nán sú: wù tián nóng cài pǔ, zhàn dòu bù fēn wén wǔ, wú zá sè yì. měi yǒu zhēng fā, dàn xià wén shū yǔ cūn yì lǐ rén chù, kè wǎng lái yuè rì ér yǐ, qí bīng zhàng rén gè zì jī, gèng wú guān gěi. bǎi jiā yǐ shàng yǒu zǒng zuǒ yī, qiān rén yǐ shàng yǒu lǐ rén guān yī, rén yuē wàn jiā yǐ lái, jí zhì dū du, dì xiāng guǎn xiá. shàng guān shòu yǔ sì shí shuāng, hàn èr qǐng yě. shàng hù sān shí shuāng, hàn yī qǐng wǔ shí mǔ. zhōng hù xià hù gè yǒu chà jiàng. měi jiā yǒu dīng zhuàng, jiē dìng wèi mǎ jūn, gè jù yì jū yuǎn jìn, fēn wéi sì jūn, yǐ qí fān sè bié qí dōng nán xī běi, měi ér zhì yī jiāng, huò guǎn qiān rén, huò wǔ bǎi rén. sì jūn yòu zhì yī jūn jiāng tǒng zhī, rú yǒu fù dào rù jiè, jí zuì zài suǒ rù chù miàn jiāng.
南俗:务田农菜圃,战斗不分文武,无杂色役。每有征发,但下文书与村邑理人处,克往来月日而已,其兵杖人各自赍,更无官给。百家已上有总佐一,千人已上有理人官一,人约万家以来,即制都督,递相管辖。上官授与四十双,汉二顷也。上户三十双,汉一顷五十亩。中户、下户各有差降。每家有丁壮,皆定为马军,各据邑居远近,分为四军,以旗幡色别其东南西北,每而置一将,或管千人,或五百人。四军又置一军将统之,如有赋盗入界,即罪在所入处面将。
luó jū zi jiē yú xiāng bīng zhōng shì rù, gù chēng sì jūn jū zi. dài guāng dōu móu àn: xīn táng shū. nán zhào chuán zuò" dài zhū dī móu"" guāng" zì yí" zhū" zì zhī é fù xī pí tóng gǔ pái, xiǎn zú, lì xiǎn rú fēi. měi bǎi rén, luó jū zuǒ yī rén guǎn zhī.
罗苴子皆于乡兵中试入,故称四军苴子。戴光兜鍪(案:《新唐书。南诏传》作“戴朱鞮鍪”“光”字疑“朱”字之讹)负犀皮铜股排,跣足,历险如飞。每百人,罗苴佐一人管之。
fù pái, yòu cóng luó jū zhōng jiǎn rù, wú bèi shù. nán zhào jí zhū zhèn dà jūn jiāng qǐ zuò bù xiāng lí hàn bì zhě, jiē fù pái yě.
负排,又从罗苴中拣入,无贝数。南诏及诸镇大军将起坐不相离捍蔽者,皆负排也。
yǔ yí yì wú yuán shù, jiē qīng píng guān děng zǐ dì chōng, zhū mán bù yǔ yān, cháng zài yún nán wáng zuǒ yòu, yǔ yí zhǎng zhàng qián guǎn xì zhī.
羽仪亦无员数,皆清平官等子弟充,诸蛮不与焉,常在云南王左右,羽仪长帐前管系之。
yǔ yí zhǎng bā rén, rú fāng nèi jié dù zhī yá guān zhī shǔ. qīng píng guān yǐ xià, měi rù jiàn nán zhào, jiē bù dé pèi jiàn, wéi yǔ yí zhǎng de pèi jiàn. chū rù wò wài, suī bù zhǔ gōng shì, zuì wéi xīn fù qīn xìn.
