wú quán sù, sū zhōu rén, jǔ xiào lián, wǔ shàng xià dì. yuán hé shí èr nián yù jū cháng ān yǒng xīng lǐ. shí èr yuè shí sān rì yè jì wò, jiàn èr rén bái yī zhí jiǎn, ruò gòng yuàn yǐn bǎng lái zhào zhě. quán sù yuē:" lǐ wéi yǐn shì fēn jiǎ yǒu qī, hé fán yè yǐn."
吴全素,苏州人,举孝廉,五上下第。元和十二年寓居长安永兴里。十二月十三日夜既臥,见二人白衣执简,若贡院引榜来召者。全素曰:“礼闱引试分甲有期,何烦夜引。”
shǐ zhě gù yāo, bù dé yǐ ér xià chuáng suí háng. bù jué guò zǐ chéng, chū kāi yuǎn mén èr bǎi bù, zhèng běi xíng, yǒu lù kuò èr chǐ yǐ lái cǐ wài jǐn mù shēn ní. jiàn zhàng fū fù rén zuó zhī zhě, zhuāi dào zhě, chǒu jiā zhě, suǒ shēn zhě, lián jū zhě, sēng zhě, dào zhě, náng shèng qí tóu zhě, miàn fù zhě, sàn qū xíng zhě, shù bǎi bèi jiē xíng ní zhōng, dú quán sù xíng píng lù. yuē shù lǐ rù chéng guō, jiàn guān fǔ tóng liè zhě qiān yú rén. jūn lì pèi dāo zhě, bù fèn qí rén, lǜ wǔ shí rén wéi yī yǐn. yǐn guò, quán sù zài dì sān yǐn zhōng.
使者固邀,不得已而下床随行。不觉过子城,出开远门二百步,正北行,有路阔二尺已来此外尽目深泥。见丈夫妇人捽之者,拽倒者,杻枷者,锁身者,连裾者,僧者,道者,囊盛其头者,面缚者,散驱行者,数百辈皆行泥中,独全素行平路。约数里入城郭,见官府同列者千余人。军吏佩刀者,部分其人,率五十人为一引。引过,全素在第三引中。
qí zhèng yá yǒu dà diàn, dāng zhōng shè chuáng jǐ, yī rén yī fēi ér zuò, zuǒ yòu lì lì shù shí rén. yá lì diǎn míng, biàn pàn fù sī yù zhě, fù wèi yù zhě, fù kuàng yù zhě, fù tāng yù zhě, fù huǒ yù zhě, fù àn zhě. wén qí fù yù zhě, fāng wù shēn sǐ. jiàn sì shí jiǔ rén jiē diǎn fù qì, dú quán sù zài, yīn wèn qí rén yuē:" dāng yá zhě hé guān?" yuē:" pàn guān yě." suì sù yuē:" quán sù tiǎn lǚ rú dào, nián lù wèi zhōng, bù hé sǐ." pàn guān yuē:" míng guān àn dú, yī yī fēn míng, jù jí tiē zhuī, qǐ hé wàng sù?" quán sù yuē:" shěn zhī nián mìng wèi jǐn, jīn qǐng duì yàn mìng jí." nǎi mìng qǔ wú jùn hù jí dào, jiǎn dé wú quán sù, yuán hé shí sān nián míng jīng chū shēn, qí hòu sān nián yī shí, yì wú guān lù. pàn guān yuē:" rén shì sān nián, cái tóng shùn xī, qiě wú róng lù, hé bì què huí jì qù jí lái, tú fán àn dú!" quán sù yuē:" cí qīn wǔ zài, dé guī jí róng hé kuàng chéng míng, shàng yú sān zài, fú qǐ āi chá." pàn guān yuē:" rèn guī." réng jiè yǐn zhě yuē:" cǐ rén mìng bó, yí lìng sù qù, shāo shì yán chí, jí tū míng yǐ. yǐn zhě shòu mìng, jí yǔ tóng háng. chū mén wài, xiàn ér qì zhě bù kě shèng jì. jì chū chéng, bù fù jiàn ní yǐ. fù zhì kāi yuǎn mén, èr lì wèi quán sù yuē:" kē mìng shén báo, tū míng jí guī, dé bú jiàn pàn guān zhī mìng hū? wǒ jiē pín, gè huì qián wǔ shí wàn, jí wú lǜ yǐ." quán sù yuē:" yuǎn kè yòu pín, rú hé kě zhì?" lì yuē:" cóng mǔ zhī fū, jū xuān yáng wèi hù bù lì zhě, shén fù, yī yán kě zhì yě." jì tóng yì qí jiā, èr lì bù kěn shàng jiē, lìng quán sù rù gào. qí jiā fāng shí jiān bǐng. quán sù zhì dēng qián gǒng yuē:" ā yí wàn fú." bù yīng. yòu yuē:" yí fū ān hé." yòu bù yīng, nǎi yǐ shǒu lóng dēng, mǎn táng jiē àn. yí fū yuē:" hé bù pāo shǎo wù? yè shí xiāng wù, guǐ shén biàn hé nǎo rén."
