yī bǎi èr shí sì wén mù fù
一百二十四、《文木賦》
lǔ gōng wáng dé wén mù yī méi, fá yǐ wèi qì, yì shén wán zhī. zhōng shān wáng wèi fù yuē: lì mù lí pī, shēng bǐ gāo yá. fú tiān hé ér bù yè, héng rì lù ér zhuó zhī. yòu chú léi kòu, dān xióng guǎ cí, fēn yún xiáng jí, cáo áo míng tí. zài zhòng xuě ér shāo jìn fēng, jiāng děng suì yú èr yí. qiǎo jiàng bù shí, wáng zǐ jiàn zhī. nǎi mìng bān ěr, zài fǔ fá sī, yǐn ruò tiān bēng, huō rú dì liè. huá yè fēn pī, tiáo zhī cuī shé. jì bō jì kān, jiàn qí wén zhāng. huò rú lóng pán hǔ jù, fù shì luán jí fèng xiáng. qīng guā zǐ shòu, huán bì guī zhāng. chóng shān lèi zhàng, lián bō dié làng. bēn diàn tún yún, báo wù nóng fēn. jiā zōng jì lǚ, jī zú zhì qún. zhú xiù yāng jǐn, lián zǎo jì wén. sè bǐ jīn ér yǒu yù, zhì cān yù ér wú fēn. cái wèi yòng qì, qū zhí shū juǎn. xiū zhú yìng chí, gāo sōng zhí yǎn. zhì wèi lè qì, wǎn zhuǎn pán䊸, fèng jiāng jiǔ zǐ, lóng dǎo wǔ jū. zhì wèi píng fēng, yù fú qióng lóng. zhì wèi zhàng jǐ, jí lì qióng měi. zhì wèi zhěn àn, wén zhāng cuǐ càn, biāo bǐng huàn hàn. zhì wèi pán yú, biàn wán zhī chú. yī yú jūn zǐ, qí lè zhǐ qiě. gōng wáng dà yuè, gù pàn ér xiào, cì jùn mǎ èr pǐ.
魯恭王得文木一枚,伐以為器,意甚玩之。中山王為賦曰:「麗木離披,生彼高崖。拂天河而布葉,橫日路而擢枝。幼雛羸鷇,單雄寡鴜,紛紜翔集,嘈嗷鳴啼。載重雪而梢勁風,將等歲於二儀。巧匠不識,王子見知。乃命班爾,載斧伐斯,隱若天崩,豁如地裂。華葉分披,條枝摧折。既剝既刊,見其文章。或如龍盤虎踞,復似鸞集鳳翔。青緺紫綬,環璧珪璋。重山累嶂,連波迭浪。奔電屯雲,薄霧濃氛。䴥宗驥旅,雞族雉群。蠋繡鴦錦,蓮藻芰文。色比金而有裕,質參玉而無分。裁為用器,曲直舒捲。修竹映池,高松植巘。制為樂器,婉轉蟠䊸,鳳將九子,龍導五駒。制為屏風,郁岪穹隆。制為杖幾,極麗窮美。制為枕案,文章璀璨,彪炳渙汗。制為盤盂,釆玩蜘躕。猗歟君子,其樂只且。」恭王大悅,顧盼而笑,賜駿馬二匹。
yī bǎi èr shí wǔ guǎng chuān wáng fā gǔ zhǒng
一百二十五、廣川王發古冢
guǎng chuān wáng qù jí, hǎo jù wáng lài shào nián, yóu liè bì yì wú dù, guó nèi zhǒng cáng, yī jiē fā jué. yú suǒ zhī yuán měng, shuō qí dà fù wèi guǎng chuān wáng zhōng wèi, měi jiàn wáng bù tīng, bìng miǎn guī jiā. shuō wáng suǒ fā jué zhǒng mù bù kě shèng shù, qí qí yì zhě bǎi shù yān. wèi yú shuō shí xǔ shì, jīn jì zhī rú zuǒ.
廣川王去疾,好聚亡賴少年,遊獵畢弋無度,國內冢藏,一皆發掘。余所知爰猛,說其大父為廣川王中尉,每諫王不聽,病免歸家。說王所發掘冢墓不可勝數,其奇異者百數焉。為余說十許事,今記之如左。
wèi xiāng wáng zhǒng, jiē yǐ wén shí wèi guǒ, gāo bā chǐ xǔ, guǎng xiá róng sì shí rén. yǐ shǒu mén guǒ, huá yè rú xīn. zhōng yǒu shí chuáng shí píng fēng, wǎn rán zhōu zhēng. bù jiàn guān jiù míng qì zōng jī, dàn chuáng shàng yǒu yù tuò hú yī méi tóng jiàn èr méi. jīn yù zá jù, jiē rú xīn wù, wáng qǔ fú zhī.
