zhāng wèi gōng èr shì
○張魏公二事
gāo zōng shì shī jīn líng, zhāng wèi gōng wèi shǒu, yáng hé wáng lǐng diàn qián sī. yǒu zú yè chū, yǔ bīng mǎ dōu jiān xuān jìng, zú sù zhī, gōng pàn yún:" dōu jiān yè xún, zhí yě, jìn bīng yǒu diǎn hòu bù xǔ chū yíng, fǎ yě, dié sù wèi sī zhào tiáo xíng." yáng bù dé yǐ zhǎn zhī.
高宗視師金陵,張魏公為守,楊和王領殿前司。有卒夜出,與兵馬都監喧競,卒訴之,公判云:"都監夜巡,職也,禁兵酉點後不許出營,法也,牒宿衛司照條行。"楊不得已斬之。
yòu cháng yì xué, shì yǒu tóu dié zhě, shì zhī, zé zhēng bó jìn yě. jí pàn yún:" shì zǐ zhēng cái yú xué xiào, jiào huà bù míng, tài shǒu zuì yě. dāng zhí xiān fá fèng bàn yuè, dié xué zhào guī xíng." jiào guān dà jiǒng, yǐn qù.
又嘗詣學,士有投牒者,視之,則爭博進也。即判云:"士子爭財於學校,教化不明,太守罪也。當職先罰俸半月,牒學照規行。"教官大窘,引去。
luó chūn bó zhèng shì
○羅春伯政事
luó diǎn chūn bó wèi zhè xī cāng shè píng jiāng fǔ. hū yǒu gù zhǔ sòng qí zhú pū qiàn qián zhě, jiū wèn suī dé shí, ér pū xiá shén, fǎn yù wū qí zhǔ, nǎi zì chén cháng yǔ zhǔ kuì zhī jī tōng, jì ér wù sè, zé wú yǒu yě. yú shì suì lìng pū zì gòng jiān zhuàng, shén xiáng, yīn pàn yún:" pū jì qiàn zhǔ rén zhī qián, yòu qiě wū rǎn qí bì. shì zhī yǒu wú suī wèi kě zhī, rán qí zì gòng zuì zhuàng yǐ míng, hé cóng jiān zuì dìng duàn, tú pèi shī xíng. suǒ yǒu nǚ shǐ, hòu zhǔ rén yǒu cí rì gēn jiū." wén zhě wú bù kuài zhī.
羅點春伯為浙西倉攝平江府。忽有故主訟其逐仆欠錢者,究問雖得實,而仆黠甚,反欲污其主,乃自陳嘗與主饋之姬通,既而物色,則無有也。於是遂令仆自供奸狀,甚詳,因判云:"仆既欠主人之錢,又且污染其婢。事之有無雖未可知,然其自供罪狀已明,合從奸罪定斷,徒配施行。所有女使,候主人有詞日根究。"聞者無不快之。
guǎng fǔ qiào
○〈廣甫〉峭
wèi shōu yǒu" bū qiào nán wèi" zhī yǔ, rén duō bù zhī qí yì. xī níng jiān, sū zi róng chéng xiàng fèng shǐ qì dān, dào běi jīng. shí wén lù gōng wèi liú shǒu, yàn kuǎn cóng róng, yīn kòu bū qiào zhī yì. sū gōng yuē:" xiàng wén zhī sòng yuán xiàn yún:' shì jiàn mù jīng.' gài liáng shàng xiǎo zhù míng, qǔ qí yǒu zhé shì zhī yì ěr." nǎi jiù yòng cǐ shì zuò shī wèi xiè yún:" zì zhī bó qǐ nán bū qiào, bù jí chún yú shàn huá jī."
魏收有"逋峭難為"之語,人多不知其義。熙寧間,蘇子容丞相奉使契丹,道北京。時文潞公為留守,燕款從容,因扣逋峭之義。蘇公曰:"向聞之宋元憲云:'事見《木經》。'蓋樑上小柱名,取其有折勢之義耳。"乃就用此事作詩為謝云:"自知伯起難逋峭,不及淳于善滑稽。"
ér qí wèi jiān yǐ rén yǒu yí jǔ kě xǐ zhě, zé wèi zhī yōng qiào. jí yùn yuē:" guǎng fǔ guǎng yú, wū bù píng yě. guǎng fǔ, bēn mó fǎn guǎng yú, tóng dōu fǎn. jīn zào qū shì yǒu qū zhé zhě, wèi zhī guǎng fǔ qiào yún." èr zì yǔ qián yì yì jìn sì. jīn jīng shī zhǐ rén zhī yǒu fēng zhǐ zhě, yì wèi zhī bō qiào. suī zhuǎn guǎng fǔ wèi bō, qǐ yì cǐ yì yé?
而齊、魏間以人有儀矩可喜者,則謂之庸峭。《集韻》曰:"〈廣甫〉〈廣余〉,屋不平也。〈廣甫〉,奔模反;〈廣余〉,同都反。今造屈勢有曲折者,謂之〈廣甫〉峭雲。"二字與前義亦近似。今京師指人之有風指者,亦謂之波峭。雖轉〈廣甫〉為波,豈亦此義耶?
xǔ gōng yán
○許公言
ān dìng jùn wáng zǐ tāo, zì zhòng shān. zài jīng shī shí, qí xiōng zi chōng xǐ yán dào liú fāng shì. yǒu xǔ gōng yán zhě, néng yǐ yào wèi huáng jīn. qí rén jiǎo rán yù shù, yǒu xiǎo lú, gāo bù yíng chǐ. yǐ shǎo yào wù jiù zhǎng zhōng diào zhī, nà huǒ zhōng, xū yú jīng jīn yě. wèi zhòng shān yuē:" rú hé?" zhòng shān yuē:" bì jìng zhǐ shì jiǎ." xǔ è rán, fǔ qí bèi yuē:" shàn zì ài."
安定郡王子濤,字仲山。在京師時,其兄子沖喜延道流方士。有許公言者,能以藥為黃金。其人皎然玉樹,有小爐,高不盈尺。以少藥物就掌中調之,納火中,須臾精金也。謂仲山曰:"如何?"仲山曰:"畢竟只是假。"許愕然,拊其背曰:"善自愛。"
yuè shù rì, gào zi chōng bié, wǎn liú bù kě. jiāng chū mén, yāo zhòng shān ěr yǔ, shǒu yán:" jūn xiōng qiě sǐ yǐ. jūn shǒu yǒu zhí wén, wèi kě liàng, dàn zǎo nián yì xǐ kùn, yí shùn shòu zhī, shòu kě zhì liù shí jiǔ. rén shòu xiū duǎn, shì qí cāo xíng. shàng dì suǒ shén è zhě tān, suǒ shén jìn zhě shòu, rén néng bù fàn qí suǒ shén è, wèi yǒu bù dé qí suǒ jìn zhě. jūn néng bù wàng wú yán, kě zhì qī shí jiǔ, chí zhī yì jǐn, gèng kě zhì bā shí jiǔ, wài cǐ, fēi wú suǒ zhī yě." zhòng shān wèn qí xíng hé zhī, yuē:" zhōng yuán jiāng luàn, wú rù shǔ ěr."
越數日,告子沖別,挽留不可。將出門,邀仲山耳語,首言:"君兄且死矣。君手有直紋,未可量,但早年亦〈喜〉困,宜順受之,壽可至六十九。人壽修短,視其操行。上帝所甚惡者貪,所甚靳者壽,人能不犯其所甚惡,未有不得其所靳者。君能不忘吾言,可至七十九,持之益謹,更可至八十九,外此,非吾所知也。"仲山問其行何之,曰:"中原將亂,吾入蜀耳。"
wèi shù yuè, zi chōng yī xī wú jí ér wáng. yú nián, jīn rù kòu, zhòng shān fù qí mǔ yǐ nán, zhòu fú xiāo xíng, shù diàn yú wēi, jǐn xíng tuō. píng shēng shǒu xǔ zhī jiè bù yú. wǎn ér xí jué, nián bā shí qī nǎi zhōng. kè jiā duān míng, nǎi qí céng sūn yě.
