chū liù rì　 fàn ér xíng. chū dōng mén, wǔ lǐ, yī shān tū yú lù běi, wǔ shuǐ yì běi xiàng zhì, lù yóu shān nán shuǐ běi zhuǎn shān zuǐ fù dōng nán qù. lù zhé ér dōng běi, yī lǐ, yí lù zhí běi, nǎi guì yáng jiān dào yī qí dōng běi, nǎi yí zhāng dào yě. sān lǐ zhì ā pí dòng, wǔ xī fù běi zhé ér lái, jīng qí dōng běi qù. shuǐ xī yǒu jū mín shù jiā, cóng cǐ dù qiáo dōng shàng niú miào lǐng, jù jì wú cūn luò yǐ. yú lǐng xià sì lǐ, wèi chuān zhōu shuǐ liáng tíng. yòu wǔ lǐ, shēng jiàng shān gǔ, wèi tóng mù láng qiáo. qiáo xià qù shuǐ, zì nán ér běi, qí fā yuán dāng zì xiù yán chuān xué zhī shuǐ yě. qiáo dōng yǒu gǔ bēi, dà shū fēi bái, wèi guǎng fú qiáo. qí shū shén qiú jìn, wèi sòng guì yáng jūn zhī lín wǔ xiàn shì céng xī yán suǒ shū. cóng cǐ nán ér dōng shàng yī lǐng, yòu dōng xiàng xún shān bàn xíng wǔ lǐ, lù hū sì qí, nǎi bù dōng ér cóng běi. xià lǐng, yòu dōng cóng shān wù xíng wǔ lǐ, wèi niú xíng. niú xíng rén yān bù duō, sàn chù shān gǔ. gài dà lù cóng sì qí zhí dōng, jù gāo lǐng wú rén, ér cǐ wèi xiǎo lù, biàn yú zhōng huǒ ěr. yóu niú xíng yòu dōng, cóng xiǎo jìng dēng lǐng. yú ér xià, sān lǐ, wèi xiǎo yuán, yì yǒu cūn mín shù jiā. cóng cǐ yòu dōng běi yú èr lǐng ér xià, gòng wǔ lǐ, wèi shuǐ xià. yù yī rén, yán: shuǐ xià zhì fèng jí pù zhǐ sān lǐ, ér lǐng huāng duō dào, bì děi sòng zhě nǎi kě xíng. yú nǎi fàn yú shuǐ xià cūn jiā, qí rén wèi wǒ mì sòng zhě bù dé, suì dōng nán yī lǐ, fù nán shàng xiǎo jìng, lián yú èr lǐng, zé pù zài shān tóu yǐ. qí pù zhèng zài lǐng cè jí, shì wèi lín wǔ yí zhāng dōng xī jiè, ér pù tíng tuí luò, jì wú yī jiā. nǎi dōng xià lǐng, zhuǎn ér dōng běi xíng. èr lǐ, shǐ yǒu cūn luò, zài xiǎo xī xī. dù xī qiáo, ér dōng běi xún shuǐ xià èr lǐ, zhì suǒ shí, cūn luò shén shèng. běi wàng yǒu dà shān gāo qióng, shì wèi má tián dà lǐng. yóu suǒ shí běi shàng lǐng, sān lǐ guò shè shān, liǎng fēng yuán xuē zhì, jiān yuán ér yī xié tū, wèi suǒ shí shuǐ kǒu. yóu qí dōng xià lǐng èr lǐ, zé wǔ xī fù zì běi ér nán, lù yǔ zhī yù. nǎi xún xī nán dōng xíng, xī fù zhuǎn ér běi, xī běi huán chéng yī píng, shì wèi sūn chē píng, yá jì yǒu xiǎo zhōu bó yān. jí cóng xī nán zhuǎn rù shān xiá, yī lǐ, nán shàng yī lǐng, yuē chē dài lǐng. qí lǐng jiāo ji o gāo qiàn ér huāng, xíng zhě jù wèi wēi yán. yú bù gù, zhí shàng yī lǐ bàn, dēng qí diān, dōng wàng yǐn yǐn yǒu bān huáng zhī sè, bù biàn qí wèi yún wèi shān, ér má tián dà lǐng yǐ zài qí běi yǐ. xià lǐng lǐ bàn, yǒu xī liú cóng cóng, qí cè shí xué zhōng, yǒu quán yī chí, zì xué dǐng xià zhù, qīng líng bǎi bèi xī zhōng, nǎi jū ér yǐn zhī, yǐ xī shuǐ guàn yān. gèng xià ér dōng, gòng qī lǐ, zhì méi tián bái shā xún sī. wǔ xī fù běi zì má tián nán xiàng ér xià, jīng sī dōng ér qù. shì rì wǔ hòu dà jì, gòng xíng liù shí lǐ, zhǐ yú sī cè sì zhōng. xiān shì, tú rén lǚ yǐ tú yǒu bù cè jiè yú sù xíng, yú jiàn rì sè shàng zǎo, hé zhì nǎi ěr, dǐ nì lǚ, shǐ zhī shàng wǔ yǒu dào, bǎi sì shí rén zì shàng xiāng lái, yóu sī dōng zhì lóng cūn, qǔ jìng dào xiàng guǎng dōng, wèi tǔ rén wú kǒng, ěr bù zú rǎo yě.
