wèi shào wáng
◎衛紹王
wèi shào wáng huì yǒng jì, xiǎo zì xìng shèng, gèng huì yǔn jì, zhāng zōng shí bì xiǎn zōng huì, zhào gǎi yǔn wèi yǒng. shì zōng dì qī zǐ, mǔ yuē yuán fēi lǐ shì. wèi wáng zhǎng shēn, měi rán xū, tiān zī jiǎn yuē, bù hǎo huá shì, dà dìng shí yī nián, fēng xuē wáng. shì suì, jìn fēng suì wáng. shí qī nián, shòu shì xí měng ān. èr shí wǔ nián, jiā kāi fǔ yì tóng sān sī. èr shí liù nián, wèi mì shū jiān. míng nián, zhuǎn xíng bù shàng shū. yòu míng nián, gǎi diàn qián dōu diǎn jiǎn. èr shí jiǔ nián, shì zōng bēng, zhāng zōng jí wèi, jìn fēng lù wáng. qǐ fù, pàn ān wǔ jūn jié dù shǐ. wǔ yuè, zhì jì zhōu, yǐ dào rèn biǎo xiè, cì zhào yōu dá. míng chāng èr nián, jìn fēng hán wáng. sì nián, gǎi pàn xìng píng jūn. wǔ nián, gǎi qìn nán jūn. chéng ān èr nián, gǎi fēng wèi wáng. sān nián, gǎi zhāo yì jūn. tài hé yuán nián, gǎi pàn zhāng dé fǔ shì. wǔ nián, gǎi pàn píng yáng fǔ. chū, zhāng zōng zhū zhèng wáng yǒng dǎo zhào wáng yǒng zhōng, jiǔ, pō huǐ zhī. qī nián, xià zhào zhuī fù jiù fēng, réng cì shì. ér yǒng dǎo wú hòu, nǎi yǐ wèi wáng zǐ àn chén wèi zhèng wáng hòu, cì wèi wáng zhào yuē: zhèn niàn zhèng wáng zì qì tiān cháng, yǐ gàn guó xiàn, gǎo yì kuàng yě, hū zhū bù sì. lì suì jì jiǔ, shēn yòng chuàng rán. qīn qīn zhī qíng. yǒu huái nán zhì. yǐ zhào zhuī fù jiù jué, gǎi zàng rú yí. jī kǎo gǔ lǐ, yǐ qīng zhī zǐ àn chén wèi zhèng wáng hòu, jǐn qí jì sì, qīng qí xī zhī. yǐ ér gǎi wǔ dìng jūn jié dù shǐ. bā nián shí yī yuè, zì wǔ dìng jūn rù cháo. shì shí, zhāng zōng yǐ gǎn sòu jí, wèi wáng qiě cí xíng, ér zhāng zōng yì liú zhī. zōng zhāng chū nián, yǎ ài zhū wáng, zhì wáng chuán fǔ wèi guān yǐ chuán dǎo dé yì. jí yǒng zhōng yǒng dǎo zhī zhū, yóu shì shū jì zōng shì, suì yǐ wáng fù fǔ wèi jiǎn zhì wáng jiā, kē bù yán mì, mén hù chū rù jiē yǒu jí. ér wèi wáng nǎi yǒng dǎo mǔ dì, róu ruò xiān zhì néng, gù zhāng zōng ài zhī. jì wú jì sì, ér zhū shū xiōng dì duō zài, zhāng zōng jiē bù kěn lì, wéi yù lì wèi wáng, gù yú cí xíng liú zhī. wú hé, zhāng zōng dà jiàn, yuán fēi lǐ shì huáng mén lǐ xīn xǐ píng zhāng zhèng shì wán yán kuāng dìng cè. zhāng zōng bēng, kuāng děng chuán qiǎn zhào, lì wèi wáng. wèi wáng gù ràng, nǎi chéng zhào jǔ āi, jí huáng dì wèi yú jiù qián. míng rì, qún chén cháo jiàn yú dà ān diàn. zhào lù fǔ zhōu xiàn wèi dà xíng huáng dì fú qī rì.