未數月,子沖一夕無疾而亡。逾年,金入寇,仲山負其母以南,晝伏宵行,數阽於危,僅行脫。平生守許之戒不渝。晚而襲爵,年八十七乃終。克家端明,乃其曾孫也。
shì zǐ sù shì
○士子訴試
wáng xī lǚ zhòng héng zhī shào xìng jùn, jǔ jìn shì. yǒu wèi èr shì juǎn, yì qí míng, jiē zhōng xuǎn. chù zhě bù yàn, huá rán sù zhī. wáng hū qí shǒu wèn yuē:" ěr shēng jǐ hé nián? fán jǐ shì yǐ?" zhòng wèi lián qí liáo dǎo, zé jiē yǐ lǎo yú chǎng wū duì. wáng yuē:" céng zhōng xuǎn fǒu?" yuē:" zhèng wèi lèi shì jiē bù lì yě." wáng hū zuò sè yuē: ěr cáo lèi shì bù yī de, bǐ yī shì ér liǎng dé, shàng gǎn sù yé!" chì ér chū zhī.
王希呂仲衡知紹興郡,舉進士。有為二試卷,異其名,皆中選。黜者不厭,譁然訴之。王呼其首問曰:"爾生幾何年?凡幾試矣?"眾謂憐其潦倒,則皆以老於場屋對。王曰:"曾中選否?"曰:"正為累試皆不利也。"王忽作色曰:爾曹累試不一得,彼一試而兩得,尚敢訴耶!"叱而出之。
zhào dé zhuāng huì hòu jìn
○趙德莊誨後進
zhào zhōng dìng rǔ yú chū dēng dì, yè zhào yàn duān dé zhuāng. dé zhuāng gù yú gàn lìng, yīn jiā yān. gù yǔ zhōng dìng fù xiōng yóu, yǔ zhī yuē:" jǐn wú yǐ yī kuí zhì xiōng zhōng." yòu yuē:" shì dài fū duō wèi fù guì yòu huài." yòu yuē:" jīn rì yú shàng qián dé yī èr yǔ jiǎng yù, míng rì yú zǎi xiàng chù dé yī èr yǔ bāo fú, wǎng wǎng sàng qí suǒ shǒu zhě duō yǐ." zhōng dìng gǒng shǒu yuē:" jǐn shòu jiào." qián bèi yú hòu jìn rú cǐ.
趙忠定汝愚初登第,謁趙彥端德莊。德莊故餘干令,因家焉。故與忠定父兄游,語之曰:"謹毋以一魁置胸中。"又曰:"士大夫多為富貴誘壞。"又曰:"今日於上前得一二語獎諭,明日於宰相處得一二語褒拂,往往喪其所守者多矣。"忠定拱手曰:"謹受教。"前輩於後進如此。
zhū mò shǐ
○朱墨史
shào shèng zhōng, cài biàn chóng xiū shén zōng shí lù, yòng zhū huáng shān gǎi. měi yī juǎn chéng, zhé nà zhī jìn zhōng. gài jiāng jǐn mǐn qí jī, ér shǐ xīn lù dú chuán. suǒ wèi zhū mò běn zhě, shì bù kě dé ér fù jiàn yǐ.
紹聖中,蔡卞重修《神宗實錄》,用朱黃刪改。每一捲成,輒納之禁中。蓋將盡泯其跡,而使新錄獨傳。所謂朱墨本者,世不可得而復見矣。
jí liáng shī chéng yòng shì, zì wèi sū shì yí tǐ, pō zhāo yán yuán yòu zhū jiā zǐ sūn ruò fàn wēn qín zhàn zhī tú. shī chéng zài jìn zhōng jiàn qí shū, wèi zhū rén dào zhī. zhū rén xìng qí shū zhī chū, yīn yuē:" cǐ yì bù kě bù lù yě." shī chéng rú qí yán. jí bài méi rù, yǒu de qí shū, xié yǐ dù jiāng, suì chuán yú shì.
及梁師成用事,自謂蘇氏遺體,頗招延元祐諸家子孫若范溫、秦湛之徒。師成在禁中見其書,為諸人道之。諸人幸其書之出,因曰:"此亦不可不錄也。"師成如其言。及敗沒入,有得其書,攜以渡江,遂傳於世。
sū dà zhāng
○蘇大璋
sān shān sū dà zhāng zhī, zhì yì yǒu shēng. wù wǔ xiāng jǔ, mèng wèi dì shí yī rén, shù wèi rén yán zhī, yǐ wèi bì rú mèng gào. jì shì, jiāng jiē bǎng, tóng jīng rén sù yú jùn, wèi qí zì xǔ zhī què rú cǐ, bì jiāng yǔ shì guān yǒu chéng yuē, wàn yī guǒ rán, qǐ jiū zhì zhī. jí shēn hào zhì dì shí yī míng, guǒ yì yě. shuài xié cǐ zhuàng rù yuàn, biàn shì kǎo guān, wèi:" shè rú cǐ yán, zhū gōng jiāng hé yǐ zì jiě? bù ruò yǐ dài bǔ shǒu juǎn yì zhī." zhòng jiē yǐ wèi rán. jì chāi hào, zé zì dài bǔ wèi zhèng jiě zhě, dà zhāng yě yóu zhèng jiě ér yì wèi dài bǔ zhě, nǎi tóu dié zhī rén yě. cì nián, sū suì guān nán gōng. cǐ yǔ wáng jùn mín shì xiāng lèi.
三山蘇大璋之,治《易》有聲。戊午鄉舉,夢為第十一人,數為人言之,以為必如夢告。既試,將揭榜,同經人訴於郡,謂其自許之確如此,必將與試官有成約,萬一果然,乞究治之。及申號至第十一名,果《易》也。帥攜此狀入院,遍示考官,謂:"設如此言,諸公將何以自解?不若以待補首卷易之。"眾皆以為然。既拆號,則自待補為正解者,大璋也;由正解而易為待補者,乃投牒之人也。次年,蘇遂冠南宮。此與王俊民事相類。
xú hàn yù
○徐漢玉
yǒng jiā xú xuān zì hàn yù. zhì zhōu chéng zi yù, wú suǒ wǎng, zì zhī bì děi zuì, shù dān qí mìng. hū mèng shén rén qū zhī shǐ qù, dá yuē:" wú fēn yí qù, bù dài qū zhú, dàn wèi zhī dāng wǎng hé suǒ?" shén yuē:" rǔ dé yán zhōu." jué yǔ jiā rén yán:" mèng zhēn wàng ěr. wú dé zuì bì nán qiān, ān dé zài jī hū?" yǐ ér zhé dào zhōu, yòu xǐ xiàng zhōu. xíng zhì lái bīn xiàn, dé tú jīng shì zhī, táng yán zhōu yě. tàn yuē:" wú qí bù fǎn hū?" guǒ zhōng yān.
永嘉徐宣字漢玉。治周成子獄,無所枉,自知必得罪,束擔俟命。忽夢神人驅之使去,答曰:"吾分宜去,不待驅逐,但未知當往何所?"神曰:"汝得嚴州。"覺與家人言:"夢真妄耳。吾得罪必南遷,安得在畿乎?"已而謫道州,又徙象州。行至來賓縣,得《圖經》視之,唐嚴州也。嘆曰:"吾其不返乎?"果終焉。
hán xin zào zào qí bo
○韓忄造造奇卜
shào xìng mò, yǒu hán xin zào zhě, mài bo yú lín ān zhī sān qiáo, duō qí zhōng. gēng chén chūn, céng shì láng zhòng gōng lǚ tài shǐ bó gōng zhì qí sì, zé xiān yī rén zài yān. wèn qí xìng, zōng zi yě. cì dì tán mìng, shǒu yán zhào kě zhì jùn shǒu, què duō guì zi, bù dá zhě yì qīng láng. cì jí céng, zé yuē:" mìng shèn jiā, yǒu jiā shì, yǒu wén xué, yǒu zhèng shì, yì yǒu guān zhí. zhǐ qiàn yī shì, zhōng shēn wú kē dì." cì zhì lǚ, wèn:" hé gān zhì cǐ?" lǚ yuē:" fù shì." yuē:" qù nián bù hé fā jiě, jīn ān dé shěng shì?" yuē:" fù cí kē." yuē:" què shì cí kē rén, dàn bù zài jīn nián cí kē, bié yǒu rén yǐ. hòu sān nián, liǎng shì jiē dé zhī, qiě bù shī jiǎ kē." fù kòu qí hé suǒ zhì. chén yín jiǔ zhī yuē:" míng mǎn tiān xià, kě xī wú fú." yǐ ér qí yán jiē yàn. zhào míng shàn dài, shì zhì yuè zhōu shǒu. qí zi rǔ shù wèi shàng shū, shì kuí yù jiē qīng jiān láng. céng zhòng gōng míng dǎi jí, fù wén qīng gōng zhī zǐ, néng shì qí jiā. jǔ jìn shì bù dì, zhì cóng guān yǐ méi. lǚ tài shǐ, lóng xìng guǐ wèi liàng yīn bǎng nán gōng dì qī rén, yòu zhōng hóng cí kē, wèi rú zōng. bù xìng de mò jí, fǔ sì shí liù suì ér zhōng. shù zhī shén yàn rú cǐ.
