rú shū yán: huáng dì cǎi shǒu shān tóng, zhù dǐng yú jīng shān xià. dǐng jì chéng, yǒu lóng chuí hú rán, xià yíng huáng dì. huáng dì shàng qí lóng, qún chén, hòu gōng cóng shàng qī shí yú rén, lóng nǎi shǎng qù. yú xiǎo chén bù dé shàng, nǎi xī chí lóng rán. lóng rán bá, duò huáng dì zhī gōng, bǎi xìng yǎng wàng huáng dì jì shàng tiān, nǎi bào qí gōng yǔ lóng hú rán xū hào. gù hòu shì yīn qí chù yuē dǐng hú, qí gōng yuē wū hào. tài shǐ gōng jì lěi wǔ dì, yì yún: huáng dì fēng chán yǐ, xiān yún. qún chén cháo qí yì guān. yīn zàng mái zhī.
儒書言:黃帝采首山銅,鑄鼎於荊山下。鼎既成,有龍垂鬍髯,下迎黃帝。黃帝上騎龍,群臣,後宮從上七十餘人,龍乃上去。余小臣不得上,乃悉持龍髯。龍髯拔,墮黃帝之弓,百姓仰望黃帝既上天,乃抱其弓與龍鬍髯吁號。故後世因其處曰「鼎湖」,其弓曰「烏號」。《太史公記》誄五帝,亦云:黃帝封禪已,仙雲。群臣朝其衣冠。因葬埋之。
yuē: cǐ xū yán yě. shí huáng dì zhě hé děng yě? hào hū, shì hū? rú shì, chén zǐ suǒ lěi liè yě. lěi shēng shí suǒ xíng wèi zhī shì. huáng dì hǎo dào, suì yǐ shēng tiān, chén zǐ lěi zhī, yí yǐ xiān shēng, bù dāng yǐ huáng shì. shì fǎ yuē: jìng mín zé fǎ yuē huáng. huáng zhě, ān mín zhī shì, fēi děi dào zhī chēng yě. bǎi wáng zhī shì, wén zé yuē wén, wǔ zé yuē wǔ. wén wǔ bù shī shí, suǒ yǐ quàn cāo xíng yě. rú huáng dì zhī shí zhì, wèi yǒu shì hū? míng zhī wèi huáng dì, hé shì zhī rén yě? shǐ huáng dì zhī chén zǐ, zhī jūn, shǐ hòu shì zhī rén, jī qí xíng. huáng dì zhī shì, hào shì yǒu wú, suī yí wèi dìng, huáng fēi shēng xiān zhī chēng, míng yǐ.
曰:此虛言也。實「黃帝」者何等也?號乎,諡乎?如諡,臣子所誄列也。誄生時所行為之諡。黃帝好道,遂以升天,臣子誄之,宜以仙升,不當以「黃」 諡。《諡法》曰:「靜民則法曰黃。」「黃」者,安民之諡,非得道之稱也。百王之諡,文則曰文,武則曰「武」。文武不失實,所以勸操行也。如黃帝之時質,未有諡乎?名之為黃帝,何世之人也?使黃帝之臣子,知君,使後世之人,跡其行。黃帝之世,號諡有無,雖疑未定,「黃」非升仙之稱,明矣。
lóng bù shēng tiān, huáng dì qí zhī, nǎi míng huáng dì bù shēng tiān yě. lóng qǐ yún yǔ, yīn chéng ér xíng yún sàn yǔ zhǐ, jiàng fù rù yuān. rú shí huáng dì qí lóng, suí nì yú yuān yě. àn huáng dì zàng yú qiáo shān, yóu yuē qún chén zàng qí yì guān. shěn qí lóng ér shēng tiān, yī bù lí xíng rú fēng chán yǐ, xiān qù. yì guān yì bù yí yí. huáng dì shí xiān bù sǐ ér shēng tiān, chén zǐ bǎi xìng suǒ qīn jiàn yě. jiàn qí shēng tiān, zhī qí bù sǐ, bì yě. zàng bù sǐ zhī yì guān, yǔ shí sǐ zhě wú yǐ yì, fēi chén zǐ shí shì zhī xīn, bié shēng yú sǐ zhī yì yě.
龍不升天,黃帝騎之,乃明黃帝不升天也。龍起雲雨,因乘而行;雲散雨止,降復入淵。如實黃帝騎龍,隨溺於淵也。案黃帝葬於橋山,猶曰群臣葬其衣冠。審騎龍而升天,衣不離形;如封禪已,仙去。衣冠亦不宜遺。黃帝實仙不死而升天,臣子百姓所親見也。見其升天,知其不死,必也。葬不死之衣冠,與實死者無以異,非臣子實事之心,別生於死之意也。
zài tài shān zhī shàng zhě, qī shí yǒu èr jūn, jiē láo qíng kǔ sī, yōu niàn wáng shì, rán hòu gōng chéng shì lì, zhì zhì tài píng. tài píng zé tiān xià hé ān, nǎi shēng tài shān ér fēng chán yān. fū xiū dào qiú xiān, yǔ yōu zhí qín shì bù tóng. xīn sī dào zé wàng shì, yōu shì zé hài xìng. shì chēng yáo ruò là, shùn ruò jū, xīn chóu yōu kǔ, xíng tǐ yíng qú. shǐ huáng dì zhì tài píng hū, zé qí xíng tǐ yí rú yáo shùn. yáo shùn bù dé dào, huáng dì shēng tiān, fēi qí shí yě. shǐ huáng dì fèi shì xiū dào, zé xīn yì diào hé, xíng tǐ féi jìn, shì yǔ yáo shùn yì yě, yì zé gōng bù tóng yǐ. gōng bù tóng, tiān xià wèi tài píng ér shēng fēng, yòu fēi shí yě. wǔ dì sān wáng jiē yǒu shèng dé zhī yōu zhě, huáng dì yì zài shàng yān. rú shèng rén jiē xiān, xiān zhě fēi dú huáng dì rú shèng rén bù xiān, huáng dì hé wèi dú xiān? shì jiàn huáng dì hǎo fāng shù, fāng shù xiān zhě zhī yè, zé wèi dì xiān yǐ. yòu jiàn dǐng hú zhī míng, zé yán huáng dì cǎi shǒu shān tóng zhù dǐng, ér lóng chuí hú rán yíng huáng dì yǐ. shì yǔ shuō huì jī zhī shān wú yǐ yì yě. fū shān míng yuē huì jī, jí yún xià yǔ xún shòu, huì jì yú cǐ shān shàng, gù yuē huì jī. fū yǔ zhì huì jī zhì shuǐ bù xún shòu, yóu huáng dì hǎo fāng jì bù shēng tiān yě. wú huì jì zhī shì, yóu wú zhù dǐng lóng chuí hú rán zhī shí yě. lǐ míng shèng mǔ, kě wèi shí yǒu zi shèng qí mǔ hū? yì míng zhāo gē, kě wèi mín cháo qǐ zhě gē hū?