初六日　飯而行。出東門，五里，一山突於路北，武水亦北向至，路由山南水北轉山嘴復東南去。路折而東北，一里，一路直北，乃桂陽間道；一岐東北，乃宜章道也。三里至阿皮洞，武溪復北折而來，經其東北去。水西有居民數家，從此渡橋東上牛廟嶺，俱寂無村落矣。逾嶺下四里，為川州水涼亭。又五里，升降山谷，為桐木郎橋。橋下去水，自南而北，其發源當自秀岩穿穴之水也。橋東有古碑，大書飛白，為廣福橋。其書甚遒勁，為宋桂陽軍知臨武縣事曾晞顏所書。從此南而東上一嶺，又東向循山半行五里，路忽四岐，乃不東而從北。下嶺，又東從山塢行五里，為牛行。牛行人煙不多，散處山谷。蓋大路從四岐直東，俱高嶺無人，而此為小路，便於中火耳。由牛行又東，從小徑登嶺。逾而下，三里，為小源，亦有村民數家。從此又東北逾二嶺而下，共五里，為水下。遇一人，言：「水下至鳳集鋪止三里，而嶺荒多盜，必得送者乃可行。」余乃飯於水下村家，其人為我覓送者不得，遂東南一里，復南上小徑，連逾二嶺，則鋪在山頭矣。其鋪正在嶺側脊，是為臨武、宜章東西界，而鋪亭頹落，寂無一家。乃東下嶺，轉而東北行。二里，始有村落，在小溪西。渡溪橋，而東北循水下二里，至鎖石，村落甚盛。北望有大山高穹，是為麻田大嶺。由鎖石北上嶺，三里過社山，兩峰圓削峙，—尖圓而一斜突，為鎖石水口。由其東下嶺二里，則武溪復自北而南，路與之遇。乃循溪南東行，溪復轉而北，溪北環成一坪，是為孫車坪，涯際有小舟舶焉。即從溪南轉入山峽，一里，南上一嶺，曰車帶嶺。其嶺嶕jiāo高嵌而荒，行者俱為危言。余不顧，直上一里半，登其巔，東望隱隱有斑黃之色，不辨其為云為山，而麻田大嶺已在其北矣。下嶺里半，有溪流淙淙，其側石穴中，有泉一池，自穴頂下注，清泠百倍溪中，乃掬而飲之，以溪水盥焉。更下而東，共七里，至梅田白沙巡司。武溪復北自麻田南向而下，經司東而去。是日午後大霽，共行六十里，止於司側肆中。先是，途人屢以途有不測戒余速行，余見日色尚早，何至乃爾，抵逆旅，始知上午有盜，百四十人自上鄉來，由司東至龍村，取徑道向廣東，謂土人無恐，爾不足擾也。

chū qī rì　 chén cān hòu nǎi xíng, yǐ yè lái tǐ bù ān yě. yóu sī dōng dù wǔ xī, suì dōng shàng dù tóu lǐng. dōng běi xíng, zhí bī má tián dà lǐng xià, gòng sān lǐ, nǎi zhuǎn dōng nán, zài shàng lǐng, èr lǐ ér xià, shǐ jiù wù zhōng xíng. yòu wǔ lǐ, yǒu shù shí jiā sàn chù shān lù jiān, shì wèi lóng cūn. qí běi yǒu shí fēng tū wù lù zuǒ. yòu dōng běi èr lǐ, nǎi nán xiàng dēng lǐng, cóng lǐng shàng píng xíng sān lǐ, shǐ nán xià xiá zhōng, yǒu xì liú zì nán ér běi, dù xī jí dōng shàng lǐng, lǐ bàn wèi gāo míng pù. yòu xià lǐng, yòu sān lǐ, wèi jiāo xī qiáo. jiāo xī zài gāo míng nán, yǒu shù shí jiā jiā qiáo ér jū, qí shuǐ zì běi ér nán. yóu cǐ dōng nán sān lǐ, yú yī lǐng, wèi qín cài píng. qí nán yǒu fēng fēn tū, xià yǒu céng yá chéng zhī, qí sè bān zhě zá hēi, jí shì wǔ yí zhī yī tǐ. cǐ chù sì shān jù qīng è huò pèi, dú cǐ yǒu yì. yòu sān lǐ, yú lǐng, pō gāo. qí xiān xíng lǐng běi, kě píng zhān má tián jiāng jūn zhài huáng cén lǐng zhū fēng, yǐ xíng lǐng nán, zé nán xiàng kuàng rán kāi tà, xiǎng wǔ jiāng zhí xià zhī jìng yǐ. xià lǐng, yòu běi èr lǐ, yǒu lóu héng lù kǒu, shì wèi ài kǒu. qí dōng nán shān shàng, yǒu tǎ wǔ céng, xiū ér wèi jìng. guò ài kǒu, xún tǎ shān zhī běi chuí, mì xiǎo jìng zhuǎn rù shān ào, shì wèi gěn yán. sì xiàng xī nán, yán xiàng xī běi, yán kǒu yǒu chí yī fāng. sēng fèng yán wèi wǒ zhǔ jīn gāng sǔn, yǐ cù yóu chǎo zhī yǐ gōng zhōu, suì wò sì zhōng, dé yī jué. xià wǔ rù nán zhèn guān, zhì sān xīng qiáo. guò qiáo, zé shì sì jiā dào, xíng lǐ zá tà t zá luàn, gài nán xià guǎng dōng zhī dà dào yún. qiáo jí zài chéng nán, ér nán mén zài xī, dà dào xún chéng ér dōng. yǐ nǎi běi guò dōng