xié jí lǚ yě, xì yě. gǔ jīn zhù yuē: yǐ mù zhì lǚ dǐ, gàn là bù wèi ní shī. chuò gēng lù yuē: xì běn què zì, xì xiàng qǔ zhū què, yù rén xíng bù zhī fāng yě, jīn tōng wèi zhī xié. xié zhī shì zú, quán xì hū dǐ, dǐ bì píng tǎn, shǎo wān jí ài zhǐ, xié miàn zé rèn yì wèi zhī. lè tiān cháng zuò fēi yún lǚ, hēi líng wèi zhì, sù shā zuò yún duǒ, yì chuàng zhì yě.
鞋即履也，舄也。《古今注》曰：「以木置履底，干臘不畏泥濕。」《輟耕錄》曰：「舄本鵲字，舄象取諸鵲，欲人行步知方也，今通謂之鞋。」鞋之適足，全系乎底，底必平坦，少彎即礙趾，鞋面則任意為之。樂天嘗作「飛雲履」，黑綾為質，素紗作雲朵，亦創製也。

yòng tǎn zhì dǐ zuì jiā, shǔ yuè réng kě zhe, rè bú dào jiǎo dǐ yě. pù zhōng suǒ shòu bù dǐ jí zhǐ dǐ, jù xián jiān shí, jiā zhì bù dǐ yì jiā. zhì fǎ: dǐ zhī xiàng wài yī céng, báo pù xù, zài jiā bù bāo, rán hòu zhēn jī. zé zháo dì hé ruǎn, qiě bù bù zuò shēng, jí wèi chēng zú.
用毯制底最佳，暑月仍可着，熱不到腳底也。鋪中所售布底及紙底，俱嫌堅實，家制布底亦佳。製法：底之向外一層，薄鋪絮，再加布包，然後針緝。則着地和軟，且步不作聲，極為稱足。

dǐ tài báo, yì tòu shī qì. rán báo yóu kě qǔ, qíng zào shí chuān zhī, pō qīng ruǎn ruò tài hòu, zé jiān zhòng bù kān chuān. táng shì qīng gǒng shī, suǒ wèi lǎo nián jiǎo lì bù shèng xié yě. dǐ zhī xià, yǒu yòng pí tuō zhě, pí zhì huá, yǐ dà zǎo ròu cā zhī, jí sè zhì, zǒng bù ruò bù yòng yóu tuǒ.
底太薄，易透濕氣。然薄猶可取，晴燥時穿之，頗輕軟；若太厚，則堅重不堪穿。唐釋清珙詩，所謂「老年腳力不勝鞋」也。底之下，有用皮托者，皮質滑，以大棗肉擦之，即澀滯，總不若不用尤妥。

shì wù jì yuán yuē: cǎo wèi zhī jù, pí wèi zhī lǚ. jīn wài yáng hā cì bā, yǒu dǐ miàn chún yǐ pí zhì, nèi dì yì duō shòu zhě, shì pō yǎ. huáng méi shí cháo shī, jí jū cháng kě chuān, fēi yǔ jù yě. rán zhì xìng jiān zhòng, lǎo nián fēi yí.
《事物紀原》曰：「草謂之屨，皮謂之履。」今外洋哈刺八，有底面純以皮製，內地亦多售者，式頗雅。黃梅時潮濕，即居常可穿，非雨具也。然質性堅重，老年非宜。

xié qǔ kuān jǐn qià dāng. wéi xíng yuǎn dào, jǐn zé biàn ér jié. lǎo nián jiā jū yí kuān, shǐ zú yǔ xié xiāng wàng, fāng néng wěn shì. nán huá jīng suǒ wèi wàng zú lǚ zhī shì yě. gǔ yǒu lǚ yòng dài zhě, kuān zé bù fáng dài xì zhī. àn yuán yú fú zhì: lǚ yǒu èr dài, dài jí suǒ yǐ wǎn lǚ zhě.
鞋取寬緊恰當。惟行遠道，緊則便而捷。老年家居宜寬，使足與鞋相忘，方能穩適。《南華經》所謂「忘足履之適」也。古有履用帶者，寬則不妨帶系之。按元《輿服制》：「履有二帶」，帶即所以綰履者。

dōng yuè zú lěng, wù huǒ hōng, tuō xié fū zuò, wèi nuǎn zú dì yī fǎ. mián xié yì dāng bàn, qí shì xié kǒu shàng tiān liǎng ěr, kě gài zú miàn yòu shì rú bàn jié xuē, pí wèi lǐ, yù kuān dà yù nuǎn, xié miàn yǐ shàng bù fèng, lián xiǎo niǔ zuò kòu, zé tuō zhe biàn.
冬月足冷，勿火烘，脫鞋趺坐，為暖足第一法。綿鞋亦當辦，其式鞋口上添兩耳，可蓋足面；又式如半截靴，皮為里，愈寬大愈暖，鞋面以上不縫，聯小鈕作扣，則脫着便。

chén qiáo cǎo biān liáng xié, zhì shén qīng, dàn dǐ báo ér sōng, shī qì yì tòu, shǔ tiān kě zàn zhe. yǒu zōng jié zhě, zōng xìng bù shòu shī, méi yǔ tiān zuì yí. huáng shān gǔ shī yún: tóng mào zōng xié chēng lǎo fū, yòu zhāng ān guó shī yún: biān zōng zhī pú shéng zuò dǐ, qīng liáng jiān mì wěn chēng zhǐ, jù shí lù yě.
陳橋草編涼鞋，質甚輕，但底薄而松，濕氣易透，暑天可暫着。有棕結者，棕性不受濕，梅雨天最宜。黃山谷詩云：「桐帽棕鞋稱老夫」，又張安國詩云：「編棕織蒲繩作底，輕涼堅密穩稱趾」，俱實錄也。

zhì xié yǒu chún yòng mián zhě, mián niǎn ni n yòng shǒu zhǐ cuō zhuǎn wèi tiáo, rǎn yǐ sè, miàn dǐ jù yǐ mián biān. shì yǐ cū sú, rán hé ruǎn ér nuǎn, shèng yú tā zhì. wò shì zhōng chuān zhī zuì yí, fū zuò yì wěn tiē. dōng pō shī, suǒ wèi biàn yú pán zuò zuò jiā fū yě. yòu běn cǎo yuē: yǐ nuò dào gān jí xuē xié, nuǎn zú qù hán shī qì.
製鞋有純用綿者，綿捻[niǎn用手指搓轉]為條，染以色，面底俱以綿編。式以粗俗，然和軟而暖，勝於他制。臥室中穿之最宜，趺坐亦穩帖。東坡詩，所謂「便於盤坐作跏趺」也。又《本草》曰：「以糯稻杆藉靴鞋，暖足去寒濕氣。」

shǔ tiān fāng chū yù, liǎng zú shàng yú shī qì, huò bàn tuō xié. qí shì yǒu liǎng páng wú hòu gēn, xié jiān yì liú kòng xì, zhe shǎo qǐng, jí yí dān wà guǒ zú, wú lìng tài liáng.
暑天方出浴，兩足尚余濕氣，或辦拖鞋。其式有兩旁無後跟，鞋尖亦留空隙，着少頃，即宜單襪裹足，毋令太涼。