chéng cǎi rèn xióng xiáng kǒng fán zi zhěng fàn gǒng zhāng yòng zhí liú shū wáng xiāo yáng bó xióng xiōng bó yuān xiāo gòng wēn dí hǎn dì dá zhāng hàn rèn tiān chǒng
程寀 任熊祥 孔璠(子拯) 范拱 張用直 劉樞 王翛 楊伯雄(兄伯淵) 蕭貢 溫迪罕締達 張翰 任天寵
chéng cǎi, zì gōng bì, yàn zhī xī jīn rén. zǔ jì, shì liáo guǎng dé jūn jié dù shǐ. jì fán liù nán, fù zǐ jiē zhuó kē dì, shì zú hào qí jiā wèi chéng yī jǔ. jì cì zǐ sì mù, liáo chóng yì jūn jié dù shǐ. cǎi, sì mù zhī jì zǐ yě. zì yòu rú chéng rén. jí guān, dǔ xué, zhōng jìn shì jiǎ kē, lèi qiān diàn zhōng chéng. tiān fǔ qī nián, tài zǔ rù yàn, shòu shàng shū dōu guān yuán wài láng jǐn zhōu ān chāng lìng, lěi jiā qǐ jū láng, wèi shǐ guǎn xiū zhuàn, yǐ cóng jūn yǒu láo, jiā shào fǔ shǎo jiān. xī zōng shí, lì hàn lín dài zhì, jiān yòu jiàn yì dài fū. cǎi shàng shū yán shì, qí lüè yuē: diàn qián diǎn jiǎn sī, gǔ diàn yán huán wèi zhī rèn, suǒ yǐ sù jìn yù, zūn tiān zǐ bèi bù yú yě. chén xìng de jìn qīng guāng, cóng tiān zǐ guān shí tián zhī lǐ. bǐ jiàn bì xià xiào liè, fán yǔ wèi cóng chén, wú guì jiàn jiē dé zhí gōng shǐ chí zhú, ér shèng jià qí qū shā lì zhī dì, jiā zhī lín mù cóng yù, yì yǐ mí shī. shì rì zì mǎo jí shēn, bǎi guān shǐ chū shā mò, dú bù zhī chē jià hé zài. zhān wàng jiǔ zhī, shǐ yǒu qí lái bào, huáng dì cóng shù qí yǐ zhì xíng zài. qiè wéi gǔ tiān zǐ chū rù jǐng bì, qīng dào ér xíng. zhì yú chǔ tián yún mèng, hàn liè zhǎng yáng, jiē dà chén bīng wèi, yǐ bèi fēi cháng. bì xià yīng zǔ zōng fù tuō zhī zhòng, nài hé dú yǔ shù qí chū rù lín lù shā mò zhī zhōng, qián wú chì hòu, hòu wú yǔ wèi, shén fēi sù jìn yù zhī yì yě. chén yuàn bì xià shú jì zhī. hòu ruò fù liè, dāng yù jiè yǒu sī, tú shàng liè dì, jù qí kě fǒu, rán hòu xià lìng qīng dào ér xíng. zé chōng yào shāo píng zhī dì, wèi zhù bì zhī suǒ, jiǎn zhōng yì zhǎo yá zhī shì, tǒng yǐ qīn xìn fù xīn zhī chén, jǐng wèi zuǒ yòu. qí qí mí lù jì lái, rán hòu chí shè. réng xiān qiǎn sōu yuè lín sǒu, míng lì biāo zhì, wèi chū rù zhī chí dào. bù rán, hòu kǒng yí zōng cháo shè jì zhī yōu.
程寀,字公弼,燕之析津人。祖冀,仕遼廣德軍節度使。冀凡六男,父子皆擢科第,士族號其家為「程一舉」。冀次子四穆,遼崇義軍節度使。寀,四穆之季子也。自幼如成人。及冠,篤學,中進士甲科,累遷殿中丞。天輔七年,太祖入燕,授尚書都官員外郎、錦州安昌令,累加起居郎,為史館修撰,以從軍有勞,加少府少監。熙宗時,歷翰林待制,兼右諫議大夫。寀上疏言事,其略曰:「殿前點檢司,古殿岩環衛之任,所以肅禁御,尊天子、備不虞也。臣幸得近清光,從天子觀時畋之禮。比見陛下校獵,凡羽衛從臣,無貴賤皆得執弓矢馳逐,而聖駕崎嶇沙礫之地,加之林木叢郁,易以迷失。是日自卯及申,百官始出沙漠,獨不知車駕何在。瞻望久之,始有騎來報,皇帝從數騎已至行在。竊惟古天子出入警蹕,清道而行。至於楚畋雲夢,漢獵長楊,皆大陳兵衛,以備非常。陛下膺祖宗付託之重,奈何獨與數騎出入林麓沙漠之中,前無斥候,後無羽衛,甚非肅禁御之意也。臣願陛下熟計之。後若復獵,當預戒有司,圖上獵地,具其可否,然後下令清道而行。擇衝要稍平之地,為駐蹕之所,簡忠義爪牙之士,統以親信腹心之臣,警衛左右。俟其麋鹿既來,然後馳射。仍先遣搜閱林藪,明立標幟,為出入之馳道。不然,後恐貽宗朝社稷之憂。」
yòu yuē: chén fú dú táng shǐ, zhuī zūn gāo zǔ yǐ xià, shì hào huò jiā zhì shí bā zì. qián sòng dà zhōng xiáng fú jiān yì jiā zhì shí liù zì, wáng liáo yīn zhī, jìn bì xià yì shòu chóng tiān tǐ dào qīn míng wén wǔ shèng dé shí zì. chén qiè wèi rén chén yǐ guī měi bào shàng wèi zhōng, tiān zǐ yǐ zhuī chóng zǔ kǎo wèi xiào. tài zǔ wǔ yuán huáng dì shòu mìng kāi jī, bā nián zhī jiān, yǎn yǒu tiān xià, gōng dé mào shèng, zhèn gǔ wú qián, zhǐ shì wǔ yuán èr zì, lǐ huò wèi ān, hé yǐ shì jiāng lái? chén yuàn zhào yǒu sī dìng yì shì hào, shù jī shàng wèi zǔ zōng zài tiān zhī líng, shǐ gěng guāng pī liè, chuán yú wú qióng.
又曰:「臣伏讀唐史,追尊高祖以下,諡號或加至十八字。前宋大中祥符間亦加至十六字,亡遼因之,近陛下亦受『崇天體道欽明文武聖德』十字。臣竊謂人臣以歸美報上為忠,天子以追崇祖考為孝。太祖武元皇帝受命開基,八年之間,奄有天下,功德茂盛,振古無前,止諡『武元』二字,理或未安,何以示將來?臣願詔有司定議諡號,庶几上慰祖宗在天之靈,使耿光丕烈,傳於無窮。」
yòu yuē: gǔ zhě tiān zǐ jiē yǒu xún shòu, wú fēi shì zhě. huò xǐng chá fēng sú, huò shěn lǐ yuān yù, huò wèn mín jí kǔ, yǐ bù xuān dé zé, jiē xún shòu zhī míng yě. guó jiā zhào xìng, chéng kǒng jùn guó xīn mín, zhú mò qì běn, xí jiù rǎn zhī wū, shē chǐ zhà wěi, huò yǒu bù míng zhī yù, tiě làn zhī xíng, huò lì yì wú shí, sì mín shī yè. jīn luán hé xǐng fāng, jiāng xiàn gǔ xíng shì, chén yuàn tiān xīn dòng zhào, wěi zhī zhǎng èr, lí zhèng fēng sú, huò zhì guǐ xiá, yǐ shēn yuān wǎng, huò qiǎn shǐ jùn guó, wèn mín wú gào, jiē gǔ xún shòu zhī shì. xī hàn zhāo dì wèn jí kǔ, guāng wǔ qiú mín mò, rú cǐ zé hé qì tōng, tiān xià pī píng kě zuò ér dài yě.
又曰:「古者天子皆有巡狩,無非事者。或省察風俗,或審理冤獄,或問民疾苦,以布宣德澤,皆巡狩之名也。國家肇興,誠恐郡國新民,逐末棄本,習舊染之污,奢侈詐偽,或有不明之獄,僣濫之刑,或力役無時,四民失業。今鑾輅省方,將憲古行事,臣願天心洞照,委之長貳,釐正風俗,或置匭匣,以申冤枉,或遣使郡國,問民無告,皆古巡狩之事。昔漢昭帝問疾苦,光武求民瘼,如此則和氣通,天下丕平可坐而待也。」
yòu yuē: chén wén, shàn yī zhě bù shì tā rén zhī féi jí, chá qí mài zhī bìng fǒu ér yǐ shàn jì tiān xià zhě bù shì tiān xià zhī ān wēi, chá qí jì gāng lǐ fǒu ér yǐ. tiān xià zhě rén yě, ān wēi zhě féi jí yě, jì gāng zhě mài yě, mài bù bìng suī jí bù hài, mài bìng ér féi zhě wēi yǐ. shì gù, sì zhī suī wú gù, bù zú shì yě, mài ér yǐ yǐ. tiān xià suī wú shì, bù zú jīn yě, gāng jì ér yǐ yǐ. shàng shū shěng, tiān zǐ hóu shé zhī guān, gāng jì zài yān. chén yuàn zhào shàng shū shěng, jiè lì bǎi guān, gè yáng qí zhí, yǐ lì gāng jì. rú lì bù tiān guān yǐ jìn xián tuì bù xiào wèi rèn, chéng shǐ shēng chù yǒu kē, rèn dé qí rén, zé gāng jì lǐ ér mín shòu qí cì, qián dài xìng tì, wèi shǐ bù yóu cǐ zhě.
