xiào yǒu
◎孝友
wēn dí hǎn wò lǔ bǔ chén yán liú yú mèng xìng wáng zhèn liú zhèng
○温迪罕斡鲁补 陈颜 刘瑜 孟兴 王震 刘政
xiào yǒu zhě, rén zhī zhì xíng yě, ér héng xìng cún yān. yǒu zi zhě yù qí xiào, yǒu dì zhě yù qí yǒu, qǐ fēi rén zhī héng qíng hū? wèi zi ér xiào, wèi dì ér yǒu, yòu qǐ fēi rén zhī héng xìng hū? yǐ rén zhī héng qíng zé rén zhī héng xìng, ér bù fù suǒ yù zhě héng yǒu yān. yǒu jié lì yú shì, qǐ fēi nàn hū. tiān shēng wǔ gǔ yǐ yǎng rén, wǔ gǔ zhī yǒu héng xìng yě. fú tián lì sè yǐ wàng yǒu qiū, nóng fū zhī yǒu héng qíng yě. wǔ gǔ shú, rén mín yù, qǐ yì shì hū. rán yǐ táng yú zhī shì," lí mín zǔ jī" bù miǎn yǐ mìng jì," bǎi xìng bù qīn wǔ pǐn bù xùn" bù miǎn yǐ mìng qì, yǐ shì zhī shùn chéng zhī bù kě bì, yóu xiào yǒu zhī bù yì de yě. shì gù" yǒu nián"" dà yǒu nián" yǐ yì shū yú shèng rén zhī jīng, xiào yǒu yǐ zhì xíng chuán yú lì dài zhī shǐ, quàn nóng xìng xiào zhī jiào bù fèi yú lì dài zhī zhèng, xiào dì lì tián zì hàn yǐ lái yǒu qí kē. zhāng zōng cháng yuē:" xiào yì zhī rén, sù xíng yǐ bèi, suī yǒu xī jì, yóu bù shī wéi xíng shàn." shù jī dì wáng zhī shàn xùn yǐ. fū jīn shì xiào yǒu jiàn yú jīng biǎo zài yú shǐ cè zhě jǐn liù rén yān. zuò xiào yǒu chuán.
孝友者,人之至行也,而恒性存焉。有子者欲其孝,有弟者欲其友,岂非人之恒情乎?为子而孝,为弟而友,又岂非人之恒性乎?以人之恒情责人之恒性,而不副所欲者恒有焉。有竭力于是,岂非难乎。天生五谷以养人,五谷之有恒性也。服田力穑以望有秋,农夫之有恒情也。五谷熟,人民育,岂异事乎。然以唐、虞之世,“黎民阻饥”不免以命稷,“百姓不亲、五品不逊”不免以命契,以是知顺成之不可必,犹孝友之不易得也。是故“有年”、“大有年”以异书于圣人之经,孝友以至行传于历代之史,劝农兴孝之教不废于历代之政,孝弟力田自汉以来有其科。章宗尝曰:“孝义之人,素行已备,虽有希觊,犹不失为行善。”庶几帝王之善训矣。夫金世孝友见于旌表、载于史册者仅六人焉。作《孝友传》。
wēn dí hǎn wò lǔ bǔ, xī běi lù sòng gé xié sī hún měng ān rén. nián shí wǔ, jū fù sāng, bù yǐn jiǔ shí ròu, lú yú mù cè. mǔ jí, kuī gǔ ròu liáo zhī, jí yù. zhào yǐ wéi hù wèi.
温迪罕斡鲁补,西北路宋葛斜斯浑猛安人。年十五,居父丧,不饮酒食肉,庐于墓侧。母疾,刲股肉疗之,疾愈。诏以为护卫。
chén yán, wèi zhōu jí xiàn rén. shì yè nóng. fù guāng, sòng jì zhuó wǔ jǔ dì, diào shòu yáng wèi, wèi fù. zhí jīn bīng qǔ biàn, guāng bìng, wéi chéng zhōng. yán jiān guān dù hé, wǎng shěng qí fù, yīn fú jí běi guī. guāng jiā nú móu liáng bù kě, wū gào guāng yǔ zéi shā rén. guāng xì yù, bǎng lüè bù shèng, yīn zì wū fú. yán yì jùn qǐng dài fù sǐ, tài shǒu xú mǒu āi zhī, bù gǎn jué, shì shuài chén zhì jùn, yǐ qí zhuàng bái, shuài yuē:" cǐ zhēn xiào zǐ yě." suì bìng shì zhī. tiān huì qī nián, zhào jīng biǎo qí mén lǘ.