載太山之上者,七十有二君,皆勞情苦思,憂念王事,然後功成事立,致治太平。太平則天下和安,乃升太山而封禪焉。夫修道求仙,與憂職勤事不同。心思道則忘事,憂事則害性。世稱堯若臘,舜若腒,心愁憂苦,形體贏癯。使黃帝致太平乎,則其形體宜如堯、舜。堯、舜不得道,黃帝升天,非其實也。使黃帝廢事修道,則心意調和,形體肥勁,是與堯、舜異也,異則功不同矣。功不同,天下未太平而升封,又非實也。五帝三王皆有聖德之優者,黃帝〔亦〕在上焉。如聖人皆仙,仙者非獨黃帝;如聖人不仙,黃帝何為獨仙?世見黃帝好方術,方術仙者之業,則謂帝仙矣。又見鼎湖之名,則言黃帝采首山銅鑄鼎,而龍垂鬍髯迎黃帝矣。是與說會稽之山無以異也。夫山名曰「會稽」,即雲夏禹巡狩,會計於此山上,故曰「會稽」。夫禹至會稽治水不巡狩,猶黃帝好方伎不升天也。無會計之事,猶無鑄鼎龍垂鬍髯之實也。里名勝母,可謂實有子勝其母乎?邑名朝歌,可謂民朝起者歌乎?
rú shū yán: huái nán wáng xué dào, zhāo huì tiān xià yǒu dào zhī rén, qīng yī guó zhī zūn, xià dào shù zhī shì. shì yǐ dào shù zhī shì, bìng huì huái nán, qí fāng yì shù, mò bù zhēng chū. wáng suì dé dào, jǔ jiā shēng tiān. chù chǎn jiē xiān, quǎn fèi yú tiān shàng, jī míng yú yún zhōng. cǐ yán xiān yào yǒu yú, quǎn jī shí zhī, bìng suí wáng ér shēng tiān yě. hǎo dào xué xiān zhī rén, jiē wèi zhī rán. cǐ xū yán yě.
儒書言:淮南王學道,招會天下有道之人,傾一國之尊,下道術之士。是以道術之士,並會淮南,奇方異術,莫不爭出。王遂得道,舉家升天。畜產皆仙,犬吠於天上,雞鳴於雲中。此言仙藥有餘,犬雞食之,並隨王而升天也。好道學仙之人,皆謂之然。此虛言也。
fū rén, wù yě, suī guì wèi wáng hóu, xìng bù yì yú wù. wù wú bù sǐ, rén ān néng xiān? niǎo yǒu máo yǔ, néng fēi, bù néng shēng tiān. rén wú máo yǔ, hé yòng fēi shēng? shǐ yǒu máo yǔ, bù guò yǔ niǎo tóng kuàng qí wú yǒu, shēng tiān rú hé? àn néng fēi shēng zhī wù, shēng yǒu máo yǔ zhī zhào néng chí zǒu zhī wù, shēng yǒu tí zú zhī xíng. chí zǒu bù néng fēi shēng, fēi shēng bù néng chí zǒu. bǐng xìng shòu qì, xíng tǐ shū bié yě. jīn rén bǐng chí zǒu zhī xìng, gù shēng wú máo yǔ zhī zhào, zhǎng dà zhì lǎo, zhōng wú qí guài. hǎo dào xué xiān, zhōng shēng máo yǔ, zhōng yǐ fēi shēng. shǐ wù xìng kě biàn, jīn mù shuǐ huǒ kě gé gèng yě. xiā má huà wèi chún, què rù shuǐ wèi shèn há, bǐng zì rán zhī xìng, fēi xué dào suǒ néng wèi yě. hǎo dào zhī rén, kǒng qí huò ruò děng zhī lèi, gù wèi rén néng shēng máo yǔ, máo yǔ bèi jù, néng shēng tiān yě. qiě fú wù zhī shēng zhǎng, wú zú chéng bào qǐ, jiē yǒu jìn jiàn. wèi dào xué xiān zhī rén, néng xiān shēng shù cùn zhī máo yǔ, cóng dì zì fèn, shēng lóu tái zhī bì, nǎi kě wèi shēng tiān. jīn wú xiǎo shēng zhī zhào, zú yǒu dà fēi zhī yàn, hé fāng shù zhī xué chéng wú jìn jiàn yě?
夫人,物也,雖貴為王侯,性不異於物。物無不死,人安能仙?鳥有毛羽,能飛,不能升天。人無毛羽,何用飛升?使有毛羽,不過與鳥同;況其無有,升天如何?案能飛升之物,生有毛羽之兆;能馳走之物,生有蹄足之形。 馳走不能飛升,飛升不能馳走。稟性受氣,形體殊別也。今人稟馳走之性,故生無毛羽之兆,長大至老,終無奇怪。好道學仙,中生毛羽,終以飛升。使物性可變,金木水火可革更也。蝦蟆化為鶉,雀入水為蜃蛤,稟自然之性,非學道所能為也。好道之人,恐其或若等之類,故謂人能生毛羽,毛羽備具,能升天也。且夫物之生長,無卒成暴起,皆有浸漸。為道學仙之人,能先生數寸之毛羽,從地自奮,升樓台之陛,乃可謂升天。今無小升之兆,卒有大飛之驗,何方術之學成無浸漸也?
máo yǔ dà xiào, nán yǐ guān shí. qiě yǐ rén rán fā wù sè shǎo lǎo yàn zhī. wù shēng yě sè qīng, qí shú yě sè huáng. rén zhī shǎo yě fā hēi, qí lǎo yě fā bái. huáng wèi wù shú yàn, bái wèi rén lǎo xiào. wù huáng, rén suī guàn gài yōng yǎng, zhōng bù néng qīng fā bái, suī tūn yào yǎng xìng, zhōng bù néng hēi. hēi qīng bù kě fù hái, lǎo shuāi ān kě fù què? huáng zhī yǔ bái, yóu ròu xīng zhì zhī jiāo, yú xiān zhǔ zhī shú yě. jiāo bù kě fù lìng xīng, shú bù kě fù lìng xiān. xiān xīng yóu shǎo zhuàng, jiāo shú yóu shuāi lǎo yě. tiān yǎng wù, néng shǐ wù chàng zhì qiū, bù dé yán zhī zhì chūn tūn yào yǎng xìng, néng lìng rén wú bìng, bù néng shòu zhī wèi xiān. wèi xiān tǐ qīng qì qiáng, yóu wèi néng shēng tiān, lìng jiàn qīng qiáng zhī yàn, yì wú máo yǔ zhī xiào, hé yòng shēng tiān? tiān zhī yǔ dì, jiē tǐ yě. dì wú xià, zé tiān wú shàng yǐ. tiān wú shàng shēng zhī lù, hé rú? chuān tiān zhī tǐ? rén lì bù néng rù. rú tiān zhī mén zài xī běi, shēng tiān zhī rén, yí cóng kūn lún shàng. huái nán zhī guó, zài dì dōng nán. rú shěn shēng tiān, yí jǔ jiā xiān cóng kūn lún, nǎi dé qí jiē. rú gǔ yì xié fēi, qū xī běi zhī yú, shì zé huái nán wáng yǒu yǔ yì yě. jīn bù yán qí cóng zhī kūn lún, yì bù yán qí shēn shēng yǔ yì, kōng yán shēng tiān, jìng xū fēi shí yě.
