chéng cǎi rèn xióng xiáng kǒng fán zi zhěng fàn gǒng zhāng yòng zhí liú shū wáng xiāo yáng bó xióng xiōng bó yuān xiāo gòng wēn dí hǎn dì dá zhāng hàn rèn tiān chǒng
程寀 任熊祥 孔璠(子拯) 范拱 张用直 刘枢 王翛 杨伯雄(兄伯渊) 萧贡 温迪罕缔达 张翰 任天宠
chéng cǎi, zì gōng bì, yàn zhī xī jīn rén. zǔ jì, shì liáo guǎng dé jūn jié dù shǐ. jì fán liù nán, fù zǐ jiē zhuó kē dì, shì zú hào qí jiā wèi" chéng yī jǔ". jì cì zǐ sì mù, liáo chóng yì jūn jié dù shǐ. cǎi, sì mù zhī jì zǐ yě. zì yòu rú chéng rén. jí guān, dǔ xué, zhōng jìn shì jiǎ kē, lèi qiān diàn zhōng chéng. tiān fǔ qī nián, tài zǔ rù yàn, shòu shàng shū dōu guān yuán wài láng jǐn zhōu ān chāng lìng, lěi jiā qǐ jū láng, wèi shǐ guǎn xiū zhuàn, yǐ cóng jūn yǒu láo, jiā shào fǔ shǎo jiān. xī zōng shí, lì hàn lín dài zhì, jiān yòu jiàn yì dài fū. cǎi shàng shū yán shì, qí lüè yuē:" diàn qián diǎn jiǎn sī, gǔ diàn yán huán wèi zhī rèn, suǒ yǐ sù jìn yù, zūn tiān zǐ bèi bù yú yě. chén xìng de jìn qīng guāng, cóng tiān zǐ guān shí tián zhī lǐ. bǐ jiàn bì xià xiào liè, fán yǔ wèi cóng chén, wú guì jiàn jiē dé zhí gōng shǐ chí zhú, ér shèng jià qí qū shā lì zhī dì, jiā zhī lín mù cóng yù, yì yǐ mí shī. shì rì zì mǎo jí shēn, bǎi guān shǐ chū shā mò, dú bù zhī chē jià hé zài. zhān wàng jiǔ zhī, shǐ yǒu qí lái bào, huáng dì cóng shù qí yǐ zhì xíng zài. qiè wéi gǔ tiān zǐ chū rù jǐng bì, qīng dào ér xíng. zhì yú chǔ tián yún mèng, hàn liè zhǎng yáng, jiē dà chén bīng wèi, yǐ bèi fēi cháng. bì xià yīng zǔ zōng fù tuō zhī zhòng, nài hé dú yǔ shù qí chū rù lín lù shā mò zhī zhōng, qián wú chì hòu, hòu wú yǔ wèi, shén fēi sù jìn yù zhī yì yě. chén yuàn bì xià shú jì zhī. hòu ruò fù liè, dāng yù jiè yǒu sī, tú shàng liè dì, jù qí kě fǒu, rán hòu xià lìng qīng dào ér xíng. zé chōng yào shāo píng zhī dì, wèi zhù bì zhī suǒ, jiǎn zhōng yì zhǎo yá zhī shì, tǒng yǐ qīn xìn fù xīn zhī chén, jǐng wèi zuǒ yòu. qí qí mí lù jì lái, rán hòu chí shè. réng xiān qiǎn sōu yuè lín sǒu, míng lì biāo zhì, wèi chū rù zhī chí dào. bù rán, hòu kǒng yí zōng cháo shè jì zhī yōu."
程寀,字公弼,燕之析津人。祖冀,仕辽广德军节度使。冀凡六男,父子皆擢科第,士族号其家为“程一举”。冀次子四穆,辽崇义军节度使。寀,四穆之季子也。自幼如成人。及冠,笃学,中进士甲科,累迁殿中丞。天辅七年,太祖入燕,授尚书都官员外郎、锦州安昌令,累加起居郎,为史馆修撰,以从军有劳,加少府少监。熙宗时,历翰林待制,兼右谏议大夫。寀上疏言事,其略曰:“殿前点检司,古殿岩环卫之任,所以肃禁御,尊天子、备不虞也。臣幸得近清光,从天子观时畋之礼。比见陛下校猎,凡羽卫从臣,无贵贱皆得执弓矢驰逐,而圣驾崎岖沙砾之地,加之林木丛郁,易以迷失。是日自卯及申,百官始出沙漠,独不知车驾何在。瞻望久之,始有骑来报,皇帝从数骑已至行在。窃惟古天子出入警跸,清道而行。至于楚畋云梦,汉猎长杨,皆大陈兵卫,以备非常。陛下膺祖宗付托之重,奈何独与数骑出入林麓沙漠之中,前无斥候,后无羽卫,甚非肃禁御之意也。臣愿陛下熟计之。后若复猎,当预戒有司,图上猎地,具其可否,然后下令清道而行。择冲要稍平之地,为驻跸之所,简忠义爪牙之士,统以亲信腹心之臣,警卫左右。俟其麋鹿既来,然后驰射。仍先遣搜阅林薮,明立标帜,为出入之驰道。不然,后恐贻宗朝社稷之忧。”
yòu yuē:" chén fú dú táng shǐ, zhuī zūn gāo zǔ yǐ xià, shì hào huò jiā zhì shí bā zì. qián sòng dà zhōng xiáng fú jiān yì jiā zhì shí liù zì, wáng liáo yīn zhī, jìn bì xià yì shòu' chóng tiān tǐ dào qīn míng wén wǔ shèng dé' shí zì. chén qiè wèi rén chén yǐ guī měi bào shàng wèi zhōng, tiān zǐ yǐ zhuī chóng zǔ kǎo wèi xiào. tài zǔ wǔ yuán huáng dì shòu mìng kāi jī, bā nián zhī jiān, yǎn yǒu tiān xià, gōng dé mào shèng, zhèn gǔ wú qián, zhǐ shì' wǔ yuán' èr zì, lǐ huò wèi ān, hé yǐ shì jiāng lái? chén yuàn zhào yǒu sī dìng yì shì hào, shù jī shàng wèi zǔ zōng zài tiān zhī líng, shǐ gěng guāng pī liè, chuán yú wú qióng."
又曰:“臣伏读唐史,追尊高祖以下,谥号或加至十八字。前宋大中祥符间亦加至十六字,亡辽因之,近陛下亦受‘崇天体道钦明文武圣德’十字。臣窃谓人臣以归美报上为忠,天子以追崇祖考为孝。太祖武元皇帝受命开基,八年之间,奄有天下,功德茂盛,振古无前,止谥‘武元’二字,理或未安,何以示将来?臣愿诏有司定议谥号,庶几上慰祖宗在天之灵,使耿光丕烈,传于无穷。”
yòu yuē:" gǔ zhě tiān zǐ jiē yǒu xún shòu, wú fēi shì zhě. huò xǐng chá fēng sú, huò shěn lǐ yuān yù, huò wèn mín jí kǔ, yǐ bù xuān dé zé, jiē xún shòu zhī míng yě. guó jiā zhào xīng, chéng kǒng jùn guó xīn mín, zhú mò qì běn, xí jiù rǎn zhī wū, shē chǐ zhà wěi, huò yǒu bù míng zhī yù, tiě làn zhī xíng, huò lì yì wú shí, sì mín shī yè. jīn luán lù xǐng fāng, jiāng xiàn gǔ xíng shì, chén yuàn tiān xīn dòng zhào, wěi zhī zhǎng èr, lí zhèng fēng sú, huò zhì guǐ xiá, yǐ shēn yuān wǎng, huò qiǎn shǐ jùn guó, wèn mín wú gào, jiē gǔ xún shòu zhī shì. xī hàn zhāo dì wèn jí kǔ, guāng wǔ qiú mín mò, rú cǐ zé hé qì tōng, tiān xià pī píng kě zuò ér dài yě."
又曰:“古者天子皆有巡狩,无非事者。或省察风俗,或审理冤狱,或问民疾苦,以布宣德泽,皆巡狩之名也。国家肇兴,诚恐郡国新民,逐末弃本,习旧染之污,奢侈诈伪,或有不明之狱,僣滥之刑,或力役无时,四民失业。今銮辂省方,将宪古行事,臣愿天心洞照,委之长贰,厘正风俗,或置匦匣,以申冤枉,或遣使郡国,问民无告,皆古巡狩之事。昔汉昭帝问疾苦,光武求民瘼,如此则和气通,天下丕平可坐而待也。”
yòu yuē:" chén wén, shàn yī zhě bù shì tā rén zhī féi jí, chá qí mài zhī bìng fǒu ér yǐ shàn jì tiān xià zhě bù shì tiān xià zhī ān wēi, chá qí jì gāng lǐ fǒu ér yǐ. tiān xià zhě rén yě, ān wēi zhě féi jí yě, jì gāng zhě mài yě, mài bù bìng suī jí bù hài, mài bìng ér féi zhě wēi yǐ. shì gù, sì zhī suī wú gù, bù zú shì yě, mài ér yǐ yǐ. tiān xià suī wú shì, bù zú jīn yě, gāng jì ér yǐ yǐ. shàng shū shěng, tiān zǐ hóu shé zhī guān, gāng jì zài yān. chén yuàn zhào shàng shū shěng, jiè lì bǎi guān, gè yáng qí zhí, yǐ lì gāng jì. rú lì bù tiān guān yǐ jìn xián tuì bù xiào wèi rèn, chéng shǐ shēng chù yǒu kē, rèn dé qí rén, zé gāng jì lǐ ér mín shòu qí cì, qián dài xīng tì, wèi shǐ bù yóu cǐ zhě."
