yī
一
rú gāo wāng chǔ bái zhī zǐ wèi lín, zì chūn tián, jiā gù fù ráo, ér xìng ài fēng yǎ. zuò bù láng shí, céng suí jià shè jiàn, dé zhòng èr zhī shàng xǐ, cì yǐ huā líng. chū shǒu sī ēn fǔ. píng shēng xǐ dú yú shī, yǒu xiān shēng zōng bái wǒ tuī yuán, wàn gǔ xīn xiāng gòng cǐ yuán zhī jù. dēng dú xiù fēng yún: bá dì chāo tiān qǐ yī fēng, dāng kōng gāo chā bì fú róng. jué wú yī yǐ chéng gū lì, xì yì mó yá shí jiù fēng. niè jí shù dēng sān bǎi liù, qún shān yáo liè jǐ qiān zhòng. wǒ lái dǐng shàng píng lán wàng, wàn hù chuī yān mù ǎi nóng. yóu qī xiá yún: chéng xìng xún qiū rì rì lái, dī hú xié yàn shàng gāo tái. yǒu guān dào dǐ nán juān sú, bì jìng xié yáng hè dào huí. yàn yǔ yún: jìng tóng è kè qū hái zhì, què gòng xián chóu miè fù shēng.
如皋汪楚白之子為霖,字春田,家故富饒,而性愛風雅。作部郎時,曾隨駕射箭,得中二枝;上喜,賜以花翎。出守思恩府。平生喜讀余詩,有「先生宗白我推袁,萬古心香共此源」之句。《登獨秀峰》云:「拔地超天起一峰,當空高插碧芙蓉。絕無依倚成孤立,細繹磨崖識舊封。躡級數登三百六,群山遙列幾千重。我來頂上憑欄望,萬戶炊煙暮靄濃。」《游棲霞》云:「乘興尋秋日日來,堤壺攜硯上高台。有官到底難捐俗,畢竟斜陽喝道回。」《厭雨》云:「竟同惡客驅還至,卻共閒愁滅復生。」
èr
二
gēng chén yú jiù yī xuē shēng bái jiā, yù zhào jūn céng yì, tán lùn shén qià hū hū sān shí yú nián. jīn nián, zhào guān hú běi, hū jì shī lái, qiě yún gù shì yǐn wén duān gōng dì zǐ. yǐn sān gōng zǐ bǐng niè chǔ nán shí, céng jì shī yún: xiāng guó jiāng nán kāi fǔ rì, zāi péi táo lǐ sà yú nián. zhǐ jīn lǎo qù dāo sān fǔ, gǎn wàng wén chéng gē bàn zhān. lián shǐ ài cái chuí xià wèn, shū shēng bó mìng fù qián yuán. náng zhōng yī juǎn fēng yán cǎo, shǒu zé yú jīn shàng wǎn rán. qí shī yī qì ā chéng, yǔn tuī lǎo shǒu. qí tā jiā jù, rú: xiǎo gé fēi huā chūn yù qù, yòu shí shú jìng mèng cháng lái. máo xiān wū jiǎo tiān xū bái, tǔ quē qiáng tóu jiàn yuǎn qīng. jiē miào.
庚辰余就醫薛生白家,遇趙君曾益,談論甚洽;忽忽三十餘年。今年,趙官湖北,忽寄詩來,且雲故是尹文端公弟子。尹三公子秉臬楚南時,曾寄詩云:「相國江南開府日,栽培桃李卅餘年。只今老去叨三釜,敢忘文成割半氈。廉使愛才垂下問,書生薄命負前緣。囊中一捲風檐草,手澤於今尚宛然。」其詩一氣呵成,允推老手。其他佳句,如:「小閣飛花春欲去,幼時熟境夢常來。」茅掀屋角添虛白,土缺牆頭見遠青。」皆妙。
sān
三
hé lán tíng zhāng xiāng yán, tóng yú yóu tiān tāi, hé yǒu jù yún: dēng qián xiào xiàng qī nú bié, yù zhe táo huā biàn bù guī zhāng zài bān zhú zèng jì yún: quàn nóng mò xiàng tiān tāi qù, kǒng bèi táo huā liú zhù jūn. xiāng yán zhī xiōng yuè lóu jì dì yún: gù yuán yì yǒu táo qiān shù, mò liàn tiān tāi jiǔ bù huí. sān rén gòng yòng táo huā shì, ér jiē yǒu fēng qù. dí xiǎo tóng yì yǒu jù yún tiān tāi shān xià zhēng rén lù, bù wèi qiú xiān yě zài lái.
何蘭庭、張香岩,同餘游天台,何有句云:「燈前笑向妻孥別,遇着桃花便不歸、」張在斑竹贈妓云:「勸儂莫向天台去,恐被桃花留住君。」香岩之兄月樓寄弟云:「故園亦有桃千樹,莫戀天台久不回。」三人共用桃花事,而皆有風趣。狄小同亦有句雲;「天台山下征人路,不為求仙也再來。」
sì
四
qián lín, zì tán rú, wú xiāng mǎ shā xiān shēng zhī yòu nǚ yě, nián wèi jí jī. ǒu chéng yún: dú zuò xī chuāng xià, xiāo xiāo yǔ bù chéng. bā jiāo sān liǎng yè, duō bàn zuò qiū shēng. luò huā yún: mì lù zhà mí sān lǐ wù, hán qíng rú yuàn wǔ gēng fēng. jiē jiā jù yě. tán rú shēng shí, jiā zhōng mèng yǒu yán dà jiāng jūn lái, jí zhuì dì, juān hǎo yán jìng, zhào nǎi dà qí. qí wǔ xiōng míng méi zhě, wù shēn xiào lián, shēng yú zhèn jiāng guān chá shǔ zhōng. shì rì, shì yú dào shǔ, guān chá jí yǐ wǒ míng cì zhī, zhǎng yǒu fù fēng. tí mèng miào yún: yáng mò fēng jiāo shān, yí qín biàn fù téng. sī wén tiān wèi sàng, fū zǐ dào xiāng chéng. hào qì zhōng néng yǎng, wēi yán jué gèng xìng. qí liáng wú dì zhǔ, zhōu kǒng yǒu yún réng. gōng yè zūn tóng yǔ, jīng lún xiǎo shì téng. jiè yīng bān liǔ xià, chún mù guò lán líng. qī guó zhī jīn shì, qiān qiū sù dòu dēng. zhì zōng zhāo sì diǎn, miào mào yǎng gū léng. huà bì qián cháo gǔ, fēng bēi lì dài zēng. yán yán tài shān sè, xiāng duì gè jùn qiào. yòu, wú tí yún: dàng yàng chóu xīn yǐ juàn pái, míng míng yuè yòu rù kōng zhāi. jì jiāng yǎn lèi wéi qīng diàn, fù yǔ zhēn xiāng yǒu jiù chāi. cháng dào jiǔ huí piān wèi duàn, rén nán zài dé shǐ wèi jiā. wú duān shí yī nián jiān shì, cì dì suí fēng rù jiǔ huái.
錢林,字曇如,吾鄉瑪沙先生之幼女也,年未及笄。《偶成》云:「獨坐西窗下,蕭蕭雨不成。芭蕉三兩葉,多半作秋聲。」《落花》云:「覓路乍迷三里霧,含情如怨五更風。」皆佳句也。曇如生時,家中夢有嚴大將軍來,及墜地,娟好妍靜,兆乃大奇。其五兄名枚者,戊申孝廉,生於鎮江觀察署中。是日,適余到署,觀察即以我名賜之,長有父風。《題孟廟》云:「楊墨風交煽,儀秦辯復騰。斯文天未喪,夫子道相承。浩氣中能養,微言絕更興。齊、梁無地主,周、孔有雲仍。功業尊同禹,經綸小試滕。介應班柳下,醇目過蘭陵。七國知矜式,千秋肅豆登。秩宗昭祀典,廟貌仰觚稜。畫壁前朝古,豐碑歷代增。岩岩泰山色,相對各峻峭。」又,《無題》云:「蕩漾愁心已倦排,明明月又入空齋。寄將眼淚惟清簟,付與針箱有舊釵。腸到九回偏未斷,人難再得始為佳。無端十一年間事,次第隨風入酒懷。」
wǔ
五
wú xìng yòu nǚ yán jìng, fǔ jiǔ líng, shàn shū, jiān gōng mò zhú. pú tián wú lì niáng tí yún xiù gé yáo lín mò miào tíng, kāi lián méi shè dòng fāng xīn. qíng chuāng shū pò hóng ér zhǐ, shuí shí jīn luán wèi shí líng. láng jiān niǎo niǎo yǐng zòng héng, qiān chǐ hán shāo yī bǐ chéng. wǒ kàn dān qīng xiān bǐ jiào, cǐ jūn fēng yùn què shū qīng. fù míng cái huá zǒng jiǎo nián, huī háo fēng zhì zì piān piān. tā shí lǐ zhào ruò xī shàng, hǎo jié xiāng guī hàn mò yuán. lì niáng, nián yì shí yǒu sì.
吳興幼女嚴靜,甫九齡,善書,兼工墨竹。莆田吳荔娘題雲;「繡閣遙鄰墨妙亭,開簾煤麝動芳馨。晴窗書破洪兒紙,誰識金鑾未十齡。」琅殲裊裊影縱橫,千尺寒梢一筆成。我看丹青先比較,此君風韻卻輸卿。」賦茗才華總角年,揮毫風致自翩翩。他時理棹若溪上,好結香閨翰墨緣。」荔娘,年亦十有四。
liù
六
yú zhōng nián yǐ hòu, yù jì xí wú huān. rén yí dùn rù lǐ xué, ér bù zhī kàn huā dāng yì zhī nán yě. ǒu dú zhù zhǐ táng yī jué, wèi zhī guǎn rán. cí yún: zì xiào méi chóu dì jiǔ bō, yàn yàn zhǎng yè nài qīng hé? mó dēng jiā zì wú shén zhòu, bú shì ā nán dìng lì duō.
余中年以後,遇妓席無歡。人疑遁入理學,而不知看花當意之難也。偶讀祝芷塘一絕,為之莞然。詞云:「自笑眉愁遞酒波,厭厭長夜奈卿何?摩登伽自無神咒,不是阿難定力多。」
qī
七
liǔ yī yī zhě, jī xiān yě. zì yán wéi yáng nǚ zǐ, guī fāng shì, nián cái shí bā yù luàn bèi lǔ, jué shuǐ jiāng qī rì, shì sǐ quán zhēn, jìng dé tuō miǎn. shū huáng jīn lǚ yī què yún: shēn guǒ xù mián nán zhe zhěn, dàn yuè bǔ chuāng, luàn xiě fēi huā yǐng. mò guài qīng chūn guī bù jǐn, zhī tóu dù yǔ shēng shēng qǐng. yòu shū yī jué yún: guī qù xū kōng tà yuè xíng, wǔ zhū yī zhòng bái yún qīng. zì cóng yǐn dé yín hé shuǐ, tǔ xiàng háo duān yī sè qīng.
柳依依者,乩仙也。自言維揚女子,歸方氏,年才十八;遇亂被虜,絕水漿七日,誓死全貞,竟得脫免。書《黃金縷》一闋云:「身裹絮棉難着枕,淡月補窗,亂寫飛花影。莫怪青春歸步緊,枝頭杜宇聲聲請。」又書一絕云:「歸去虛空踏月行,五銖衣重白雲輕。自從飲得銀河水,吐向毫端一色清。」
bā
八
zhāng ruò yíng shī, hǎo yóu xì, yǒng yǎn jìng yún: zhōng rì ěr biān lā duǎn xiān, hé shí bí shàng xiè zhǎng jiā? wén zhě jiē xiào. zèng xiōng zhú zhàng yún: zhēn chóng tí xié zhú yī zhī, kū qióng yě yǒu huà lóng shí. xū zhī shǒu zú guān xīn qiè, bù dài diān wēi shǐ zhù chí. qià yǒu yì yì. yǎn jìng jié jù yún: tiān yá mò dào wú tóng diào, mó miàn lǘ ér shì yī jiā.
張若瀛詩,好遊戲,詠《眼鏡》云:「終日耳邊拉短纖,何時鼻上卸長枷?」聞者皆笑。《贈兄竹杖》云:「珍重提攜竹一枝,枯筇也有化龍時。須知手足關心切,不待顛危始助持。」恰有意義。《眼鏡》結句云:「天涯莫道無同調,磨麵驢兒是一家。」
jiǔ
九
zhēn zhōu fāng yòu huī chūn cí yún: bìn hán chán yì yǐng yī wēi, jiǔ yūn hóng cháo luò cuì yī. dù shā liáng jiān xīn yàn zi, xiàng rén zhǐ guǎn xué shuāng fēi. yòu huī shǎo shí jué měi, jīn zōng huán yǐ yǐ suǒ huān ràng rén yún: lǎo dà tí chūn zhēn qiáng shé, gān jiāng qiáo mù ràng xīn yīng.
真州方又暉《春詞》云:「鬢含蟬翼影依微,酒暈紅潮落翠衣。妒殺梁間新燕子,向人只管學雙飛。」又暉少時絕美,今鬃鬟矣;《以所歡讓人》云:「老大啼春真強舌,甘將喬木讓新鶯。」
shí
十
xiāng tán zhāng zǐ xiàn jiǔ yuè nián shí sān, dēng cǎi shí tài bái lóu zuò gē, rén hū tài bái hòu shēn. zhōng yǒu shù lián yún: qián kūn hào dàng rì yuè bái, zhōng yǒu sī rén róng bu dé. kōng xié jùn mǎ wǔ huā qiú, diào xiào fēng chén èr qiān dàn. zì cóng dà yá jiǔ chén lún, dú lì liáo liáo jīn gǔ chūn. dài gōng bù lái wǒ yì qù, lóu yǐng xiāo xiāo chóu shā rén. guǒ yǒu qīng lián fēng wèi. jiāng fā liǎo chéng jì cài zhǐ shān yún hán yún suí luò yè, miǎo miǎo shàng zhēng yī. huái shuǐ zhèng dōng xià, lí hóng yóu běi fēi. féng rén dé xiāo xī, rù mèng jiàn yī xī. chǐ sù liáo píng jì, liáng yuán yì juàn guī. diào xī zhēng zhàn shì yún: guǒ lái mǎ gé xīn yuán zhuàng, xūn zuò tán xiāng gǔ wèi kū. zuó yè hún suí biāo qí chū, guò hé hái shā wǔ dān yú.
湘潭張紫峴九鉞年十三,登採石太白樓作歌,人呼「太白後身」。中有數聯云:「乾坤浩蕩日月白,中有斯人容不得。空攜駿馬五花裘,調笑風塵二千石。自從大雅久沉淪,獨立寥寥今古春。待公不來我亦去,樓影蕭蕭愁殺人。」果有青蓮風味。《將發蓼城寄蔡芷衫》雲;「寒雲隨落葉,渺渺上征衣。淮水正東下,離鴻猶北飛。逢人得消息,入夢見依稀。尺素聊憑寄,梁園亦倦歸。」《吊西征戰士》云:「裹來馬革心原壯,熏作檀香骨未枯。昨夜魂隨驃騎出,過河還殺五單于。」
yī shí yī
一十一
chén bào zhāng yǒu bié yè zài lú jiāng, yuē xiǎo lì shān zhuāng. yī shān jié wū, yín xiào qí zhōng, zuò yī lián yún: wáng bó yú zhōng dāng wèi qíng sǐ mèng dōng yě shǐ yǐ qí shī míng. shān zhuāng yún fān cǎo zhū máo fēng lǐng dōng, jǐ wān liú shuǐ xiǎo qiáo tōng. cí gū yè rùn yán yá yǔ, jīng dào huā xiāng wū jiǎo fēng. bù duàn qíng gēn lián lǐ mù, zàn jī xíng jiǎo jì jū chóng. bǐ lín chén xī shí xiāng guò, sāng zhè yīn jiān zài jiǔ tǒng.
陳豹章有別業在廬江,曰小礫山莊。依山結屋,吟嘯其中,作一聯云:「王伯輿終當為情死;孟東野始以其詩鳴。」《山莊》雲;「藩草誅茅風嶺東,幾灣流水小橋通。慈菇葉潤檐牙雨,粳稻花香屋角風。不斷情根連理木,暫羈行腳寄居蟲。比鄰晨夕時相過,桑柘陰間載酒筒。」
yī shí èr
一十二
jiāng jūn kuí lín, tí bīng sài wài, bié qí xiōng chuán gōng yún: jūn qù sōng lín mò huí shǒu, xī yáng tiān wài yǒu gū hóng. tóng nián chéng chéng zhé shù sài wài, jì shī jiā rén yún lìng wēi zòng yǒu guī lái rì, zhǐ kǒng rén mín bàn yǐ fēi. dú zhě jiē wèi chuàng rán.
將軍魁林,提兵塞外,別其兄傳公云:「君去松林莫回首,夕陽天外有孤鴻。」同年成城謫戍塞外,寄詩家人云;「令威縱有歸來日,只恐人民半已非。」讀者皆為愴然。
yī shí sān
一十三
shān dōng dào shàng jì nǚ zuì duō, jiā zhě jué shǎo, guò kè tí shī bì shàng zhě yì duō, jiā zhě yì shǎo. dú yǒu wú míng shì mò èr jù yún: zuì shì dī méi kě lián chù, zài shān quán shuǐ běn lái qīng. yòng xīn cí hòu, shēn dé fēng rén yì zhǐ.
山東道上妓女最多,佳者絕少,過客題詩壁上者亦多,佳者亦少。獨有無名氏末二句云:「最是低眉可憐處,在山泉水本來清。」用心慈厚,深得風人意旨。
yī shí sì
一十四
qián cháo shān yīn qí zhōng mǐn gōng biāo jiā, shào nián měi zī róng, fū rén yì yǒu guó sè, yī shí chēng wèi jīn tóng yù nǚ. hòu xùn guó nán, fù chí ér sǐ. yú yóu yù shān, wèi gōng dú shū zhī dì, yí xiàng yóu cún. yuán zhōng zhú shàng huò tí shī yún: gū zhōng yuàn zhú shuǐ bō qīng, wén shuō jiàng fān shù shí chéng. lóng zhǒng yǐ qián níng xī sǐ, zhì guān duān zuò yǎn rú shēng. yī quán shí sǒng hán yún qì, sì fù táng kāi zhào yuè míng. jīn rì fēng bēi bàng gǔ àn, tái bān yóu shì jiù zòng héng. mò shū yuè fēng èr zì, bù zhī hé rén suǒ zuò. páng yòu yǒu wú míng shì zài zhú shàng kè sān zì, yún: cǐ rén tōng.