魏襄王冢,皆以文石為槨,高八尺許,廣狹容四十人。以手捫槨,滑液如新。中有石床 、石屏風,宛然周正。不見棺柩明器蹤跡,但床 上有玉唾壺一枚、銅劍二枚。金玉雜具,皆如新物,王取服之。
āi wáng zhǒng, yǐ tiě guàn qí shàng, chuān záo sān rì nǎi kāi. yǒu huáng qì rú wù, chù rén bí mù, jiē xīn kǔ bù kě rù. yǐ bīng shǒu zhī, qī rì nǎi xiē. chū zhì yī hù, wú jiōng yào. shí chuáng fāng sì chǐ, chuáng shàng yǒu shí jǐ, zuǒ yòu gè sān shí rén lì shì, jiē wǔ guān dài jiàn. fù rù yī hù, shí fēi yǒu guān yào, kòu kāi, jiàn guān jiù, hēi guāng zhào rén, dāo zhuó bù rù, shāo jù jié zhī, nǎi qī zá sì gé wèi guān, hòu shù cùn, lèi jī shí yú zhòng, lì bù néng kāi, nǎi zhǐ. fù rù yī hù, yì shí fēi, kāi yào dé shí chuáng , fāng qī chǐ. shí píng fēng tóng zhàng gōu yī jù, huò zài chuáng shàng, huò zài dì xià, shì shì zhàng mí xiǔ, ér tóng gōu duò luò chuáng shàng. shí zhěn yī méi, chén āi fěi fěi, shén gāo, shì shì yī fú. chuáng zuǒ yòu shí fù rén gè èr shí, xī jiē lì shì, huò yǒu zhí jīn zhì jìng niè zhī xiàng, huò yǒu zhí pán fèng shí zhī xíng. wú yú yì wù, dàn yǒu tiě jìng shù bǎi méi.
哀王冢,以鐵灌其上,穿鑿三日乃開。有黃氣如霧,觸人鼻目,皆辛苦不可入。以兵守之,七日乃歇。初至一戶,無扃鑰。石床 方四尺,床 上有石几,左右各三石人立侍,皆武冠帶劍。復入一戶,石扉有關鑰,叩開,見棺柩,黑光照人,刀斫不入,燒鋸截之,乃漆雜兕革為棺,厚數寸,累積十餘重,力不能開,乃止。復入一戶,亦石扉,開鑰得石床 ,方七尺。石屏風銅帳鈎一具,或在床 上,或在地下,似是帳糜朽,而銅鈎墮落床 上。石枕一枚,塵埃朏朏,甚高,似是衣服。床 左右石婦人各二十,悉皆立侍,或有執巾櫛鏡鑷之象,或有執盤奉食之形。無餘異物,但有鐵鏡數百枚。
wèi wáng zǐ qiě qú zhǒng, shén qiǎn xiá, wú guān jiù, dàn yǒu shí chuáng , guǎng liù chǐ, zhǎng yī zhàng, shí píng fēng, chuáng xià xī shì yún mǔ. chuáng shàng liǎng shī, yī nán yī nǚ, jiē nián èr shí xǔ, jù dōng shǒu, luǒ wò wú yī qīn, jī fū yán sè rú shēng rén, bìn fà chǐ zhǎo yì rú shēng rén. wáng wèi jù zhī, bù gǎn qīn jìn, hái yōng bì rú jiù yān.
魏王子且渠冢,甚淺狹,無棺柩,但有石床 ,廣六尺,長一丈,石屏風,床 下悉是雲母。床 上兩屍,一男一女,皆年二十許,俱東首,裸臥無衣衾,肌膚顏色如生人,鬢髮齒爪亦如生人。王畏懼之,不敢侵近,還擁閉如舊焉。
yuán àng zhǒng, yǐ wǎ wèi guān guǒ, qì wù dōu wú, wéi yǒu tóng jìng yī méi.
袁盎冢,以瓦為棺槨,器物都無,唯有銅鏡一枚。
jìn líng gōng zhǒng, shén guī zhuàng, sì jiǎo jiē yǐ shí wèi jué quǎn pěng zhú, shí rén nán nǚ sì shí yú, jiē lì shì, guān qì wú fù xíng zhào, shī yóu bù huài, kǒng qiào zhōng jiē yǒu jīn yù. qí yú qì wù, jiē xiǔ làn bù kě bié, wéi yù chán chú yī méi, dà rú quán, fù kōng, róng wǔ hé shuǐ, guāng rùn rú xīn, wáng qǔ yǐ shèng shū dī.