又曰:“臣闻,善医者不视他人之肥瘠,察其脉之病否而已;善计天下者不视天下之安危,察其纪纲理否而已。天下者人也,安危者肥瘠也,纪纲者脉也,脉不病虽瘠不害,脉病而肥者危矣。是故,四肢虽无故,不足恃也,脉而已矣。天下虽无事,不足矜也,纲纪而已矣。尚书省,天子喉舌之官,纲纪在焉。臣愿诏尚书省,戒励百官,各扬其职,以立纲纪。如吏部天官以进贤退不肖为任,诚使升黜有科,任得其人,则纲纪理而民受其赐,前代兴替,未始不由此者。”
yòu yuē:" yú shùn bù gào ér qǔ èr fēi. dì kù qǔ sì fēi, fǎ tiān zhī sì xīng. zhōu wén wáng yī hòu sān fū rén, pín yù yǒu shù. xuǎn qiú shū yuàn yǐ chōng hòu gōng, dì wáng zhī zhì yě. rán nǚ wú měi è, rù gōng jiàn dù, bì xià yù guǎng sì xù, bù kě bù zhī ér gào jiè zhī."
又曰:“虞舜不告而娶二妃。帝喾娶四妃,法天之四星。周文王一后、三夫人,嫔御有数。选求淑媛以充后宫,帝王之制也。然女无美恶,入宫见妒,陛下欲广嗣续,不可不知而告戒之。”
yòu yuē:" chén fú jiàn běn cháo fù yǒu sì hǎi, lǐ yuè zhì dù, mò bù yī xīn. gōng jìn zhī zhì, shàng wèi yán mì, xū lì jiàn zú zhī bèi, jiē dé chū rù, mò yǒu ā zhǐ, zhì xiáo hùn ér wú bié. suī yǒu lán rù zhī fǎ, jiǔ shàng wèi xíng, shén fēi yán jìn wèi míng fǎ lìng zhī yì, bì xià bù kě bù zhī ér bì xíng."
又曰:“臣伏见本朝富有四海,礼乐制度,莫不一新。宫禁之制,尚未严密,胥吏健卒之辈,皆得出入,莫有呵止,至淆混而无别。虽有阑入之法,久尚未行,甚非严禁卫、明法令之意,陛下不可不知而必行。”
shū zòu, shàng jiā nà zhī, yú shì shǐ mìng yǒu sī yì zēng shàng tài zǔ zūn shì. huáng tǒng bā nián shí èr yuè, yóu hàn lín shì jiǎng xué shì wèi héng hǎi jūn jié dù shǐ, yí zhāng dé jūn jié dù shǐ. zú guān, nián liù shí èr. cǎi gāng zhí gěng jiè, bù chǎn fèng quán guì yǐ xī gǒu jìn, yǒu gǔ jūn zǐ zhī fēng yún.
疏奏,上嘉纳之,于是始命有司议增上太祖尊谥。皇统八年十二月,由翰林侍讲学士为横海军节度使,移彰德军节度使。卒官,年六十二。寀刚直耿介,不谄奉权贵以希苟进,有古君子之风云。
rèn xióng xiáng, zì zi rén. bā dài zǔ huán, wèi hòu táng zǎi xiàng. huán sūn ruì, suí shí jìn běi qiān, suì wèi yàn rén. xióng xiáng dēng liáo tiān qìng bā nián jìn shì dì, wèi shū mì yuàn lìng shǐ. tài zǔ píng yàn, yǐ qí dì bì sòng, xióng xiáng zhì biàn, shòu wǔ dāng chéng. sòng fǎ, xīn fù guān bù lí wù, xióng xiáng yán yú jùn shǒu yáng xī yuē:" jì bù yǔ shì, qǐng zhǐ gěi bàn fèng yǐ yǎng qīn." xī suī bù xǔ, ér xǐ qí lián. jīn rén qǔ jūn fáng zhōu, xióng xiáng guī cháo, fù wèi shū mì yuàn lìng shǐ. shí xī jīng liú shǒu gāo qìng yì shè yuàn shì, wú gǎn wǔ qí yì zhě, xióng xiáng wèi cháng ā yì shì zhī. qí hòu dù chōng liú kuò tóng zhī yān jīng xíng shěng, fǎ zhì wèi yī, rì yǒu yì lùn, xióng xiáng wèi shé zhōng zhī. lì shēn cí zhōu cì shǐ, kāi fēng shǎo yǐn, xíng tái gōng bù láng zhōng, tóng zhī biàn jīng liú shǒu shì. tiān dé chū, wèi shān dōng dōng lù zhuǎn yùn shǐ, gǎi zhèn xī jūn jié dù shǐ. shì shí, zhào xú wén zhāng hóng xìn tǎo dōng hǎi xiàn, hóng xìn dòu liú, chēng jí bù jìn, jué zhàng èr bǎi. xióng xiáng bèi zhào wèi huì shì zhǔ wén, yǐ" shì bù bì nàn chén zhī zhí" wèi fù tí. jí yù shì, xióng xiáng fù yǐ" shǎng fá zhī lìng xìn rú sì shí" wèi fù tí, hǎi líng dà xǐ, yǐ wéi hàn lín shì dú xué shì. dà dìng chū, qǐ wèi tài zǐ shǎo shī. shí qì dān zéi wō wò qiè hào, běi bǐ yòng bīng wèi xī, shàng yǐ wéi yōu, zhào gōng qīng bǎi guān yì suǒ yǐ zhāo fá zhī yí. zhòng jiē yì yì, xióng xiáng xú jìn yuē:" bì xià yǐ láo mín wèi yōu, yòng bīng wéi zhòng, mò ruò yǐ ēn xìn zhāo huái zhī." shàng wèn:" shú kě shǐ zhě?" duì yuē:" chén suī lǎo, píng guó wēi líng, shàng kān yī xíng." shàng yuē:" qīng lǎo yǐ, wú fán wèi cǐ." qī nián, fù zhì shì. xióng xiáng shì mǔ yǐ xiào wén, mǔ méi shí, xióng xiáng nián yǐ qī shí, bù shí sān rì, rén jiē chēng zhī. zú yú jiā.
任熊祥,字子仁。八代祖圜,为后唐宰相。圜孙睿,随石晋北迁,遂为燕人。熊祥登辽天庆八年进士第,为枢密院令史。太祖平燕,以其地畀宋,熊祥至汴,授武当丞。宋法,新附官不厘务,熊祥言于郡守杨皙曰:“既不与事,请止给半俸以养亲。”皙虽不许,而喜其廉。金人取均、房州,熊祥归朝,复为枢密院令史。时西京留守高庆裔摄院事,无敢忤其意者,熊祥未尝阿意事之。其后杜充、刘筈同知燕京行省,法制未一,日有异论,熊祥为折衷之。历深、磁州刺史,开封少尹,行台工部郎中,同知汴京留守事。天德初,为山东东路转运使,改镇西军节度使。是时,诏徐文、张弘信讨东海县,弘信逗遛,称疾不进,决杖二百。熊祥被诏为会试主文,以“事不避难臣之职”为赋题。及御试,熊祥复以“赏罚之令信如四时”为赋题,海陵大喜,以为翰林侍读学士。大定初,起为太子少师。时契丹贼窝斡窃号,北鄙用兵未息,上以为忧,诏公卿百官议所以招伐之宜。众皆异议,熊祥徐进曰:“陛下以劳民为忧,用兵为重,莫若以恩信招怀之。”上问:“孰可使者?”对曰:“臣虽老,凭国威灵,尚堪一行。”上曰:“卿老矣,无烦为此。”七年,复致仕。熊祥事母以孝闻,母没时,熊祥年已七十,不食三日,人皆称之。卒于家。
kǒng fán, zì wén lǎo, zhì shèng wén xuān wáng sì shí jiǔ dài sūn, gù sòng cháo fèng láng xí fēng duān yǒu dì duān cāo zhī zǐ. qí fù chāng sān nián bǔ dí gōng láng, xí fēng yǎn shèng gōng, zhǔ guǎn sì shì. tiān huì shí wǔ nián, qí guó fèi. xī zōng jí wèi, xìng zhì dù lǐ yuè, lì kǒng zǐ miào yú shàng jīng. tiān juàn sān nián, zhào qiú kǒng zǐ hòu, jiā fán chéng fèng láng, xí fēng yǎn shèng gōng, fèng sì shì. shì shí, xī zōng pō dú lún yǔ shàng shū chūn qiū zuǒ shì chuán jí zhū shǐ tōng lì táng lǜ, yǐ yè nǎi bà. huáng tǒng yuán nián sān yuè wù wǔ, shàng yè diàn kǒng zǐ miào, běi miàn zài bài, gù wèi shì chén yuē:" zhèn yòu nián yóu yì, bù zhī zhì xué, suì yuè yú mài, shēn yǐ wéi huǐ. dà fán wéi shàn, bù kě bù miǎn. kǒng zǐ suī wú wèi, qí dào kě zūn, wàn shì gāo yǎng rú cǐ." huáng tǒng sān nián, fán zú. zi zhěng xí fēng, jiā wén lín láng.
