shí liù rì　 jiàn míng ér chuī, jì fàn yóu jiǔ hòu ér hòu míng, gài yǐ yuè guāng wèi xiǎo yě. shí lǐ zhì lù kǒu pù, ní nìng yì cháng, guò cǐ lù fù píng zào kě xíng. shí lǐ, dù xiāng jiāng, yǐ zài héng jùn nán guān zhī wài. rù chái bù mén, dǐ jīn yù, zé zhǔ rén yǐ chū, ér jìng wén sù huā yào wèi guī. nǎi zhuó zú yǎn xī, páng wèn jìng wén suǒ hòu nèi fǔ zhù jīn, bìng liú míng yǔ wù, jù yī wú kě wàng, gài nèi fǔ yǐ bìng, ér liú yǐ jìng wén xiè chí yě. jì mù, jìng wén nǎi guī, xīn xīn yǐ tīng jīng wèi dé yì, ér jìng wàng liú rì zhī jiǔ. qiě zhī liú yǔ jù zài jiǎng táng, mù qiě tā wǎng, yǔ jìng wén qī míng wǔ dāng zhì jiǎng suǒ, bù huáng hu ng xián xiá guī yě. nǎi chàng chàng wò.
十六日　見明而炊，既飯猶久候而後明，蓋以月光為曉也。十里至路口鋪，泥濘異常，過此路復平燥可行。十里，渡湘江，已在衡〔郡〕南關之外。入柴埠門，抵金寓，則主人已出，而靜聞宿花葯未歸。乃濯足偃息，旁問靜聞所候內府助金，並劉明宇物，俱一無可望，蓋內府以病，而劉以靜聞懈弛也。既暮，靜聞乃歸，欣欣以聽經為得意，而竟忘留日之久。且知劉與俱在講堂，暮且他往，與靜聞期明午當至講所，不遑huáng閒暇歸也。乃悵悵臥。

shí qī rì　 tuō jīn xiáng fǔ zài kěn nèi sī, wèi jìng wén qǐng mìng ér yǐ. yǔ jìng wén tóng chū xī ān mén, yù hòu liú yě. rù wěi xiàng piān pì xiǎo xiàng zhōng, nán zhuǎn èr lǐ, zhì qiān fú ān. ān zài huā yào zhī hòu, yǐ gāng lín chí, xiǎo ér pō yōu, yǒu yún nán fǎ shī zì rú, shēng gāo zuò jiǎng fǎ huá. shí yǔ huā bīn fēn, yú suí zhòng tīng jiǎng. suì fàn yú ān, ér liú míng yǔ jìng fù bù zhì. yīn cóng ān hòu wù xī yù sēng, bìng héng shān pí lú dòng dà shī pǔ guān, yì yǐ tīng jiǎng zhì zhě. xià wǔ fǎn jīn yù, shí yú yǐ dìng guǎng yòu guǎng xī zhōu, qī shí bā háng. shì wǎn, xiáng fǔ xiōng dì yǔ shǐ xiū míng lù duān fǔ jiàn yú yú xī guān sì zhōng. rù gèng fǎn yù, yǐ jìng wén jiǔ liú ér bù jí yú cóng shì, bù miǎn zhēng sè fā shēng yān.
十七日　托金祥甫再懇內司，為靜聞請命而已。與靜聞同出西安門，欲候劉也。入委巷偏僻小巷中，南轉二里，至千佛庵。庵在花葯之後，倚岡臨池，小而頗幽，有雲南法師自如，升高座講《法華》。時雨花繽紛，余隨眾聽講。遂飯於庵，而劉明宇竟復不至。因從庵後晤西域僧，並衡山毗盧洞大師普觀，亦以聽講至者。下午返金寓，時余已定廣右廣西舟，期十八行。是晚，祥甫兄弟與史休明、陸端甫餞余於西關肆中。入更返寓，以靜聞久留而不亟於從事，不免徵色發聲焉。

