shǎn zéi jiǎo jiàng lüè jǐn
陝賊剿降略盡
wǔ yuè, duó zǒng dū hóng chéng chóu shàng shū jué, réng yǐ shì láng zǒng dū. zuǒ guāng xiān cáo yīng jiāo, bìng duó wǔ jí, xiàn wǔ yuè jǐn zéi. zhì bā yuè, chéng chóu bào shǎn xī zéi gē jiàng lüè jǐn, mìng chū guān xiàng hé nán hú guǎng.
五月,奪總督洪承疇尚書爵,仍以侍郎總督。左光先、曹應蛟,並奪五級,限五月盡賊。至八月,承疇報陝西賊割降略盡,命出關向河南、湖廣。
xiàn wǔ yuè jǐn zéi, ér bā yuè jí jǐn, hé qí sù yě. wéi shí zéi fēn liú bàn tiān xià. hé cháng jiǎo jiàng jǐn zhī hū? bù guò zǒu fàn tā fāng ěr. shàng yǐ sù qī, ér xià jí yǐ sù yīng dà dǐ rán yǐ liù yuè èr shí rì bǐ.
限五月盡賊,而八月即盡,何其速也。維時賊分流半天下。曷嘗剿降盡之乎?不過走犯他方耳。上以速期,而下即以速應大抵然矣(六月二十日筆)。
yù chǔ lǚ jié
豫、楚屢捷
wù yín zhēng yuè, xún fǔ cháng dào lì zòu zéi fàn dèng zhōu, fén huǐ zhōu wáng bā yíng. zǒng lǐ xióng wén càn bào zéi fàn yīng shān, mìng jiǔ lù zhī bīng huì jiǎo, zéi cóng dé huáng yí lù qián dùn. chǔ fǔ yú yīng guì dǎi jiān, yù fǔ cháng dào lì zhāo fǔ chén tā tiān děng. chuǎng tā tiān běn míng liú guó néng, xìng pō xiào, jiù fǔ nǎi fèng qí mǔ mìng yě. jìn fǔ sòng xián zòu hùn shí wàn děng zéi chéng xū kuī dù, gōng kè wǔ tǎ gǔ děng zhài, gōng wéi shǎn zhōu děng chù. guān bīng yù què zhī. zéi bá yíng yuǎn dùn. èr yuè, guān bīng sān zhàn sān jié, bài zéi yú zhèn píng xiàn, shēng qín cǎo shàng fēi dú jiǎo hǔ děng, zhǎn bā tiān hǔ děng sì rén. zéi dù hé jiān guāng shān děng chù, jié lián cáo cāo jí tuō tiān wáng zhěng shì wáng hùn shì wáng shí tiān wáng zǐ wēi xīng guò tiān xīng fēi hǔ bā jiā dà zéi, chéng shāng chéng gù shǐ jiè, yù shàng yǐng huò děng chù dù shǔ jì. tài jiān lú jiǔ dé, fēn bù guān bīng yíng jī, dà bài zéi yú shān shí qiáo, qín zéi dǐ dì hǔ hēi xuán fēng děng. sān yuè, xún dào zhāng tiān jīng, yòu bài zéi yú huáng fú diàn, zhǎn huò wú suàn, zhāo xiáng zéi shǒu fēi tiān shī děng. wǔ yuè, zǒng bīng zuǒ guāng xiān, yòu sān bài zéi yú dà zhài dì fāng. liù yuè, chén yǒng fú yòu dà bài zhī yú ráo liáng zhèn. sì shì, guān bīng yòu bài zhī yú yí yáng lián zhuāng yōng jiā zhuāng lín jiā zhuāng děng chù. zuǒ liáng yù yòu dà bài zhī yú gāo pō. hùn shí wàn dài shāng dùn, qī zǐ qiú zhí rù shěng. hùn shí wàn běn míng hóu shì fàn, yì xuán jiàng. jiǔ yuè, nèi chén lú jiǔ dé è zhī yú xiāng, fǔ chén cháng dào lì jī zhī yú dèng, jiān jūn zhāng dà jīng zǒng bīng liú zé qīng zuǒ liáng yù zhāng rèn xué jī zhī yú xiāng chéng suí zǎo rǔ xǔ. shí yuè, zhāng rèn xué yòu bài zhī yú gāo zhuāng, zéi nán běi wú lù, zhuǎn zhàn bài táo. fán cáo cāo gé lǐ yǎn tuō tiān wáng guò tiān xīng děng zéi, zài yù zài chǔ zhě, wú bù fēn tóu shǔ cuàn.