孔璠,字文老,至圣文宣王四十九代孙,故宋朝奉郎袭封端友弟端操之子。齐阜昌三年补迪功郎,袭封衍圣公,主管祀事。天会十五年,齐国废。熙宗即位,兴制度礼乐,立孔子庙于上京。天眷三年,诏求孔子后,加璠承奉郎,袭封衍圣公,奉祀事。是时,熙宗颇读《论语》、《尚书》、《春秋左氏传》及诸史、《通历》、《唐律》,乙夜乃罢。皇统元年三月戊午,上谒奠孔子庙,北面再拜,顾谓侍臣曰:“朕幼年游佚,不知志学,岁月逾迈,深以为悔。大凡为善,不可不勉。孔子虽无位,其道可尊,万世高仰如此。”皇统三年,璠卒。子拯袭封,加文林郎。
zhěng zì yuán jì. tiān dé èr nián, dìng xí fēng yǎn shèng gōng fèng gé, yǒu jiā yú cháng pǐn. shì suì lì guó zǐ jiàn, jiǔ zhī, jiā zhěng chéng zhí láng. dà dìng yuán nián zú. dì zǒng xí fēng, jiā wén lín láng.
拯字元济。天德二年,定袭封衍圣公俸格,有加于常品。是岁立国子监,久之,加拯承直郎。大定元年卒。弟总袭封,加文林郎。
zǒng zì yuán huì. dà dìng èr shí nián, zhào zǒng zhì jīng shī, yù yǔ zhī guān. shàng shū shěng zòu:" zǒng zhǔ xiān shèng sì shì, ruò jiā rèn shǐ, shǒu fèng yǒu quē." shàng yuē:" rán." nǎi shòu qū fù xiàn lìng. míng chāng yuán nián zú. zi yuán cuò xí fēng, jiā wén lín láng.
总字元会。大定二十年,召总至京师,欲与之官。尚书省奏:“总主先圣祀事,若加任使,守奉有阙。”上曰:“然。”乃授曲阜县令。明昌元年卒。子元措袭封,加文林郎。
yuán cuò zì mèng dé. sān nián sì yuè zhào yuē:" yǎn shèng gōng shì sì pǐn, jiē zhǐ bā pǐn, bù chēng. kě chāo qiān zhōng yì dài fū, yǒng zhe yú lìng." sì nián bā yuè dīng wèi, zhāng zōng xíng shì diàn lǐ, běi miàn zài bài, qīn wáng bǎi guān liù xué shēng yuán péi wèi. chéng ān èr nián zhēng yuè, zhào yuán cuò jiān qū fù xiàn lìng, réng shì xí. yuán cuò lì shì xuān zōng āi zōng, hòu guī dà yuán zhōng yān.
元措字梦得。三年四月诏曰:“衍圣公视四品,阶止八品,不称。可超迁中议大夫,永著于令。”四年八月丁未,章宗行释奠礼,北面再拜,亲王、百官、六学生员陪位。承安二年正月,诏元措兼曲阜县令,仍世袭。元措历事宣宗、哀宗,后归大元终焉。
sì shí bā dài duān fǔ zhě, míng chāng chū, xué shì dǎng huái yīng jiàn qí nián dé jù gāo, dú shū lè dào, gāi tōng gǔ xué. zhào zhì jīng shī, tè cì wáng zé bǎng jí dì, chú jiāng shì láng xiǎo xué jiào shòu, yǐ zhǔ bù bàn fèng zhì shì.
四十八代端甫者,明昌初,学士党怀英荐其年德俱高,读书乐道,该通古学。召至京师,特赐王泽榜及第,除将仕郎、小学教授,以主簿半俸致仕。
fàn gǒng, zì qīng shū, jǐ nán rén. jiǔ suì néng zhǔ wén, shēn yú yì xué. sòng mò dēng jìn shì dì, diào guǎng jì jūn cáo, quán bāng yàn pì wèi shū jì, shè xué shì. liú yù zhèn dōng píng, gǒng zhuàn yè miào wén, yù qí zhī, shēn jiā shǎng shí. gǒng xiàn liù zhēn.
范拱,字清叔,济南人。九岁能属文,深于《易》学。宋末登进士第,调广济军曹,权邦彦辟为书记,摄学事。刘豫镇东平,拱撰谒庙文,豫奇之,深加赏识。拱献《六箴》。
qí guó jiàn, lèi zhuó zhōng shū shè rén. shàng chū zhèng lù shí wǔ piān: yī yuē dé mín, èr yuē mìng jiāng, sān yuē jiǎn lǐ, sì yuē nà jiàn, wǔ yuē yuǎn tú, liù yuē zhì luàn, qī yuē jǔ xián, bā yuē shǒu lìng, jiǔ yuē yán wèn, shí yuē wèi shèn, shí yī yuē jié xiáng ruì shí èr yuē jiè léi tóng, shí sān yuē yòng rén, shí sì yuē yù jiāng, shí wǔ yuē yù jūn. yù nà qí shuō ér bù néng jǐn yòng yě. jiǔ zhī, quán shàng shū yòu chéng, jìn zuǒ chéng, jiān mén xià shì láng.
齐国建,累擢中书舍人。上《初政录》十五篇:一曰《得民》,二曰《命将》,三曰《简礼》,四曰《纳谏》,五曰《远图》,六曰《治乱》,七曰《举贤》,八曰《守令》,九曰《延问》,十曰《畏慎》,十一曰《节祥瑞》十二曰《戒雷同》,十三曰《用人》,十四曰《御将》,十五曰《御军》。豫纳其说而不能尽用也。久之,权尚书右丞,进左丞,兼门下侍郎。
yù yǐ shén yī shuì mín, míng wéi gǔ fǎ, qí shí póu liǎn, ér xíng fǎ yán jí, lì yín yuán wèi bào. mín jiǔ lí bīng gé, yì qióng kùn, xiàn zuì zhě zhòng, jìng nèi kǔ zhī. yòu chéng xiàng zhāng xiào chún jí gǒng xiōng shì láng xùn, jí yán qí bì, qǐng réng yīn lǚ mǔ zhī fǎ, yù bù cóng. xùn zuò biǎn guān, zì shì wú fù gǎn yán zhě. gǒng yuē:" wú yán zhī zé wèi dǎng xiōng, bù yán zé bǎi xìng kùn bì. wú zhí zhèng yě, níng wèi bǎi xìng yán zhī." nǎi shàng shū, qí dà lüè yǐ wéi" guó jiā chéng wáng sòng zhòng liǎn bì, shén yī shuì mín, běn wù yōu xù, guān lì fèng xíng tài jí, qū mín fàn jìn, fēi cháng jiǔ jì yě". yù suī wèi jí cóng, ér yì bù jiā qiǎn. gǒng lìng xíng bù tiáo shàng zhū lù yǐ shuì dǐ zuì zhě fán qiān yú rén, yù jiàn qí duō, nǎi gèng wéi wǔ děng shuì fǎ, mín yóu yǐ wéi zhòng yě.
豫以什一税民,名为古法,其实裒敛,而刑法严急,吏夤缘为暴。民久罹兵革,益穷困,陷罪者众,境内苦之。右丞相张孝纯及拱兄侍郎巽,极言其弊,请仍因履亩之法,豫不从。巽坐贬官,自是无复敢言者。拱曰:“吾言之则为党兄,不言则百姓困弊。吾执政也,宁为百姓言之。”乃上疏,其大略以为“国家惩亡宋重敛弊,什一税民,本务优恤,官吏奉行太急,驱民犯禁,非长久计也”。豫虽未即从,而亦不加谴。拱令刑部条上诸路以税抵罪者凡千余人,豫见其多,乃更为五等税法,民犹以为重也。
qí fèi, liáng wáng zōng bì lǐng xíng tái shěng shì, gǒng wèi guān shǔ. zōng bì fǎng qiú bǎi xìng lì bìng, gǒng yǐ jiǎn shuì wèi qǐng, zōng bì cóng zhī, jiǎn jiù sān fēn zhī yī, mín shǐ sū xī. gǒng shèn xǔ kě, ér tuī gǔ shì, lǐ nán zhāng fǔ liú zhǎng yán jiē gǒng jiàn yě. zhǎng yán zì rǔ zhōu jiá chéng jiǔ jiān zhuó shěng láng, rén bù zhī qí suǒ yǐ jìn, gǒng yì bù zì yán yě. yǐ jiǔ bìng qǐ jìn jùn, chú zī zhōu cì shǐ. huáng tǒng sì nián, yǐ jí qiú tuì, yǐ tōng yì dài fū zhì shì. zhāi jū dú shū, hǎn duì qī zǐ.
