zhōu guǎng bái cén zhāng wàn fú wáng yàn bó lǐ yòu fù yuán háng liáng gé liáng xīn zhào è gāo pián tián lìng zī yú gòu yán suì
周广 白岑 张万福 王彦伯 李祐妇 元颃 梁革 梁新赵鄂 高骈 田令孜 于遘 颜燧
zhōu guǎng
周广
kāi yuán zhōng, yǒu míng yī jì míng zhě, wú rén yě. cháng shòu mì jué yú yǐn shì zhōu guǎng. guān rén yán sè tán xiào, biàn zhī jí shēn qiǎn. yán zhī jīng yì, bù dài zhěn hòu. shàng wén qí míng, zhēng zhì jīng shī. lìng yú yè tíng zhōng zhào yǒu jí zhě, bǐ zhōu yàn yān. yǒu gōng rén, měi rì zè zé xiào gē tí hào, ruò zhōng kuáng jí. ér yòu zú bù néng jí dì. zhōu shì zhī yuē: cǐ bì yīn shí qiě bǎo, ér dà cù lì, qǐng fù pū yú dì ér rán yě. zhōu nǎi yǐn yǐ yún mǔ tāng. jì yǐ, lìng shú mèi, mèi jué, nǎi shī suǒ kǔ. wèn zhī. nǎi yán: cháng yīn dà huá gōng zhǔ zài dàn sān rì. gōng zhōng dà chén gē chuī. mǒu nǎi zhǔ ōu zhě, jù qí shēng bù néng qīng. qiě cháng cháng yuán zuò zhǎng, jù míng chāo běn gǎi shí xuè tí gēng, gēng yuán zuò měi, jù míng chāo běn gǎi suì míng chāo běn suì zuò shèn bǎo. ér dāng yán gē shù míng chāo běn shù zuò dà qū. qū bà, jué xiōng zhōng shén rè, xì yú qì tái chéng gāo ér xià. wèi jí qí bàn, fù yǒu hòu lái zhě suǒ jī, yīn pū yú dì. jiǔ ér fāng sū ér bìng kuáng, yīn zī zú bù néng jí dì yě. shàng dà yì zhī. yǒu huáng mén fèng shǐ, zì jiāo guǎng ér zhì, bài wǔ yú diàn xià. zhōu gù wèi yuē: cǐ rén fù zhōng yǒu jiāo lóng, míng rì dāng chǎn yī zi, zé bù kě huó yě. shàng jīng wèn huáng mén yuē: qīng yǒu jí fǒu? nǎi yuē: chén chí mǎ dà yǔ lǐng, shí dāng dà rè, jì kùn qiě kě, yīn yú lù bàng yǐn yě shuǐ, suì fù zhōng jiān pǐ rú shí. zhōu jí yǐ xiāo shí xióng huáng, zhǔ ér yǐn zhī. lì tǔ yī wù, bù shù cùn, qí dà rú zhǐ. xì shì zhī, lín jiǎ bèi jù, tóu zhī yǐ shuǐ, é qǐng zhǎng shù chǐ. zhōu jù yǐ kǔ jiǔ wò zhī, fù rú gù xíng. yǐ qì fù zhī. míng rì, qì zhōng yǐ shēng yī lóng yǐ. shàng shēn jiā lǐ yān, yù shòu yǐ guān jué. zhōu gù qǐng hái wú zhōng. shàng bù wéi qí yì, suì lìng huán xiāng. shuǐ bù yuán wài liú fù wèi zhōu zuò chuán, xù shù shén xiáng. chū míng huáng zá lù