其正衙有大殿,当中设床几,一人衣绯而坐,左右立吏数十人。衙吏点名,便判付司狱者,付碨狱者,付矿狱者,付汤狱者,付火狱者,付案者。闻其付狱者,方悟身死。见四十九人皆点付讫,独全素在,因问其人曰:“当衙者何官?”曰:“判官也。”遂诉曰:“全素忝履儒道,年禄未终,不合死。”判官曰:“冥官案犊,一一分明,据籍帖追,岂合妄诉?”全素曰:“审知年命未尽,今请对验命籍。”乃命取吴郡户籍到,捡得吴全素,元和十三年明经出身,其后三年衣食,亦无官禄。判官曰:“人世三年,才同瞬息,且无荣禄,何必却回;既去即来,徒烦案犊!”全素曰:“辞亲五载,得归即荣;何况成名,尚余三载,伏乞哀察。”判官曰:“任归。”仍诫引者曰:“此人命薄,宜令速去,稍似延迟,即突明矣。引者受命,即与同行。出门外,羡而泣者不可胜纪。既出城,不复见泥矣。复至开远门,二吏谓全素曰:“科命甚薄,突明即归,得不见判官之命乎?我皆贫,各惠钱五十万,即无虑矣。”全素曰:“远客又贫,如何可致?”吏曰:“从母之夫,居宣阳为户部吏者,甚富,一言可致也。”既同诣其家,二吏不肯上阶,令全素入告。其家方食煎饼。全素至灯前拱曰:“阿姨万福。”不应。又曰:“姨夫安和。”又不应,乃以手笼灯,满堂皆暗。姨夫曰:“何不抛少物?夜食香物,鬼神便合恼人。”
quán sù jì hàn qí bù yīng, yòu mù wèi guǐ shén, yì pō rěn zhī. qīng yī yǒu zhí shí zhě, qí miàn zhèng dāng, yīn yǐ shǒu zhǎng zhī, yìng shǒu ér dào. jiā rén jìng lái bá fā pēn shuǐ, hū huàn liáng jiǔ fāng wù. quán sù jì yán qíng bù dé, xià jiē wèn èr lì. lì yuē:" gù rán, jūn wèi hái shēng, fēi guǐ ér hé? guǐ yǔ ér rén bù wén, lóng dēng xíng zhǎng, chéng zú yǐ hài zhī."
全素既憾其不应,又目为鬼神,意颇忍之。青衣有执食者,其面正当,因以手掌之,应手而倒。家人竞来拔发喷水,呼唤良久方悟。全素既言情不得,下阶问二吏。吏曰:“固然,君未还生,非鬼而何?鬼语而人不闻,笼灯行掌,诚足以骇之。”
yuē:" rán zé hé yǐ yán shì?"
曰:“然则何以言事?”
yuē:" yǐ wú tuò, tú rén dà mén, yī jiā shuì tú rén zhōng mén, mén nèi rén shuì tú táng mén, mǎn táng rén shuì. kě yǐ shǒu chéng wú tuò ér tú zhī."
曰:“以吾唾,涂人大门,一家睡;涂人中门,门内人睡;涂堂门,满堂人睡。可以手承吾唾而涂之。”
quán sù jū shǒu, èr lì jiāo tuò, qūn xún jū shǒu yǐ tú táng mén. cái bì, mǎn táng qiàn shēn, cù qù shí qì, suì rù qǐn. èr lì yuē:" jūn rù, qù chuáng sān chǐ, lì yán zhī, shèn wù jìn chuáng yǐ shǒu yáo dòng, zé yǎn bù wù yǐ."
全素掬手,二吏交唾,逡巡掬手以涂堂门。才毕,满堂欠伸,促去食器,遂入寝。二吏曰:“君入,去床三尺,立言之,慎勿近床;以手摇动,则魇不寤矣。”
quán sù yī qí yán yán zhī. qí yí jīng qǐ, qì wèi fū yuē:" quán sù wǎn lái guī sù, hé hū zhì sǐ? jīn zhě jiàn mèng qiú qián, yán yǒu suǒ yí rú hé?"
全素依其言言之。其姨惊起,泣谓夫曰:“全素晚来归宿,何忽致死?今者见梦求钱,言有所遗如何?”
qí fū yuē:" yōu niàn wài shēng, ǒu wèi rè mèng, hé zú jù xìn?"