戊寅正月,巡撫常道立奏賊犯鄧州,焚毀周王八塋。總理熊文燦報賊犯英山,命九路之兵會剿,賊從德黃一路潛遁。楚撫俞應桂逮間,豫撫常道立招撫陳塌天等。闖塌天本名劉國能,性頗孝,就撫乃奉其母命也。晉撫宋賢奏混十萬等賊乘虛窺渡,攻克五塔扢等寨,攻圍陝州等處。官兵御卻之。賊拔營遠遁。二月,官兵三戰三捷,敗賊於鎮平縣,生擒草上飛、獨腳虎等,斬扒天虎等四人。賊渡河間光山等處,結連曹操及托天王、整世王、混世王、十天王、紫微星、過天星、飛虎八家大賊,乘商城、固始界,欲上穎霍等處度暑計。太監盧九德,分布官兵迎擊,大敗賊於山石橋,擒賊抵地虎、黑旋風等。三月,巡道張天經,又敗賊於黃福店,斬獲無算,招降賊首飛天師等。五月,總兵左光先,又三敗賊於大寨地方。六月,陳永福又大敗之於饒良鎮。嗣是,官兵又敗之於宜陽連莊、雍家莊、林家莊等處。左良玉又大敗之於高坡。混十萬帶傷遁,妻子囚執入省。混十萬本名侯世范,亦旋降。九月,內臣盧九德扼之於襄,撫臣常道立擊之於鄧,監軍張大經、總兵劉澤清、左良玉、張任學擊之於襄、承、隨、棗、汝、許。十月,張任學又敗之於高莊,賊南北無路,轉戰敗逃。凡曹操、革里眼、托天王、過天星等賊,在豫、在楚者,無不分頭鼠竄。
wáng dào suí zhōu zì jīng
王燾隨州自經
wáng dào, nán zhí kūn shān rén. wàn lì wù wǔ jǔ rén. chóng zhēn shí wèi hú guǎng dé ān fǔ suí zhōu zhī zhōu. wù yín èr yuè, zéi shǒu zhāng xiàn zhōng, hé zhòng shù shí wàn wéi chéng, dào qīn mào shǐ shí, zhǎn huò qiān jí, chéng shǒu yì jiān. zéi yǒu suí zhōu zhǐ chéng biàn zuò tiě chéng zhī hào. yí yíng dùn qù. fǔ àn jiāo shàng qí gōng, wèi shǒu yù dì yī. hòu zéi xié hèn, fù yǐ shù shí wàn zhì guān xiāng, shǒu jiāng wáng bì yòng xiān xié jiā dīng dùn. chéng suì xiàn. dào shēn bèi shù chuàng, yóu lǜ jiā rén xiàng zhàn, shì bù kě zhī. shǐ xiàng běi zài bài zì jīng sǐ. shí tíng jiù dào yǐ yī sǐ sāi zé, gù wú xù diǎn. hóng guāng shí, shǐ shì zhōng mǐn. yòu yǔ cài zhōng xiāng mào dé, lì cí qí xiāng, cì míng shuāng zhōng. cài yì kūn shān rén.
王燾,南直崑山人。萬曆戊午舉人。崇禎時為湖廣德安府隨州知州。戊寅二月,賊首張獻忠,合眾數十萬圍城,燾親冒矢石,斬獲千級,城守益堅。賊有隨州紙城變作鐵城之號。移營遁去。撫按交上其功,為守御第一。後賊挾恨,復以數十萬至關廂,守將王必用先挾家丁遁。城遂陷。燾身被數創,猶率家人巷戰,勢不可支。始向北再拜自經死。時廷咎燾以一死塞責,故無恤典。弘光時,始諡忠愍。又與蔡忠襄懋德,立祠其鄉,賜名雙忠。蔡亦崑山人。
zhāng xiàn zhōng qǐng jiàng
張獻忠請降
wù yín zhēng yuè, zuǒ liáng yù chén hóng fàn dà pò zéi yú yún xī. zhāng xiàn zhōng xún qǐng jiàng. chū, xiàn zhōng zì liáng zhuō zào ér wèi chén hóng fàn bǔ huò, yì qí mào ér shì zhī. zhì shì huái jiù ēn, qǐ xiáng yú hóng fàn, qǐng lǜ suǒ bù shā zéi zì xiào. zǒng lǐ xióng wén càn chéng zhì fǔ zhī, xiàn zhōng jiǎo ér duō jì, qún zéi měi yǐ wèi de. wén càn yì xiǎng èr wàn rén, xiàn zhōng qǐ xiǎng shí wàn rén wén càn chí yán bù néng jué, xiàn zhōng jì jiā kǒu yú gǔ chéng, rù jù shǒu zhī, fēn tún qún zéi yú sì jiāo.