衛紹王諱永濟,小字興勝,更諱允濟,章宗時避顯宗諱,詔改「允」為「永」。世宗第七子,母曰元妃李氏。衛王長身,美髯須,天資儉約,不好華飾,大定十一年,封薛王。是歲,進封禭王。十七年,授世襲猛安。二十五年,加開府義同三司。二十六年,為秘書監。明年,轉刑部尚書。又明年,改殿前都點檢。二十九年,世宗崩,章宗即位,進封潞王。起復,判安武軍節度使。五月,至冀州,以到任表謝,賜詔優答。明昌二年,進封韓王。四年,改判興平軍。五年,改沁南軍。承安二年,改封衛王。三年,改昭義軍。泰和元年,改判彰德府事。五年,改判平陽府。初,章宗誅鄭王永蹈、趙王永中,久,頗悔之。七年,下詔追復舊封,仍賜諡。而永蹈無後,乃以衛王子按陳為鄭王后,賜衛王詔曰:「朕念鄭王自棄天常,以干國憲,藁瘞曠野,忽諸不祀。歷歲既久,深用愴然。親親之情。有懷難置。已詔追復舊爵,改葬如儀。稽考古禮,以卿之子按陳為鄭王后,謹其祭祀,卿其悉之。」已而改武定軍節度使。八年十一月,自武定軍入朝。是時,章宗已感嗽疾,衛王且辭行,而章宗意留之。宗章初年,雅愛諸王,置王傳府尉官以傳導德義。及永中、永蹈之誅,由是疏忌宗室,遂以王傅府尉檢制王家,苛部嚴密,門戶出入皆有籍。而衛王乃永蹈母弟,柔弱鮮智能,故章宗愛之。既無繼嗣,而諸叔兄弟多在,章宗皆不肯立,惟欲立衛王,故於辭行留之。無何,章宗大漸,元妃李氏、黃門李新喜、平章政事完顏匡定策。章宗崩,匡等傳遣詔,立衛王。衛王固讓,乃承詔舉哀,即皇帝位於柩前。明日,群臣朝見於大安殿。詔路府州縣為大行皇帝服七日。
dà ān yuán nián zhēng yuè xīn chǒu, fēi xīng rú huǒ. qǐ tiān shì yuán, yǒu wěi, jī ruò chì lóng. rén xū, gǎi yuán, dà shè. lì yuán fēi tú dān shì wèi huáng hòu.
大安元年正月辛丑,飛星如火。起天市垣,有尾,跡若赤龍。壬戌,改元,大赦。立元妃徒單氏為皇后。
èr yuè yǐ chǒu shuò, tài bái zhòu jiàn, jīng tiān. rén chén, zhāng zōng nèi rén fàn shì sǔn qí qiǎn fù, yǐ zhào nèi wài. chū, zhāng zōng qiǎn zhào: nèi rén yǒu shēn zhě liǎng rén, shēng nán zé lì wèi chǔ èr. zhì shì píng zhāng zhèng shì pū sàn duān děng zòu: chéng yù jiǎ shì dāng yǐ shí yī yuè miǎn rǔ, jīn zé yǐ chū sān yuè. fàn shì chǎn qī hé zài zhēng yuè, yī chēng tāi qì yǒu sǔn, yòng yào diào zhì, mài xī suī hé, tāi xíng yǐ shī. fàn shì yuàn xuē fà wèi ní. fēng huáng zǐ liù rén wèi wáng.
二月乙丑朔,太白晝見,經天。壬辰,章宗內人范氏損其遣腹,以詔內外。初,章宗遣詔:「內人有娠者兩人,生男則立為儲貳。」至是平章政事仆散端等奏:「承御賈氏當以十一月免乳,今則已出三月。范氏產期合在正月,醫稱胎氣有損,用藥調治,脈息雖和,胎形已失。范氏願削髮為尼。」封皇子六人為王。
sān yuè jiǎ chén, dào líng lǐ chéng, dà shè. zhào yuē: zì jīn yú zhèn míng bù lián xù, jí chǎng yǒng děng zì, bù xū bié gǎi. yǐ píng zhāng zhèng shì pū sàn duān wèi yòu chéng xiàng.
三月甲辰,道陵禮成,大赦。詔曰:「自今於朕名不連續,及昶、詠等字,不須別改。」以平章政事仆散端為右丞相。
sì yuè gēng chén, shā zhāng zōng yuán fēi lǐ shì jí chéng yù jiǎ shì. yǐ píng zhāng zhèng shì wán yán kuāng wèi shàng shū lìng.
四月庚辰,殺章宗元妃李氏及承御賈氏。以平章政事完顏匡為尚書令。
wǔ yuè, gāo lì hè jí wèi. shì hóng cí kē.
五月,高麗賀即位。試宏詞科。
qī yuè, xìng hǎi wáng zhuāng, lín diàn lǔ guó gōng zhǔ.
七月,幸海王莊,臨奠魯國公主。
bā yuè, wàn qiū jié, sòng qiǎn shǐ lái hè.
八月,萬秋節,宋遣使來賀。
jiǔ yuè, rú dà fáng shān, yè diàn ruì líng yù líng dào líng. bǎi guān biǎo qǐng jiàn chǔ, bù yǔn.
