yī fú yǒu dìng zhì, shào zǐ yuē: wèi jīn rén, dāng fú jīn shí zhī yī. wéi zhǎng duǎn kuān zhǎi, qī yú shì tǐ, bù fáng rèn yì zhì zhī. qí hòu bó zhuó hū tiān shí, mián yǔ xù suǒ yòng gè yì, dà dǐ chū dōng xū báo mián, bù rú xù zhī báo ér yún yán dōng xū hòu xù, bù rú mián zhī hòu ér ruǎn. àn jí jiù piān zhù yuē: xīn zhě wèi mián, gù zhě wèi xù. jīn sú yǐ jiǎn sī wèi mián, mù mián wèi xù. mù mián, shù yě, chū lǐng nán, qí xù míng jí bèi. jiāng huái jiān jiē cǎo běn, tōng wèi zhī mù mián zhě, yǐ qí wèi xù tóng ěr. fàng wēng shī: qí wēn jí bèi qiú, dōng pō shī: jiāng dōng jiǎ kè mù mián qiú, gài bù dú pí yī wèi qiú, xù yī yì kě míng qiú yě.
衣服有定製,邵子曰:「為今人,當服今時之衣。」惟長短寬窄,期於適體,不妨任意制之。其厚薄酌乎天時,綿與絮所用各異,大抵初冬需薄綿,不如絮之薄而勻;嚴冬需厚絮,不如綿之厚而軟。按《急就篇》注曰:「新者為綿,故者為絮。」今俗以繭絲為綿,木棉為絮。木棉,樹也,出領南,其絮名吉貝。江淮間皆草本,通謂之木棉者,以其為絮同耳。放翁詩:「奇溫吉貝裘」,東坡詩:「江東賈客木棉裘」,蓋不獨皮衣為裘,絮衣亦可名裘也。
yú xià shāng zhōu, yǎng lǎo gè yì qí yī, jiàn zhū lǐ jì. yào zhī wēn nuǎn shì tǐ, zé yī yě. rú jīn zhì yǒu kǒu yī, chū kǒu wài fú zhī, shì tóng páo zǐ. wéi xiù píng shǎo kuān, qián hòu bù kāi kuà, liǎng páng yuē kāi wǔ liù cùn, sú míng zhī yuē yī gū yuán. lǎo nián yù hán pí yī, cǐ shì zuì shàn. jí hán shí zài bàn zhǎng tào, biǎo máo yú wài chuān zhī. gǔ rén zhe qiú, bì yǐ máo xiàng wài. qiú zhī wài, jiā yī yuē tì.
虞、夏、商、周,養老各異其衣,見諸《禮記》。要之溫暖適體,則一也。如今制有口衣,出口外服之,式同袍子。惟袖平少寬,前後不開胯,兩旁約開五六寸,俗名之曰「一箍圓」。老年禦寒皮衣,此式最善。極寒時再辦長套,表毛於外穿之。古人着裘,必以毛向外。裘之外,加衣曰「裼」。
pí yī máo biǎo yú wài, dāng fēng zé máo xiān shòu zhī, hán qì bù tòu lǐ yě. rú mì shì jìng zuò wú qǔ cǐ, qiě duō zhe tú zēng qí zhòng. lìng zhì dà ǎo, chèn rù yī gū yuán nèi, qí zhǎng lüè xiāng děng, chóu lǐ chóu miàn, shàng bàn hòu zhuāng mián, xià bàn báo zhuāng xù, sì biān fèng lián, zé nuǎn qì bù sàn, wēn hòu tóng yú hú háo, ér qīng ruǎn guò zhī. jìn xiè wàn yuē: yù hán wú fù shèng mián zhě, xún fēi xū yǔ, tè fēi suǒ lùn yú dāng fēng ěr.