开元中,有名医纪明者,吴人也。尝授秘诀于隐士周广。观人颜色谈笑,便知疾深浅。言之精译,不待诊候。上闻其名,征至京师。令于掖庭中召有疾者,俾周验焉。有宫人,每日昃则笑歌啼号,若中狂疾。而又足不能及地。周视之曰:此必因食且饱,而大促力,顷复仆于地而然也。周乃饮以云母汤。既已,令熟寐,寐觉,乃失所苦。问之。乃言:尝因大华宫主载诞三日。宫中大陈歌吹。某乃主讴者,懼其声不能清。且常(常原作长,据明抄本改)食狘蹄羹,(羹原作美,据明抄本改)遂(明抄本遂作甚)饱。而当筵歌数(明抄本数作大)曲。曲罢,觉胸中甚热,戏于砌台乘高而下。未及其半,复有后来者所激,因仆于地。久而方苏而病狂,因兹足不能及地也。上大异之。有黄门奉使,自交广而至,拜舞于殿下。周顾谓曰:此人腹中有蛟龙,明日当产一子,则不可活也。上惊问黄门曰:卿有疾否?乃曰:臣驰马大庾岭,时当大热,既困且渴,因于路傍饮野水,遂腹中坚痞如石。周即以消石雄黄,煮而饮之。立吐一物,不数寸,其大如指。细视之,鳞甲备具,投之以水,俄顷长数尺。周遽以苦酒沃之,复如故形。以器覆之。明日,器中已生一龙矣。上深加礼焉,欲授以官爵。周固请还吴中。上不违其意,遂令还乡。水部员外刘复为周作传,叙述甚详。(出《明皇杂录》)
bái cén
白岑
bái cén céng yù yì rén chuán fā bèi fāng, qí yàn shí quán. cén mài nòng yǐ qiú lì. hòu wèi huái nán xiǎo jiàng, jié dù gāo shì xié qǔ zhī. qí fāng rán bù shèn xiào. cén zhì jiǔ jiāng wèi hǔ suǒ shí, yì lì yú náng zhōng nǎi dé zhēn běn. tài yuán wáng shēng zhī xiě yǐ chuán bù. chū guó shǐ bǔ
白岑曾遇异人传发背方,其验十全。岑卖弄以求利。后为淮南小将,节度高适胁取之。其方然不甚效。岑至九江为虎所食,驿吏于囊中乃得真本。太原王升之写以传布。(出《国史补》)
zhāng wàn fú
张万福
liǔ fāng wèi láng zhōng, zi dēng jí zhòng. shí míng yī zhāng wàn fú chū chú sì zhōu, yǔ fāng gù jiù, fāng hè zhī, jù yán zi bìng. wéi chí gù rén yī gù yě. zhāng jí dàn hòu fāng, fāng jù yǐn shì dēng. yáo jiàn dēng dǐng yuē: yǒu cǐ dǐng gǔ, hé yōu yě? yīn zhěn mài wǔ liù xī. fù yuē: bù cuò, shòu qiě yú bā shí. nǎi liú fāng shù shí zì. wèi dēng yuē: bù fú cǐ yì dé. hòu dēng wèi shù zǐ, nián zhì jiǔ shí. chū yǒu yáng zá zǔ
柳芳为郎中,子登疾重。时名医张万福初除泗州,与芳故旧,芳贺之,具言子病。惟持故人一顾也。张诘旦候芳,芳遽引视登。遥见登顶曰:有此顶骨,何忧也?因诊脉五六息。复曰:不错,寿且逾八十。乃留芳数十字。谓登曰:不服此亦得。后登为庶子,年至九十。(出《酉阳杂俎》)
wáng yàn bó
王彦伯
jīng rén dào shì wáng yàn bó tiān xìng shàn yī, yóu bié mài. duàn rén shēng sǐ shòu yāo, bǎi bù chà yī. péi zhòu shàng shū yǒu zi, hū bào zhōng bìng. zhòng yī gǒng shǒu. huò shuō yàn bó, jù yíng shǐ shì zhī. hòu mài liáng jiǔ, yuē: dōu wú jí. nǎi zhǔ sàn shù wèi, rù kǒu ér yù. péi wèn qí zhuàng, yàn bó yuē: zhōng wú sāi lǐ yú dú yě. qí zǐ shí yīn kuài dé bìng. péi chū bù xìn, nǎi kuài lǐ yú wú sāi zhě, lìng zuǒ yòu shí zhī. qí jí xī tóng. shǐ dà jīng yì yān. chū yǒu yáng zá zǔ
荆人道士王彦伯天性善医,尤别脉。断人生死寿夭,百不差一。裴胄尚书有子,忽暴中病。众医拱手。或说彦伯,遽迎使视之。候脉良久,曰:都无疾。乃煮散数味,入口而愈。裴问其状,彦伯曰:中无鳃鲤鱼毒也。其子实因鲙得病。裴初不信,乃鲙鲤鱼无鳃者,令左右食之。其疾悉同。始大惊异焉。(出《酉阳杂俎》)
yòu yàn bó zì yán: yī dào jiāng xíng. liè sān sì zào, zhǔ yào yú tíng. lǎo yòu sāi mén ér qǐng. yàn bó zhǐ yuē: rè zhě yǐn cǐ, hán zhě yǐn cǐ, fēng zhě yǐn cǐ, qì zhě yǐn cǐ. gè fù qián bó lái chóu, wú bù xiào zhě. chū guó shǐ bǔ