紹興末,有韓忄造者,賣卜於臨安之三橋,多奇中。庚辰春,曾侍郎仲躬、呂太史伯恭至其肆,則先一人在焉。問其姓,宗子也。次第談命,首言趙可至郡守,卻多貴子,不達者亦卿郎。次及曾,則曰:"命甚佳,有家世,有文學,有政事,亦有官職。只欠一事,終身無科第。"次至呂,問:"何干至此?"呂曰:"赴試。"曰:"去年不合發解,今安得省試?"曰:"赴詞科。"曰:"卻是詞科人,但不在今年詞科,別有人矣。後三年,兩試皆得之,且不失甲科。"復扣其何所至。沉吟久之曰:"名滿天下,可惜無福。"已而其言皆驗。趙名善待,仕至岳州守。其子汝述為尚書,適、逵、遇皆卿監郎。曾仲躬名逮吉,父、文清公之子,能世其家。舉進士不第,至從官以沒。呂太史,隆興癸未諒陰榜南宮第七人,又中宏詞科,為儒宗。不幸得末疾,甫四十六歲而終。術之神驗如此。
yǐ fù bà xiāng
○以賦罷相
fù líng zài wèi, shàng xiáng yuè shū qián liè shì juǎn, shí jīng yù lǎn. xīn chǒu dà hàn, qī yuè sī shì mǐn yǔ yǒu zhì hū mín fù. kuí liú dà yù, dì liù yùn yún:" yǔ gù zì yú tiān, gǎn zhào qǐ wú suǒ zhǔ. tǎng xiè diào dé rén, zé sī kě yǒu jié, ér jù liǎn wú dù, zé yì néng bù yǔ. cǐ huò wèi míng mǐn zhī hé bǔ? bù jiàn shāng lín wèi zuò, xiāng chuán shuō yú gāo zōng hàn hàn yù sū, pēng hóng yáng yú xiào wǔ." wèi jǐ, zhào wēn shū bà xiāng.
阜陵在位,上庠月書前列試卷,時經御覽。辛丑大旱,七月私試;《閔雨有志乎民賦》。魁劉大譽,第六韻云:"雨固自於天,感召豈無所主。儻燮調得人,則斯可有節,而聚斂無度,則亦能不雨。此或未明閔之何補?不見商霖未作,相傳說於高宗;漢旱欲蘇,烹弘羊於孝武。"未幾,趙溫叔罷相。
xiǎo ér chuāng dòu
○小兒瘡痘
xiǎo ér chuāng dòu, gù shì wēi shì, rán yào bù kě rǎo zhī. cháng jiàn zhào bīn yuē:" huò duō yǐ jiǔ miàn děng wù fā zhī, fēi yě, huò yǐ xiāo dú yǐn shēng má tāng děng jiě zhī, yì fēi yě. dà yào zài gù zāng qì zhī wài, rèn qí zì rán ěr. wéi běn shì fāng niǎn jīn sàn zuì jiā." yòu chén jiàn nán gāng wēng yún:" dòu chuāng qiè bù kě duō fú shēng má tāng, zhǐ xū yǐ sì jūn zǐ tāng jiā huáng qí yī wèi wèi wěn ěr." èr shuō jiē yǒu lǐ, rán huò yǒu biàn zhèng, zé bù dé bù zī yú yào. guǐ yǒu suì, ér nǚ jiē fā dòu chuāng. tóng liáo kuò cāng chén pō, lǎo rú yě. yīn yán:" xiàng fēn jiào sān shān rì, qí sūn fāng sān suì. fā rè qī rì, chuāng chū ér dào yè sè hēi, chún kǒu bīng lěng, wēi zhèng yě. biàn shì zhū yào jiē bù xiào, yīn qǐ líng yú chéng huáng shén, yǐ bo shēng sǐ. dào jīng yī shì mén, shì guài qí qīn chén cāng huáng, yīn zhē kòu zhī, suì gào yǐ gù. shì yuē:' qià yǒu yào kě qǐ cǐ jí, qí shén." yīn wèi jīng yíng shǎo xǔ, bǐ fú zhī, yí shí, jí hóng rùn rú cháng. hòu qiú qí fāng, shén mì xī zhī. jí dài guī, fāng yǐ jiàn jìn. qí fǎ yòng gǒu yíng gǒu shēn shàng néng fēi zhě qī méi léi xì, hé pēi jiǔ shǎo xǔ diào fú. yíng xià yuè jí duō, yì dé, dōng yuè, zé cáng yú gǒu ěr zhōng, bù kě bù zhī yě."
小兒瘡痘,固是危事,然要不可擾之。嘗見趙賓曰:"或多以酒面等物發之,非也,或以消毒飲升麻湯等解之,亦非也。大要在固髒氣之外,任其自然耳。惟本事方、捻金散最佳。"又陳劍南剛翁云:"痘瘡切不可多服升麻湯,只須以四君子湯加黃芪一味為穩耳。"二說皆有理,然或有變證,則不得不資於藥。癸酉歲,兒女皆發痘瘡。同僚括蒼陳坡,老儒也。因言:"向分教三山日,其孫方三歲。發熱七日,瘡出而倒靨色黑,唇口冰冷,危證也。遍試諸藥皆不效,因乞靈於城隍神,以卜生死。道經一士門,士怪其侵晨倉皇,因遮扣之,遂告以故。士曰:'恰有藥可起此疾,奇甚。"因為經營少許,俾服之,移時,即紅潤如常。後求其方,甚秘惜之。及代歸,方以見贐。其法用狗蠅(狗身上能飛者)七枚擂細,和醅酒少許調服。蠅夏月極多,易得,冬月,則藏於狗耳中,不可不知也。"
jì ér cì nǚ chuāng hòu, yú dú shàng gōng, suì chéng nèi zhàng, mù bù biàn rén, jí kě yōu. biàn shì zhū yào, bàn yuè bù yàn. hòu dé lǎo yī yī fāng, yòng shé tuì yī jù, jìng xǐ, bèi lìng zào. yòu tiān huā fěn jí guā wēi gēn děng fēn xì mò zhī, yǐ yáng zǐ gān pò kāi, rù yào zài nèi, má pí fù dìng, yòng mǐ gān shuǐ shú zhǔ, qiè shí zhī, fán xún yú ér yù. qí hòu chéng shēng yì yòng cǐ qǔ xiào, zhēn qí jì yě.
既而次女瘡後,餘毒上攻,遂成內障,目不辨人,極可憂。遍試諸藥,半月不驗。後得老醫一方,用蛇蛻一具,淨洗,焙令燥。又天花粉(即瓜萎根)等分細末之,以羊子肝破開,入藥在內,麻皮縛定,用米泔水熟煮,切食之,凡旬余而愈。其後程甥亦用此取效,真奇劑也。
cáo xī shì shàng gān shī
○曹西士上竿詩
zhào nán zhòng yǐ zhū lǐ quán zhī gōng jiàn jì yú zhào qīng chén, shǐ kuí měi zuǒ yòu zhī, suì liú yú cháo. qí hòu huī fù shì qǐ, suì fēn wěi yǐ biān yǔ. fù zhèn zhī rì, cháo shēn zhì jiǔ yǐ jiàn. shì yǒu chéng yuán gān jì zhě, cáo xī shì fù shī yún:" yòu bèi luó shēng sòng shàng gān, zhè fān nán shì jiù shí nán. quàn jūn zhe jiǎo xū jiào wěn, duō shǎo bàng rén lěng yǎn kàn." wèi jǐ, shī guǒ bù jìng.