mén, yòu zhí běi guò yǎn wǔ chǎng. qí nèi è shí huò pèi, héng wò dào cè. gòng běi shí lǐ, guò niú jīn dòng, jū mín jiāng jí bǎi jiā, zài qīng cén shān xià. gài dà shān xī nán, chū zhì wèi má tián dà lǐng, yóu lín wǔ dì. qí dōng běi zài zhì wèi jiāng jūn zhài. yǐ shǔ yí zhāng. cǐ zuì gāo zhī dǐng, nǎi dōng běi dù wèi gāo yún shān, yǒu sì yān. nǎi běi zhuǎn zuì shēn chù, yú shì shǐ dōng liè wèi huáng cén. qí shān nán běi héng liè, qí nán chuí jí wèi qū zhé lǐng, yòu dōng gèng liè yī céng, zé qīng cén yě, niú jīn dòng zài qí dōng běi lù. gèng chū xíng yī lǐ, wèi yě shí pù. qí běi shí fēng qiàn kōng, dūn jù lù zuǒ, jí wèi yě shí yán, ér shǐ bù zhī. wèn qí xià jū rén, yuē: yóu qí běi xiǎo jìng rù jí shì. nǎi suí qí běi chuí, zhuǎn chū shān bèi, nǎi sì chǎng, fēi yán dòng yě. jí chū, yù tóu sù yú yán xià rén jiā, yǒu yī rén dāng mén jù kè, bù rù nà. yú jiàn qí yán shí qí, yǐ wèi cǐ bì yán yě, kǔ kěn zhī, wū cè yī xiǎo hù zhōng róng liú yān. yù cóng qí shě hòu shàng yán, ér qí jiā jù biān lí jué, xū zì qí zhōng shè hòu mén chū, ér jù kè rén yóu bù kěn róng rù. nǎi cóng nán pàn luàn shí zhōng pān yá yú shí ér rù. xiān dēng yī yán, qí mén yá rán, ér nèi yǒu tòu dǐng zhī xì, ér bù shèn shēn. yǎng guān mén zuǒ, yǒu dèng mái cǎo jiān, jí pī jīng shàng. xī nán xíng shí jìng jiān, fù dé shí mén rú hé zhǎng, qí nèi xiá ér shāo shēn, yòu liè páng qiào, qí shàng yì tòu tiān guāng, ér yòu bì zhī bàn, yī yuán qiào tòu míng rú jìng. chū xiá mén, gèng xī běi suí dèng shàng, zé qióng yá xuē lì, shàng yǒu dié shí sǒng xiāo, xià ruò zhǎn zhàng nèi liǎn. shí jiàn jiù wǎn, sì xiàng mì lù bù dé, niàn cǐ jí yě shí yán wú yí. zhì yuán yún lín guān dào páng, fēi shān hòu kě zhī, dàn hèn wú bǔ dié wèi jìng yǐ qióng qí shèng zhě. nǎi xià, jiù zuò qí wǔ xià, ér dāng mén rén yǐ tā qù. yǐ ér wén zhōng shì yǒu nèi yǒu hū kè shēng, nǎi zhǔ rén wò xī zài nèi yě. wèi: kè tàn yán céng jiàn xiān shī fǒu? yú yǐ suǒ jīng duì. yuē: wèi yě, qióng yá zhī yòu, xiá mén zhī shàng, shàng yǒu lù kě shàng, míng rì dāng zài qióng zhī. shí cè hù zhǔ rén yì suī ài kè, ér shì shén bēi ài, zhū quān kè pù gòng zài yī chù, jiàn yú yì bù biàn, kòu shì zhōng fù jiè xià yú tà, ér fù bù yīng, yú yīn jiù yǒu xià qiú zhōng shì zhǔ rén, zhǔ rén xǔ zhī, nǎi yí wò jù yú zhōng. zhōng shì zhǔ rén qǐ xiàng kè yán: kè ài yóu míng shān, cǐ jiān yǒu gāo yún shān, nǎi zhòng shān zhī dǐng, lù yóu huáng cén lǐng ér shàng, yí zhāng bā jǐng yǒu huáng cén dī cuì bái shuǐ liú hóng èr shèng zài qí xià, bù kě shī yě. yú hàn zhī.