又彦伯自言:医道将行。列三四灶,煮药于庭。老幼塞门而请。彦伯指曰:热者饮此,寒者饮此,风者饮此,气者饮此。各负钱帛来酬,无不效者。(出《国史补》)
lǐ yòu fù
李祐妇
lǐ yòu wèi huái xī jiāng. yuán hé shí sān nián, sòng kuǎn guī guó. péi dù pò wú yuán jì, rù qí chéng. guān jūn yǒu bō fù rén yī zhì luǒ tǐ zhě. yòu yǒu xīn fù jiāng shì, huái yùn wǔ yuè yǐ, wèi luàn zú suǒ jié, yǐ dāo huà qí fù. jiāng shì qì jué bó dì. yòu guī jiàn zhī, fù kāi chǐ yú, yīn tuō yī rú guǒ zhī. yī xī fù sū. fù yǐ shén yào ér píng. mǎn shí yuè, chǎn yī zi. cháo tíng yǐ yòu guī guó gōng, shòu yī zi guān. zǐ yuē xíng xiū, nián sān shí yú, wèi nán hǎi jié dù. bà guī, zú yú dào. chū dú yì zhì
李祐为淮西将。元和十三年,送款归国。裴度破吴元济,入其城。官军有剥妇人衣至裸体者。祐有新妇姜氏,怀孕五月矣,为乱卒所劫,以刀划其腹。姜氏气绝踣地。祐归见之,腹开尺余,因脱衣襦裹之。一夕复苏。傅以神药而平。满十月,产一子。朝廷以祐归国功,授一子官。子曰行修,年三十余,为南海节度。罢归,卒于道。(出《独异志》)
yuán háng
元颃
táng shí jīng chéng yǒu yī rén wàng qí xìng míng. yuán háng zhōng biǎo jiān, yǒu yī fù rén cóng fū nán zhōng, céng wù shí yī chóng. cháng yí zhī, yóu shì chéng jí, pín liáo bù sǔn. qǐng kàn zhī. yī zhě zhī qí suǒ huàn. nǎi qǐng zhǔ rén yí nǎi zhōng jǐn mì zhě yī rén, yù jiè zhī yuē: jīn yǐ yào tù xiè, dàn yǐ pán yú shèng zhī. dāng tǔ zhī shí, dàn yán yǒu yī xiǎo há ma zǒu qù. rán qiè bù de lìng bìng zhě zhī shì kuáng dài yě. qí nǎi pū zūn zhī, cǐ jí yǒng chú. yòu yǒu yī shào nián, yǎn zhōng cháng jiàn yī xiǎo jìng zi. bǐ yī gōng zhào qīng zhěn zhī. yǔ shào nián qī, lái chén yǐ yú kuài fèng hòu. shào nián jí qī fù zhī. yán yú nèi, qiě lìng cóng róng. hòu kè tuì hòu fāng jiē. é ér shè tái zi, zhǐ shī yī ōu jiè cù, gèng wú tā wèi, qīng yì wèi chū. dài yú zhōng, jiǔ hòu bù zhì. shào nián jī shén, qiě wén cù xiāng, bù miǎn qīng chuài zhī. qūn xún yòu chuài zhī. jué xiōng zhōng huò rán, yǎn huā bú jiàn, yīn jié ōu chuài zhī. zhào qīng zhī zhī, fāng chū. shào nián yǐ chuài cù cán xiè. qīng yuē: láng jūn xiān yīn chī kuài tài duō, jiàng cù bù kuài. yòu yǒu yú lín zài xiōng zhōng, suǒ yǐ yǎn huā. shì lái suǒ bèi jiàng cù, zhǐ yù láng jūn yīn jī yǐ chuài zhī. guǒ yù cǐ jí. pēng xiān zhī huì, nǎi quán zhà yě. qǐng tuì móu cháo cān. tā miào duō sī lèi yě. chū běi mèng suǒ yán