九月,如大房山,謁奠睿陵、裕陵、道陵。百官表請建儲,不允。
shí yuè, suì xīng fàn zuǒ zhí fǎ. jǐ mǎo, zhào jiè lì fēng sú.
十月,歲星犯左執法。己卯,詔戒勵風俗。
shí yī yuè, píng yáng dì zhèn, yǒu shēng rú léi, zì xī běi lái.
十一月,平陽地震,有聲如雷,自西北來。
shí èr yuè, zhào píng yáng dì zhèn, rén hù sān rén sǐ zhě miǎn zū shuì yī nián, èr rén jí shāng zhě miǎn yī nián, pín mín sǐ zhě gěi zàng qián wǔ qiān, shāng zhě sān qiān. shàng shū lìng shēn wáng wán yán kuāng hōng. yòu chéng xiàng pū sàn duān wèi zuǒ chéng xiàng, jìn fēng xiōng yǐng wáng yǒng gōng wèi qiào wáng, yù shǐ dài fū zhāng xíng jiǎn wèi tài bǎo.
十二月,詔平陽地震,人戶三人死者免租稅一年,二人及傷者免一年,貧民死者給葬錢五千,傷者三千。尚書令申王完顏匡薨。右丞相仆散端為左丞相,進封兄郢王永功為譙王,御史大夫張行簡為太保。
èr nián zhēng yuè gēng xū shuò, rì zhōng yǒu liú xīng chū, dà rú pén, qí sè bì, xiàng xī xíng, jiàn rú chē lún, wěi zhǎng shù zhàng, méi yú zhuó zhōng, zhì dì fù qǐ, guāng sàn rú huǒ.
二年正月庚戌朔,日中有流星出,大如盆,其色碧,向西行,漸如車輪,尾長數丈,沒於濁中,至地復起,光散如火。
èr yuè, kè xīng rù zǐ zhēng yuán, guāng sàn wèi chì lóng. dì dà zhèn, yǒu shēng rú léi. yǐ lǐ bù shì láng gěng duān yì wèi cān zhī zhèng shì.
二月,客星入紫征垣,光散為赤龍。地大震,有聲如雷。以禮部侍郎耿端義為參知政事。
sì yuè, xiào dà jīn yí lǐ. běi fāng yǒu hēi qì, rú dà dào, dōng xī gèn tiān. xú pī zhōu hé qīng wǔ bǎi yú lǐ, yǐ gào zōng miào shè jì.
四月,校《大金儀禮》。北方有黑氣,如大道,東西亘天。徐、邳州河清五百餘里,以告宗廟社稷。
wǔ yuè, zhào rú chén biān xù zī zhì tōng jiàn.
五月,詔儒臣編《續資治通鑑》。
liù yuè, dà hàn. xià zhào zuì yǐ, zhèn pín mín què shí zhě. qū shè xī jīng tài yuán liǎng lù zá fàn, sǐ zuì jiǎn yī děng, tú yǐ xià miǎn. bǐng yín, dì zhèn.
六月,大旱。下詔罪已,振貧民闕食者。曲赦西京、太原兩路雜犯,死罪減一等,徒以下免。丙寅,地震。
qī yuè, dì zhèn.
七月,地震。
bā yuè, dì zhèn. yǐ chǒu, lì zi zuò wáng cóng kè wèi huáng tài zǐ. wàn qiū jié, sòng qiǎn shǐ lái hè. liè yú jìn jiāo. xià rén qīn jiā zhōu.
八月,地震。乙丑,立子胙王從恪為皇太子。萬秋節,宋遣使來賀。獵於近郊。夏人侵葭州。
jiǔ yuè, dì dà zhèn. yǐ wèi, zhào qiú zhí yán, zhāo yǒng gǎn, fǔ liú wáng. gēng zǐ, qiǎn shǐ wèi fǔ xuān dé xíng shěng jūn shì. bǐng wǔ, jīng shī jiè yán. shàng rì chū xún fǔ, bǎi guān qǐng shì cháo, bù yǔn. xīn hài, xuān dé xíng shěng bà. guǐ chǒu, zhào fǔ yù zhōng dōu xī jīng qīng cāng bèi bīng mín hù.
九月,地大震。乙未,詔求直言,招勇敢,撫流亡。庚子,遣使慰撫宣德行省軍士。丙午,京師戒嚴。上日出巡撫,百官請視朝,不允。辛亥,宣德行省罷。癸丑,詔撫諭中都、西京、清、滄被兵民戶。
shí yī yuè, liè yú jìn jiāo. zhōng dōu dà bēi gé dōng qú nèi huǒ zì chū, yú xún nǎi miè. gé nán shā gān xià shí xià zhōng huǒ zì chū, rén jìn zhī jí miè, é fù chū, rú shì zhě fù xún rì. zhōng dōu huǒ xìn mín jū.