又曰:「臣聞,善醫者不視他人之肥瘠,察其脈之病否而已;善計天下者不視天下之安危,察其紀綱理否而已。天下者人也,安危者肥瘠也,紀綱者脈也,脈不病雖瘠不害,脈病而肥者危矣。是故,四肢雖無故,不足恃也,脈而已矣。天下雖無事,不足矜也,綱紀而已矣。尚書省,天子喉舌之官,綱紀在焉。臣願詔尚書省,戒勵百官,各揚其職,以立綱紀。如吏部天官以進賢退不肖為任,誠使升黜有科,任得其人,則綱紀理而民受其賜,前代興替,未始不由此者。」
yòu yuē: yú shùn bù gào ér qǔ èr fēi. dì kù qǔ sì fēi, fǎ tiān zhī sì xīng. zhōu wén wáng yī hòu sān fū rén, pín yù yǒu shù. xuǎn qiú shū yuàn yǐ chōng hòu gōng, dì wáng zhī zhì yě. rán nǚ wú měi è, rù gōng jiàn dù, bì xià yù guǎng sì xù, bù kě bù zhī ér gào jiè zhī.
又曰:「虞舜不告而娶二妃。帝嚳娶四妃,法天之四星。周文王一後、三夫人,嬪御有數。選求淑媛以充後宮,帝王之制也。然女無美惡,入宮見妒,陛下欲廣嗣續,不可不知而告戒之。」
yòu yuē: chén fú jiàn běn cháo fù yǒu sì hǎi, lǐ lè zhì dù, mò bù yī xīn. gōng jìn zhī zhì, shàng wèi yán mì, xū lì jiàn zú zhī bèi, jiē dé chū rù, mò yǒu ā zhǐ, zhì xiáo hùn ér wú bié. suī yǒu lán rù zhī fǎ, jiǔ shàng wèi xíng, shén fēi yán jìn wèi míng fǎ lìng zhī yì, bì xià bù kě bù zhī ér bì xíng.
又曰:「臣伏見本朝富有四海,禮樂制度,莫不一新。宮禁之制,尚未嚴密,胥吏健卒之輩,皆得出入,莫有呵止,至淆混而無別。雖有闌入之法,久尚未行,甚非嚴禁衛、明法令之意,陛下不可不知而必行。」
shū zòu, shàng jiā nà zhī, yú shì shǐ mìng yǒu sī yì zēng shàng tài zǔ zūn shì. huáng tǒng bā nián shí èr yuè, yóu hàn lín shì jiǎng xué shì wèi héng hǎi jūn jié dù shǐ, yí zhāng dé jūn jié dù shǐ. zú guān, nián liù shí èr. cǎi gāng zhí gěng jiè, bù chǎn fèng quán guì yǐ xī gǒu jìn, yǒu gǔ jūn zǐ zhī fēng yún.
疏奏,上嘉納之,於是始命有司議增上太祖尊諡。皇統八年十二月,由翰林侍講學士為橫海軍節度使,移彰德軍節度使。卒官,年六十二。寀剛直耿介,不諂奉權貴以希苟進,有古君子之風雲。
rèn xióng xiáng, zì zi rén. bā dài zǔ huán, wèi hòu táng zǎi xiàng. huán sūn ruì, suí shí jìn běi qiān, suì wèi yàn rén. xióng xiáng dēng liáo tiān qìng bā nián jìn shì dì, wèi shū mì yuàn lìng shǐ. tài zǔ píng yàn, yǐ qí dì bì sòng, xióng xiáng zhì biàn, shòu wǔ dāng chéng. sòng fǎ, xīn fù guān bù lí wù, xióng xiáng yán yú jùn shǒu yáng xī yuē: jì bù yǔ shì, qǐng zhǐ gěi bàn fèng yǐ yǎng qīn. xī suī bù xǔ, ér xǐ qí lián. jīn rén qǔ jūn fáng zhōu, xióng xiáng guī cháo, fù wèi shū mì yuàn lìng shǐ. shí xī jīng liú shǒu gāo qìng yì shè yuàn shì, wú gǎn wǔ qí yì zhě, xióng xiáng wèi cháng ā yì shì zhī. qí hòu dù chōng liú kuò tóng zhī yān jīng xíng shěng, fǎ zhì wèi yī, rì yǒu yì lùn, xióng xiáng wèi shé zhōng zhī. lì shēn cí zhōu cì shǐ, kāi fēng shǎo yǐn, xíng tái gōng bù láng zhōng, tóng zhī biàn jīng liú shǒu shì. tiān dé chū, wèi shān dōng dōng lù zhuǎn yùn shǐ, gǎi zhèn xī jūn jié dù shǐ. shì shí, zhào xú wén zhāng hóng xìn tǎo dōng hǎi xiàn, hóng xìn dòu liú, chēng jí bù jìn, jué zhàng èr bǎi. xióng xiáng bèi zhào wèi huì shì zhǔ wén, yǐ shì bù bì nán chén zhī zhí wèi fù tí. jí yù shì, xióng xiáng fù yǐ shǎng fá zhī lìng xìn rú sì shí wèi fù tí, hǎi líng dà xǐ, yǐ wèi hàn lín shì dú xué shì. dà dìng chū, qǐ wèi tài zǐ shǎo shī. shí qì dān zéi wō wò qiè hào, běi bǐ yòng bīng wèi xī, shàng yǐ wèi yōu, zhào gōng qīng bǎi guān yì suǒ yǐ zhāo fá zhī yí. zhòng jiē yì yì, xióng xiáng xú jìn yuē: bì xià yǐ láo mín wèi yōu, yòng bīng wèi zhòng, mò ruò yǐ ēn xìn zhāo huái zhī. shàng wèn: shú kě shǐ zhě? duì yuē: chén suī lǎo, píng guó wēi líng, shàng kān yī xíng. shàng yuē: qīng lǎo yǐ, wú fán wèi cǐ. qī nián, fù zhì shì. xióng xiáng shì mǔ yǐ xiào wén, mǔ méi shí, xióng xiáng nián yǐ qī shí, bù shí sān rì, rén jiē chēng zhī. zú yú jiā.
任熊祥,字子仁。八代祖圜,為後唐宰相。圜孫睿,隨石晉北遷,遂為燕人。熊祥登遼天慶八年進士第,為樞密院令史。太祖平燕,以其地畀宋,熊祥至汴,授武當丞。宋法,新附官不厘務,熊祥言於郡守楊皙曰:「既不與事,請止給半俸以養親。」皙雖不許,而喜其廉。金人取均、房州,熊祥歸朝,復為樞密院令史。時西京留守高慶裔攝院事,無敢忤其意者,熊祥未嘗阿意事之。其後杜充、劉筈同知燕京行省,法制未一,日有異論,熊祥為折衷之。歷深、磁州刺史,開封少尹,行台工部郎中,同知汴京留守事。天德初,為山東東路轉運使,改鎮西軍節度使。是時,詔徐文、張弘信討東海縣,弘信逗遛,稱疾不進,決杖二百。熊祥被詔為會試主文,以「事不避難臣之職」為賦題。及御試,熊祥復以「賞罰之令信如四時」為賦題,海陵大喜,以為翰林侍讀學士。大定初,起為太子少師。時契丹賊窩斡竊號,北鄙用兵未息,上以為憂,詔公卿百官議所以招伐之宜。眾皆異議,熊祥徐進曰:「陛下以勞民為憂,用兵為重,莫若以恩信招懷之。」上問:「孰可使者?」對曰:「臣雖老,憑國威靈,尚堪一行。」上曰:「卿老矣,無煩為此。」七年,復致仕。熊祥事母以孝聞,母沒時,熊祥年已七十,不食三日,人皆稱之。卒於家。
kǒng fán, zì wén lǎo, zhì shèng wén xuān wáng sì shí jiǔ dài sūn, gù sòng cháo fèng láng xí fēng duān yǒu dì duān cāo zhī zǐ. qí fù chāng sān nián bǔ dí gōng láng, xí fēng yǎn shèng gōng, zhǔ guǎn sì shì. tiān huì shí wǔ nián, qí guó fèi. xī zōng jí wèi, xìng zhì dù lǐ lè, lì kǒng zǐ miào yú shàng jīng. tiān juàn sān nián, zhào qiú kǒng zǐ hòu, jiā fán chéng fèng láng, xí fēng yǎn shèng gōng, fèng sì shì. shì shí, xī zōng pō dú lùn yǔ shàng shū chūn qiū zuǒ shì chuán jí zhū shǐ tōng lì táng lǜ, yǐ yè nǎi bà. huáng tǒng yuán nián sān yuè wù wǔ, shàng yè diàn kǒng zǐ miào, běi miàn zài bài, gù wèi shì chén yuē: zhèn yòu nián yóu yì, bù zhī zhì xué, suì yuè yú mài, shēn yǐ wèi huǐ. dà fán wèi shàn, bù kě bù miǎn. kǒng zǐ suī wú wèi, qí dào kě zūn, wàn shì gāo yǎng rú cǐ. huáng tǒng sān nián, fán zú. zi zhěng xí fēng, jiā wén lín láng.
