zhī zì ruò yě. shí rén yǐ chún xiào chēng zhī. cháng wèi rén yún:" wú yòu mèng guān zhì wǔ pǐn, shòu bù zhì wǔ shí." hòu jìng rú qí yán.
献能为人眇小而黑色,颇有髯。善谈论,每敷说今古,声铿亮可听。作诗有志于风雅,又刻意乐章。在翰院,应机敏捷号得体。赵秉文、李纯甫尝曰:“李献能天生今世翰苑材。”故每荐之,不令出馆。家故饶财,尽于贞祐之乱,在京师无以自资。其母素豪奢,厚于自奉,小不如意则必诃谴,人视之殆不堪忧,献能处之自若也。时人以纯孝称之。尝谓人云:“吾幼梦官至五品,寿不至五十。”后竟如其言。
wáng ruò xū, zì cóng zhī, gǎo chéng rén yě. yòu yǐng wù, ruò sù xī zài wén zì jiān zhě. zhuó chéng ān èr nián jīng yì jìn shì. diào fū zhōu lù shì, lì guǎn chéng mén shān èr xiàn lìng, jiē yǒu huì zhèng, zhì mǎn, lǎo yòu pān sòng, shù rì nǎi de xíng. yòng jiàn rù wèi guó shǐ yuàn biān xiū guān, qiān yīng fèng hàn lín wén zì. fèng shǐ xià guó, hái shòu tóng zhī sì zhōu jūn zhōu shì, liú wèi zhù zuò zuǒ láng. zhèng dà chū, xuān zōng shí lù chéng, qiān píng liáng fǔ pàn guān. wèi jǐ, zhào wèi zuǒ sī jiàn, hòu zhuǎn yán zhōu cì shǐ, rù wèi zhí xué shì.
王若虚,字从之,藁城人也。幼颖悟,若夙昔在文字间者。擢承安二年经义进士。调鄜州录事,历管城、门山二县令,皆有惠政,秩满,老幼攀送,数日乃得行。用荐入为国史院编修官,迁应奉翰林文字。奉使夏国,还授同知泗州军州事,留为著作佐郎。正大初,《宣宗实录》成,迁平凉府判官。未几,召为左司谏,后转延州刺史,入为直学士。
yuán xìng yuán nián, āi zōng zǒu guī dé. míng nián chūn, cuī lì biàn. qún xiǎo fù hè, qǐng wèi lì jiàn gōng dé bēi, dí yì yǐ shàng shū shěng mìng zhào ruò xū wéi wén. shí yì bèi shì shì zuò wēi, rén huò shǎo wǔ, zé chán gòu lì jiàn tú miè. ruò xū zì fēn bì sǐ, sī wèi zuǒ yòu sī yuán wài láng yuán hào wèn yuē:" jīn zhào wǒ zuò bēi, bù cóng zé sǐ. zuò zhī zé míng jié sǎo dì, bù ruò sǐ zhī wèi yù. suī rán, wǒ gū yǐ lǐ yù zhī." nǎi wèi yì bèi yuē:" chéng xiàng gōng dé bēi dāng zhǐ hé shì wèi yán?" yì bèi nù yuē:" chéng xiàng yǐ jīng chéng jiàng, huó shēng líng bǎi wàn, fēi gōng dé hū?" yuē" xué shì dài wáng yán, gōng dé bēi wèi zhī dài wáng yán kě hū? qiě chéng xiàng jì yǐ chéng jiàng, zé cháo guān jiē chū qí mén, zì gǔ qǐ yǒu mén xià rén wéi zhǔ shuài sòng gōng dé ér kě xìn hū hòu shì zāi?" yì bèi bù néng duó, nǎi zhào tài xué shēng liú qí má gé bèi fù shěng, hǎo wèn zhāng xìn zhī yù yǐ lì bēi shì, yuē:" zhòng yì shǔ èr jūn, qiě yǐ bái zhèng wáng yǐ, èr jūn qí wú ràng." qí děng gù cí ér bié. shù rì, cù pò bù yǐ, qí jí wéi cǎo dìng, yǐ fù hǎo wèn, hǎo wèn yì wèi qiè, nǎi zì wèi zhī. jì chéng, yǐ shì ruò xū, nǎi gòng shān dìng shù zì, rán zhǐ zhí xù qí shì ér yǐ. hòu bīng rù chéng, bù guǒ lì yě.