十一月,獵於近郊。中都大悲閣東渠內火自出,逾旬乃滅。閣南殺竿下石罅中火自出,人近之即滅,俄復出,如是者復旬日。中都火焮民居。
shí èr yuè yǐ mǎo shuò, rì yǒu shí zhī. shì suì dà jī. jìn bǎi xìng bù dé chuán shuō biān shì.
十二月乙卯朔,日有食之。是歲大飢。禁百姓不得傳說邊事。
sān nián zhēng yuè yǐ yǒu shuò, sòng gāo lì xià qiǎn shǐ lái hè. yíng huò rù dī zhōng.
三年正月乙酉朔,宋、高麗、夏遣使來賀。熒惑入氐中。
èr yuè, yíng huò fàn fáng sù. yǒu dà fēng cóng běi lái, fà wū zhé mù, tōng xuán mén zhòng guān zhé, dōng huá mén zhòng guān zhé.
二月,熒惑犯房宿。有大風從北來,髮屋折木,通玄門重關折,東華門重關折。
rùn yuè, yíng huò fàn jiàn bì xīng.
閏月,熒惑犯鍵閉星。
sān yuè, dà bēi gé zāi, yán jí mín jū. yǒu hēi qì qǐ běi fāng, guǎng zhǎng ruò dà dī, nèi yǒu sān bái qì guàn zhī, rú lóng hǔ zhuàng. kuò mín jiān mǎ, lìng zhí guān chū mǎ yǒu chà.
三月,大悲閣災,延及民居。有黑氣起北方,廣長若大堤,內有三白氣貫之,如龍虎狀。括民間馬,令職官出馬有差。
sì yuè, wǒ dà yuán tài zǔ fǎ tiān qǐ yùn yì wǔ huáng dì lái zhēng. qiǎn xī běi lù zhāo tǎo shǐ nián hé hé dǎ qǐ hé. píng zhāng zhèng shì dú jí qiān jiā nú, cān zhī zhèng shì hú shā xíng shěng shì bèi biān. xī jīng liú shǒu hé shí liè hú shā hǔ xíng shū mì yuàn shì. cān zhī shì ào tún zhōng xiào wèi shàng shū yòu chéng. hù bù shàng shū liáng wáng táng wèi cān zhī zhèng shì. liù yuè rén yín, gēng dìng jūn qián shǎng fá gé.
四月,我大元太祖法天啟運驛武皇帝來征。遣西北路招討使粘合合打乞和。平章政事獨吉千家奴,參知政事胡沙行省事備邊。西京留守紇石烈胡沙虎行樞密院事。參知事奧屯忠孝為尚書右丞。戶部尚書梁〈王堂〉為參知政事。六月壬寅,更定軍前賞罰格。
bā yuè, zhào jiǎng yù xíng shěng guān, wèi fǔ jūn shì. qiān jiā nú hú shā zì fǔ zhōu tuì jūn, zhù yú xuān píng. hé nán dà míng lù jūn táo guī, xià zhào zhāo fǔ zhī.
八月,詔獎諭行省官,慰撫軍士。千家奴、胡沙自撫州退軍,駐於宣平。河南大名路軍逃歸,下詔招撫之。
jiǔ yuè, qiān jiā nú hú shā bài jī yú huì hé bǎo, jū yōng guān shī shǒu. jìn nán zǐ bù dé zhé chū zhōng dū chéng mén. dà yuán qián jūn zhì zhōng zhì dōu, zhōng dōu jiè yán. cān zhī zhèng shì liáng wáng táng zhèn fǔ jīng chéng.
九月,千家奴、胡沙敗績於會河堡,居庸關失守。禁男子不得輒出中都城門。大元前軍至中至都,中都戒嚴。參知政事梁〈王堂〉鎮撫京城。
shí yuè, měi yè chū gēng zhèng, dōng xī běi tiān míng rú yuè chū chū, jīng yuè nǎi miè. yíng huò fàn lěi bì zhèn. shàng jīng liú shǒu tú dān yì qiǎn tóng zhī wū gǔ sūn wù tún jiāng bīng èr wàn wèi zhōng dōu. tài zhōu cì shǐ shù hǔ gāo qí tún tōng xuán mén wài. shàng xún fǔ zhū jūn. bà xuān dé xíng shěng.