毛羽大效,難以觀實。且以人髯發物色少老驗之。物生也色青,其熟也色黃。人之少也發黑,其老也發白。黃為物熟驗,白為人老效。物黃,人雖灌溉壅養,終不能青;發白,雖吞藥養性,終不能黑。黑青不可復還,老衰安可復卻?黃之與白,猶肉腥炙之燋,魚鮮煮之熟也。燋不可復令腥,熟不可復令鮮。鮮腥猶少壯,燋熟猶衰老也。天養物,能使物暢至秋,不得延之至春;吞藥養性,能令人無病,不能壽之為仙。為仙體輕氣強,猶未能升天,令見輕強之驗,亦無毛羽之效,何用升天?天之與地,皆體也。地無下,則天無上矣。天無上升之路,何如?穿天之體?人力不能入。如天之門在西北,升天之人,宜從崑崙上。淮南之國,在地東南。如審升天,宜舉家先從崑崙,乃得其階。如鼓翼邪飛,趨西北之隅,是則淮南王有羽翼也。今不言其從之崑崙,亦不言其身生羽翼,空言升天,竟虛非實也。
àn huái nán wáng liú ān, xiào wǔ huáng dì zhī shí yě. fù zhǎng, yǐ zuì qiān shǔ yán dào, zhì yōng dào sǐ. ān sì wèi wáng, hèn fù xǐ sǐ, huái fǎn nì zhī xīn, zhāo huì shù rén, yù wèi dà shì. wǔ bèi zhī shǔ chōng mǎn diàn táng, zuò dào shù zhī shū, fā guài qí zhī wén, hé jǐng luàn shǒu. bā gōng zhī chuán yù shì shén qí, ruò dé dào zhī zhuàng, dào zhōng bù chéng, xiào yàn bù lì, nǎi yǔ wǔ bèi móu wèi fǎn shì, shì jué zì shā, huò yán zhū sǐ. zhū sǐ zì shā, tóng yī shí yě. shì jiàn qí shū, shēn míng qí guài, yòu guān bā gōng zhī chuán shì ruò yǒu xiào, zé chuán chēng huái nán wáng xiān ér shēng tiān, shī qí shí yě.
案淮南王劉安,孝武皇帝之時也。父長,以罪遷蜀嚴道,至雍道死。安嗣為王,恨父徙死,懷反逆之心,招會術人,欲為大事。伍被之屬充滿殿堂,作道術之書,發怪奇之文,合景亂首。《八公之傳》欲示神奇,若得道之狀,道終不成,效驗不立,乃與伍被謀為反事,事覺自殺,或言誅死。誅死、自殺,同一實也。世見其書,深冥奇怪,又觀《八公之傳》似若有效,則傳稱淮南王仙而升天,失其實也。
rú shū yán: lú áo yóu hū běi hǎi, jīng hū tài yīn, rù hū xuán guān, zhì yú méng gǔ zhī shàng, jiàn yī shì yān: shēn mù xuán zhǔn, yàn jǐng ér yuān jiān, fú shàng ér shā xià, xuān xuān rán fāng yíng fēng ér wǔ. gù jiàn lú áo, fán rán xià qí bì, dùn táo hū bēi xià. áo nǎi shì zhī, fāng juǎn rán guī bèi ér shí hé lí. lú áo réng yǔ zhī yǔ yuē: wú zi wéi yǐ áo wèi bèi sú, qù qún lí dǎng, qióng guān yú liù hé zhī wài zhě, fēi áo ér jǐ? áo yòu ér yóu, zhì zhǎng bù tōu jiě, zhōu xíng sì jí, wéi běi yīn zhī wèi kuī. jīn zú dǔ fū zǐ yú shì, dài kě yǔ áo wèi yǒu hū? ruò shì zhě bèi rán ér xiào yuē: xī! zi zhōng zhōu zhī mín yě, bù yí yuǎn zhì cǐ. cǐ yóu guāng rì yuè ér dài liè xīng, sì shí zhī suǒ xíng, yīn yáng zhī suǒ shēng yě. cǐ qí bǐ fū bù míng zhī dì, yóu tū wù yě. ruò wǒ nán yóu hū wǎng làng zhī yě, běi xī hū chén mái zhī xiāng, xī qióng hū yǎo míng zhī dǎng, ér dōng guàn huì méng zhī xiān. cǐ qí xià wú dì, shàng wú tiān, tīng yān wú wén, ér shì yān zé yíng cǐ qí wài yóu yǒu zhuàng, yǒu zhuàng zhī yú, yī jǔ ér néng qiān wàn lǐ, wú yóu wèi néng zhī zài. jīn zi yóu shǐ zhì yú cǐ, nǎi yǔ qióng guān, qǐ bù yì yuǎn zāi? rán zi chù yǐ. wú yǔ hàn màn qī yú jiǔ gāi zhī shàng, wú bù kě jiǔ. ruò shì zhě jǔ bì ér zòng shēn, zhú rù yún zhōng. lú áo mù yǎng ér shì zhī, bù jiàn, nǎi zhǐ xǐ xīn bù dài, chàng ruò yǒu sàng, yuē: wú bǐ fū zǐ yě, yóu huáng hú zhī yǔ rǎng chóng yě, zhōng rì xíng, ér bù lí zhǐ chǐ, ér zì yǐ wèi yuǎn, qǐ bù bēi zāi!
儒書言:盧敖游乎北海,經乎太陰,入乎玄關,至於蒙谷之上,見一士焉:深目玄准,雁頸而〔鳶〕肩,浮上而殺下,軒軒然方迎風而舞。顧見盧敖,樊然下其臂,遁逃乎碑下。敖乃視之,方卷然龜背而食合梨。盧敖仍與之語曰:「吾子唯以敖為倍俗,去群離黨,窮觀於六合之外者,非敖而己?敖幼而游,至長不偷〕解,周行四極,唯北陰之未窺。今卒睹夫子於是,殆可與敖為友乎?」若士者悖然而笑曰:「嘻!子中州之民也,不宜遠至此。此猶光日月而戴列星,四時之所行,陰陽之所生也。此其比夫不名之地,猶突兀也。若我南遊乎罔浪之野,北息乎沉薶之鄉,西窮乎杳冥之黨,而東貫湏懞之先。此其下無地,上無天,聽焉無聞,而視焉則營;此其外猶有狀,有狀之餘,壹舉而能千萬里,吾猶未能之在。今子游始至於此,乃語窮觀,豈不亦遠哉?然子處矣。吾與汗漫期於九垓之上,吾不可久。」若士者舉臂而縱身,逐入雲中。盧敖目仰而視之,不見,乃止喜心不怠,悵若有喪,曰:「吾比夫子也,猶黃鵠之與壤蟲也,終日行,而不離咫尺,而自以為遠,豈不悲哉!」
ruò lú áo zhě, wéi lóng wú yì zhě shēng zé chéng yún. lú áo yán ruò shì zhě yǒu yì, yán nǎi kě xìn. jīn bù yán yǒu yì, hé yǐ shēng yún? qiě fán néng qīng jǔ rù yún zhōng zhě, yǐn shí yǔ rén shū zhī gù yě. lóng shí yǔ shé yì, gù qí jǔ cuò yǔ shé bù tóng. wén wèi dào zhě, fú jīn yù zhī jīng, shí zǐ zhī zhī yīng. shí jīng shēn qīng, gù néng shén xiān. ruò shì zhě shí hé lí zhī ròu, yǔ yōng mín tóng shí, wú jīng qīng zhī yàn, ān néng zòng tǐ ér shēng tiān? wén shí qì zhě bù shí wù, shí wù zhě bù shí qì. ruò shì zhě shí wù rú bù shí qì, zé bù néng qīng jǔ yǐ.