元兴元年,哀宗走归德。明年春,崔立变。群小附和,请为立建功德碑,翟奕以尚书省命召若虚为文。时奕辈恃势作威,人或少忤,则谗构立见屠灭。若虚自分必死,私谓左右司员外郎元好问曰:“今召我作碑,不从则死。作之则名节扫地,不若死之为愈。虽然,我姑以理谕之。”乃谓奕辈曰:“丞相功德碑当指何事为言?”奕辈怒曰:“丞相以京城降,活生灵百万,非功德乎?”曰;“学士代王言,功德碑谓之代王言可乎?且丞相既以城降,则朝官皆出其门,自古岂有门下人为主帅诵功德而可信乎后世哉?”奕辈不能夺,乃召太学生刘祁、麻革辈赴省,好问、张信之喻以立碑事,曰:“众议属二君,且已白郑王矣,二君其无让。”祁等固辞而别。数日,促迫不已,祁即为草定,以付好问,好问意未惬,乃自为之。既成,以示若虚,乃共删定数字,然止直叙其事而已。后兵入城,不果立也。
jīn wáng, wēi fú běi guī zhèn yáng, yǔ hún yuán liú yù dōng yóu tài shān, zhì huáng xiàn fēng, qì cuì měi tíng, gù wèi tóng yóu yuē:" gǔ mò chén tǔ zhōng yī shēng, bù yì wǎn nián nǎi zào xiān fǔ, chéng dé zhōng lǎo cǐ shān, zhì yuàn bì yǐ." nǎi lìng zǐ zhōng xiān guī, qiǎn zi shù qián xíng shì yí xiǎn, yīn chuí zú zuò dà shí shàng, liáng jiǔ míng mù ér shì, nián qī shí. suǒ zhe wén zhāng hào yōng fū jí ruò gān juǎn hū nán yí lǎo ruò gān juǎn chuán yú shì.
金亡,微服北归镇阳,与浑源刘郁东游泰山,至黄岘峰,憩萃美亭,顾谓同游曰:“汩没尘土中一生,不意晚年乃造仙府,诚得终老此山,志愿毕矣。”乃令子忠先归,遣子恕前行视夷险,因垂足坐大石上,良久瞑目而逝,年七十。所著文章号《慵夫集》若干卷、《滹南遗老》若干卷、传于世。
wáng yuán jié, zì zi yuán, hóng zhōu rén yě. zǔ shān fǔ, liáo hù bù shì láng. fù xǔ, hǎi líng cháo, zuǒ sī yuán wài láng. yuán jié yòu yǐng wù, suī jiā shì guì xiǎn, ér cóng xué shén jǐn. hún yuán liú zǒng ài qí cái jùn, yǐ nǚ qī zhī, suì chuán qí fù xué, dēng tiān dé sān nián cí fù jìn shì dì. yǎ shàng qì jié, bù néng suí shí fǔ yǎng, gù shì bù xiǎn. jí qiān mì zhōu guān chá pàn guān, jì bà, jí xiāo yáo xiāng lǐ, yǐ shī jiǔ zì yú, hào yuē" dùn qí". nián wǔ shí yú zú. yǒu shī jí xíng yú shì.
王元节,字子元,弘州人也。祖山甫,辽户部侍郎。父诩,海陵朝,左司员外郎。元节幼颖悟,虽家世贵显,而从学甚谨。浑源刘捴爱其才俊,以女妻之,遂传其赋学,登天德三年词赋进士第。雅尚气节,不能随时俯仰,故仕不显。及迁密州观察判官,既罢,即逍遥乡里,以诗酒自娱,号曰“遁齐”。年五十余卒。有诗集行于世。
dì yuán dé, yì dì jìn shì. yǒu néng míng yú shí, zhōng nán jīng lù tí xíng shǐ.