唐时京城有医人忘其姓名。元颃中表间,有一妇人从夫南中,曾误食一虫。常疑之,由是成疾,频疗不损。请看之。医者知其所患。乃请主人姨奶中谨密者一人,预戒之曰:今以药吐泻,但以盘盂盛之。当吐之时,但言有一小虾蟆走去。然切不得令病者知是诳绐也。其奶仆遵之,此疾永除。又有一少年,眼中常见一小镜子。俾医工赵卿诊之。与少年期,来晨以鱼鲙奉候。少年及期赴之。延于内,且令从容。候客退后方接。俄而设台子,止施一瓯芥醋,更无他味,卿亦未出。迨禺中,久候不至。少年饥甚,且闻醋香,不免轻啜之。逡巡又啜之。觉胸中豁然,眼花不见,因竭瓯啜之。赵卿知之,方出。少年以啜醋惭谢。卿曰:郎君先因吃鲙太多,酱醋不快。又有鱼鳞在胸中,所以眼花。适来所备酱醋,只欲郎君因饥以啜之。果愈此疾。烹鲜之会,乃权诈也。请退谋朝餐。他妙多斯类也。(出《北梦琐言》)
liáng gé
梁革
jīn wú qí cáo liáng gé dé hé biǎn zhī shù, tài hé chū, wèi wǎn líng xún guān. àn chá shǐ yú áo yǒu qīng yī yuē lián zǐ, niàn zhī shén hòu. yī dàn yǐ xiào yǔ huò zuì, chì chū huò yān, shì lì dìng zhí yuē qī bǎi mín. cóng shì yù shǐ cuī mǒu zhě wén ér zhào yān, qǐng gé píng qí mài. gé zhěn qí bì yuē: èr shí chūn wú jí zhī rén yě. cuī xǐ liú zhī, sòng qí zhí yú áo. áo yǐ cháng shēn niàn yě, yī nù ér zhú zhī, shòu yú bù shí zhě sī yǐ yǐ. wén cuī chǒng zhī bù yuè, xíng yú yán sè. rán yǐ qù zhī, nán fù zhào yǐ, cháng zhù yú huái. wèi yī nián, lián zǐ bào sǐ. gé fāng yǒu wài yóu zhī shì, huí jiàn chéng mén, féng jiù chē, cuī rén yǒu zhí fú zhě. wèn qí suǒ zàng, yuē: lián zǐ yě. hū zài guī, ér bēn gào cuī yuē: lián zǐ fēi sǐ, gài shī jué ěr. xiàng zhě gé rù guō, yù qí jiù, zài guī ér wǎng qǐng sū zhī. cuī nù gé zhī chū yán, bēi lián zǐ zhī jù yāo. bó rán yuē: pǐ fū yě, wàng huò zhū hóu, suì chǐ zān jū zhī liè. rǔ wèi èr shí chūn wú jí zhě, yī nián ér sǐ. jīn jì zàng yǐ, zhào qí jiù ér guī, tuō bù néng shēng, hé yǐ xiāng jiàn? gé yuē: cǐ gù fēi sǐ, gài shī jué ěr. gǒu bù néng shēng zhī, shì gé shù bù rén yú tiān xià, hé rú jiù sǐ yǐ xiè guò yán. nǎi lìng pò guān chū zhī. suì cì qí xīn jí qí xià gè shù chù, záo qù yī chǐ, yǐ yào yī dāo guī yú kǒu zhōng. yī yǐ dān yī, wò kōng chuáng shàng, yǐ liàn sù fù qí shǒu zú, yǒu wēi huǒ yú chuáng xià. yuē: cǐ huǒ shuāi, lián zǐ shēng yǐ. qiě jiè qí tú, zhǔ cōng zhōu cì yān. qí qì tōng ruò kuáng zhě, shèn wù lìng qǐ, qūn xún zì dìng. dìng ér kùn, kùn jí jiě qí fù, yǐ cōng zhōu guàn zhī, suì huó yǐ. zhèng kuáng lìng qǐ, fēi wú zhī suǒ zhī yě. yán jìng, fù rù fǔ wèi cuī yuē: lián zǐ jí shēng yǐ. cuī dà shì qí nù, liú zuò tīng shì. é ér lián zǐ qǐ zuò yán xiào. jiè lì bào áo, áo fēi dú yú cuī, lián zǐ fù shēng, nǎi hé shù yě. réng yǔ gé xié guī. rù mén zé lián zǐ lái yíng yǐ, áo dà qí zhī. qiě fú lián zǐ shì