初七日　晨餐後乃行，以夜來體不安也。由司東渡武溪，遂東上渡頭嶺。東北行，直逼麻田大嶺下，共三里，乃轉東南，再上嶺，二里而下，始就塢中行。又五里，有數十家散處山麓間，是為龍村。其北有石峰突兀路左。又東北二里，乃南向登嶺，從嶺上平行三里，始南下峽中，有細流自南而北，渡溪即東上嶺，里半為高明鋪。又下嶺，又三里，為焦溪橋。焦溪在高明南，有數十（家）夾橋而居，其水自北而南。由此東南三里，逾一嶺，為芹菜坪。其南有峰分突，下有層崖承之，其色斑赭雜黑，極似武彝之一體。此處四山俱青萼藿珮，獨此有異。又三里，逾嶺，頗高。其先行嶺北，可平瞻麻田、將軍寨、黃岑嶺諸峰，已行嶺南，則南向曠然開拓，想武江直下之境矣。下嶺，又北二里，有樓橫路口，是為隘口。其東南山上，有塔五層，修而未竟。過隘口，循塔山之北垂，覓小徑轉入山坳，是為艮岩。寺向西南，岩向西北，岩口有池一方。僧鳳岩為我煮金剛筍，以醋油炒之以供粥，遂臥寺中，得一覺。下午入南鎮關，至三星橋。過橋，則市肆夾道，行李雜遝tà雜亂，蓋南下廣東之大道雲。橋即在城南，而南門在西，大道循城而東。已乃北過東門，又直北過演武場。其內萼石藿珮，橫臥道側。共北十里，過牛筋洞，居民將及百家，在青岑山下。蓋大山西南，初峙為麻田大嶺，猶臨武地。其東北再峙為將軍寨。已屬宜章。此最高之頂，乃東北度為高雲山，有寺焉。乃北轉最深處，於是始東列為黃岑。其山南北橫列，其南垂即為曲折嶺，又東更列一層，則青岑也，牛筋洞在其東北麓。更出行一里，為野石鋪。其北石峰嵌空，蹲踞路左，即為野石岩，而始不知。問其下居人，曰：「由其北小徑入即是。」乃隨其北垂，轉出山背，乃寺場，非岩洞也。亟出，欲投宿於岩下人家，有一人當門拒客，不入納。余見其岩石奇，以為此必岩也，苦懇之，屋側一小戶中容留焉。欲從其舍後上岩，而其家俱編籬絕，須自其中舍後門出，而拒客人猶不肯容入。乃從南畔亂石中攀崖逾石而入。先登一岩，其門岈然，而內有透頂之隙，而不甚深。仰觀門左，有磴埋草間，亟披荊上。西南行石徑間，復得石門如合掌，其內狹而稍深，右裂旁竅，其上亦透天光，而右壁之半，一圓竅透明如鏡。出峽門，更西北隨磴上，則穹崖削立，上有疊石聳霄，下若展幛內斂。時漸就晚，四向覓路不得，念此即野石岩無疑。《志》原雲「臨官道旁」，非山後可知，但恨無補疊為徑以窮其勝者。乃下，就坐其廡下，而當門人已他去。已而聞中室牖內有呼客聲，乃主人臥息在內也。謂：「客探岩曾見仙詩否？」余以所經對。曰：「未也，穹崖之右，峽門之上，尚有路可上，明日當再窮之。」時側戶主人意雖愛客，而室甚卑隘，豬圈客鋪共在一處，見余意不便，叩室中婦借下余榻，而婦不應，余因就牖下求中室主人，主人許之，乃移臥具於中。中室主人起向客言：「客愛游名山，此間有高雲山，乃眾山之頂，路由黃岑嶺而上，宜章八景有『黃岑滴翠』、『白水流虹』二勝在其下，不可失也。」余頷之。

chū bā rì　 chén, mì dǎo yóu gāo yún zhě, qí rén yù yú shǎo dài, shàng wǔ nǎi dé tóng háng. yú fàn hòu fù dēng yán shàng, yóu qióng yá zhī dōng, cóng yù zhī xià, guǒ yòu dé lù. shàng shù bù, luàn shí zòng héng, lù fù mò biàn. nǎi pān yú shí è, shàng jù qiàn kōng jué liè, yǒu dà shí gāo sǒng yú wài, jiā chéng shí píng, yǎn yìng yù shèng, rán zhōng bù dé dòng zhōng shī yě. pái huái jiǔ zhī, hái zhì shī lù chù, jiàn yī shí xué, jí zài suǒ yú shí shàng. nǎi pú fú rù, qí nèi hán yá qǐ liè, liè xué páng tōng, wǎn zhuǎn tòu shí píng xià, jiē míng lǎng kě chuān. gài qián yuè qí shàng, zī tòu qí dǐ, qiú suǒ wèi xiān shī, jìng wú yǒu yě. xià yán, dǎo zhě wèi zhì, fāng zhuāi náng jiù dào, hū běi lù yán, dà dào èr bǎi yú rén zì běi lái. zhǔ rén jù bēn, qiǎng fù bēn bì hòu shān, yú yǔ gù pū fù xié náng cáng shì suǒ yóu xué zhōng, yǐ cǐ chù lù yōu mò jué, qiě yǒu hòu xué kě tā zǒu yě. yú fú xué zhōng, lìng gù pú cóng xué páng kuī zhī. chū bēn zǒu fēn fēn, yǐ ér lù jì wú rén. jiǔ zhī, fù yǒu zì běi ér nán zhě, nǎi xià wèn zhī, yuē: zéi cóng zhāng qiáo zhī shàng, guò wài lǐng xī xiàng huáng máo yǐ. nǎi xià yán nán xíng, zé zì běi nán lái zhě shén zhòng, ér běi qù zhě yóu sù sù s jǔ bù cù xiá bù qián yě. tú rén xiāng gào, jí méi qián sī dù hé bǎi sì shí míng zhī huǒ jí huǒ, nán zhì tiān dū shí píng xíng jié. nǎi dōng cóng jiān dào, běi chū zhāng qiáo, zhuǎn ér xī hái, gài rào yí zhāng zhī sì jiāo, ér yóu bù gǎn jìng dù guó mén yě. nán cóng jiù lù yī lǐ bàn, dǐ niú jīn dòng běi, suì cóng xiǎo jìng, xī nán xún dà shān xíng. lǐ bàn, chū niú jīn dòng zhī hòu, nǎi xī yuè shān xiá, gòng wǔ lǐ, chū xiá, nǎi xún qīng cén nán lù xíng. yǒu lù chà dà, nǎi xī nán xiàng xiàn zhě, ér huáng cén zhī dào zé ruò duàn ruò xù, wéi yǐ yì nǐ ěr. gòng xī sān lǐ, zhuǎn yī gāng, shǐ yǔ nán lái dà dào hé, suì běi xiàng qū zhé lǐng. èr lǐ, zhí jī lǐng ào, qí xī jí bái shuǐ liú hóng. zhāng shuǐ zhī shàng yuán, zì gāo yún shān nán jìng huáng cén dòng, yóu cǐ chū xiá, bù liú xuán shí ér xià zhě yě. tǔ rén jí chēng cǐ lǐng yuē huáng cén, rán huáng cén shān shàng běi zhì, cǐ qí nán xià zhī. yú lǐng, xī běi bàn lǐ, jí sù jiàn xíng, huáng cén shān gāo zhì dōng běi, qí yáng huán chéng yī dòng, dà xī héng guàn zhī. jìng dòng lǐ bàn, yǒu xiǎo jìng běi qù, yún kě tōng zhāng qiáo. réng sù xī xī xíng sān lǐ, wèi bīng mǎ táng lù kǒu. réng sù xī běi zhuǎn yī lǐ, nǎi shě xī dēng lǐng. běi shàng yī lǐ, xī xià wù zhōng, shì wèi cáng jīng lóu. gāo shān sì rào, xiǎo jiàn yíng mén, sì shén zhěng jié. xī wèi zhù cáng zhī suǒ, jìn wèi zéi jié, sì sēng sàn qù, jīng yí gāo yún, dú yī èr sēng bì hù shǒu yān. yīn chuī zhōu qí zhōng, zuò wò qí zhōng jiǔ zhī. xià wǔ, nǎi yóu sì zuǒ dēng lǐng, tiáo yáo zhí shàng zhě èr lǐ, shì wèi píng tóu lǐng. yú lǐng shāo xià, dé wù shén yōu, shān wéi cuì dié, zhòng hè zhēng liú, yǒu xiū huáng yī qiū, cóng mù jiāo yìng zhōng, jìng shì