羽仪长八人,如方内节度支衙官之属。清平官已下,每入见南诏,皆不得佩剑,唯羽仪长得佩剑。出入卧外,虽不主公事,最为心腹亲信。
qí liù cáo cháng jí wéi zhǔ wài sī gōng wù. liù cáo cháng liù rén, bīng cáo hù cáo kè cáo xíng cáo gōng cáo huì cáo, yī rú nèi zhōu fǔ liù sī suǒ zhǎng zhī shì. yòu yǒu duàn shì cáo cháng, tuī jū dào zéi jūn móu cáo cháng, zhǔ yīn yáng zhàn hòu tóng lún zhǎng liǎng rén àn:" tóng lún" yuán běn é zuò" sī lún", jīn jù hòu wén gǎi zhèng, gè yǒu fù dōu, zhǔ yuè zhōng chàng. àn: cǐ zì wèi xiáng, yí wù. zhū cáo jī bū rú lù shì zhī zhí. cáo guān wén dié xià zhū chéng zhèn, jiē hū zhǔ zhě. liù cáo cháng yǒu kè xiào míng zhe, dé qiān bǔ dà jūn jiāng.
其六曹长即为主外司公务。六曹长六人,兵曹、户曹、客曹、刑曹、工曹、会曹,一如内州府六司所掌之事。又有断事曹长,推鞫盗贼;军谋曹长,主阴阳占候;同伦长两人(案:“同伦”原本讹作“司仑”,今据后文改正),各有副都,主月终唱。(案:此字未详,疑误)。诸曹稽逋如录事之职。曹官文牒下诸城镇,皆呼主者。六曹长有课效明著,得迁补大军将。
dà jūn jiāng yī shí èr rén, yǔ qīng píng guān tóng liè. měi rì jiàn nán zhào yì shì, chū zé lǐng yào hài chéng zhèn, chēng jié dù. yǒu shì jī gōng láo shū yóu zhě, dé chú shòu qīng píng guān àn: yuán běn yǐ chú shòu wèi jù, jīn jù táng shū. nán zhào chuán" dà jūn jiāng chū zhì jūn bì. chēng jié dù, cì bǔ qīng píng guān" zhī wén, shì chú shòu xià yīng yǒu" qīng píng guān" sān zì, yuán běn gài yīn xià tiáo xiāng shǔ ér wù tuō ěr, jīn zēng rù.
大军将一十二人,与清平官同列。每日见南诏议事,出则领要害城镇,称节度。有事迹功劳殊尤者,得除授清平官(案:原本以除授为句,今据《唐书。南诏传》“大军将出治军壁。称节度,次补清平官”之文,是除授下应有“清平官”三字,原本盖因下条相属而误脱耳,今增入)。
qīng píng guān liù rén, měi rì yǔ nán zhào cān yì jìng nèi dà shì. qí zhōng tuī liàng yī rén wéi nèi suàn guān, fán yǒu wén shū, biàn dài nán zhào pàn yā chǔ zhì. yǒu fù liǎng yuán tóng gòu dàng.
清平官六人,每日与南诏参议境内大事。其中推量一人为内算官,凡有文书,便代南诏判押处置。有副两员同勾当。
yòu wài suàn guān liǎng rén, huò qīng píng guān huò dà jūn jiāng jiān lǐng zhī. liù cáo gōng shì wén shū chéng, hé xíng xià zhě, yī qiè shì wài suàn guān, yǔ běn cáo chū wén dié xíng xià, yì wú shāng liáng cái zhì.
又外算官两人,或清平官或大军将兼领之。六曹公事文书成,合行下者,一切是外算官,与本曹出文牒行下,亦无商量裁制。
yòu yǒu tóng lún pàn guān liǎng rén, nán zhào yǒu suǒ chǔ fēn, zhé shū jì zhī, zhuǎn fù liù cáo. jìn nián yǐ lái, nán mán gèng tiān zhí míng bù shǎo.
又有同伦判官两人,南诏有所处分,辄疏记之,转付六曹。近年已来,南蛮更添职名不少。
fán shì mǎ jūn, xū wǔ cì shàng. shè zhòng piàn bǎn, wèi yī cì shàng zhōng shuāng shù zǐ àn: èr zì wèi xiáng, wèi yī cì shàng sì shí bù wài zǒu mǎ jù àn: cǐ zì wèi xiáng pō zhù, zhōng dǒu zi, wèi yī cì shàng pán qiāng bǎi zhuǎn wú shī, wèi yī cì shàng néng suàn néng shū, wèi yī cì shàng. shì guò, yǒu yōu gěi.