前朝山陰祁忠憫公彪佳,少年美姿容,夫人亦有國色,一時稱為「金童玉女」。後殉國難,赴池而死。余游寓山,為公讀書之地,遺像猶存。園中竹上或題詩云:「孤忠願逐水波清,聞說降幡豎石城。龍種已潛寧惜死,豸冠端坐儼如生。一拳石聳含雲氣,四負堂開照月明。今日豐碑傍古岸,苔斑猶似舊縱橫。」末書「岳峰」二字,不知何人所作。旁又有無名氏在竹上刻三字,云:「此人通。」
yī shí wǔ
一十五
rén zǐ sān yuè, yú yóu shí liáng shàng fāng guǎng sì, bì shàng yǒu shī yún: wàn shān wéi chù quán shēng jí, zhú shù sēn sēn bì hàn qí. liǎng sì yún fēn fēng shàng xià, yī qiáo shuǐ bìng jiàn dōng xī. tán shēn bái rì léi tíng qǐ, qiū lǎo cāng sōng guàn hè qī. yù xiàng dòng tiān xún jiù jī, wèi lí chén wǎng lù duō mí. yòu wǔ gǔ yī shǒu, tài zhǎng bù néng bèi lù, zhāi qí yóu jiā zhě, rú: rén cóng jiàn dǐ xíng, bù bù tà quán mài. yán tóng suān ní dūn, nù yù jué rén shí. xìng píng yāo jiǎo jiàn, hún wàng yī lǚ shī. suī fēi shēn dōng shí, fǎng fú fēi cán xuě. mò shǔ wò zhōu wài shǐ lù yǐ chéng tí. yú guī hòu fǎng zhī, fāng zhī xīn chāng jiào guān yě. huǐ guò xīn chāng, jìng wèi yī fǎng.
壬子三月,余游石樑上方廣寺,壁上有詩云:「萬山圍處泉聲急,竹樹森森碧漢齊。兩寺雲分峰上下,一橋水並澗東西。潭深白日雷霆起,秋老蒼松鸛鶴棲。欲向洞天尋舊跡,未離塵網路多迷。」又五古一首,太長不能備錄,摘其尤佳者,如:「人從澗底行,步步踏泉脈。岩同狻猊蹲,怒欲攫人食。幸憑腰腳健,渾忘衣履濕。雖非深冬時,仿佛飛殘雪。」末署「沃洲外史陸以誠題」。余歸後訪之,方知新昌教官也。悔過新昌,竟未一訪。
yī shí liù
一十六
yǒu yī zhě shàn shàng huà lǐ tiě guǎi, qiú liú xiá shang tí. liú diào zhī yuē: xīng guān xiá pèi tà yún xíng, zú bǒ yóu xián lù bù píng. xiū dào shén xiān wú miào yào, shì jiān hé chù mì yī shēng?
有醫者扇上畫李鐵拐,求劉霞裳題。劉調之曰:「星冠霞佩踏雲行,足跛猶嫌路不平。修到神仙無妙藥,世間何處覓醫生?」
yī shí qī
一十七
tóng nián xú zhǐ tíng fāng bó jīng zhōu huái gǔ yún: yīng xióng zhēng zhàn jǐ shí xiū, jù zhèn tiān kāi chǔ shàng yóu. yuè yè yǔ shuí yóu chì bì? jiāng shān cóng gǔ zhòng jīng zhōu. fān qiáng yǐng dài wū yáng yǔ, cǎo shù shēng hán è zhǔ chóu. píng diào xìng wáng yǐ chén jī, yán chéng huà jiǎo dòng rén chóu. cǐ shī tōng shǒu xióng wěi, ér xuǎn yuè fēng zhě, gǎi dì sì jù wèi: bó tú hé chù wèn sūn liú? shì diǎn jīn chéng tiě yǐ. yú cháng wèi: yī qiè shī wén, zǒng xū zì lì zhǐ shàng, bù kě zì wò zhǐ shàng. rén huó zé lì, rén sǐ zé wò. yòng bǐ yì rán. xú zhī yuán jù shì lì, gǎi jù shì wò: shí zhě biàn zhī.
同年徐芷亭方伯《荊州懷古》云:「英雄爭戰幾時休,巨鎮天開楚上游。月夜與誰游赤壁?江山從古重荊州。帆檣影帶巫陽雨,草樹聲含鄂渚愁。憑弔興亡已陳跡,嚴城畫角動人愁。」此詩通首雄偉,而選《越風》者,改第四句為:「伯圖何處問孫劉?」是點金成鐵矣。余嘗謂:一切詩文,總須字立紙上,不可字臥紙上。人活則立,人死則臥。用筆亦然。徐之原句是立,改句是臥:識者辨之。
shí bā
—十八
qīng yáng wú wén jiǎn gōng míng xiāng, zì qī yún. xī lǎo táng shī jí, bàn duō yīng zhì zhī zuò. qí jiā zhě, rú: yǔ huā ān yún: huáng huā yīng xiào kè, bái fà wèi hái jiā. sòng xú chéng zhāi chū shǐ liú qiú yún: sì wáng cè mìng jīn sān xī, shǐ zhě cái míng dì yī liú. jīn shān yún: hǎi qì lóng tiān héng běi gù, jiāng tāo juǎn xuě zǒu dōng yáng.
青陽吳文簡公名襄,字七雲。《錫老堂詩集》,半多應制之作。其佳者,如:《雨花庵》云:「黃花應笑客,白髮未還家。」《送徐澄齋出使琉球》云:「嗣王冊命今三錫,使者才名第一流。」《金山》云:「海氣籠天橫北固,江濤卷雪走東洋。」
yī shí jiǔ
一十九
chén míng jīng jié, zì lù shū, wén jiǎn gōng gāo dì yě. wǔ xī yún: jǐ jiā lián yǐng rén gū yuè, yí lù líng shēng mǎ tà bīng. pō néng dé qí shī chéng.
陳明經捷,字露書,文簡公高弟也。《五溪》云:「幾家簾影人沽月,一路鈴聲馬踏冰。」頗能得其師承。
èr shí
二十
zi chén dì yǒu, zuò dé dào biàn shì shèng rén xíng zhǐ zuò wò, shuō de zháo biàn shì hǎo shī. yú cháng guò qiáo xià, zé chuán péng biàn yǒu xū yú zhī hēi, shàng shān zhuǎn jǐ gè wān, zé lù biàn jùn. xú shēn ruò xiù cái yǒu jù yún: quǎn fèi zhī féng shì, péng yīn shí guò qiáo. yòu yún: dàn jué lù jǐ qū, bù zhī shēn jiàn gāo. zhǐ yīn xīn shuǐ lǜ, yù jué xī yáng hóng. xú zǔ fēng yàn zi jī yún: gé jiàn guī lái tà qiǎn shā, sēn sēn gǔ mù luàn tí yā. yě rén wèn wǒ jū hé chù, xiào zhǐ gū péng jí shì jiā. liú céng yǒng xuě yún: tǎ dǐng sōng jiān xiāo yě wèi, hū tóng xiān wèi chū mén kàn. jiē yǎn qián shí shì, ér hé yǐ rén bù néng dào yé?
子臣弟友,做得到便是聖人;行止坐臥,說得着便是好詩。余嘗過橋下,則船篷便有須臾之黑,上山轉幾個彎,則路便峻。徐詵若秀才有句云:「犬吠知逢市,篷陰識過橋。」又云:「但覺路幾曲,不知身漸高。」「只因新水綠,愈覺夕陽紅。」徐《阻風燕子磯》云:「隔澗歸來踏淺沙,森森古木亂啼鴉。野人問我居何處,笑指孤篷即是家。」劉曾詠《雪》云:「塔頂松尖消也未,呼童先為出門看。」皆眼前實事,而何以人不能道耶?
èr shí yī
二十一
zhēn zhōu tài cháng qīng shī cháo wò, zì tiě rú, yǔ yú yǒu shì yì. zì yòu yín shī, shú jīng wén xuǎn, yú hàn wèi yuán liú, zuì wèi yān guàn. wén qū yún: pí pá xián jí duì qiū qīng, dàn chū guān shān lí bié qíng. jiè wèn huáng hé dōng qù shuǐ: jǐ shí liú jǐn duàn cháng shēng? zhēn táng rén gāo diào yě. yú yóu ài qí yǐ zhěn shī, yǒu píng shì shòu fán cái wǔ zì, zhēn nǎi bāo kuò shí qī shǐ. shì guān sān guó nán běi cháo rén cái, lüè chà yī chóu, lì xíng yōu zhuō. hé yě? yòng rén zhī jì, nà róng làn yú? bù bǐ tài píng shí, shī wèi zhě duō yě. yòu yǒu jù yún: shān shuǐ qīng yīn zì yōu dú, yīng xióng mò lù jí wén zhāng.
真州太常卿施朝斡,字鐵如,與余有世誼。自幼吟詩,熟精《文選》,於漢、魏源流,最為淹貫。《聞曲》云:「琵琶弦急對秋清,彈出關山離別情。借問黃河東去水:幾時流盡斷腸聲?」真唐人高調也。余尤愛其《倚枕》詩,有「平世受凡才」五字,真乃包括「十七史」。試觀三國、南北朝人才,略差一籌,立形優拙。何也?用人之際,那容濫竽?不比太平時,屍位者多也。又有句云:「山水清音自幽獨,英雄末路即文章。」
èr shí èr
二十二
jiāng xī míng lǎo ér wèi yù, kuí xù sòng xíng yún: qīng shān nán zuò hái xiāng kè, bái fà piān qī xià dì rén. yáo qǐ shèng shàng shū shù huái yún: qiān lǐ bō tāo gū zhěn shàng, wàn jiā jī nì mèng hún zhōng. yī bēi yī zhuàng.
姜西溟老而未遇,揆敘《送行》云:「青衫難作還鄉客,白髮偏欺下第人。」姚啟聖尚書《述懷》云:「千里波濤孤枕上,萬家饑溺夢魂中。」一悲一壯。
èr shí sān
二十三
lì chuān fāng bó hé gāo qīng qiū méi huā shī jiǔ shǒu, shī huà dì èr juǎn zhōng, jǐn zài shù lián. jīn jiàn quán bì, wèi zài lù èr shǒu, yún: zhī tóu hé chù rèn qīng hén, shuāng yì jīng shén xuě yì wēn. yī jìng xiǎo fēng xún jiù mèng, bàn lín hán yuè shī gū cūn. yín qíng yù lòu bīng wèi jù, lí hèn yīng qiāo yù zuò hún. jì yǔ xī qiáo qiáo shàng kè, mò cóng xiāng lǐ wù chái mén. diǎn é shuí jiào rù hàn gōng, dòng yún hé chù lù nán tōng. méng lóng xié zhào yuè yí lù, bàn bàn qíng lái xuě yòu kōng. wú mèng bù suí liú shuǐ qù, yǒu xiāng zhī zài cǐ shān zhōng. sōng jiān zhú wài shuí zhī jǐ? dì lǎo tiān huāng yù yī cóng. xiè yùn shān guān chá zhǒng méi shī fēng diào, yì yǔ qí gōng xiāng liè. cí yún: xiū dé duō shēng dào cǐ huā, bù fēn shān shù yǔ guān yá. xī chūn rú mìng héng zhī fèng, zhǒng shù chéng wéi biàn shì jiā. xiāng sè dōu kōng hán chè gǔ, zāi péi yào hòu yù shēng yá. tā nián liú zuò gān táng ài, hé yòng shī lóng bì shàng shā?
麗川方伯《和高青丘〈梅花詩〉》九首,《詩話》第二卷中,僅載數聯。今見全璧,為再錄二首,云:「枝頭何處認輕痕,霜亦精神雪亦溫。一徑曉風尋舊夢,半林寒月失孤村。吟情慾鏤冰為句,離恨應敲玉作魂。寄語溪橋橋上客,莫從香里誤柴門。」「點額誰教入漢宮,凍雲合處路難通。朦朧斜照月疑路,瓣瓣擎來雪又空。無夢不隨流水去,有香只在此山中。松間竹外誰知己?地老天荒玉一叢。」謝蘊山觀察《種梅》詩風調,亦與奇公相埒。詞云:「修得多生到此花,不分山墅與官衙。惜春如命恆支俸,種樹成圍便是家。香色都空寒徹骨,栽培要厚玉生芽。他年留作甘棠愛,何用詩籠壁上紗?」
èr shí sì
二十四
hóng fěn néng shī zhě duō, qīng yī néng shī zhě zuì shǎo. jìn jiāng níng chén fāng bó yǒu shì zhě chén péng, tóu shī qiú jiàn. duān wǔ yún: jī yóu dāng lìng jié, suí sú cǎi lán yá. zhù jǐn píng shēng cuò, piāo líng hé chù jiā? yín kàn sōng yǔ xì, zuì yǐ zhú fēng xié. chā ài ér shí shì, ér jīn liǎng bìn huá. yòu: cán chán guò yǔ jí, shū qìng dù fēng chí. yì wǔ yán jiā jù. xún qí zōng jī, gù shì jiù jiā zǐ dì. zì yí tíng, hào bīn lái, wǔ chāng rén yě.
紅粉能詩者多,青衣能詩者最少。近江寧陳方伯有侍者陳鵬,投詩求見。《端午》云:「羈游當令節,隨俗采蘭芽。鑄盡平生錯,飄零何處家?吟看松雨細,醉倚竹風斜。插艾兒時事,而今兩鬢華。」又:「殘蟬過雨急,疏磬度風遲。」亦五言佳句。詢其蹤跡,故是舊家子弟。字儀庭,號賓來,武昌人也。
èr shí wǔ
二十五
jīn zài gēng jù shēng kūn jì, jù yǒu qīng cái. zài gēng yàn zi yún: ní nán shì shuō lǜ yáng qíng, shuāng jiǎn cān chà fú shuǐ qīng. xián dé hǎi táng huā rù lěi, huà liáng hóng yǔ luò wú shēng. jù shēng shuǐ yān yún: zhōu xiàng xiǎo xī fú, héng kōng liàn bù shōu. rén xuān zhī jìn àn, lǔ xiǎng biàn xíng zhōu. niǎo qù qī hé chù? yíng fēi rù yuǎn liú. xū yú yān miè hòu, míng jìng yī lún qiū. wǎn qǐ yún: cài shì shēng xuān mián zuì wěn, bǐng shī jiào guò rì jiāng xī. xiǎo tóng yǐ bào huáng liáng shú, juàn yǐ lí chuáng tīng niǎo tí. yī míng zhōng dǐng, yī míng zhōng cuì.
金載羹、聚升昆季,俱有清才。載羹《燕子》云:「呢喃似說綠楊晴,雙剪參差拂水輕。銜得海棠花入壘,畫梁紅雨落無聲。」聚升《水煙》云:「舟向小溪浮,橫空練不收。人喧知近岸,櫓響辨行舟。鳥去棲何處?螢飛入遠流。須臾煙滅後,明鏡一輪秋。」《晚起》云:「菜市聲喧眠最穩,餅師叫過日將西。小童已報黃粱熟,倦倚藜床聽鳥啼。」一名忠鼎,一名忠萃。
èr shí liù
二十六
yú yòu zuò wú tí shī yún: lèi zhū xǐ miàn jiāng háo rǎn, shī jù fén huī hé jiǔ tūn. hú zhì wēi jiàn ér shǎng zhī yuē: cǐ shào nián pō yǒu shī dǎn. yú zì xiào èr jù jiē záo kōng: shǒu jù yòng lǐ hòu zhǔ shì, shàng kě lā chě: zhì cì jù, zé quán shì dù zhuàn yǐ. bù liào jīn nián ǒu fān zhāng mì zhuāng lóu jì zài: yáo yuè huá nǚ zǐ mù yáng dá zhī shī, dú shù guò, biàn shāo huī hé jiǔ tūn zhī, wèi zhī kuǎn zhōng sàn. yòu, niú yīng zhēn nǚ mèng liè shū ér shí zhī, měi shí yī bù, zé wén tǐ yī biàn. yáng jù yuán xù qí jí yuē yí fāng. fāng zhī yòng diǎn, jìng yǒu wú xīn ér àn hé zhě.
余幼作《無題》詩云:「淚珠洗面將毫染,詩句焚灰和酒吞。」胡稚威見而賞之曰:「此少年頗有詩膽。」余自笑二句皆鑿空:首句用李後主事,尚可拉扯:至次句,則全是杜撰矣。不料今年偶翻張泌《妝樓記》載:姚月華女子慕楊達之詩,讀數過,便燒灰和酒吞之,謂之「款中散」。又,牛應貞女夢裂書而食之,每食一部,則文體一變。楊巨源序其集曰《遺芳》。方知用典,竟有無心而暗合者。
èr shí qī
二十七
tiě yě tíng shì láng xuǎn zhǎng bái shān shī, jiē mǎn zhōu yǐ gù zhī rén, mìng yú jiào kān. yú zhāi qí jù zhī jiā zhě, rú: guó zhù yī lí yún: jǔ tóu wéi yǒu rì, guò cǐ biàn wú guān. guān bǔ tíng bǎo lù xíng yún: yún qì cháng suí mǎ, qiū shēng bàn zài shān. míng xīn qì dào miào, xiè kè yǎng tái hén. fú zēng gé yún: yīn yá chūn sè jiǎn, fèi sì xī yáng duō. yī fú nè yún, luò yè jù kōng xiàng, jī wū tóu yuǎn lín. zhài yīn bù yún: fēng dìng shù yóu nù, rì gāo shuāng shàng fēi. è wén duān yún: shān guǒ suí fēng zhuì, qiū huā chū yè kāi. yī zhàng lì xié rì, mǎn yuán fēi luò huā. jiē miào.