趙南仲以誅李全之功見忌於趙清臣,史揆每左右之,遂留於朝。其後恢復事起,遂分委以邊圉。赴鎮之日,朝紳置酒以餞。適有呈緣竿伎者,曹西士賦詩云:"又被鑼聲送上竿,這番難似舊時難。勸君着腳須教穩,多少傍人冷眼看。"未幾,師果不競。
chāng huà zhāng shì
○昌化章氏
chāng huà zhāng shì, kūn dì èr rén, jiē wèi yǒu zi. qí xiōng xiān bào yù zú rén yī zi, wèi jǐ, qí qī dé zi. qí dì yán:" xiōng jì yǒu zi, hé yǐ suǒ bào zi yǔ wǒ?" xiōng gào qí qī, qī yóu zài rù yuē:" bù rán. wèi yǒu zi ér bào zhī, fǔ dé zi ér qì zhī, rén qí wèi wǒ hé? qiě xīn shēng nà kě bǎo yě." dì qǐng bù yǐ, sǎo yuē:" bù dé yǐ, níng yǐ wú xīn shēng yǔ zhī." dì chū bù gǎn dāng, sǎo zú yǔ zhī. yǐ ér, èr zi jiē chéng lì. zhǎng yuē, zì jǐng hán, jì yuē xǔ, zì jǐng yú. yōng zhī zǐ qiáo, xǔ zhī sūn zhù jiàn, jiē xiāng jì dēng dì, suì wèi míng zú. xiào yǒu mù yīn zhī bào rú cǐ. fù rén yǒu shí, yóu kě shàng yě.
昌化章氏,昆弟二人,皆未有子。其兄先抱育族人一子,未幾,其妻得子。其弟言:"兄既有子,盍以所抱子與我?"兄告其妻,妻猶在蓐曰:"不然。未有子而抱之,甫得子而棄之,人其謂我何?且新生那可保也。"弟請不已,嫂曰:"不得已,寧以吾新生與之。"弟初不敢當,嫂卒與之。已而,二子皆成立。長曰,字景韓,季曰詡,字景虞。擁之子樵、,詡之孫鑄、鑒,皆相繼登第,遂為名族。孝友睦姻之報如此。婦人有識,尤可尚也。
wú jì qiān gǎi zhì
○吳季謙改秩
wú jì qiān yù, chū wèi è zhōu yì wèi, cháng huò jié dào. xùn zhī, zé xī nián yǒu mǒu jùn zhě, jiāng xíng yù dào, shā zhī. qí qī yǒu sè, dào xié zhī yuē:" rǔ néng cóng wǒ hū?" qī yuē:" rǔ néng cóng wǒ, zé wǒ yì cóng rǔ, fǒu zé shā wǒ." dào wèn gù, yuē:" wú shì fū ruò gān nián, jīn zhì cǐ yǐ yǐ, wú kě yán zhě. jǐn yǒu yī ér cái shù yuè, wú yù fú zhī jiāng zhōng, xìng ér yǒu yù zhī zhě, shù qí yǒu yí zhǒng, wú rán hòu cóng rǔ wú huǐ." dào xǔ zhī, nǎi yǐ hēi qī tuán hé shèng cǐ ér, jiè yǐ wén bǎo, qiě zhì yín èr piàn qí páng, shǐ suí liú qù. rú shì shí yú nián. yī rì, dào zhì è, yǐ zhōu. xié qí jiā zhì mǒu sì shè gōng. zhì yī sēng fáng, guǐ jiān hēi hé zài yān, qī yī jiàn shí zhī, jīng jué jǐ dào. yīn yuē:" wú jí zuò, gū xiǎo qì yú cǐ, wú náo wǒ." chéng jiān mì wèn sēng:" hé cóng dé cǐ hé?" sēng yán:" mǒu nián yuè rì dé yú shuǐ bīn, yǒu yīng ér jí bái jīn zài yān. wú shōu yù zhī, wèi qiú rǔ shí. jīn zài cǐ, nián zhǎng yǐ." hū shì zhī, kù xiāo qí fù. nǎi wèi sēng yán shǐ mò, qiě yán:" zài mǒu suǒ, néng wèi wǒ wén zhī yǒu sī, mì bǔ zhī kě yǐ wèi gōng shòu shǎng, wú yuān yì shì yǐ." sēng wèi bào wèi, yī yǎn huò zhī, suì qǔ qí zi yǐ guī. jì qiān yòng shì gǎi zhì.
吳季謙愈,初為鄂州邑尉,常獲劫盜。訊之,則昔年有某郡ヘ者,江行遇盜,殺之。其妻有色,盜脅之曰:"汝能從我乎?"妻曰:"汝能從我,則我亦從汝,否則殺我。"盜問故,曰:"吾事夫若干年,今至此已矣,無可言者。僅有一兒才數月,吾欲浮之江中,幸而有育之者,庶其有遺種,吾然後從汝無悔。"盜許之,乃以黑漆團合盛此兒,藉以文褓,且置銀二片其旁,使隨流去。如是十餘年。一日,盜至鄂,艤舟。挾其家至某寺設供。至一僧房,庋間黑合在焉,妻一見識之,驚絕幾倒。因曰:"吾疾作,姑小憩於此,毋撓我。"乘間密問僧:"何從得此合?"僧言:"某年月日得於水濱,有嬰兒及白金在焉。吾收育之,為求乳食。今在此,年長矣。"呼視之,酷肖其父。乃為僧言始末,且言:"在某所,能為我聞之有司,密捕之可以為功受賞,吾冤亦釋矣。"僧為報尉,一掩獲之,遂取其子以歸。季謙用是改秩。
zuò yì qǐ shì
○作邑啟事
gōng shèng rèn yán, lín dé chóng fù, cháng wèi jù xiàn yǒu shēng. qí yǔ jiān sī qǐ yǒu yún:" míng qín táng shàng, jiāng yí bù zhì shì zhī jī tóu wū shuǐ zhōng, bì děi shàn shā rén zhī zuì." shí yǐ wèi míng yán.
龔聖任言,林德崇父,嘗為劇縣有聲。其與監司啟有云:"鳴琴堂上,將貽不治事之譏;投巫水中,必得擅殺人之罪。"時以為名言。
liú qián fū zǎi jiàn yáng, yì yǒu yī lián yún:" měi jiē mín lì, zhì shū shì ér zhāng gōng yù jié lì néng, kǒng shèng mén zhī míng gǔ." yǔ yì yóu shèng, xìn hū zhì yì zhī nán yě.
劉潛夫宰建陽,亦有一聯云:"每嗟民力,至叔世而張弓;欲竭吏能,恐聖門之鳴鼓。"語意尤勝,信乎治邑之難也。
zhāi bù rú hūn bì biàn shí
○齋不茹葷必變食
zhuāng zi rén jiān shì yún:" zhòng ní yuē:' zhāi, wú yǔ ruò.' yán huí yuē:' huí zhī jiā pín, wéi bù yǐn jiǔ bù rú hūn zhě shù yuè yǐ. ruò cǐ, zé kě yǐ wèi zhāi hū?' yuē:' jì sì zhī zhāi, fēi xīn zhāi yě.'" zhèng xuán zhù yuē:" hūn, xīn cài yě." àn shuō wén:" hūn, chòu cài yě." kǎi yuē:" tōng wèi yún tái chūn jiǔ suàn cōng ā wèi zhī shǔ, qì bù jié yě."
《莊子·人間世》云:"仲尼曰:'齋,吾語若。'顏回曰:'回之家貧,唯不飲酒不茹葷者數月矣。若此,則可以為齋乎?'曰:'祭祀之齋,非心齋也。'"鄭玄注曰:"葷,辛菜也。"按《說文》:"葷,臭菜也。"鍇曰:"通謂芸、苔、椿、韭、蒜、蔥、阿魏之屬,氣不潔也。"
xún zǐ āi gōng piān:" kǒng zǐ yuē:' fū duān yī xuán shang, miǎn ér chéng hé zhě, zhì bù zài yú shí hūn.'" zhù yún:" hūn cài, cōng jiǔ zhī shǔ." lùn yǔ:" zhāi bì biàn shí." zhōu lǐ shàn fū:" wáng zhāi, rì sān jǔ." zhèng zhù yún:" zhāi bì biàn shí yě." shū yuē:" zhāi bì biàn shí, gù jiā shēng tǐ zhì sān tài láo." niú yáng shǐ jù wèi yī láo.