孔璠,字文老,至聖文宣王四十九代孫,故宋朝奉郎襲封端友弟端操之子。齊阜昌三年補迪功郎,襲封衍聖公,主管祀事。天會十五年,齊國廢。熙宗即位,興制度禮樂,立孔子廟於上京。天眷三年,詔求孔子後,加璠承奉郎,襲封衍聖公,奉祀事。是時,熙宗頗讀《論語》、《尚書》、《春秋左氏傳》及諸史、《通曆》、《唐律》,乙夜乃罷。皇統元年三月戊午,上謁奠孔子廟,北面再拜,顧謂侍臣曰:「朕幼年游佚,不知志學,歲月逾邁,深以為悔。大凡為善,不可不勉。孔子雖無位,其道可尊,萬世高仰如此。」皇統三年,璠卒。子拯襲封,加文林郎。
zhěng zì yuán jì. tiān dé èr nián, dìng xí fēng yǎn shèng gōng fèng gé, yǒu jiā yú cháng pǐn. shì suì lì guó zi jiān, jiǔ zhī, jiā zhěng chéng zhí láng. dà dìng yuán nián zú. dì zǒng xí fēng, jiā wén lín láng.
拯字元濟。天德二年,定襲封衍聖公俸格,有加於常品。是歲立國子監,久之,加拯承直郎。大定元年卒。弟總襲封,加文林郎。
zǒng zì yuán huì. dà dìng èr shí nián, zhào zǒng zhì jīng shī, yù yǔ zhī guān. shàng shū shěng zòu: zǒng zhǔ xiān shèng sì shì, ruò jiā rèn shǐ, shǒu fèng yǒu què. shàng yuē: rán. nǎi shòu qū fù xiàn lìng. míng chāng yuán nián zú. zi yuán cuò xí fēng, jiā wén lín láng.
總字元會。大定二十年,召總至京師,欲與之官。尚書省奏:「總主先聖祀事,若加任使,守奉有闕。」上曰:「然。」乃授曲阜縣令。明昌元年卒。子元措襲封,加文林郎。
yuán cuò zì mèng dé. sān nián sì yuè zhào yuē: yǎn shèng gōng shì sì pǐn, jiē zhǐ bā pǐn, bù chēng. kě chāo qiān zhōng yì dài fū, yǒng zhe yú lìng. sì nián bā yuè dīng wèi, zhāng zōng xíng shì diàn lǐ, běi miàn zài bài, qīn wáng bǎi guān liù xué shēng yuán péi wèi. chéng ān èr nián zhēng yuè, zhào yuán cuò jiān qū fù xiàn lìng, réng shì xí. yuán cuò lì shì xuān zōng āi zōng, hòu guī dà yuán zhōng yān.
元措字夢得。三年四月詔曰:「衍聖公視四品,階止八品,不稱。可超遷中議大夫,永著於令。」四年八月丁未,章宗行釋奠禮,北面再拜,親王、百官、六學生員陪位。承安二年正月,詔元措兼曲阜縣令,仍世襲。元措歷事宣宗、哀宗,後歸大元終焉。
sì shí bā dài duān fǔ zhě, míng chāng chū, xué shì dǎng huái yīng jiàn qí nián dé jù gāo, dú shū lè dào, gāi tōng gǔ xué. zhào zhì jīng shī, tè cì wáng zé bǎng jí dì, chú jiāng shì láng xiǎo xué jiào shòu, yǐ zhǔ bù bàn fèng zhì shì.
四十八代端甫者,明昌初,學士党懷英薦其年德俱高,讀書樂道,該通古學。召至京師,特賜王澤榜及第,除將仕郎、小學教授,以主簿半俸致仕。
fàn gǒng, zì qīng shū, jì nán rén. jiǔ suì néng shǔ wén, shēn yú yì xué. sòng mò dēng jìn shì dì, diào guǎng jì jūn cáo, quán bāng yàn pì wèi shū jì, shè xué shì. liú yù zhèn dōng píng, gǒng zhuàn yè miào wén, yù qí zhī, shēn jiā shǎng shí. gǒng xiàn liù zhēn.
范拱,字清叔,濟南人。九歲能屬文,深於《易》學。宋末登進士第,調廣濟軍曹,權邦彥闢為書記,攝學事。劉豫鎮東平,拱撰謁廟文,豫奇之,深加賞識。拱獻《六箴》。
qí guó jiàn, lèi zhuó zhōng shū shè rén. shàng chū zhèng lù shí wǔ piān: yī yuē dé mín, èr yuē mìng jiāng, sān yuē jiǎn lǐ, sì yuē nà jiàn, wǔ yuē yuǎn tú, liù yuē zhì luàn, qī yuē jǔ xián, bā yuē shǒu lìng, jiǔ yuē yán wèn, shí yuē wèi shèn, shí yī yuē jié xiáng ruì shí èr yuē jiè léi tóng, shí sān yuē yòng rén, shí sì yuē yù jiāng, shí wǔ yuē yù jūn. yù nà qí shuō ér bù néng jǐn yòng yě. jiǔ zhī, quán shàng shū yòu chéng, jìn zuǒ chéng, jiān mén xià shì láng.
齊國建,累擢中書舍人。上《初政錄》十五篇:一曰《得民》,二曰《命將》,三曰《簡禮》,四曰《納諫》,五曰《遠圖》,六曰《治亂》,七曰《舉賢》,八曰《守令》,九曰《延問》,十曰《畏慎》,十一曰《節祥瑞》十二曰《戒雷同》,十三曰《用人》,十四曰《御將》,十五曰《御軍》。豫納其說而不能盡用也。久之,權尚書右丞,進左丞,兼門下侍郎。
yù yǐ shén yī shuì mín, míng wèi gǔ fǎ, qí shí póu liǎn, ér xíng fǎ yán jí, lì yín yuán wèi bào. mín jiǔ lí bīng gé, yì qióng kùn, xiàn zuì zhě zhòng, jìng nèi kǔ zhī. yòu chéng xiàng zhāng xiào chún jí gǒng xiōng shì láng xùn, jí yán qí bì, qǐng réng yīn lǚ mǔ zhī fǎ, yù bù cóng. xùn zuò biǎn guān, zì shì wú fù gǎn yán zhě. gǒng yuē: wú yán zhī zé wèi dǎng xiōng, bù yán zé bǎi xìng kùn bì. wú zhí zhèng yě, níng wèi bǎi xìng yán zhī. nǎi shàng shū, qí dà lüè yǐ wèi guó jiā chéng wáng sòng zhòng liǎn bì, shén yī shuì mín, běn wù yōu xù, guān lì fèng xíng tài jí, qū mín fàn jìn, fēi zhǎng jiǔ jì yě. yù suī wèi jí cóng, ér yì bù jiā qiǎn. gǒng lìng xíng bù tiáo shàng zhū lù yǐ shuì dǐ zuì zhě fán qiān yú rén, yù jiàn qí duō, nǎi gèng wèi wǔ děng shuì fǎ, mín yóu yǐ wèi zhòng yě.
豫以什一稅民,名為古法,其實裒斂,而刑法嚴急,吏夤緣為暴。民久罹兵革,益窮困,陷罪者眾,境內苦之。右丞相張孝純及拱兄侍郎巽,極言其弊,請仍因履畝之法,豫不從。巽坐貶官,自是無復敢言者。拱曰:「吾言之則為黨兄,不言則百姓困弊。吾執政也,寧為百姓言之。」乃上疏,其大略以為「國家懲亡宋重斂弊,什一稅民,本務優恤,官吏奉行太急,驅民犯禁,非長久計也」。豫雖未即從,而亦不加譴。拱令刑部條上諸路以稅抵罪者凡千餘人,豫見其多,乃更為五等稅法,民猶以為重也。
qí fèi, liáng wáng zōng bì lǐng xíng tái shěng shì, gǒng wèi guān shǔ. zōng bì fǎng qiú bǎi xìng lì bìng, gǒng yǐ jiǎn shuì wèi qǐng, zōng bì cóng zhī, jiǎn jiù sān fēn zhī yī, mín shǐ sū xī. gǒng shèn xǔ kě, ér tuī gǔ shì, lǐ nán zhāng fǔ liú zhǎng yán jiē gǒng jiàn yě. zhǎng yán zì rǔ zhōu jiá chéng jiǔ jiān zhuó shěng láng, rén bù zhī qí suǒ yǐ jìn, gǒng yì bù zì yán yě. yǐ jiǔ bìng qǐ jìn jùn, chú zī zhōu cì shǐ. huáng tǒng sì nián, yǐ jí qiú tuì, yǐ tōng yì dài fū zhì shì. zhāi jū dú shū, hǎn duì qī zǐ.
