yuán xià
猿下
chǔ jiāng yú zhě wáng rén yù mí hóu dí zhāo xú jì zhī zhāng yù yán xuē fàng zēng zǔ
楚江渔者 王仁裕 猕猴 翟昭 徐寂之 张寓言 薛放曾祖
yáng yú dù mí hóu
杨于度 猕猴
xīng xīng
猩猩
hǎo jiǔ néng yán jiāo fēng guǒ rán róng xīng xīng
好酒 能言 焦封 猓然 狨猩猩
hǎo jiǔ
好酒
xīng xīng hǎo jiǔ yǔ jī. rén yù qǔ zhě, zhì èr wù yǐ yòu zhī. xīng xīng shǐ jiàn, bì dà lì yún:" yòu wǒ yě." nǎi jué zǒu ér qù zhī. qù ér fù zhì. shāo shāo xiāng quàn, qǐng jǐn zuì. qí zú jiē bàn. huò tú ér zàn zhī yuē:" ěr xíng wéi yuán, ěr miàn wéi rén. yán bù tiǎn miàn, zhì bù yú shēn. huái yīn zuǒ hàn, lǐ sī xiāng qín. hé ruò jī shān, gāo wò yǎng zhēn." chū guó shǐ bǔ
猩猩好酒与屐。人欲取者,置二物以诱之。猩猩始见,必大詈云:“诱我也。”乃绝走而去之。去而复至。稍稍相劝,顷尽醉。其足皆绊。或图而赞之曰:“尔形唯猿,尔面唯人。言不忝面,智不逾身。淮阴佐汉,李斯相秦。曷若箕山,高卧养真。”(出《国史补》)
néng yán
能言
ān nán wǔ píng xiàn fēng xī zhōng, yǒu xīng xīng yān. rú měi rén, jiě rén yǔ, zhī wǎng shì. yǐ shì jiǔ gù, yǐ jī dé zhī. kǎn bǎi shù tóng láo. yù shí zhī, zhòng zì tuī féi zhě xiāng sòng, liú tì ér bié. shí xiǎng fēng xī lìng, yǐ pà gài zhī. lìng wèn hé wù, xīng xīng nǎi lóng zhōng yǔ yuē:" wéi yǒu pū bìng jiǔ yī hú ěr." lìng xiào ér ài zhī, yǎng chù, néng chuán sòng yán yǔ, rén bù rú" rú" yuán zuò" zhī", jù cháo yě qiān zài gǎi yě. chū cháo yě qiān zài
安南武平县封溪中,有猩猩焉。如美人,解人语,知往事。以嗜酒故,以屐得之。槛百数同牢。欲食之,众自推肥者相送,流涕而别。时饷封溪令,以帕盖之。令问何物,猩猩乃笼中语曰:“唯有仆并酒一壶耳。”令笑而爱之,养畜,能传送言语,人不如(“如”原作“知”,据《朝野佥载》改)也。(出《朝野佥载》)
jiāo fēng
焦封
qián jùn yí lìng jiāo fēng bà rèn hòu sàng qī. kāi yuán chū, kè yóu yú shǔ. zhāo xī yǔ shǔ zhōng fù rén yǐn bó. hū yī rì qīn yè, dú chéng qí guī. féng yī qīng yī, rú jiù xiāng shí. mǎ qián zhuàn yǔ yāo fēng. fēng fāng jiǔ hān, suì xiào ér cóng zhī, xīn yì yí shì wù xiāng yāo. é zhì yī jiǎ dì, wū yǔ zhēng róng. jì jiān qǐng rù. fēng nǎi xià mǎ rù zhī. xū yú, yǒu shí yú bì pú zhì, bìng yī yǐ luó kù, shì zhī zhū cuì, jiē měi lì qí róng zhì. cǐ nǚ pú qí chēng fū rén yù pī yī. fēng jīng yí wèi sì, yǒu huā zhú liǎng xíng qián yǐn, jiàn dà shàn yōng bì yī nǚ zǐ, nián yuē shí qī bā, shū cháng yí mào. suì lìng kāi shàn, yǐn fēng qián, bài yī yú táng ér zuò. qián hòu shè qióng