chū yān. qí shì xiū jié, ér kōng jì wú rén, gāo shān liú shuǐ, yǎo rán ér yǐ. bàn lǐ, yú wù, fù sù jiàn běi shàng lǐng yī lǐ, lǐng qióng ér shuǐ bù jué. cǐ píng tóu ér shàng dì èr lǐng yě. shuǐ fù zì shàng wù tòu xiá xià, lù tòu xiá rù, yòu píng xíng wù zhōng bàn lǐ, dù jiàn, dōng běi shàng lǐng. jiàn dōng zì huáng cén shān hòu lái, píng liú wù zhōng, shí píng yīn hóng, qīng quán sù rùn, sè móu m u xiāng dāng yú zhuó jǐn chū xiá xià xiè, zhū míng yù yùn, zhòng mù yì zhī, yǎo bù kě kuī yú shì rào jìng shì xī nán xià zhù, chū cáng jīng lǐng nán, wèi dà zhāng zhī yuán yě. lǐng bù shèn gāo, bù guò bàn lǐ, jiàn pán chū huáng cén běi. qí chù shān juān xiān lì, guāng cǎi shè mù, shù suī bù fán, ér huā sè jué shèng, fēi tā chù kě bǐ. cǐ píng tóu shàng dì sān lǐng yě. shāo guò píng, yòu dōng běi shàng yī lǐ, yú lǐng jí. cǐ píng tóu shàng dì sì lǐng yǐ. qí xī shí fēng tū rú jù shī, wèi jiāng jūn shān nán lái dōng zhuǎn zhī mài, qí dōng zé nán dù wèi huáng cén shān zhě yě. yú lǐng běi xià yī lǐ, zhé ér xī běi xià, xíng shēn shù zhōng yòu yī lǐ, dé gāo yún sì. sì suī shāo yǐ cuì wēi, yóu jù wàn fēng jué dǐng. bìng zhào yú lóng qìng wǔ nián, jīn jiàn jiù bì, ér shān mén fāng zhàng, yóu wèi quán bèi, xún què shí jùn jí zhī gòu zào fēi yì yě. sì xiàng yǒu wǔ shí sēng, wèi liú kòu suǒ rǎo, zhǐ cún liù qī sēng, yǐ gēng zhǒng wèi yè, ér chén hūn zhī fàn kè bù fèi, yì cǐ zhōng zhī jǐn jiàn zhě. zhǔ sēng bǎo chuáng, pō néng ān kè. zhì sì, rì yóu wèi xián shān, yǐ bèi jí, jí yù ér wò.
初八日　晨，覓導遊高雲者，其人慾余少待，上午乃得同行。余飯後復登岩上，由穹崖之東，叢郁之下，果又得路。上數步，亂石縱橫，路復莫辨。乃攀逾石萼，上俱嵌空決裂，有大石高聳於外，夾成石坪，掩映愈勝，然終不得洞中詩也。徘徊久之，還至失路處，見一石穴，即在所逾石上。乃匍伏入，其內崡岈起裂，列穴旁通，宛轉透石坪下，皆明朗可穿。蓋前越其上，茲透其底，求所謂仙詩，竟無有也。下岩，導者未至，方拽囊就道，忽北路言，大盜二百餘人自北來。主人俱奔，襁負奔避後山，余與顧仆復攜囊藏適所游穴中，以此處路幽莫覺，且有後穴可他走也。余伏穴中，令顧僕從穴旁窺之。初奔走紛紛，已而路寂無人。久之，復有自北而南者，乃下問之，曰：「賊從章橋之上，過外嶺西向黃茅矣。」乃下岩南行，則自北南來者甚眾，而北去者猶蹜蹜sù舉步促狹不前也。途人相告，即梅前司渡河百四十名之夥即」伙」，南至天都石坪行劫。乃東從間道，北出章橋，轉而西還，蓋繞宜章之四郊，而猶不敢竟度國門也。南從舊路一里半，抵牛筋洞北，遂從小徑，西南循大山行。里半，出牛筋洞之後，乃西越山峽，共五里，出峽，乃循青岑南麓行。有路差大，乃西南向縣者，而黃岑之道則若斷若續，惟以意擬耳。共西三里，轉一岡，始與南來大道合，遂北向曲折嶺。