guàn gu n xǐ shǒu yě. xǐ fà yuē mù, xǐ miàn yuē huì hu xǐ liǎn , xǐ shēn yuē yù, tōng wèi zhī xǐ. yǎng shēng jiā yán fā yí duō zhì zh shū, bù yí duō xǐ, dāng fēng ér mù, kǒng huàn tóu fēng, zhì nián lǎo fā xī, mù shì kě fèi. chén qǐ xiān xǐ miàn, fàn hòu wǔ shuì hòu, huáng hūn hòu, jù dāng xí yǐ wèi cháng. miàn wèi wǔ zàng zhī huá, pín xǐ suǒ yǐ fā yáng zhī. tài sù jīng yuē: shǒu yí cháng zài miàn, wèi liǎng shǒu pín pín cā miàn yě, yì tóng. dōng yuè shǒu lěng, xǐ yǐ rè shuǐ, nuǎn kě yí shí, pō shèng hōng huǒ. jì yù zǎo yuē: rì wǔ guàn, gài wèi xǐ shǒu bù xián pín shù ěr. yòu nèi zé yún: sān rì jù mù qí jiān, miàn gòu tán pān qǐng huì, zú gòu tán tāng qǐng xǐ. tán t n shāo rè, wēn yě pān, xī mǐ zhī yě, jí sú suǒ wèi mǐ gān shuǐ.
盥[guàn] 洗手也。洗髮曰「沐」，洗面曰「靧[huì洗臉] 」，洗身曰「浴」，通謂之「洗」。養生家言「發宜多櫛[zhì梳]，不宜多洗，當風而沐，恐患頭風」，至年老發稀，沐似可廢。晨起先洗面，飯後午睡後，黃昏後，俱當習以為常。面為五臟之華，頻洗所以發揚之。《太素經》曰：「手宜常在面」，謂兩手頻頻擦面也，意同。冬月手冷，洗以熱水，暖可移時，頗勝烘火。《記·玉藻》曰：「日五盥」，蓋謂洗手不嫌頻數耳。又《內則》云：「三日具沐其間，面垢燂潘請靧，足垢燂湯請洗」。 燂[tán燒熱]，溫也；潘，淅米汁也，即俗所謂米泔水。

xǐ miàn shuǐ bù xián guò rè, rè zé néng xíng xuè qì, lěng zé qì zhì, lìng rén miàn wú guāng zé. xià yuè jǐng shuǐ yīn hán, xǐ shǒu yì kǒng shǒu zhàn, hán tòu gǔ yě. yù zǎo yuē: mù jì ér huì liáng, zhù: mù jì, yǐ xī jì zhī shuǐ xǐ fà. huì liáng, yǐ xī liáng zhī shuǐ xǐ miàn, jiē gān shuǐ yě. gān shuǐ néng qù gòu, gù yòng zhī. qù gòu zhī wù shén duō, gǔ rén suǒ yǐ yòng cǐ zhě, qù gòu ér bù fá jīng qì, zì jiào shèng tā wù.
洗面水不嫌過熱，熱則能行血氣，冷則氣滯，令人面無光澤。夏月井水陰寒，洗手亦恐手戰，寒透骨也。《玉藻》曰：「沐稷而靧梁」，（註：沐稷，以淅稷之水洗髮。靧梁，以淅梁之水洗面，皆泔水也。）泔水能去垢，故用之。去垢之物甚多，古人所以用此者，去垢而不乏精氣，自較勝他物。

yù bì kāi fā máo kǒng, biàn jí yú tǐ, rú lǚ lǚ kāi fā zhī, lìng rén hào zhēn qì. yàn yún: duō shū tóu, shǎo xǐ yù. shèng xià yì xū gé sān sì rì fāng kě jù yù, yù hòu yáng qì shàng téng, bì xǐ miàn yǐ xuān chàng qí qì jìn yǐn shí, mián shǎo qǐng ér qǐ. zhì yù shí yì mào fēng xié, bì yú mì shì.
浴必開發毛孔，遍及於體，如屢屢開發之，令人耗真氣。諺云：多梳頭，少洗浴。盛夏亦須隔三四日方可具浴，浴後陽氣上騰，必洗面以宣暢其氣；進飲食，眠少頃而起。至浴時易冒風邪，必於密室。