齊廢,梁王宗弼領行台省事,拱為官屬。宗弼訪求百姓利病,拱以減稅為請,宗弼從之,減舊三分之一,民始蘇息。拱慎許可,而推轂士,李南、張輔、劉長言皆拱薦也。長言自汝州郟城酒監擢省郎,人不知其所以進,拱亦不自言也。以久病乞近郡,除淄州刺史。皇統四年,以疾求退,以通議大夫致仕。齋居讀書,罕對妻子。
shì zōng zài jì nán wén qí míng. dà dìng chū, gǒng shàng fēng shì. qī nián, zhào fù què, chú tài cháng qīng. yì jiāo sì. huò yǒu yán qián dài dōu zhǎng ān jí biàn luò, yǐ tài huá děng shān liè wèi wǔ yuè, jīn jì dōu yàn, dāng bié yì wǔ yuè míng. sì liáo qǔ sōng gāo shū zhōu dōu fēng hào, yǐ wú yuè wèi xī yuè. gǒng yǐ wèi fēi shì, yì lüè yuē: xuān yuán jū shàng gǔ, zài héng shān zhī xī, shùn jū pú bǎn, zài huá shān zhī běi. yǐ cǐ yán zhī, wèi cháng jù suǒ dōu ér gǎi yuè sì yě. hòu suì bù gǎi. gǒng cháng yán: lǐ guān dāng shǒu lǐ, fǎ guān dāng shǒu fǎ, ruò hàn zhāng shì zhī kě wèi néng shǒu fǎ yǐ. gù qí yì lùn què rán bù kě yí duó. jiǔ nián, fù zhì shì, zú yú jiā, nián qī shí sì.
世宗在濟南聞其名。大定初,拱上封事。七年,召赴闕,除太常卿。議郊祀。或有言前代都長安及汴、洛,以太、華等山列為五嶽,今既都燕,當別議五嶽名。寺僚取《崧高》疏「周都酆鎬,以吳岳為西嶽」。拱以為非是,議略曰:「軒轅居上谷,在恆山之西,舜居蒲坂,在華山之北。以此言之,未嘗據所都而改岳祀也。」後遂不改。拱嘗言:「禮官當守禮,法官當守法,若漢張釋之可謂能守法矣。」故其議論確然不可移奪。九年,復致仕,卒於家,年七十四。
zhāng yòng zhí, lín huáng rén. shǎo yǐ xué xíng chēng. liáo wáng zōng gàn wén zhī, yán zhì mén xià, hǎi líng yǔ qí xiōng chōng jiē cóng zhī xué. tiān juàn èr nián, yǐ jiào zōng zi cì jìn shì jí dì, chú lǐ bù láng zhōng. huáng tǒng sì nián, wèi xuān huī pàn guān, lì héng hǎi jūn jié dù fù shǐ, gǎi níng zhōu cì shǐ. hǎi líng jí wèi, zhào wèi qiān shū huī zhèng yuàn shì tài cháng qīng tài zǐ zhān shì. hǎi líng cháng wèi yòng zhí yuē: zhèn suī bù néng bó tōng jīng shǐ, yì cū yǒu suǒ wén, jiē qīng píng xī fǔ dǎo zhī lì. tài zǐ fāng jiù xué, yí shàn dǎo zhī. zhèn fù zǐ bìng shòu qīng xué, yì rú zhě zhī róng yě. wèi hè sòng guó zhēng dàn shǐ, zú yú biàn. hǎi líng shēn dào xī zhī, qiǎn shǐ yíng hù qí sàng, guān gěi dào tú fèi. sàng zhì, qīn lín diàn, cì qián qiān wàn. qí yǎng zi shǐ qī suì, tè shòu wǔ yì jiāng jūn.
張用直,臨潢人。少以學行稱。遼王宗干聞之,延置門下,海陵與其兄充皆從之學。天眷二年,以教宗子賜進士及第,除禮部郎中。皇統四年,為宣徽判官,歷橫海軍節度副使,改寧州刺史。海陵即位,召為簽書徽政院事、太常卿、太子詹事。海陵嘗謂用直曰:「朕雖不能博通經史,亦粗有所聞,皆卿平昔輔導之力。太子方就學,宜善導之。朕父子並受卿學,亦儒者之榮也。」為賀宋國正旦使,卒於汴。海陵深悼惜之,遣使迎護其喪,官給道途費。喪至,親臨奠,賜錢千萬。其養子始七歲,特授武義將軍。
liú shū, zì jū zhōng, tōng zhōu sān hé rén. shǎo yǐ liáng jiā zǐ cóng jūn, tún hé jiān. tóng bèi jiē qí shè, dú shū kè yì jīng shǐ. dēng tiān juàn èr nián jìn shì, diào táng shān zhǔ bù. gǎi fēi hú lìng, wèi zhōu cì shǐ shì gōng tān wū wú suǒ gù jì, shǔ yì jiē yàn kǔ zhī, shū yī wú suǒ yīng, nǎi zhí yǐ tā shì xì yù, jiāng zhì zhī sǐ. jùn rén yǒu lián shū zhě, dǎo shū tuō zǒu, sù yú cháo. huì lián chá shǐ zhì, shǒu cuì ér xià jiē dǐ zuì fèi, dú shū zhì zhuàng rù yōu děng, liè qiān fèng zhí dài fū. zhāng hào yíng jiàn yān jīng gōng shì, xuǎn shū fēn zhì gōng yì. qiān shàng shū xíng bù yuán wài láng, jū zhì tài yuán yǐn tú dān a lǐ chū hǔ fǎn zhuàng, xún rì yù jù. zhuǎn gōng bù láng zhōng, jìn běn bù shì láng. zhèng lóng mò, cóng jūn hái zì jiāng shàng. dà dìng chū, yǔ zuǒ sī láng zhōng wáng wèi yòu sī yuán wài láng wáng quán jù chū bǔ wài, shū wèi nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ shì. chū, shì zōng yù fù yòng shū děng, yù shǐ tái zòu: shū děng zài zhèng lóng shí jiē yǐ qiǎo jìn, bài fǎ dù zhèng, rén duō yuàn jí zhī. shàng yǐ shū děng pō gàn jì, yóu yòng zhī, jiè zhī yuē: néng quān xīn gǎi guò, bì jiā shēng zhuó. bù rán, zé chì rǔ děng yǐ. shì shí, ā lēi gēn yàn zhōng wèi nán jīng dū zhuǎn yùn shǐ, bù xián lì shì, gù yòng shū yǐ zuǒ zhī. qiān shān dōng lù zhuǎn yùn shǐ, gǎi zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ. dà dìng sì nián, zú yú guān.
劉樞,字居中,通州三河人。少以良家子從軍,屯河間。同輩皆騎射,獨樞刻意經史。登天眷二年進士,調唐山主簿。改飛狐令,蔚州刺史恃功貪污無所顧忌,屬邑皆厭苦之,樞一無所應,乃摭以他事系獄,將致之死。郡人有憐樞者,導樞脫走,訴於朝。會廉察使至,守倅而下皆抵罪廢,獨樞治狀入優等,躐遷奉直大夫。張浩營建燕京宮室,選樞分治工役。遷尚書刑部員外郎,鞫治太原尹徒單阿里出虎反狀,旬日獄具。轉工部郎中,進本部侍郎。正隆末,從軍還自江上。大定初,與左司郎中王蔚、右司員外郎王全俱出補外,樞為南京路轉運使事。初,世宗欲復用樞等,御史台奏:「樞等在正隆時皆以巧進,敗法蠹政,人多怨嫉之。」上以樞等頗幹濟,猶用之,戒之曰:「能悛心改過,必加升擢。不然,則斥汝等矣。」是時,阿勒根彥忠為南京都轉運使,不閒吏事,故用樞以佐之。遷山東路轉運使,改中都路轉運使。大定四年,卒於官。
wáng xiāo, zì xiāo rán, zhuō zhōu rén yě. dēng huáng tǒng èr nián jìn shì dì, yóu shàng shū shěng lìng shǐ chú tóng zhī bà zhōu shì. lèi qiān xíng bù yuán wài láng. zuò qǐng zhǔ gù rén jiān zuì, zhàng sì shí, jiàng shòu tài dìng jūn jié dù fù shǐ. sì qiān dà xìng fǔ zhì zhōng, shòu hù bù shì láng. shì zōng wèi zǎi chén yuē: wáng xiāo qián wèi wài guān, wén yǒu gāng zhí míng. jīn wén zhuān wù chū zuì wèi yīn dé, shì duō fēi lǐ cóng qīng. yòu qiǎo xìng tōu ān, ruò guǒ gāng zhí, zé dāng wàng shēn yǐ wèi guó, lǚ zhèng yǐ wú piān, hé bì mài fǎ yǐ jiǎo fú yé? xún mìng zhèn jì mì yún děng sān shí liù xiàn měng ān rén hù, mào qǐng sù sān wàn yú shí, wèi shàng shū shěng zòu duó guān yī jiē, chū wèi tóng zhī běi jīng liú shǒu shì. shàng yuē: rén duō yán wáng xiāo néng guān, yǐ zhèn guān zhī, fán shì bù kěn jǐn lì, zhí yī lǎo jiān ěr. èr shí sì nián, qiān liáo dōng lù zhuǎn yùn shǐ. suì yú, gǎi xiǎn dé jūn jié dù shǐ. yǐ qián rèn zhuǎn yùn shǐ zhuāi rǔ cāng shǐ wáng qí zhì sǐ, zhuī liǎng guān jiě zhí, chì zhàng qī shí, jiàng shòu zhèng zhōu fáng yù shǐ.