陈颜,卫州汲县人。世业农。父光,宋季擢武举第,调寿阳尉,未赴。值金兵取汴,光病,围城中。颜间关渡河,往省其父,因扶疾北归。光家奴谋良不可,诬告光与贼杀人。光系狱,榜掠不胜,因自诬服。颜诣郡请代父死,太守徐某哀之,不敢决,适帅臣至郡,以其状白,帅曰:“此真孝子也。”遂并释之。天会七年,诏旌表其门闾。
liú yú, dì zhōu rén. jiā pín shén, mǔ sāng bù néng jù zàng, nǎi zhì qí zi yǐ gěi sāng shì. míng chāng sān nián, zhào cì sù bó, fù qí zhōng shēn.
刘瑜,棣州人。家贫甚,母丧不能具葬,乃质其子以给丧事。明昌三年,诏赐粟帛,复其终身。
mèng xìng, zǎo sàng fù, shì mǔ xiào jǐn, mǔ méi, sāng zàng jǐn lǐ. shì xiōng rú shì qí fù. míng chāng sān nián, zhào cì bó shí pǐ sù èr shí shí.
孟兴,蚤丧父,事母孝谨,母没,丧葬尽礼。事兄如事其父。明昌三年,诏赐帛十匹、粟二十石。
wáng zhèn, níng hǎi zhōu wén dēng xiàn rén. wèi jìn shì xué. mǔ huàn fēng jí, kuī gǔ ròu zá yǐn shí zhōng, jí suì yù. mǔ méi, āi qì guò lǐ, mù shēng yì. fú chú, mù bù liáo ér yù, jiē yǐ wéi xiào gǎn suǒ zhì. tè cì tóng jìn shì chū shēn, zhào shàng shū shěng nǐ zhù zhí rèn.
王震,宁海州文登县人。为进士学。母患风疾,刲股肉杂饮食中,疾遂愈。母没,哀泣过礼,目生翳。服除,目不疗而愈,皆以为孝感所致。特赐同进士出身,诏尚书省拟注职任。
liú zhèng, míng zhōu rén. xìng dǔ xiào, mǔ lǎo sàng míng, zhèng měi yǐ shé shì mǔ mù, yú xún mǔ néng shì wù. mǔ jí, zhòu yè shì cè, yī bù jiě dài, kuī gǔ ròu dàn zhī zhě zài sān. mǔ sǐ, fù tǔ qǐ fén, xiāng lín yù zuǒ qí láo, zhèng xiè zhī. zàng zhī rì, fēi niǎo āi míng, xiáng jí qiū mù jiān. lú yú mù cè zhě sān nián. fáng yù shǐ yǐ wén, chú tài zǐ zhǎng yǐn chéng.
刘政,洺州人。性笃孝,母老丧明,政每以舌舐母目,逾旬母能视物。母疾,昼夜侍侧,衣不解带,刲股肉啖之者再三。母死,负土起坟,乡邻欲佐其劳,政谢之。葬之日,飞鸟哀鸣,翔集丘木间。庐于墓侧者三年。防御使以闻,除太子掌饮丞。
yǐn yì
◎隐逸
chǔ chéng liàng wáng qù fēi zhào zhì dù shí shēng hǎo tiān tǐng xuē jì yuán gāo zhòng zhèn zhāng qián wáng rǔ méi sòng kě xīn yuàn wáng yǔ kě
褚承亮 王去非 赵质 杜时升 郝天挺 薛继元 高仲振 张潜 王汝梅宋可 辛愿 王予可
kǒng zǐ chēng yì mín bó yí shū qí yí yì zhū zhāng liǔ xià huì shǎo lián, qí lì xīn zào xíng zhī yì tóng, gè yǒu suǒ chēng wèi, ér liǔ xià huì zé yòu cháng shì yú dāng shì zhě yě. zhǎng jǔ jié nì zhī tú, zé wú suǒ qǔ yān. hòu shì, fán yǐn dùn zhī shì, qí míng jiē liè yú shǐ chuán, hé yú? gài gǔ zhī shì zhě, qí zhì jiāng yǐ háng dào, qí wèi pín ér shì xià liè zhě, yóu bì xiān shì ér hòu shí yān. hòu shì gàn lù zhě duō, qí xiān rén shàng rén zhī zhì yǔ tàn lǎo jiē bēi zhī xīn, néng qù shì zhě xiān yǐ. gù jūn zǐ yú shì zhī yuǎn yǐn gāo dǎo zhě tè chēng shù zhī, shù wén qí fēng yóu zú yǐ lì nuò lián wán yě. zuò yǐn yì chuán.