弟元德,亦第进士。有能名于时,终南京路提刑使。
sūn guó gāng, zì zhèng zhī. yè rú shù, yóu zhǎng lì shì. wéi rén duān zhòng lè yì, huò yǒu wǔ zhě, lüè bù yǔ xiào, yì wèi cháng xíng yú nù sè. dà ān sān nián, shì bǔ shàng shū lì bù yuàn, wèi jǐ, zhuǎn yù shǐ tái lìng shǐ. xuān zōng wén qí cái gàn, xìng dìng sān nián tè zhào wèi jìn shì, fèng zhí chéng yìng, shén jiàn chǒng yù, lēi liú fán sān kǎo, chū wèi tóng zhī shēn zhōu shì. wú hé, zhào wèi bǐ yàn zhí zhǎng, zhuó jiān chá yù shǐ, zhì mǎn, chì liú zài rèn, gài zhī qí cái qì gù yě. kāi xīng yuán nián, guān shǎn wán yán zǒng shuài tún hé zhōng fǔ, yǔ dà yuán jūn zhàn bài jī, āi zōng qiǎn guó gāng chéng shàng jiù mǎ, jìng yì hé zhōng wèn bài jūn zhī yóu, hái zhì zhōng tú, zhí dà bīng jiàn shā, shí nián sì shí sì.
孙国纲,字正之。业儒术,尤长吏事。为人端重乐易,或有忤者,略不与校,亦未尝形于怒色。大安三年,试补尚书吏部掾,未几,转御史台令史。宣宗闻其材干,兴定三年特召为近侍,奉职承应,甚见宠遇,勒留凡三考,出为同知申州事。无何,召为笔砚直长,擢监察御史,秩满,敕留再任,盖知其材器故也。开兴元年,关陕完颜总帅屯河中府,与大元军战败绩,哀宗遣国纲乘上厩马,径诣河中问败军之由,还至中途,值大兵见杀,时年四十四。
má jiǔ chóu, zì zhī jǐ, yì zhōu rén. sān suì shí zì. qī suì néng cǎo shū, zuò dà zì yǒu jí shù chǐ zhě, yī shí mù wèi shén tóng. zhāng zōng zhào jiàn, wèn:" rǔ rù gōng diàn zhōng, yì jù qiè fǒu?" duì yuē:" jūn chén, fù zǐ yě. zi níng jù fù yé?" shàng dà qí zhī. ruò guàn rù tài xué, yǒu wén míng. nán dù hòu, yù jū yǎn cài jiān, rù suì píng xī shān, shǐ yǐ gǔ xué zì lì. bó tōng wǔ jīng, yú yì chūn qiū wèi yóu zhǎng. xìng dìng mò, shì kāi fēng fǔ, cí fù dì èr, jīng yì dì yī. zài shì nán shěng, fù rán. shēng yù dà zhèn, suī fù rén xiǎo ér jiē zhī qí míng. jí tíng shì, yǐ wù chù, shì lùn xī zhī. yǐ ér yǐn jū bù wéi kē jǔ jì. zhèng dà chū, mén rén wáng shuō wáng cǎi líng jù zhōng dì, shàng yǐ qí nián yòu, guài ér wèn zhī. nǎi zhī cháng shī jiǔ chóu. píng zhāng zhèng shì hóu zhì hàn lín xué shì zhào bǐng wén lián zhāng jiàn zhī, tè cì lú yà bǎng jìn shì dì. yǐ bìng, wèi bài guān gào guī. zài shòu tài cháng sì tài zhù, quán bó shì, é qiān yīng fèng hàn lín wén zì. jiǔ chóu xìng zī yě yì, gāo jiǎn zì biàn, yú rén jiāo, yī yǔ bù xiāng rù zé jìng qù bù fǎn gù. zì dù zhōng bù néng yǔ shì hé, qǐng zhī, fù xiè bìng qù. jū yǎn chéng, tiān xìng yuán nián, dà yuán bīng rù hé nán, qiè jiā zǒu què shān, wèi bīng shì suǒ de, qū zhì guǎng píng, bìng sǐ, nián wǔ shí.