戊寅正月,左良玉、陳洪範大破賊於鄖西。張獻忠尋請降。初,獻忠自良涿噪而為陳洪範捕獲,異其貌而釋之。至是懷舊恩,乞降於洪範,請率所部殺賊自效。總理熊文燦承制撫之,獻忠狡而多計,群賊每以為的。文燦議餉二萬人,獻忠乞餉十萬人;文燦遲延不能決,獻忠寄家口於谷城,入據守之,分屯群賊於四郊。
luó rǔ cái qǐ fǔ
羅汝才乞撫
jiǔ yuè, xióng wén càn cì yú xiāng yáng, qiǎn jiāng jī zéi yú shuāng gōu, dà pò zhī. qún zéi sì yì. wéi cáo cāo dú liú nèi zhè shān zhōng, shǒu xiǎn zì bǎo. wén càn xí zuǒ liáng yù chén hóng fàn zhāo ān qún zéi. shí yuè, dà qīng bīng bài gāo qǐ qián yú lú gōu qiáo, jīng shī jiè yán, zhào sūn chuán tíng yú shǎn xī, hóng chéng chóu yú sān biān. yú shì, chéng chóu chuán tíng, lǜ zhū jiāng hé bīng wǔ wàn, xiān hòu chū tóng liú rù yuán. zéi cáo cāo wén zhī, wèi wèi jiǎo jǐ yě, lǜ jiǔ yíng cóng yún yáng qiǎn zhǔ luàn liú ér shè, tū zǒu jūn zhōu, kòu dà hé shān. tí dū tài jiān lǐ wéi zhèng qǐ fǔ, wéi zhèng yán yú wén càn, wén càn nǎi xí zhǐ zhū jūn. cáo cāo jiǔ yíng jiē jiù fǔ. wén càn shàng yán qǐng dài qí zuì, shòu yóu jī jiāng jūn, lìng zhū jiāng yàn yú yíng ēn guān shǔ, gōng yì shén bèi. cáo cāo míng luó rǔ cái. rǔ cái jì fǔ, fēn tún qún zéi yú fáng zhú, bǎo zhàng sì yì. zì yán bù yuàn wèi guān, bìng bù shí xiǎng, yuàn wèi bǎi xìng gēng tián cǐ zhōng ér yǐ. wén càn yī qiè jī mí, xí rǔ cái jiě sàn xié cóng, jiǎn zhuàng yǒng cóng zhēng lì gōng. rǔ cái bù tīng. yīn yǔ yún jūn zhū yì jū mín, fēn dì cuò huài ér jū. shí zhāng xiàn zhōng yì jiù fǔ, tún gǔ chéng, rǔ cái yáo yǔ wèi shēng yuán. fǔ zhì yún yáng dài bǐng mǐn zòu yuē: cáo cāo jiù fǔ, bù cóng jiě sàn zhī lìng, yuàn wèi bǎi xìng gēng tián, cǐ mù qián dào líng zhī shuō ěr. zhāng xiàn zhōng rù jù gǔ chéng, lǚ xí bù qián, jiāng qí mín jiān tián shú, fēn qí xià qiū zhī liáng, shāo bù suí yì, gān gē suì qǐ. jīng xiāng zhòng dì, jīn shù shěng dà kòu, huán jù èr sān bǎi lǐ, yǔ yì yǐ chéng, jiāng yǒu bù kě yán zhě. rán gè zéi jǐn jù yún dì, sì miàn hé wéi, shí yǒu fǔ yú jǐng shòu zhī shì, yǐ lǐ chén gè zhèn xiàn zài bīng mǎ, zài lìng dū chén fā qín bīng yóu xìng ān chí fù xié tóng sǎo dàng, cǐ shí wàn quán zhī jī yě.