鐵冶亭侍郎選《長白山詩》,皆滿洲已故之人,命余校勘。余摘其句之佳者,如:國柱《伊犁》云:「舉頭惟有日,過此便無關。」觀補亭保《路行》云:「雲氣常隨馬,秋聲半在山。」冥心契道妙,謝客養苔痕。」福增格云:「陰崖春色減,廢寺夕陽多。」伊福訥雲,「落葉聚空巷,飢烏投遠林。」寨音布云:「風定樹猶怒,日高霜尚飛。」鄂文端云:「山果隨風墜,秋花出葉開。」「一杖立斜日,滿園飛落花。」皆妙。
yě tíng shì láng, diǎn shì jiāng nán, xiān yǒu rén chāo qí liǎng jué jù lái, yún: zhèn rì dān qiān xiào wèi huáng, shū shēng xí qì zǒng huāng táng. wén mó zì zhài lún fān yīng, kè dào shí xián kè qù máng. bù xìn yān xiá pǐ yǐ chéng, xián yóu dào chù jié ōu méng. tóng háng jǐn dào shān zhōng hǎo, duō shǎo shān rén xǐ rù chéng. hòu yě tíng rù chǎng, yú kāi mén fàng shuǐ cài shí, jí tuō jiān lín yǐ shī fú jiàn jì. jiā jù rú: shuǐ luò yú lóng yī àn jìn, tiān gāo xīng dǒu shàng chuán hóng. qiū xuán yě sè míng shā zī, tiān zòng jiāng shēng dào shí tóu. chóu lǐ féng chūn jīng lǎo zhì, zhōng nián dé nǚ dāng ér kàn. jù miào.
冶亭侍郎,典試江南,先有人抄其兩絕句來,云:「鎮日丹鉛笑未遑,書生習氣總荒唐。文魔字債輪番應,客到時閒客去忙。」「不信煙霞癖已成,閒遊到處結鷗盟。同行盡道山中好,多少山人喜入城。」後冶亭入場,於開門放水菜時,即托監臨以詩幅見寄。佳句如:「水落魚龍依岸近,天高星斗上船紅。」秋懸野色明沙觜,天縱江聲到石頭。」愁里逢春驚老至,中年得女當兒看。」俱妙。
èr shí bā
二十八
mèng xiè shān shì láng shī yì qí wěi, xī duō lèi jù. yóu zhōng nián cú xiè, wèi jǐn qí cái gù yě. wéi guǎng wǔ yuán yī shǒu zuì jiā. cí yún qiū gāo guǎng wǔ yuán, rì luò duàn yún bēn. tiān dì yī lóng dòu, fēng chén qiān lǐ hūn. píng shā shēng shuò qì, cán lěi zhù zhēng hún. bō mǎ xún yí jī, huāng jiāo zhàn gǔ cún.
夢謝山侍郎詩亦奇偉,惜多累句。由中年殂謝,未盡其才故也。惟《廣武原》一首最佳。詞雲;「秋高廣武原,日落斷雲奔。天地一龍斗,風塵千里昏。平沙生朔氣,殘壘駐征魂。撥馬尋遺蹟,荒郊戰骨存。」
èr shí jiǔ
二十九
yú yǔ áo cāng lái jiāo hǎo, cháng xǔ jì qí zēng zǔ yú xiāng qín gōng shī lái, ér zhì jīn wèi dào. yú yú bái shān shī xuǎn zhōng, dé qí dēng wàn shòu gé yún: gǔ sì huāng liáng cǎo mù píng, shí nián rén dào bèi shāng qíng. mǎn chéng huáng yè fēi qiū sè, xū gé hán tāo jiā yǔ shēng. fù shuì hé láo pín yǎng wū, guān shān xíng kàn huì xiū bīng. yī rán gù guó yīn shū jué, liáo dǎo fēng chén bái yàn héng. wén dí yún: liáo rào fēi kōng duǎn dí shēng, gāo tiān lù xià gòng qī qīng. chóu lái jiāng hàn rén hé chù, wàng lǐ guān shān yuè bèi míng. wàn lǐ gū yún suí jué mò, shí nián léi mǎ gèng zhǎng zhēng. shuí zhī yī qǔ zhōng xiāo yuàn, shuāng xuě wú duān liǎng bìn shēng. èr shǒu jiē táng yīn.
余與鰲滄來交好,嘗許寄其曾祖於襄勤公詩來,而至今未到。余於《白山詩選》中,得其《登萬壽閣》云:「古寺荒涼草木平,十年人到倍傷情。滿城黃葉飛秋色,虛閣寒濤夾雨聲。賦稅何勞頻仰屋,關山行看會休兵。依然故國音書絕,潦倒風塵白雁橫。」《聞笛》云: 「繚繞飛空短笛聲,高天露下共淒清。愁來江漢人何處,望里關山月倍明。萬里孤雲隨絕漠,十年羸馬更長征。誰知一曲終宵怨,霜雪無端兩鬢生。」二首皆唐音。
sān shí
三十
yīng mèng táng xiàng gōng, shēng yǒu shī gǔ, tǔ shǔ bù tóng. chú xī yún: lǎo qù suí shí yì, liú guāng guò yǎn fēi. shàn wàng xīn zhuǎn xiá, chí tīng yǔ yīn xī. là jiǔ cuī niān guǎn, chūn dēng zhào yǎn fēi. bù gān ér bèi shì: ān mǎ liù jiē fēi. chū jiāo yún: gé xiāo yì xiān lè, jīn rì chū jiāo xíng. fēng dìng yǒu qín yǔ, xuě xiāo tiān yǔ shēng. dāng chūn shān qì zhòng, rù yè kè shēn qīng. yù nǐ zhòng lái rì, chuí yáng tīng zǎo yīng.
英夢堂相公,生有詩骨,吐屬不同。《除夕》云:「老趣隨時異,流光過眼非。善忘心轉暇,遲聽語因稀。臘酒催拈管,春燈照掩扉。不乾兒輩事:鞍馬六街飛。」《出郊》云:「隔宵意先樂,今日出郊行。風定有禽語,雪消添雨聲。當春山氣重,入夜客身輕。預擬重來日,垂楊聽早鶯。」
sān shí yī
三十一
dé shǎo sī kōng líng zài jīng shī, měi jiàn yú shī, bì jiā chēng xǔ. tuō zhāng hóng xūn dòng shí shí zhì yì. yīn gé nèi wài chéng, zhōng bù dé yī jiàn. jìn jiàn qí shī, bù zài mèng táng xiàng gōng zhī xià. jiàn zhōu dào zhōng yún: wǔ lián pō xià luàn yān shēng, jiàn gé fēng tóu xī zhào míng. yī niǎo bù xuān hán lài jì, mǎn shān huáng yè mǎ tí shēng. liú lí hé kǒu zhàn yún: bái fà cāng yán lǎo shì chén, yòu suí bào wěi tà fāng chén. liú lí hé pàn sān sān liǔ, yīng shí sān cháo hù bì rén.
德少司空齡在京師,每見余詩,必加稱許。托張宏勛棟時時致意。因隔內外城,終不得一見。近見其詩,不在夢堂相公之下。《劍州道中》云:「武連坡下亂煙生,劍閣峰頭夕照明。一鳥不喧寒瀨寂,滿山黃葉馬蹄聲。」《琉璃河口占》云:「白髮蒼顏老侍臣,又隨豹尾踏芳塵。琉璃河畔毿毿柳,應識三朝扈蹕人。」
sān shí èr
三十二
yú yǔ xiāng yán yóu tiān tāi, xiǎo bié hú lóu, yǐ yī yuè yǐ guī lái jǐ shàng duī mǎn kè zhōng lái xìn, huā shì dōu cán. xiāng yán yǒu jù yún: àn qián duī mǎn xīn lái zhá, qiáng jiǎo kāi cán qù hòu huā. yòu, bié xī hú yún: kàn lái zhí shì nán wàng yǒu, xiǎng qù hái duō wèi liǎo shī. yī piàn xìng líng, bǐ néng qū dá.
余與香岩游天台,小別湖樓,已一月矣;歸來几上堆滿客中來信,花事都殘。香岩有句云:「案前堆滿新來札,牆角開殘去後花。」又,《別西湖》云:「看來直似難忘友,想去還多未了詩。」一片性靈,筆能曲達。
sān shí sān
三十三
shī yǒu jì tuō biàn jiā. guǎn sōng nián xiù cái luò dì, yǒng shū zhuāng yún: wén shuō shū zhuāng yào rù shí, bù xián fù fěn gèng tú zhī. jì shēng guó guó fū rén dào, dàn sǎo é méi kǒng bù yí. zhù zhǐ táng tài shǐ zài zhǎng ān, yǒng yàn yún: yě diàn jiāng cūn shǎo shì fēi, qín ní chūn nuǎn shì wū yī. rú hé chǔ chǔ hóng jīn yàn, dàn xiàng diāo liáng gāo chù fēi? xiǎo mén shēng wāng kǒu kǒu yǒng wén yún: zhà tíng wán shàn biàn chéng tuán, yǐn yǐn léi shēng yè wèi lán. màn dào shā chú liáng shì shuǐ, míng zhōng yì bì àn zhōng nán.
詩有寄託便佳。管松年秀才落第,詠《梳妝》云:「聞說梳妝要入時,不嫌傅粉更塗脂。寄聲虢國夫人道,淡掃蛾眉恐不宜。」祝芷塘太史在長安,詠《燕》云:「野店江村少是非,芹泥春暖試烏衣。如何楚楚紅襟燕,但向雕梁高處飛?」小門生汪口口詠《蚊》云:「乍停紈扇便成團,隱隱雷聲夜未闌。漫道紗櫥涼似水,明中易避暗中難。」
sān shí sì
三十四
yǒu rén chāo wú jiāng sān nǚ shī lái: yī wáng sù fēn mèng lán, gōng cí yún: jì mò kōng tíng suǒ lǜ tái, zhǎng mén hé rì wèi jūn kāi? lèi zhū dī dì chéng yán zhī, dǐ shì yáng chē yǐn bù lái? yàn bà lín chūn chàng luò huī, míng huā wú zhǔ zì fāng fēi. chuān lián pà jiàn xún xiāng dié, gù xiàng chóu rén zuò duì fēi. yuán xiāng pèi lán zhēn, chūn guī yún: shù gān xiū zhú bàng xī zāi, líng luò cán hóng dài yǔ kāi. zhèng shì chūn chóu wú nài chù, mài huā shēng guò xiǎo qiáo lái. lù lán chà sù xīn, jí shì yún: qū zhé lí qiáng bàng shuǐ kāi, luò hóng yī yǔ diǎn cāng tái. qín ní mǎn dì rì chū nuǎn, yàn zi yī shuāng huā wài lái. gèng yǒu yáo qī xiá zhě, yòu jí néng shī, nián shí qī ér zú. qí fù dài zhāi qí shī zhōng yàn jiǎn jiǎn chūn chóu bù jiǎn, fān hán chóu rù xiǎo chuāng lái zhī jù, chāo cún yī cè, míng yuē jiǎn chūn jí. wǎn liáng yún: yǐng yí shēn shù luàn yā tí, mù sòng cán yáng jiàn jiàn dī. jiāng yǒu yì liú liáng yuè qù, yún wú xīn tuō mù shān qī. jì huái lín zǐ yún: qiū lǎo jiāng guān luò mù chū, dēng lóu níng wàng miǎo chóu yú. yáo shān yǔ xǐ luó hén dàn, zhǐ kǒng chóu méi gèng bù rú. lín zhōng yún yǒng yè chén chén gēng lòu chí, wú mián qǐ zuò qiáng zhī chí. yì zhōng duō shǎo nán yán shì, jǐn zài dī shēng huàn mǔ shí. fú shēng xiū duǎn zǒng xū huā, huàn jī pīn guī mèng lǐ jiā. shì wèn chuāng qián jīn yè yuè zhào rén hái dé jǐ huí xié? tā rú huáng méi yún: qíng hái yí yǔ hūn hūn guò, tiān yì rú rén àn àn chóu. jiē xì bù xiáng zhī yán.
有人抄吳江三女詩來:一王素芬夢蘭,《宮詞》云:「寂寞空庭鎖綠苔,長門何日為君開?淚珠滴地成鹽汁,底事羊車引不來?」宴罷臨春悵落暉,名花無主自芳菲。穿簾怕見尋香蝶,故向愁人作對飛。」袁湘佩蘭貞,《春閨》云:「數竿修竹傍溪栽,零落殘紅帶雨開。正是春愁無奈處,賣花聲過小橋來。」陸蘭奼素心,《即事》云:「曲折籬牆傍水開,落紅一雨點蒼苔。芹泥滿地日初暖,燕子一雙花外來。」更有姚棲霞者,幼即能詩,年十七而卒。其父岱摘其詩中「燕剪剪春愁不剪,翻含愁入小窗來」之句,抄存一冊,名曰《剪春集》。《晚涼》云:「影移深樹亂鴉啼,目送殘陽漸漸低。江有意流涼月去,雲無心托暮山棲。」{寄懷鄰姊》云:「秋老江關落木初,登樓凝望渺愁余。遙山雨洗螺痕淡,只恐愁眉更不如。」《臨終》雲;「永夜沉沉更漏遲,無眠起坐強支持。意中多少難言事,盡在低聲喚母時。」浮生修短總虛花,幻跡拼歸夢裡家。試問窗前今夜月;照人還得幾回斜?」他如《黃梅》云:「晴還疑雨昏昏過,天亦如人黯黯愁。」皆系不祥之言。
sān shí wǔ
三十五
shī yǒu tiān lài zuì miào. yǐn shì cūn ǒu chéng yún jiāo ér hū ā yé, shù shàng zhuō hú dié. lǎo yǎn kàn fēn míng, shuāng zhān yī huáng yè. chén zhú shì shān zhōng kǒu zhàn yún: zhuó jiǔ sōng shù yīn, zuì wò yún shēn chù. rén xián yún bù xián, sōng biān zì lái qù.
詩有天籟最妙。尹似村《偶成》雲;「嬌兒呼阿爺,樹上捉蝴蝶。老眼看分明,霜粘一黃葉。」陳竹士《山中口占》云:「酌酒松樹陰,醉臥雲深處。人閒雲不閒,松邊自來去。」
sān shí liù
三十六
sōng jiāng lǐ yàn huì kè qí wáng zǐ yī míng xīn jìng jí zi fù guī mào yí pèi shān èr rén shī, hào èr yú jí, cáo jiàn tíng gěi jiàn wèi zhī zuò xù. yī míng jià cháng shú guī shì, zǎo zú mào yí nǎi yī míng suǒ shēng, réng guī lǐ shì. jí zhōng wǎn tiào yún: chuí liǔ xié yáng wài, rú méi mèi tài shēng. yīn lián shuāng dài báo, xiū duì yuǎn shān héng. mào yí zèng yù tíng sì gū yú guī yún: wén dào yún yīng xià jiǔ tiān, cuì é xīn sǎo bèi shēng yán. dìng zhī mào yuàn wú shuāng shì, shǐ pèi yáo huá dì yī xiān. yù jìng xiǎo zhuāng huā bìng xiào, jīn zūn yè fàn yuè tóng yuán. zhēng lán tā rì fú jiā mèng, yīng jiàn yún zhī zhuó yù tián. yǒng xù qīng cái nǐ xiè jiā, shén zhēng qiū shuǐ mào zhēng huā. jī chén wèn qǐn cháng xié shǒu, yǔ yè lián shī gòng pǐn chá. jūn zài xiāo xiāng yín shuǐ yuè, wǒ guī jiāng hǎi wán yān xiá. píng zōng chóng jù zhī hé rì? huí shǒu xiāng guān gǎn suì huá. yè pō yún: kuàng yě qiū qīng yè jì liáo, míng xīng jǐ diǎn wàng tiáo yáo. shuāng lún lì lù cái tíng xiǎng, yòu xiàng jiāng tóu tīng mù cháo. sòng liáng sōu chū hǎi yún: wú shì liàng shā chéng wàn hú, dàn wén xié kuàng biàn sān jūn. xióng wěi jué bù shì guī gé yǔ. jiàn tíng yǒu nǚ hóng zhēn, yǒng yuè zhōng guì yún wàn gǔ cǐ qiū sè, yì tiān shēng yì xiāng. yì yǒu qí qì, xī bù yǒng nián.
松江李硯會刻其亡姊一銘心敬及子婦歸懋儀佩珊二人詩,號《二餘集》,曹劍亭給諫為之作序。一銘嫁常熟歸氏,早卒;懋儀乃一銘所生,仍歸李氏。集中《晚眺》云:「垂柳斜陽外,如眉媚態生。因憐雙黛薄,羞對遠山橫。」懋儀《贈玉亭四姑于歸》云:「聞道雲英下九天,翠蛾新掃倍生妍。定知茂苑無雙士,始配瑤華第一仙。玉鏡曉妝花並笑,金樽夜泛月同圓。征蘭他日符佳夢,應見雲芝茁玉田。」「詠絮清才擬謝家,神爭秋水貌爭花。雞晨問寢常攜手,雨夜聯詩共品茶。君在瀟湘吟水月,我歸江海玩煙霞。萍蹤重聚知何日?回首鄉關感歲華。」《夜泊》云:「曠野秋清夜寂寥,明星幾點望迢遙。雙輪歷碌才停響,又向江頭聽暮潮。」《送糧艘出海》云:「無事量沙成萬斛,但聞挾纊遍三軍。」雄偉絕不似閨閣語。劍亭有女洪珍,詠《月中桂》雲;「萬古此秋色,一天生異香。」亦有奇氣,惜不永年。
sān shí qī
三十七
yú dì wǔ nǚ, jià liù hé wāng shì, jiā xìn lái yún: sōng jiāng liào zhī yún nǚ shǐ, wāng shì qī yě, suǒ yú shī huà, yuàn lái shòu yè. yú wèn qí mén méi, fāng zhī shì hé féi lìng liào gǔ tán zhī nǚ, sù yǐ shī huà shàn zhǎng, jià mǎ shì ér guǎ. gǔ tán yǒu guàn xiāng xuān shī huà. gù shì fēng yǎ mén fēng. yǐ huà cè jiàn yí. tí bái táo huā yún wǔ gēng fēng yǔ xī nóng chūn, xiǎo qǐ kàn huā wèi xiě zhēn. shuāng jiá duàn hóng hún bù yǔ, kě lián zuì shì xī fū rén. xìng huā yún: shè hòu chūn jiāng nào, fēng chuī ruǐ yù féi. měi rén lián wài lì, chū shì shuǐ hóng yī. zhī yún zhá lái yún: qí biǎo zǐ xú qìng shān zhuāng dào, yì gōng shī huà, ài suí yuán shī, yǒu sī shū zhī xīn. hé sōng jiāng guī xiù zhī duō, ér lǎo rén fú yuán zhī guǎng yé?