皮衣毛表於外,當風則毛先受之,寒氣不透里也。如密室靜坐無取此,且多着徒增其重。另置大襖,襯入「一箍圓」內,其長略相等,綢里綢面,上半厚裝綿,下半薄裝絮,四邊縫聯,則暖氣不散,溫厚同於狐貉,而輕軟過之。晉謝萬曰:「禦寒無復勝綿者」,洵非虛語,特非所論於當風耳。
fāng chūn tiān qì hé nuǎn, chuān jiā ǎo rú cháng shì. ruò chèn rù páo zǐ nèi, zhì bàn jié zhě, qián hòu liǎng fú, xié cái ér dào hé zhī xià kuò shàng xiá yǐ jiù yāo, lián qí bàn biān, xì yǐ dài rú qún, yì shì gǔ rén xià shang zhī yì, yù zhǎng yù duǎn, kě suí xì dài zhī gāo xià. yǒu zuò bàn jié xià shān, lián shàng jié yǐ niǔ kòu, yòu yǒu yǐ shā gé zuò yī gū yuán, cǐ jiē yīng chóu suǒ xū, bù chēng lǎo nián zhī fú.
方春天氣和暖,穿夾襖如常式。若襯入袍子內,制半截者,前後兩幅,斜裁而倒合之;下闊上狹以就腰,聯其半邊,系以帶如裙,亦似古人下裳之意,欲長欲短,可隨系帶之高下。有作半截夏衫,聯上截以鈕扣,又有以紗葛作「一箍圓」,此皆應酬所需,不稱老年之服。
suí zhì yǒu míng háo xiù zhě, xiù duǎn shēn duǎn, yǔ rén fú zhī, gài jí jīn zhī mǎ guà, qǔ mǎ shàng biàn jié. jiā jū zhī fú, yì yǐ biàn jié wèi yí. fǎng qí cái zhì, xiōng qián jiā duǎn jīn, xiù shǎo zhǎi, zhǎng guò zhǒu sān sì cùn, xià biān fèng lián, míng yuē jǐn shēn, suí hán nuǎn wèi jiā wài zhī yī. jiā yǔ mián yǔ pí bì jù bèi, wèi cháng fú zhī zuì shì.
隋制有名「貉袖」者,袖短身短,圉人服之,蓋即今之「馬褂」,取馬上便捷。家居之服,亦以便捷為宜。仿其裁製,胸前加短襟,袖少窄,長過肘三四寸,下邊縫聯,名曰「緊身」,隨寒暖為加外之衣。夾與棉與皮必俱備,為常服之最適。
shì rú bèi fú, wú liǎng xiù, ér zǒng zhé qí shàng yǐ wèi lǐng, sú míng yī kǒu zǒng, yì yuē luó hàn yī. tiān hán qì sù shí, chū hù pī zhī, kě yù fēng, jìng zuò yì kě pī yǐ yù hán. shì shuō: wáng gōng pī hè chǎng xíng xuě zhōng. jīn zhì gài běn cǐ, gù yòu míng chǎng yī, bàn pí zhě wèi dāng.
式如被幅,無兩袖,而總摺其上以為領,俗名「一口總」,亦曰「羅漢衣」。天寒氣肅時,出戶披之,可御風,靜坐亦可披以禦寒。《世說》:「王恭披鶴氅行雪中。」今制蓋本此,故又名「氅衣」,辦皮者為當。
fèi shù xué zài bèi. nèi jīng yuē: fèi cháo bǎi mài, shū jīng yú pí máo, bù kě shī hán nuǎn zhī jié. jīn sú yǒu suǒ wèi bèi dā, hù qí bèi yě, jí gǔ zhī bàn bì, wèi fù rén fú, jiāng huái jiān wèi zhī chuò zi, lǎo nián rén kě wèi zhà hán zhà nuǎn zhī xū. qí shì tóng ér zhì xiǎo yì, duǎn jí yāo, qián hòu jù zhěng fú, yǐ qián zhěng fú zuò jīn, réng kòu yòu jiān xià, chèn jīn xū zhǎi, jǐn shǐ lē xià kě zhuì kòu, zé píng yún bù duī duǒ, nǎi shì hán nuǎn zhī yí.