孔子称逸民伯夷、叔齐、夷逸、朱张、柳下惠、少连,其立心造行之异同,各有所称谓,而柳下惠则又尝仕于当世者也。长沮、桀溺之徒,则无所取焉。后世,凡隐遁之士,其名皆列于史传,何欤?盖古之仕者,其志将以行道,其为贫而仕下列者,犹必先事而后食焉。后世干禄者多,其先人尚人之志与叹老嗟卑之心,能去是者鲜矣。故君子于士之远引高蹈者特称述之,庶闻其风犹足以立懦廉顽也。作《隐逸传》。
chǔ chéng liàng, zì mào xiān, zhēn dìng rén. sòng sū shì zì dìng wǔ zhé guān guò zhēn dìng, chéng liàng yǐ wén yè zhī, dà wéi chēng shǎng. xuān hé wǔ nián qiū, yīng xiāng shì, tóng shì zhě bā bǎi rén, chéng liàng wèi dì yī. míng nián, dēng dì. diào yì zhōu hù cáo, wèi fù, huì jīn bīng nán xià. tiān huì liù nián, wò lí bù jì pò zhēn dìng, jū jí jìng nèi jìn shì shì ān guó sì, chéng liàng míng yì zài jí zhōng, nì ér bù chū. jūn zhōng zhī qí cái, yán lìng yā fù, yǔ zhū shēng duì cè. cè wèn" shàng huáng wú dào shǎo dì shī xìn." jǔ rén chéng fēng zhǐ, jí kǒu dǐ huǐ. chéng liàng yì zhǔ wén liú shì zhōng yuē:" jūn fù zhī zuì, qǐ chén zǐ suǒ de yán yé?" cháng yī ér chū. liú wèi zhī dòng róng. yú xī fàng dì, fán qī shí èr rén, suì hào qī shí èr xián bǎng. zhuàng yuán xǔ bì shì wèi láng guān, yī rì chū zuǒ yè mén, duò mǎ, shǒu zhōng kǔn shí sǐ, yú jiē wú xiǎn zhě. liú duō chéng liàng zhī yì, jiàn zhī gǎo chéng xiàn. màn yìng zhī, jí qì qù. nián qī shí zhōng, mén rén sī shì yuē" xuán zhēn xiān shēng."
褚承亮,字茂先,真定人。宋苏轼自定武谪官过真定,承亮以文谒之,大为称赏。宣和五年秋,应乡试,同试者八百人,承亮为第一。明年,登第。调易州户曹,未赴,会金兵南下。天会六年,斡离不既破真定,拘籍境内进士试安国寺,承亮名亦在籍中,匿而不出。军中知其才,严令押赴,与诸生对策。策问“上皇无道、少帝失信。”举人承风旨,极口诋毁。承亮诣主文刘侍中曰:“君父之罪,岂臣子所得言耶?”长揖而出。刘为之动容。余悉放第,凡七十二人,遂号七十二贤榜。状元许必仕为郎官,一日出左掖门,堕马,首中阃石死,余皆无显者。刘多承亮之谊,荐知藁城县。漫应之,即弃去。年七十终,门人私谥曰“玄贞先生。”
zi xí zhēn, zhèng lóng èr nián jìn shì, guān zhōu xiàn yǒu shēng.
子席珍,正隆二年进士,官州县有声。
wáng qù fēi, zì guǎng dào, píng yīn rén. cháng jiù jǔ, bù dé yì jí píng qù, dū qī nú gēng zhī yǐ gěi fú là. jiā jū jiào shòu, shù xiū yǒu yú zhé fēn huì rén. dì zǐ bān dàn pín bù néng zhāo xī, yī nǚ jí jī, qù fēi wéi bàn zī zhuāng jià zhī. běi lín yǒu sàng jì dōng chū, xī yǔ běi jiē rén jū, nán zé qù fēi jiā, qù fēi huài cán shì shǐ sàng nán chū, suì dé zàng yān. dà dìng èr shí sì nián zú, nián bā shí sì.
