tōng diǎn yuē: shàng gǔ yī máo mào pí. zé mào míng zhī shǐ yě. yáng qì zhì tóu ér jí, níng shǎo lěng, wú guò rè. hú diāo yǐ zhì mào, hán shén fāng yí. ruò dōng yuè cháng dài. kǒng è yì yáng qì. wèi miǎn xuàn yūn wèi huàn rù chūn wèi yáng qì xuān dá zhī shí. yóu bù kě yǐ pí mào nuǎn zhī. nèi jīng wèi chūn xià yǎng yáng, guò nuǎn zé è yì tài shèn. rú è yì ér zhì hàn, yòu xián fā xiè yǐ, jiē fēi yǎng yáng zhī dào. mào dǐng hóng wěi, shí zhì yě, shǎo wèi yí, duō zé xián zhòng. mào dài huò kě shěng, lǎo nián wéi qǔ jiǎn biàn ér yǐ.
《通典》曰:「上古衣毛冒皮。」則帽名之始也。陽氣至頭而極,寧少冷,毋過熱。狐貂以制帽,寒甚方宜。若冬月常戴。恐遏抑陽氣。未免眩暈為患;入春為陽氣宣達之時。尤不可以皮帽暖之。《內經》謂「春夏養陽」,過暖則遏抑太甚。如遏抑而致汗,又嫌發泄矣,皆非養陽之道。帽頂紅緯,時制也,少為宜,多則嫌重。帽帶或可省,老年惟取簡便而已。
nǎo hòu wèi fēng mén xué, jí liáng dì sān jié wèi fèi shù xué, yì yú shòu fēng. bàn fēng dōu rú tǎn yǔ mào yǐ zhē hù zhī, bù bì dìng yòng tǎn zhì, jiā céng yī yóu zhì yì kě. zhuì yǐ dài èr, fù yú hàn xià, huò xiǎo niǔ zuò kòu, bìng dé mì zhē liǎng ěr. jiā cháng chū rù, wēi jué yǒu fēng, jí xié yǐ suí shēn, dōu yú mào wài. qú yòu shī huà yún: yuán fèi sòng gù gōng wèi sì, xī sēng jiē dài hóng dōu gài yì yòng yǐ zhàng fēng zhě.
腦後為風門穴,脊樑第三節為肺俞穴,易於受風。辦風兜如毯雨帽以遮護之,不必定用毯制,夾層衤由制亦可。綴以帶二,縛於頷下,或小鈕作扣,並得密遮兩耳。家常出入,微覺有風,即攜以隨身,兜於帽外。瞿佑《詩話》云:元廢宋故宮為寺,西僧皆戴紅兜蓋亦用以障風者。
zhōu lǐ: tiān guān zhǎng pí, gòng cuì máo wèi tǎn. táng shū xiá jiá sī chuán: zhū xià jiē mào bái tǎn. liáo shǐ chén liáo dài tǎn guān. jīn shān zuǒ zhāng qiū zhèn suǒ chū tǎn mào, yáng máo wèi zhī, jí běn yú gǔ. yǒu zhì shén ruǎn zhě, zhà dài yì shì yǔ shǒu xiàng xí, chū hán zuì yí, jiàn hán xiāng yǐ pí biān, jí hán tiān yǐ pí lǐ, gè zhì ér zhuó yòng zhī. yù dōng zhī mào, dài wú guò cǐ.
《周禮》:「天官掌皮,共毳毛為毯」。《唐書·黠戛斯傳》:「諸下皆帽白毯」。《遼史》「臣僚戴毯冠」。今山左張秋鎮所出毯帽,羊毛為之,即本於古。有質甚軟者,乍戴亦似與首相習,初寒最宜,漸寒鑲以皮邊,極寒添以皮里,各制而酌用之。御冬之帽,殆無過此。
fú jīn néng zhàng fēng, yì néng yù hán. cái zhì zhī shì, shàng yuán chēng shǒu, qián qí méi jīn é, é zuǒ yòu yǒu dài, xì yú nǎo hòu, qí zhǎng fù jí qí jiān bèi, jīn shàng gèng dài pí mào yì kě. yòu yǒu jié fú jīn zhī bàn, zhuì yú mào biān xià, shì jiào jiǎn biàn. táng yú fú zhì yǒu suǒ wèi wéi mào, cǐ fǎng fú shì zhī. hòu hàn shū yún: shí rén yǐ fú jīn wèi yǎ, yòng quán fú zào ér xiàng hòu, bù gēng zhe guān. dàn fú jīn shù shǒu ér yǐ. àn quán fú bù cái zhì, jīn sú fù rén yòng zhī, gǔ yǐ wèi yǎ, jīn yì yí yě.
幅巾能障風,亦能禦寒。裁製之式,上圓稱首,前齊眉巾額,額左右有帶,繫於腦後,其長覆及其肩背,巾上更戴皮帽亦可。又有截幅巾之半,綴於帽邊下,似較簡便。唐《輿服制》有所謂「帷帽」,此仿佛似之。《後漢書》云:「時人以幅巾為雅,用全幅皂而向後,不更着冠。」但幅巾束首而已。按全幅不裁製,今俗婦人用之,古以為雅,今異宜也。
zhà liáng shí xū jiā céng xiǎo mào, yì bì yǒu biān zhě. biān xū ruǎn, lìng suí shǒu kě zhé, zé huò gāo huò xià, fāng néng chēng yì. yòu yǒu wú biān xiǎo mào, àn shǔ zhì: wáng yǎn wǎn nián, sú jìng wèi xiǎo mào, jǐn fù qí dǐng, fǔ shǒu jí duò, wèi zhī wēi nǎo mào. yǎn yǐ wèi bù xiáng, jìn zhī. jīn xiǎo mào wú biān zhě, gài yì lèi shì.
乍涼時需夾層小帽,亦必有邊者。邊須軟,令隨手可摺,則或高或下,方能稱意。又有無邊小帽,按《蜀志》:王衍晚年,俗競為小帽,僅覆其頂,俯首即墮,謂之「危腦帽」。衍以為不祥,禁之。今小帽無邊者,蓋亦類是。
liáng yǒu kòng dǐng mào, suí yǒu bàn tóu zé, jīn ér tóng mào gū, dà dǐ shì zhī. xū qí dǐng yǐ dá yáng qì, shì zuì shàn. měi jiàn lǎo nián, fǎng qí shì yǐ zuò shuì mào, qiè yì chūn qiū shí jiā cháng dài zhī, měi guān bù zú, shì yì yǒu yú.
梁有「空頂帽」,隋有「半頭幘」,今兒童帽箍,大抵似之。虛其頂以達陽氣,式最善。每見老年,仿其式以作睡帽,竊意春秋時家常戴之,美觀不足,適意有餘。