余第五女,嫁六合汪氏,家信來云:松江廖織雲女史,汪氏戚也,索余{詩話》,願來受業。余問其門楣,方知是合肥令廖古檀之女,素以詩畫擅長,嫁馬氏而寡。古檀有《盥香軒詩話》。故是風雅門風。以畫冊見貽。題《白桃花》雲;「五更風雨惜穠春,曉起看花為寫真。雙頰斷紅渾不語,可憐最是息夫人。」《杏花》云:「社後春將鬧,風吹蕊欲肥。美人簾外立,初試水紅衣。」織雲札來云:其表姊徐磬山莊燾,亦工詩畫,愛隨園詩,有私淑之心。何松江閨秀之多,而老人佛緣之廣耶?
sān shí bā
三十八
zì yú zuò shī huà, ér sì fāng yǐ shī lái qiú rù zhě, rú yún ér zhì. shū bù zhī shī huà, fēi xuǎn shī yě. xuǎn zé shī zhī jiā zhě, xuǎn zhī ér yǐ, shī huà bì xiān yǒu huà, ér hòu yǒu shī. yǐ shī lái zhě gān rén wàn rén, ér jiā huà zhě, wéi wǒ yī rén. sōu suǒ kū cháng, bù tài kǔ yé? sōng jiāng tài shǒu lǐ níng pǔ xiān shēng jì sān yǒu rén shī lái, yú yǐ cǐ yán fù zhī. ér guò hòu xié kàn, jiàn qí jiā zhě, yòu bù néng zì yǐ. lù zhāng fēng yáng xiáng yè pō yún: bǎng gē shēng qǐ yù huáng hūn, chū yuè wēi máng lòu bái hén. xiǎo pō yè shēn dēng huǒ àn, yī cóng lín yǐng shù jiā cūn. guò shāng zhōu yún zhòng guān yǐ guò shù fēng xī, rào jǐn yáng cháng tà jǐn tī. mǎn ěr shuǐ shēng qiān jiàn qū, sì wéi shān sè yī chéng dī. lǐ zhèn shēng dōng gāo zǎo fā yún: xiāo zhēng jī wèi chàng, mèng xǐng kè yóu yōng. cán yuè liú gāo shù, shēn shān yǐn shǔ zhōng. yān tuán yā bèi zhòng, xuě chèn mǎ tí sōng. jiàn jué chén guāng dòng, yóu tíng guò jǐ zhòng. zhōu zhōng yún: mù yān rù chéng guō, dēng huǒ zuò yī xī. yuǎn shuǐ xián tiān jǐn, gū yún bào yuè fēi. diàn liáng zhī lù zhòng, jiǔ xǐng jué fēng wēi. zuò dài dōng fāng bái, qīng ráo pò làng guī.
自余作《詩話》,而四方以詩來求入者,如雲而至。殊不知詩話,非選詩也。選則詩之佳者,選之而已,詩話必先有話,而後有詩。以詩來者干人萬人,而加話者,惟我一人。搜索枯腸,不太苦耶?松江太守李寧圃先生寄三友人詩來,余以此言復之。而過後擷看,見其佳者,又不能自已。錄張風揚翔《夜泊》云:「榜歌聲起欲黃昏,初月微茫漏白痕。小泊夜深燈火暗,一叢林影數家村。」{過商州》雲;「重關已過數峰西,繞盡羊腸踏盡梯。滿耳水聲千澗曲,四圍山色一城低。」李振聲東皋《早發》云:「宵征雞未唱,夢醒客猶慵。殘月留高樹,深山隱曙鍾。煙團鴉背重,雪襯馬蹄松。漸覺晨光動,郵亭過幾重。」《舟中》云:「暮煙入城郭,燈火作依稀。遠水銜天盡,孤雲抱月飛。簟涼知露重,酒醒覺風微。坐待東方白,輕橈破浪歸。」
sān shí jiǔ
三十九
tóng nián xǔ hóng qiáo cháo wèi yú yuē: yú zài yuè dōng yǒu jù yún: tiān dī dōng rì yóu kān wèi, méi zǎo chūn fēng bù dài cuī. pō jué zhēn qiè. guò yí zhēn yún: lú fēi liǎng àn bái, yàn jiào yì tiān qiū. zì wèi jiā yǐ. ǒu jiàn sēng yù fēng yǒu jù yún: lú huā liǎng àn bái, jiāng shuǐ yì tiān qiū. zì kuì bù rú sēng zhī gāo hún. yòu yún: yǒu yǒu hū tóng pēng chá, tóng hān shuì. lì shēng hē zhī, tóng jīng pū dì. yīn dé jù yún: diē suì mèng mǎn dì. wǔ zì qí xiǎn, kù lèi zhǎng jí.
同年許紅橋朝謂余曰:「余在粵東有句云:『天低冬日猶堪畏,梅早春風不待催。』頗覺真切。《過儀真》云:『蘆飛兩岸白,雁叫一天秋。』自謂佳矣。偶見僧玉峰有句云:『蘆花兩岸白,江水一天秋。』自愧不如僧之高渾。」又云:「有友呼僮烹茶,僮酣睡。厲聲喝之,僮驚撲地。因得句云:『跌碎夢滿地。』五字奇險,酷類長吉。」
sì shí
四十
jīng kǒu zhāng shí fān gōng shī, yóu shàn gē shī měi shī chéng, bì pāi bǎn gāo yín, tīng zhě shén yí. cháng yǔ bào bù jiāng lùn shēng píng dé yì shī. bào yǐ sù jiāo shān duì, yún shuǐ guāng zhōng yè xiǎo, hǎi qì bù chéng qiū. zhāng yì yǐ sù jiāo shān duì, yún: yān niǎo qù wú jǐn, fēng cháo lái bù zhī.
京口張石帆工詩,尤善歌詩;每詩成,必拍板高吟,聽者神移。嘗與鮑步江論生平得意詩。鮑以《宿焦山》對,雲;「水光終夜曉,海氣不成秋。」張亦以《宿焦山》對,云:「煙鳥去無盡,風潮來不知。」
sì shí yī
四十一
jīng xī rèn xiù huái jǐn zhě, kàn hóng yè yún: fàng zhào xī hú fā hào gē, shī qíng huà yì liǎng rú hé? mò xián qiū lǎo shān róng dàn, shān dào qiū shēn hóng gèng duō. jié èr jù, wèi lǎo nián rén tǔ qì.
荊溪任繡懷錦者,《看紅葉》云:「放棹西湖發浩歌,詩情畫意兩如何?莫嫌秋老山容淡,山到秋深紅更多。」結二句,為老年人吐氣。
sì shí èr
四十二
duān yáng shuǐ xī, gū sū zuì shèng: gàn chuán lín liè, gē chuī xuān tián rán xī yóu zhě yì bù zài lóng zhōu yě. wāng bǐ bù xiù fēng shī yún nuǎn rì hōng yún jǐng wù xīn, yī xiāng bìn yǐng yàng fāng jīn. shào nián qǐ shàn péng chuāng xià, bù kàn lóng zhōu zhǐ kàn rén. yòu, yè wǔ yún: bàn guī míng yuè yìn chuāng shā, jiǔ xǐng xiāng sī gèng jué shē. kān xiào xī fēng wú lài shén, chuī rén cán mèng luò shuí jiā? xiù fēng, wù zhōu rén, shēng zhǎng háng zhōu, jiā sù ráo yù, mù gù ā yīng xú liáng fū zhī wèi rén, ài jiāo míng shì, shǎo jí yǔ wú xiāng háng lì zhū gōng jiāo wǎng. wǎn kè běn cháo guī xiù shī yī bǎi juǎn. zhào yún sōng zèng shī yún: lùn jiāo jí jiàn zhū qián bèi, kè jí néng chuán zhòng měi rén.
端陽水嬉,姑蘇最盛:干船鱗列,歌吹喧闐;然嬉遊者意不在龍舟也。汪比部秀峰詩云;「暖日烘雲景物新,衣香鬢影漾芳津。少年綺扇篷窗下,不看龍舟只看人。」又,《夜午》云:「半規明月印窗紗,酒醒鄉思更覺賒。堪笑西風無賴甚,吹人殘夢落誰家?」秀峰,婺州人,生長杭州,家素饒裕,慕顧阿瑛、徐良夫之為人,愛交名士,少即與吾鄉杭、厲諸公交往。晚刻本朝《閨秀詩》一百卷。趙雲松贈詩云:「論交及見諸前輩,刻集能傳眾美人。」
sì shí sān
四十三
rén zǐ chūn, yú zài xī hú, xú jǐn ān dà yún yǐ shī lái yè. yǒu jiā jù yún: yàn yǔ zhǐ yīn xún jiù lěi, yīng tí què wèi bié chūn fēng. zì néng miǎn sú fāng zhī lè, zǒng bù guān xīn biàn shì xiān. shì jiān yì yǒu xián yú wǒ, jiāng shàng qīng yún shuǐ shàng ōu. jù kě ài yě. yòu yǒu chén chūn xū chǎng míng fǔ, sòng qí bǎo shí hú lóu yǔ míng tài shǒu yè yǐn yún: huà lóu yǎo tiǎo jìng bō qīng, liáng huì wú duō chèn wǎn qíng. běi hǎi yǒu róng tiān xià liàng, xī hú duān wèi wǒ cáo shēng. méi huā xiāng fàn bēi zhōng jiǔ, yáng liǔ sī qiān zuì lǐ qíng. yǐn bà bù xū shāo zhú zhào, juǎn lián chūn yuè wàn shān míng.
壬子春,余在西湖,徐謹庵大耘以詩來謁。有佳句云:「燕語只因尋舊壘,鶯啼卻為別春風。」「自能免俗方知樂,總不關心便是仙。」「世間亦有閒於我,江上輕雲水上鷗。」俱可愛也。又有陳春噓昶明府,誦其《寶石湖樓與明太守夜飲》云:「畫樓窈窕鏡波清,良會無多趁晚晴。北海有容天下量,西湖端為我曹生。梅花香泛杯中酒,楊柳絲牽醉里情。飲罷不須燒燭照,捲簾春月萬山明。」
sì shí sì
四十四
jìn dé è yún tíng mǐn shǒu háng zhōu xiū xiē xī hú shī, shǒu chàng yún: xiū xiē sān chūn hǎo, fēng huā èr yuè tiān. huáng táng wú dǐ shì, bái fà yǒu zhū xián. bǐ zhuó xī hú shuǐ, huā yáo jiù lǐng yān. fēng guāng zhēng wǎng shì, bù jiǎn yǒng hé nián. yī shí zuò zhě rú yún. sì shí nián lái, fēng liú xiē jué. jīn nián, yú zài hú lóu, zhāo nǚ dì zǐ qī rén zuò shī huì. tài shǒu míng xī zhé xiān shēng bǎo cóng qīng bō mén dǎ jiǎng jiàn fǎng, yǔ zhū nǚ shì chá huà liáng jiǔ zhī shì dà jiā guī xiù, yǔ gōng jiē yǒu shì yì, nǎi liú suǒ zuò bō lí huà chuán xiù rù zhū lián, wèi qún nǚ yóu shān zhī yòng. ér dú zì qí mǎ hái yá. shǎo qǐng, qiǎn rén sòng huá yán èr xí yù rú yì qī zhī, jí zhǐ bǐ xiāng zhū děng wù, fēn zèng xiāng guī wèi rùn bǐ. yī shí shēn shì yàn chuán yùn shì, yǐ wèi xī rì yún tíng tài shǒu suǒ wèi yǒu yě. wāng jiè yuán rùn zhī fū rén pān sù xīn fù pái lǜ sān shí yùn, qí yuē: yù huà tiān tāi shèng, xī hú zhé jiǎn máng. chuán jīng lái xiù gǔ, shè zhàng zhǐ shān zhuāng. yún mǔ xiān shēng zuò, jīn chāi dì zǐ xíng. cí zōng xīn rǎn hàn, jùn bó yuǎn yí kuāng. bái bì guāng rú xǔ, hóng qún lǐ wèi jiāng. tiān dāng tóng yè rùn, rùn sì yuè. rén qǐ zhú lín kuáng? lái zhě qī rén. huà fǎng bō lí qiàn, qīng zān fěi cuì zhuāng. xiāo yáo gū yǔ wài, róng yǔ duàn qiáo páng. sòng bié píng yuán yuè, cuī guī dài xī yáng. qiān qiū chuán yùn shì, jiā huà zài qián táng. sūn niè shǐ nǚ yún fèng, yì yǒu xī zhī xū zuǒ tuī qián bèi, pō lǎo liú chuán fàn xī huī zhī jù. tài shǒu yǒu shí èr jīn chāi, néng qín zhě míng wù tóng, néng shī zhě míng xiù xiāng, zuì xiǎo zhě míng yuè xīn: huì qián yī rì, jiē zhí zhì yú mén.
近得鄂筠亭敏守杭州《修楔西湖詩》,首唱云:「修楔三春好,風花二月天。黃堂無底事,白髮有諸賢。筆濯西湖水,花搖鷲嶺煙。風光征往事,不減永和年。」一時作者如雲。四十年來,風流歇絕。今年,余在湖樓,招女弟子七人作詩會。太守明希哲先生保從清波門打槳見訪,與諸女士茶話良久;知是大家閨秀,與公皆有世誼,乃留所坐玻璃畫船、繡褥珠簾,為群女游山之用。而獨自騎馬還衙。少頃,遣人送華筵二席、玉如意七枝,及紙筆香珠等物,分贈香閨為潤筆。一時紳士艷傳韻事,以為昔日筠亭太守所未有也。汪解元潤之夫人潘素心賦排律三十韻,其曰:「欲話天台勝,西湖折簡忙。傳經來繡谷,設帳指山莊。雲母先生座,金釵弟子行。詞宗新染翰,郡伯遠貽筐。白璧光如許,紅裙禮未將。天當桐葉閏,閏四月。人豈竹林狂?來者七人。畫舫玻璃嵌,輕簪翡翠妝。逍遙孤嶼外,容與斷橋旁。送別憑圓月,催歸帶夕陽。千秋傳韻事,佳話在錢塘。」孫臬使女雲鳳,亦有「羲之虛左推前輩,坡老留船泛夕暉」之句。太守有十二金釵,能琴者名悟桐,能詩者名袖香,最小者名月心:會前一日,皆執贄余門。
sì shí wǔ
四十五
pān shí zhōu míng fǔ, sù xīn nǚ zǐ zhī fù yě, zuò guān yǒu huì zhèng, shī yì qīng yì. zhāi qí shì jū yún: rén shēng chūn shè sàn, yuè sè yè háng kāi. zhèn yuǎn yún: tóu chán bái bù miáo rén yǔ, mǎ tà huáng huā shǐ zhě lái. guì yáng yún: shí wǔ dòng mán yī ā huà, bā qiān lǐ lù zhào shē xiāng. wú shān yún: jiāng shàng fēng fān hú shàng jiǔ, zǒng shū gāo dǐng zuò guān rén.
潘石舟明府,素心女子之父也,作官有惠政,詩亦清逸。摘其《市居》云:「人聲春社散,月色夜航開。」《鎮遠》云:「頭纏白布苗人語,馬踏黃花使者來。」《貴陽》云:「十五洞蠻依阿畫,八千里路召奢香。」《吳山》云:「江上風帆湖上酒,總輸高頂坐觀人。」
sì shí liù
四十六
wú xià nǚ zǐ gé xiù yīng, zì yù zhēn, qín dàn yuán ào zhī péng shì, mǔ mèng tūn méi huā ér shēng, yòu shí yǒu lǎo ní jiàn ér jīng, yuē: cǐ qīng xuán gōng dào zhēn nǚ yě. quàn qí chū jiā, fù mǔ bù xǔ. jí zhǎng, shì qín xiù cái, èr nián ér zú, nián cái shí jiǔ. qín wèi kè qí dàn yún lóu shī. chūn yè yún: bì luó shān zǐ qiè yú hán, huā xiàng xián jiē dài yuè kàn. wǒ yǔ cháng é yuán yuē dìng, bù jiào gū fù hǎo lán gàn. yòu yǒu jù yuē: rén jiān jǐn shì mái yōu dì, chú què péng lái mò jì shēn. wèi qí cí, qí chāo fán ér qù yí yě. yóu zhǎng yú cí, yǒng yáng huā jiǎn zì mù lán huā yún: liǔ mián rú xǔ, jiǎo suì chūn hún piāo pō qù. fēng yuē píng kāi, yī bàn xiāng féng zài shuǐ yá. màn tiān fēi wǔ, lián wài xié yáng zhān hū zhù. yǒng xù wú cái, gū fù dōng fēng wèi sòng lái. tīng yǔ guì diàn qiū yún: yī mèi lěng, shàng gāo lóu, fán yún zhē duàn bì shān tóu. xiǎo chuāng dú zuò tīng qiū yǔ, hé yè bā jiāo gè zì chóu.