王翛,字翛然,涿州人也。登皇統二年進士第,由尚書省令史除同知霸州事。累遷刑部員外郎。坐請囑故人奸罪,杖四十,降授泰定軍節度副使。四遷大興府治中,授戶部侍郎。世宗謂宰臣曰:「王翛前為外官,聞有剛直名。今聞專務出罪為陰德,事多非理從輕。又巧幸偷安,若果剛直,則當忘身以為國,履正以無偏,何必賣法以徼福耶?」尋命賑濟密雲等三十六縣猛安人戶,冒請粟三萬餘石,為尚書省奏奪官一階,出為同知北京留守事。上曰:「人多言王翛能官,以朕觀之,凡事不肯盡力,直一老奸耳。」二十四年,遷遼東路轉運使。歲余,改顯德軍節度使。以前任轉運使拽辱倉使王祺致死,追兩官解職,敕杖七十,降授鄭州防禦使。
zhāng zōng jí wèi, zhuó tóng zhī dà xìng fǔ shì. shěn lù guān zòu, xiāo qián rèn xiǎn dé jié lián gāng zhí, jūn lì liǎn jī, wú sòng yù. qiān lǐ bù shàng shū, jiān dà lǐ qīng. shǐ sòng hái, huì gǎi zàng tài shī guǎng píng jùn wáng tú dān zhēn. zhēn, zhāng zōng mǔ xiào yì huáng hòu fù yě. dì yù yòng qián dài gù shì, bān jiàn gǔ chuī yǔ bǎo děng yí wèi. zǎi chén yǐ zhēn yǔ shì xī zōng zhū sǐ, yì nán zhī. yú shì zhào xià lǐ guān yì. xiāo yán: jìn zàng chéng xiàng wáng dǎo, gěi qián hòu yǔ bǎo gǔ chuī wǔ bì bān jiàn bǎi rén. táng yǐ lái, dà jià lǔ bù yǒu bān jiàn, qí wáng gōng yǐ xià lǔ bù bìng wú bān jiàn, jiān yǔ bǎo fēi chén xià suǒ yí yòng, guó cháo zàng dà chén yì wú zhī. shàng xiān zhī táng zàng dà chén lǐ jìng děng jiē yòng bān jiàn yǔ bǎo, nù yuē: diǎn gù suǒ wú, gù kě cóng, rán yòng zhī yì bù guò lǐ. yī rì, zhào xiāo jí jiàn yì dài fū jiān lǐ bù shì láng zhāng wěi yì diàn mén, yù zhī yuē: cháo tíng zhī shì, rǔ jiàn guān lǐ guān jí dāng biàn xī. qiě xiǎo mín yán kě cǎi, zhèn shàng cóng zhī, kuàng qīng děng hū? zì jīn yì shì, wú dàn fù hé shàng shū shěng.
章宗即位,擢同知大興府事。審錄官奏,翛前任顯德潔廉剛直,軍吏斂跡,無訟獄。遷禮部尚書,兼大理卿。使宋還,會改葬太師廣平郡王徒單貞。貞,章宗母孝懿皇后父也。帝欲用前代故事,班劍、鼓吹、羽葆等儀衛。宰臣以貞與弒熙宗誅死,意難之。於是詔下禮官議。翛言:「晉葬丞相王導,給前後羽葆、鼓吹、武賁、班劍百人。唐以來,大駕鹵簿有班劍,其王公以下鹵簿並無班劍,兼羽葆非臣下所宜用,國朝葬大臣亦無之。」上先知唐葬大臣李靖等皆用班劍、羽葆,怒曰:「典故所無,固可從,然用之亦不過禮。」一日,詔翛及諫議大夫兼禮部侍郎張暐詣殿門,諭之曰:「朝廷之事,汝諫官、禮官即當辯析。且小民言可采,朕尚從之,況卿等乎?自今議事,毋但附合尚書省。」
míng chāng èr nián, gǎi zhī dà xìng fǔ shì. shí sēng tú duō yóu guì qī mén, xiāo è zhī, nǎi jìn sēng wǔ hòu bù dé chū sì. cháng yī sēng fàn jìn, huáng gū dà zhǎng gōng zhǔ wèi qǐng, xiāo yuē: fèng zhǔ mìng, jí lìng chū zhī. lì zhào sēng, zhàng yī bǎi sǐ, jīng shī sù rán. hòu zuò gù chū rén zuì, fù xuē guān jiě zhí. míng nián, tè shòu dìng hǎi jūn jié dù shǐ. yù zhǐ yuē: qīng fù xìng tài gāng, shuài yì xíng shì, nǎi zì xiàn yú xíng. ruò diàn nián jiàng xù, niàn qīng rù shì jiǔ, pō yǒu zhí chí, gù tè qǐ yú zuì zhé zhī zhōng, shòu yǐ jiàn zhí. qiě bǐ suì qiàn mín jī, dào zéi duō, xū yòng jiù rén zhèn fǔ, shù dé ān zhì. miǎn zhòu nǎi xīn, yǐ tú hòu xiào. wèi jǐ, biǎo qǐ zhì shì. shàng yuē: xiāo néng gàn zhě, dé lì wèi duō. bù xǔ. fù shēn qǐng, cóng zhī. tài hé qī nián, zú, nián qī shí wǔ.
明昌二年,改知大興府事。時僧徒多游貴戚門,翛惡之,乃禁僧午後不得出寺。嘗一僧犯禁,皇姑大長公主為請,翛曰:「奉主命,即令出之。」立召僧,杖一百死,京師肅然。後坐故出人罪,復削官解職。明年,特授定海軍節度使。諭旨曰:「卿賦性太剛,率意行事,乃自陷於刑。若殿年降敘,念卿入仕久,頗有執持,故特起於罪謫之中,授以見職。且彼歲歉民飢,盜賊多,須用舊人鎮撫,庶得安治。勉晝乃心,以圖後效。」未幾,表乞致仕。上曰:「翛能幹者,得力為多。」不許。復申請,從之。泰和七年,卒,年七十五。
xiāo xìng gāng yán, lín shì guǒ jué, lì mín dàn qí wēi, suī háo yòu bù gǎn fàn. chéng ān jiān, zhī dà xìng fǔ shì què, zhào yù zǎi chén yuē: kě xuǎn jí yǒu fēng lì rú wáng xiāo bèi zhě yòng zhī. qí wèi shàng suǒ zhī rú cǐ.
翛性剛嚴,臨事果決,吏民憚其威,雖豪右不敢犯。承安間,知大興府事闕,詔諭宰臣曰:「可選極有風力如王翛輩者用之。」其為上所知如此。
yáng bó xióng, zì xī yún, zhēn dìng gǎo chéng rén. bā shì zǔ yàn chóu, hòu táng qīng tài zhōng wèi dìng zhōu bīng mǎ shǐ. hòu suí jìn zhǔ běi qiān, suì jū lín huáng. fù qiū xíng, tài zǐ zuǒ wèi lǜ fǔ lǜ.
楊伯雄,字希雲,真定藁城人。八世祖彥稠,後唐清泰中為定州兵馬使。後隨晉主北遷,遂居臨潢。父丘行,太子左衛率府率。
bó xióng dēng huáng tǒng èr nián jìn shì, hǎi líng liú shǒu zhōng jīng, qiū xíng zài mù fǔ, bó xióng lái shěng shì, hǎi líng jiàn zhī, shēn jiā qì zhòng. jiǔ zhī, diào hán zhōu jūn shì pàn guān. yǒu èr dào zhà chēng jiǎ fàn, nì lǚ zhǔ rén jiàn qī, zhì zhōu shǔ chén sù, shí yù jié qǔ bó xióng. bó xióng xīn jué qí zhà, zhí ér jié zhī, bìng huò qí dǎng shí yú rén, yī jùn hài fú. qiān yīng fèng hàn lín wén zì. shì shí, hǎi líng zhí zhèng, zì yǐ jiù zhī bó xióng, shǔ zhī shǐ shí shí zhì qí dì, bó xióng nuò zhī ér bù wǎng yě. tā rì hǎi líng guài wèn zhī, duì yuē: jūn zǐ shòu zhī yú rén dāng yǐ lǐ jìn, fù lì bēn zǒu, fēi sù zhì yě. yóu shì yù hòu dài zhī.