jiāng yù zhuàn, zòu yǐ nǚ lè. nǎi quàn jīn zūn yú fēng. fū rén suǒ hóng jiān, xiě shī yī shǒu yǐ zèng. shī yuē:" qiè shī yuān yāng bàn, jūn fāng píng gěng yóu. xiǎo nián huān zuì hòu, zhǐ kǒng kǔ xiāng liú." fēng pěng shī pī yuè, chén yín liáng jiǔ, fāng yǐn jǐn, suì fù zhuó jīn zūn, réng chóu yǐ yī jué. shī yuē:" xīn cháng míng huàn wài, zhōng bù chǐ kuáng yóu. wù rù táo yuán lǐ, xiān jiā zhēng kěn liú." fū rén lǎn shī, xiào ér yán yuē:" shuí jiào tā wù rù lái? yào bù liú, yì bù de yě." fēng yì xiào ér dá yuē:" què kǒng bù liú, shuí pà liú qiān nián wàn nián." fū rén shén xǐ dòng yán sè, nǎi xú qǐ, yáng zuì guī zhàng, mìng fēng shēn kàng lì zhī qíng. zhì shǔ, fù kāi qǐ xí, gē lè liáo liàng, yòu yǔ fēng gòng zuì. réng wèi zhī yuē:" qiè shì dū du fǔ sūn zhǎng shǐ nǚ. shǎo shì wáng mào. wáng mào kè cháng ān sǐ, qiè jīn guǎ jū. xìng jiàn tuō yú jūn zǐ, wú yǐ qiè zì méi wèi guò. dāng niàn zhuō wáng sūn jiā, wén jūn mù xiàng rú, céng ruò cǐ yě." fēng fù wén shì yǔ, zhuǎn shēn juàn liàn, bù chū jīng yòng yú, hū zì dú xíng ér yǔ yuē:" wǒ běn dú shī shū, wéi míng huàn. jīn rì míng yǔ huàn jù wèi chèn xīn, ér chén mí yú jiǔ sè, yuè yú bù chū, fēi zhàng fū yě." shì bì wén zhě, gào yú fū rén. fū rén wèi fēng yuē:" qiè shì zān yīng jiā nǚ, jūn shì huàn tú zhōng rén. yǔ jūn pǐ ǒu, yì bù xiāng kuī ěr! zhì yú què yù yǐ míng huàn róng shēn, zú dé yì jīn quē yè míng zhǔ yě, qiè zhēng gǎn gù liú jūn shēn, yì jūn xiǎn dá hū? hé shāng tàn ruò shì." fēng yuē:" xìng fū rén niàn wǒ, wú shǐ wǒ xū lǎo shǔ chéng." fū rén suì yǐ jīn bǎo sòng fēng rù guān. jí lín qí qì bié. réng zèng yù huán yī méi. wèi fēng yuē:" kě zhēn zhòng cáng zhī, wǒ ā mǔ yǔ wǒ yòu shí suǒ nòng zhī wù yě." fù yín shī yī shǒu yǐ sòng. shī yuē:" què qiáo zhī nǚ huì, yě shì bù duō shí. jīn rì sòng jūn chù, xiū yán lián lǐ zhī." fēng lǎn shī, shòu yù huán, chuàng qíng yóu shén, bù jué zhān sǎ. liú shī bié yuē:" dàn bǎo tóng xīn jié, wú láo zhī jǐn shī. sū qín qiú fù guì, zì yǒu yī huí shí." fū rén jiàn shī, bēi gěng liáng jiǔ. fù quàn jīn jué ér bié. fēng