吳下女子葛秀英,字玉貞,秦澹園鏊之篷室,母夢吞梅花而生,幼時有老尼見而驚,曰:「此青玄宮道貞女也。」勸其出家,父母不許。及長,適秦秀才,二年而卒,年才十九。秦為刻其《澹雲樓詩》。《春夜》云:「碧羅衫子怯余寒,花向閒階帶月看。我與嫦娥原約定,不教辜負好闌干。」又有句曰:「人間儘是埋憂地,除卻蓬萊莫寄身。」味其詞,其超凡而去宜也。尤長於詞,《詠楊花·減字木蘭花》云:「柳棉如許,攪碎春魂飄泊去。風約萍開,一半相逢在水涯。漫天飛舞,簾外斜陽粘忽住。詠絮無才,孤負東風為送來。」《聽雨桂殿秋》云:「衣袂冷,上高樓,繁雲遮斷碧山頭。小窗獨坐聽秋雨,荷葉芭蕉各自愁。」
sì shí qī
四十七
yán jiàn táng xī yuán yǒu bǎi měi xīn yǒng tú, shào wú yàng fān yì yǒu lì dài gōng wéi zá yǒng tú, jiē qǐ yú wèi xù. yú shuāi lǎo cái jǐn, zuò sàn pián liǎng tǐ wén yǐ yīng zhī. lù juǎn zhōng shī zhī yǒu yì qù zhě. zǒng tí, zé lǚ yàn zhāo yún: pīng tíng yù mào shì yé fēi, jué dài fēng zī jiàn yì xī. wǒ yù hū lái tán wǎng shì, chūn fēng jǐn huà cǎi yún fēi. sūn fāng jǐn yún: tiān shēng jiā lì jǐn kān chuán, yí chòu liú fāng běn jiào rán. màn shuō zhēn yín biān shī cì, xīn tái yóu liè bǎi zhōu qián. fēn tí, zé jiàn táng tí chǔ lián xiāng yún gāo juǎn xiāng lián chū yàn zhuāng, bù guān huā qì zì wén xiāng. dié fēng yě sì chán tóu kè, luàn zhú yóu zōng shàng xià kuáng. xuē yáo yīng yún: yī zhuó lóng xiāo wěn chēng shēn, fēng luán yín zuò mǎn táng chūn. kě zhī qiáo cuì xī qín dào, céng yǒu dāng shí wò shǒu rén? wú yàng tí qǐ mǔ yún: hòu yě huān gē xiè wèi huáng, bā nián sān guò gǎn tái sāng. gōng yān yù huàn táng yú jú, shēng de jiā ér sì xià wáng. dá jǐ yún: bǎi chǐ xuán tái dì chǒng xīn, pìn jī mò màn yuàn sī chén. gōng zhōng yě ài gē yīng mù, céng xǔ yí shēng jìn měi rén. yòu, yǒng zhū xī zhēn yún: xiù zhōng kōng yǒu shēng huā bǐ, jiā ǒu cháng xī yuàn ǒu duō. yǒng lǔ zhòng zi yún: tǎng jiào zhǎng shàng wén dōu yǒu, shì shàng yīng wú wù jià rén. yòng yì jiē fān kōng chū xīn. yòu, yǒng qí jiāng yún: bó yè quán kāi yī zuì zhōng, měi rén shā qiè qiǎn yīng xióng. rú hé jǐn yà yíng kuí fǎn, bù jiàn qí jiāng rù jìn gōng? yú cháng yí jìn wén bù yíng qí jiāng, yóu hàn gāo zhī bù fēng jì xìn yě. kǒng jiāng jìng xiān wáng, xìn huò wú zi yé? jiàn táng guān yán dà shǐ, gài yǐn yú xià wèi zhě yě. yǔ wáng shēng tiān jīn fēn zhōu yún: shēng jiù xīn tóng yī yè zhōu, wèi yáng wǎng shì jì yōu yōu. xiǎng yīn zài dé lí qíng zhòng, gù shǐ fēn kāi liǎng chù chóu. shān táng yì yún: zhú wū yè dēng qīng, shān chuāng qiū yuè bái. yì fū duō gù rén, xiào rèn céng lái kè.
顏鑒堂希源有《百美新詠圖》,邵無恙帆亦有《歷代宮闈雜詠圖》,皆乞余為序。余衰老才盡,作散駢兩體文以應之。錄卷中詩之有意趣者。總題,則《呂燕昭》云:「娉婷玉貌是耶非,絕代風姿見亦稀。我欲呼來談往事,春風盡化彩雲飛。」《孫方僅》云:「天生佳麗盡堪傳,遺臭流芳本較然。漫說貞淫編失次,《新台》猶列《柏舟》前。」分題,則鑒堂題《楚蓮香》雲;「高卷湘簾出艷妝,不關花氣自聞香。蝶蜂也似纏頭客,亂逐遊蹤上下狂。」《薛瑤英》云:「衣着龍綃穩稱身,風鸞吟作滿堂春。可知憔悴西秦道,曾有當時握手人?」無恙題《啟母》云:「候野歡歌謝未遑,八年三過感台桑。宮閹欲換唐虞局,生得佳兒嗣夏王。」《妲己》云:「百尺璇台帝寵新,牝雞莫漫怨司晨。宮中也愛歌《櫻木》,曾許宜生進美人。」又,詠《朱希真》云:「袖中空有生花筆,嘉偶常稀怨偶多。」詠《魯仲子》云:「倘教掌上文都有,世上應無誤嫁人。」用意皆翻空出新。又,詠《齊姜》云:「伯業全開一醉中,美人殺妾遣英雄。如何盡迓嬴隗返,不見齊姜入晉宮?」余嘗疑晉文不迎齊姜,猶漢高之不封紀信也。恐姜竟先亡,信或無子耶?鑒堂官鹽大使,蓋隱於下位者也。《與王甥天津分舟》云:「甥舅欣同一葉舟,渭陽往事記悠悠。想因載得離情重,故使分開兩處愁。」《山塘驛》云:「竹屋夜燈青,山窗秋月白。驛夫多故人,笑認曾來客。」
sì shí bā
四十八
nǚ dì zǐ jīn xiān xiān bìng qǐ shī yún: bì wú yí yǐng shàng lín fēi, xī yuàn wú rén xiǎo rì wēi. bìng qǐ míng xiāng wén bù dé, huā jiān xiǎo lì dāng xūn yī.
女弟子金纖纖《病起》詩云:「碧梧移影上林扉,西院無人曉日微。病起名香聞不得,花間小立當熏衣。」
sì shí jiǔ
四十九
zhǐ táng tài shǐ xié fū rén jí nǚ gōng zǐ, sǎo wài jiù lǐ hè fēng zhōng chéng zhī mù. wǔ lǜ hòu sì jù yuē: nǚ xiǎo suí niáng bài, yé yán yào rǔ wén. shēng qián duō zhuó wǒ, mò bǎ jiǔ jiāo fén. wàng yǔ yún xiǎo bàng xiá chuāng dù qǐ cháo, yè qiān yuè huǎng hòu qīng xiāo. wú duān tīng dé xiāo xiāo xiǎng, què shì tóng huā mǎn yuàn piāo. cǐ èr shī, jīng xǔ duō shī liú kàn guò, hū ér bù qǔ. yú dú shǒu lù zhī, qǔ qí zhēn ér yǒu wèi.
芷塘太史攜夫人及女公子,掃外舅李鶴峰中丞之墓。五律後四句曰:「女小隨娘拜,爺言要汝聞。生前多酌我,莫把酒澆墳。」《望雨》雲;「曉傍霞窗度綺朝,夜搴月幌候清宵。無端聽得蕭蕭響,卻是桐花滿院飄。」此二詩,經許多詩流看過,忽而不取。余獨手錄之,取其真而有味。
wǔ shí
五十
hóng zhì cún zài shǐ guǎn, dé yī shī rén, bì tōng shū xiāng gào. jīn chūn, shèng chēng shǔ zhōng hàn lín zhāng chuán shān wèn táo zhī cái, fǎng qīng tián èr guǐ shī, zuò liǎng shēng xíng sòng zhāng hái shǔ, yún: yī shēng jū fāng nán, yī shēng zhù fāng běi. chē shēng mǎ shēng bù dé tíng, shí lǐ lù zhōng cháng ruò zhī. wǒ mǎ jiàn jūn mǎ, míng shēng yī hé gāo. jūn tóng yǔ wǒ tóng, wàng zhuó shǒu jí zhāo. wǒ lái shí duō zǐ lái shǎo, mǎ xì sì mén tóng zuì dào. qīng tiān rú mó xuán bù xiū, zuì lǐ yǒu shí lái yā tóu. xīn chī zhí yù zǒu tiān wài, xià kàn rì yuè fāng kāi móu. cháo gū sān shēng mù yíng dòu, xī jǐn dōng xī liǎng fāng jiǔ. cháo yī diǎn jǐn bǎi bù yōu, shàng yǒu shēn shàng qīng gāo qiú. yī shēng huáng rán kāi xiào kǒu, nà zhe jiǔ qián jiē shàng zǒu? yī shēng wú liáo xiǎng gèng qí, jiǔ jǐn fú shì lú biān ní. yǒu shí hū xià chuáng, yǒu shí hū chū mén. rén lái xuě lǐ yī jǐn bái, yí shì sòng jiǔ chái sāng rén. mù tiān xí dì yuán wú ài, shí wàn rén zhōng liǎng rén zuì zuì zhōng fēn shǒu yì bù cí, lèi duò huáng gōng jiǔ lú nèi. jūn bù jiàn: zhǎng ān mò fù qīng jiǔ rén, jiǔ rén fù lǐ ráo jīng lún. róng qīng bǎi bèi děng xián shì, làn zuì shàng fù xū yáng chūn. yī piān wǒ zuò men lín xíng qū, mǎ dài lí shēng tóng yù kū. cóng cǐ zhǎng ān shǎo yī shēng, jiǔ xīng zhǐ zhào nán tóu wū. chuán shān dá yún: dú jūn liǎng shēng xíng, tì xiào yī shí zuò. hēi yè guān mén dú bù xiū, dǎ chuāng qí guǐ zhēng lái jué. huái shī jí zǒu xīn máng rán, yuǎn dēng yún zhàn rú dēng tiān. rén yán bǐ shàng jí wú shàng, cáng shī kě yǐ jīng qiān nián. mò jīng guǐ duó shī, wǒ wèi gōng ā hù. qiě fù lì sī xū, hé cǐ hǎo shī qù. shì shí xià jiè dōng yǐ cán, fēng kuáng xuě nüè tiān màn màn. yī shēng qiān yī chóu yù jué, yī shēng hé shī ǒu chū xuè. chéng nán wàn liǔ tū wú zhī, tiān zhào jiǔ xīng wǎn lí bié. zhòng dú liǎng shēng xíng, rú jiàn liǎng shēng qíng. jù jù ruò wú yǔ, dà tòng nán wèi gēng. piān rán yī yuè rù bēi dǐ, rào dì wàn rén hū bù qǐ. shuāng dīng liǎng lù piān tóng shí, wàn gǔ shēng míng jīn rì shǐ. jiǔ xīng bào yuè lái, zhì rù liǎng shēng bēi. liǎng shēng jīng qǐ zāo qiū tái, huān hū hōng zuò lóng dōng léi. hū wén mén wài zhēng mǎ yǔ, liǎng tóng qì xià fēn rú yǔ. mǎ shēng gāo lǎng tóng shēng dī, shì sù liǎng shēng lí bié kǔ. yī shēng wén zhī bēi, yī shēng wén zhī xǐ. liǎng shēng bēi xǐ rén bù zhī, tiān wài fú yún dì zhōng shuǐ. jūn bù jiàn: kāi tiān pán gǔ shì, qí qíng zuì kě lián. jiǔ zhōu mǎng mǎng wú rén yān, dú zuò dú xíng yī wàn nián. yòu bù jiàn: shàng dì shēng píng yì gū jì, jǔ jiǔ zhāo rén rén bù dé. jiǔ tiān fèi jǐn bǎi shén móu, jǐn duó táng cháo yī zhǎng jí. liǎng shēng bǎ zhǎn tóng xuān méi, jū rán rì rì xiāng zhuī suí. yī shēng ǒu sòng yī shēng qù, lín qí hé bì tūn shēng bēi? wǒ mǎ mò lián jūn mǎ dú, jūn tóng mò xiàng wǒ tóng kū. yún tiān wàn lǐ hǎo lián yín, gòng bǎ zhǎng kōng dāng shī wū.
洪稚存在史館,得一詩人,必通書相告。今春,盛稱蜀中翰林張船山問陶之才,仿青田《二鬼詩》,作《兩生行》送張還蜀,云:「一生居坊南,一生住坊北。車聲馬聲不得停,十里路中常若織。我馬見君馬,鳴聲一何高。君僮與我僮,望着手即招。我來時多子來少,馬系寺門僮醉倒。青天如磨旋不休,醉里有時來壓頭。心痴直欲走天外,下瞰日月方開眸。朝沽三升暮盈斗,吸盡東西兩坊酒。朝衣典盡百不憂,尚有身上青羔裘。一生皇然開笑口,那着酒錢街上走?一生無聊想更奇,酒盡伏舐壚邊泥。有時忽下床,有時忽出門。人來雪裡衣盡白,疑是送酒柴桑人。幕天席地原無礙,十萬人中兩人醉;醉中分手亦不辭,淚墮黃公酒壚內。君不見:長安莫復輕酒人,酒人腹里饒經綸。容卿百輩等閒事,爛醉尚復噓《陽春》。一篇我作們臨行曲》,馬帶離聲僮欲哭。從此長安少一生,酒星只照南頭屋。」船山答云:「讀君《兩生行》,涕笑一時作。黑夜關門讀不休,打窗奇鬼爭來攫。懷詩急走心茫然,遠登雲棧如登天。人言彼上即吾上,藏詩可以經千年。莫驚鬼奪詩,我為公呵護。且復立斯須,和此好詩去。是時下界冬已殘,風狂雪虐天漫漫。一生牽衣愁欲絕,一生和詩嘔出血。城南萬柳禿無枝,天詔酒星綰離別。重讀《兩生行》,如見兩生情。句句若吾語,大痛難為賡。翩然一躍入杯底,繞地萬人呼不起。雙丁兩陸偏同時,萬古聲名今日始。酒星抱月來,擲入兩生杯。兩生驚起糟丘台,歡呼轟作隆冬雷。忽聞門外征馬語,兩僮泣下紛如雨。馬聲高朗童聲低,似訴兩生離別苦。一生聞之悲,一生聞之喜。兩生悲喜人不知,天外浮雲地中水。君不見:開天盤古氏,其情最可憐。九州莽莽無人煙,獨坐獨行一萬年。又不見:上帝生平亦孤寂,舉酒招人人不得。九天費盡百神謀,僅奪唐朝一長吉。兩生把盞同軒眉,居然日日相追隨。一生偶送一生去,臨歧何必吞聲悲?我馬莫憐君馬獨,君僮莫向我僮哭。雲天萬里好聯吟,共把長空當詩屋。」
wǔ shí yī
五十一
guī xiù jīn duì shī, yǐ cǎi rù shī huà yǐ. jīn yòu jì qí mǔ máo zhòng yīng gǔ shī lái, fēng gé qīng lǎo, zú jiàn yuān yuán yǒu zì. xīn qíng yún: yǔ xiē gàn lín hòu, qíng kāi èr yuè tiān. duàn xiá míng jí pǔ, xīn lǜ shàng píng tián. yě shuǐ shī xī àn, yuǎn shān héng mù yān. hū wén gāo gé wài, jǐ shù yǐ míng chán. yòu, chūn shēn yún: shān chuāng cán mèng pò, mǎn shù luò huā piāo.
閨秀金兌詩,已采入《詩話》矣。今又寄其母毛仲瑛谷詩來,風格清老,足見淵源有自。《新晴》云:「雨歇干林後,晴開二月天。斷霞明極浦,新綠上平田。野水失溪岸,遠山橫暮煙。忽聞高閣外,幾樹已鳴蟬。」又,《春深》云:「山窗殘夢破,滿樹落花飄。」
wǔ shí èr
五十二
yú yǔ wú mén jiǎng yuán kuí jìn shì wèi jǐ wèi tóng nián. jiā yè shén fù, ér zhōng dào líng luò. qí zi shēng jí, rén yóu xiāo sǎ, zhǎng yú tián cí. yú dào sū zhōu, bì zhǔ qí jiā. qí dì sān nǚ yóu hái yě. hòu sān shí nián, zú zhí sūn hóng kuí jì qí shī lái, dú zhī, bù kuì xiè jiā fēng wèi. luò huā yún chūn mèng wú píng lěng xī yáng, wàn huā piāo luò zuì kān shāng. mǎ wéi pō yuǎn kōng chuí lèi, jīn gǔ lóu gāo wǎng duàn cháng. chuī qù wèi néng wàng gù tài, fēi lái yóu zì dài yú xiāng. dōng huáng zǎo qù qiān huá jǐn, fēng dié tú láo guò fěn qiáng. jì lán rú zǐ yún: shuǐ guó zhòng yáng jìn, cāng liáng yuàn yǔ kōng. qiān lín piāo luò yè, yī yàn xià xī fēng. niàn yuǎn shū nán jì, dēng gāo mù yì qióng. yáo sī gù yuán jú, xiāng mǎn xiǎo lóu dōng. sòng mèi diào mài huā shēng yún: shèng dé jǐ duō chūn, shí èr shí chén. mǎn tíng fēi xù sǎn huā yīn. tiān zhèn chán chán lián wài yǔ, shēn yuàn huáng hūn. dú zuò yǎn zhòng mén, chóu dào fāng zūn, biàn wú lí bié yě xiāo hún. míng rì nà kān nán pǔ qù, yòu sòng xíng rén.