王去非,字广道,平阴人。尝就举,不得意即屏去,督妻孥耕织以给伏腊。家居教授,束修有余辄分惠人。弟子班帎贫不能朝夕,一女及笄,去非为办资装嫁之。北邻有丧忌东出,西与北皆人居,南则去非家,去非坏蚕室使丧南出,遂得葬焉。大定二十四年卒,年八十四。
zhào zhì, zì jǐng dào, liáo xiāng sī wēn zhī yì. dà dìng mò, jǔ jìn shì bù dì, yǐn jū yàn chéng nán, jiào shòu wèi yè. míng chāng jiān, zhāng zōng yóu chūn shuǐ guò yān, wén xián sòng shēng, xìng qí zhāi shè, jiàn bì jiān suǒ tí shī, fěng yǒng jiǔ zhī, shǎng qí zhì qù bù fán. zhào zhì xíng diàn, mìng zhī guān. yīn cí yuē:" chén pì xìng yě yì, zhì zài cháng lín fēng cǎo, jīn biāo yù luò fēi suǒ yuàn yě. kuàng shèng míng zài shàng, kě bù róng cháo yóu wèi wài chén hū." shàng yì qí zhī, cì tián mǔ qiān, fù zhī zhōng shēn. tài hé èr nián zú, nián bā shí wǔ.
赵质,字景道,辽相思温之裔。大定末,举进士不第,隐居燕城南,教授为业。明昌间,章宗游春水过焉,闻弦诵声,幸其斋舍,见壁间所题诗,讽咏久之,赏其志趣不凡。召至行殿,命之官。因辞曰:“臣僻性野逸,志在长林丰草,金镳玉络非所愿也。况圣明在上,可不容巢、由为外臣乎。”上益奇之,赐田亩千,复之终身。泰和二年卒,年八十五。
dù shí shēng, zì jìn zhī, bà zhōu xìn ān rén. bó xué zhī tiān wén, bù kěn shì jìn. chéng ān tài hé jiān, zǎi xiàng shù jiàn shí shēng kě dà yòng. shí shēng wèi suǒ qīn yuē:" wú guān zhèng běi chì qì rú xuè, dōng xī gèn tiān, tiān xià dāng dà luàn, luàn ér nán běi dāng hé wéi yī. xiāo xī yíng xū, xún huán wú duān, chá wǎng kǎo lái, shú néng wéi zhī." shì shí, fēng sú chǐ mí, jì gāng dà huài, shì zōng zhī yè suì shuāi. shí shēng nǎi nán dù hé, yǐn jū sōng luò shān zhōng, cóng xué zhě shén zhòng. dà dǐ yǐ" yī luò zhī xué" jiào rén zì shí shēng shǐ. zhèng dà jiān, dà yuán bīng gōng tóng guān, jù shǒu shén jiān, zhòng jiē xiāng hè, shí shēng yuē:" dà bīng jiē zài qín gǒng jiān, ruò jiǎ dào yú sòng, chū xiāng hàn rù wǎn yè, tiě qí cháng qū shì rú fēng yǔ, wú gāo shān dà chuān wèi zhī zǔ, tǔ bēng zhī shì yě." qǐng zhī, dà yuán bīng guǒ zì ráo fēng guān shè xiāng yáng chū nán yáng, jīn rén bài jī yú sān fēng shān, biàn jīng bù shǒu, jiē rú shí shēng suǒ liào yún. zhèng dà mò, zú.
杜时升,字进之,霸州信安人。博学知天文,不肯仕进。承安、泰和间,宰相数荐时升可大用。时升谓所亲曰:“吾观正北赤气如血,东西亘天,天下当大乱,乱而南北当合为一。消息盈虚,循环无端,察往考来,孰能违之。”是时,风俗侈靡,纪纲大坏,世宗之业遂衰。时升乃南渡河,隐居嵩、洛山中,从学者甚众。大抵以“伊洛之学”教人自时升始。正大间,大元兵攻潼关,拒守甚坚,众皆相贺,时升曰:“大兵皆在秦、巩间,若假道于宋,出襄、汉入宛、叶,铁骑长驱势如风雨,无高山大川为之阻,土崩之势也。”顷之,大元兵果自饶峰关涉襄阳出南阳,金人败绩于三峰山,汴京不守,皆如时升所料云。正大末,卒。
hǎo tiān tǐng, zì jìn qīng, zé zhōu líng chuān rén. zǎo shuāi duō jí, yàn yú kē jǔ, suì bù fù chōng fù. tài yuán yuán hào wèn cháng cóng xué jìn shì yè, tiān tǐng yuē:" jīn rén fù xué yǐ sù shòu wèi gōng, liù jīng bǎi jiā fēn zhé jī zhuì, huò piān zhāng jù dòu bù zhī zhī, xìng ér dé zhī, bù miǎn wèi yōng rén." yòu yuē:" dú shū bù wéi yì wén, xuǎn guān bù wéi lì yǎng, wéi tōng rén néng zhī." yòu yuē:" jīn zhī shì duō yǐ tān bài, jiē kǔ jī hán bù néng zì chí ěr. zhàng fū bù nài jī hán, yī shì bù kě wèi. zi yǐ wú yán qiú zhī, kē jǔ zài qí zhōng yǐ." huò yuē:" yǐ cǐ xué jìn shì wú nǎi lì hū?" tiān tǐng yuē:" zhèng yù qú bù wéi jǔ zǐ ěr." zhēn yòu zhōng, jū hé nán, wǎng lái qí wèi jiān. wéi rén yǒu yá àn, gěng gěng zì xìn, níng luò tuò kùn qióng, zhōng bù yī zhì háo fù zhī mén. nián wǔ shí, zhōng yú wǔ yáng.