suī yǐ fā zhì, huí jīng luò wéi míng huàn, yì cháng chàng hèn, bié shì jiā lì. fāng dēng gé dào, jiàn xiǎn xī, shēn suǒ yù yù. hū huí gù, yáo jiàn fū rén bēn zhú, suì jīng yì yǐ cì zhī. jù zhì fēng qián, bēi qì bù yǐ. wèi fēng yuē:" wǒ bù rěn yǔ jūn lí, yīn qián bēn gǎn jūn. bù wèi jīn rì fù dǔ jūn zhī róng, xìng qiè wǒ zhī jīng niǎn." fēng yí yà, fù qiě xǐ, suì xiāng xié dá qián lǚ cì. zhì hūn hēi, yǒu shí yú xīng xīng lái. qí qī bēn chū jiàn zhī, xǐ yuè bèi cháng. nǎi gù wèi fēng yuē:" jūn yì bù gù wǒ dōng qù, wǒ jīn xìng nǚ bàn xiāng zhào guī shān. yuàn zì bǎo ài." yán qì, huà wéi yī xīng xīng, yǔ tóng bàn xiāng zhú ér zǒu, bù zhī suǒ zhī. chū xiāo xiāng lù
前浚仪令焦封罢任后丧妻。开元初,客游于蜀。朝夕与蜀中富人饮博。忽一日侵夜,独乘骑归。逢一青衣,如旧相识。马前传语邀封。封方酒酣,遂笑而从之,心亦疑是误相邀。俄至一甲第,屋宇峥嵘。既坚请入。封乃下马入之。须臾,有十余婢仆至,并衣以罗绔,饰之珠翠,皆美丽其容质。此女仆齐称夫人欲披揖。封惊疑未巳,有花烛两行前引,见大扇拥蔽一女子,年约十七八,殊常仪貌。遂令开扇,引封前,拜揖于堂而坐。前后设琼浆玉馔,奏以女乐。乃劝金樽于封。夫人索红笺,写诗一首以赠。诗曰:“妾失鸳鸯伴,君方萍梗游。小年欢醉后,只恐苦相留。”封捧诗披阅,沉吟良久,方饮尽,遂复酌金樽,仍酬以一绝。诗曰:“心常名宦外,终不耻狂游。误入桃源里,仙家争肯留。”夫人览诗,笑而言曰:“谁教他误入来?要不留,亦不得也。”封亦笑而答曰:“却恐不留,谁怕留千年万年。”夫人甚喜动颜色,乃徐起,佯醉归帐,命封伸伉俪之情。至曙,复开绮席,歌乐嘹亮,又与封共醉。仍谓之曰:“妾是都督府孙长史女。少适王茂。王茂客长安死,妾今寡居。幸见托于君子,无以妾自媒为过。当念卓王孙家,文君慕相如,曾若此也。”封复闻是语,转深眷恋,不出经用余,忽自独行而语曰:“我本读诗书,为名宦。今日名与宦俱未称心,而沉迷于酒色,月余不出,非丈夫也。”侍婢闻者,告于夫人。夫人谓封曰:“妾是簪缨家女,君是宦途中人。与君匹偶,亦不相亏耳!至于却欲以名宦荣身,足得诣金阙谒明主也,妾争敢固留君身,抑君显达乎?何伤叹若是。”封曰:“幸夫人念我,无使我虚老蜀城。”夫人遂以金宝送封入关。及临岐泣别。仍赠玉环一枚。谓封曰:“可珍重藏之,我阿母与我幼时所弄之物也。”复吟诗一首以送。诗曰:“鹊桥织女会,也是不多时。今日送君处,羞言连理枝。”封览诗,受玉环,怆情尤甚,不觉沾洒。留诗别曰:“但保同心结,无劳织锦诗。苏秦求富贵,自有一回时。”夫人见诗,悲哽良久。复劝金爵而别。封虽已发志,回京洛为名宦,亦常怅恨,别是佳丽。方登阁道,见嶮巇,深所郁郁。忽回顾,遥见夫人奔逐,遂惊异以伺之。遽至封前,悲泣不已。谓封曰:“我不忍与君离,因潜奔赶君。不谓今日复睹君之容,幸挈我之京辇。”封疑讶,复且喜,遂相携达前旅次。至昏黑,有十余猩猩来。其妻奔出见之,喜跃倍常。乃顾谓封曰:“君亦不顾我东去,我今幸女伴相召归山。愿自保爱。”言讫,化为一猩猩,与同伴相逐而走,不知所之。(出《潇湘录》)
guǒ rán
猓然
jiàn nán rén zhī cǎi guǒ rán zhě, dé yī guǒ rán, qí shù shí guǒ rán kě dé. hé zāi? guǒ rán yǒu shāng qí lèi zhě, jù zú bēi tí, suī shā zhī bù qù. cǐ qín shòu zhī zhuàng ér rén xīn yě. lè yáng zhāng rén yuàn shǐ móu, zé rén zhī zhuàng ér qín shòu xīn yě. chū guó shǐ bǔ
剑南人之采猓然者,得一猓然,其数十猓然可得。何哉?猓然有伤其类者,聚族悲啼,虽杀之不去。此禽兽之状而人心也。乐羊、张仁愿、史牟,则人之状而禽兽心也。(出《国史补》)
róng
狨