若盧敖者,唯龍無翼者升則乘雲。盧敖言若士者有翼,言乃可信。今不言有翼,何以升雲?且凡能輕舉入雲中者,飲食與人殊之故也。龍食與蛇異,故其舉措與蛇不同。聞為道者,服金玉之精,食紫芝之英。食精身輕,故能神仙。若士者食合蜊之肉,與庸民同食,無精輕之驗,安能縱體而升天?聞食氣者不食物,食物者不食氣。若士者食物如不食氣,則不能輕舉矣。
huò shí lú áo xué dào qiú xiān, yóu hū běi hǎi, lí zhòng yuǎn qù, wú dé dào zhī xiào, cán yú xiāng lǐ, fù yú lùn yì. zì zhī yǐ bì rán zhī shì jiàn zé yú shì, zé zuò kuā dàn zhī yǔ, yún jiàn yī shì, qí yì yǐ wèi yǒu xiān, qiú zhī wèi dé, qī shù wèi zhì yě. huái nán wáng liú ān zuò fǎn ér sǐ, tiān xià bìng wén, dāng shí bìng jiàn, rú shū shàng yǒu yán qí dé dào xiān qù, jī quǎn shēng tiān zhě kuàng lú áo yī rén zhī shēn, dú xíng jué jī zhī dì, kōng zào yōu míng zhī yǔ hū? shì yǔ hé dōng pú bǎn xiàng màn dōu zhī yǔ, wú yǐ yì yě. màn dōu hǎo dào xué xiān, wěi jiā wáng qù, sān nián ér fǎn. jiā wèn qí zhuàng, màn dōu yuē: qù shí bù néng zì zhī, hū jiàn ruò wò xíng, yǒu xiān rén shù rén, jiāng wǒ shàng tiān, lí yuè shù lǐ ér zhǐ. jiàn yuè shàng xià yōu míng, yōu míng bù zhī dōng xī. jū yuè zhī páng, qí hán qī chuàng. kǒu jī yù shí, xiān rén zhé yǐn wǒ yǐ liú xiá yī bēi, měi yǐn yī bēi, shù yuè bù jī. bù zhī qù jǐ hé nián yuè, bù zhī yǐ hé wèi guò, hū rán ruò wò, fù xià zhì cǐ. hé dōng hào zhī yuē chì xiān. shí lùn zhě wén zhī, nǎi zhī bù rán. fū màn dōu néng shàng tiān yǐ, hé wèi bù xiān? yǐ sān nián yǐ, hé gù fù hái? fū rén qù mín jiān, shēng huáng tiān zhī shàng, jīng qì xíng tǐ, yǒu biàn yú gù zhě yǐ. wàn wù biàn huà, wú fù hái zhě. fù yù huà wèi chán, yǔ yì jì chéng, bù néng fù huà wèi fù yù. néng shēng zhī wù, jiē yǒu yǔ yì, shēng ér fù jiàng, yǔ yì rú gù. jiàn màn dōu zhī shēn yǒu yǔ yì hū, yán nǎi kě xìn shēn wú yǔ yì, yán xū wàng yě. xū zé yǔ lú áo tóng yī shí yě. huò shí màn dōu hǎo dào, mò wěi jiā qù, zhōu zhāng yuǎn fāng, zhōng wú suǒ de, lì juàn wàng jí, mò fù guī jiā, cán kuì wú yán, zé yán shàng tiān. qí yì yù yán dào kě xué dé, shěn yǒu xiān rén jǐ dài yǒu guò, gù chéng ér fù chì, shēng ér fù jiàng.
或時盧敖學道求仙,游乎北海,離眾遠去,無得道之效,慚於鄉里,負於論議。自知以必然之事見責於世,則作誇誕之語,雲見一士,其意以為有〔仙〕,求之未得,期數未至也。淮南王劉安坐反而死,天下並聞,當時並見,儒書尚有言其得道仙去,雞犬升天者;況盧敖一人之身,獨行絕跡之地,空造幽冥之語乎?是與河東蒲坂項曼都之語,無以異也。曼都好道學仙,委家亡去,三年而返。家問其狀,曼都曰:「去時不能自知,忽見若臥形,有仙人數人,將我上天,離月數里而止。見月上下幽冥,幽冥不知東西。居月之旁,其寒悽愴。口飢欲食,仙人輒飲我以流霞一杯,每飲一杯,數月不飢。不知去幾何年月,不知以何為過,忽然若臥,復下至此。」河東號之曰「斥仙」。實論者聞之,乃知不然。夫曼都能上天矣,何為不仙?已三年矣,何故復還?夫人去民間,升皇天之上,精氣形體,有變於故者矣。萬物變化,無復還者。復育化為蟬,羽翼既成,不能復化為復育。能升之物,皆有羽翼,升而復降,羽翼如故。見曼都之身有羽翼乎,言乃可信;身無羽翼,言虛妄也。虛則與盧敖同一實也。或時曼都好道,默委家去,周章遠方,終無所得,力勌望極,默復歸家,慚愧無言,則言上天。其意欲言道可學得,審有仙人;己殆有過,故成而復斥,升而復降。
rú shū yán: qí wáng jí wěi, shǐ rén zhī sòng yíng wén zhì. wén zhì zhì, shì wáng zhī jí, wèi tài zǐ yuē: wáng zhī jí, bì kě yǐ yě. suī rán, wáng zhī jí yǐ, zé bì shā zhì yě. tài zǐ yuē: hé gù? wén zhì duì yuē: fēi nù wáng, jí bù kě zhì yě. wáng nù, zé zhì bì sǐ. tài zǐ dùn shǒu qiáng qǐng yuē: gǒu yǐ wáng zhī jí, chén yǔ chén zhī mǔ yǐ sǐ zhēng zhī yú wáng, bì xìng chén zhī mǔ. yuàn xiān shēng zhī wù huàn yě. wén zhì yuē: nuò, qǐng yǐ sǐ wèi wáng. yǔ tài zǐ qī, jiāng wǎng, bù zhì zhě sān, qí wáng gù yǐ nù yǐ. wén zhì zhì, bù jiě jù dēng chuáng, lǚ yī, wèn wáng zhī jí. wáng nù ér bù yǔ yán. wén zhì yīn chū cí yǐ zhòng wáng nù. wáng chì ér qǐ, jí nǎi suì yǐ. wáng dà nù bù yuè, jiāng shēng pēng wén zhì. tài zǐ yǔ wáng hòu jí zhēng zhī ér bù néng dé, guǒ yǐ dǐng shēng pēng wén zhì. cuàn zhī sān rì sān yè, yán sè bù biàn. wén zhì yuē: chéng yù shā wǒ, zé hú bù fù zhī, yǐ jué yīn yáng zhī qì? wáng shǐ fù zhī, wén zhì nǎi sǐ. fū wén zhì, dào rén yě, rù shuǐ bù rú, rù huǒ bù jiāo, gù zài dǐng sān rì sān yè, yán sè bù biàn. cǐ xū yán yě.