伯雄登皇統二年進士,海陵留守中京,丘行在幕府,伯雄來省視,海陵見之,深加器重。久之,調韓州軍事判官。有二盜詐稱賈販,逆旅主人見欺,至州署陳訴,實欲劫取伯雄。伯雄心覺其詐,執而詰之,並獲其黨十餘人,一郡駭服。遷應奉翰林文字。是時,海陵執政,自以舊知伯雄,屬之使時時至其第,伯雄諾之而不往也。他日海陵怪問之,對曰:「君子受知於人當以禮進,附麗奔走,非素志也。」由是愈厚待之。
hǎi líng cuàn lì, shù yuè, qiān yòu bǔ què, gǎi xiū qǐ jū zhù. hǎi líng ruì yú qiú zhì, jiǎng lùn měi zhì yè fēn. cháng wèn yuē: rén jūn zhì tiān xià, qí dào hé guì? duì yuē: guì jìng. hǎi líng mò rán. míng rì, fù wèi yuē: wǒ qiān zhū bù měng ān fèn tún biān shù, qián xī zhī duì, qǐ zhǐ shì wèi fēi jìng xié? duì yuē: xǐ bīng fēn tún, shǐ nán běi xiāng wéi, zhǎng cè yě. suǒ wèi jìng zhě, nǎi bù rǎo zhī ěr. yǐ yè, fù wèn guǐ shén shì. bó xióng jìn yuē: hàn wén dì zhào jiàn jiǎ shēng, yè bàn qián xí, bù wèn bǎi xìng ér wèn guǐ shén, hòu shì pō jī zhī. bì xià bù yǐ chén yú lòu, xìng jí tiān xià dà jì, guǐ shén zhī shì, wèi zhī xué yě. hǎi líng yuē: dàn yán zhī, yǐ shì yǒng yè juàn sī. bó xióng bù dé yǐ, nǎi yuē: chén jiā yǒu yī juàn shū, jì rén sǐ fù shēng, huò wèn míng guān hé yǐ miǎn zuì, dá yuē, rǔ zhì yī lì, bái rì suǒ wèi, mù yè shū zhī, bù kě shū zhě shì bù kě wèi yě. hǎi líng wèi zhī gǎi róng. xià rì, hǎi líng dēng ruì yún lóu nà liáng, mìng bó xióng fù shī, qí zú zhāng yún: liù yuè bù zhī zhēng yù dào, qīng liáng huì yǔ wàn fāng tóng. hǎi líng xīn rán, yǐ shì zuǒ yòu yuē: bó xióng chū yǔ bù wàng guī jiè, wèi rén chén dāng rú shì yǐ. zài qiān bīng bù yuán wài láng. dīng fù yōu, qǐ fù hàn lín dài zhì, jiān xiū qǐ jū zhù. qiān zhí xué shì, zài qiān yòu jiàn yì dài fū, jiān zhù zuò láng, xiū qǐ jū zhù rú gù.
海陵篡立,數月,遷右補闕,改修起居注。海陵銳於求治,講論每至夜分。嘗問曰:「人君治天下,其道何貴?」對曰:「貴靜。」海陵默然。明日,復謂曰:「我遷諸部猛安分屯邊戍,前夕之對,豈指是為非靜邪?」對曰:「徙兵分屯,使南北相維,長策也。所謂靜者,乃不擾之耳。」乙夜,復問鬼神事。伯雄進曰:「漢文帝召見賈生,夜半前席,不問百姓而問鬼神,後世頗譏之。陛下不以臣愚陋,幸及天下大計,鬼神之事,未之學也。」海陵曰:「但言之,以釋永夜倦思。」伯雄不得已,乃曰:「臣家有一卷書,記人死復生,或問冥官何以免罪,答曰,汝置一歷,白日所為,暮夜書之,不可書者是不可為也。」海陵為之改容。夏日,海陵登瑞雲樓納涼,命伯雄賦詩,其卒章云:「六月不知蒸郁到,清涼會與萬方同。」海陵忻然,以示左右曰:「伯雄出語不忘規戒,為人臣當如是矣。」再遷兵部員外郎。丁父憂,起復翰林待制,兼修起居注。遷直學士,再遷右諫議大夫,兼著作郎,修起居注如故。
huáng zǐ shèn sī ā bù hōng, bó xióng zuò yǔ tóng zhí zhě qiè yì bèi zé, yǔ zài hǎi líng zhū zi chuán. hǎi líng yì zhēng jiāng nán, bó xióng zòu: jìn wǔ píng wú, jiē mìng jiāng shuài, hé láo qīn zǒng róng lǜ? bù tīng. nǎi luò qǐ jū zhù, bù fù zhào jiàn. dà dìng chū, chú dà xìng shǎo yǐn, dīng mǔ yōu. xiǎn zōng wèi huáng tài zǐ, qiān dōng gōng guān shǔ, zhāng hào jiàn bó xióng, qǐ fù shǎo zhān shì, xiōng zi pán wèi zuǒ zàn shàn, yán tīng jiàn cóng, shí lùn róng zhī. jí gǔ tài zǐ xián bù xiào wèi shū, hào yáo shān wǎng jiàn, jìn zhī. jí jìn yǔ liè bǎo chéng děng zhēn, jiē jiàn jiā nà. fù wèi zuǒ jiàn yì dài fū hàn lín zhí xué shì. huì tài zǐ zhān shì què, zǎi xiàng fù jǔ bó xióng. shàng yuē: bó xióng bù kě qù zhèn zuǒ yòu, ér dōng gōng yì xū fǔ dǎo. suì yǐ tài zǐ zhān shì jiān jiàn yì.
皇子慎思阿不薨,伯雄坐與同直者竊議被責,語在《海陵諸子傳》。海陵議征江南,伯雄奏:「晉武平吳,皆命將帥,何勞親總戎律?」不聽。乃落起居注,不復召見。大定初,除大興少尹,丁母憂。顯宗為皇太子,遷東宮官屬,張浩薦伯雄,起復少詹事,兄子蟠為左贊善,言聽諫從,時論榮之。集古太子賢不肖為書,號《瑤山往鑒》,進之。及進《羽獵》、《保成》等箴,皆見嘉納。復為左諫議大夫、翰林直學士。會太子詹事闕,宰相復舉伯雄。上曰:「伯雄不可去朕左右,而東宮亦須輔導。」遂以太子詹事兼諫議。
liù nián, shàng xìng xī jīng, yù yīn wǎng liáng xíng bì shǔ, bó xióng lǜ zhòng jiàn guān rù jiàn. shàng yuē: zhèn xú sī zhī. bó xióng yán zhī bù yǐ, tóng liè jiē yǐn tuì, jiǔ zhī nǎi qǐ. shì nián, zhì liáng xíng, jiǎo xún guǒ yǒu shū yú. shàng sī bó xióng zhī yán, jí hái, qiān lǐ bù shàng shū, wèi jìn chén yuē: qún chén yǒu gàn jú zhě zhòng yǐ, rú bó xióng zhōng shí, jiē mò jí yě. shàng wèi bó xióng yuē: lóng páng bǐ gàn jiē yǐ zhōng jiàn ér sǐ, shǐ yù míng jūn, qǐ yǒu shì zāi! bó xióng duì yuē: wèi zhēng yuàn wèi liáng chén, zhèng wèi yù míng jūn ěr. yīn gù wèi zǎi xiàng yuē: shū yuē: rǔ wú miàn cóng, tuì yǒu hòu yán. zhèn yǔ qīng děng gòng zhì tiān xià, shì yǒu kě fǒu, jí dāng miàn chén. qīng děng zhì wèi qīng xiàng, zhèng háng dào yáng míng zhī shí, tōu ān zì biàn, jiǎo xìng yī shí, rú hòu shì hé? qún chén jiē chēng wàn suì.
六年,上幸西京,欲因往涼陘避暑,伯雄率眾諫官入諫。上曰:「朕徐思之。」伯雄言之不已,同列皆引退,久之乃起。是年,至涼陘,徼巡果有疏虞。上思伯雄之言,及還,遷禮部尚書,謂近臣曰:「群臣有干局者眾矣,如伯雄忠實,皆莫及也。」上謂伯雄曰:「龍逄、比干皆以忠諫而死,使遇明君,豈有是哉!」伯雄對曰:「魏徵願為良臣,正謂遇明君耳。」因顧謂宰相曰:「《書》曰:『汝無面從,退有後言。』朕與卿等共治天下,事有可否,即當面陳。卿等致位卿相,正行道揚名之時,偷安自便,徼幸一時,如後世何?」群臣皆稱萬歲。
shí èr nián, gǎi qìn nán jūn jié dù shǐ, zhào wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. chéng xiàng shí jū zhì shì, shàng wèn: shuí kě dài qīng zhě? jū duì yuē: bó xióng kě. shí lùn yǐ jū jǔ dé qí rén. fù quán zhān shì, bó xióng zhī wú bù yán, kuāng jiù hóng duō. hòu gōng liáo yǒu guǐ suí zhě, rén bì chēng yáng zhān shì yǐ kuì zhī. chú dìng wǔ jūn jié dù shǐ, gǎi píng yáng yǐn. xiān shì, zhāng hào zhì píng yáng, yǒu huì zhèng, jí bó xióng wèi yǐn, bǎi xìng chēng zhī, yuē: qián yǒu zhāng, hòu yǒu yáng. xǐ hé zhōng yǐn. zú, nián liù shí wǔ. shì zhuāng xiàn. dì bó jié bó rén, zú xiōng bó yuān.
十二年,改沁南軍節度使,召為翰林學士承旨。丞相石琚致仕,上問:「誰可代卿者?」琚對曰:「伯雄可。」時論以琚舉得其人。復權詹事,伯雄知無不言,匡救弘多。後宮僚有詭隨者,人必稱楊詹事以愧之。除定武軍節度使,改平陽尹。先是,張浩治平陽,有惠政,及伯雄為尹,百姓稱之,曰:「前有張,後有楊。」徙河中尹。卒,年六十五。諡莊獻。弟伯傑、伯仁,族兄伯淵。
bó yuān zì zōng zhī. fù qiū wén, liáo zhōng shū shè rén. bó yuān zǎo gū, shì mǔ yǐ xiào wén, shū cái hào shī, xǐ shōu gǔ shū. tiān huì chū, yǐ míng jiā zǐ bǔ shàng shū shěng lìng shǐ. shí sì nián, cì jìn shì dì, lì lì lǐ èr bù zhǔ shì yù qián chéng yīng wén zì, zhì mǎn, chú tóng zhī yǒng dìng jūn jié dù shǐ shì. zhào wèi sī jì láng zhōng. zhī píng dìng jūn, yòng lián, qiān píng zhōu lù zhuǎn yùn shǐ. zhī tài ān jūn, yǒu huì zhèng, bǎi xìng kè shí jì qí shì. sì qiān shān dōng dōng lù zhuǎn yùn shǐ. zhèng lóng mò, qún dào fēng qǐ, zhōu jùn wǎng wǎng lí hài, dú jì nán lài bó yuān bǎo quán. dà dìng sān nián, zhì shì, zú yú jiā.