凡试马军,须五次上。射中片板,为一次上;中双庶子(案:二字未详),为一次上;四十步外走马据(案:此字未详)颇柱,中斗子,为一次上;盘枪百转无失,为一次上;能算能书,为一次上。试过,有优给。
bù zú xū wèi wǔ cì shàng. diàn cāng shān dǐng lì qí, xiān shàng dào qí xià, wèi yī cì shàng mò yī zhàng sān chǐ kēng guò, wèi yī cì shàng jí liú shuǐ shàng fú èr qiān chǐ, wèi yī cì shàng nòng jiàn, wèi yī cì shàng fù yī shí wǔ dǒu mǐ sì shí lǐ, wèi yī cì shàng. yǐ shàng yī yī shì guò, dé shàng cì zhě bǔ luó jū yě.
步卒须为五次上。玷苍山顶立旗,先上到旗下,为一次上;蓦一丈三尺坑过,为一次上;急流水上浮二千尺,为一次上;弄剑,为一次上;负一石五斗米四十里,为一次上。已上一一试过,得上次者补罗苴也。
mán wáng wèi lóu, jí zhū chéng zhèn lín yì, dàn yǒu kòng píng chù, jí lì mù bā shí chǐ, kè qí shàng wèi dǒu zi, zhōng jiān yǐ mò sān cùn guī zhī, míng yuē" pō zhù". suǒ shì rén chí zhú jiàn, qù pō zhù sì shí bù wài, zǒu mǎ xiàng qián zhù, zhōng dǒu zi zhě shàng, zhōng dì èr guī cì zhī, zhōng dì yī guī wéi xià. měi nóng xì zhī shí, yì zhōng yǒu mǎ zhě, jiē qí mǎ yú pō zhù xià shì xí.
蛮王为楼,及诸城镇林邑,但有空平处,即立木八十尺,刻其上为斗子,中间以墨三寸规之,名曰“颇柱”。所试人持竹剑,去颇柱四十步外,走马向前柱,中斗子者上,中第二规次之,中第一规为下。每农隙之时,邑中有马者,皆骑马于颇柱下试习。
měi suì shí yī shí èr yuè, nóng shōu jì bì, bīng cáo cháng xíng wén shū jìng nèi zhū chéng yì cūn gǔ, gè yī sì jūn, jí rén shì qiāng jiàn jiǎ zhòu yāo dāo, xī xū xī lì, yī shì quē jí yǒu zuì, qí fǎ yī rú lín dí. bù zhèn, luó jū zi zài qián, yǐ cì gōng shǒu pái xià, yǐ cì mǎ jūn sān shí qí wèi duì. rú cǐ cì dì, cháng wèi dìng zhì. lín xíng jiāo cuò, wèi fàn lìng.
每岁十一、十二月,农收既毕,兵曹长行文书境内诸城邑村谷,各依四军,集人试枪剑甲胄腰刀,悉须犀利,一事阙即有罪,其法一如临敌。布阵,罗苴子在前,以次弓手排下,以次马军三十骑为队。如此次第,常为定制。临行交错,为犯令。
měi zhàn, nán zhào jiē qiǎn qīng píng guān huò fù xīn yī rén zài jūn qián jiān shì. yǒu yòng mìng bù yòng mìng jí gōng dà xiǎo xiān hòu, yī yī shū jì, huí jù bái nán zhào, píng cǐ wèi dìng shǎng fá. jūn jiāng fàn lìng, jiē dé zhàng, huò zhì wǔ shí, huò yī bǎi, gèng zhòng zhě xǐ zhàng dì. zhū zài zhí zhī rén, jiē yǐ zhàn gōng wèi bāo biǎn chù zhì.