《荀子·哀公篇》:"孔子曰:'夫端衣玄裳,冕而乘輅者,志不在於食葷。'"注云:"葷菜,蔥、韭之屬。"《論語》:"齋必變食。"《周禮·膳夫》:"王齋,日三舉。"鄭注云:"齋必變食也。"《疏》曰:"齋必變食,故加牲體至三太牢。"(牛、羊、豕具為一牢。)
hú míng zhòng lùn liáng wǔ yuē:" jì sì zhī zhāi, jū bì qiān zuò, bì biàn fú, bì biàn shí, shí wèi shèng zhuàn. yī qí xīn zhì, jié qí qì tǐ, yǐ yǔ shén míng jiāo, wèi cháng bù yǐn jiǔ, bù rú hūn yě."
胡明仲論梁武曰:"祭祀之齋,居必遷坐,必變服,必變食,食為盛饌。一其心志,潔其氣體,以與神明交,未嘗不飲酒,不茹葷也。"
huì ān shì" zhāi bì biàn shí" yì qǔ zhuāng zi, ér huáng shì yì jiān qǔ zhī. zhū yòu wèi" hūn shì wǔ xīn", yòu yuē:" jīn zhì zhāi yǒu jiǔ, fēi yě." rán lǐ zhōng nǎi yǒu" yǐn bù zhì zuì" zhī shuō, hé xié?
晦庵釋"齋必變食"亦取《莊子》,而黃氏亦兼取之。朱又謂"葷是五辛",又曰:"今致齋有酒,非也。"然《禮》中乃有"飲不至醉"之說,何邪?
èr lǐ shěng shī
○二李省詩
shǔ zhōng lèi shì, xiāng chuán zhǔ sī duō sī yì yǔ shì rén xiāng yuē wèi àn hào, zhōng cháo yì huò yǒu zhī, ér shǔ yǐ wèi cháng. lǐ bì jì zhāng yàn jì yǒng, tóng dēng gēng xū kē, jǐ yǒu fù lèi shěng shì. èr gōng jiē yǐ wén míng yī shí, ér lǜ fù fēi suǒ zhǎng. xiāng rén hóu mǒu zhě yǐ néng fù chēng, yīn zī zhī yǐ rùn sè. jì shū juǎn, bù yǐ shī shì hóu, hóu yí qí bì yǒu wèi. jiāng chū mén, hóu gù shǎo liú, lǐ suì xiān chū, ér hóu zhǒng qí hòu. zhì nà juǎn suǒ, kòu lì yǐ èr lǐ juǎn zi, yù jiè yī guān, yǐ xiǎo jīn pái yǔ zhī. lì qǔ yǐ shì, zé shī zhī jǐng lián jiē yuē:" rì shè hóng luán shàn, fēng qīng bái shòu zūn." hóu jí yú jǐ juǎn gǎi yòng zhī. jì ér jiē zhōng xuǎn. èr lǐ xiè zhǔ sī, zhǔ sī wèn:" cǐ èr jù, wéi yǐ shòu yú kūn zhòng, hé wèi yòu yǐ yǔ rén?" lǐ huǎng rán bù zhī suǒ yǐ. tā rì, wēi yǒu suǒ wén, zhōng shēn yǔ hóu bù xié.
蜀中類試,相傳主司多私意與士人相約為暗號,中朝亦或有之,而蜀以為常。李壁季章、宴季永,同登庚戌科,己酉赴類省試。二公皆以文名一時,而律賦非所長。鄉人侯某者以能賦稱,因資之以潤色。既書卷,不以詩示侯,侯疑其必有謂。將出門,侯故少留,李遂先出,而侯踵其後。至納卷所,扣吏以二李卷子,欲借一觀,以小金牌與之。吏取以示,則詩之景聯皆曰:"日射紅鸞扇,風清白獸樽。"侯即於己卷改用之。既而皆中選。二李謝主司,主司問:"此二句,惟以授於昆仲,何為又以與人?"李恍然不知所以。他日,微有所聞,終身與侯不協。
zōng zi qǐng gěi
○宗子請給
wáng jiè fǔ wèi xiāng, cái jiǎn zōng shì ēn shù, zōng zi xiāng shuài sù mǎ qián, gōng yù zhī yuē:" zǔ zōng qīn jǐn, yì xū tiāo qiān, hé kuàng xián bèi." jīng gōng xíng yī qiè bù xù zhī zhèng, dú yú cǐ shì, wèi wèi bù rán.
王介甫為相,裁減宗室恩數,宗子相率訴馬前,公諭之曰:"祖宗親盡,亦須祧遷,何況賢輩。"荊公行一切不恤之政,獨於此事,未為不然。
xī níng zhào cái zōng shì shòu guān fǎ jí ēn lì, dōng pō yì yǐ wèi rán, yuē:" cǐ shí bì xià zhì míng zhì duàn, suǒ yǐ shēn jì yuǎn lǜ, gē ài wèi mín." qí hòu wú qī shū shǎo zhǎng, jiē yǎng shí xiàn guān. xī nán liǎng zōng wú lài zhě, zhì zòng qí bì shǐ yǔ lǘ xiàng tōng, shēng zǐ zé rèn wèi jǐ zi ér lì qí qǐng gěi, cǐ zì gǔ suǒ wú zhī bì lì yě.
熙寧詔裁宗室授官法及恩例,東坡亦以為然,曰:"此實陛下至明至斷,所以深計遠慮,割愛為民。"其後無戚疏少長,皆仰食縣官。西南兩宗無賴者,至縱其婢使與閭巷通,生子則認為己子而利其請給,此自古所無之弊例也。
zhèng ān wǎn qián chèn
○鄭安晚前讖
zhèng chéng xiàng qīng zhī, zài tài xué shí wǔ nián, shū kùn zhì wú liáo. yǐ hài suì, fǔ shēng shě xuǎn, ér yǐ wú míng què, wèi jí zòu míng, suì réng fù dīng chǒu shěng shì. lín qī, yòu bì zhī jǔ yuán hé shū qīn shì bié tóu, yù jué bù yì. jí shì, qīng zǐ míng zhǔ ēn shī yā míng zì. duǎn guǐ bī mù, sī suǒ liáng jiān. màn jiǎn yùn zhōng, yǒu yǐng zì kě yòng, suì yòng wèi mò jù yún:" tā nián méng wò zé, fāng yù dài wéi yǐng." guī wèi tóng shě dào zhī, jiē dà xiào yuē:" lǜ shān shàng wèi néng de zháo, nǎi sī liang xì yù dài hū?" yǐ ér zhōng xuǎn, pān fù zhòu guì, guān zhì jí pǐn, jìng cǐ cì, suì chéng jí chèn. yǐ cǐ zhī shì zhī dāo qiè fù guì, jiē fēi ǒu rán yě.
鄭丞相清之,在太學十五年,殊困滯無聊。乙亥歲,甫升舍選,而以無名闕,未及奏名,遂仍赴丁丑省試。臨期,又避知舉袁和叔親試別頭,愈覺不意。及試,《青紫明主恩》詩押明字。短晷逼暮,思索良艱。漫檢韻中,有穎字可用,遂用為末句云:"他年蒙渥澤,方玉帶圍穎。"歸為同舍道之,皆大笑曰:"綠衫尚未能得着,乃思量系玉帶乎?"已而中選,攀附驟貴,官至極品,竟此賜,遂成吉讖。以此知世之叨竊富貴,皆非偶然也。
zhào qiān pàn huā zì yàng
○趙僉判花字樣
zhào shí zhàng wèi píng jiāng qiān mù, qí xùn míng bù yǎ. fán shū pàn jué zhàng, lì bèi jiē yòng zhǐ tiē zhī, cǐ yì kě xiào. qí yā zì, zuò yī dà kǒu zì, ér shēn qí xià yī huà. chén zi shuǎng kǎi zuò shǒu, chū dào jiàn zhī, shū qí cè yún:" qiān pàn yā zì dà kōng kōng, qǐng gǎi zhī, shù jǐ wù shí. réng qǐng bié yā yī yàng lái." wén zhě wú bù dà xiào. zhèng kě yǔ lǐ jìn rén nuò yàng wèi duì yě.