儒書言:齊王疾痏,使人之宋迎文摯。文摯至,視王之疾,謂太子曰:「王之疾,必可已也。」雖然,王之疾已,則必殺摯也」。太子曰:「何故?」文摯對曰:「非怒王,疾不可治也。王怒,則摯必死。」太子頓首強請曰:「苟已王之疾,臣與臣之母以死爭之於王,必幸臣之母。願先生之勿患也。」文摯曰:「 諾,請以死為王。」與太子期,將往,不至者三,齊王固已怒矣。文摯至,不解屨登床,履衣,問王之疾。王怒而不與言。文摯因出辭以重王怒。王叱而起,疾乃遂已。王大怒不悅,將生烹文摯。太子與王后急爭之而不能得,果以鼎生烹文摯。爨之三日三夜,顏色不變。文摯曰:「誠欲殺我,則胡不覆之,以絕陰陽之氣?」王使覆之,文摯乃死。夫文摯,道人也,入水不濡,入火不燋,故在鼎三日三夜,顏色不變。此虛言也。
fū wén zhì ér pēng sān rì sān yè, yán sè bù biàn, wèi yī fù zhī gù jué qì ér sǐ, fēi děi dào zhī yàn yě. zhū shēng xī zhī wù, qì jué zé sǐ. sǐ zhī wù, pēng zhī zhé làn. zhì shēng xī zhī wù mì qì zhī zhōng, fù gài qí kǒu, qī tú qí xì, zhōng wài qì gé, xī bù dé xiè, yǒu qǐng sǐ yě. rú zhì tāng huò zhī zhōng, yì zhé làn yǐ. hé zé? tǐ tóng qì jūn, bǐng xìng yú tiān, gòng yī lèi yě. wén zhì bù xī hū? yǔ jīn shí tóng, rù tāng bù làn, shì yě. lìng wén zhì xī hū? pēng zhī bù sǐ, fēi yě. lìng wén zhì yán, yán zé yǐ shēng, shēng yǐ hū xī. hū xī zhī dòng, yīn xuè qì zhī fā. xuè qì zhī fā, fù yú gǔ ròu. gǔ ròu zhī wù, pēng zhī zhé sǐ. jīn yán pēng zhī bù sǐ, yī xū yě. jì néng pēng zhǔ bù sǐ, cǐ zhēn rén yě, yǔ jīn shí tóng. jīn shí suī fù gài, yǔ bù fù gài zhě wú yǐ yì yě. jīn yán wén zhì fù zhī zé sǐ, èr xū yě. zhì rén hán shuǐ zhī zhōng, wú tāng huǒ zhī rè, bí zhōng kǒu nèi bù tōng yú wài, sī xū zhī qǐng, qì jué ér sǐ yǐ. hán shuǐ chén rén, shàng bù dé shēng, kuàng zài fèi tāng zhī zhōng, yǒu měng huǒ zhī liè hū? yán qí rù tāng bù sǐ, sān xū yě. rén méi shuǐ zhōng, kǒu bù jiàn yú wài, yán yīn bù yáng. pēng wén zhì zhī shí, shēn bì méi yú dǐng zhōng. méi zé kǒu bù jiàn, kǒu bù jiàn zé yán bù yáng. wén zhì zhī yán, sì xū yě. pēng zhé sǐ zhī rén, sān rì sān yè, yán sè bù biàn, chī yú zhī rén, shàng zhī guài zhī. shǐ qí wáng wú zhī, tài zǐ qún chén yí jiàn qí qí. qí guài wén zhì, zé qǐng chū zūn chǒng jìng shì, cóng zhī wèn dào. jīn yán sān rì sān yè, wú chén zǐ qǐng chū zhī yán, wǔ xū yě. cǐ huò shí wén wén zhì shí pēng, pēng ér qiě sǐ. shì jiàn wén zhì wèi dào rén yě, zé wèi xū shēng bù sǐ zhī yǔ yǐ. yóu huáng dì shí sǐ yě, chuán yán shēng tiān huái nán zuò fǎn, shū yán dù shì. shì hǎo chuán xū, gù wén zhì zhī yǔ, chuán zhì yú jīn.