齐废,梁王宗弼领行台省事,拱为官属。宗弼访求百姓利病,拱以减税为请,宗弼从之,减旧三分之一,民始苏息。拱慎许可,而推毂士,李南、张辅、刘长言皆拱荐也。长言自汝州郏城酒监擢省郎,人不知其所以进,拱亦不自言也。以久病乞近郡,除淄州刺史。皇统四年,以疾求退,以通议大夫致仕。斋居读书,罕对妻子。
shì zōng zài jǐ nán wén qí míng. dà dìng chū, gǒng shàng fēng shì. qī nián, zhào fù quē, chú tài cháng qīng. yì jiāo sì. huò yǒu yán qián dài dōu cháng ān jí biàn luò, yǐ tài huá děng shān liè wéi wǔ yuè, jīn jì dōu yàn, dāng bié yì wǔ yuè míng. sì liáo qǔ sōng gāo shū" zhōu dōu fēng gǎo, yǐ wú yuè wèi xī yuè". gǒng yǐ wéi fēi shì, yì lüè yuē:" xuān yuán jū shàng gǔ, zài héng shān zhī xī, shùn jū pú bǎn, zài huà shān zhī běi. yǐ cǐ yán zhī, wèi cháng jù suǒ dōu ér gǎi yuè sì yě." hòu suì bù gǎi. gǒng cháng yán:" lǐ guān dāng shǒu lǐ, fǎ guān dāng shǒu fǎ, ruò hàn zhāng shì zhī kě wèi néng shǒu fǎ yǐ." gù qí yì lùn què rán bù kě yí duó. jiǔ nián, fù zhì shì, zú yú jiā, nián qī shí sì.
世宗在济南闻其名。大定初,拱上封事。七年,召赴阙,除太常卿。议郊祀。或有言前代都长安及汴、洛,以太、华等山列为五岳,今既都燕,当别议五岳名。寺僚取《崧高》疏“周都酆镐,以吴岳为西岳”。拱以为非是,议略曰:“轩辕居上谷,在恒山之西,舜居蒲坂,在华山之北。以此言之,未尝据所都而改岳祀也。”后遂不改。拱尝言:“礼官当守礼,法官当守法,若汉张释之可谓能守法矣。”故其议论确然不可移夺。九年,复致仕,卒于家,年七十四。
zhāng yòng zhí, lín huáng rén. shǎo yǐ xué xíng chēng. liáo wáng zōng gàn wén zhī, yán zhì mén xià, hǎi líng yǔ qí xiōng chōng jiē cóng zhī xué. tiān juàn èr nián, yǐ jiào zōng zi cì jìn shì jí dì, chú lǐ bù láng zhōng. huáng tǒng sì nián, wèi xuān huī pàn guān, lì héng hǎi jūn jié dù fù shǐ, gǎi níng zhōu cì shǐ. hǎi líng jí wèi, zhào wèi qiān shū huī zhèng yuàn shì tài cháng qīng tài zǐ zhān shì. hǎi líng cháng wèi yòng zhí yuē:" zhèn suī bù néng bó tōng jīng shǐ, yì cū yǒu suǒ wén, jiē qīng píng xī fǔ dǎo zhī lì. tài zǐ fāng jiù xué, yí shàn dǎo zhī. zhèn fù zǐ bìng shòu qīng xué, yì rú zhě zhī róng yě." wèi hè sòng guó zhēng dàn shǐ, zú yú biàn. hǎi líng shēn dào xī zhī, qiǎn shǐ yíng hù qí sàng, guān gěi dào tú fèi. sàng zhì, qīn lín diàn, cì qián qiān wàn. qí yǎng zǐ shǐ qī suì, tè shòu wǔ yì jiāng jūn.
张用直,临潢人。少以学行称。辽王宗干闻之,延置门下,海陵与其兄充皆从之学。天眷二年,以教宗子赐进士及第,除礼部郎中。皇统四年,为宣徽判官,历横海军节度副使,改宁州刺史。海陵即位,召为签书徽政院事、太常卿、太子詹事。海陵尝谓用直曰:“朕虽不能博通经史,亦粗有所闻,皆卿平昔辅导之力。太子方就学,宜善导之。朕父子并受卿学,亦儒者之荣也。”为贺宋国正旦使,卒于汴。海陵深悼惜之,遣使迎护其丧,官给道途费。丧至,亲临奠,赐钱千万。其养子始七岁,特授武义将军。
liú shū, zì jū zhōng, tōng zhōu sān hé rén. shǎo yǐ liáng jiā zǐ cóng jūn, tún hé jiān. tóng bèi jiē qí shè, dú shū kè yì jīng shǐ. dēng tiān juàn èr nián jìn shì, diào táng shān zhǔ bù. gǎi fēi hú lìng, wèi zhōu cì shǐ shì gōng tān wū wú suǒ gù jì, shǔ yì jiē yàn kǔ zhī, shū yī wú suǒ yīng, nǎi zhí yǐ tā shì xì yù, jiāng zhì zhī sǐ. jùn rén yǒu lián shū zhě, dǎo shū tuō zǒu, sù yú cháo. huì lián chá shǐ zhì, shǒu cuì ér xià jiē dǐ zuì fèi, dú shū zhì zhuàng rù yōu děng, liè qiān fèng zhí dài fū. zhāng hào yíng jiàn yān jīng gōng shì, xuǎn shū fēn zhì gōng yì. qiān shàng shū xíng bù yuán wài láng, jū zhì tài yuán yǐn tú dān a lǐ chū hǔ fǎn zhuàng, xún rì yù jù. zhuǎn gōng bù láng zhōng, jìn běn bù shì láng. zhèng lóng mò, cóng jūn hái zì jiāng shàng. dà dìng chū, yǔ zuǒ sī láng zhōng wáng wèi yòu sī yuán wài láng wáng quán jù chū bǔ wài, shū wèi nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ shì. chū, shì zōng yù fù yòng shū děng, yù shǐ tái zòu:" shū děng zài zhèng lóng shí jiē yǐ qiǎo jìn, bài fǎ dù zhèng, rén duō yuàn jí zhī." shàng yǐ shū děng pō gàn jì, yóu yòng zhī, jiè zhī yuē:" néng quān xīn gǎi guò, bì jiā shēng zhuó. bù rán, zé chì rǔ děng yǐ." shì shí, ā lēi gēn yàn zhōng wèi nán jīng dū zhuǎn yùn shǐ, bù xián lì shì, gù yòng shū yǐ zuǒ zhī. qiān shān dōng lù zhuǎn yùn shǐ, gǎi zhōng dōu lù zhuǎn yùn shǐ. dà dìng sì nián, zú yú guān.
刘枢,字居中,通州三河人。少以良家子从军,屯河间。同辈皆骑射,独枢刻意经史。登天眷二年进士,调唐山主簿。改飞狐令,蔚州刺史恃功贪污无所顾忌,属邑皆厌苦之,枢一无所应,乃摭以他事系狱,将致之死。郡人有怜枢者,导枢脱走,诉于朝。会廉察使至,守倅而下皆抵罪废,独枢治状入优等,躐迁奉直大夫。张浩营建燕京宫室,选枢分治工役。迁尚书刑部员外郎,鞫治太原尹徒单阿里出虎反状,旬日狱具。转工部郎中,进本部侍郎。正隆末,从军还自江上。大定初,与左司郎中王蔚、右司员外郎王全俱出补外,枢为南京路转运使事。初,世宗欲复用枢等,御史台奏:“枢等在正隆时皆以巧进,败法蠹政,人多怨嫉之。”上以枢等颇干济,犹用之,戒之曰:“能悛心改过,必加升擢。不然,则斥汝等矣。”是时,阿勒根彦忠为南京都转运使,不闲吏事,故用枢以佐之。迁山东路转运使,改中都路转运使。大定四年,卒于官。
wáng xiāo, zì xiāo rán, zhuō zhōu rén yě. dēng huáng tǒng èr nián jìn shì dì, yóu shàng shū shěng lìng shǐ chú tóng zhī bà zhōu shì. lèi qiān xíng bù yuán wài láng. zuò qǐng zhǔ gù rén jiān zuì, zhàng sì shí, jiàng shòu tài dìng jūn jié dù fù shǐ. sì qiān dà xīng fǔ zhì zhōng, shòu hù bù shì láng. shì zōng wèi zǎi chén yuē:" wáng xiāo qián wèi wài guān, wén yǒu gāng zhí míng. jīn wén zhuān wù chū zuì wèi yīn dé, shì duō fēi lǐ cóng qīng. yòu qiǎo xìng tōu ān, ruò guǒ gāng zhí, zé dāng wàng shēn yǐ wéi guó, lǚ zhèng yǐ wú piān, hé bì mài fǎ yǐ jiǎo fú yé?" xún mìng zhèn jì mì yún děng sān shí liù xiàn měng ān rén hù, mào qǐng sù sān wàn yú shí, wèi shàng shū shěng zòu duó guān yī jiē, chū wèi tóng zhī běi jīng liú shǒu shì. shàng yuē:" rén duō yán wáng xiāo néng guān, yǐ zhèn guān zhī, fán shì bù kěn jìn lì, zhí yī lǎo jiān ěr." èr shí sì nián, qiān liáo dōng lù zhuǎn yùn shǐ. suì yú, gǎi xiǎn dé jūn jié dù shǐ. yǐ qián rèn zhuǎn yùn shǐ zhuāi rǔ cāng shǐ wáng qí zhì sǐ, zhuī liǎng guān jiě zhí, chì zhàng qī shí, jiàng shòu zhèng zhōu fáng yù shǐ.