cuī yě, fēi sù yì, yīn quàn yǐ yǔ gé. cuī yì è qí wú chǐ, yòu zhòng áo, suì yǔ gé. gé dé zhī, yǐ shén yào fù chǐ, wèi yú yuè ér chǐ shēng rú gù. tài hé rén zǐ suì, diào jīn wú qí cáo, yǔ lián zǐ xié zài niǎn xià. qí nián qiū, gāo sǔn zhī yǐ qí yuán jiù wèi tiān guān, jí rì yǔ xiāng wén, gù shú qí shì ér yán zhī. chū xù yì lù, míng chāo běn zuò chū xù xuán guài lù
金吾骑曹梁革得和扁之术,太和初,为宛陵巡官。按察使于敖有青衣曰莲子,念之甚厚。一旦以笑语获罪,斥出货焉,市吏定直曰七百缗。从事御史崔某者闻而召焉,请革评其脉。革诊其臂曰:二十春无疾之人也。崔喜留之,送其直于敖。敖以常深念也,一怒而逐之,售于不识者斯已矣。闻崔宠之不悦,形于颜色。然已去之,难复召矣,常贮于怀。未一年,莲子暴死。革方有外邮之事,回见城门,逢柩车,崔人有执绋者。问其所葬,曰:莲子也。呼载归,而奔告崔曰:莲子非死,盖尸蹶耳。向者革入郭,遇其柩,载归而往请苏之。崔怒革之初言,悲莲子之遽夭。勃然曰:匹夫也,妄惑诸侯,遂齿簪裾之列。汝谓二十春无疾者,一年而死。今既葬矣,召其柩而归,脱不能生,何以相见?革曰:此固非死,盖尸蹶耳。苟不能生之,是革术不仁于天下,何如就死以谢过言。乃令破棺出之。遂刺其心及脐下各数处,凿去一齿,以药一刀圭于口中。衣以单衣,卧空床上,以练素缚其手足,有微火于床下。曰:此火衰,莲子生矣。且戒其徒,煮葱粥伺焉。其气通若狂者,慎勿令起,逡巡自定。定而困,困即解其缚,以葱粥灌之,遂活矣。正狂令起,非吾之所知也。言竟,复入府谓崔曰:莲子即生矣。崔大释其怒,留坐厅事。俄而莲子起坐言笑。界吏报敖,敖飞牍于崔,莲子复生,乃何术也。仍与革偕归。入门则莲子来迎矣,敖大奇之。且夫莲子事崔也,非素意,因劝以与革。崔亦恶其无齿,又重敖,遂与革。革得之,以神药缚齿,未逾月而齿生如故。太和壬子岁,调金吾骑曹,与莲子偕在辇下。其年秋,高损之以其元舅为天官,即日与相闻,故熟其事而言之。(出《续异录》,明抄本作出《续玄怪录》)
liáng xīn zhào è
梁新赵鄂
táng cuī xuàn zhèn zhǔ gōng. yǒu fù shāng chuán jū. zhōng yè bào wáng, dài xiǎo, qì yóu mò jué. lín fáng yǒu wǔ líng yī gōng liáng xīn wén zhī. nǎi yǔ zhěn shì yuē: cǐ nǎi shí dú yě. sān liǎng rì fēi wài shí yé? pū fū yuē: zhǔ wēng shǎo chū fǎng, yì bù shí yú tā rén. liáng xīn yuē: xún cháng shì shí hé wù? pū fū yuē: hǎo shí zhú jī, měi nián bù xià shù bǎi zhǐ. jìn mǎi zhú jī, bìng jiāng chōng zhuàn. liáng xīn yuē: zhú jī chī bàn xià. bì shì bàn xià dú yě. mìng dǎo jiāng liè zhī, zhé chǐ ér guàn, yóu shì ér sū. cuī wén ér yì zhī, zhào zhì, ān wèi chēng jiǎng. zī yǐ pū mǎ qián bó rù jīng, zhì shū yú cháo shì, shēng míng dà zhèn. shì zhì shàng yào fèng yù. yǒu yī zhāo shì yì zhī, liáng yuē: hé bù zǎo jiàn shì? fēng jí yǐ shēn yǐ. qǐng sù guī, chǔ zhì jiā shì, wěi shùn ér yǐ. cháo shì wén ér huáng jù gào tuì, cè mǎ ér guī. shí yǒu fū zhōu mǎ yī zhào è zhě, xīn dào jīng dū. yú tōng qú zì bǎng xìng míng, yún gōng yī shù. cǐ cháo shì xià mǎ gào zhī, zhào è yì yán jí wēi, yǔ liáng shēng zhī shuō tóng. wèi yuē: jí yǒu yī fǎ, qǐng guān rén shèng chī xiāo lí, bù xiàn duō shǎo. jǔ hé bù jí, liè