余與吳門蔣元葵進士為己未同年。家業甚富,而中道零落。其子升吉,人尤瀟灑,長於填詞。余到蘇州,必主其家。其第三女猶孩也。後三十年,族侄孫鴻魁寄其詩來,讀之,不愧謝家風味。《落花》雲;「春夢無憑冷夕陽,萬花飄落最堪傷。馬嵬坡遠空垂淚,金谷樓高枉斷腸。吹去未能忘故態,飛來猶自帶餘香。東皇早去鉛華盡,蜂蝶徒勞過粉牆。」《寄蘭如姊》云:「水國重陽近,蒼涼院宇空。千林飄落葉,一雁下西風。念遠書難寄,登高目易窮。遙思故園菊,香滿小樓東。」《送妹》調《賣花聲》云:「剩得幾多春,十二時辰。滿庭飛絮糝花茵。添陣潺潺簾外雨,深院黃昏。獨坐掩重門,愁倒芳樽,便無離別也銷魂。明日那堪南浦去,又送行人。」
wǔ shí sān
五十三
wù xū zhòng chūn, xī líng nǚ zǐ xiǎo qīng tóng mèi yòu qīng jiāng zhī chǔ, zài yù wǎn jiāng, pō dà guān tíng xià. xiǎo qīng dēng tíng fù shī yòu qīng bìng, bù kè xié, yǐ zhěn ér hé, lù gǎo yú tíng bì. zhì jīn shí yú nián, bù zhī hé jiā guī xiù. xiǎo qīng yún: rù chǔ cái féng cǐ zhuàng guān, chūn yún shù miǎo jiàn zhū lán. kōng tíng tí niǎo shān huā zǎo, gǔ diàn wú rén mù yǔ hán. zhèng kǔ fú jiā diào xiāng shuǐ, nà néng fēn lèi jì zhǎng ān? shí xiōng guān guān zhōng. xiǎo qiáo kuàng fù chóu yī zhěn, měi dào dēng lín fàng yǎn nán. yòu qīng yún: wǎn pō péng lái jiāng shàng hán, gāo tíng yān shù yǔ chū cán. jīn zhāo wàn hè yún zhōng jiàn, zuó rì gū zhōu tiān jì kàn. xiǎo bìng zhī lí kōng chàng wàng, hé shí fēng yuè yǐ lán gàn? piàn fān xī qù chóng huí shǒu, jì yǔ qīng shān xìng wèi lán. lǔ xīng cūn guò ér hé yún: kōng tíng yóu lǎn xún cháng shì, bù yì xiāng guī yǒu èr nán.
戊戌仲春,西泠女子小卿同妹右卿將之楚,再遇皖江,泊大觀亭下。小卿登亭賦詩;右卿病,不克偕,倚枕而和,錄稿於亭壁。至今十餘年,不知何家閨秀。小卿云:「入楚才逢此壯觀,春雲樹杪見朱欄。空亭啼鳥山花早,古殿無人暮雨寒。正苦浮家吊湘水,那能分淚寄長安?時兄官關中。小喬況復愁欹枕,每到登臨放眼難。』』右卿云:「晚泊蓬萊江上寒,高亭煙樹雨初殘。今朝萬壑雲中見,昨日孤舟天際看。小病支離空悵望,何時風月倚闌干?片帆西去重回首,寄語青山興未闌。」魯星村過而和云:「空亭遊覽尋常事,不意香閨有二難。」
wǔ shí sì
五十四
hú xiǎo xiá zhě, huì jī nǚ zǐ, míng yún yīng, jià zhào lián chéng. fū fù néng shī. jiè bì yún: bǎo yā zhuàn yān xiāo, hū nú lǐ chá jù. ní yǐn rén wèi guī, zhèn zhèn shā chuāng yǔ. èr shí zì zhōng, shēn qíng wú xiàn. mò hòu, zhào láng fǎng yuán xiāng zá yì shī yún: gū dēng pò bì zhào huáng hūn, bái yǔ xiāo xiāo rǎo mèng hún. yì dé yè shēn tóng yǐ kǎn, huā shāo yī niān shàng liú hén.
胡小霞者,會稽女子,名雲英,嫁趙連城。夫婦能詩。《誡婢》云:「寶鴨篆煙消,呼奴理茶具。泥飲人未歸,陣陣紗窗雨。」二十字中,深情無限。歿後,趙郎仿元相《雜憶》詩云:「孤燈破壁照黃昏,白雨瀟瀟擾夢魂。憶得夜深同倚檻,花梢一拈尚留痕。」
wǔ shí wǔ
五十五
yú shǎo shí yóu wú shān, jiàn dào shì cái bā jiǔ suì, jù àn shàng, yǔ wǔ liù shí wēng xià qí, zhé shèng. xīn guài ér wèn zhī. huò yuē: cǐ tiān shēng cì guó shǒu yě. xìng qián, míng xuǎn, zì zhòng jǔ. cǐ hòu, yú guān jīng shī, yǔ dào shì bié liù shí yú nián yǐ. jīn nián yóu wú shān, dào shì yì bái fà cāng cāng, chū shī jiàn shì. jì zhāng chù shì yún wén shuō xiān shēng fù guō jū, xiǎo qiáo qū xiàng lù hé rú? dào huā xiè dà kè cháng mǎn, zhú yè jiǔ xiāng shī yǒu yú. jiǔ yuè shān zhōng qiū shuǐ luò, sān nián hǎi shàng yàn shēng shū. zhī jūn zì shì shén xiān yì, hé rì lái kàn yù jú shū? yǒu chén dào shì míng zhēn lián zhě, lái fǎng zhī, zèng jù yún: huā yǐng bù chóu shuāng lǚ pò, jiāng guāng dōu bèi yī chuāng shōu. yǒng qí yún: shǐ jiāo yóu liǎng lì, jì jiē bù jù shēng. yú wèi cǐ èr dào rén jù shàn yì, yòu gōng shī, yì qí.
余少時游吳山,見道士才八九歲,踞案上,與五六十翁下棋,輒勝。心怪而問之。或曰:「此天生次國手也。」姓錢,名選,字仲舉。此後,余官京師,與道士別六十餘年矣。今年游吳山,道士亦白髮蒼蒼,出詩見示。《寄張處士》雲;「聞說先生負郭居,小橋曲巷路何如?稻花蟹大客常滿,竹葉酒香詩有餘。九月山中秋水落,三年海上雁聲疏。知君自是神仙裔,何日來看玉局書?」有陳道士名真濂者,來訪之,贈句云:「花影不愁雙履破,江光都被一窗收。」《詠棋》云:「始交猶兩立,既接不俱生。」余謂此二道人俱善弈,又工詩,亦奇。
wǔ shí liù
五十六
xī líng shī huì, yǒu nǚ dì zǐ mǒu, guó sè yě. xiāng yán bì yù jiàn zhī, zhe jiā nú yī, suí yú jiào bù wǎng. zhí qí bìng, fèi rán ér fǎn. hòu xìn lái, zhāo wǒ tán shī, xiāng yán xǐ, réng yì fú gēn jiào, mào dà yǔ zǒu wǔ lǐ xǔ, zhí qí jiā zuò shàng yǒu shí xiāng yán zhě, xiāng yán wàng jiàn dà jīng bēn hái, yī fú jǐn shī, shēn xiàn kǎn gōng. nǎi fù shī zì cháo yún: tīng shuō líng bō yǒu luò shén, sī liang dí miàn huàn zhēn zhēn. shuí zhī liǎng cì chéng xū wǎng, shǐ xìn sān wáng shǎo sù yīn. hóng fěn dé zhī yīng xiào wǒ, qīng yī zhuó jǐn bù rú rén. xiāng wáng nà yǒu yáng tái mèng, kōng rě wū shān yǔ yī shēn.
西泠詩會,有女弟子某,國色也。香岩必欲見之,着家奴衣,隨余轎步往。值其病,廢然而返。後信來,招我談詩,香岩喜,仍易服跟轎,冒大雨走五里許,值其家座上有識香岩者,香岩望見大驚奔還,衣服盡濕,身陷坎宮。乃賦詩自嘲云:「聽說凌波有洛神,思量覿面喚真真。誰知兩次成虛往,始信三王少夙因。紅粉得知應笑我,青衣着盡不如人。襄王那有陽台夢,空惹巫山雨一身。」
wǔ shí qī
五十七
yú bǐng chén rù dōu, yóu jí jiàn zhōng zhōu shǎo sī nóng lǚ gōng yào céng, zhǎng rán hè lì, wàng ér zhī wèi zhèng rén. hòu wǔ shí yú nián, gōng céng sūn zhòng dǔ lái zǎi shàng yuán wèi jǐ, qí shū shù cūn yì cóng jiè xiū lái, yǔ yú jiāo hǎo. yǐ cǎi qí shī rù shī huà yǐ. jìn yòu dé zhòng dǔ dēng jīn shān yún: shān zì zhōng yāng chū, jiāng cóng wàn lǐ lái. qiū shēng yáng zi dù, rén shàng miào gāo tái. tiě wèng cháo shēng luò, jīn líng jì sè kāi. zhōng líng quán mò biàn, jí qǔ shì luó bēi. fàn zhōu chéng nán yún yě shuǐ jiān jiā wài, piāo rán yī fàn zhōu. bō guāng líng rì dòng, rén yǐng dài yān liú. zì dé zhuāng zhōu yì, néng xiāo sòng yù chóu. kuài tán wàng yè duǎn, zhǎng xiào rù gāo qiū. èr shǒu, jiē bù là sòng yuán yǐ hòu. qí tā jiā jù, rú: hé shù cūn yún: sān jìng yǐ huāng xū běi wàng, piàn fān wú yàng xǐ nán lái. yù zhāi jí shì yún: fén shuǐ nán lái néng dào hǎi, huá shān xī qù yù qí tiān. zhòng dǔ, míng yàn zhāo. zhòng dǔ yòu yǒu yè zuò yún: qiū rù mù tiān bì, yī zhān bái lù lěng. bù zhī shān yuè gāo, xiān jiàn wú tóng yǐng. bǐ yì gāo chāo, yǒu líng yáng guà jiǎo zhī yì.
余丙辰入都,猶及見中州少司農呂公耀曾,長髯鶴立,望而知為正人。後五十餘年,公曾孫仲篤來宰上元;未幾,其叔樹村亦從介休來,與余交好。已采其詩入《詩話》矣。近又得仲篤《登金山》云:「山自中央出,江從萬里來。秋生揚子渡,人上妙高台。鐵瓮潮聲落,金陵霽色開。中泠泉莫辨,汲取試螺杯。」《泛舟城南》雲;「野水蒹葭外,飄然一泛舟。波光凌日動,人影帶煙流。自得莊周意,能消宋玉愁。快談忘夜短,長嘯入高秋。」二首,皆不落宋、元以後。其他佳句,如:《和樹村》云:「三徑已荒虛北望,片帆無恙喜南來。」《寓齋即事》云:「汾水南來能到海,華山西去欲齊天。」仲篤,名燕昭。仲篤又有《夜坐》云:「秋入暮天碧,衣沾白露冷。不知山月高,先見梧桐影。」筆意高超,有「羚羊掛角」之意。
wǔ shí bā
五十八
ēn yuàn èr zì, shèng rén bù huì. gù yuē: yǐ zhí bào yuàn, yǐ dé bào dé. shì yuàn wèi cháng bù bào yě. hàn gài xūn yuàn sū zhèng hé, hòu sū shòu wū, xūn jiù zhī, sū yīn cǐ lái xiè. xūn jù bù jiàn, yuē: wǒ wèi guó jiā, fēi wèi jūn yě. yuàn zhī rú gù. shǐ zhèng hé yǒu dāng shā zhī zuì, xūn bì shā zhī. bù rán, rú sū mó léng liú rén guǐ, nì yuàn zhān míng, qǐ zhèng rén zāi! ǒu dú qí lì chuān fāng bó tí lú xiāng cuó měi rén bǎo jiàn tú yī jué, bù jué xīn huā nù kāi. shī yún: měi rén rú yù jiàn rú hóng, píng děng xiāng kàn lǐ yì tóng. bǐ shàng méi hén dāo shàng xuè, yòng lái bù cuò shì yīng xióng.
「恩怨」二字,聖人不諱。故曰:「以直報怨,以德報德。」是怨未嘗不報也。漢蓋勛怨蘇正和,後蘇受誣,勛救之,蘇因此來謝。勛拒不見,曰:「我為國家,非為君也。」怨之如故。使正和有當殺之罪,勛必殺之。不然,如蘇模稜劉仁軌,匿怨沾名,豈正人哉!偶讀奇麗川方伯題盧湘鹺《美人寶劍圖》一絕,不覺心花怒開。詩云:「美人如玉劍如虹,平等相看理亦同。筆上眉痕刀上血,用來不錯是英雄。」
wǔ shí jiǔ
五十九
fán dì bì xū qīn lì, fāng zhī shū shǐ zhī é. xiāng chuán: yǔ wáng gǒu lǒu bēi zài héng yuè zhě wèi zhēn. yú jiǎ chén shí yuè, qīn zhì héng shān zhī diān, jiàn shān yǒu cū shí yī kuài, zhǎng sì chǐ xǔ, zhuàn kè cǐ wén, bìng fēi bēi yě qiě yǒu fǔ záo xīn hén, zhuǎn bù rú shān xià lǐ yōng suǒ shū yuè lù sì bēi zhī gǔ. lǐ bēi suī duàn, bèi yǒu yōng bá yǔ bǎi yú zì, rú tíng qián wú sòng, táng shàng yǒu qín zhī jù, jí gǔ yǎ. bèi míng rén yǐ chǒu liè xíng shū, chàn juān qí shàng, shū kě è yě! xiāng chuán jiāng xī nán chāng chéng huáng miào, yǒu wú wáng sūn quán tóng dǐng. yú qīn zhì dǐng xià guān zhī, nǎi hòu wǔ dài yáng shì tài hé nián mín jiān suǒ zhù, jì xìng míng ér yǐ. zì yáng wén wāi xié, fēi sūn quán suǒ zhù. guǎng yú jì zài: guǎng xī guì lín fǔ kāi yuán sì, yǒu chǔ suì liáng jīn gāng jīng bēi. yú dào sì xiāng xún, jǐn cún jiāo tǔ, zhōng yì rán yī bēi, nǎi hòu wǔ dài chǔ wáng mǎ yīn zhī dì mǎ bīn suǒ shū, fēi chǔ gōng yě. zì xiǎo kǎi, yì bù shèn gōng. yòu zài: tiān tāi shí liáng zhǎng shù shí zhàng, rén bù néng guò. yú wǎng guān, shí liáng zhǎng bù mǎn sān zhàng, kuò èr chǐ, hòu èr zhàng yǒu yú, shān dǐng pù bù sān tiáo, chōng liáng ér xià. chū xíng zhě huò wèi miǎn mù xuàn shān sēng jí yú fū guò wǎng rú fēi. qiáo wěi yǒu qián míng zhèng fēi xiǎo tóng diàn yī zuò, gāo bù mǎn qī chǐ, píng píng wú qí. shí shàng juān yún: bīng xuě sān qiān zhàng, fēng léi shí èr shí. èr yǔ shū qiè. shǎo líng shī chēng ruò yé xī, yún mén sì, bù wà qīng xié cóng cǐ shǐ. shì shì yī dà míng shèng. rén zǐ sān yuè, yú mù ér wǎng yóu, shān zài píng dì, shù fēng gāo zhàng xǔ, xī liú bù jí jìng hú. shēn huǐ wèi shǎo líng shī suǒ wù. gài shǎo líng yì xì ěr wén, bìng wèi qīn dào yě.
凡地必須親歷,方知書史之訛。相傳:禹王《岣嶁碑》在衡岳者為真。余甲辰十月,親至衡山之巔,見山有粗石一塊,長四尺許,篆刻此文,並非碑也;且有斧鑿新痕,轉不如山下李邕所書《嶽麓寺碑》之古。李碑雖斷,背有邕跋語百餘字,如「庭前無訟,堂上有琴」之句,極古雅。被明人以丑劣行書,羼鐫其上,殊可惡也!相傳;江西南昌城隍廟,有吳王孫權銅鼎。余親至鼎下觀之,乃後五代楊氏太和年民間所鑄,記姓名而已。字陽文歪斜,非孫權所鑄。《廣輿記》載:廣西桂林府開元寺,有褚遂良《金剛經碑》。余到寺相尋,僅存焦土,中屹然一碑,乃後五代楚王馬殷之弟馬賓所書,非褚公也。字小楷,亦不甚工。又載:天台石樑長數十丈,人不能過。余往觀,石樑長不滿三丈,闊二尺,厚二丈有餘,山頂瀑布三條,沖梁而下。初行者或未免目眩;山僧及輿夫過往如飛。橋尾有前明鄭妃小銅殿一座,高不滿七尺,平平無奇。石上鐫云:「冰雪三千丈,風雷十二時。」二語殊切。少陵詩稱;「若耶溪,雲門寺,布襪青鞋從此始。」似是一大名勝。壬子三月,余慕而往游,山在平地,數峰高丈許,溪流不及鏡湖。深悔為少陵詩所誤。蓋少陵亦系耳聞,並未親到也。
liù shí
六十
hé yùn shī, yǒu yīn nán ér jiàn qiǎo zhě. zhāng zhǐ yuán jū shì zài sū zhōu zuò bái táo huā shī, dì bā jù yòng jīn zì yùn. yī shí hé zhě shù shí rén, yā jīn zì wú yī jiā zhě yú yì zhī nán ér tuì. bù liào liú xiá shang hé yún liú láng qù hòu qíng huái jiǎn, bù kěn hóng zhuāng zhí dào jīn. yú kuā wèi dú jué. shǐ zuò zhě bù xìng liú, yì miào, ér kuàng qí xìng liú hū? shǐ bù yā jīn zì, kǒng fǎn wú cǐ qiǎo miào yě. gù bàn qíng xiào lián shù yǒu jù yún: huà qù dié hún zhōng dài fěn, zhòng lái rén miàn jìng xiāo hóng. yì miào.