其夫曰:“忧念外甥,偶为热梦,何足遽信?”
yòu qǐn, yòu mèng, jīng qǐ ér qì qiú zhǐ yú guì, shì yǒu èr bǎi fú, nǎi lìng jù jiǎn fén zhī. huǒ jué, zé qiān mín wǎn rán zài dì yǐ. èr lì yuē:" qián shù duō, mǒu gù bù néng shèng. ér jūn zhī lì, shēng rén zhī lì yě, kě yǐ jǐn jǔ. qǐng fù yǐ zhì jì zhī."
又寝,又梦,惊起而泣;求纸于柜,适有二百幅,乃令遽剪焚之。火绝,则千缗宛然在地矣。二吏曰:“钱数多,某固不能胜。而君之力,生人之力也,可以尽举。请负以致寄之。”
quán sù chū yǐ wéi nán, shì yǐ liǎng shǒu shàng chéng, zì jiān tiāo zhī, wēi wēi rán jí gāo, qí shí shén qīng, nǎi yǐn xíng jì jiè gōng miào. zhǔ rén zhě zǐ yī yāo jīn, chì lì shòu zhī. jì bì, èr lì yuē:" jūn zhī hái shēng bì yǐ. qiě sī biàn guī, wèi yì yǒu suǒ jiàn xié? jīn yù qǔ yī rén sòng zhī shòu shēng, néng lüè guān fǒu?"
全素初以为难,试以两手上承,自肩挑之,巍巍然极高,其实甚轻,乃引行寄介公庙。主人者紫衣腰金,敕吏受之。寄毕,二吏曰:“君之还生必矣。且思便归,为亦有所见邪?今欲取一人送之受生,能略观否?”
quán sù yuē:" gù suǒ yuàn yě."
全素曰:“固所愿也。”
nǎi xiāng yǐn rù xī shì juàn xíng nán jìn rén jiā dēng huǒ yíng huáng, wū wū ér qì. shù sēng dāng mén dú jīng, xiāng yān mǎn hù. èr lì bù gǎn jìn, nǎi cóng táng hòu yán shàng, jì dāng qǐn chuáng, yǒu chōu wǎ chāi chuán, kāi yī dà xué, xué zhōng xià shì, yī lǎo rén, qì xī yǎn rán, xiāng xiàng ér qì zhě zhōu qí chuáng. yī lì chū huái zhōng shéng, dà rú zhǐ, zhǎng èr zhàng yú, lìng quán sù ān zuò zhí zhī, yī tóu chuí yú xué zhōng. jiè quán sù yuē:" wú xún qǔ bǐ rén, rén lái dāng chè shéng."
乃相引入西市绢行南尽人家灯火荧煌,呜呜而泣。数僧当门读经,香烟满户。二吏不敢近,乃从堂后檐上,计当寝床,有抽瓦拆椽,开一大穴,穴中下视,一老人,气息奄然,相向而泣者周其床。一吏出怀中绳,大如指,长二丈余,令全素安坐执之,一头垂于穴中。诫全素曰:“吾寻取彼人,人来当掣绳。”
suì chū shéng xià zhī, ér yǐ yòu shǒu zuó lǎo rén, zuǒ shǒu chè shéng. quán sù jù chè chū zhī, zhuāi yú táng qián, yǐ shéng fù qiú. èr lì gèng hé ér chū. xiāng gù yuē:" hé chǔ yǒu tú àn zuì dà?"
遂出绳下之,而以右手椊老人,左手掣绳。全素遽掣出之,拽于堂前,以绳缚囚。二吏更荷而出。相顾曰:“何处有屠案最大?”
qí yī yuē:" bù zhèng fāng shí zì jiē nán wáng jiā àn zuì dà."
其一曰:“布政坊十字街南王家案最大。”
xiāng yǔ wǎng yān. jì dào, tóu lǎo rén yú àn shàng, tuō yī chán shēn, gèng shàng tuī pū, lǎo rén yuē kǔ, qí shēng gǎn rén. quán sù yuē:" yǒu zuì dāng xíng, cǐ yì fēi fǎ, ruò wú zuì zé, hé yǐ kǔ zhī?"
相与往焉。既到,投老人于案上,脱衣缠身,更上推扑,老人曰苦,其声感人。全素曰:“有罪当刑,此亦非法,若无罪责,何以苦之?”