麻九畴,字知几,易州人。三岁识字。七岁能草书,作大字有及数尺者,一时目为神童。章宗召见,问:“汝入宫殿中,亦惧怯否?”对曰:“君臣,父子也。子宁惧父耶?”上大奇之。弱冠入太学,有文名。南渡后,寓居郾、蔡间,入遂平西山,始以古学自力。博通《五经》,于《易》、《春秋》为尤长。兴定末,试开封府,词赋第二,经义第一。再试南省,复然。声誉大振,虽妇人小儿皆知其名。及廷试,以误绌,士论惜之。已而隐居不为科举计。正大初,门人王说、王采苓俱中第,上以其年幼,怪而问之。乃知尝师九畴。平章政事侯挚、翰林学士赵秉文连章荐之,特赐卢亚榜进士第。以病,未拜官告归。再授太常寺太祝,权博士,俄迁应奉翰林文字。九畴性资野逸,高蹇自便,与人交,一语不相入则迳去不返顾。自度终不能与世合,顷之,复谢病去。居郾城,天兴元年,大元兵入河南,挈家走确山,为兵士所得,驱至广平,病死,年五十。
jiǔ chóu chū yīn jīng yì xué yì, hòu xǐ shào yáo fū huáng jí shū, yīn xué suàn shù, yòu xǐ bǔ shì shè fù zhī shù. wǎn gèng xǐ yī, yǔ míng yī zhāng zi hé yóu, jǐn chuán qí xué, qiě wèi rùn sè qí suǒ zhù shū. wéi wén jīng mì qí jiàn, shī yóu gōng zhì. hòu yǐ bì bàng jì, chí jiè bù zuò. míng chāng yǐ lái, chēng shén tóng zhě wǔ rén, tài yuán cháng tiān shòu sì suì néng zuò shī, liú zī liú wēi zhāng hàn chén hòu jiē wú chēng, dú zhī jǐ néng zì shù lì, qí jiù rú zhào bǐng wén, yǐ zhēng jūn mù zhī ér bù míng.
九畴初因经义学《易》,后喜邵尧夫《皇极书》,因学算数,又喜卜筮、射覆之术。晚更喜医,与名医张子和游,尽传其学,且为润色其所著书。为文精密奇健,诗尤工致。后以避谤忌,持戒不作。明昌以来,称神童者五人,太原常添寿四岁能作诗,刘滋、刘微、张汉臣后皆无称,独知几能自树立,耆旧如赵秉文,以征君目之而不名。
lǐ fén, zì cháng yuán, tài yuán píng jìn rén. wéi rén shàng qì, diē dàng bù jī. xìng biǎn zào, chù zhī zhé nù, yǐ shì duō wéi rén suǒ è. xǐ dú shǐ. gōng shī, xióng jiàn yǒu fǎ. bì luàn rù guān, jīng zhào yǐn zi róng ài qí cái, zhāo zhì mén xià. liú èr nián qù, zhī jīng zhōu, jié zuǒ chéng zhāng xíng xìn, yī jiàn jí yǐ shàng kè lǐ zhī. yuán guāng jiān, yóu dà liáng, jǔ jìn shì bù zhōng, yòng jiàn wèi shǐ guǎn shū xiě. shū xiě, tè chāo shū xiǎo shǐ ěr, fán biān xiū guān dé rì lù, zuǎn shù jí dìng, yǐ gǎo shòu shū xiě, shū xiě lù jié běn chéng hàn zhǎng. fén jì wèi zhī, shū bù zì liáo. shí zhào bǐng wén wéi xué shì, léi yuān lǐ xiàn néng jiē zài yuàn, kān xiū zhī jì, fén zài páng zhèng jīn wēi zuò, dú tài shǐ gōng zuǒ qiū míng yī piān, huò shù bǎi yán, yīn tǔ hóng chàng, páng ruò wú rén. jì bì, gù sì zuò màn wèi yī yǔ yún" kàn". bǐng bǐ zhū rén jī bù píng, ér léi lǐ yóu qiè chǐ, nǎi yǐ màn mà guān zhǎng sòng yú yǒu sī, rán shí lùn yì yǒu bù zhí léi lǐ zhě. xún bà rù guān. míng nián lái jīng shī, shàng shū yán shí shì, bù hé, qù kè táng dèng jiān. héng shān gōng wǔ xiān shǔ xíng shàng shū shěng jiǎng yì guān. jì ér xiān yǔ cān zhī zhèng shì wán yán sī liè xiāng yì tóng, pō móu zì ān, jù fén yán lùn, yù chú zhī. fén jué, dùn bì yáng, xiān lìng zǒng shuài wáng dé zhuī huò zhī, suǒ yǎng mǎ píng, jué shí ér sǐ, nián wèi sì shí.