九月,熊文燦次於襄陽,遣將擊賊於雙溝,大破之。群賊四逸。惟曹操獨留內浙山中,守險自保。文燦檄左良玉、陳洪範招安群賊。十月,大清兵敗高起潛於蘆溝橋,京師戒嚴,召孫傳廷於陝西,洪承疇於三邊。於是,承疇、傳廷,率諸將合兵五萬,先後出潼流入援。賊曹操聞之,謂為剿己也,率九營從鄖陽淺渚亂流而涉,突走均州,叩大和山。提督太監李維政乞撫,維政言於文燦,文燦乃檄止諸軍。曹操九營皆就撫。文燦上言請貸其罪,授游擊將軍,令諸將宴於迎恩官署,供億甚備。曹操名羅汝才。汝才既撫,分屯群賊於房竹,保障四邑。自言不願為官,並不食餉,願為百姓耕田此中而已。文燦一切羈縻,檄汝才解散脅從,簡壯勇從征立功。汝才不聽。因與鄖、均諸邑居民,分地錯壞而居。時張獻忠亦就撫,屯谷城,汝才遙與為聲援。撫治鄖陽戴秉閔奏曰:曹操就撫,不從解散之令,願為百姓耕田,此目前盜鈴之說耳。張獻忠入據谷城,屢檄不前,將俟民間田熟,分其夏秋之糧,稍不遂意,干戈遂起。荊襄重地,今數省大寇,環聚二三百里,羽翼已成,將有不可言者。然各賊盡聚鄖地,四面合圍,實有釜魚阱獸之勢,以理臣各鎮現在兵馬,再令督臣發秦兵由興安馳赴協同掃蕩,此實萬全之機也。
dà qīng bīng rù yàn qí
大清兵入燕、齊
wù yín èr yuè, dà qīng bīng gōng xuān píng fǔ yáng fáng shàn bǎo. jiǔ yuè zhào xī rén dà jǔ fēn rù, fù zǒng bīng dīng zhì xiáng dòu jùn děng lái yuán, dà qīng bīng shāo yǐn ér nán. dōng shí yuè lú xiàng shēng xí zhī, bù kè. jiǎ chén gāo qǐ qián bīng bài, jīng shī jiè yán, zhào gè fǔ rù yuán. shí yī yuè chū sān xīn yǒu, jīng shī bì mén shǒu. guǐ hài, lüè liáng xiāng zhuō zhōu. chū jiǔ dīng mǎo, báo jǐng zhōu, rù gāo yáng, shǎo shī sūn chéng zōng sǐ zhī. jǐ yǒu, rù héng shuǐ wǔ yì zhū zhōu xiàn. yòu pò wēi xiàn, shā jiā jū hàn lín wáng jiàn jí. zhì nèi qiū, zhī xiàn gāo xiáng hàn lì shǒu nǎi tuì. jiǎ zǐ báo dé zhōu, fēn dào dù hé, hé yú jì níng. shí èr yuè, lú xiàng shēng zhàn yú jiǎ zhuāng, bài jī sǐ zhī, gǎi hóng chéng chóu jì liáo zǒng dū.
戊寅二月,大清兵攻宣平府羊房膳堡。九月召西人大舉分入,副總兵丁志詳竇浚等來援,大清兵稍引而南。冬十月盧象升襲之,不克。甲辰高起潛兵敗,京師戒嚴,召各撫入援。十一月初三辛酉,京師閉門守。癸亥,掠良鄉、涿州。初九丁卯,薄景州,入高陽,少師孫承宗死之。己酉,入衡水、武邑諸州縣。又破威縣,殺家居翰林王建極。至內邱,知縣高翔漢力守乃退。甲子薄德州,分道渡河,合於濟寧。十二月,盧象升戰於賈莊,敗績死之,改洪承疇薊遼總督。
sūn chéng zōng xùn jié
孫承宗殉節
sūn chéng zōng, zì zhì shéng, hào kǎi yáng, běi zhí gāo yáng rén. wàn lì jiǎ chén jìn shì, tíng shì dì èr. gēng xū, qǔ shì qián qiān yì děng. yǐ mǎo, zhǔ kǎo yīng tiān. tiān qǐ nián, shēng shǎo zhān. èr nián, shēng lǐ bù yòu shì láng, xún qiān bīng bù shàng shū, jiān dōng gé dà xué shì. shí èr yuè shí èr rì yě, guǎng níng lún kuì, wáng zài jìn dài xióng tíng bì jīng lüè liáo dōng, qǐng zhú zhòng guān yú shān hǎi guān zhī bā lǐ pù. wèi wài guān jí pò, nèi guān shàng kě shǒu, ér wài guān zhī bīng wú kě táo, wèi gōng èr wàn yú rén, wèi fèi bǎi wàn, ér chéng lóu zhū fèi bù yǔ yān. chéng zōng yuē: shǒu níng yuǎn zhě, suǒ yǐ shǒu guān mén, tuì chù yú guān. zé yǒng píng