和韻詩,有因難而見巧者。張止原居士在蘇州作《白桃花》詩,第八句用「今」字韻。一時和者數十人,押「今」字無一佳者;余亦知難而退。不料劉霞裳和雲;「劉郎去後情懷減,不肯紅妝直到今。」余夸為獨絕。使作者不姓劉,亦妙,而況其姓劉乎?使不押「今」字,恐反無此巧妙也。顧伴檠孝廉澍有句云:「化去蝶魂終帶粉,重來人面竟消紅。」亦妙。
liù shí yī
六十一
shěn qiān zhī zài jiǎng shù cún xiān shēng jiā wén yàn, zuò kè wáng xū zhōu dù xuě chuān shěn shù wēng xú bǎo guāng děng gòng qī rén. shěn yǒu jù yún: sōng lǎo gù yīng sān jìng zài, zhú shēn zhǐ hé qī xián lái. zhōng hù shān zài dōu zhōng, lì chūn hòu sān rì, yǔ hú zhì wēi zhōu yuán mù yáo niàn zī děng gòng shí rén xiǎo jí. shēn yǒu jù yún: chūn fēng lián wài gāng sān rì, jiù yǔ zūn qián qià shí rén.
沈謙之在蔣樹存先生家文宴,坐客王虛舟、杜雪川、沈腧翁、徐葆光等共七人。沈有句云:「松老固應三徑在,竹深只合七賢來。」中笏山在都中,立春後三日,與胡稚威、周元木、姚念茲等共十人小集。申有句云:「春風簾外剛三日,舊雨樽前恰十人。」
liù shí èr
六十二
jīn líng yǒu èr shī rén: yī cài zhǐ shān yuán chūn, yī yān shān nán yǐ yún. cài zhuān zhǔ fēng gé hún gǔ, yàn zhuān shàng xīn sī diāo kè: liǎng jiā bù kě piān fèi yě. yú ǒu zuò xiāo xià shí èr tí, hé zhě shén duō, ér dú shān nán shī, wèi zhī jiào jué. bǔ zhú yún: xiǎo lóu xī pàn qū lán dōng, xīn jiù láng jiān bǔ jǐ cóng? tiān xiàng qiáng tóu jiā bèi lǜ, rì cóng chuāng shàng bù jiào hóng. yǒu lín biàn rù zhēn gāo shì, zhà dào hái yī shì zuì wēng. bì jìng xīn kōng néng jiě shì, jìn mén xiān dài yī shēn fēng. cǎi lián yún ér nǚ yě zhī xiāng jiě shǔ, bù zhēng lián zi zhǐ zhēng huā. cí kè yún: jiù shì cháng é cí bù qù, zhǔ tā lái yě yào huáng hūn. néng jù jù bù tuō xiāo xià èr zì, rú cǐ gòu sī, lǐ zhǎng jí zhēn yù ǒu chū xīn tóu xuè yǐ!
金陵有二詩人:一蔡芷衫元春,一燕山南以筠。蔡專主風格渾古,燕專尚心思雕刻:兩家不可偏廢也。余偶作《消夏十二題》,和者甚多,而讀山南詩,為之叫絕。《補竹》云:「小樓西畔曲欄東,新舊琅殲補幾叢?天向牆頭加倍綠,日從窗上不教紅。有林便入真高士,乍到還欹是醉翁。畢竟心空能解事,進門先帶一身風。」《採蓮》雲;「兒女也知香解暑,不爭蓮子只爭花。」《辭客》云:「就是嫦娥辭不去,囑他來也要黃昏。」能句句不脫「消夏」二字,如此構思,李長吉真欲嘔出心頭血矣!
yī shí tóng zuò zhě: cáo yán lù cí kè yún fēi guān yǐn zhě táo míng jiǔ, wéi kǒng láng guān dài rè lái. bǎ diào yún: xiōng wú dé shī hún wàng wǒ, yǐng yǒu fú chén yī rèn tā. pù shū yún: qià xiàn pián pián rén shài fù, hǎo lóng bǐ wǒ shàn shōu cáng. jīn shào péng cí kè yún zhú jǐn xǔ kàn xiū wèn zhǔ, zuò wú jù jí zhì huī yíng. chén wén fù bǔ zhú yún: hū kàn lín wài chuāng quán yǐn, shì jué lí biān jìng zhuǎn shēn. luó chūn tíng shì xiāng yún: fēng pà bù lái yān pà chū, xiāng lián juǎn chù liǎng chóu chú. wáng guāng chéng dài yuè yún: mò guài cháng é chí chū hǎi, cóng lái pà jiàn zǎo mián rù. jù miào.
一時同作者:曹言路《辭客》雲;「非關隱者逃名久,惟恐郎官帶熱來。」《把釣》云:「胸無得失渾忘我,影有浮沉一任他。」《曝書》云:「恰羨便便人曬腹,郝隆比我善收藏。」金紹鵬《辭客》雲;「竹盡許看休問主,座毋遽集致揮蠅。」陳文富《補竹》云:「忽看林外窗全隱,似覺籬邊徑轉深。」羅春霆《試香》云:「風怕不來煙怕出,湘簾卷處兩躊躕。」王光晟《待月》云:「莫怪嫦娥遲出海,從來怕見早眠入。」俱妙。
máo qí yuán yǒng lín tiē yún: chuāng kāi nóng lǜ lǐ, zhǐ zhǎn yìng huáng shí. bǎ diào yún: wèi tān lín shuǐ qù, bù xiàn dé yú guī. táo yí yún dài yuè yún yí yǒu shù zhē lián yù juǎn, yào yíng fēng zuò tà pín yí. pù shū yún: kāi hán hū jiàn gàn hú dié, cáng zì hé nián jì dé wú? wáng kǒng xiáng dài yuè yún: sōng jìng rì xié yí tà zǎo, shuǐ tíng dēng shàng fàng lián chí. yuè shù rén yóu zhǎng yú jié jù, dài yuè yún: pái huái bù jiàn jī é miàn, shù mì qiáng gāo zuì nǎo rén. bǎ diào yún: hū jiàn shuǐ zhōng tiān yī yǐng, shǐ zhī kè dào bǎ tóu huí. bì wén yún: yíng yuán yǒu xì zhēng xiān rù, zuān cì wú gōng gèng luàn huā. hái shì qīng yíng zhī qù jiù, bù lái shuǐ zhú yě rén jiā.
毛俟園詠《臨帖》云:「窗開濃綠里,紙展硬黃時。」《把釣》云:「為貪臨水去,不羨得魚歸。」陶怡雲《待月》雲;「疑有樹遮簾預卷,要迎風坐榻頻移。」《曝書》云:「開函忽見干蝴蝶,藏自何年記得無?」王孔翔《待月》云:「松徑日斜移榻早,水亭燈上放簾遲。」岳樹仁尤長於結句,《待月》云:「徘徊不見姬娥面,樹密牆高最惱人。」《把釣》云:「忽見水中添一影,始知客到把頭回。」《避蚊》云:「營緣有隙爭先入,鑽刺無功更亂嘩。還是青蠅知去就,不來水竹野人家。」
fán xué qín zhě, xiān hé xián bì dàn xiān wēng èr yīn. shān nán yǒu jù yún: yǒu quē wèi néng chéng yǎ lè, bù xiū nà de dào xiān wēng. zhèng yù jiā xiě, yī qiǎo zhì cǐ. yòu yǒu xiāo hán jiǔ shǒu, yú lù qí xiù shǒu yún: yán hán wú shì bù cuō tuó, yǒu shǒu nán shēn huàn nài hé. fú àn shū pín jiāng kǒu jiē, yín shī mò yì qiàn rén mó. suī rán shàn wǔ qíng dōu jiǎn, wèi miǎn páng guān shì tài duō. yù zhé méi huā hái rěn jùn, kōng cóng shù xià yī pó suō. hú chuāng yún: jīng piāo xiǎo xuě shā shā xiǎng, chǒu tì hán jiā shì shì zhē. xiǎo nǚ xì jiāng zhēn cì pò, yào cóng xì lǐ xiù méi huā. pù bèi yún shài juàn zuò jǐ tóu jìn xī, shēng hán chóu bǎ miàn cháo tiān. shuāi nián zì xiào nán dān hé, méi yǐng sōng hén yā yī jiān. yú yòu shí wèi lěng, yǐ kǒu jiē shū pò, xiān shēng ā zé gāng hú yī chuāng zhǐ, xiǎo mèi yǐ zhēn cì pò zhī. shān nán shī zhēn, suǒ yǐ kě ài. zhǐ shān yǒu shǎo líng zhī fēng. yǒng gǔ dào yún: jiǔ zhé yuán tōng shǔ, qiān pán fù xiàng qín. kě lián sī lǎo mǎ, zhǎng cǐ yuàn lí rén. bīng xuě guān hé qì, fēng chén yuè lì shēn. nián nián yáng liǔ fā, yóu zì bàng qián jīn. yòu gǔ tái yún xiàng wáng kōng xì mǎ, liú biǎo dàn hū yīng. gǔ sōng yún: hè cháo zhī jǐ huàn, lóng qì yù pán kōng.
凡學琴者,先和弦必彈「仙」、「翁」二音。山南有句云:「有缺未能成雅樂,不修那得到仙翁。」正喻夾寫,一巧至此。又有《消寒》九首,余錄其《袖手》云:「嚴寒無事不蹉跎,有手難伸喚奈何。伏案書頻將口揭,吟詩墨亦倩人磨。雖然善舞情都減,未免旁觀事太多。欲折梅花還忍俊,空從樹下一婆娑。」《糊窗》云:「驚飄小雪沙沙響,丑替寒家事事遮。小女戲將針刺破,要從隙里嗅梅花。」《曝背》雲;「曬倦坐幾頭近膝,生寒愁把面朝天。衰年自笑難擔荷,梅影松痕壓一肩。」余幼時畏冷,以口揭書破,先生呵責;剛糊一窗紙,小妹以針刺破之。山南詩真,所以可愛。芷衫有少陵之風。詠《古道》云:「九折原通蜀,千盤復向秦。可憐嘶老馬,長此怨離人。冰雪關河氣,風塵閱歷身。年年楊柳發,猶自傍前津。」又《古台》雲;「項王空戲馬,劉表但呼鷹。」《古松》云:「鶴巢知幾換,龍氣欲盤空。」
liù shí sān
六十三
bǐng chén yú jiàn hóng cí rù dōu, xuān zhōu tóng zhēng shì méi huá huō zhào yí, zuì wèi jiāo hǎo. shí xiān shēng nián liù xún, ér yú cái ruò guàn. yīn xiān shēng shòu guǎn yú wén mù gōng jiā, yǐ shī xiàn gōng. méng gōng jiǎng xǔ. zhì jīn wǔ shí qī nián yǐ, shī bù xǐng jì. qí shí suǒ jiào wén mù gōng zǐ shù rén, jiē hái yě, qí dì bā zǐ móu yǒu ér míng chōng zhě, yǐ shī wén shòu yè yú yú. cái qì héng yì, cháng xián qí hóng wén wú fàn. bàn nián, cóng xīn ān guī, yǐ shī lái, xué lì dà jìn. wú hú yù shùn fēng yún: jiāng xíng yǐ sān rì, bù chí yì bù kuài. zhī wǒ jiāng tā xíng, nǎi shì shén tōng dà. yī shēng tiān lè míng bō zhōng, gāo làng xié wǒ líng zhǎng kōng. bù zhī liǎng àn shú biān chì, yī qí dào zǒu rú fēi lóng. zhōu zhǔ líng lóng shù shū mì, céng céng zhē bào rú xiāng xù. hǎo fēng shí lǐ zǎo yī yíng, zhuǎn shùn yǐ jiē jiāo bì shī. zhōng liú fǔ zhǎng tóng xiào gē, tiān gōng jīn rì cì tài duō. wǒ xiè tiān gōng cì bù lǐng, wù wǒ hǎo jǐng dāng rú hé? tí huà yún qīng fēng rú yě rén, cháng ài yōng suō lì. cāng rán cuì mǎn shēn, yún kāi yǐng yóu shī. yòu, jiā jù rú xīn zhú yě sēng yī sì dìng, mèng rú fāng cǎo rù chūn duō. shū shēng chū sì qīng yú fàn, sōng yǐng lái chuāng xìn shì cháo. jù jiā.
丙辰余薦鴻詞入都,宣州同徵士梅華豁兆頤,最為交好。時先生年六旬,而余才弱冠。因先生授館於文穆公家,以詩獻公。蒙公獎許。至今五十七年矣,詩不省記。其時所教文穆公子數人,皆孩也,其第八子繆有兒名沖者,以詩文受業於余。才氣橫溢,常嫌其鴻文無范。半年,從新安歸,以詩來,學力大進。《蕪湖遇順風》云:「江行已三日,不遲亦不快。知我將他行,乃示神通大。一聲天樂鳴波中,高浪挾我凌長空。不知兩岸孰鞭叱,一齊倒走如飛龍。洲渚玲瓏樹疏密,層層遮抱如相恤。好峰十里早揖迎,轉瞬已嗟交臂失。中流撫掌同笑歌,天公今日賜太多。我謝天公賜不領,誤我好景當如何?」《題畫》雲;「青峰如野人,常愛擁蓑笠。蒼然翠滿身,雲開影猶濕。」又,佳句如;「心逐野僧依寺定,夢如芳草入春多。」書聲出寺清於梵,松影來窗信似潮。」俱佳。
liù shí sì
六十四
guǐ sì nián, yú yǔ jiǎng xīn yú jīn zōng tíng yóu yáng zhōu jiàn lóng sì, yǔ lǎo sēng mèng yīn fēn yùn, fù sòng chūn shī, hū hū èr shí nián yǐ. yóu jì qí tàn méi yún: fú qióng tà biàn qiān fēng xiù, hū jiàn xī méi héng shù zhī. què guài tiān hán kāi wèi zú, xiǎng féng yuè rùn gù hái chí. shēn qī yán hè chén yīng yuǎn, lì jǐn bīng shuāng qì bù shuāi. huā luò màn suí liú shuǐ qù, chū shān zhǐ kǒng shì rén zhī. dēng jīn shān yún: yī yè chéng fēng bái làng duī, wéi zhōu dú shàng miào gāo tái. luàn yún shí fù shēng xū bì, yí yǒu cāng lóng tīng fǎ lái. jīn nián, dù jiāng yǔ zhào wěi táng xué bó yóu jiāo shān, jiàn qí tú sūn jù chāo yǐ shī jiàn shì, zhuī yì chóu xī, bù jué qī chuàng. gài rú shì sān rén dōu yǐ huà qù. ér jù chāo shī bǐ qīng chāo, xiǎng jiàn zōng fēng. jiàn zèng yún niàn nián qián yù gǔ hán gōu, fù jiàn shuāng fēng xuě mǎn tóu. tiān xià sāo tán míng dú zhàn, yuè zhōng shān shuǐ jī zhòng yóu. shī chéng zhǐ kǒng jiāo lóng tīng, shì wǎng kōng jīng suì yuè liú. xiāng yuē huáng méi shí yǔ jié, xié qióng hái shàng zhú jiǎn lóu. shān jū yún: lián juǎn xī fēng yǔ zhà qíng, xián píng xiǎo gé tīng liú yīng. bái yún wú shì zhǎng lái wǎng, mò guài shān sēng bù sòng yíng. qí tā duàn jù, zé: yī tiáo lián juǎn chuāng qián yuè, jǐ diǎn xīng yáo shù lǐ tiān. lù nóng yí shì yǔ, huā duò bù yīn fēng.
癸巳年,余與蔣心餘、金棕亭游揚州建隆寺,與老僧夢因分韻,賦《送春》詩,忽忽二十年矣。猶記其《探梅》云:「扶筇踏遍千峰秀,忽見溪梅橫數枝。卻怪天寒開未足,想逢月閏故還遲。深棲岩壑塵應遠,歷盡冰霜氣不衰。花落漫隨流水去,出山只恐世人知。」《登金山》云:「一葉乘風白浪堆,維舟獨上妙高台。亂雲時復生虛壁,疑有蒼龍聽法來。」今年,渡江與趙偉堂學博游焦山,見其徒孫巨超以詩見示,追憶疇昔,不覺悽愴。蓋儒釋三人都已化去。而巨超詩筆清超,想見宗風。見贈雲;「廿年前遇古邗溝,復見雙峰雪滿頭。天下騷壇名獨占,越中山水屐重遊。詩成只恐蛟龍聽,事往空驚歲月流。相約黃梅時雨節,攜筇還上竹簡樓。」《山居》云:「簾卷西風雨乍晴,閒憑小閣聽流鶯。白雲無事長來往,莫怪山僧不送迎。」其他斷句,則:「一條簾卷窗前月,幾點星搖樹里天。」「露濃疑是雨,花墮不因風。」
liù shí wǔ
六十五
jù chāo zhī wài, yòu yǒu sēng bì yán wù pèi zhě, liǔ zhī cí yún: chūn fēng yóu zi chàng lí gē, yáng liǔ qí rú sòng bié hé. bì jìng bù zhī pān zhé kǔ, zhǎng tiáo gèng bǐ qù nián duō. hǎi yún lóu zuò yǔ yún: xiǎo lái xì yǔ luò cháo chū, xián kè jiāng chéng xìng qǐ gū? gé yuàn lòu tīng lián yè zhuǎn, yā lán huā qiàn zhú zhī fú. shān tíng míng jié cán yú jìn, hǎi guó fēng tāo nù rù wú. bú shì yīn mái zǔ guī zhào, hé néng xìn sù cǐ péng hú!
巨超之外,又有僧碧岩悟霈者,《柳枝詞》云:「春風遊子唱離歌,楊柳其如送別何。畢竟不知攀折苦,長條更比去年多。」《海雲樓坐雨》云:「曉來細雨落潮初,閒客江城興豈孤?隔院漏聽蓮葉轉,壓欄花倩竹枝扶。山亭銘碣殘餘晉,海國風濤怒入吳。不是陰霾阻歸棹,何能信宿此蓬壺!」
liù shí liù
六十六
jiāo shān shì dān yún, hǎi yán rén, néng shī. chū zhì jiāo shān, wèi rén yuē: cǐ wǒ jiù jū zhī dì. rén bù zhī xìn, hòu yóu wǔ zhōu shān, jiàn bì jiān sòng gù gōng shī yún: yù diàn chén mái wáng qì zhōng, fèng huáng yǐ qù fèng lín kōng. xī hú gē wǔ fú yún wài, nán dù jiāng shān luò zhào zhōng. gǔ sì yǒu sēng yín yè yuè, yě huā wú zhǔ qì chūn fēng. jié huī wǔ bǎi yú nián hòu, mù cǎo huāng yān sī bù qióng. yuē: wǒ zhī jiù zuò yě. shān sēng jīng yì. gào yuē: cǐ jiāo shān sēng láng yuè zhī shī, jì qù yǐ sān shí sān nián yǐ, qí fēng dù yǔ yán, yǔ jūn xiāng sì. hòu shì jì jiāo shān kū mù táng. shī gǎo sàn shī.