王翛,字翛然,涿州人也。登皇统二年进士第,由尚书省令史除同知霸州事。累迁刑部员外郎。坐请嘱故人奸罪,杖四十,降授泰定军节度副使。四迁大兴府治中,授户部侍郎。世宗谓宰臣曰:“王翛前为外官,闻有刚直名。今闻专务出罪为阴德,事多非理从轻。又巧幸偷安,若果刚直,则当忘身以为国,履正以无偏,何必卖法以徼福耶?”寻命赈济密云等三十六县猛安人户,冒请粟三万余石,为尚书省奏夺官一阶,出为同知北京留守事。上曰:“人多言王翛能官,以朕观之,凡事不肯尽力,直一老奸耳。”二十四年,迁辽东路转运使。岁余,改显德军节度使。以前任转运使拽辱仓使王祺致死,追两官解职,敕杖七十,降授郑州防御使。
zhāng zōng jí wèi, zhuó tóng zhī dà xīng fǔ shì. shěn lù guān zòu, xiāo qián rèn xiǎn dé jié lián gāng zhí, jūn lì liǎn jī, wú sòng yù. qiān lǐ bù shàng shū, jiān dà lǐ qīng. shǐ sòng hái, huì gǎi zàng tài shī guǎng píng jùn wáng tú dān zhēn. zhēn, zhāng zōng mǔ xiào yì huáng hòu fù yě. dì yù yòng qián dài gù shì, bān jiàn gǔ chuī yǔ bǎo děng yí wèi. zǎi chén yǐ zhēn yǔ shì xī zōng zhū sǐ, yì nán zhī. yú shì zhào xià lǐ guān yì. xiāo yán:" jìn zàng chéng xiàng wáng dǎo, gěi qián hòu yǔ bǎo gǔ chuī wǔ bēn bān jiàn bǎi rén. táng yǐ lái, dà jià lǔ bù yǒu bān jiàn, qí wáng gōng yǐ xià lǔ bù bìng wú bān jiàn, jiān yǔ bǎo fēi chén xià suǒ yí yòng, guó cháo zàng dà chén yì wú zhī." shàng xiān zhī táng zàng dà chén lǐ jìng děng jiē yòng bān jiàn yǔ bǎo, nù yuē:" diǎn gù suǒ wú, gù kě cóng, rán yòng zhī yì bù guò lǐ." yī rì, zhào xiāo jí jiàn yì dài fū jiān lǐ bù shì láng zhāng wěi yì diàn mén, yù zhī yuē:" cháo tíng zhī shì, rǔ jiàn guān lǐ guān jí dāng biàn xī. qiě xiǎo mín yán kě cǎi, zhèn shàng cóng zhī, kuàng qīng děng hū? zì jīn yì shì, wú dàn fù hé shàng shū shěng."
章宗即位,擢同知大兴府事。审录官奏,翛前任显德洁廉刚直,军吏敛迹,无讼狱。迁礼部尚书,兼大理卿。使宋还,会改葬太师广平郡王徒单贞。贞,章宗母孝懿皇后父也。帝欲用前代故事,班剑、鼓吹、羽葆等仪卫。宰臣以贞与弑熙宗诛死,意难之。于是诏下礼官议。翛言:“晋葬丞相王导,给前后羽葆、鼓吹、武贲、班剑百人。唐以来,大驾卤簿有班剑,其王公以下卤簿并无班剑,兼羽葆非臣下所宜用,国朝葬大臣亦无之。”上先知唐葬大臣李靖等皆用班剑、羽葆,怒曰:“典故所无,固可从,然用之亦不过礼。”一日,诏翛及谏议大夫兼礼部侍郎张暐诣殿门,谕之曰:“朝廷之事,汝谏官、礼官即当辩析。且小民言可采,朕尚从之,况卿等乎?自今议事,毋但附合尚书省。”
míng chāng èr nián, gǎi zhī dà xīng fǔ shì. shí sēng tú duō yóu guì qī mén, xiāo è zhī, nǎi jìn sēng wǔ hòu bù dé chū sì. cháng yī sēng fàn jìn, huáng gū dà cháng gōng zhǔ wèi qǐng, xiāo yuē:" fèng zhǔ mìng, jí lìng chū zhī." lì zhào sēng, zhàng yī bǎi sǐ, jīng shī sù rán. hòu zuò gù chū rén zuì, fù xuē guān jiě zhí. míng nián, tè shòu dìng hǎi jūn jié dù shǐ. yù zhǐ yuē:" qīng fù xìng tài gāng, shuài yì xíng shì, nǎi zì xiàn yú xíng. ruò diàn nián jiàng xù, niàn qīng rù shì jiǔ, pō yǒu zhí chí, gù tè qǐ yú zuì zhé zhī zhōng, shòu yǐ jiàn zhí. qiě bǐ suì qiàn mín jī, dào zéi duō, xū yòng jiù rén zhèn fǔ, shù dé ān zhì. miǎn zhòu nǎi xīn, yǐ tú hòu xiào." wèi jǐ, biǎo qǐ zhì shì. shàng yuē:" xiāo néng gàn zhě, dé lì wèi duō." bù xǔ. fù shēn qǐng, cóng zhī. tài hé qī nián, zú, nián qī shí wǔ.
明昌二年,改知大兴府事。时僧徒多游贵戚门,翛恶之,乃禁僧午后不得出寺。尝一僧犯禁,皇姑大长公主为请,翛曰:“奉主命,即令出之。”立召僧,杖一百死,京师肃然。后坐故出人罪,复削官解职。明年,特授定海军节度使。谕旨曰:“卿赋性太刚,率意行事,乃自陷于刑。若殿年降叙,念卿入仕久,颇有执持,故特起于罪谪之中,授以见职。且彼岁歉民饥,盗贼多,须用旧人镇抚,庶得安治。勉昼乃心,以图后效。”未几,表乞致仕。上曰:“翛能干者,得力为多。”不许。复申请,从之。泰和七年,卒,年七十五。
xiāo xìng gāng yán, lín shì guǒ jué, lì mín dàn qí wēi, suī háo yòu bù gǎn fàn. chéng ān jiān, zhī dà xīng fǔ shì quē, zhào yù zǎi chén yuē:" kě xuǎn jí yǒu fēng lì rú wáng xiāo bèi zhě yòng zhī." qí wèi shàng suǒ zhī rú cǐ.
翛性刚严,临事果决,吏民惮其威,虽豪右不敢犯。承安间,知大兴府事阙,诏谕宰臣曰:“可选极有风力如王翛辈者用之。”其为上所知如此。
yáng bó xióng, zì xī yún, zhēn dìng gǎo chéng rén. bā shì zǔ yàn chóu, hòu táng qīng tài zhōng wèi dìng zhōu bīng mǎ shǐ. hòu suí jìn zhǔ běi qiān, suì jū lín huáng. fù qiū xíng, tài zǐ zuǒ wèi lǜ fǔ lǜ.
杨伯雄,字希云,真定藁城人。八世祖彦稠,后唐清泰中为定州兵马使。后随晋主北迁,遂居临潢。父丘行,太子左卫率府率。
bó xióng dēng huáng tǒng èr nián jìn shì, hǎi líng liú shǒu zhōng jīng, qiū xíng zài mù fǔ, bó xióng lái xǐng shì, hǎi líng jiàn zhī, shēn jiā qì zhòng. jiǔ zhī, diào hán zhōu jūn shì pàn guān. yǒu èr dào zhà chēng jiǎ fàn, nì lǚ zhǔ rén jiàn qī, zhì zhōu shǔ chén sù, shí yù jié qǔ bó xióng. bó xióng xīn jué qí zhà, zhí ér jí zhī, bìng huò qí dǎng shí yú rén, yī jùn hài fú. qiān yīng fèng hàn lín wén zì. shì shí, hǎi líng zhí zhèng, zì yǐ jiù zhī bó xióng, shǔ zhī shǐ shí shí zhì qí dì, bó xióng nuò zhī ér bù wǎng yě. tā rì hǎi líng guài wèn zhī, duì yuē:" jūn zǐ shòu zhī yú rén dāng yǐ lǐ jìn, fù lì bēn zǒu, fēi sù zhì yě." yóu shì yù hòu dài zhī.