郝天挺,字晋卿,泽州陵川人。早衰多疾,厌于科举,遂不复充赋。太原元好问尝从学进士业,天挺曰:“今人赋学以速售为功,六经百家分磔缉缀,或篇章句读不之知,幸而得之,不免为庸人。”又曰:“读书不为艺文,选官不为利养,唯通人能之。”又曰:“今之仕多以贪败,皆苦饥寒不能自持耳。丈夫不耐饥寒,一事不可为。子以吾言求之,科举在其中矣。”或曰:“以此学进士无乃戾乎?”天挺曰:“正欲渠不为举子尔。”贞祐中,居河南,往来淇卫间。为人有崖岸,耿耿自信,宁落魄困穷,终不一至豪富之门。年五十,终于舞阳。
xuē jì xiān, zì màn qīng. nán dù hòu, yǐn jū luò xī shān zhōng, kè tóng zǐ dú shū. shì mǔ xiào, yú rén jiāo qiān xùn hé yǎ, suǒ jū huà zhī. zi chún xiào, zì fāng shū, yǒu fù fēng. yǒu zhà wèi màn qīng shū jiù fāng shū qǔ wù zhě, màn qīng nián yǐ lǎo zhuàng mào rú shǎo zhě, kè bù zhī qí wèi màn qīng ér yǐ wéi fāng shū yě, ér yǔ zhī shū, màn qīng rú suǒ qǔ fù zhī. jiān chá yù shǐ shí jiè xíng bù guò màn qīng, màn qīng bù zhī jiàn. huò yán:" jūn hé wú xiāng qū qíng." màn qīng yuē:" jūn wèi zhī sī ěr. fán jīn shí zhèng wèi bì jiē shàn, yù shǐ yī yǒu suǒ hé, jiāng wèi zì wǒ fā zhī. tóng è xiàng bì, tā rì bìng xiāng lǐ bì yǒu shòu huò zhě." qí wèi shèn jiē cǐ lèi. rén chén zhī luàn, bìng méi yí yáng.
薛继先,字曼卿。南渡后,隐居洛西山中,课童子读书。事母孝,与人交谦逊和雅,所居化之。子纯孝,字方叔,有父风。有诈为曼卿书就方叔取物者,曼卿年已老状貌如少者,客不知其为曼卿而以为方叔也,而与之书,曼卿如所取付之。监察御史石玠行部过曼卿,曼卿不之见。或言:“君何无乡曲情。”曼卿曰:“君未之思耳。凡今时政未必皆善,御史一有所劾,将谓自我发之。同恶相庇,他日并乡里必有受祸者。”其畏慎皆此类。壬辰之乱,病没宜阳。
gāo zhòng zhèn, zì zhèng zhī, liáo dōng rén. qí xiōng lǐng kāi fēng zhèn bīng, zhòng zhèn yī zhī yǐ jū. jì ér yǐ jiā yè fù qí xiōng, qiè qī zǐ rù sōng shān. bó jí qún shū, yóu shēn yì huáng jí jīng shì xué. ān pín zì lè, bù rù chéng shì, shān yě xiǎo rén yì zhī jìng zhī. cháng yǔ qí dì zǐ zhāng qián wáng rǔ méi xíng shān gǔ jiān, rén wàng zhī piān rán rú xiān. huò yuē zhòng zhèn cháng yù yì rén jiào yǐ yǎng shēng shù, cháng zhōng rì yàn zuò, gǔ jié jiá jiá yǒu shēng, suǒ tán jiē shì wài shì, yǒu kòu zhī zhě zhé bù fù yǔ yún.