焦山釋擔雲,海鹽人,能詩。初至焦山,謂人曰:「此我舊居之地。」人不之信,後游五州山,見壁間《宋故宮》詩云:「玉殿塵埋王氣終,鳳凰已去鳳林空。西湖歌舞浮雲外,南渡江山落照中。古寺有僧吟夜月,野花無主泣春風。劫灰五百餘年後,暮草荒煙思不窮。」曰:「我之舊作也。」山僧驚異。告曰:「此焦山僧郎月之詩,寂去已三十三年矣,其風度語言,與君相似。」後示寂焦山枯木堂。詩稿散失。
liù shí qī
六十七
yuán jīn ān zài hé nán nèi qiū xiàn nán guān dào páng. kāng xī jiān, lǚ guāng lù qiān héng céng guò qí ān, tí shī yún: huā jiè nóng yīn rì yǐng wēi, juàn tú ǒu qì fā qīng jī. zhǎng sōng zā yuàn sēng chū fàn, qū dèng huán tíng niǎo zì fēi. niàn zài zhòng lái rú yǒu wù, bǎi nián qiáng bàn jiàn zhī fēi. lù páng chē mǎ láo láo zhě, páng bó shuí néng yī jiě yī? hòu qí zi yào céng fèng mìng shǐ qián, yòu tí shī yún xī shì yán qīn cǐ dì guò, zhòng lái fēng mù hèn rú hé? suí xíng rén yì dāng nián shào, xiāng qù shí jīng niàn zài duō. hù wài sōng yīn réng mì fáng, lí biān jú yǐng zì pó suō. zhuī sī wǎng shì hún rú mèng, gǎn yǐ huáng huá xù liǎo é? qián lóng jiǎ shēn, qí sūn yàn zhāo fù hé nán, guò qí ān, jiàn bì shàng mò jī yóu xīn, hé yún: yì liǔ cān chà xiǎo cuì yún, xún yōu xiāo sì bù cí pín. fēi guān cǐ dì lín quán shèng, yóu jiàn xiān rén shǒu zé xīn. fēng mù xìng huái zhuī wǎng shì, yīng huā rú jiù zhèng yáng chūn. tā nián zhòng guò zhǎng ān dào, qǔ cì shā lóng fú bì chén. shì gé bǎi nián, shī tí sān dài, yì dé mén jiā huà yě.
圓津庵在河南內丘縣南官道旁。康熙間,呂光祿謙恆曾過其庵,題詩云:「花界濃陰日影微,倦途偶憩發清機。長松匝院僧初飯,曲磴環亭鳥自飛。廿載重來如有悟,百年強半漸知非。路旁車馬勞勞者,磅礴誰能一解衣?」後其子耀曾奉命使黔,又題詩云;「昔侍嚴親此地過,重來風木恨如何?隨行人憶當年少,相去時驚廿載多。戶外松陰仍冪房,籬邊菊影自婆娑。追思往事渾如夢,敢以《皇華》續《蓼莪》?』』乾隆甲申,其孫燕昭赴河南,過其庵,見壁上墨跡猶新,和云:「驛柳參差曉翠勻,尋幽蕭寺不辭頻。非關此地林泉勝,猶見先人手澤新。風木興懷追往事,鶯花如舊正陽春。他年重過長安道,取次紗籠拂壁塵。」事隔百年,詩題三代,亦德門佳話也。
liù shí bā
六十八
xiāng tíng guǐ wèi, tóng nián tài cháng sì shǎo qīng dài lù, zì fú táng, sòng xú gài yú xià qú zhuāng fù yī lí yún: cháo shān zhà tuō lǐ zhēng yáo, xī bié wú duān zhé liǔ tiáo. láng wàng fāng qī xié chū gǔ, zhuàng yóu hé yì yuǎn tí qiáo? lù yú cōng lǐng shū píng yàn, rén dào yú guān xué shè diāo. huí shǒu huái yīn tóng diào shèng, chén xīng xì shù zuì hún xiāo. xiāng tíng chēng qí yīn jié jìn táng rén, wèi yú sòng zhī.
香亭癸未,同年太常寺少卿戴璐,字菔塘,《送徐溉余、夏渠莊赴伊犁》云:「朝衫乍脫理征軺,惜別無端折柳條。廊望方期偕出谷,壯遊何意遠題橋?路逾蔥嶺書憑雁,人到榆關學射鵰。回首槐陰同調盛,晨星細數最魂消。」香亭稱其音節近唐人,為余誦之。
liù shí jiǔ
六十九
guān bǔ tíng zǒng xiàn bǎo, yǔ dì dé dìng pǔ shàng shū bǎo, kūn jì jiē dīng sì hàn lín, qián yú yī kē. guān dū xué wǎn jiāng, shì yú zǎi jiāng níng měi qiū wéi dào shěng, bì zhǎng yè shēn tán. yú fú qí míng dá, yǒu gǔ dà chén fēng, xù yǐ yǐn wén duān gōng, ér xiān shēng yì yóu wèi qiè, qí xiōng jīn kě xiǎng. dé gōng shǎo yú yī suì, fēng cǎi yì yì. dōu mén bié hòu shí yú nián, dīng chǒu tiān zǐ nán xún, yú yǐ yíng jià gù, wò shǒu gōng mén, suì chéng yǒng jué. jīn chāo dé guān gōng sòng rén shǒu háng zhōu yún: dāng nián shǐ jié xiǎo gōu liú, xī bié shí shí zuò mèng yóu. hé rì yí jiā lín gé lǐng, jǐ rén chū shǒu dé háng zhōu? wén zhōng yí jī shī qiān juǎn, wǔ mù jīng líng tǔ yī qiū. wéi yǒu gū shān lín chù shì, méi huā kāi luò bù céng xiū. dé gōng chūn xiǎo yàn jiāo yún chū rì chū lǐng chén xiá míng, yī biān kuǎn duàn chūn jiāo xíng. zhǔ chá yě diàn shì xīn jí, chì dú gé lín wén xiǎo gēng. qián xī hào miǎo xīn zhǎng mǎn, yuǎn wù duàn xù huāng jī míng. pán shān chǐ zhǐ wàng bú dào, fú lán nuǎn cuì shēng yáo qíng. rén xū yú yǔ céng nán cūn shàng zēng huáng lì tán shù lún, tóng yǐ hàn lín wài yòng. bǔ tíng xì pǐn tí yún: huáng rú lù, zhǐ yí yě fàng, bù yí ān pèi, fēi bǎi lǐ cái. céng rú xiàng, yí tuó bǎo píng, pái bān wǔ mén, guān bù lí shēn. jūn yǒu zhì cái, kěn shòu qū jià, yù sūn yáng bó lè, pō kān qiān lǐ, ér qí xīn zhōng zài shēn shān dà zé jiān. hòu guǒ rú qí yán.
觀補亭總憲保,與弟德定圃尚書保,昆季皆丁巳翰林,前餘一科。觀督學皖江,適余宰江寧;每秋闈到省,必長夜深談。余服其明達,有古大臣風,勖以尹文端公,而先生意猶未愜,其胸襟可想。德公少餘一歲,風采奕奕。都門別後十餘年,丁丑天子南巡,余以迎駕故,握手宮門,遂成永訣。今抄得觀公{送人守杭州》云:「當年使節小勾留,惜別時時作夢遊。何日移家鄰葛嶺,幾人出守得杭州?文忠遺蹟詩千卷,武穆精靈土一丘。惟有孤山林處士,梅花開落不曾休。」德公{春曉燕郊》雲;「初日出嶺晨霞明,一鞭款段春郊行。煮茶野店試新汲,叱犢隔林聞曉耕。前溪浩淼新漲滿,遠塢斷續荒雞鳴。盤山尺咫望不到,浮嵐暖翠生遙情。」壬戌余與曾南村尚增、黃笠潭樹綸,同以翰林外用。補亭戲品題云:「黃如鹿,只宜野放,不宜鞍轡,非百里才。曾如象,宜馱寶瓶,排班午門,官不離身。君有治才,肯受驅駕,遇孫陽、伯樂,頗堪千里,而其心終在深山大澤間。」後果如其言。
qī shí
七十
bái xià bù yī zhāng shì táng, zì yuè lóu, yǒng qī xī yún: wén shuō jīn xiāo huì nǚ niú, duō qíng wǒ dài shù gèng chóu. bù zhī zì jià tiān sūn hòu, cǐ shì qiān qiū dì jǐ qiū? yín hàn tiáo tiáo yuè yǐng héng, rén jiān tiān shàng bù fēn míng. rú hé jì cǐ tuán yuán lè, bù tīng yún zhōng xiào yǔ shēng? zhāng dào wò sī mǎ yì yǒu jù yún: dài wú tiān dì yuán fāng jǐn, xiū dào shén xiān huì yě nán.
白下布衣張士堂,字月樓,詠《七夕》云:「聞說今宵會女、牛,多情我代數更籌。不知自嫁天孫後,此是千秋第幾秋?」銀漢迢迢月影橫,人間天上不分明。如何際此團圓樂,不聽雲中笑語聲?」張道渥司馬亦有句云:「待無天地緣方盡,修到神仙會也難。」
qī shí yī
七十一
jīng kǒu shī rén, jiē fèng mèng lóu xiān shēng zhī jiào, shī duō qīng yǎ, yǒu shì zǐ shēn shēng xiǎo xīn qīng jié zhī yì. gāo jūn qīng shì fēng yǎ yán jìng, dān yú dào jiào, ér xìng ài yín shī, jìn yì chū yú mén xià. guò lán ruò kàn jú yún: qiū shì zài sēng fáng, shī rén mì wǎn xiāng. chén chén sān jìng yuè, dàn dàn yī tíng shuāng. dì pì yí huā shòu, sēng xián xiào dié máng. dōng lí mò màn cǎi, liú qǔ zuò zhòng yáng. jìng cí sì fǎng chāo chén shàng rén yún: hú wān fán jǐ qū, yōu shé dào nán píng. luó àn yù wú lù, sōng yīn luò mǎn tíng. zì fèng yún shuǐ nà, shǒu xiě miào lián jīng. yī xiào xiāng féng chù, qián shān yān ǎi qīng. yòu: tāo hán xiǎng bī gē hóu xì, chá nuǎn xiāng fēn jiǔ sè nóng. zhú yǐng àn yí sēng shè wǔ, shuǐ shēng liáng sòng kè yī qiū. yì jiā jù yě.
京口詩人,皆奉夢樓先生之教,詩多清雅,有世子申生小心清潔之意。高君青士風雅妍靜,耽於道教,而性愛吟詩,近亦出余門下。《過蘭若看菊》云:「秋事在僧房,詩人覓晚香。沉沉三徑月,淡淡一庭霜。地僻宜花瘦,僧閒笑蝶忙。東籬莫漫采,留取作重陽。」《淨慈寺訪超塵上人》云:「湖灣凡幾曲,幽折到南屏。蘿暗欲無路,松陰落滿庭。自縫雲水衲,手寫《妙蓮經》。一笑相逢處,前山煙靄青。」又:「濤寒響逼歌喉細,茶暖香分酒色濃。」「竹影暗移僧舍午,水聲涼送客衣秋。」亦佳句也。
qī shí èr
七十二
rén zǐ yú yīn xiàng shì zhī yán bù yàn, zhòng yóu tiān tāi, zhōu pō yàn zi jī, yù táng zhè tián míng fǔ rén zhí, tán shī jìng rì. jiāng zuò chuán ràng wǒ, ér jǐ huàn xiǎo zhōu, wěi yǔ ér xíng. bié hòu jiàn jì yún: shén xiān jié hòu bǎi wú yōu, fēng yǔ héng jiāng fàng dǎn yóu. gōng jiè nóng chuán nóng jiè fú, dà jiā ān wěn dào guā zhōu. zhī qióng zhòng dào nǚ xiān jiā, xiào shā táo yuán dòng kǒu huā. liú ruǎn yǒu zhī yīng yàn xiàn, shū gōng liǎng dù chī hú má.
壬子余因相士之言不驗,重遊天台,舟泊燕子磯,遇唐柘田明府仁植,談詩竟日。將坐船讓我,而己換小舟,尾予而行。別後見寄云:「神仙劫後百無憂,風雨橫江放膽游。公借儂船儂借福,大家安穩到瓜洲。」支筇重到女仙家,笑殺桃源洞口花。劉、阮有知應艷羨,輸公兩度吃胡麻。」
qī shí sān
七十三
shēng miàn guǒ néng kāi yī dài, gǔ rén yuán bù zhàn qiān qiū. cǐ yú zèng zhào yún sōng shī yě. zuò huàn bù céng yú shí zài, jí shēn zǎo zì dìng qiān qiū. cǐ yún sōng jiàn zèng shī yě. jìn zhì yáng zhōu shū yuàn, jiàn bì shàng yǒu xiù cái wú kǎi jí yú dì yī jù, pèi zhào zhī dì èr jù, zuò duì lián zèng zhǎng jiào yún sōng, tiān rán yǎ qiè. wén wú jūn yì měi shào nián, xī qí bìng, wèi dé yī jiàn.
「生面果能開一代,古人原不占千秋。」此余贈趙雲松詩也。「作宦不曾逾十載,及身早自定千秋。」此雲松見贈詩也。近至揚州書院,見壁上有秀才吳楷集余第一句,配趙之第二句,作對聯贈掌教雲松,天然雅切。聞吳君亦美少年,惜其病,未得一見。
qī shí sì
七十四
jìn rì shān xī duō shī rén, yú yǐ jiāng hé liú liǎng gōng shī, zài rù xù tóng rén jí yǐ. jīn yòu yǒu xū míng fǔ huì shéng wǔ zhě, dú xiǎo cāng shān fáng wén jí jiàn jì yún: bù wèi hán liǔ bù ōu sū, zhēn qì xíng jiān pì wàn fū. suǒ shuō jǐn rú rén yì yǒu, cǐ cái qǐ dàn jìn shí wú? sǎo chú lǐ zhàng yán jiē wù, yóu xì wén xīn tuò yì zhū. xǐ shì míng shān cáng wèi dé, chuán chāo jīn yǐ biàn huán qū. shēng míng zài shì rèn tuī pái, zì shàn qiān qiū zhù shù cái. tiān wèi sī wén liú cǐ lǎo, wǒ sī qīn zhì dài jiāng lái. fēng huí hǎi shàng bō zhēng lì, chūn dào rén jiān huā nù kāi. bǐ nǐ xiān shēng yī zhī bǐ, yū rú tū guǎn wǎng chéng duī..
近日山西多詩人,余已將何、劉兩公詩,載入《續同人集》矣。今又有胥明府諱繩武者,讀《小倉山房文集》見寄云:「不為韓、柳不歐、蘇,真氣行間辟萬夫。所說盡如人意有,此才豈但近時無?掃除理障言皆物,遊戲文心唾亦珠。喜是名山藏未得,傳抄今已遍寰區。」聲名在世任推排,自擅千秋著述才。天為斯文留此老,我思親炙待將來。風回海上波爭立,春到人間花怒開。比擬先生一枝筆,迂儒禿管枉成堆。。
qī shí wǔ
七十五
shǔ jiāng níng lìng wāng jūn cāng lín, cháng wèi méi dào mǒu fān yáo huá zhǔ rén zhī xián, néng shī gōng huà, ài shì lián cái xī méi lù yuǎn nián shuāi, bù jí jiàn tiān rén méi yǔ, wèi jīn shēng hèn shì. hū qìng dà sī mǎ guì yǐ tīng quán tú shǔ tí, zhǎn juǎn, jiàn qí huà bǐ gāo miào, zhí bī yún lín, shī yì táng rén gāo diào. qí cí yuē: zhǔ rén ài yōu pì, zuò shí tīng míng quán. rù ěr wǎn jì ruò, huì xīn yīng líng rán. shǔ yú wèi xiě zhào, jié xiǎng xī huáng qián. yī tāo jìng yǐ gǔ, gǔ xiāng qīng qiě yán. xiōng jīn dàn qiū shuǐ, qì yǔ hé chūn yān. xiě lái nài bǐ zhuō, bù zhì cán zhōu quán. niān huā yǎn qián lǐ, zhǐ yuè kōng zhōng chán. shì wén kōng jì yīn, zhū qín dàn gǔ xián. lín liú fā shēn xǐng, tīng xiǎng tōng zhēn quán. hé bì zòu sī zhú? jí jǐng zhēn yún xiān. cháng wén xiè yòu yú, hé zhì qiū hè jiān. jūn jiān zhī rén lè, ér jí tú huà xuān. wǒ xìng běn shū kuàng, shān shuǐ sī jìng biàn. ān dé cháng gēng gē, tóng lè yáo shí tiān?
署江寧令汪君蒼霖,常為枚道某藩瑤華主人之賢,能詩工畫,愛士憐才;惜枚路遠年衰,不及見天人眉宇,為今生恨事。忽慶大司馬桂以《聽泉圖》屬題,展卷,見其畫筆高妙,直逼雲林,詩亦唐人高調。其詞曰:「主人愛幽僻,坐石聽鳴泉。入耳宛寂若,會心應泠然。屬余為寫照,結想羲皇前。衣絛靜以古,骨相清且妍。胸襟澹秋水,氣宇和春煙。寫來奈筆拙,布置慚周全。拈花眼前理,指月空中禪。似聞空際音,朱琴彈古弦。臨流發深省,聽響通真詮。何必奏絲竹?即景真雲仙。嘗聞謝幼輿,合置丘壑間。君兼知仁樂,而藉圖畫宣。我性本疏曠,山水思靜便。安得常賡歌,同樂堯時天?」