十月,每夜初更正,東、西北天明如月初出,經月乃滅。熒惑犯壘壁陣。上京留守徒單鎰遣同知烏古孫兀屯將兵二萬衛中都。泰州刺史朮虎高琪屯通玄門外。上巡撫諸軍。罷宣德行省。
shí yī yuè, shā hé nán chén yán rén hǎo zàn. yǐ shàng jīng liú shǒu tú dān yì wèi yòu chéng xiàng. qiān zhōng dōu zài chéng jūn. hé shí liè hú shā hǔ qì xī jīng, zǒu hái jīng shī, jí yǐ wèi yòu fù yuán shuài, quán shàng shū zuǒ chéng. shì shí, dé xìng fǔ hóng zhōu chāng píng huái lái jìn shān fēng rùn mì yún fǔ níng jí níng, dōng guò píng luán, nán zhì qīng cāng, yóu lín huáng guò liáo hé, xī nán zhì xīn dài, jiē guī dà yuán. chū, tú dān yì qǐng tú huán chāng fǔ bǎi xìng rù nèi dì. shàng xìn liáng wáng táng yì, yǐ zé yì yuē: shì zì cù jìng tǔ yě. jí dà yuán yǐ dìng sān zhōu, shàng huǐ zhī. zhì shì, yì fù qǐng zhì xíng shěng shì yú dōng jīng, bèi bù yú. shàng bù yuè yuē: wú gù qiǎn dà chén, dòng yáo rén xīn. wèi jǐ, dōng jīng bù shǒu, shàng nǎi dà huǐ. yòu fù yuán shuài hú shā hǔ qǐng bīng èr wàn tún xuān dé, zhào yǔ sān qiān rén tún guī chuān. píng zhāng zhèng shì qiān jiā nú cān zhī zhèng shì hú shā zuò fù quán jūn, qiān jiā nú chú míng, hú shā zé shòu xián píng lù bīng mǎ zǒng guǎn. wàn hù rén guā tóu tún gǔ běi kǒu.
十一月,殺河南陳言人郝贊。以上京留守徒單鎰為右丞相。簽中都在城軍。紇石烈胡沙虎棄西京,走還京師,即以為右副元帥,權尚書左丞。是時,德興府、弘州、昌平、懷來、縉山、豐潤、密雲、撫寧、集寧,東過平、灤,南至清、滄,由臨潢過遼河,西南至忻、代,皆歸大元。初,徒單鎰請徒桓、昌、撫百姓入內地。上信梁〈王堂〉議,以責鎰曰:「是自蹙境土也。」及大元已定三州,上悔之。至是,鎰復請置行省事於東京,備不虞。上不悅曰:「無故遣大臣,動搖人心。」未幾,東京不守,上乃大悔。右副元帥胡沙虎請兵二萬屯宣德,詔與三千人屯媯川。平章政事千家奴、參知政事胡沙坐覆全軍,千家奴除名,胡沙責授咸平路兵馬總管。萬戶亻瓜頭屯古北口。
shí èr yuè, qiān shǎn xī liǎng lù hàn jūn wǔ qiān rén fù zhōng dōu. tài bǎo zhāng xíng jiǎn zuǒ chéng xiàng pū sàn duān sù jìn zhōng yì jūn shì. zuǒ chéng xiàng pū sàn duān bà.
十二月,簽陝西兩路漢軍五千人赴中都。太保張行簡、左丞相仆散端宿禁中議軍事。左丞相仆散端罷。
chóng qìng yuán nián zhēng yuè jǐ yǒu shuò, gǎi yuán, shè. sòng xià qiǎn shǐ lái hè. yòu fù yuán shuài hú shā hǔ qǐng tuì jūn tún nán kǒu, zhào shù qí zuì, miǎn zhī. sān yuè, dà hàn, yí shǐ cè lǐ zūn xū wèi xià guó wáng. yǐ yù shǐ dài fū fú xìng wèi cān zhī zhèng shì. cān zhī zhèng shì mèng zhù wèi yù shǐ dài fū. xià rén fàn jiā zhōu, yán ān lù bīng mǎ zǒng guǎn wán yán nú bì bǐng zhī. wǔ yuè, qiān shǎn xī yǒng gǎn jūn èr wàn rén, shè liáng jūn yī wàn rén, fù zhōng dōu. kuò shǎn xī mǎ. ān wǔ jūn dù shǐ zhì shì jiǎ xuàn qǐ fù cān zhī zhèng shì. cān zhī zhèng shì fú diǎn wèi shàng shū zuǒ chéng. zhào mài kōng míng chì dié. hé dōng shǎn xī dà jī, dòu mǐ qián shù qiān, liú fú mǎn yě. yǐ nán jīng liú shǒu pū sàn duān wèi hé nán shǎn xī ān fǔ shǐ, tí kòng jūn mǎ.