二里，直躋嶺坳，其西即「白水流虹」。章水之上源，自高雲山南徑黃岑峒，由此出峽，布流懸石而下者也。〔土人即稱此嶺曰黃岑，然黃岑山尚北峙，此其南下支。〕逾嶺，西北半里，即溯澗行，黃岑山高峙東北，其陽環成一峒，大溪橫貫之。竟峒里半，有小徑北去，雲可通章橋。仍溯溪西行三里，為兵馬堂路口。仍溯溪北轉一里，乃舍溪登嶺。北上一里，西下塢中，是為藏經樓。高山四繞，小澗瀠門，寺甚整潔。昔為貯藏之所，近為賊劫，寺僧散去，經移高雲，獨一二僧閉戶守焉。因炊粥其中，坐臥其中久之。下午，乃由寺左登嶺，岧嶢直上者二里，是為坪頭嶺。逾嶺稍下，得塢甚幽，山幃翠疊，眾壑爭流，有修篁一丘，叢木交映中，靜室出焉。其室修潔，而空寂無人，高山流水，窈然而已。半里，逾塢，復溯澗北上嶺一里，嶺窮而水不絕。此坪頭而上第二嶺也。水復自上塢透峽下，路透峽入，又平行塢中半里，渡澗，東北上嶺。〔澗東自黃岑山後來，平流塢中，石坪殷紅，清泉素潤，色侔móu相當於濯錦；出峽下瀉，珠鳴玉韻，重木翳之，杳不可窺；於是繞靜室西南下注，出藏經嶺南，為大章之源也。〕嶺不甚高，不過半里，漸盤出黃岑北。其處山鵑鮮麗，光彩射目，樹雖不繁，而花色絕勝，非他處可比。此坪頭上第三嶺也。稍過坪，又東北上一里，逾嶺脊。此坪頭上第四嶺矣。其西石峰突如踞獅，為將軍山南來東轉之脈，其東則南度為黃岑山者也。逾嶺北下一里，折而西北下，行深樹中又一里，得高雲寺。寺雖稍倚翠微，猶踞萬峰絕頂。並肇於隆慶五年，今漸就敝，而山門方丈，猶未全備，洵確實峻極之構造非易也。寺向有五十僧，為流寇所擾，止存六七僧，以耕種為業，而晨昏之梵課不廢，亦此中之僅見者。主僧寶幢，頗能安客。至寺，日猶未銜山，以憊極，急浴而臥。

chū jiǔ rì　 chén qǐ, nóng wù yì shān, zhǐ chǐ mò biàn, wèn shān yì wú tā qí, suì jué cè xià shān, dōng běi xiàng cóng mù zhōng xià. chū, yú yì wèi luó jí suǒ yì, jí bù néng rù, ér shēn suǒ guò chù, huò zhān qǐ bù gū. jí wǔ lǐ zhì shān lù, cūn luò shù jiā sàn chù wù zhōng, wèn suǒ wèi tǎn shān, jiē yún jí cǐ, ér wèn suǒ wèi wàn huá yán, jiē yún wú zhī. pái huái sì gù, jìng wú yì chù. dàn qí shuǐ dōng xià zhāng qiáo, dà lù cóng zhī, shén yū yóu cǐ běi yú hǔ tóu lǐng chū liáng tián, wèi jiān dào, shén biàn. suì cóng cūn cè běi shàng lǐng, lǐng dōng ào zhōng, dòng shuǐ xiè dà shí yá ér xià, xuán lián xiè bù, yì cǐ zhōng suǒ jǐn jiàn. yī lǐ, yú ào shàng, yī lǐ bàn, fù sù liú běi xíng wù zhōng, yī lǐ bàn, yòu yú lǐng ér xià, yǒu xī zì xī ér dōng, wèn zhī, yóu dōng chū zhāng qiáo zhě yě. dù xī, yòu yǒu yī xī zì běi lái rù. sù xī běi xíng xiá zhōng, èr lǐ wèi dà zhú dòng, jū mín shù jiā, shuǐ zì xī lái, xiǎng yì huáng máo lǐng xià zhī yú bō yě. yóu zhú dòng dōng yú dà zhú lǐng, lǐng wèi dà zhú shān nán xià zhī jí, shì wèi fēn shuǐ, dōng yóu wú xī chū chēn, xī yóu zhāng qiáo rù yí. shàng shǎo xià duō. dōng xiàng zhí xià èr lǐ, shì wèi wú xī. jū mín shù jiā, sàn chù shén chǎng, qián zhāng qiáo liú zéi suǒ cóng ér xī zhě yě. cūn dōng yī lǐ, yǒu qiáo kuà xī shàng, dù qiáo běi, shàng xiǎo fēn lǐng, yì