jì nèi zé yún: wǔ rì zé tán tāng qǐng yù, gài yù shuǐ bù kě tài rè, wēn liáng xū shì yú tǐ, gù bì tán tāng. huò yù jiǔ tāng lěng, lìng yǐ dà hú zhù rè zhě, zhì yú yù pén páng, xú xú tiān rù, shǐ tōng tǐ chàng kuài ér hòu yǐ. yún jí qī qiān yuē: yè wò shí, cháng yǐ liǎng shǒu kāi mó shēn tǐ, míng yuē' gàn yù. sì shí diào shè lùn yuē: jī jì yù, wèi fù xū bù kě fù lìng hào qì ěr yòu yuē: gǒu qǐ jiān tāng jù yù, lìng rén bù bìng bù lǎo, zòng wú què xiào, yóu wèi wú sǔn. zhì yǒu wǔ zhī tāng, yòng táo zhī liǔ zhī zhī shǔ, dà néng fā hàn, fá rén jīng xuè. huò yīn xià tǐ wú hàn, yòng yǐ xǐ zú.
《記·內則》云：「五日則燂湯請浴，蓋浴水不可太熱，溫涼須適於體，故必燂湯。或浴久湯冷，另以大壺貯熱者，置於浴盆旁，徐徐添入，使通體暢快而後已。《雲笈七籤》曰：「夜臥時，常以兩手揩摩身體，名曰'干浴』。」《四時調攝論》曰：「飢忌浴」，謂腹虛不可復令耗氣耳；又曰：「枸杞煎湯具浴，令人不病不老」，縱無確效，猶為無損。至有五枝湯，用桃枝柳枝之屬，大能發汗，乏人精血。或因下體無汗，用以洗足。

chūn qiū fēi yù zhī shí, rú ài jié bì yù jù yù, mì shì zhōng, dà cí gāng shèng shuǐ jí bàn, yǐ zhàng lóng zhào qí shàng, rán hòu rù yù. yù bà, jí chuān yī, yī bì jiā nuǎn, rú shǎo jué lěng, kǒng jí chéng gǎn mào yù hòu dāng fēng, còu lǐ kāi, fēng yì gǎn, gǎn ér jí fā, jǐn zài pí máo, zé wèi hán rè jī jiǔ rù lǐ, huàn shén dà, gù fēng běn yí bì, yù hòu yóu yí bì. lùn yǔ yù hū yí, fēng hū wǔ yú, kuáng shì bù guò jiè yǐ yán zhì, mù chūn fēi yù zhī shí, kuàng fù dāng fēng yé!
春秋非浴之時，如愛潔必欲具浴，密室中，大瓷缸盛水及半，以帳籠罩其上，然後入浴。浴罷，急穿衣，衣必加暖，如少覺冷，恐即成感冒；浴後當風，腠理開，風易感，感而即發，僅在皮毛，則為寒熱；積久入里，患甚大，故風本宜避，浴後尤宜避。《論語》「浴乎沂，風乎舞雩」，狂士不過藉以言志，暮春非浴之時，況復當風耶！

qīng bì lù zài xiāng shuǐ xǐ shēn zhū fāng, xiāng néng lì qiào, shū xiè yuán qì dàn yù yóu lǜ kāi fā máo kǒng, fù yǐ xiāng shuǐ kāi fā zhī kě hū? yú àn jì yán mù jì huì liáng, bù yǐ jì yǔ liáng xǐ shēn xiāng, gài guì wǔ gǔ zhī yì. fán shàng pǐn zhū xiāng, wèi zào huà zhī jīng qì yùn niàng ér chéng, shì yì bù dāng xiè yòng. cáng qì yún: zhāng mù jiān tāng, yù jiǎo qì jiè xuǎn fēng yǎng. àn zhāng xīn liè xiāng cuàn, yóu bù kě wú gù qǔ yù.
《清閟錄》載香水洗身諸方，香能利竅，疏泄元氣；但浴猶慮開發毛孔，復以香水開發之可乎？愚按《記》言「沐稷靧梁，不以稷與梁洗身香」，蓋貴五穀之意。凡上品諸香，為造化之精氣醞釀而成，似亦不當褻用。《藏器》云：「樟木煎湯，浴腳氣疥癬風癢」。按樟辛烈香竄，尤不可無故取浴。

yǒu zhuān zhú yù shì, tiě guō shèng shuǐ, yù jí zuò guō zhōng, huǒ rán qí xià, wēn liáng wéi suǒ yù, fēi bù kuài shì céng wén yǒu rù yù zhě, guō pò suì duò guō dǐ, shuǐ yǔ huǒ bìng ér jí qí shēn, xū! kě yǐ jiàn yǐ!
有磚築浴室，鐵鍋盛水，浴即坐鍋中，火燃其下，溫涼惟所欲，非不快適；曾聞有入浴者，鍋破遂墮鍋底，水與火併而及其身，吁！可以鑒矣！