èr lì yuē:" yà jūn zhī wèn hé chí yě? fán rén yǒu shàn gōng qīng dé, hé shēng tiān táng zhě, xiān lè cǎi yún, ní jīng hè jià lái yíng yě, mǒu hé yǐ jiàn zhī. ruò yǒu zhòng zuì jí huì è, hé duò dì yù, niú tóu qí guǐ tiě chā jiā chǒu lái qǔ, mǒu yòu hé yǐ jiàn zhī. cǐ lǎo rén wú shēng tiān zhī fú, yòu wú rù dì yù zhī zuì, suī néng xiū shēn, wèi lí chén sú, dàn jié qí shēn, jìng wú xiá huì, jì shě cǐ shēn, zhǐ hé gèng shòu nán zǐ zhī shēn. dāng qí shàng jì zhī shí, qí mǔ yǐ yùn, cǐ mìng jì jǐn, bǐ mìng hé shēng. jīn kǔ bù tuán pū, lìng bǐ fù rén hé yǐ néng chǎn?"
二吏曰:“讶君之问何迟也?凡人有善功清德,合生天堂者,仙乐彩云,霓旌鹤驾来迎也,某何以见之。若有重罪及秽恶,合堕地狱,牛头奇鬼铁叉枷杻来取,某又何以见之。此老人无生天之福,又无入地狱之罪,虽能修身,未离尘俗,但洁其身,静无瑕秽,既舍此身,只合更受男子之身。当其上计之时,其母已孕,此命既尽,彼命合生。今苦不团扑,令彼妇人何以能产?”
yòu jìn lì róu pū, shí jué jiàn xiǎo. xū yú, qí xíng cái rú quán dà, bǎi hái jiǔ qiào, mò bù yī rán. yú shì yī yī tí xíng, yú zǐ chéng dà shèng yè fāng xī nán xià, dōng huí dì èr qǔ, běi bì rù dì yī jiā. qí jiā fù yǒu dēng huǒ, yán yǔ qiē qiē. shā mén sān rén dāng chuāng dú bā yáng jīng, yīn cǐ bù gǎn bī. zhí shàng jiē, jiàn táng mén xié yǎn, yī lì zhí lǎo rén tóu yú táng zhōng, cái shì dào chuáng, xīn zi jǐ tí yǐ. èr lì yuē:" shì bì yǐ, sòng jūn qù."
又尽力揉扑,实觉渐小。须臾,其形才如拳大,百骸九窍,莫不依然。于是依依提行,逾子城大胜业坊西南下,东回第二曲,北壁入第一家。其家复有灯火,言语切切。沙门三人当窗读《八阳经》,因此不敢逼。直上阶,见堂门斜掩,一吏执老人投于堂中,才似到床,新子己啼矣。二吏曰:“事毕矣,送君去。”
yòu xié rù yǒng xīng lǐ lǚ shè. dào qǐn fáng, fáng nèi shàng hēi, lüè wú suǒ jiàn. èr lì zì hòu nǎi tuī quán sù, dà hū yuē:" wú quán sù!"
又偕入永兴里旅舍。到寝房,房内尚黑,略无所见。二吏自后乃推全素,大呼曰:“吴全素!”
ruò shī zú ér zhuì, jì sū, tóu xuàn kǔ, liáng jiǔ fāng dìng, ér jiē gǔ dòng. yí fū zhě, zì xuān yáng zǒu mǎ lái, zé yǐ sū yǐ. qí pū bù zhī jué yě. chéng jiān yú, qì yú xuān yáng shù rì, fù gù, zài yóu zǐ chéng rù shèng yè shēng nán zhī jiā, lì lì zài yǎn. zì yǐ míng jīng zhōng dì, bù zú wèi róng, sī sù shì qīn. bo de xíng rì, huò tóu xuàn bù guǒ qù, huò lǘ lái jiǎo sǔn, huò yǔ xuě lián rì, huò qīn gù wǎng lái.
若失足而坠,既苏,头眩苦,良久方定,而街鼓动。姨夫者,自宣阳走马来,则已苏矣。其仆不知觉也。乘肩舆,憩于宣阳数日,复故,再由子城入胜业生男之家,历历在眼。自以明经中第,不足为荣,思速侍亲。卜得行日,或头眩不果去,或驴来脚损,或雨雪连日,或亲故往来。
yīn xún zhī jiān, suì bī shì rì. rù chǎng ér guò, bù fù yǐ jiù rì zhī wàng wèi yì. é ér chéng míng, xiào bié cháng ān ér qù. nǎi zhī mìng dāng yǒu chéng, qì zhī bù kě. shí gǒu wèi huì, zào yì hé wéi? jǔ cǐ yī duān, zú kě yǐ jiè qí zhī jìn ér bù zhī tuì zhě.
因循之间,遂逼试日。入场而过,不复以旧日之望为意。俄而成名,笑别长安而去。乃知命当有成,弃之不可。时苟未会,躁亦何为?举此一端,足可以诫其知进而不知退者。