伯淵字宗之。父丘文,遼中書舍人。伯淵早孤,事母以孝聞,疏財好施,喜收古書。天會初,以名家子補尚書省令史。十四年,賜進士第,歷吏、禮二部主事、御前承應文字,秩滿,除同知永定軍節度使事。召為司計郎中。知平定軍,用廉,遷平州路轉運使。知泰安軍,有惠政,百姓刻石紀其事。四遷山東東路轉運使。正隆末,群盜蜂起,州郡往往罹害,獨濟南賴伯淵保全。大定三年,致仕,卒於家。
xiāo gòng, zì zhēn qīng, jīng zhào xián yáng rén. dà dìng èr shí èr nián jìn shì, diào zhèn róng zhōu pàn guān, jīng yáng lìng, jīng zhōu guān chá pàn guān. bǔ shàng shū shěng lìng shǐ. jiù lì, shì bǔ liǎng yuè, nǎi bǔ yòng. gòng zhì shù rì, zhí zhèng yǐ wèi néng, jí yòng zhī. zhuó jiān chá yù shǐ. tí xíng sī zòu jīng zhōu yǒu měi zhèng, qiān běi jīng zhuǎn yùn fù shǐ. qīn lǎo, guī yǎng. zuǒ chéng dǒng shī zhōng yòu chéng yáng bó tōng jiàn qí wén xué, chú hàn lín xiū zhuàn. shàng shū lùn: bǐ nián zhī bì, rén cái bù yǐ qì shí cāo lǚ, qiǎo yú àn dú, bù shè lì yì zhě wèi gōng. yòng rén bù wù yīn cái shòu guān, wéi ní zī xù. míng qì bù wù shèn yǔ, rén duō jiǎo xìng. shǒu lìng bù wù cái shí, mín lí qí hài. fú wàng zhuó zhēn cái yǐ zhèn jiāo sú, hé gōng néng yǐ lǐ zhí yè, shèn míng qì yǐ yì jiǎo xìng, zhòng shǒu lìng yǐ hòu bāng běn. rán hòu zhèng huà kě xíng, bǎi shì kě jǔ yǐ. zhào cí chén zuò táng yòng dǒng zhòng zhì zhū guō yì dé shī lùn, gòng wèi dì yī, cì zhòng bì sì duān. gòng lùn shí zhèng wǔ bì, yán lù sì nán, cí yì qiē zhì, gǎi zhì shū shì yù shǐ. dīng fù yōu, qǐ fù, gǎi yòu sī yuán wài láng, xún zhuǎn láng zhōng, qiān guó zi jì jiǔ, jiān tài cháng shǎo qīng, yǔ chén dà rèn kān xiū liáo shǐ. gǎi xíng bù shì láng, lì tóng zhī dà xìng fǔ shì dé zhōu fáng yù shǐ, sān qiān hé dōng běi lù àn chá zhuǎn yùn shǐ. dà ān mò, gǎi zhāng dé jūn jié dù shì. zuò bīng xìng bù néng shǒu chéng, wáng shī bǎi xìng, jiàng tóng zhī tōng yuǎn jūn jié dù shǐ. wèi jǐ, gǎi jìng nán jūn jié dù shǐ, lì hé dōng běi lù nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ yù shǐ zhōng chéng, hù bù shàng shū. nán jīng jiè yán, zuò fá jūn chǔ, zhào shì bù wèn. xìng dìng yuán nián, zhì shì. yuán guāng èr nián zú, shì wén jiǎn. gòng hǎo xué, dú shū zhì lǎo bù juàn, yǒu zhù shǐ jì yī bǎi juǎn.
蕭貢,字真卿,京兆咸陽人。大定二十二年進士,調鎮戎州判官,涇陽令,涇州觀察判官。補尚書省令史。舊例,試補兩月,乃補用。貢至數日,執政以為能,即用之。擢監察御史。提刑司奏涇州有美政,遷北京轉運副使。親老,歸養。左丞董師中、右丞楊伯通薦其文學,除翰林修撰。上書論:「比年之弊,人才不以器識、操履,巧於案牘,不涉吏議者為工。用人不務因才授官,惟泥資敘。名器不務慎與,人多僥倖。守令不務才實,民罹其害。伏望擢真才以振澆俗,核功能以理職業,慎名器以抑僥倖,重守令以厚邦本。然後政化可行,百事可舉矣。」詔詞臣作《唐用董重質誅郭誼得失論》,貢為第一,賜重幣四端。貢論時政五弊,言路四難,詞意切至,改治書侍御史。丁父憂,起復,改右司員外郎,尋轉郎中,遷國子祭酒,兼太常少卿,與陳大任刊修《遼史》。改刑部侍郎,歷同知大興府事、德州防禦使,三遷河東北路按察轉運使。大安末,改彰德軍節度事。坐兵興不能守城,亡失百姓,降同知通遠軍節度使。未幾,改靜難軍節度使,歷河東北路、南京路轉運使、御史中丞,戶部尚書。南京戒嚴,坐乏軍儲,詔釋不問。興定元年,致仕。元光二年卒,諡文簡。貢好學,讀書至老不倦,有注《史記》一百卷。
wēn dí hǎn dì dá, gāi xí jīng shǐ, yǐ nǚ zhí zì chū shēn, lèi guān guó shǐ yuàn biān xiū guān. chū, chéng xiàng xī yǐn zhì nǚ zhí zì, shè xué xiào, shǐ é lí lá děng jiào zhī. qí hòu xué zhě jiàn shèng, zhuǎn xí jīng shǐ, gù nà hé chūn nián hé shí liè liáng bì jiē yóu cǐ zhì wèi zǎi xiàng. dì dá zuì hào jīng shēn. dà dìng shí èr nián, zhào dì dá suǒ jiào shēng yuán xí zuò shī cè, ruò yǒu wén cǎi, liàng cái rèn shǐ, qí zì yuàn cóng xué zhě tīng. shí sān nián, shè nǚ zhí jìn shì kē. shì suì, tú dān yì děng èr shí qī rén dēng dì. shí wǔ nián, dì dá qiān zhù zuò zuǒ láng, yǔ biān xiū guān zōng bì shàng shū shěng yì shǐ ā lǔ lì bù lìng shǐ zhāng kè zhōng yì jiě jīng shū. lèi qiān mì shū chéng. shí jiǔ nián, gǎi zuǒ zàn shàn, yǐ mǔ lǎo qiú yǎng. xiǎn zōng shǐ nèi zhí chéng liù jīn wèi dì dá yuē: zàn shàn, chū wèi chú cǐ guān, tiān zǐ wèi gū yuē: zhèn dé yī chū lún zhī cái, xué wèn gāi guàn, dāng lìng fǔ rǔ dé yì. jì shù rì, zàn shàn chú cǐ guān. zì wèi qīn zhì dé yì, bù shèng qí xǐ. wèi kě qù yě, wù nán yú huái. jiǔ zhī, zhuǎn hàn lín dài zhì, zú. míng chāng wǔ nián, zèng hàn lín xué shì chéng zhǐ, shì wén chéng.
溫迪罕締達,該習經史,以女直字出身,累官國史院編修官。初,丞相希尹制女直字,設學校,使訛離剌等教之。其後學者漸盛,轉習經史,故納合椿年、紇石烈良弼皆由此致位宰相。締達最號精深。大定十二年,詔締達所教生員習作詩、策,若有文采,量才任使,其自願從學者聽。十三年,設女直進士科。是歲,徒單鎰等二十七人登第。十五年,締達遷著作佐郎,與編修官宗璧、尚書省譯史阿魯、吏部令史張克忠譯解經書。累遷秘書丞。十九年,改左贊善,以母老求養。顯宗使內直丞六斤謂締達曰:「贊善,初未除此官,天子謂孤曰:『朕得一出倫之才,學問該貫,當令輔汝德義。』既數日,贊善除此官。自謂親炙德義,不勝其喜。未可去也,勿難於懷。」久之,轉翰林待制,卒。明昌五年,贈翰林學士承旨,諡文成。
zi èr shí, zhāng zōng jí wèi, yǐ wèi fú bǎo diǎn shū, lèi guān zuǒ jiàn yì dài fū. zhēn yòu sì nián, shàng shū, lüè yuē: jīn biān bèi wèi chè, zhēng diào bù xiū, zhōu xiàn zhǎng lì bù zhī ài yǎng qí mín, dū zé zhēng kē, biān chī bī pò, jí yú xīng huǒ, wén yí zhòng fù, bù shèng qí bì, yí chì yǒu sī wù cóng jiǎn yì. bīng xìng yǐ lái, zhōng chén liè shì, xiào zǐ shùn sūn, yì fū jié fù, yān méi wú wén zhě shén zhòng, qǐ qiǎn shǐ guān yī yuán, guǎng wèi cǎi fǎng, yǐ yì bāo jiā. xìng dìng yuán nián, qiān wǔ shèng jūn jié dù shǐ, gǎi lì bù shàng shū, zhī kāi fēng fǔ. zuò zòng jūn rén jiā shǔ chū chéng, dāng zhàng, zhào jiě zhí. sì nián, fù zhī kāi fēng fǔ, fù zuò yǐ shì zhǔ jǐng xún shǐ wán yán jīn sēng nú, jiàng wèi zhèng zhōu fáng yù shǐ. wèi jǐ, fù wèi zhī kāi fēng fǔ shì.