李汾,字长源,太原平晋人。为人尚气,跌宕不羁。性褊躁,触之辄怒,以是多为人所恶。喜读史。工诗,雄健有法。避乱入关,京兆尹子容爱其材,招致门下。留二年去,之泾州,竭左丞张行信,一见即以上客礼之。元光间,游大梁,举进士不中,用荐为史馆书写。书写,特抄书小史耳,凡编修官得日录,纂述即定,以稿授书写,书写录洁本呈翰长。汾既为之,殊不自聊。时赵秉文为学士,雷渊、李献能皆在院,刊修之际,汾在旁正襟危坐,读太史公、左丘明一篇,或数百言,音吐洪畅,旁若无人。既毕,顾四坐漫为一语云“看”。秉笔诸人积不平,而雷、李尤切齿,乃以嫚骂官长讼于有司,然时论亦有不直雷、李者。寻罢入关。明年来京师,上书言时事,不合,去客唐、邓间。恒山公武仙署行尚书省讲议官。既而仙与参知政事完颜思烈相异同,颇谋自安,惧汾言论,欲除之。汾觉,遁泌阳,仙令总帅王德追获之,锁养马平,绝食而死,年未四十。
fén píng shēng shī shén duō, bù zì shōu jí, shì suǒ chuán zhě shí èr sān ér yǐ.
汾平生诗甚多,不自收集,世所传者十二三而已。
yuán dé míng, xì chū tuò bá wèi, tài yuán xiù róng rén. zì yòu shì dú shū, kǒu bù yán shì sú bǐ shì, lè yì wú qí zhěn, bù yī shū shí chù zhī zì ruò, jiā rén bù gǎn yǐ shēng lǐ lèi zhī. lèi jǔ bù dì, fàng làng shān shuǐ jiān, yú jiǔ fù shī yǐ zì shì. nián sì shí bā zú. yǒu dōng yán jí sān juǎn. zi hǎo wèn, zuì zhī míng.
元德明,系出拓拔魏,太原秀容人。自幼嗜读书,口不言世俗鄙事,乐易无畦畛,布衣蔬食处之自若,家人不敢以生理累之。累举不第,放浪山水间,余酒赋诗以自适。年四十八卒。有《东岩集》三卷。子好问,最知名。
hǎo wèn zì yù zhī. qī suì néng shī. nián shí yǒu sì, cóng líng chuān hǎo jìn qīng xué, bù shì jǔ yè, yān guàn jīng zhuàn bǎi jiā, liù nián ér yè chéng. xià tài xíng, dù dà hé, wèi jī shān qín tái děng shī. lǐ bù zhào bǐng wén jiàn zhī, yǐ wéi jìn dài wú cǐ zuò yě. yú shì míng zhèn jīng shī. zhōng xīng dìng wǔ nián dì, lì nèi xiāng lìng. zhèng dà zhōng, wèi nán yáng lìng. tiān xìng chū, zhuó shàng shū shěng yuàn, qǐng zhī, chú zuǒ sī dōu shì, zhuǎn háng shàng shū shěng zuǒ sī yuán wài láng. jīn wáng, bù shì.
好问字裕之。七岁能诗。年十有四,从陵川郝晋卿学,不事举业,淹贯经传百家,六年而业成。下太行,渡大河,为《箕山》、《琴台》等诗。礼部赵秉文见之,以为近代无此作也。于是名震京师。中兴定五年第,历内乡令。正大中,为南阳令。天兴初,擢尚书省掾,顷之,除左司都事,转行尚书省左司员外郎。金亡,不仕。
wéi wén yǒu shéng chǐ, bèi zhòng tǐ. qí shī qí jué ér jué diāo guì, qiǎo rù ér xiè qǐ lì. wǔ yán gāo gǔ shěn yù. qī yán yuè fǔ bù yòng gǔ tí, tè chū xīn yì. gē yáo kāng kǎi, xié yōu bìng zhī qì. qí cháng duǎn jù, yú yáng xīn shēng, yǐ xiě ēn yuàn zhě yòu shù bǎi piān. bīng hòu, gù lǎo jiē jǐn, hǎo wèn wèi wéi yī dài zōng gōng, sì fāng bēi bǎn míng zhì, jǐn qū qí mén. qí suǒ zhe wén zhāng shī ruò gān juǎn dù shī xué yī juàn dōng pō shī yǎ sān juǎn jǐn jī yī juàn shī wén zì jǐng shí juǎn.