夫文摯而烹三日三夜,顏色不變,為一覆之故絕氣而死,非得道之驗也。諸生息之物,氣絕則死。死之物,烹之輒爛。致生息之物密器之中,覆蓋其口,漆塗其隙,中外氣隔,息不得泄,有頃死也。如置湯鑊之中,亦輒爛矣。何則?體同氣均,稟性於天,共一類也。文摯不息乎?與金石同,入湯不爛,是也。令文摯息乎?烹之不死,非也。令文摯言,言則以聲,聲以呼吸。呼吸之動,因血氣之發。血氣之發,附於骨肉。骨肉之物,烹之輒死。今言烹之不死,一虛也。既能烹煮不死,此真人也,與金石同。金石雖覆蓋,與不覆蓋者無以異也。今言文摯覆之則死,二虛也。置人寒水之中,無湯火之熱,鼻中口內不通於外,斯須之頃,氣絕而死矣。寒水沉人,尚不得生,況在沸湯之中,有猛火之烈乎?言其入湯不死,三虛也。人沒水中,口不見於外,言音不揚。烹文摯之時,身必沒於鼎中。沒則口不見,口不見則言不揚。文摯之言,四虛也。烹輒死之人,三日三夜,顏色不變,痴愚之人,尚知怪之。使齊王無知,太子群臣宜見其奇。奇怪文摯,則請出尊寵敬事,從之問道。今言三日三夜,無臣子請出之言,五虛也。此或時聞文摯實烹,烹而且死。世見文摯為道人也,則為虛生不死之語矣。猶黃帝實死也,傳言升天;淮南坐反,書言度世。世好傳虛,故文摯之語,傳至於今。
shì wú dé dào zhī xiào, ér yǒu yǒu shòu zhī rén, shì jiàn zhǎng shòu zhī rén, xué dào wèi xiān, yú bǎi bù sǐ, gòng wèi zhī xiān yǐ. hé yǐ míng zhī? rú wǔ dì zhī shí, yǒu lǐ shǎo jūn, yǐ cí zào pì gǔ què lǎo fāng jiàn shàng, shàng zūn zhòng zhī. shǎo jūn nì qí nián jí suǒ shēng zhǎng, cháng zì wèi qī shí, ér néng shǐ wù què lǎo. qí yóu yǐ fāng biàn zhū hóu. wú qī. rén wén qí néng shǐ wù jí bù lǎo, gèng kuì yí zhī, cháng yú qián jīn yī shí. rén jiē yǐ wèi bù zhì chǎn yè ráo gěi, yòu bù zhī qí hé xǔ rén, yù zhēng shì zhī. shǎo jūn zī hǎo fāng, shàn wèi qiǎo fā qí zhōng. cháng cóng wǔ ān hóu yǐn, zuò zhōng yǒu nián jiǔ shí yú zhě, shǎo jūn nǎi yán qí wáng fù yóu shè chù. lǎo rén wèi ér shí, cóng fù, shí qí chù. yī zuò jǐn jīng. shǎo jūn jiàn shàng, shàng yǒu gǔ tóng qì, wèn shǎo jūn. shǎo jūn yuē: cǐ qì qí huán gōng shí wǔ nián chén yú bǎi qǐn. yǐ ér àn qí kè, guǒ qí huán gōng qì, yī gōng jǐn jīng, yǐ wèi shǎo jūn shù bǎi suì rén yě. jiǔ zhī, shǎo jūn bìng sǐ. jīn shì suǒ wèi dé dào zhī rén, lǐ shǎo jūn zhī lèi yě. shǎo jūn sǐ yú rén zhōng, rén jiàn qí shī, gù zhī shǎo jūn xìng shòu zhī rén yě. rú shǎo jūn chù shān lín zhī zhōng, rù jué jī zhī yě, dú bìng sǐ yú yán shí zhī jiān, shī wèi hǔ láng hú lí zhī shí, zé shì fù yǐ wèi zhēn xiān qù yǐ.
世無得道之效,而有有壽之人,世見長壽之人,學道為仙,逾百不死,共謂之仙矣。何以明之?如武帝之時,有李少君,以祠灶、辟穀、卻老方見上,上尊重之。少君匿其年及所生長,常自謂七十,而能使物卻老。其游以方遍諸侯。無妻。人聞其能使物及不老,更饋遺之,常余錢金衣食。人皆以為不治產業饒給,又不知其何許人,愈爭事之。少君資好方,善為巧發奇中。嘗從武安侯飲,座中有年九十餘者,少君乃言其王父游射處。老人為兒時,從父,識其處。一座盡驚。少君見上,上有古銅器,問少君。少君曰:「此器齊桓公十五年陳於柏寢。」已而案其刻,果齊桓公器,一宮盡驚,以為少君數百歲人也。久之,少君病死。今世所謂得道之人,李少君之類也。少君死於人中,人見其屍,故知少君性壽之人也。如少君處山林之中,入絕跡之野,獨病死於岩石之間,屍為虎狼狐狸之食,則世復以為真仙去矣。
shì xué dào zhī rén wú shǎo jūn zhī shòu, nián wèi zhì bǎi, yǔ zhòng jù sǐ. yú fū wú zhī zhī rén, shàng wèi zhī shī jiě ér qù, qí shí bù sǐ. suǒ wèi shī jiě zhě, hé děng yě? wèi shēn sǐ jīng shén qù hū, wèi shēn bù sǐ dé miǎn qù pí fū yě? rú wèi shēn sǐ jīng shén qù hū, shì yǔ sǐ wú yì, rén yì xiān rén yě rú wèi bù sǐ miǎn qù pí fū hū, zhū xué dào sǐ zhě gǔ ròu jù zài, yǔ héng sǐ zhī shī wú yǐ yì yě. fū chán zhī qù fù yù, guī zhī jiě jiǎ, shé zhī tuō pí, lù zhī duò jiǎo, ké pí zhī wù jiě ké pí, chí gǔ ròu qù, kě wèi shī jiě yǐ. jīn xué dào ér sǐ zhě, shī yǔ fù yù xiāng sì, shàng wèi kě wèi zhī shī jiě. hé zé? àn chán zhī qù fù yù, wú yǐ shén yú fù yù, kuàng bù xiāng sì fù yù, wèi zhī shī jiě, gài fù xū wàng shī qí shí yǐ. tài shǐ gōng yǔ lǐ shǎo jūn tóng shì bìng shí, shǎo jūn zhī sǐ, lín shī zhě suī fēi tài shǐ gōng, zú yǐ jiàn qí shí yǐ. rú shí bù sǐ. shī jiě ér qù, tài shǐ gōng yí jì qí zhuàng, bù yí yán sǐ, qí chù zuò zhōng nián jiǔ shí lǎo fù wèi ér shí zhě, shǎo jūn lǎo shòu zhī xiào yě. huò shǎo jūn nián shí sì wǔ, lǎo fù wèi ér, suí qí wáng fù. shǎo jūn nián èr bǎi suì ér sǐ, hé wèi bù shí? wǔ dì qù huán gōng zhù tóng qì, qiě fēi shǎo jūn suǒ jí jiàn yě. huò shí wén gōng diàn zhī nèi yǒu jiù tóng qì, huò àn qí kè yǐ gào zhī zhě, gù jiàn ér zhī zhī. jīn shí hǎo shì zhī rén, jiàn jiù jiàn gǔ gōu, duō néng míng zhī, kě fù wèi mù jiàn qí zhù zuò zhī shí hū?
世學道之人無少君之壽,年未至百,與眾俱死。愚夫無知之人,尚謂之屍解而去,其實不死。所謂屍解者,何等也?謂身死精神去乎,謂身不死得免去皮膚也?如謂身死精神去乎,是與死無異,人亦仙人也;如謂不死免去皮膚乎,諸學道死者骨肉具在,與恆死之屍無以異也。夫蟬之去復育,龜之解甲,蛇之脫皮,鹿之墮角,殼皮之物解殼皮,持骨肉去,可謂屍解矣。今學道而死者,屍與復育相似,尚未可謂之屍解。何則?案蟬之去復育,無以神於復育,況不相似復育,謂之屍解,蓋復虛妄失其實矣。太史公與李少君同世並時,少君之死,臨屍者雖非太史公,足以見其實矣。如實不死。屍解而去,太史公宜紀其狀,不宜言死,其處座中年九十老父為兒時者,少君老壽之效也。或少君年十四五,老父為兒,隨其王父。少君年二百歲而死,何為不識?武帝去桓公鑄銅器,且非少君所及見也。或時聞宮殿之內有舊銅器,或案其刻以告之者,故見而知之。今時好事之人,見舊劍古鈎,多能名之,可復謂目見其鑄作之時乎?
shì huò yán: dōng fāng shuò yì dào rén yě, xìng jīn shì, zì màn qiàn. biàn xìng yì míng, yóu huàn hàn cháo. wài yǒu shì huàn zhī míng, nèi nǎi dù shì zhī rén. cǐ yòu xū yě.