高仲振,字正之,辽东人。其兄领开封镇兵,仲振依之以居。既而以家业付其兄,挈妻子入嵩山。博极群书,尤深《易》《皇极经世》学。安贫自乐,不入城市,山野小人亦知敬之。尝与其弟子张潜、王汝梅行山谷间,人望之翩然如仙。或曰仲振尝遇异人教以养生术,尝终日燕坐,骨节戛戛有声,所谈皆世外事,有扣之者辄不复语云。
zhāng qián, zì zhòng shēng, wǔ qīng rén. yòu yǒu zhì jié, mù jīng kē niè zhèng wéi rén, nián sān shí shǐ zhé jié dú shū. shí rén gāo qí xíng yì, mù yuē" zhāng gǔ rén." hòu kè sōng shān, cóng zhòng zhèn shòu yì. nián wǔ shí, shǐ qǔ lǔ shān sūn shì, yì yǒu xián xíng, fū fù xiāng jìng rú bīn, fù xīn shí suì, xíng gē zì dé, bù zhī qí pín yě. lín lǐ yǒu wéi qián zhòng guā zhě, jí shú ràng qián, qián fú xǔ, jìng fēn ér shí zhī. cháng háng dào zhōng shí yī fǔ, fū fù jì dù yí shí, nǎi chí guī fǎng qí zhǔ hái zhī. lǐ yǒu xiōng dì fēn cái zhě, qí dì yuē:" wǒ jiā rú cǐ, dú bù wèi zhāng xiān shēng zhī yé?" suì rú chū. tiān xìng jiān, qián qiè jiā bì bīng shǎo shì, nǎi bù shí qī rì sǐ, sūn shì yì tóu jué jiàn sǐ yān.
张潜,字仲升,武清人。幼有志节,慕荆轲、聂政为人,年三十始折节读书。时人高其行谊,目曰“张古人。”后客崧山,从仲振受《易》。年五十,始娶鲁山孙氏,亦有贤行,夫妇相敬如宾,负薪拾穗,行歌自得,不知其贫也。邻里有为潜种瓜者,及熟让潜,潜弗许,竟分而食之。尝行道中拾一斧,夫妇计度移时,乃持归访其主还之。里有兄弟分财者,其弟曰:“我家如此,独不畏张先生知耶?”遂如初。天兴间,潜挈家避兵少室,乃不食七日死,孙氏亦投绝涧死焉。
wáng rǔ méi, zì dà yòng, dà míng rén. shǐ yóu lǜ xué wèi yī yáng bù, zhì mǎn, suì yǐn jū bù shì. xìng shì shū, dòng yǒu lǐ fǎ. shēng tú yǐ fǎ jīng jiù xué zhě, jiān shòu yǐ jīng xué. zhū shēng fú qí jiào, wú gǎn wéi fēi yì zhě. tóng yè cháng mǐn qí pín, shí zhōu zhī, jiē xiè bù shòu. hòu bù zhī suǒ zhōng.
王汝梅,字大用,大名人。始由律学为伊阳簿,秩满,遂隐居不仕。性嗜书,动有礼法。生徒以法经就学者,兼授以经学。诸生服其教,无敢为非义者。同业尝悯其贫,时周之,皆谢不受。后不知所终。
sòng kě, zì yǔ zhī, wǔ zhì rén. qí gū shì dà zú gǎo shì, zhēn yòu zhī bīng, fū jí zi jiē sǐ yú nán. gū yǐ bái jīn wǔ shí hù yí kě, kě shòu bù cí. qí hòu gū dé gǎo shì shū zú lì wèi hòu, qiè zhī shěng wài jiā. kě nǎi zhì jiǔ huì xiāng lín, wèi gū yuē:" gū wǎng shí yí kě yǐ jīn, kě yǐ gǎo shì wú zi gù shòu zhī. jīn yǒu zi yǐ, cǐ jīn gǎo shì wù, fēi gū wù yě, kě hé míng qǔ zhī." yīn hū qī zǐ yú jīn guī zhī, xiāng lǐ yòng shì zhòng zhī. wèi jǐ, běi bīng zhù shān yáng, jūn zhōng yǒu wén kě míng zhě, fǎng zhī suǒ zài, zhì qí zi, shǐ rén zhāo zhī yuē:" cóng wǒ zhě huò fú gòng zhī, bù rán, rǔ zi sǐ yǐ." qīn jiù jìng quàn zhī wǎng, kě jiē xiè bù cóng, yuē:" wú yǒu zi wú zi, yǔ wú ér sǐ shēng, jiē yǒu mìng yān. qǐ yǐ yī zi gù, bìng píng shēng suǒ shǒu zhě wáng zhī." hòu jìng yǐ wú zi.