zhī ér yǐn. huò xī wàn yī. cǐ cháo shì yòu cè mǎ ér guī. yǐ shū tǒng zhì xiāo lí, mǎ shàng xuán hé. xíng dào jiā, xún rì wéi chī xiāo lí, fán jué shuǎng lǎng, qí yàng bù zuò. què fǎng zhào shēng gǎn xiè, yòu fǎng liáng fèng yù, qiě yán dé zhào shēng suǒ jiào. liáng gōng jīng yì, qiě yuē: dà guó bì yǒu yī rén xiāng jì zhě. suì zhào zhào shēng, zī yǐ pū mǎ qián bó, guǎng wéi yán yù, guān zhì tài pú qīng. chū běi mèng suǒ yán
唐崔铉镇渚宫。有富商船居。中夜暴亡,待晓,气犹末绝。邻房有武陵医工梁新闻之。乃与诊视曰:此乃食毒也。三两日非外食耶?仆夫曰:主翁少出舫,亦不食于他人。梁新曰:寻常嗜食何物?仆夫曰:好食竹鸡,每年不下数百只。近买竹鸡,并将充馔。梁新曰:竹鸡吃半夏。必是半夏毒也。命捣姜捩汁,折齿而灌,由是而苏。崔闻而异之,召至,安慰称奖。资以仆马钱帛入京,致书于朝士,声名大振。仕至尚药奉御。有一朝士诣之,梁曰:何不早见示?风疾已深矣。请速归,处置家事,委顺而已。朝士闻而惶遽告退,策马而归。时有鄜州马医赵鄂者,新到京都。于通衢自榜姓名,云攻医术。此朝士下马告之,赵鄂亦言疾危,与梁生之说同。谓曰:即有一法,请官人剩吃消梨,不限多少。咀龁不及,捩汁而饮。或希万一。此朝士又策马而归。以书筒质消梨,马上旋龁。行到家,旬日唯吃消梨,烦觉爽朗,其恙不作。却访赵生感谢,又访梁奉御,且言得赵生所教。梁公惊异,且曰:大国必有一人相继者。遂召赵生,资以仆马钱帛,广为延誉,官至太仆卿。(出《北梦琐言》)
yòu shěng láng zhāng tíng zhī yǒu jí, yì zhào è. cái zhěn mài, shuō qí jí yí fú shēng jiāng jiǔ yī zhǎn, dì huáng jiǔ yī bēi. réng yè liáng xīn, suǒ shuō bìng tóng, jiē yán guò cǐ jí zú. zì yǐn cǐ jiǔ hòu, suǒ jí xún píng. tā rì wéi shí xiāng jiān nüè yī bēi, sù zhī bù jí, qí xī nǎi zú. shí lùn wèi zhī èr miào. chū wén qí lù
又省郎张廷之有疾,诣赵鄂。才诊脉,说其疾宜服生姜酒一盏,地黄酒一杯。仍谒梁新,所说并同,皆言过此即卒。自饮此酒后,所疾寻平。他日为时相坚虐一杯,诉之不及,其夕乃卒。时论为之二妙。(出《闻奇录》)
gāo pián
高骈
jiāng huái zhōu jùn, huǒ lìng zuì yán, fàn zhě wú shè. gài duō zhú wū, huò bù shèn zhī, dòng zé qiān bǎi jiān lì chéng wēi jìn. gāo pián zhèn wéi yáng zhī suì, yǒu shù shì zhī jiā yán huǒ, shāo shù qiān hù. zhǔ zhě lù zhī, jí fù yú fǎ. lín rèn, wèi jiān xíng zhě yuē: mǒu zhī qiān yóu, yī sǐ hé yǐ sè zé. rán mǒu yǒu bó jì, kě yǐ chuán shòu yī rén, bǐ qí jiù jì hòu rén, sǐ wú suǒ hèn yǐ. shí pián yán dài fāng shù zhī shì, héng rú jī kě. jiān xíng zhě jí huǎn zhī, chí bái yú pián. pián zhào rù, qīn wèn zhī. yuē: mǒu wú tā shù, wéi shàn yī dà fēng. pián yuē: kě yǐ hé zhī. duì yuē: dàn yú fú tián yuàn xuǎn yī zuì jù zhě, kě yǐ shì zhī. suì rú yán. nǎi zhì huàn zhě yú mì mì yuán zuò xì, jù míng chāo běn gǎi shì zhōng, yǐn yǐ rǔ xiāng jiǔ shù shēng, zé měng rán wú zhī, yǐ lì dāo kāi qí nǎo fèng. tiāo chū chóng kě yíng jū, zhǎng jǐn èr cùn. rán yǐ gāo yào fēng qí chuāng, bié yǔ yào fú zhī, ér gèng jié qí yǐn shí dòng xī zhī hòu. xún yú, chuāng jǐn yù. cái yī yuè, méi xū yǐ shēng, jī ròu guāng jìng, rú bù huàn zhě. pián lǐ shù shì wèi shàng kè. chū yù táng xián huà