崇慶元年正月己酉朔,改元,赦。宋、夏遣使來賀。右副元帥胡沙虎請退軍屯南口,詔數其罪,免之。三月,大旱,遺使冊李遵頊為夏國王。以御史大夫福興為參知政事。參知政事孟鑄為御史大夫。夏人犯葭州,延安路兵馬總管完顏奴婢稟之。五月,簽陝西勇敢軍二萬人,射糧軍一萬人,赴中都。括陝西馬。安武軍度使致仕賈鉉起復參知政事。參知政事福典為尚書左丞。詔賣空名敕牒。河東、陝西大飢,斗米錢數千,流莩滿野。以南京留守仆散端為河南、陝西安撫使,提控軍馬。
qī yuè, yǒu fēng zì dōng lái, chuī bó yī duàn, gāo shù shí zhàng, fēi dòng rú lóng xíng, zhuì yú gǒng chén mén.
七月,有風自東來,吹帛一段,高數十丈,飛動如龍形,墜於拱辰門。
bā yuè, wàn qiū jié, yǐ bīng shì bù shè yàn.
八月,萬秋節,以兵事不設宴。
shí yuè, qū shè xī jīng liáo dōng běi jīng.
十月,曲赦西京、遼東、北京。
shí yī yuè, zhèn hé dōng nán lù nán jīng lù shǎn xī dōng lù shān dōng xī lù wèi zhōu hàn zāi.
十一月,賑河東南路、南京路、陝西東路、山東西路、衛州旱災。
shí èr yuè, xià guó wáng lǐ zūn xū xiè fēng cè.
十二月,夏國王李遵頊謝封冊。
zhì níng yuán nián zhēng yuè, zhèn hé dōng shǎn xī jī.
至寧元年正月,賑河東陝西飢。
èr yuè, zhào fǔ yù liáo dōng. zhī dà míng fǔ shì wū gǔ lùn yì móu bù guǐ, fú zhū.
二月,詔撫諭遼東。知大名府事烏古論誼謀不軌,伏誅。
sān yuè, tài yīn tài bái yǔ rì bìng jiàn, xiāng qù chǐ yú.
三月,太陰、太白與日並見,相去尺余。
wǔ yuè, gǎi yuán. zhào yù xián píng lù qì dān bù rén zhī xiào jù zhě. qǐ hú shā hǔ fù wèi yòu fù yuán shuài, lǐng wǔ wèi jūn sān qiān rén tún tōng xuán mén wài. shǎn xī dà hàn.
五月,改元。詔諭咸平路契丹部人之嘯聚者。起胡沙虎復為右副元帥,領武衛軍三千人屯通玄門外。陝西大旱。
liù yuè, xià rén fàn bǎo ān zhōu, shā cì shǐ, fàn qìng yáng fǔ, shā tóng zhī fǔ shì. yǐ hù bù shàng shū xū dǐng xíng bù shàng shū wáng wéi hàn wèi cān zhī zhèng shì.
六月,夏人犯保安州,殺刺史,犯慶陽府,殺同知府事。以戶部尚書胥鼎、刑部尚書王維翰為參知政事。
bā yuè, shàng shū zuǒ chéng wán yán yuán nú jiāng bīng bèi biān. zhào jūn guān jūn shì cì lài yǒu chà. dà wù, zhòu huì. zhì zhōng fú hǎi bié jiāng bīng tún chéng běi. xīn mǎo, hú shā hǔ jiǎo zhào yǐ zhū fǎn zhě, zhāo fú hǎi zhí ér shā zhī, duó qí bīng. rén chén, zì tōng xuán mén rù, shā zhī dà xìng fǔ tú dān nán píng xíng bù huì láng tú dān méi niān yú guǎng yáng mén xī. fú hǎi nán fú bǎo shàn yáng dōu tǒng shí gǔ nǎi lǜ zhòng jù zhàn, sǐ zhī. hú shā hǔ kòu dōng huá mén, qiǎn rén hū shǒu zhí qīn jūn bǎi hù dōng ér wǔ shí hù pú chá liù jīn, bù yīng. xǔ yǐ shì xí měng ān sān pǐn guān zhí, yì bù yīng. dōu diǎn jiǎn tú dān wèi hé zhuì ér chū, hù wèi xié liè póu suǒ qǐ mén, hú shā hǔ yǐ bīng rù gōng, jǐn suì wèi shì, dài yǐ qí dǎng, zì chēng jiān guó dōu yuán shuài. guǐ sì, bī shàng chū gōng. yǐ sù chē zài zhì gù dǐ, yǐ wǔ wèi jūn èr bǎi rén gù shǒu zhī. shàng gōng zuǒ fū rén zhèng shì wèi nèi zhí, zhǎng bǎo xǐ, wén nán, duān jū xǐ suǒ dài biàn. hú shā hǔ qiǎn huáng mén rù shōu xǐ, zhèng yuē: xǐ, tiān zǐ suǒ yòng, hú shā hǔ rén chén, qǔ jiāng hé wèi? huáng mén yuē: jīn tiān shí dà biàn, zhǔ shàng yóu qiě bù bǎo, kuàng xǐ hū? yù shì dāng sī zì tuō jì. zhèng lì shēng mà yuē: ruò bèi gōng zhōng jìn shì, ēn yù yóu lóng, jūn nán bù yǐ sǐ bào zhī, fǎn wèi nì shù duó xǐ yé! wǒ sǐ kě bì, xǐ bì bù yǔ. suì míng mù bù yǔ. huáng mén chū, hú shā hǔ zú qǔ xuān mìng zhī bǎo, wěi chú qí dǎng chǒu nú wèi dé zhōu fáng yù shǐ wū gǔ lùn duó lá shùn tiān jūn jié dù shǐ tí kòng sù zhí jiāng jūn tú dān jīn shòu yǒng dìng jūn jié dù shǐ, jí qí yú dǎng fán shù shí rén, jiē qiān gōng. suì shǐ huàn zhě lǐ sī zhōng hài shàng yú dǐ. yòu fèng yù hé shàng zuò shū jí zhào qí fù zuǒ chéng yuán nú yì shì, yuán nú yǐ jūn lái, bìng qí zi jiē shā zhī.