趙時杖為平江僉幕,其訓名不雅。凡書判決杖,吏輩皆用紙貼之,此亦可笑。其押字,作一大口字,而申其下一畫。陳子爽愷作守,初到見之,書其側云:"僉判押字大空空,請改之,庶幾務實。仍請別押一樣來。"聞者無不大笑。正可與李晉仁喏樣為對也。
yī fǔ sān shǒu
○一府三守
fàng wēng bǐ jì yán: qìng lì chū, xià sǒng pàn yǒng xìng jūn, chén zhí zhōng fàn yōng, bìng wèi zhī jūn. yī fǔ sān shǒu, bù zhī zhí shǒu rú hé fēn? jì fēi zhǎng èr, wén yí shū dié zhī lèi bì yǒu chéng shì. guān shǔ xū lì, hé suǒ bǐng chéng? guó shǐ bù zài, mò kě kǎo yě. rán jiàn guān yù shǐ bù yǐ wèi fēi, sān gōng yì bù cí, qǐ zài dāng shí, yì biàn yú shì xié? jīn àn sǒng xiān yǐ dōu bù shǔ jiān jīng lüè zhāo tǎo shǐ, pàn yǒng xìng jūn. jì ér zhí zhōng wèi tóng dōu bù shǔ jīng lüè shǐ zhī jūn, ér zhào sǒng pàn rú gù. wèi jǐ, sǒng tún zhōu, zhí zhōng tún jīng zhōu. gài liǎng rén yì biān shì bù hé, gù fēn rèn zhī. wèi jǐ, yòu yǐ fàn yōng zhī jūn. sǒng zhí zhōng jì fèn chū àn biān, ér lǐng fǔ shì yóu gù. yú shì yī fǔ sān shǒu, gōng lì bēn qū wǎng lái xiǎng bù shèng qí rǎo, zì xī wèi cháng yǒu yě. rán zé shǐ wèi cháng bù zài, ér yú shì ān dé wèi biàn hū?
放翁《筆記》言:慶曆初,夏竦判永興軍,陳執中、范雍,並為知軍。一府三守,不知職守如何分?既非長貳,文移書牒之類必有程式。官屬胥吏,何所稟承?國史不載,莫可考也。然諫官御史不以為非,三公亦不辭,豈在當時,亦便於事邪?今按竦先以都部署兼經略招討使,判永興軍。既而執中為同都部署經略使知軍,而詔竦判如故。未幾,竦屯州,執中屯涇州。蓋兩人議邊事不合,故分任之。未幾,又以范雍知軍。竦、執中既分出按邊,而領府事猶故。於是一府三守,公吏奔趨往來想不勝其擾,自昔未嘗有也。然則史未嘗不載,而於事安得為便乎?
liù me yǔ diào
○六么羽調
yǎn fán lù yún: táng yǒu xīn fān yǔ diào lǜ yāo. bái lè tiān shī jí zì zhù yún:' jí liù me yě.' jīn shì yì yǒu liù me, ér qí qū yǒu gāo píng xiān lǚ diào, yòu bù yǔ yǔ diào xiāng xié, bù zhī shì táng yí shēng fǒu? àn jīn liù me zhōng, lǚ diào yì yǒu zhī, fēi tè gāo píng xiān lǚ yě. táng lǐ lè zhì: sú lè èr shí bā diào, zhōng lǚ gāo píng xiān lǚ zài qī yǔ zhī shù. gài zhōng lǚ jiā zhōng, yǔ yě gāo píng lín zhōng, yǔ yě xiān lǚ yí zé, yǔ yě. ān dé wèi zhī bù yǔ yǔ diào xiāng xié? gài wèi zhī kǎo ěr.
《演繁露》云:唐有新翻羽調綠腰。白樂天詩集自注云:'即六么也。'今世亦有六么,而其曲有高平、仙呂調,又不與羽調相協,不知是唐遺聲否?按今六么中,呂調亦有之,非特高平、仙呂也。《唐禮樂志》:俗樂二十八調,中呂、高平、仙呂在七羽之數。蓋中呂、夾鍾,羽也;高平、林鐘,羽也;仙呂、夷則,羽也。安得謂之不與羽調相協?蓋未之考爾。
xiāng jù jǐn yīn
○香炬錦茵
qín huì zhī dāng guó, sì fāng kuì yí rì zhì. fāng zī dé shuài guǎng dōng, wèi là jù yǐ zhòng xiāng shí qí zhōng, qiǎn shǐ zú chí yì xiāng fǔ, hòu yí zhǔ cáng lì, qī bì dá, lì shǐ qí mìng. yī rì, yàn kè, lì yuē:" zhú jǐn. shì guǎng dōng fāng jīng lüè sòng zhú yī yǎn, wèi gǎn qǐ." nǎi qǔ ér yòng zhī. é ér yì xiāng mǎn zuò, chá zhī, zé zì zhú zhōng chū yě. jí mìng cáng qí yú méi, shù zhī, shì dé sì shí jiǔ. hū shǐ wèn gù, zé yuē:" jīng lüè zhuān zào cǐ zhú gōng xiàn, jǐn wǔ shí tiáo, jì chéng, kǒng bù jiā, shì rè qí yī, bù gǎn yǐ tā zhú chōng shù." qín dà xǐ, yǐ wèi fèng jǐ zhī zhuān yě, dài fāng yì hòu.
秦會之當國,四方饋遺日至。方滋德帥廣東,為蠟炬以眾香實其中,遣駛卒持詣相府,厚遺主藏吏,期必達,吏使俟命。一日,宴客,吏曰:"燭盡。適廣東方經略送燭一掩,未敢啟。"乃取而用之。俄而異香滿坐,察之,則自燭中出也。亟命藏其餘枚,數之,適得四十九。呼駛問故,則曰:"經略專造此燭供獻,僅五十條,既成,恐不嘉,試熱其一,不敢以他燭充數。"秦大喜,以為奉己之專也,待方益厚。
zhèng zhòng wèi shǔ xuān fǔ, gé tiān gé bì gōng, zhèng shū shì zhì, yí jǐn dì yī yī pù. qín mìng pù gé shàng, guǎng mào wú chǐ cùn chà, qín mò rán bù lè, zhèng jìng shī zhì, zhì yú dé zuì. èr gōng wèi jì tóng, yī yǐ jiàn yí, yī yǐ jiàn hòu, gù yǒu xìng bù xìng, yào bù ruò jū zhèng zhī wú huǐ lìn yě.
鄭仲為蜀宣撫,格天閣畢工,鄭書適至,遺錦地衣一鋪。秦命鋪閣上,廣袤無尺寸差,秦默然不樂,鄭竟失志,至於得罪。二公為計同,一以見疑,一以見厚,固有幸不幸,要不若居正之無悔吝也。
dēng wén gǔ
○登聞鼓
bǐ tán yán luò jīng liú tái yǒu jiù àn, yán guó chū qǔ suǒ lǔ bù fǎ zhàng, bào yán:" běn jīng lǔ bù, yīn qīng tài jiān mò dì jiāng dài táo zǒu, bù zhī suǒ zài." rén chuán yǐ wèi xiào.
《筆談》言洛京留台有舊案,言國初取索鹵簿法仗,報言:"本京鹵簿,因清泰間末帝將帶逃走,不知所在。"人傳以為笑。
jīn dēng wén gǔ yuàn, chū gōng zhí lì, jù xū zhī dān zhuàng, chēng:" běn yuàn yuán guǎn gǔ yī miàn, zài dōng jīng xuān dé mén wài, bèi tài xué shēng chén dōng děng jī suì, bù céng bān qǔ qián lái." zhèng yǔ cǐ xiāng lèi, jiē kě zī pěng fù yě.