宋可,字予之,武陟人。其姑适大族槁氏,贞祐之兵,夫及子皆死於难。姑以白金五十笏遗可,可受不辞。其后姑得槁氏疏族立为后,挈之省外家。可乃置酒会乡邻,谓姑曰:“姑往时遗可以金,可以槁氏无子故受之。今有子矣,此金槁氏物,非姑物也,可何名取之。”因呼妻子舁金归之,乡里用是重之。未几,北兵驻山阳,军中有闻可名者,访知所在,质其子,使人招之曰:“从我者祸福共之,不然,汝子死矣。”亲旧竞劝之往,可皆谢不从,曰:“吾有子无子,与吾儿死生,皆有命焉。岂以一子故,并平生所守者亡之。”后竟以无子。
xīn yuàn, zì jìng zhī, fú chāng rén. nián èr shí wǔ shǐ zhī dú shū, qǔ bái shì fěng jiàn jí zì shì, yī rì biàn néng bèi sòng. nǎi jù shū huán dǔ zhōng dú zhī, zhì shū yī xùn shī hé guǎng pō ruò yǒu suǒ shěng, yù bà bù néng, yīn gèng zhì lì yān. yóu shì bó jí shū shǐ, zuò wén yǒu shéng chǐ, shī lǜ jīng yán yǒu zì dé zhī qù. xìng yě yì, bù xiū wēi yí, guì rén yán kè, má yī cǎo jù zú jìng chì lù tǎn rán yú qí jiān, jù tán háo yǐn, bàng ruò wú rén. cháng wèi wáng yù yuē:" wáng hóu jiàng xiàng, shì suǒ gòng shì zhě, shèng rén yǒu yǐ dé zhī yì bù bì. dé zhī bù yǐ dào, yǔ fū jū zhī bù néng xíng jǐ zhī zhì, shì yù zǎo qí shēn ér fú yú cè yě. shì nán yǔ tā rén dào, zi yí bǎo zhī." qí zhì qù rú cǐ.
辛愿,字敬之,福昌人。年二十五始知读书,取《白氏讽谏集》自试,一日便能背诵。乃聚书环堵中读之,至《书伊训》、《诗河广》颇若有所省,欲罢不能,因更致力焉。由是博极书史,作文有绳尺,诗律精严有自得之趣。性野逸,不修威仪,贵人延客,麻衣草屦、足胫赤露坦然于其间,剧谈豪饮,傍若无人。尝谓王郁曰:“王侯将相,世所共嗜者,圣人有以得之亦不避。得之不以道,与夫居之不能行己之志,是欲澡其身而伏于厕也。是难与他人道,子宜保之。”其志趣如此。
hòu wèi hé nán fǔ zhì zhōng gāo tíng yù kè. tíng yù wèi fǔ yǐn wēn dí hǎn fú xīng suǒ wū, yuàn yì bèi xùn lüè, jǐ bù dé miǎn, zì shì shēng shì yì láng bèi. yuàn yǎ fù gāo qì, bù yǐ cóng sú fǔ yǎng, pò yǐ jī dòng liú lí, wǎng wǎng jiàn zhī yú shī. yǒu shī shù qiān shǒu, cháng zhù zhú tuó zhōng. zhèng dà mò, mò luò xià. qí shī yǒu yún:" huáng qǐ zàn lái wèi hàn yǒu, cháo yóu zhōng bú shì táng chén." zhēn chǔ shì yǔ yě.
后为河南府治中高廷玉客。廷玉为府尹温迪罕福兴所诬,愿亦被讯掠,几不得免,自是生事益狼狈。愿雅负高气,不以从俗俯仰,迫以饥冻流离,往往见之于诗。有诗数千首,常贮竹橐中。正大末,殁洛下。其诗有云:“黄绮暂来为汉友,巢由终不是唐臣。”真处士语也。
wáng yǔ kě, zì nán yún, hé dōng jí zhōu rén. fù běn jūn xiào, yǔ kě yì cháng lì jí. nián sān shí xǔ, dà bìng hòu hū fā kuáng, jiǔ zhī néng bǎ bǐ zuò shī wén, jí shuō shì wài huǎng hū shì. nán dù hòu, jū shàng cài suì píng yǎn chéng zhī jiān, yù wén shì zé chēng" dà chéng jiāng jūn", yú fú qián zé chēng" dì mó lóng shén", yú dào zé chēng" zōu tiān xuán jùn", yú guì yóu zé chēng" wēi jǐn táng zhǔ rén".