为文有绳尺,备众体。其诗奇崛而绝雕刿,巧缛而谢绮丽。五言高古沈郁。七言乐府不用古题,特出新意。歌谣慷慨,挟幽、并之气。其长短句,揄扬新声,以写恩怨者又数百篇。兵后,故老皆尽,好问蔚为一代宗工,四方碑板铭志,尽趋其门。其所著文章诗若干卷、《杜诗学》一卷、《东坡诗雅》三卷、《锦禨》一卷、《诗文自警》十卷。
wǎn nián yóu yǐ zhù zuò zì rèn, yǐ jīn yuán shì yǒu tiān xià, diǎn zhāng fǎ dù jǐ jí hàn táng, guó wáng shǐ zuò, jǐ suǒ dāng rèn. shí jīn guó shí lù zài shùn tiān zhāng wàn hù jiā, nǎi yán yú zhāng, yuàn wèi zhuàn shù, jì ér wéi lè kuí suǒ jǔ ér zhǐ. hǎo wèn yuē:" bù kě lìng yī dài zhī jī mǐn ér bù chuán." nǎi gòu tíng yú jiā, zhù shù qí shàng, yīn míng yuē" yě shǐ". fán jīn yuán jūn chén yí yán wǎng xíng, cǎi zhí suǒ wén, yǒu suǒ de zhé yǐ cùn zhǐ xì zì wèi jì lù, zhì bǎi yú wàn yán. jīn suǒ chuán zhě yǒu zhōng zhōu jí jí rén chén zá biān ruò gān juǎn. nián liù shí bā zú. zuǎn xiū jīn shǐ, duō běn qí suǒ zhe yún.
晚年尤以著作自任,以金源氏有天下,典章法度几及汉、唐,国亡史作,己所当任。时金国实录在顺天张万户家,乃言于张,愿为撰述,既而为乐夔所沮而止。好问曰:“不可令一代之迹泯而不传。”乃构亭于家,著述其上,因名曰“野史”。凡金源君臣遗言往行,采摭所闻,有所得辄以寸纸细字为记录,至百余万言。今所传者有《中州集》及《壬辰杂编》若干卷。年六十八卒。纂修《金史》,多本其所著云。
zàn yuē: hán fǎng wú jī, chǔ cái ér jìn yòng zhī, yì zú wèi yī dài zhī wén yǐ. cài guī mǎ dìng guó zhī gāi bó, hú lì yáng bó rén zhī mǐn shàn, zhèng zi dān má jiǔ chóu zhī yīng jùn, wáng yù sòng jiǔ jiā zhī mài wǎng. sān lǐ zhuō luò, chún fǔ zhī dào, fén rèn qì, xiàn néng yóu yǐ chún xiào jiàn chēng. wáng tíng yún dǎng huái yīng yuán hào wèn zì zú zhī míng yì dài. wáng jìng liú cóng yì wáng ruò xū zhī lì zhì, wén bù yǎn qí suǒ zhǎng. cài sōng nián zài wén yì zhōng, jué wèi zhī zuì zhòng zhě, dào jīn rén yán lì, xìng dǎng yù, shā tián jué, wén bù néng yǎn qí suǒ duǎn zhě yú? shì jì mǔ yǒu zhì xíng, qí sǐ jiā wú yú zī, yǒu zú qǔ yún.
赞曰:韩昉、吴激,楚材而晋用之,亦足为一代之文矣。蔡珪、马定国之该博,胡砺、杨伯仁之敏赡,郑子聃、麻九畴之英俊,王郁、宋九嘉之迈往。三李卓荦,纯甫知道,汾任气,献能尤以纯孝见称。王庭筠、党怀英、元好问自足知名异代。王竞、刘从益、王若虚之吏治,文不掩其所长。蔡松年在文艺中,爵位之最重者,道金人言利,兴党狱,杀田珏,文不能掩其所短者欤?事继母有至行,其死家无余赀,有足取云。