世或言:東方朔亦道人也,姓金氏,字曼倩。變姓易名,遊宦漢朝。外有仕宦之名,內乃度世之人。此又虛也。
fū shuò yǔ shǎo jūn bìng zài wǔ dì zhī shí, tài shǐ gōng suǒ jí jiàn yě. shǎo jūn yǒu gǔ dào cí zào què lǎo zhī fāng, yòu míng qí huán gōng suǒ zhù dǐng, zhī jiǔ shí lǎo rén wáng fù suǒ yóu shè zhī yàn, rán shàng wú dé dào zhī shí, ér tú xìng shòu chí sǐ zhī rén yě. kuàng shuò wú shǎo jūn zhī fāng shù xiào yàn, shì rén hé jiàn wèi zhī dé dào? àn wǔ dì zhī shí, dào rén wén chéng wǔ lì zhī bèi, rù hǎi qiú xiān rén, suǒ bù sǐ zhī yào, yǒu dào shù zhī yàn, gù wèi shàng suǒ xìn. shuò wú rù hǎi zhī shǐ, wú qí guài zhī xiào yě. rú shǐ yǒu qí, bù guò shǎo jūn zhī lèi, jí wén chéng wǔ lì zhī bèi ěr, kuàng wèi zhī yǒu dào? cǐ huò shí ǒu fù ruò shǎo jūn yǐ, zì nì suǒ shēng zhī chù, dāng shí zài cháo zhī rén, bù zhī qí gù, shuò shèng chēng qí nián zhǎng, rén jiàn qí miàn zhuàng shǎo, xìng yòu tián dàn, bù hǎo shì huàn, shàn dá zhān bǔ shè fù, wèi guài qí zhī xì, shì rén zé wèi zhī dé dào zhī rén yǐ.
夫朔與少君並在武帝之時,太史公所及見也。少君有〔谷〕道祠灶卻老之方,又名齊桓公所鑄鼎,知九十老人王父所游射之驗,然尚無得道之實,而徒性壽遲死之人也。況朔無少君之方術效驗,世人何見謂之得道?案武帝之時,道人文成、五利之輩,入海求仙人,索不死之藥,有道術之驗,故為上所信。朔無入海之使,無奇怪之效也。如使有奇,不過少君之類,及文成、五利之輩耳,況謂之有道?此或時偶復若少君矣,自匿所生之處,當時在朝之人,不知其故,朔盛稱其年長,人見其面狀少,性又恬淡,不好仕宦,善達占卜射覆,為怪奇之戲,世人則謂之得道之人矣。
shì huò yǐ lǎo zi zhī dào wèi kě yǐ dù shì, tián dàn wú yù, yǎng jīng ài qì. fū rén yǐ jīng shén wèi shòu mìng, jīng shén bù shāng zé shòu mìng zhǎng ér bù sǐ. chéng shì: lǎo zi xíng zhī, yú bǎi dù shì, wèi zhēn rén yǐ.
世或以老子之道為可以度世,恬淡無欲,養精愛氣。夫人以精神為壽命,精神不傷則壽命長而不死。成事:老子行之,逾百度世,為真人矣。
fū tián dàn shǎo yù, shú yǔ niǎo shòu? niǎo shòu yì lǎo ér sǐ. niǎo shòu hán qíng yù, yǒu yǔ rén xiāng lèi zhě yǐ, wèi zú yǐ yán. cǎo mù zhī shēng hé qíng yù? ér chūn shēng qiū sǐ hū? fū cǎo mù wú yù, shòu bù yú suì rén duō qíng yù, shòu zhì yú bǎi. cǐ wú qíng yù zhě fǎn yāo, yǒu qíng yù zhě shòu yě. fū rú shì, lǎo zi zhī shù, yǐ tián dàn wú yù yán shòu dù shì zhě, fù xū yě. huò shí lǎo zi, lǐ shǎo jūn zhī lèi yě, xíng tián dàn zhī dào, ǒu qí xìng mìng yì zì shòu zhǎng. shì jiàn qí mìng shòu, yòu wén qí tián dàn, wèi lǎo zi yǐ shù dù shì yǐ.
夫恬淡少欲,孰與鳥獸?鳥獸亦老而死。鳥獸含情慾,有與人相類者矣,未足以言。草木之生何情慾?而春生秋死乎?夫草木無欲,壽不逾歲;人多情慾,壽至於百。此無情慾者反夭,有情慾者壽也。夫如是,老子之術,以恬淡無欲、延壽度世者,復虛也。或時老子,李少君之類也,行恬淡之道,偶其性命亦自壽長。世見其命壽,又聞其恬淡,謂老子以術度世矣。
shì huò yǐ pì gǔ bù shí wèi dào shù zhī rén, wèi wáng zǐ qiáo zhī bèi, yǐ bù shí gǔ, yǔ héng rén shū shí, gù yǔ héng rén shū shòu, yú bǎi dù shì, zhú wèi xiān rén. cǐ yòu xū yě.
世或以辟穀不食為道術之人,謂王子喬之輩,以不食谷,與恆人殊食,故與恆人殊壽,逾百度世,逐為仙人。此又虛也。
fū rén zhī shēng yě, bǐng shí yǐn zhī xìng, gù xíng shàng yǒu kǒu chǐ, xíng xià yǒu kǒng qiào. kǒu chǐ yǐ jiào shí, kǒng qiào yǐ zhù xiè. shùn cǐ xìng zhě, wèi dé tiān zhèng dào, nì cǐ xìng zhě wèi wéi suǒ bǐng shòu. shī běn qì yú tiān, hé néng dé jiǔ shòu? shǐ zi qiáo shēng wú chǐ kǒu kǒng qiào, shì bǐng xìng yǔ rén shū. bǐng xìng yǔ rén shū, shàng wèi kě wèi shòu, kuàng xíng tǐ jūn tóng ér yǐ suǒ xíng zhě yì? yán qí de dù shì, fēi xìng zhī shí yě. fū rén zhī bù shí yě, yóu shēn zhī bù yī yě. yī yǐ wēn fū, shí yǐ chōng fù. fū wēn fù bǎo, jīng shén míng shèng. rú jī ér bù bǎo, hán ér bù wēn, zé yǒu dòng è zhī hài yǐ. dòng è zhī rén, ān néng jiǔ shòu? qiě rén zhī shēng yě, yǐ shí wèi qì, yóu cǎo mù shēng yǐ tǔ wèi qì yǐ. bá cǎo mù zhī gēn, shǐ zhī lí tǔ, zé kū ér zǎo sǐ. bì rén zhī kǒu, shǐ zhī bù shí, zé è ér bù shòu yǐ.