今登聞鼓院,初供職吏,具須知單狀,稱:"本院元管鼓一面,在東京宣德門外,被太學生陳東等擊碎,不曾搬取前來。"正與此相類,皆可資捧腹也。
yì jué hé lí
○義絕合離
pú tián yǒu yáng shì, sòng qí zi yǔ fù bù xiào. guān wèi dǎi wèn, zé fù zhī wēng wèi rén ōu sǐ, yáng yì yù yān. zuò yù wèi jìng, ér zhí tán pèi, dé bù zuò. rán fù réng zài yáng shì jiā. yǒu sī yǐ dà pì jì yǐ gāi yòu, bù fù wèn qí yú, xiǎo mín wú zhī, yì ān zhī bù yǐ wèi guài yě. qí hòu, fù yòu sòng qí zi jí fù. jūn pàn guān yáo fǒu yǐ wèi" suī yǒu chóu xì, jì réng wèi fù, zé dāng jǐn fù lǐ", yù bìng kē zuì. chén bó yù zhèn sūn shí yǐ shè jùn, dú wèi:" fù zǐ tiān hé, fū fù rén hé rén hé zhě, ēn yì yǒu kuī zé yǐ yǐ. zài fǎ, xiū lí jiē xǔ hái hé, ér dú yú yì jué bù xǔ zhě, gài wèi cǐ lèi. kuàng liǎng xià xiāng shā, yòu yì jué zhī yóu dà zhě hū! chū jiān, yáng zuì jì tuō, hé lēi qí fù xiū lí, yǒu sī jì shī zhī yǐ. ruò yáng fù jǐn lǐ yú jiù gū, zé wèi fǎn qīn shì chóu, shāo yǒu bù zhì, zé jiù gū fǎn dé yǐ bù xiào zuì zhī yǐ. dāng lí bù lí, zé shì wéi fǎ. zài lǜ, wéi lǜ wèi hūn, jì bù chéng hūn, jí yǒu xiāng fàn, bìng tóng fán rén. jīn qí fù hé bǐ fù cǐ tiáo, bù hé shōu zuò." shí jiē fú qí dé fǎ zhī yì yān.
莆田有楊氏,訟其子與婦不孝。官為逮問,則婦之翁為人毆死,楊亦預焉。坐獄未竟,而值覃霈,得不坐。然婦仍在楊氏家。有司以大辟既已該宥,不復問其餘,小民無知,亦安之不以為怪也。其後,父又訟其子及婦。軍判官姚缶以為"雖有讎隙,既仍為婦,則當盡婦禮",欲併科罪。陳伯玉振孫時以ヘ攝郡,獨謂:"父子天合,夫婦人合;人合者,恩義有虧則已矣。在法,休離皆許還合,而獨於義絕不許者,蓋謂此類。況兩下相殺,又義絕之尤大者乎!初間,楊罪既脫,合勒其婦休離,有司既失之矣。若楊婦盡禮於舅姑,則為反親事仇,稍有不至,則舅姑反得以不孝罪之矣。當離不離,則是違法。在律,違律為婚,既不成婚,即有相犯,並同凡人。今其婦合比附此條,不合收坐。"時皆服其得法之意焉。
àn bǐ tán suǒ zài, shòu zhōu yǒu rén shā qī zhī fù mǔ xiōng dì shù kǒu. zhōu sī yǐ bù dào, yuán zuò qí qī zǐ. xíng cáo bó zhī yuē:" ōu qī zhī fù mǔ, jí wèi yì jué, kuàng shēn móu shā, bù yīng fù zuò." cǐ yǔ qián shì zhèng xiāng lèi. fán ní fǎ ér bù míng yú lǐ, bù kě yǐ yán fǎ yě.
按《筆談》所載,壽州有人殺妻之父母兄弟數口。州司以不道,緣坐其妻子。刑曹駁之曰:"毆妻之父母,即為義絕,況身謀殺,不應復坐。"此與前事正相類。凡泥法而不明於理,不可以言法也。
xióng zi fù
○熊子復
xióng kè zì zi fù, bó xué yǒu wén. wáng jì hǎi shǒu fù shā rì, cáo shǐ kāi yàn, mìng zi fù zhuàn lè yǔ, jì hǎi dú zhī chēng shàn. xún sī yè zhě yuē:" shuí wèi zhī?" dá yuē:" xīn rèn mǒu zhōu xióng jiào shòu yě." zì cǐ shén jiàn qián xí. bié hòu, zi fù yī xiàng guān hú xiāng jiān, bù xiāng wén zhě jǐ èr shí nián. jí gǎi zhì zuò yì mǎn, zào cháo yè guāng fàn. jì hǎi shí wèi yuán shū, xún zi fù yuē:" jìn yì yǒu zhù shù hū?" zi fù yǐ liǎng biān xiàn. guǎng rì, hòu diàn zòu shì bì, fù líng cóng róng yuē:" qīng jiàn jìn rì yǒu zuò sì liù zhě hū?" shí xué shì yuàn què guān, shàng bù fǎng zhī zhào chéng xiàng ér fǎng zhī jì hǎi, yú shì yǐ lù wù guān děng shù rén duì. shàng yún:" zhèn zì zhī zhī, jīn yù de zài xià liáo wèi zhī míng zhě ěr." jì hǎi suì jí zi fù xìng míng. shàng yún:" cǐ rén yǒu jìn zuò kě jìn lái." jì hǎi tuì yǐ suǒ xiàn jiǎo rù. yì rì, shàng wèi jì hǎi yuē:" xióng kè zhī wén, zhèn cháng guān zhī, kě xǐ." gài yù zhì zhī sān guǎn jiān hàn yuàn yě. jì hǎi zòu yún:" rú cǐ kǒng tài zhòu, bù rú qiě chú yuàn xiá, xú zhào shì. shǐ kè wén shēng zhe yú shì dài fū jiān, zé rén wú jiān yán." fù líng rán zhī, suì chú tí xiá wén sī yuàn.
熊克字子復,博學有文。王季海守富沙日,漕使開宴,命子復撰樂語,季海讀之稱善。詢司謁者曰:"誰為之?"答曰:"新任某州熊教授也。"自此甚見前席。別後,子復一向官湖湘間,不相聞者幾二十年。及改秩作邑滿,造朝謁光范。季海時為元樞,詢子復曰:"近亦有著述乎?"子復以兩編獻。廣日,後殿奏事畢,阜陵從容曰:"卿見近日有作四六者乎?"時學士院闕官,上不訪之趙丞相而訪之季海,於是以陸務觀等數人對。上云:"朕自知之,今欲得在下僚未知名者爾。"季海遂及子複姓名。上云:"此人有近作可進來。"季海退以所獻繳入。翌日,上謂季海曰:"熊克之文,朕嘗觀之,可喜。"蓋欲置之三館兼翰苑也。季海奏云:"如此恐太驟,不如且除院轄,徐召試。使克文聲着於士大夫間,則人無間言。"阜陵然之,遂除提轄文思院。
tā rì, zhào chéng xiàng jìn nǐ, shàng yuē:" zhèn zì yǒu rén." zhào wèn" hé rén", shàng yuē:" xióng kè." yòu yuē:" bì xià hé yǐ zhī zhī?" yuē:" zhèn cháng jiàn qí wén zì." yòu wèn:" bì xià hé cóng dé qí wén zì, cǐ bì yǒu jìn xí wèi dào dì zhě." shàng yuē:" bù rán." jì hǎi suī zhī yóu jǐ suǒ jiàn, yǐ shàng jì bù yán, yì bù gǎn xiè. ér zhào zhōng yí zhī. wèi jǐ zhào shì. gù shí, xué shì yuàn fā cè, shuài xiān shì dà lüè, shì zhě dé wèi zhī bèi. zhào nǎi yǐ yù zhōu zi chōng yún:" cǐ fēi jiā shì yě." kè lǚ zào qǐng qiú jiān mù, zi chōng bù dá, jí duì cè shū lüè, kè dà yǐ wèi hèn. gù zài yù táng, měi dāng zi chōng zhì zhào, zhé wú měi cí, hòu jìng chū zhī tái zhōu.