晉靈公冢,甚瑰壯,四角皆以石為玃犬捧燭,石人男女四十餘,皆立侍,棺器無復形兆,屍猶不壞,孔竅中皆有金玉。其餘器物,皆朽爛不可別,唯玉蟾蜍一枚,大如拳,腹空,容五合水,光潤如新,王取以盛書滴。
yōu wáng zhǒng, shén gāo zhuàng, xiàn mén jì kāi, jiē shì shí è, bō chú zhàng yú shēn, nǎi dé yún mǔ, shēn chǐ yú, jiàn bǎi yú shī, zòng héng xiāng zhěn jiè, jiē bù xiǔ, wéi yī nán zǐ, yú jiē nǚ zǐ, huò zuò huò wò, yì yóu yǒu lì zhě, yī fú xíng sè bù yì shēng rén.
幽王冢,甚高壯,羨門既開,皆是石堊,撥除丈余深,乃得雲母,深尺余,見百餘屍,縱橫相枕藉,皆不朽,唯一男子,余皆女子,或坐或臥,亦猶有立者,衣服形色不異生人。
luán shū zhǒng, guān jiù míng qì xiǔ làn wú yú. yǒu yī bái hú, jiàn rén jīng zǒu, zuǒ yòu suì jī zhī, bù néng dé, shāng qí zuǒ jiǎo. qí xī, wáng mèng yī zhàng fū, xū méi jǐn bái, lái wèi wáng yuē: hé gù shāng wú zuǒ jiǎo? nǎi yǐ zhàng kòu wáng zuǒ jiǎo. wáng jué, jiǎo zhǒng tòng shēng chuāng, zhì sǐ bù chà.
欒書冢,棺柩明器朽爛無餘。有一白狐,見人驚走,左右遂擊之,不能得,傷其左腳。其夕,王夢一丈夫,鬚眉盡白,來謂王曰:「何故傷吾左腳?」乃以杖叩王左腳。王覺,腳腫痛生瘡,至死不差。
yī bǎi èr shí liù tài yè chí wǔ zhōu
一百二十六、太液池五舟
tài yè chí zhōng yǒu míng hè zhōu róng yǔ zhōu qīng kuàng zhōu cǎi líng zhōu yuè nǚ zhōu.
太液池中有鳴鶴舟、容與舟、清曠舟、采菱舟、越女舟。
yī bǎi èr shí qī gū shù chí
一百二十七、孤樹池
tài yè chí xī yǒu yī chí, míng gū shù chí. chí zhōng yǒu zhōu, zhōu shàng shǎn shù yī zhū, liù shí yú wéi, wàng zhī chóng chóng rú gài, gù qǔ wèi míng.
太液池西有一池,名孤樹池。池中有洲,洲上煔樹一株,六十餘圍,望之重重如蓋,故取為名。
yī bǎi èr shí bā kūn míng chí zhōu shù bǎi
一百二十八、昆明池舟數百
kūn míng chí zhōng yǒu gē chuán lóu chuán gè shù bǎi sōu. lóu chuán shàng jiàn lóu lǔ, gē chuán shàng jiàn gē máo, sì jiǎo xī chuí fān máo, jīng bǎo huī gài, zhào zhuó yá sì. yú shǎo shí yóu yì jiàn zhī.
昆明池中有戈船、樓船各數百艘。樓船上建樓櫓,戈船上建戈矛,四角悉垂幡旄,旍葆麾蓋,照灼涯涘。余少時猶憶見之。
yī bǎi èr shí jiǔ dài mào chuáng
一百二十九、玳瑁床
hán yān yǐ dài mào wèi chuáng .
韓嫣以玳瑁為床 。
yī bǎi sān shí shū tài shǐ gōng shì
一百三十、書太史公事
hàn chéng zhōu shǐ guān, zhì wǔ dì zhì tài shǐ gōng, tài shǐ gōng sī mǎ tán, shì wèi tài shǐ, zi qiān, nián shí sān, shǐ chéng chuán xíng tiān xià, qiú gǔ zhū hóu shǐ jì, xù kǒng zǐ gǔ wén, xù shì shì, zuò chuán bǎi sān shí juǎn, wǔ shí wàn zì. tán sǐ, zi qiān yǐ shì guān fù wèi tài shǐ gōng, wèi zài chéng xiàng xià. tiān xià shàng jì, xiān shàng tài shǐ gōng, fù shàng chéng xiàng. tài shǐ gōng xù shì rú gǔ chūn qiū fǎ, sī mǎ shì běn gǔ zhōu shǐ yì hòu yě. zuò jǐng dì běn jì, jí yán qí duǎn jí wǔ dì zhī guò, dì nù ér xuē qù zhī. hòu zuò jǔ lǐ líng, líng jiàng xiōng nú, xià qiān cán shì. yǒu yuàn yán, xià yù sǐ. xuān dì yǐ qí guān wèi lìng, xíng tài shǐ gōng wén shū shì ér yǐ, bù fù yòng qí zi sūn.