伯雄登皇统二年进士,海陵留守中京,丘行在幕府,伯雄来省视,海陵见之,深加器重。久之,调韩州军事判官。有二盗诈称贾贩,逆旅主人见欺,至州署陈诉,实欲劫取伯雄。伯雄心觉其诈,执而诘之,并获其党十余人,一郡骇服。迁应奉翰林文字。是时,海陵执政,自以旧知伯雄,属之使时时至其第,伯雄诺之而不往也。他日海陵怪问之,对曰:“君子受知于人当以礼进,附丽奔走,非素志也。”由是愈厚待之。
hǎi líng cuàn lì, shù yuè, qiān yòu bǔ quē, gǎi xiū qǐ jū zhù. hǎi líng ruì yú qiú zhì, jiǎng lùn měi zhì yè fēn. cháng wèn yuē:" rén jūn zhì tiān xià, qí dào hé guì?" duì yuē:" guì jìng." hǎi líng mò rán. míng rì, fù wèi yuē:" wǒ qiān zhū bù měng ān fèn tún biān shù, qián xī zhī duì, qǐ zhǐ shì wèi fēi jìng xié?" duì yuē:" xǐ bīng fēn tún, shǐ nán běi xiāng wéi, cháng cè yě. suǒ wèi jìng zhě, nǎi bù rǎo zhī ěr." yǐ yè, fù wèn guǐ shén shì. bó xióng jìn yuē:" hàn wén dì zhào jiàn jiǎ shēng, yè bàn qián xí, bù wèn bǎi xìng ér wèn guǐ shén, hòu shì pō jī zhī. bì xià bù yǐ chén yú lòu, xìng jí tiān xià dà jì, guǐ shén zhī shì, wèi zhī xué yě." hǎi líng yuē:" dàn yán zhī, yǐ shì yǒng yè juàn sī." bó xióng bù dé yǐ, nǎi yuē:" chén jiā yǒu yī juàn shū, jì rén sǐ fù shēng, huò wèn míng guān hé yǐ miǎn zuì, dá yuē, rǔ zhì yī lì, bái rì suǒ wéi, mù yè shū zhī, bù kě shū zhě shì bù kě wèi yě." hǎi líng wèi zhī gǎi róng. xià rì, hǎi líng dēng ruì yún lóu nà liáng, mìng bó xióng fù shī, qí zú zhāng yún:" liù yuè bù zhī zhēng yù dào, qīng liáng huì yǔ wàn fāng tóng." hǎi líng xīn rán, yǐ shì zuǒ yòu yuē:" bó xióng chū yǔ bù wàng guī jiè, wéi rén chén dāng rú shì yǐ." zài qiān bīng bù yuán wài láng. dīng fù yōu, qǐ fù hàn lín dài zhì, jiān xiū qǐ jū zhù. qiān zhí xué shì, zài qiān yòu jiàn yì dài fū, jiān zhù zuò láng, xiū qǐ jū zhù rú gù.
海陵篡立,数月,迁右补阙,改修起居注。海陵锐于求治,讲论每至夜分。尝问曰:“人君治天下,其道何贵?”对曰:“贵静。”海陵默然。明日,复谓曰:“我迁诸部猛安分屯边戍,前夕之对,岂指是为非静邪?”对曰:“徙兵分屯,使南北相维,长策也。所谓静者,乃不扰之耳。”乙夜,复问鬼神事。伯雄进曰:“汉文帝召见贾生,夜半前席,不问百姓而问鬼神,后世颇讥之。陛下不以臣愚陋,幸及天下大计,鬼神之事,未之学也。”海陵曰:“但言之,以释永夜倦思。”伯雄不得已,乃曰:“臣家有一卷书,记人死复生,或问冥官何以免罪,答曰,汝置一历,白日所为,暮夜书之,不可书者是不可为也。”海陵为之改容。夏日,海陵登瑞云楼纳凉,命伯雄赋诗,其卒章云:“六月不知蒸郁到,清凉会与万方同。”海陵忻然,以示左右曰:“伯雄出语不忘规戒,为人臣当如是矣。”再迁兵部员外郎。丁父忧,起复翰林待制,兼修起居注。迁直学士,再迁右谏议大夫,兼著作郎,修起居注如故。
huáng zǐ shèn sī ā bù hōng, bó xióng zuò yǔ tóng zhí zhě qiè yì bèi zé, yǔ zài hǎi líng zhū zǐ chuán. hǎi líng yì zhēng jiāng nán, bó xióng zòu:" jìn wǔ píng wú, jiē mìng jiàng shuài, hé láo qīn zǒng róng lǜ?" bù tīng. nǎi luò qǐ jū zhù, bù fù zhào jiàn. dà dìng chū, chú dà xīng shǎo yǐn, dīng mǔ yōu. xiǎn zōng wèi huáng tài zǐ, qiān dōng gōng guān shǔ, zhāng hào jiàn bó xióng, qǐ fù shǎo zhān shì, xiōng zi pán wèi zuǒ zàn shàn, yán tīng jiàn cóng, shí lùn róng zhī. jí gǔ tài zǐ xián bù xiào wèi shū, hào yáo shān wǎng jiàn, jìn zhī. jí jìn yǔ liè bǎo chéng děng zhēn, jiē jiàn jiā nà. fù wèi zuǒ jiàn yì dài fū hàn lín zhí xué shì. huì tài zǐ zhān shì quē, zǎi xiàng fù jǔ bó xióng. shàng yuē:" bó xióng bù kě qù zhèn zuǒ yòu, ér dōng gōng yì xū fǔ dǎo." suì yǐ tài zǐ zhān shì jiān jiàn yì.
皇子慎思阿不薨,伯雄坐与同直者窃议被责,语在《海陵诸子传》。海陵议征江南,伯雄奏:“晋武平吴,皆命将帅,何劳亲总戎律?”不听。乃落起居注,不复召见。大定初,除大兴少尹,丁母忧。显宗为皇太子,迁东宫官属,张浩荐伯雄,起复少詹事,兄子蟠为左赞善,言听谏从,时论荣之。集古太子贤不肖为书,号《瑶山往鉴》,进之。及进《羽猎》、《保成》等箴,皆见嘉纳。复为左谏议大夫、翰林直学士。会太子詹事阙,宰相复举伯雄。上曰:“伯雄不可去朕左右,而东宫亦须辅导。”遂以太子詹事兼谏议。
liù nián, shàng xìng xī jīng, yù yīn wǎng liáng xíng bì shǔ, bó xióng lǜ zhòng jiàn guān rù jiàn. shàng yuē:" zhèn xú sī zhī." bó xióng yán zhī bù yǐ, tóng liè jiē yǐn tuì, jiǔ zhī nǎi qǐ. shì nián, zhì liáng xíng, jiǎo xún guǒ yǒu shū yú. shàng sī bó xióng zhī yán, jí hái, qiān lǐ bù shàng shū, wèi jìn chén yuē:" qún chén yǒu gàn jú zhě zhòng yǐ, rú bó xióng zhōng shí, jiē mò jí yě." shàng wèi bó xióng yuē:" lóng páng bǐ gàn jiē yǐ zhōng jiàn ér sǐ, shǐ yù míng jūn, qǐ yǒu shì zāi!" bó xióng duì yuē:" wèi zhēng yuàn wèi liáng chén, zhèng wèi yù míng jūn ěr." yīn gù wèi zǎi xiàng yuē:" shū yuē:' rǔ wú miàn cóng, tuì yǒu hòu yán.' zhèn yǔ qīng děng gòng zhì tiān xià, shì yǒu kě fǒu, jí dāng miàn chén. qīng děng zhì wèi qīng xiàng, zhèng háng dào yáng míng zhī shí, tōu ān zì biàn, jiǎo xìng yī shí, rú hòu shì hé?" qún chén jiē chēng wàn suì.
六年,上幸西京,欲因往凉陉避暑,伯雄率众谏官入谏。上曰:“朕徐思之。”伯雄言之不已,同列皆引退,久之乃起。是年,至凉陉,徼巡果有疏虞。上思伯雄之言,及还,迁礼部尚书,谓近臣曰:“群臣有干局者众矣,如伯雄忠实,皆莫及也。”上谓伯雄曰:“龙逄、比干皆以忠谏而死,使遇明君,岂有是哉!”伯雄对曰:“魏徵愿为良臣,正谓遇明君耳。”因顾谓宰相曰:“《书》曰:‘汝无面从,退有后言。’朕与卿等共治天下,事有可否,即当面陈。卿等致位卿相,正行道扬名之时,偷安自便,徼幸一时,如后世何?”群臣皆称万岁。
shí èr nián, gǎi qìn nán jūn jié dù shǐ, zhào wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ. chéng xiàng shí jū zhì shì, shàng wèn:" shuí kě dài qīng zhě?" jū duì yuē:" bó xióng kě." shí lùn yǐ jū jǔ dé qí rén. fù quán zhān shì, bó xióng zhī wú bù yán, kuāng jiù hóng duō. hòu gōng liáo yǒu guǐ suí zhě, rén bì chēng yáng zhān shì yǐ kuì zhī. chú dìng wǔ jūn jié dù shǐ, gǎi píng yáng yǐn. xiān shì, zhāng hào zhì píng yáng, yǒu huì zhèng, jí bó xióng wèi yǐn, bǎi xìng chēng zhī, yuē:" qián yǒu zhāng, hòu yǒu yáng." xǐ hé zhōng yǐn. zú, nián liù shí wǔ. shì zhuāng xiàn. dì bó jié bó rén, zú xiōng bó yuān.
十二年,改沁南军节度使,召为翰林学士承旨。丞相石琚致仕,上问:“谁可代卿者?”琚对曰:“伯雄可。”时论以琚举得其人。复权詹事,伯雄知无不言,匡救弘多。后宫僚有诡随者,人必称杨詹事以愧之。除定武军节度使,改平阳尹。先是,张浩治平阳,有惠政,及伯雄为尹,百姓称之,曰:“前有张,后有杨。”徙河中尹。卒,年六十五。谥庄献。弟伯杰、伯仁,族兄伯渊。
bó yuān zì zōng zhī. fù qiū wén, liáo zhōng shū shè rén. bó yuān zǎo gū, shì mǔ yǐ xiào wén, shū cái hào shī, xǐ shōu gǔ shū. tiān huì chū, yǐ míng jiā zǐ bǔ shàng shū shěng lìng shǐ. shí sì nián, cì jìn shì dì, lì lì lǐ èr bù zhǔ shì yù qián chéng yìng wén zì, zhì mǎn, chú tóng zhī yǒng dìng jūn jié dù shǐ shì. zhào wèi sī jì láng zhōng. zhī píng dìng jūn, yòng lián, qiān píng zhōu lù zhuǎn yùn shǐ. zhī tài ān jūn, yǒu huì zhèng, bǎi xìng kè shí jì qí shì. sì qiān shān dōng dōng lù zhuǎn yùn shǐ. zhèng lóng mò, qún dào fēng qǐ, zhōu jùn wǎng wǎng lí hài, dú jǐ nán lài bó yuān bǎo quán. dà dìng sān nián, zhì shì, zú yú jiā.