dòng yáo, jīng shī zhèn dòng, shì bì dà luàn. bā lǐ pù qù guān mén wèi jí yī shè dì. shì shān hǎi wèi gū zhù yě. yì suì bà. zì qǐng xíng biān, shàng yù mén lín sòng, cì jiàn zuò mǎng, jì lì rèn, kāi tún zhú bǎo, zhāo lái liú yí bǎi wàn, yòu liàn jūn dé jīng bīng wǔ wàn, fán jīng yíng sì nián, pì dì sì bǎi lǐ, wèi zhōng xián yǔ qún xiǎo wèi jì zhī, wū zuǒ tǎn dōng lín, wǔ nián lēi zhì shì guī. chóng zhēn èr nián, dà qīng bīng rù, tè qǐ yuán guān. xīn wèi, shí qī shū qǐ xiū, cì jīn bì chí yì guī, yǐ lì xiè kuǎn yì, yǔ shū chén xióng míng yù shǒu fǔ zhōu yán rú zhī yì zuǒ yě. wù yín shí yī yuè shí èr rì, dà qīng bīng báo gāo yáng chéng, chéng zōng lǜ yì shēn, shì sǐ dēng pí, gù tǔ chéng dī cuì, wài yuán bù zhì. dà qīng bīng zhòu yè huán gōng, shí jǐn shǐ jié, lì bù néng zhī. chéng zōng shǒu běi mén, wèi jiā rén yuē: wǒ sǐ cǐ yǐ, rǔ bèi gè zì táo shēng, jiā rén huán qì bù rěn qù. chéng jì pò, dà qīng bīng yē zhī qù, rù chéng nán lǎo yíng zhōng, yòng wěi xí jí dì, wàng què kòu tóu, chì chí huán zhě qū yì wǒ, nǎi jué nián bā shí, zi sūn fán shí jiǔ rén, jiē lì zhàn cóng sǐ. shì wén, xiān dì zhèn dào, xuē guó guān jìn qí xù diǎn fú kěn yǔ. jiǔ zhī, nán dōu zhuī zèng tài fù, shì wén zhōng. chéng zōng tiě miàn jiàn méi, xū rán jǐ zhāng, shēng rú gǔ zhōng, yīn dòng qiáng bì. nián èr shí yú, wèi jǔ zi, yóu sāi xià, zhī yào hài. fán shǐ guān zài jìn jìn zhě, jiē fǔ gōng dī shēng, hán yǎng xiāng tǐ, wèi zhī nǚ ér guān chéng zōng dú bù rán, jiǎng yán xiàn tì, wù wèi jī qiè kǎi zhí. suǒ zhe wén jí yī bǎi juǎn, jí diào èr shí wǔ zhōng shī xíng shì.
孫承宗,字稚繩,號愷陽,北直高陽人。萬曆甲辰進士,廷試第二。庚戌,取士錢謙益等。乙卯,主考應天。天啟年,升少詹。二年,升禮部右侍郎,尋遷兵部尚書,兼東閣大學士。時二月十二日也,廣寧淪潰,王在晉代熊廷弼經略遼東,請築重關於山海關之八里舖。謂外關即破,內關尚可守,而外關之兵無可逃,為工二萬餘人,為費百萬,而城樓諸費不與焉。承宗曰:守寧遠者,所以守關門,退處於關。則永平動搖,京師震動,勢必大亂。八里舖去關門未及一舍地。是山海為孤注也。役遂罷。自請行邊,上御門臨送,賜劍坐蟒,既蒞任,開屯築堡,招徠流移百萬,又練軍得精兵五萬,凡經營四年,闢地四百里,魏忠賢與群小畏忌之,誣左袒東林,五年勒致仕歸。崇禎二年,大清兵入,特起原官。辛未,十七疏乞休,賜金幣馳驛歸,以力謝款議,與樞臣熊明遇、首輔周延儒之議左也。戊寅十一月十二日,大清兵薄高陽城,承宗率邑紳,誓死登陴,顧土城低脆,外援不至。大清兵晝夜環攻,石盡矢竭,力不能支。承宗守北門,謂家人曰:我死此矣,汝輩各自逃生,家人環泣不忍去。城既破,大清兵掖之去,入城南老營中,用葦席藉地,望闕叩頭,叱持繯者趨縊我,乃絕;年八十,子孫凡十九人,皆力戰從死。事聞,先帝震悼,薛國觀靳其恤典弗肯與。久之,南都追贈太傅,諡文忠。承宗鐵面劍眉,須髯戟張,聲如鼓鍾,殷動牆壁。年二十餘,為舉子,游塞下,知要害。凡史官在禁近者,皆俯躬低聲,涵養相體,謂之女兒官;承宗獨不然,講筵獻替,務為激切剴直。所著文集一百卷,及吊二十五忠詩行世。