每战,南诏皆遣清平官或腹心一人在军前监视。有用命不用命及功大小先后,一一疏记,回具白南诏,凭此为定赏罚。军将犯令,皆得杖,或至五十,或一百,更重者徙瘴地。诸在职之人,皆以战功为褒贬黜陟。
cháo tíng chāi shǐ dào yún nán, nán zhào yíng jiē yuǎn sòng. zì shù nián lái, yuán yōng jiāo liǎng dì zhǎng lì kē bào, zì shā fēi shì, zhì lìng zhòng mán gào yuān, yīn zī pín lái gōng lüè, fú méng shèng xīn, zhēng fā dà jūn, zhǐ huī qī yú kè fù. qí róng zhōu jīng guǎn sān shí sì jī mí zhōu àn: xīn táng shū. dì lǐ zhì lǐng nán dào jī mí zhōu jiǔ shí èr, lì guì guǎn zhě qī zhōu, lì yōng guǎn zhě èr shí liù zhōu, lì ān nán zhě sì shí yī zhōu, bìng wú shǔ róng guǎn zhě, yǔ cǐ shāo yǒu bù hé, fú qǐng wěi ān nán dà shǒu lǐng wèi cì shǐ, wǔ dìng zhōu àn: xīn táng shū. dì lǐ zhì wǔ dìng zhōu nǎi ān nán dū hù fǔ suǒ shǔ jī mí zhōu zhī yī yì qǐng wěi dà shǒu lǐng wèi zhǎng lì zhě, zhǒng qián xǔ jīng lüè shǐ juàn gù qīn shǔ, zòu yuán cóng yā yá wèi cì shǐ, kǒng fēi wěn biàn. chén qiè zhī gù ān nán qián jié dù shǐ zhào chāng xiāng jì shí sān nián, jī lǐ jiāo zhǐ, zhì jīn yí ài bù zài qí lǎo, zhì jìng nèi wú shì. qí shí yǐ dōu yā yá dù yīng cè wèi zhāo tǎo fù shǐ, rù yuàn pàn àn, měi yuè liào qián gōng jǐ qī shí guàn, yǐ jì kè zhāng zhōu wèi jīng lüè pàn guān, yǐ hòu jǔ zhāng zhōu wèi dū hù. zì lǐ xiàng gǔ rèn ān nán jīng lüè shǐ àn: yuán běn zuò" lǐ xiàng gǔ", jīn kǎo táng shū lǐ xiàng gǔ wèi ān nán dū hù, yǐ kē kè shī zhòng, wèi zéi yáng qīng suǒ hài, gài jí cǐ rén, jīn gǎi zhèng, zì yì tān hài, suì zhì zhēng bīng. xù yòu yǒu lǐ zhuō jì zhī zhū bō àn: yuán běn" zhuō" shàng tuō" lǐ" zì, jīn jù tōng jiàn zēng rù, lìng shēng líng shòu hài, mò fēi zhǎng lì fēi rén suǒ zhì.
朝廷差使到云南,南诏迎接远送。自数年来,缘邕、交两地长吏苛暴,恣杀非事,致令众蛮告冤,因兹频来攻掠,伏蒙圣心,征发大军,指挥期于克复。其容州经管三十四羁縻州(案:《新唐书。地理志》岭南道羁縻州九十二,隶桂管者七州,隶邕管者二十六州,隶安南者四十一州,并无属容管者,与此稍有不合),伏请委安南大首领为刺史,武定州(案:《新唐书。地理志》武定州乃安南都护府所属羁縻州之一)亦请委大首领为长吏者,踵前许经略使眷顾亲属,奏元从押衙为刺史,恐非稳便。臣切知故安南前节度使赵昌相继十三年,缉理交阯,至今遗爱布在耆老,至境内无事。其时以都押衙杜英策为招讨副使,入院判案,每月料钱供给七十贯,以寄客张舟为经略判官,已后举张舟为都护。自李象古任安南经略使(案:原本作“李象古”,今考《唐书》李象古为安南都护,以苛刻失众,为贼杨清所害,盖即此人,今改正),恣意贪害,遂至征兵。续又有李涿继之诛剥(案:原本“涿”上脱“李”字,今据《通鉴》增入),令生灵受害,莫非长吏非人所致。