江淮州郡,火令最严,犯者无赦。盖多竹屋,或不慎之,动则千百间立成煨烬。高骈镇维扬之岁,有术士之家延火,烧数千户。主者录之,即付于法。临刃,谓监刑者曰:某之愆尤,一死何以塞责。然某有薄技,可以传授一人,俾其救济后人,死无所恨矣。时骈延待方术之士,恒如饥渴。监行者即缓之,驰白于骈。骈召入,亲问之。曰:某无他术,唯善医大风。骈曰:可以核之。对曰:但于福田院选一最剧者,可以试之。遂如言。乃置患者于密(密原作隙,据明抄本改)室中,饮以乳香酒数升,则懵然无知,以利刀开其脑缝。挑出虫可盈掬,长仅二寸。然以膏药封其疮,别与药服之,而更节其饮食动息之候。旬余,疮尽愈。才一月,眉须已生,肌肉光净,如不患者。骈礼术士为上客。(出《玉堂闲话》)
tián lìng zī
田令孜
cháng ān wán shèng rì. yǒu yī jiā yú xī shì mài yǐn zǐ. yòng xún cháng zhī yào, bù guò shù wèi, yì bù xián fāng mài, wú wèn shì hé jí kǔ, bǎi wén shòu yī fú. qiān zhǒng zhī jí, rù kǒu ér yù. cháng yú kuān zhái zhōng, zhì dà guō huò, rì yè cuò zhuó jiān zhǔ, gěi zhī bù xiá. rén wú yuǎn jìn, jiē lái qǔ zhī, mén shì pián luó, xuān tián jīng guó, zhì yǒu jī jīn shǒu mén, wǔ qī rì jiān, wèi huò gěi fù zhě. huò lì shén jí. shí tián lìng zī yǒu jí, hǎi nèi yī gōng zhào biàn. zhì yú guó shī dài zhào, liǎo wú qí zhēng. hū jiàn qīn zhī bái tián yuē: xī shì yǐn zǐ, hé fǎng shì zhī. lìng zī yuē: kě. suì qiǎn pú rén, chí chéng wǎng qǔ zhī. pú rén dé yào, biān mǎ ér huí. jiāng jí jìn fāng, mǎ jué ér fù zhī. pū jì jù qí yán nán, bù fù qǔ yún. míng chāo běn fù qǔ yún zuò gǎn fù qù suì yì yī rǎn fáng, gài dé chí jiǎo yī píng zi, yǐ gěi qí zhǔ. jì fú zhī, qí bìng lì yù. tián yì zhǐ zhī bìng yù, bù zhī yào zhī suǒ lái, suì shǎng yào jiā shén hòu. yǐn zǐ zhī jiā, shēng jià zhuǎn gāo. cǐ gài fú yī yě. jìn nián, yè dōu yǒu zhāng fú yī zhě yì rán. jī huò shén guǎng, yǐ cǐ yǒu míng, wèi fān wáng qiè guī sài wài yǐ. chū yù táng xián yǔ
长安完盛日。有一家于西市卖饮子。用寻常之药,不过数味,亦不闲方脉,无问是何疾苦,百文售一服。千种之疾,入口而愈。常于宽宅中,置大锅镬,日夜锉斫煎煮,给之不暇。人无远近,皆来取之,门市骈罗,喧阗京国,至有赍金守门,五七日间,未获给付者。获利甚极。时田令孜有疾,海内医工召遍。至于国师待诏,了无其征。忽见亲知白田曰:西市饮子,何访试之。令孜曰:可。遂遣仆人,驰乘往取之。仆人得药,鞭马而回。将及近坊,马蹶而覆之。仆既惧其严难,不复取云。(明抄本复取云作敢复去)遂诣一染坊,丐得池脚一瓶子,以给其主。既服之,其病立愈。田亦只知病愈,不知药之所来,遂赏药家甚厚。饮子之家,声价转高。此盖福医也。近年,邺都有张福医者亦然。积货甚广,以此有名,为番王挈归塞外矣。(《出玉堂闲语》)
yú gòu
于遘