夫人之生也,稟食飲之性,故形上有口齒,形下有孔竅。口齒以噍食,孔竅以注瀉。順此性者,為得天正道,逆此性者為違所稟受。失本氣於天,何能得久壽?使子喬生無齒口孔竅,是稟性與人殊。稟性與人殊,尚未可謂壽,況形體均同而以所行者異?言其得度世,非性之實也。夫人之不食也,猶身之不衣也。衣以溫膚,食以充腹。膚溫腹飽,精神明盛。如飢而不飽,寒而不溫,則有凍餓之害矣。凍餓之人,安能久壽?且人之生也,以食為氣,猶草木生以土為氣矣。拔草木之根,使之離土,則枯而蚤死。閉人之口,使之不食,則餓而不壽矣。
dào jiā xiāng kuā yuē: zhēn rén shí qì. yǐ qì ér wèi shí, gù chuán yuē: shí qì zhě shòu ér bù sǐ, suī bù gǔ bǎo, yì yǐ qì yíng. cǐ yòu xū yě.
道家相夸曰:「真人食氣」。以氣而為食,故傳曰:「食氣者壽而不死」,雖不穀飽,亦以氣盈。」此又虛也。
fū qì wèi hé qì yě? rú wèi yīn yáng zhī qì, yīn yáng zhī qì, bù néng bǎo rén, rén huò yàn qì, qì mǎn fù zhàng, bù néng yàn bǎo. rú wèi bǎi yào zhī qì, rén huò fú yào, shí yī hé xiè, tūn shù shí wán, yào lì liè shèng, xiōng zhōng kuì dú, bù néng bǎo rén. shí qì zhě bì wèi chuī xǔ hū xī, tǔ gù nà xīn yě, xī yǒu péng zǔ cháng xíng zhī yǐ, bù néng jiǔ shòu, bìng ér sǐ yǐ.
夫氣謂何氣也?如謂陰陽之氣,陰陽之氣,不能飽人,人或咽氣,氣滿腹脹,不能饜飽。如謂百藥之氣,人或服藥,食一合屑,吞數十丸,藥力烈盛,胸中憒毒,不能飽人。食氣者必謂吹呴呼吸,吐故納新也,昔有彭祖嘗行之矣,不能久壽,病而死矣。
dào jiā huò yǐ dǎo qì yǎng xìng, dù shì ér bù sǐ, yǐ wèi xuè mài zài xíng tǐ zhī zhōng, bù dòng yáo qū shēn, zé bì sāi bù tōng. bù tōng jī jù, zé wèi bìng ér sǐ. cǐ yòu xū yě.
道家或以導氣養性,度世而不死,以為血脈在形體之中,不動搖屈伸,則閉塞不通。不通積聚,則為病而死。此又虛也。
fū rén zhī xíng, yóu cǎo mù zhī tǐ yě. cǎo mù zài gāo shān zhī diān, dāng jí fēng zhī chōng, zhòu yè dòng yáo zhě, néng fù shèng bǐ yǐn zài shān gǔ jiān, zhāng yú jí fēng zhě hū? àn cǎo mù zhī shēng, dòng yáo zhě shāng ér bù chàng, rén zhī dǎo yǐn dòng yáo xíng tǐ zhě, hé gù shòu ér bù sǐ? fū xuè mài zhī cáng yú shēn yě, yóu jiāng hé zhī liú dì. jiāng hé zhī liú, zhuó ér bù qīng, xuè mài zhī dòng, yì rǎo bù ān. bù ān, zé yóu rén qín kǔ wú liáo yě, ān néng dé jiǔ shēng hū?
夫人之形,猶草木之體也。草木在高山之巔,當疾風之沖,晝夜動搖者,能復勝彼隱在山谷間,鄣於疾風者乎?案草木之生,動搖者傷而不暢,人之導引動搖形體者,何故壽而不死?夫血脈之藏於身也,猶江河之流地。江河之流,濁而不清,血脈之動,亦擾不安。不安,則猶人勤苦無聊也,安能得久生乎?
dào jiā huò yǐ fú shí yào wù, qīng shēn yì qì, yán nián dù shì. cǐ yòu xū yě.
道家或以服食藥物,輕身益氣,延年度世。此又虛也。
fū fú shí yào wù, qīng shēn yì qì, pō yǒu qí yàn. ruò fú yán nián dù shì, shì wú qí xiào. bǎi yào yù bìng, bìng yù ér qì fù, qì fù ér shēn qīng yǐ. fán rén bǐng xìng, shēn běn zì qīng, qì běn zì zhǎng, zhōng yú fēng shī, bǎi bìng shāng zhī, gù shēn zhòng qì liè yě. fú shí liáng yào, shēn qì fù gù, fēi běn qì shǎo shēn zhòng, dé yào ér nǎi qì zhǎng shēn gèng qīng yě, bǐng shòu zhī shí, běn zì yǒu zhī yǐ. gù fū fú shí yào wù chú bǎi bìng, lìng shēn qīng qì zhǎng, fù qí běn xìng, ān néng yán nián zhì yú dù shì? yǒu xuè mài zhī lèi, wú yǒu bù shēng, shēng wú bù sǐ. yǐ qí shēng, gù zhī qí sǐ yě. tiān dì bù shēng, gù bù sǐ yīn yáng bù shēng, gù bù sǐ. sǐ zhě, shēng zhī xiào shēng zhě, sǐ zhī yàn yě. fū yǒu shǐ zhě bì yǒu zhōng, yǒu zhōng zhě bì yǒu sǐ. wéi wú zhōng shǐ zhě, nǎi zhǎng shēng bù sǐ. rén zhī shēng, qí yóu bīng yě. shuǐ níng ér wèi bīng, qì jī ér wèi rén. bīng jí yī dōng ér shì, rén jìng bǎi suì ér sǐ. rén kě lìng bù sǐ, bīng kě lìng bù shì hū? zhū xué xiān shù, wèi bù sǐ zhī fāng, qí bì bù chéng, yóu bù néng shǐ bīng zhōng bù shì yě.
夫服食藥物,輕身益氣,頗有其驗。若夫延年度世,世無其效。百藥愈病,病癒而氣復,氣復而身輕矣。凡人稟性,身本自輕,氣本自長,中於風濕,百病傷之,故身重氣劣也。服食良藥,身氣復故,非本氣少身重,得藥而乃氣長身更輕也,稟受之時,本自有之矣。故夫服食藥物除百病,令身輕氣長,復其本性,安能延年至於度世?有血脈之類,無有不生,生無不死。以其生,故知其死也。天地不生,故不死;陰陽不生,故不死。死者,生之效;生者,死之驗也。夫有始者必有終,有終者必有死。唯無終始者,乃長生不死。人之生,其猶〔冰〕也。水凝而為冰,氣積而為人。冰極一冬而釋,人竟百歲而死。人可令不死,冰可令不釋乎?諸學仙術,為不死之方,其必不成,猶不能使冰終不釋也。