shí bā rì　 zhōu rén yǐ tóng bàn wèi zhì, gǎi qī èr shí zǎo fā. yú yì yǐ wèi wù liú míng yǔ, gū wèi chí chí. jí wù liú, qí yì yóu yù yú zài dài rú qián yě. dài xià wǔ, shì xiáng fǔ tóng chí zhì yù, hū yú yuē: wáng nèi fǔ yǐ kuò zhū zhù, shù gòng shí èr jīn, yǐ qī yī dùn yīng fù, bù fán líng zhī yě. yú zhí yǐ gù shì wǎng shì shì zhī, gū lìng jìng wén míng chén wǎng cù ér yǐ.
十八日　舟人以同伴未至，改期二十早發。余亦以未晤劉明宇，姑為遲遲。及晤劉，其意猶欲余再待如前也。迨下午，適祥甫僮馳至寓，呼余曰：「王內府已括諸助，數共十二金，已期一頓應付，不煩零支也。」余直以故事往事視之，姑令靜聞明晨往促而已。

shí jiǔ rì　 zǎo guò liú míng yǔ, bǐ xīn suī jí, ér wù réng mò cuò, wéi yǐ zài dài kěn yǔ, yǔ bù tīng yě. jí suǒ suǒ liú jiè quàn, bǐ yóu yù wàng xià wǔ yān. cù jìng wén wǎng hòu wáng, ér jìng wén xiè xiè, wáng yǐ chū yóu hǎi huì méi tián děng ān, yīn cù jìng wén wǎng jiù jiàn zhī, ér yú yǔ xiáng fǔ fù huā yào zhú zhèn shàng rén zhī zhāo. xiān shì, zhú zhèn yǔ jìng wén yóu, hòu yú zhì, yǐ xiāng shú chéng zī kuì, yú shòu shú ér fǎn zī. zhú zhèn pú fú zài sān, qī yī wǎng gù. chū yú yǐ shí bā fā, gù cí zhī. zhì shì gǎi qī, nǎi wǎng. xiān guò qiān fú ān tīng jiǎng bì, suí zhú zhèn yú huā yào, fàn yú xiǎo gé, yǐ dài jìng wén, qì dàn shén jiǔ, bó mù rù chéng. zhú zhèn yǐ xiāng sòng zhì yù, yǐ zuó suǒ fǎn zī guǒ gù zhì ér qù. jì hūn, zé jìng wén tóng xiáng fǔ jī wáng suǒ zhù yóu zī lái, gòng shí sì jīn. wáng chéng fèng wèi nèi sī zhī shǒu, xiàng yǐ jī fèng rù dōu, ér qí zhí wáng tóng yǐ yí wèi diǎn zhàng, dài rèn shū shì. suī shī zhě èr shí sì rén, jiē qí mén xià, ér wù jiē wáng dài yīng yǐ gěi. xiān shì, yú guò suǒ liú jiè quàn, bǐ yǐ cuò wù chū, jìng bù guī yān.
十九日　早過劉明宇，彼心雖急，而物仍莫措，惟以再待懇予，予不聽也。急索所留借券，彼猶欲望下午焉。促靜聞往候王，而靜聞泄泄，王已出遊海會、梅田等庵，因促靜聞往就見之，而余與祥甫赴花葯竺震上人之招。先是，竺震與靜聞游，候余至，以香秫程資饋，余受秫而返資。竺震匍匐再三，期一往顧。初余以十八發，固辭之。至是改期，乃往。先過千佛庵聽講畢，隨竺震於花葯，飯於小閣，以待靜聞，憩啖甚久，薄暮入城。竺震以相送至寓，以昨所返資果固擲而去。既昏，則靜聞同祥甫齎王所助遊資來，共十四金。王承奉為內司之首，向以齎奉入都，而其侄王桐以儀衛典仗，代任叔事。雖施者二十四人，皆其門下，而物皆王代應以給。先是，余過索劉借券，彼以措物出，竟不歸焉。