他日,趙丞相進擬,上曰:"朕自有人。"趙問"何人",上曰:"熊克。"又曰:"陛下何以知之?"曰:"朕嘗見其文字。"又問:"陛下何從得其文字,此必有近習為道地者。"上曰:"不然。"季海雖知由己所薦,以上既不言,亦不敢泄。而趙終疑之。未幾召試。故時,學士院發策,率先示大略,試者得為之備。趙乃以喻周子充云:"此非佳士也。"克屢造請求間目,子充不答,及對策殊略,克大以為恨。故在玉堂,每當子充制詔,輒無美辭,後竟出知台州。
zhèng shí zhōng de guān
○鄭時中得官
zhèng shí zhōng zì fù hēng, sān qú rén. zài shàng xiáng rì, duō yóu cháo shēn jiān. hǎo dà yán, cháng yǔ tóng shě yuē:" qián jǔ cáo jiàn, nǎi shù zhě cáo gǔ xiān xǔ, jīn fù lái yǐ." yǒu hào shì zhě wén zhī yuē:" cǐ bì gǔ yòu xǔ zhī." nǎi yǔ xié zǒu qí sì, zé zhèng shí wèi cháng xiān wǎng. cáo chén yín jiǔ zhī, pín zì yáo shǒu, tuī yǎn zài sān, nǎi yuē:" wú shí nián qián, céng xǔ cǐ mìng lái chūn bì gāo xuǎn, jīn suǒ jiàn nǎi bù rán. suī rán, sòng chūn dìng dé guān, dàn fēi dēng kē ěr. jīn qiū dé jǔ, què bù bì wèn." zhèng nǎi yuē:" wú jiā wú yán shǎng, lái nián bù jiāo, fēi kē jǔ hé yóu de guān?" gǔ yuē:" mǒu jiàn dé rú cǐ ěr." jì ér chéng tài zhī dà chāng yǔ zhèng tóng jiàn, chéng dì ér zhèng bù lì. shí yú sōng mào lǎo wèi qín huì zhī kè, dì sān rén jí dì. qín yǔ móu dài, yú yīn jiàn zhèng, qín yì yuè qí biàn, shè lǐ yǒu jiā, zhèng wú yǐ sòng zhī.
鄭時中字復亨,三衢人。在上庠日,多游朝紳間。好大言,嘗語同舍曰:"前舉漕薦,乃術者曹谷先許,今復來矣。"有好事者聞之曰:"此必谷又許之。"乃與偕走其肆,則鄭實未嘗先往。曹沉吟久之,頻自搖首,推演再三,乃曰:"吾十年前,曾許此命來春必高選,今所見乃不然。雖然,宋春定得官,但非登科耳。今秋得舉,卻不必問。"鄭乃曰:"吾家無延賞,來年不郊,非科舉何由得官?"谷曰:"某見得如此耳。"既而程泰之大昌與鄭同薦,程第而鄭不利。時余松茂老為秦會之客,第三人及第。秦與謀代,余因薦鄭,秦亦悅其辯,設禮有加,鄭無以頌之。
cháng wén qí jì fù xíng kě míng zhòng xióng zhě, yán jiù zài tài xué, mù jī jìng kāng jīn rén yù lì zhāng bāng chāng, qín wèi zhōng sī, tè yì lì zhào shì. jīn qiú zhào fù jūn qián, qín suì qiǎn qī wáng shì nán guī. yǐ dēng zhōu, wáng wén biàn, jí bù yǐ wǎng. qín shí yóu wèi rù běi jūn, yīn tóng rù sì mǎi jī miàn. rén yǐ yíng zuò, zhǔ rén héng yī zhuō gōu shàng shǐ zuò, wáng yōu jù bù néng jǔ zhù, qín jiān jǐn zhī, lüè wú jù sè. yǐ, nǎi tóng zhì jūn qián bèi zhí. zhèng yīn yú zuò jiān jǔ cǐ shì, wèi qīn dé zhī xíng kě. qín yì zhèng yù bào bái cǐ shì, ér rén wú zhī zhě, wén qí yán dà xǐ. shí xíng kě yóu shì zhōu xiàn, jí zhào yòng zhī, èr nián, tóng wèi zhí zhèng. shì suì fù hēng yì dé guān, qí shén yàn rú cǐ.
嘗聞其季父行可名仲熊者,言舊在太學,目擊靖康金人慾立張邦昌,秦為中司,特議立趙氏。金酋召赴軍前,秦遂遣妻王氏南歸。已登舟,王聞變,亟步以往。秦時猶未入北軍,因同入肆買齏面。人已盈坐,主人橫一卓溝上使坐,王憂懼不能舉箸,秦兼盡之,略無懼色。已,乃同至軍前被執。鄭因於坐間舉此事,謂親得之行可。秦意正欲暴白此事,而人無知者,聞其言大喜。時行可猶仕州縣,即召用之,二年,同為執政。是歲復亨亦得官,其神驗如此。
shī cí zǔ shù
○詩詞祖述
lóng xìng jiān, wèi shèng zhàn sǐ huái yīn, xiào zōng zhuī xī zhī. yī rì, yù jìn chén yuē:" rén cái xū yòng ér hòu jiàn, shǐ wèi shèng bù yīn biān xìn, hé yǐ jiàn qí cái? rú lǐ guǎng zài wén dì shí, shì yǐ bù yòng, shǐ shēng gāo dì shí, bì jiāng dà yǒu gōng yǐ."
隆興間,魏勝戰死淮陰,孝宗追惜之。一日,諭近臣曰:"人才須用而後見,使魏勝不因邊釁,何以見其才?如李廣在文帝時,是以不用,使生高帝時,必將大有功矣。"
qí hòu fàng wēng zèng liú gǎi zhī yuē:" lǐ guǎng bù shēng chǔ hàn jiān, fēng hóu wàn hù yí qí nán." gài yòng fù líng yǔ yě. gǎi zhī dà xǐ, yǐ wèi shàn míng wǒ.
其後放翁贈劉改之曰:"李廣不生楚漢間,封侯萬戶宜其難。"蓋用阜陵語也。改之大喜,以為善名我。
yì shí, liú qián fū zuò qìn yuán qū yún:" shǐ lǐ jiāng jūn yù gāo huáng dì, wàn hù hóu hé zú dào zāi!" yòu zǔ fàng wēng yǔ yě.
異時,劉潛夫作《沁園曲》云:"使李將軍遇高皇帝,萬戶侯何足道哉!"又祖放翁語也。
cháo mì jiàn jǔ
○嘲覓薦舉
zhí zhāi chén xiān shēng yún: xiàng wèi shào xìng jiào guān rì, yǒu tóng guān chū zhì zhě, ǒu wèn qí jīng xuē qiàn jǐ hé? dá yún:" qiàn yī èr zhǐ." shù yuè, wén yǒu jǔ zhī zhě. huì jiān, hè qí chéng shì, zé yòu yuē:" shàng qiàn yī èr zhǐ." yòu yuè yuè, fù wén yǒu jǔ zhě, kòu zhī, zé suǒ dá rú qián. yú pō guài zhī. tā rì, yǔ wáng shēn fǔ yán zhī, shēn fǔ xiào yuē:" shì hé zú guài? zi bù jiàn lín ān gài zhě zhī qǐ fáng qián hū? mù yè, hào hū yú qú lù yuē:' wú jīn xī suǒ qiàn shí jǐ wén ěr.' yǒu lián zhī zhě, rú shù yǔ zhī yuē:' rǔ kě yǐ guī wò yǐ.' gǎn xiè ér tuì. qù zhī shù shí bù, zé qí hào hū rú chū yān. zi bù bǐ zhī guài, ér cǐ zhī guài, hé zāi?" yīn xiāng yǔ dà xiào ér bà.
直齋陳先生云:向為紹興教官日,有同官初至者,偶問其京削欠幾何?答云:"欠一二紙。"數月,聞有舉之者。會間,賀其成事,則又曰:"尚欠一、二紙。"又越月,復聞有舉者,扣之,則所答如前。余頗怪之。他日,與王深甫言之,深甫笑曰:"是何足怪?子不見臨安丐者之乞房錢乎?暮夜,號呼於衢路曰:'吾今夕所欠十幾文耳。'有憐之者,如數與之曰:'汝可以歸臥矣。'感謝而退。去之數十步,則其號呼如初焉。子不彼之怪,而此之怪,何哉?"因相與大笑而罷。