八月,尚書左丞完顏元奴將兵備邊。詔軍官、軍士賜賚有差。大霧,晝晦。治中福海別將兵屯城北。辛卯,胡沙虎矯詔以誅反者,招福海執而殺之,奪其兵。壬辰,自通玄門入,殺知大興府徒單南平、刑部會郎徒單沒拈於廣陽門西。福海男符寶鄯陽、都統石古乃率眾拒戰,死之。胡沙虎叩東華門,遣人呼守直親軍百戶冬兒、五十戶蒲察六斤,不應。許以世襲猛安三品官職,亦不應。都點檢徒單渭河縋而出,護衛斜烈掊鎖啟門,胡沙虎以兵入宮,盡遂衛士,代以其黨,自稱監國都元帥。癸巳,逼上出宮。以素車載至故邸,以武衛軍二百人錮守之。尚宮左夫人鄭氏為內職,掌寶璽,聞難,端居璽所待變。胡沙虎遣黃門入收璽,鄭曰:「璽,天子所用,胡沙虎人臣,取將何為?」黃門曰:「今天時大變,主上猶且不保,況璽乎?御侍當思自脫計。」鄭厲聲罵曰:「若輩宮中近侍,恩遇尤隆,君難不以死報之,反為逆豎奪璽耶!我死可必,璽必不與。」遂瞑目不語。黃門出,胡沙虎卒取「宣命之寶」,偽除其黨丑奴為德州防禦使、烏古論奪剌順天軍節度使、提控宿直將軍徒單金壽永定軍節度使,及其餘黨凡數十人,皆遷宮。遂使宦者李思中害上於邸。誘奉御和尚作書急召其父左丞元奴議事,元奴以軍來,並其子皆殺之。
jiǔ yuè jiǎ chén, xuān zōng jí wèi. dīng wèi, yì dǐ lín diàn, fú kū jǐn āi. chì yǐ lǐ gǎi zàng. hú shā hǔ qǐng fèi wèi shù rén, zhào bǎi guān yì yú cháo táng, yì zhě sān bǎi yú rén. tài zǐ shǎo fù ào tún zhōng xiào shì dú xué shì pú chá sī zhōng qǐng cóng fèi chù, hù bù shàng shū wǔ dū shí qiǎn tián tíng fāng děng sān shí rén qǐng jiàng wèi wáng hóu. tài zǐ tài bǎo zhāng xíng jiǎn qǐng yòng hàn chāng yì wáng jìn hǎi xī gōng gù shì, shì láng shǐ wán yán é chū děng shí rén qǐng jiàng fù wáng fēng. hú shā hǔ gù zhí qián yì, xuān zōng bù dé yǐ, nǎi jiàng fēng dōng hǎi jùn hóu. zhāo xuě dào líng yuán fēi lǐ shì chéng yù jiǎ shì.