伯渊字宗之。父丘文,辽中书舍人。伯渊早孤,事母以孝闻,疏财好施,喜收古书。天会初,以名家子补尚书省令史。十四年,赐进士第,历吏、礼二部主事、御前承应文字,秩满,除同知永定军节度使事。召为司计郎中。知平定军,用廉,迁平州路转运使。知泰安军,有惠政,百姓刻石纪其事。四迁山东东路转运使。正隆末,群盗蜂起,州郡往往罹害,独济南赖伯渊保全。大定三年,致仕,卒于家。
xiāo gòng, zì zhēn qīng, jīng zhào xián yáng rén. dà dìng èr shí èr nián jìn shì, diào zhèn róng zhōu pàn guān, jīng yáng lìng, jīng zhōu guān chá pàn guān. bǔ shàng shū shěng lìng shǐ. jiù lì, shì bǔ liǎng yuè, nǎi bǔ yòng. gòng zhì shù rì, zhí zhèng yǐ wéi néng, jí yòng zhī. zhuó jiān chá yù shǐ. tí xíng sī zòu jīng zhōu yǒu měi zhèng, qiān běi jīng zhuǎn yùn fù shǐ. qīn lǎo, guī yǎng. zuǒ chéng dǒng shī zhōng yòu chéng yáng bó tōng jiàn qí wén xué, chú hàn lín xiū zhuàn. shàng shū lùn:" bǐ nián zhī bì, rén cái bù yǐ qì shí cāo lǚ, qiǎo yú àn dú, bù shè lì yì zhě wèi gōng. yòng rén bù wù yīn cái shòu guān, wéi ní zī xù. míng qì bù wù shèn yǔ, rén duō jiǎo xìng. shǒu lìng bù wù cái shí, mín lí qí hài. fú wàng zhuó zhēn cái yǐ zhèn jiāo sú, hé gōng néng yǐ lǐ zhí yè, shèn míng qì yǐ yì jiǎo xìng, zhòng shǒu lìng yǐ hòu bāng běn. rán hòu zhèng huà kě xíng, bǎi shì kě jǔ yǐ." zhào cí chén zuò táng yòng dǒng zhòng zhì zhū guō yì dé shī lùn, gòng wèi dì yī, cì zhòng bì sì duān. gòng lùn shí zhèng wǔ bì, yán lù sì nán, cí yì qiē zhì, gǎi zhì shū shì yù shǐ. dīng fù yōu, qǐ fù, gǎi yòu sī yuán wài láng, xún zhuǎn láng zhōng, qiān guó zǐ jì jiǔ, jiān tài cháng shǎo qīng, yǔ chén dà rèn kān xiū liáo shǐ. gǎi xíng bù shì láng, lì tóng zhī dà xīng fǔ shì dé zhōu fáng yù shǐ, sān qiān hé dōng běi lù àn chá zhuǎn yùn shǐ. dà ān mò, gǎi zhāng dé jūn jié dù shì. zuò bīng xìng bù néng shǒu chéng, wáng shī bǎi xìng, jiàng tóng zhī tōng yuǎn jūn jié dù shǐ. wèi jǐ, gǎi jìng nán jūn jié dù shǐ, lì hé dōng běi lù nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ yù shǐ zhōng chéng, hù bù shàng shū. nán jīng jiè yán, zuò fá jūn chǔ, zhào shì bù wèn. xìng dìng yuán nián, zhì shì. yuán guāng èr nián zú, shì wén jiǎn. gòng hào xué, dú shū zhì lǎo bù juàn, yǒu zhù shǐ jì yī bǎi juǎn.
萧贡,字真卿,京兆咸阳人。大定二十二年进士,调镇戎州判官,泾阳令,泾州观察判官。补尚书省令史。旧例,试补两月,乃补用。贡至数日,执政以为能,即用之。擢监察御史。提刑司奏泾州有美政,迁北京转运副使。亲老,归养。左丞董师中、右丞杨伯通荐其文学,除翰林修撰。上书论:“比年之弊,人才不以器识、操履,巧于案牍,不涉吏议者为工。用人不务因才授官,惟泥资叙。名器不务慎与,人多侥幸。守令不务才实,民罹其害。伏望擢真才以振浇俗,核功能以理职业,慎名器以抑侥幸,重守令以厚邦本。然后政化可行,百事可举矣。”诏词臣作《唐用董重质诛郭谊得失论》,贡为第一,赐重币四端。贡论时政五弊,言路四难,词意切至,改治书侍御史。丁父忧,起复,改右司员外郎,寻转郎中,迁国子祭酒,兼太常少卿,与陈大任刊修《辽史》。改刑部侍郎,历同知大兴府事、德州防御使,三迁河东北路按察转运使。大安末,改彰德军节度事。坐兵兴不能守城,亡失百姓,降同知通远军节度使。未几,改静难军节度使,历河东北路、南京路转运使、御史中丞,户部尚书。南京戒严,坐乏军储,诏释不问。兴定元年,致仕。元光二年卒,谥文简。贡好学,读书至老不倦,有注《史记》一百卷。
wēn dí hǎn dì dá, gāi xí jīng shǐ, yǐ nǚ zhí zì chū shēn, lèi guān guó shǐ yuàn biān xiū guān. chū, chéng xiàng xī yǐn zhì nǚ zhí zì, shè xué xiào, shǐ é lí lá děng jiào zhī. qí hòu xué zhě jiàn shèng, zhuǎn xí jīng shǐ, gù nà hé chūn nián gē shí liè liáng bì jiē yóu cǐ zhì wèi zǎi xiàng. dì dá zuì hào jīng shēn. dà dìng shí èr nián, zhào dì dá suǒ jiào shēng yuán xí zuò shī cè, ruò yǒu wén cǎi, liàng cái rèn shǐ, qí zì yuàn cóng xué zhě tīng. shí sān nián, shè nǚ zhí jìn shì kē. shì suì, tú dān yì děng èr shí qī rén dēng dì. shí wǔ nián, dì dá qiān zhù zuò zuǒ láng, yǔ biān xiū guān zōng bì shàng shū shěng yì shǐ ā lǔ lì bù lìng shǐ zhāng kè zhōng yì jiě jīng shū. lèi qiān mì shū chéng. shí jiǔ nián, gǎi zuǒ zàn shàn, yǐ mǔ lǎo qiú yǎng. xiǎn zōng shǐ nèi zhí chéng liù jīn wèi dì dá yuē:" zàn shàn, chū wèi chú cǐ guān, tiān zǐ wèi gū yuē:' zhèn dé yī chū lún zhī cái, xué wèn gāi guàn, dāng lìng fǔ rǔ dé yì.' jì shù rì, zàn shàn chú cǐ guān. zì wèi qīn zhì dé yì, bù shèng qí xǐ. wèi kě qù yě, wù nán yú huái." jiǔ zhī, zhuǎn hàn lín dài zhì, zú. míng chāng wǔ nián, zèng hàn lín xué shì chéng zhǐ, shì wén chéng.
温迪罕缔达,该习经史,以女直字出身,累官国史院编修官。初,丞相希尹制女直字,设学校,使讹离剌等教之。其后学者渐盛,转习经史,故纳合椿年、纥石烈良弼皆由此致位宰相。缔达最号精深。大定十二年,诏缔达所教生员习作诗、策,若有文采,量才任使,其自愿从学者听。十三年,设女直进士科。是岁,徒单镒等二十七人登第。十五年,缔达迁著作佐郎,与编修官宗璧、尚书省译史阿鲁、吏部令史张克忠译解经书。累迁秘书丞。十九年,改左赞善,以母老求养。显宗使内直丞六斤谓缔达曰:“赞善,初未除此官,天子谓孤曰:‘朕得一出伦之才,学问该贯,当令辅汝德义。’既数日,赞善除此官。自谓亲炙德义,不胜其喜。未可去也,勿难于怀。”久之,转翰林待制,卒。明昌五年,赠翰林学士承旨,谥文成。
zi èr shí, zhāng zōng jí wèi, yǐ wéi fú bǎo diǎn shū, lèi guān zuǒ jiàn yì dài fū. zhēn yòu sì nián, shàng shū, lüè yuē:" jīn biān bèi wèi chè, zhēng diào bù xiū, zhōu xiàn zhǎng lì bù zhī ài yǎng qí mín, dū zé zhēng kē, biān chī bī pò, jí yú xīng huǒ, wén yí chóng fù, bù shèng qí bì, yí chì yǒu sī wù cóng jiǎn yì. bīng xìng yǐ lái, zhōng chén liè shì, xiào zǐ shùn sūn, yì fū jié fù, yān mò wú wén zhě shén zhòng, qǐ qiǎn shǐ guān yī yuán, guǎng wéi cǎi fǎng, yǐ yì bāo jiā." xìng dìng yuán nián, qiān wǔ shèng jūn jié dù shǐ, gǎi lì bù shàng shū, zhī kāi fēng fǔ. zuò zòng jūn rén jiā shǔ chū chéng, dāng zhàng, zhào jiě zhí. sì nián, fù zhī kāi fēng fǔ, fù zuò yǐ shì zhǔ jǐng xún shǐ wán yán jīn sēng nú, jiàng wèi zhèng zhōu fáng yù shǐ. wèi jǐ, fù wèi zhī kāi fēng fǔ shì.