王予可,字南云,河东吉州人。父本军校,予可亦尝隶籍。年三十许,大病后忽发狂,久之能把笔作诗文,及说世外恍惚事。南渡后,居上蔡、遂平、郾城之间,遇文士则称“大成将军”,于佛前则称“谛摩龙什”,于道则称“驺天玄俊”,于贵游则称“威锦堂主人”。
wéi rén qū gàn xióng wěi, mào qí gǔ, dài qīng gé jīn, xiàng hòu chuí shuāng dài ruò niú ěr, yī jīn lòu huán zài dǐng é zhī jiān, liǎng jiá yǐ qīng niè zhī wèi cuì yè. yī zhǎng bù néng yǎn jìng. luò tuò shì jiǔ, měi rù chéng, shì rén zhēng yǐ jiǔ shí yí zhī. yè sù tǔ shì zhōng, xià yuè huò shī huì zài bàng qū chóng láng jí bù xù yě. rén yǔ zhī zhǐ, luò bǐ shù bǎi yán, huò shī huò wén, sǎn màn suì zá, wú jù dòu wú shǒu wěi, duō liù jīng zhōng yǔ jí yùn xué jiā gǔ wén qí zì, zì huà qiào jìn, yù sòng huì yì shí bì zhī. huò wèn yǐ gù shì, qí yìng rú xiǎng, zhū suǒ yǐn shū, jiē shì suǒ wèi jiàn. tán shuō zhī jì shāo ruò yǒu tiáo guàn, zé yòu yǐ dàn huàn yǔ luàn zhī. má jiǔ chóu zhāng jué yǔ zhī yóu zuì xiá, yán qí shī yǐ bǎi fēn wéi lǜ, kě xiǎo zhě cái èr sān ěr.
为人躯干雄伟,貌奇古,戴青葛巾,项后垂双带若牛耳,一金镂环在顶额之间,两颊以青涅之为翠靥。衣长不能掩胫。落魄嗜酒,每入城,市人争以酒食遗之。夜宿土室中,夏月或尸秽在傍、蛆虫狼籍不恤也。人与之纸,落笔数百言,或诗或文,散漫碎杂,无句读、无首尾,多六经中语及韵学家古文奇字,字画峭劲,遇宋讳亦时避之。或问以故事,其应如响,诸所引书,皆世所未见。谈说之际稍若有条贯,则又以诞幻语乱之。麻九畴、张珏与之游最狎,言其诗以百分为率,可晓者才二三耳。
rén chén bīng luàn, wèi shùn tiān jiàng lǐng suǒ de, zhī qí míng, qiè yì yù qiè zhī běi guī, guǎn yú zhōu zhī ruì yún guān. yǔ kě míng rì jiàn jiàng lǐng zì yán yuē:" wǒ bù néng zhù jūn jiā ruì yún guān yě." bù shù rì zú. hòu fù yǒu jiàn yú huái shàng zhě.
壬辰兵乱,为顺天将领所得,知其名,窃议欲挈之北归,馆于州之瑞云观。予可明日见将领自言曰:“我不能住君家瑞云观也。”不数日卒。后复有见于淮上者。
zàn yuē: jīn shì yǐn yì bù duō jiàn, jīn yú jiǎn cè suǒ yǒu, dé shí yǒu èr rén yān. qí zhuō ěr bù qún zhě sān rén. chǔ chéng liàng sòng rén, lēi shì jìn shì, zhǔ sī fā cè wèn sòng huī qīn zhī zuì, chéng liàng cháng yī ér qù zhī. fāng jīn rén zhòng jǔ yè, dù shí shēng jū shān zhōng, shǒu yǐ" yī luò zhī xué" jiào hòu jìn. sòng kě bù yuàn shì, rén zhí qí zi wèi zhì, níng qì ér bù jiù, suì yǐ wú zi. suī zhì xíng guò zhōng, qǐ bù xián yú shā qī yǐ qiú dà jiàng zhě hū. dài fū shì jiàn shàn míng yòng xīn gāng, gù néng wéi rén suǒ nán wéi zhě rú cǐ.
赞曰:金世隐逸不多见,今于简册所有,得十有二人焉。其卓尔不群者三人。褚承亮宋人,勒试进士,主司发策问宋徽、钦之罪,承亮长揖而去之。方金人重举业,杜时升居山中,首以“伊洛之学”教后进。宋可不愿仕,人执其子为质,宁弃而不就,遂以无子。虽制行过中,岂不贤于杀妻以求大将者乎。大夫士见善明、用心刚,故能为人所难为者如此。