九月甲辰,宣宗即位。丁未,詣邸臨奠,伏哭盡哀。敕以禮改葬。胡沙虎請廢為庶人,詔百官議於朝堂,議者三百餘人。太子少傅奧屯忠孝、侍讀學士蒲察思忠請從廢黜,戶部尚書武都、拾遣田庭芳等三十人請降為王侯。太子太保張行簡請用漢昌邑王、晉海西公故事,侍郎史完顏訛出等十人請降復王封。胡沙虎固執前議,宣宗不得已,乃降封東海郡侯。昭雪道陵元妃李氏、承御賈氏。
shí yuè xīn hài, yuán shuài yòu jiān jūn shù hǔ gāo qí shā hú shā hǔ yú qí dì. hú shā hǔ zhě, hé shí liè zhí zhōng yě. xuān zōng nǎi xià zhào xuē qí guān jué. zèng shí gǔ nǎi shùn zhōu cì shǐ, shàn yáng shùn tiān jūn jié dù fù shǐ, fán cóng èr rén jù zhàn zhě, qiān hù shǎng qián wǔ bǎi guàn, móu kè sān bǎi guàn, pú niǎn sàn jūn èr bǎi guàn, gè qiān guān liǎng jiē, zhàn méi zhě zèng shǎng fù qí jiā. dōng ér jiā lóng hǔ wèi shàng jiāng jūn, zài qiān sù jìn jiāng jūn. pú chá liù jīn jiā dìng yuǎn dà jiāng jūn wǔ wèi jūn qián xiá. shí gǔ nǎi zi shàng yòu, gěi fèng bā guàn shí, chì yǒu sī, qí qí nián shí wǔ yǐ wén. zhēn yòu sì nián, zhào zhuī fù wèi wáng shì yuē shào.
十月辛亥,元帥右監軍朮虎高琪殺胡沙虎於其第。胡沙虎者,紇石烈執中也。宣宗乃下詔削其官爵。贈石古乃順州刺史,鄯陽順天軍節度副使,凡從二人拒戰者,千戶賞錢五百貫,謀克三百貫,蒲輦散軍二百貫,各遷官兩階,戰沒者贈賞付其家。冬兒加龍虎衛上將軍,再遷宿進將軍。蒲察六斤加定遠大將軍、武衛軍鈐轄。石古乃子尚幼,給俸八貫石,敕有司,俟其年十五以聞。貞祐四年,詔追復衛王諡曰紹。
zàn yuē: wèi shào wáng zhèng luàn yú nèi, bīng bài yú wài, qí miè wáng yǐ yǒu zhēng yǐ. shēn shì guó cù, jì zhù wáng shī, nán qiān hòu bù fù jì zài. huáng cháo zhōng tǒng sān nián, hàn lín xué shì chéng zhǐ wáng è yǒu zhì lùn zhe, qiú dà ān chóng qìng shì bù kě dé, cǎi zhí dāng shí zhào lìng, gù jīn bù lìng shǐ dòu xiáng nián bā shí jiǔ, ěr mù cōng míng, néng jì yì jiù shì, cóng zhī dé èr shí yú tiáo. sī tiān tí diǎn zhāng zhèng zhī xiě zāi yì shí liù tiáo, zhāng chéng zhǐ jiā shǒu běn zài jiù shì wǔ tiáo, jīn lǐ bù shàng shū yáng yún yì rì lù sì shí tiáo, chén lǎo rì lù sān shí tiáo, cáng zài shǐ guǎn. tiáo jiàn suī duō, zhòng fù zhě sān zhī èr. wéi suǒ zài lǐ fēi wán yán kuāng dìng cè, dú jí qiān jiā nú bīng bài, hé shí liè zhí zhōng zuò nán, jí rì shí xīng biàn dì zhèn fēn kūn, bù xiāng bèi lì. jīn xiào qí chóng chū, shān qí fán zá. zhāng zōng shí lù xiáng qí qián shì, yí zōng shí lù xiáng qí hòu shì. yòu yú jīn zhǎng zòu mù nǚ guān dà míng jū shì wáng shì suǒ jì, dé zī míng fū rén yuán xǐ yī shì, fù zhe yú piān, yì kě yǐ cún qí gěng gài yún ěr.
贊曰:衛紹王政亂於內,兵敗於外,其滅亡已有徵矣。身弒國蹙,記注亡失,南遷後不復紀載。皇朝中統三年,翰林學士承旨王鶚有志論著,求大安、崇慶事不可得,採摭當時詔令,故金部令史竇祥年八十九,耳目聰明,能記憶舊事,從之得二十餘條。司天提點張正之寫災異十六條,張承旨家手本載舊事五條,金禮部尚書楊雲翼日錄四十條,陳老日錄三十條,藏在史館。條件雖多,重複者三之二。惟所載李妃、完顏匡定策,獨吉千家奴兵敗,紇石烈執中作難,及日食、星變、地震、氛昆,不相背盭。今校其重出,刪其繁雜。《章宗實錄》詳其前事,《宜宗實錄》詳其後事。又於金掌奏目女官大明居士王氏所紀,得資明夫人援璽一事,附著於篇,亦可以存其梗概云爾。