子二十,章宗即位,以為符寶典書,累官左諫議大夫。貞祐四年,上疏,略曰:「今邊備未撤,徵調不休,州縣長吏不知愛養其民,督責征科,鞭笞逼迫,急於星火,文移重複,不勝其弊,宜敕有司務從簡易。兵興以來,忠臣烈士,孝子順孫,義夫節婦,湮沒無聞者甚眾,乞遣史官一員,廣為採訪,以議褒嘉。」興定元年,遷武勝軍節度使,改吏部尚書,知開封府。坐縱軍人家屬出城,當杖,詔解職。四年,復知開封府,復坐以事囑警巡使完顏金僧奴,降為鄭州防禦使。未幾,復為知開封府事。
zhāng hàn, zì lín qīng, xīn zhōu xiù róng rén. dà dìng èr shí bā nián jìn shì, diào xí zhōu jūn shì pàn guān. yǒu wū kūn dì sān rén wèi jié zhě, hàn wēi xíng lián dé qí zhuàng, bái yú zhōu shì zhī. lì dōng shèng yì fēng huì chuān lìng, bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, chú hù bù zhǔ shì, qiān jiān chá yù shǐ. dīng mǔ yōu, fú què, diào shān dōng lù yán shǐ. dīng fù yōu, qǐ fù shàng shū shěng dōu shì hù bù yuán wài láng. dà ān jiān, píng zhāng zhèng shì dú jí sī zhōng cān zhī zhèng shì chéng yù xíng shěng shù biān, hàn chōng zuǒ yòu sī láng zhōng, lùn yì bù xiāng xié. chù zhì guāi fāng, hàn lǚ zhēng zhī bù jiàn shěng. chéng yù jiù dǎi, wèi shào wáng zhī hàn cháng yǒu yán, zhào jiàn fǔ wèi zhī. gǎi zhī dēng wén gǔ yuàn, jiān qián zhí, qiān shì yù shǐ. zhēn yòu chū, wèi hàn lín zhí xué shì, chōng yuán shuài fǔ jīng lì guān. zhōng dōu jiè yán, diào dù fāng yīn, gǎi hù bù shì láng. xuān zōng qiān biàn, hàn guī cuò hù cóng liáng cǎo zhì zhēn dìng, shàng shū yán wǔ shì: yī yuē qiáng běn. wèi dāng póu bīng tú xǐ háo mín, yǐ shí nán jīng. èr yuē zú yòng. wèi dāng àn cài biàn jiù qú yǐ tōng cáo yùn. sān yuē fáng luàn. wèi dāng jiù jí yì jūn jiǎ zhī guān yìn, shǐ xiāng tǒng shè, yǐ ān fǎn cè. sì yuē shěng shì. wèi xiàn yì bù néng zì lì zhě yí shāo bìng zhī, jì yǐ shěng guān, qiě yì yú bèi dào. wǔ yuē tuī ēn. wèi dāng tuī ēn yǐ shì tiān zǐ suǒ zài chēng xìng zhī yì. shàng lüè shī xíng zhī. hàn yǎ yǒu zhì jù cái, suǒ zhì zhé bàn. qiān hé píng jūn jié dù shǐ dōu shuǐ jiān tí kòng jūn mǎ shǐ, é gǎi hù bù shàng shū. shì shí, chū zhì nán jīng, shù shì cǎo lüè, hàn jīng dù qū chù, jiē yǒu tiáo lǐ. shì suì zú, shì dá yì.
張翰,字林卿,忻州秀容人。大定二十八年進士,調隰州軍事判官。有誣昆弟三人為劫者,翰微行廉得其狀,白於州釋之。歷東勝、義豐、會川令,補尚書省令史,除戶部主事,遷監察御史。丁母憂,服闋,調山東路鹽使。丁父憂,起復尚書省都事、戶部員外郎。大安間,平章政事獨吉思忠、參知政事承裕行省戍邊,翰充左右司郎中,論議不相協。處置乖方,翰屢爭之不見省。承裕就逮,衛紹王知翰嘗有言,召見撫慰之。改知登聞鼓院,兼前職,遷侍御史。貞祐初,為翰林直學士,充元帥府經歷官。中都戒嚴,調度方殷,改戶部侍郎。宣宗遷汴,翰規措扈從糧草至真定,上書言五事:「一曰強本。謂當裒兵徒、徙豪民,以實南京。二曰足用。謂當按蔡、汴舊渠以通漕運。三曰防亂。謂當就集義軍假之官印,使相統攝,以安反側。四曰省事。謂縣邑不能自立者宜稍並之,既以省官,且易於備盜。五曰推恩。謂當推恩以示天子所在稱幸之意。」上略施行之。翰雅有治劇才,所至輒辦。遷河平軍節度使、都水監、提控軍馬使,俄改戶部尚書。是時,初至南京,庶事草略,翰經度區處,皆有條理。是歲卒,諡達義。
rèn tiān chǒng, zì qīng shū, cáo zhōu dìng táo rén yě, míng chāng èr nián jìn shì, diào kǎo chéng zhǔ bù, zài qiān wēi róng xiàn lìng. xiàn gù bǎo zhài, wú wén miào xué shě, tiān chǒng yǐ fèi shǔ jiàn. yǒu xiōng dì sòng tián zhě, tiān chǒng yù yǐ lǐ yì, wěi qǔ zhōu zhì, jiē gǎn qì ér qù. diào tài dìng jūn jié dù pàn guān. dīng fù yōu, fú què, diào chóng yì jūn jié dù pàn guān. bǔ shàng shū shěng lìng shǐ yòu sān bù jiǎn fǎ sī zhèng, qiān jiān chá yù shǐ. gǎi yòu sī dōu shì, qiān yuán wài láng. gǎi zuǒ sī jiàn, zhuǎn zuǒ sī láng zhōng, qiān guó zi jì jiǔ. zhēn yòu chū, zhuǎn mì shū jiān jiān lì bù shì láng, gǎi zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ. shí jīng shī jiè yán, liáng yùn jiān zǔ, tiān chǒng xī lì yíng bàn, qū jǐn láo cuì, chū jiā zī yǐ jì jī zhě, quán huó shén zhòng. jiān chá yù shǐ gāo kuí liú yuán guī jǔ tiān chǒng èr shí rén gōng qín míng mǐn, yǒu cái gàn, kě ān jí bǎi xìng. qiān hù bù shàng shū. sān nián, zhōng dōu bù shǒu, tiān chǒng jì zǒu nán jīng, zhōng dào yù bīng, sǐ zhī. shì chún sù.
任天寵,字清叔,曹州定陶人也,明昌二年進士,調考城主簿,再遷威戎縣令。縣故堡寨,無文廟學舍,天寵以廢署建。有兄弟訟田者,天寵諭以理義,委曲周至,皆感泣而去。調泰定軍節度判官。丁父憂,服闋,調崇義軍節度判官。補尚書省令史、右三部檢法司正,遷監察御史。改右司都事,遷員外郎。改左司諫,轉左司郎中,遷國子祭酒。貞祐初,轉秘書監兼吏部侍郎,改中都路都轉運使。時京師戒嚴,糧運艱阻,天寵悉力營辦,曲盡勞瘁,出家貲以濟飢者,全活甚眾。監察御史高夔、劉元規舉天寵二十人公勤明敏,有材幹,可安集百姓。遷戶部尚書。三年,中都不守,天寵繼走南京,中道遇兵,死之。諡純肅。
zàn yuē: chéng cǎi rèn xióng xiáng, liáo zhī jìn shì, kǒng fán fàn gǒng shì sòng shì qí, tài zǔ jiē jiàn lǐ yù, ér jīn zhī wén zhì rì yǐ shèng yǐ. zhāng yòng zhí, hǎi líng fù zǐ bìng liè jiù xué. liú shū zhī liàn dá, wáng xiāo zhī qiáng mǐn yú shì, yáng bó xióng zhī shàn fěng jiàn gōng cí zǎo, xiāo gòng wēn dí hǎn dì dá zhī wén yì shì shí, zhī shù rén zhě dié yòng yú zhèng lóng dà dìng míng chāng zhī jiān. zhāng hàn rèn tiān chǒng zhī jīng lǐ diào dù, xuān zōng nán qiān, yóu lài qí yòng yān. jīn yuán shì bǎi yú nián suǒ yǐ péi zhí rén cái ér huò qí xiào zhě, yú sī kě gài jiàn yǐ.
贊曰:程寀、任熊祥,遼之進士,孔璠、范拱事宋、事齊,太祖皆見禮遇,而金之文治日以盛矣。張用直,海陵父子並列舊學。劉樞之練達,王翛之強敏於事,楊伯雄之善諷諫、工辭藻,蕭貢、溫迪罕締達之文藝適時,之數人者迭用於正隆、大定、明昌之間。張翰、任天寵之經理調度,宣宗南遷,猶賴其用焉。金源氏百餘年所以培植人才而獲其效者,於斯可概見矣。