shàng shǎo xià duō. èr lǐ, xià zhì xiān rén chǎng, yǒu shuǐ pō dà, běi zì shān dòng tòu xiá ér dōng, yī fēng dāng guān è zhī, shuǐ jī shí fèn. shuǐ zhé ér nán, fēng pōu qí xī, ruò píng xuē ér xià zhě, yǐ wèi xià bì yǒu dòng hè kě qì jí dǐ yá xià, nǎi jué liú ér dù, zé jì wú rén yān. nǎi běi yú yī gāng, èr lǐ wèi wāi lǐ. xiān wèi liào shì, jū rén pō shèng, yǒu xiǎo shuǐ zì běi nán qù. nǎi cóng qí cūn dōng shàng píng lǐng, běi xíng yī lǐ, qí xī wù zhōng wèi wáng shì, shì lú shén zhěng. xún zhī tǔ rén, zuó liú zéi zì zhāng qiáo běi xiǎo jìng, zhǐ yú cūn xī dà shān cóng mù zhōng, jīng sù ér qù, xiǎng bì yǒu suǒ kàn k n ér bù gǎn dòng yě. cóng cǐ dōng běi chū shān ào, shí dào xiū zhěng, shí èr lǐ ér dǐ liáng tián. zì wāi lǐ yǔ zuò, zhì cǐ yù shén, nǎi chuī fàn suǒ yǐn yú sì zhōng. liáng tián jū shì shén zhòng, nǎi zhōng dào yī dà jù luò, èr yuè jiān, liú kòu sān sì bǎi rén yì qún ér guò yān. fàn hòu, yǔ bù jǐn, zhǐ běi shí lǐ, sù yú wàn suì qiáo. àn zhì, chēn nán yǒu líng shòu shān, shān yǒu líng shòu mù, xī míng wàn suì, gù shān xià shuǐ míng qiān qiū. jīn yǒu xiǎo wàn suì dà wàn suì èr xī, jù yǒu qiáo jià qí shàng, shuǐ jù zì xī ér dōng. yú yǐ líng shòu shān bì yǒu shèng kě xún, jí biàn xún tǔ rén, jù wú kě zhēng, wéi èr liú zhī yì qiān qiū cún wàn suì ěr.
初九日　晨起，濃霧翳山，咫尺莫辨，問山亦無他奇，遂決策下山，東北向叢木中下。初，余意為蘿棘所翳，即不能入，而身所過處，或瞻企不辜。及五里至山麓，村落數家散處塢中，問所謂坦山，皆雲即此，而問所謂萬華岩，皆雲無之。徘徊四顧，竟無異處。但其水東下章橋，大路從之，甚迂；由此北逾虎頭嶺出良田，為間道，甚便。遂從村側北上嶺，嶺東坳中，洞水瀉大石崖而下，懸簾泄布，亦此中所僅見。一里，逾坳上，一里半，復溯流北行塢中，一里半，又逾嶺而下，有溪自西而東，問之，猶東出章橋者也。渡溪，又有一溪自北來入。溯溪北行峽中，二里為大竹峒，居民數家，水自西來，想亦黃茅嶺下之餘波也。由竹峒東逾大竹嶺，嶺為大竹山南下之脊，是為分水，東由吳溪出郴，西由章橋入宜。上少下多。東向直下二里，是為吳溪。居民數家，散處甚敞，前章橋流賊所從而西者也。村東一里，有橋跨溪上，度橋北，上小分嶺，亦上少下多。二里，下至仙人場，有水頗大，北自山峒透峽而東，一峰當關扼之，水激石奮。水折而南，峰剖其西，若平削而下者，以為下必有洞壑可憩；及抵崖下，乃絕流而渡，則寂無人煙。乃北逾一岡，二里為歪里。先為廖氏，居人頗盛，有小水自北南去。乃從其村東上平嶺，北行一里，其西塢中為王氏，室廬甚整。詢之土人，昨流賊自章橋北小徑，止於村西大山叢木中，經宿而去，想必有所闞kàn而不敢動也。從此東北出山坳，石道修整，十二里而抵良田。自歪里雨作，至此愈甚，乃炊飯索飲於肆中。良田居市甚眾，乃中道一大聚落，二月間，流寇三四百人亦群而過焉。飯後，雨不盡，止北十里，宿於萬歲橋。按《志》，郴南有靈壽山，山有靈壽木，昔名萬歲，故山下水名千秋。今有小萬歲、大萬歲二溪，俱有橋架其上，水俱自西而東。余以靈壽山必有勝可尋，及遍詢土人，俱無可征，惟二流之易「千秋」存「萬歲」耳。