子二十,章宗即位,以为符宝典书,累官左谏议大夫。贞祐四年,上疏,略曰:“今边备未撤,征调不休,州县长吏不知爱养其民,督责征科,鞭笞逼迫,急于星火,文移重复,不胜其弊,宜敕有司务从简易。兵兴以来,忠臣烈士,孝子顺孙,义夫节妇,湮没无闻者甚众,乞遣史官一员,广为采访,以议褒嘉。”兴定元年,迁武胜军节度使,改吏部尚书,知开封府。坐纵军人家属出城,当杖,诏解职。四年,复知开封府,复坐以事嘱警巡使完颜金僧奴,降为郑州防御使。未几,复为知开封府事。
zhāng hàn, zì lín qīng, xīn zhōu xiù róng rén. dà dìng èr shí bā nián jìn shì, diào xí zhōu jūn shì pàn guān. yǒu wū kūn dì sān rén wéi jié zhě, hàn wēi xíng lián dé qí zhuàng, bái yú zhōu shì zhī. lì dōng shèng yì fēng huì chuān lìng, bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, chú hù bù zhǔ shì, qiān jiān chá yù shǐ. dīng mǔ yōu, fú què, diào shān dōng lù yán shǐ. dīng fù yōu, qǐ fù shàng shū shěng dōu shì hù bù yuán wài láng. dà ān jiān, píng zhāng zhèng shì dú jí sī zhōng cān zhī zhèng shì chéng yù xíng shěng shù biān, hàn chōng zuǒ yòu sī láng zhōng, lùn yì bù xiāng xié. chǔ zhì guāi fāng, hàn lǚ zhēng zhī bú jiàn shěng. chéng yù jiù dǎi, wèi shào wáng zhī hàn cháng yǒu yán, zhào jiàn fǔ wèi zhī. gǎi zhī dēng wén gǔ yuàn, jiān qián zhí, qiān shì yù shǐ. zhēn yòu chū, wèi hàn lín zhí xué shì, chōng yuán shuài fǔ jīng lì guān. zhōng dōu jiè yán, diào dù fāng yīn, gǎi hù bù shì láng. xuān zōng qiān biàn, hàn guī cuò hù cóng liáng cǎo zhì zhēn dìng, shàng shū yán wǔ shì:" yī yuē qiáng běn. wèi dāng póu bīng tú xǐ háo mín, yǐ shí nán jīng. èr yuē zú yòng. wèi dāng àn cài biàn jiù qú yǐ tōng cáo yùn. sān yuē fáng luàn. wèi dāng jiù jí yì jūn jiǎ zhī guān yìn, shǐ xiāng tǒng shè, yǐ ān fǎn cè. sì yuē shěng shì. wèi xiàn yì bù néng zì lì zhě yí shāo bìng zhī, jì yǐ shěng guān, qiě yì yú bèi dào. wǔ yuē tuī ēn. wèi dāng tuī ēn yǐ shì tiān zǐ suǒ zài chēng xìng zhī yì." shàng lüè shī xíng zhī. hàn yǎ yǒu zhì jù cái, suǒ zhì zhé bàn. qiān hé píng jūn jié dù shǐ dōu shuǐ jiān tí kòng jūn mǎ shǐ, é gǎi hù bù shàng shū. shì shí, chū zhì nán jīng, shù shì cǎo lüè, hàn jīng dù qū chǔ, jiē yǒu tiáo lǐ. shì suì zú, shì dá yì.
张翰,字林卿,忻州秀容人。大定二十八年进士,调隰州军事判官。有诬昆弟三人为劫者,翰微行廉得其状,白于州释之。历东胜、义丰、会川令,补尚书省令史,除户部主事,迁监察御史。丁母忧,服阕,调山东路盐使。丁父忧,起复尚书省都事、户部员外郎。大安间,平章政事独吉思忠、参知政事承裕行省戍边,翰充左右司郎中,论议不相协。处置乖方,翰屡争之不见省。承裕就逮,卫绍王知翰尝有言,召见抚慰之。改知登闻鼓院,兼前职,迁侍御史。贞祐初,为翰林直学士,充元帅府经历官。中都戒严,调度方殷,改户部侍郎。宣宗迁汴,翰规措扈从粮草至真定,上书言五事:“一曰强本。谓当裒兵徒、徙豪民,以实南京。二曰足用。谓当按蔡、汴旧渠以通漕运。三曰防乱。谓当就集义军假之官印,使相统摄,以安反侧。四曰省事。谓县邑不能自立者宜稍并之,既以省官,且易於备盗。五曰推恩。谓当推恩以示天子所在称幸之意。”上略施行之。翰雅有治剧才,所至辄办。迁河平军节度使、都水监、提控军马使,俄改户部尚书。是时,初至南京,庶事草略,翰经度区处,皆有条理。是岁卒,谥达义。
rèn tiān chǒng, zì qīng shū, cáo zhōu dìng táo rén yě, míng chāng èr nián jìn shì, diào kǎo chéng zhǔ bù, zài qiān wēi róng xiàn lìng. xiàn gù bǎo zhài, wú wén miào xué shè, tiān chǒng yǐ fèi shǔ jiàn. yǒu xiōng dì sòng tián zhě, tiān chǒng yù yǐ lǐ yì, wěi qǔ zhōu zhì, jiē gǎn qì ér qù. diào tài dìng jūn jié dù pàn guān. dīng fù yōu, fú què, diào chóng yì jūn jié dù pàn guān. bǔ shàng shū shěng lìng shǐ yòu sān bù jiǎn fǎ sī zhèng, qiān jiān chá yù shǐ. gǎi yòu sī dōu shì, qiān yuán wài láng. gǎi zuǒ sī jiàn, zhuǎn zuǒ sī láng zhōng, qiān guó zǐ jì jiǔ. zhēn yòu chū, zhuǎn mì shū jiān jiān lì bù shì láng, gǎi zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ. shí jīng shī jiè yán, liáng yùn jiān zǔ, tiān chǒng xī lì yíng bàn, qū jǐn láo cuì, chū jiā zī yǐ jì jī zhě, quán huó shén zhòng. jiān chá yù shǐ gāo kuí liú yuán guī jǔ tiān chǒng èr shí rén gōng qín míng mǐn, yǒu cái gàn, kě ān jí bǎi xìng. qiān hù bù shàng shū. sān nián, zhōng dōu bù shǒu, tiān chǒng jì zǒu nán jīng, zhōng dào yù bīng, sǐ zhī. shì chún sù.
任天宠,字清叔,曹州定陶人也,明昌二年进士,调考城主簿,再迁威戎县令。县故堡寨,无文庙学舍,天宠以废署建。有兄弟讼田者,天宠谕以理义,委曲周至,皆感泣而去。调泰定军节度判官。丁父忧,服阕,调崇义军节度判官。补尚书省令史、右三部检法司正,迁监察御史。改右司都事,迁员外郎。改左司谏,转左司郎中,迁国子祭酒。贞祐初,转秘书监兼吏部侍郎,改中都路都转运使。时京师戒严,粮运艰阻,天宠悉力营办,曲尽劳瘁,出家赀以济饥者,全活甚众。监察御史高夔、刘元规举天宠二十人公勤明敏,有材干,可安集百姓。迁户部尚书。三年,中都不守,天宠继走南京,中道遇兵,死之。谥纯肃。
zàn yuē: chéng cǎi rèn xióng xiáng, liáo zhī jìn shì, kǒng fán fàn gǒng shì sòng shì qí, tài zǔ jiē jiàn lǐ yù, ér jīn zhī wén zhì rì yǐ shèng yǐ. zhāng yòng zhí, hǎi líng fù zǐ bìng liè jiù xué. liú shū zhī liàn dá, wáng xiāo zhī qiáng mǐn yú shì, yáng bó xióng zhī shàn fěng jiàn gōng cí zǎo, xiāo gòng wēn dí hǎn dì dá zhī wén yì shì shí, zhī shù rén zhě dié yòng yú zhèng lóng dà dìng míng chāng zhī jiān. zhāng hàn rèn tiān chǒng zhī jīng lǐ diào dù, xuān zōng nán qiān, yóu lài qí yòng yān. jīn yuán shì bǎi yú nián suǒ yǐ péi zhí rén cái ér huò qí xiào zhě, yú sī kě gài jiàn yǐ.
赞曰:程寀、任熊祥,辽之进士,孔璠、范拱事宋、事齐,太祖皆见礼遇,而金之文治日以盛矣。张用直,海陵父子并列旧学。刘枢之练达,王翛之强敏于事,杨伯雄之善讽谏、工辞藻,萧贡、温迪罕缔达之文艺适时,之数人者迭用于正隆、大定、明昌之间。张翰、任天宠之经理调度,宣宗南迁,犹赖其用焉。金源氏百余年所以培植人才而获其效者,于斯可概见矣。