漢承周史官,至武帝置太史公,太史公司馬談,世為太史,子遷,年十三,使乘傳行天下,求古諸侯史記,續孔子古文,序世事,作傳百三十卷,五十萬字。談死,子遷以世官復為太史公,位在丞相下。天下上計,先上太史公,副上丞相。太史公序事如古《春秋》法,司馬氏本古周史佚後也。作《景帝本紀》,極言其短及武帝之過,帝怒而削去之。後坐舉李陵,陵降匈奴,下遷蠶室。有怨言,下獄死。宣帝以其官為令,行太史公文書事而已,不復用其子孫。
yī bǎi sān shí yī huáng tài zǐ guān
一百三十一、皇太子官
huáng tài zǐ guān chēng jiā chén, dòng zuò chēng cóng.
皇太子官稱家臣,動作稱從。
yī bǎi sān shí èr liǎng qiū hú céng cān máo suì
一百三十二、兩秋胡 曾參毛遂
dù líng qiū hú zhě, néng tōng shàng shū, shàn wèi gǔ lì zì, wèi dí gōng suǒ lǐ, yù yǐ xiōng nǚ qī zhī. huò yuē: qiū hú yǐ jīng qǔ ér shī lǐ, qī suì nì sǐ, bù kě qī yě. chí xiàng yuē: xī lǔ rén qiū hú , qǔ qī sān yuè ér yóu huàn sān nián, xiū, hái jiā, qí fù cǎi sāng yú jiāo, hú zhì jiāo ér bù shí qí qī yě, jiàn ér yuè zhī, nǎi yí huáng jīn yī yì. qī yuē: qiè yǒu fū, yóu huàn bù fǎn, yōu guī dú chù, sān nián yú zī, wèi yǒu bèi rǔ rú jīn rì yě. cǎi bù gù. hú cán ér tuì, zhì jiā, wèn jiā rén qī hé zài. yuē: xíng cǎi sāng yú jiāo, wèi fǎn. jì hái, nǎi xiàng suǒ tiāo zhī fù yě. fū qī bìng cán. qī fù yí shuǐ ér sǐ. jīn zhī qiū hú , fēi xī zhī qiū hú yě. xī lǔ yǒu liǎng céng cān, zhào yǒu liǎng máo suì. nán céng cān shā rén jiàn bǔ, rén yǐ gào běi céng cān mǔ. yě rén máo suì zhuì jǐng ér sǐ, kè yǐ gào píng yuán jūn, píng yuán jūn yuē: jiē hū, tiān sàng yǔ yǐ! jì ér zhī yě rén máo suì, fēi píng yuán jūn kè yě. qǐ dé yǐ xī zhī qiū hú shī lǐ, ér jué hūn jīn zhī qiū hú zāi? wù gù yì yǒu shì zhī ér fēi zhě. yù zhī wèi lǐ zhě wèi pú, sǐ shǔ wèi là zhě yì wèi pú yuè zhī dàn wèi shuò, chē zhī zhōu yì wèi zhī shuò, míng qí shí yì, suǒ yí biàn yě.
杜陵秋胡 者,能通《尚書》,善為古隸字,為翟公所禮,欲以兄女妻之。或曰:「秋胡 已經娶而失禮,妻遂溺死,不可妻也。」馳象曰:「昔魯人秋胡 ,娶妻三月而遊宦三年,休,還家,其婦採桑於郊,胡 至郊而不識其妻也,見而悅之,乃遺黃金一鎰。妻曰:『妾有夫,遊宦不返,幽閨獨處,三年於茲,未有被辱如今日也。』采不顧。胡 慚而退,至家,問家人妻 何在。曰:『行採桑於郊,未返。』既還,乃向所挑之婦也。夫妻並慚。妻赴沂水而死。今之秋胡 ,非昔之秋胡 也。昔魯有兩曾參,趙有兩毛遂。南曾參殺人見捕,人以告北曾參母。野人毛遂墜井而死,客以告平原君,平原君曰:『嗟乎,天喪予矣!』既而知野人毛遂,非平原君客也。豈得以昔之秋胡 失禮,而絕婚今之秋胡 哉?物固亦有似之而非者。玉之未理者為璞,死鼠未臘者亦為璞;月之旦為朔,車之輈亦謂之朔,名齊實異,所宜辨也。」