jìn cháo zhōng shū shè rén yú gòu, cháng zhōng zhōng dú, yī zhì wú mén. suì zhǎng gào, jiàn yù yuǎn shì xún yī. yī rì, cè zhàng zuò yú zhōng mén zhī wài. hū yǒu dīng jiǎo jiàng jiàn zhī. wèn yuē: hé kǔ ér léi nié rú shì? yú jí wéi chén zhī. jiàng yuē: mǒu yì céng zhōng cǐ, yù liáng gōng. wèi mǒu qián chū yī shé ér yù. mǒu yì chuán dé qí shù. gòu xīn rán, qiě qí zhī. bǐ yuē: cǐ xì shì ěr, lái zǎo qǐng wù shí, mǒu dāng zhì yǐ. yì yuē guǒ zhì. qǐng gòu yú shě yán xià, xiàng míng zhāng kǒu. zhí qián qí zhī. jí yù jiā zhī, chà diē ér shī. zé yòu yuē yǐ lái rì. jīng sù fù zhì. dìng yì cì zhī, yī jiā ér zhōng. qí shé yǐ jí èr cùn xǔ, chì sè, cū rú chāi gǔ yǐ. jù mìng huǒ fén zhī. gòu suì yù. fù lèi chú guān, zhì zǐ wēi ér zú. qí jiàng yì bù shòu zèng yí. dàn yún: mǒu yǒu shì jiù rén. wéi yǐn shù shāng ér bié. chū yù táng xián huà
近朝中书舍人于遘,尝中盅毒,医治无门。遂长告,渐欲远适寻医。一日,策杖坐于中门之外。忽有钉铰匠见之。问曰:何苦而羸苶如是?于即为陈之。匠曰:某亦曾中此,遇良工。为某钤出一蛇而愈。某亦传得其术。遘欣然,且祈之。彼曰:此细事耳,来早请勿食,某当至矣。翊曰果至。请遘于舍檐下,向明张口。执钤俟之。及欲夹之,差跌而失。则又约以来日。经宿复至。定意伺之,一夹而中。其蛇已及二寸许,赤色,粗如钗股矣。遽命火焚之。遘遂愈。复累除官,至紫微而卒。其匠亦不受赠遗。但云:某有誓救人。唯饮数觞而别。(出《玉堂闲话》)
yán suì
颜燧
jīng chéng jí zhū zhōu jùn huán huì zhōng, yǒu yī rén néng chū zhōng dú zhě, mù qián zhī yàn shén duō. rén jiē huò zhī, yǐ wéi yī shí huàn shù, gāo huāng zhī huàn, jí bù kě qù. láng zhōng yán suì zhě, jiā yǒu yī nǚ shǐ bào cǐ jí, cháng jué xīn gān yǒu wù shà shí, tòng kǔ bù kě rěn. lěi nián hòu shòu cuì, pí gǔ xiāng lián, jìng rú kū mù. ǒu wén yǒu shàn yī zhě, yú shì zhōng jù zhòng shén duō, kàn liáo cǐ bìng. yán shì zhào zhī. yī shēng jiàn yuē: cǐ shì shé zhōng yě, lì kě chū zhī. yú shì xiān lìng chì tàn yī èr shí jīn, rán hòu yǐ yào ěr zhī. liáng jiǔ, yī gōng bǐng xiǎo qián zi yú bàng. yú shí jué yān hóu jiān yǒu wù dòng zhě, sǐ ér fù sū. shǎo qǐng, lìng kāi kǒu, qián chū yī shé zǐ cháng wǔ qī cùn, jí tóu yú chì tàn zhōng fán zhī. fán shé qū qǔ, yí shí ér chéng jìn, qí chòu qì chè yú qīn lín. zì shì jí píng, yǒng wú chī xīn zhī kǔ ěr. zé zhī huó biàn qǐ guó ròu xú jiǎ zhī gǔ, xìn bù xū yǐ. chū yù táng xián huà
京城及诸州郡阛阓中,有医人能出盅毒者,目前之验甚多。人皆惑之,以为一时幻术,膏肓之患,即不可去。郎中颜燧者,家有一女使抱此疾,常觉心肝有物唼食,痛苦不可忍。累年后瘦瘁,皮骨相连,胫如枯木。偶闻有善医者,于市中聚众甚多,看疗此病。颜试召之。医生见曰:此是蛇盅也,立可出之。于是先令炽炭一二十斤,然后以药饵之。良久,医工秉小钤子于傍。于时觉咽喉间有物动者,死而复苏。少顷,令开口,钳出一蛇子长五七寸,急投于炽炭中燔之。燔蛇屈曲,移时而成烬,其臭气彻于亲邻。自是疾平,永无吃心之苦耳。则知活变起虢肉徐甲之骨,信不虚矣。(出《玉堂闲话》)