róng zhě yuán náo zhī shǔ, qí xióng háo zhǎng yī chǐ chǐ wǔ zhě, cháng zì ài hù zhī, rú rén pī jǐn xiù zhī fú yě. jí jiā zhě máo rú jīn sè, jīn zhī dà guān wèi nuǎn zuò zhě shì yě. shēng yú shēn shān zhōng, qún duì dòng chéng qiān wàn. xióng ér xiǎo zhě, wèi zhī róng nú. liè shī cǎi qǔ zhě, duō yǐ sāng hú léi shǐ shè zhī. qí xióng ér yǒu háo zhě, wén rén quǎn zhī shēng, zé shě qún ér cuàn. pāo yī shù zhī, jiē yī shù zhī, qù zhī rú fēi. huò yú fán kē nóng yè zhī nèi cáng yǐn zhī. shēn zì zhī rōng hǎo, liè zhě bì qǔ zhī. qí cí yǔ nú, zé huǎn huǎn xuán shí ér chuán qí shù, shū bù huī huò. zhī rén bù qǔ zhī, zé yǒu xié yī zi zhì yī zi zhě shén duō. qí xióng yǒu zhōng jiàn zhě, zé bá qí shǐ xiù zhī, jué yǒu yào qì, zé zhé ér zhì zhī. pín méi chóu jǔ, pān zhī dūn yú shù diān. yú shí yào zuò chōu chè, shǒu zú jù sàn. lín duò ér què lǎn qí zhī, lǎn shì zhě shù shí dù. qián hòu ǒu huì, shēn yín zhī shēng, yú rén wú bié. měi kǒu zhōng xián chū, zé mèn jué shǒu sàn. duò zài bàn shù, jiē dé yī xì zhī shāo, xuán shēn yí shí, lì suǒ bù jì, nǎi duò yú dì. zé rén quǎn qí dào, duàn qí mìng yān. liè rén qiú jiā zhě bù huò, zé biàn shè qí cí, cí ruò zhōng jiàn, zé jiě zhāi qí zi, tián qù fù lái, bào qí mǔ shēn, qù lí bù huò, nǎi mǔ zǐ jù bì. ruò shǐ rén rén guān zhī, zé bù rěn qǐn qí pí, shí qí ròu. ruò wú mǐn cè zhī xīn zhě, qí gān shì tiě shí, qí rén wéi qín shòu. xī dèng zhī shè yuán, qí zi bá qí shǐ, yǐ mù yè sāi chuāng. zhī yuē:" wú wéi wù xìng, bì jiāng sǐ yān." yú shì zhì gōng shǐ yú shuǐ zhōng. shān mín wú shí, ān zhī dèng zhī zhī wèi xīn hū? chū yù táng xián huà
狨者猿猱之属,其雄毫长一尺、尺五者,常自爱护之,如人披锦绣之服也。极嘉者毛如金色,今之大官为暖座者是也。生于深山中,群队动成千万。雄而小者,谓之狨奴。猎师采取者,多以桑弧檑矢射之。其雄而有毫者,闻人犬之声,则舍群而窜。抛一树枝,接一树枝,去之如飞。或于繁柯秾叶之内藏隐之。身自知茸好,猎者必取之。其雌与奴,则缓缓旋食而传其树,殊不挥霍。知人不取之,则有携一子至一子者甚多。其雄有中箭者,则拔其矢嗅之,觉有药气,则折而掷之。嚬眉愁沮,攀枝蹲于树巅。于时药作抽掣,手足俱散。临堕而却揽其枝,揽是者数十度。前后呕哕,呻吟之声,与人无别。每口中涎出,则闷绝手散。堕在半树,接得一细枝稍,悬身移时,力所不济,乃堕于地。则人犬齐到,断其命焉。猎人求嘉者不获,则便射其雌,雌若中箭,则解摘其子,湉去复来,抱其母身,去离不获,乃母子俱毙。若使仁人观之,则不忍寝其皮,食其肉。若无悯恻之心者,其肝是铁石,其人为禽兽。昔邓芝射猿,其子拔其矢,以木叶塞疮。芝曰:“吾违物性,必将死焉。”于是掷弓矢于水中。山民无识,安知邓芝之为心乎?(出《玉堂闲话》)