肺俞穴在背。《內經》曰:「肺朝百脈,輸精於皮毛,不可失寒暖之節。」今俗有所謂「背搭」,護其背也,即古之「半臂」,為婦人服,江淮間謂之「綽子」,老年人可為乍寒乍暖之需。其式同而制小異,短及腰,前後俱整幅,以前整幅作襟,仍扣右肩下,襯襟須窄,僅使肋下可綴扣,則平勻不堆垛,乃適寒暖之宜。
lǐng yī tóng bàn bì, suǒ yǐ zhuì lǐng, bù wèi zhī, zé sè ér bù huá, lǐng wú shàng sǒng zhī xián niǔ kòu réng zài qián liǎng lē xià, qián hòu fú bù yòng jī hé, yǐ dài yī tóu fèng zhe hòu fú yī tóu zhuì niǔ, jí kòu hé qián fú, zuǒ yòu tóng, wài jiā yī, yù tuō shí, dàn jiě kòu, jí kě zì yī nèi qǔ chū.
領衣同半臂,所以綴領,布為之,則澀而不滑,領無上聳之嫌;鈕扣仍在前兩肋下,前後幅不用緝合,以帶一頭縫着後幅;一頭綴鈕,即扣合前幅,左右同,外加衣,欲脫時,但解扣,即可自衣內取出。
xià suī jí rè shí, bì zhe gé bù duǎn bàn bì, yǐ hù qí xiōng bèi. gǔ yǒu liǎng dāng shān, wèi dāng xiōng dāng bèi, yì cǐ jiān. xū duō bèi shù jiàn, yǒu hàn jí gèng, wǎn jiān yì kě zhe yǐ jiù qǐn, xí guàn bù yīn zēng cǐ suì rè. dōng yè rù qǐn, wú tuō xiǎo ǎo, kǒng yì zhe lěng. zhuāng mián báo zé fǎn cè wèi biàn. shì rú jǐn shēn, xiù xiǎo jiā zhǎng ér yǐ. zuǒ chuán zhōng qí yì r tiē shēn de nèi yī fú, yǐ xì yú cháo. zhù yuē: yì yīn rì, jìn shēn yī. shuō wén yuē: rì rì suǒ cháng fú yě. jí xiǎo ǎo zhī lèi.
夏雖極熱時,必着葛布短半臂,以護其胸背。古有「兩當衫」,謂當胸當背,亦此間。須多備數件,有汗即更,晚間亦可着以就寢,習慣不因增此遂熱。冬夜入寢,毋脫小襖,恐易着冷。裝綿薄則反側為便。式如緊身,袖小加長而已。《左傳》「衷其衵[rì貼身的內衣]服,以戲於朝」。注曰:「衵音日,近身衣。」《說文》曰:「日日所常服也。」即小襖之類。
chèn yī yì yuē hàn shān, dān yī yě, zhì tóng xiǎo ǎo, zhe tǐ fú zhī. shān yǐ pín huàn qǔ jié, bì yòng chǔ dǎo. shēng ān wài jí yún: zhí chōng ch ng yuē dǎo. jīn yì zuò wò chǔ dǎo zhī, qǔ qí biàn yě. jì dǎo wēi jiāng, hòu bàn gàn dié zuò xiǎo fāng, bù guǒ qí wài, fù yòng chǔ dǎo shǐ jiāng xìng hé róu, zé zhe tǐ ruǎn huá. yǒu shēng jiāng qǔ hàn huàn shān zhě, liáo fēng shī hán sòu zhū jí.
襯衣亦曰「汗衫」,單衣也,制同小襖,着體服之。衫以頻浣取潔,必用杵搗。《升庵外集》云:「直舂[chōng] 曰搗。」今易作臥杵搗之,取其便也。既搗微漿,候半干疊作小方,布裹其外,復用杵搗;使漿性和柔,則着體軟滑。有生薑取汗浣衫者,療風濕寒嗽諸疾。