èr shí rì　 lí míng, zhōu rén cù xià zhōu shén jí. shí jìng wén xiáng fǔ wǎng xiè wáng bìng gè shī zhě, ér yú zài wǎng liú míng yǔ chù, liú jìng wèi hái. zhú zhèn réng rù chéng lái sòng, qiě yǐ dòng mǐ liàng gān hòu de shú nuò mǐ kuì yú, jiàn yú zuó suǒ shì yě. yú nǎi mào yǔ dēng zhōu. jiǔ zhī, jìng wén tóng xiáng fǔ zhuī zhì nán guān wài, suì yǔ xiáng fǔ huī shǒu bié, zhōu jí jiě wéi. sān shí lǐ, pō yú dōng yáng dù, yóu xià wǔ yě. shì rì yīn yǔ fēi fēi, jiāng zhǎng hún zhuó, xiāng liú yòu zuò yī guān. ér jiā àn yú xiāng lín cì, gài shàng zhì bái fāng, xià guò héng shān, qí xiāng yǐ shù qiān jì, jiē chéng liú qǔ zi, yǐ yú miáo dài sì fāng zhě. měi xiāng cuī yín yī liǎng, wèi guì fān gōng yòng yān.
二十日　黎明，舟人促下舟甚急。時靜聞、祥甫往謝王並各施者，而余再往劉明宇處，劉竟未還。竺震仍入城來送，且以凍米晾乾後的熟糯米饋余，見余昨所嗜也。余乃冒雨登舟。久之，靜聞同祥甫追至南關外，遂與祥甫揮手別，舟即解維。三十里，泊於東陽渡，猶下午也。是日陰雨霏霏，江漲渾濁，湘流又作一觀。而夾岸魚廂鱗次，蓋上至白坊，下過衡山，其廂以數千計，皆承流取子，以魚苗貸四方者。每廂摧銀一兩，為桂藩供用焉。

èr shí yī rì　 sān shí lǐ, guò xīn táng zhàn. yòu èr shí lǐ, jiāng dǐ sōng bǎi, hū yǒu rén jí hū àn shàng, ér yàn bù chéng shēng, zé míng yǔ suǒ shǐ zhuī yú zhě yě. yán míng yǔ chū jiān yú lái zhuī, yǐ shēn zhòng yú chí, nǎi xiǎn ér chí, ér lìng yú fū zhī jié zú zhě qián qū yào yú, liú jí hòu zhì yǐ. yù tīng qí pú fú lái wù yú sōng bǎi, xīn jué bù ān, nǎi yǔ jìng wén dēng yá nì zhī, jì yī wò shǒu bié, biàn kě réng zhì sōng bǎi dēng zhōu yě. jì dēng yá, zhuī zhě yán lái shí liú yǔ qī cóng jiāng dōng àn xíng, nǎi dù ér bīn jiāng xíng, shí lǐ zhì xiāng lú shān, tiān sè yǐ mù, ér liú bù zhì. yǐ yù yī rén, zhī qí yǐ zàn qì xīn táng zhàn, ér xiāng lú shān xià hǔ shēng páo xiào, wèi mù ér qù lái píng jī, jū zhě yī liǎng jiā, jù yǐ mù zhī fēi yǐ. nǎi dēng shān dǐng, sù yú máo ān, wò wú jù, zhì wú shū, nǎi hé yī ér wò.
二十一日　三十里，過新塘站。又二十里，將抵松柏，忽有人亟呼岸上，而咽不成聲，則明宇所使追余者也。言明宇初肩輿來追，以身重輿遲，乃跣而馳，而令輿夫之捷足者前驅要余，劉即後至矣。欲聽其匍匐來晤於松柏，心覺不安，乃與靜聞登涯逆之，冀一握手別，便可仍至松柏登舟也。既登涯，追者言來時劉與期從江東岸行，乃渡而濱江行，十里至香爐山，天色已暮，而劉不至。已遇一人，知其已暫憩新塘站，而香爐山下虎聲咆哮，未暮而去來屏跡，居者一兩家，俱以木支扉矣。乃登山頂，宿於茅庵，臥無具，櫛無梳，乃和衣而臥。

èr shí èr rì　 yè bàn yǔ shēng dà zuò, dá dàn bù xiū, nǎi móu fàn yú ān yù ér xíng. shǐ wǔ lǐ, yóu shān lǒng zhōng xíng, suī zhī yǔ zhī zhān yī, wú ní nìng zhī fáng zú. hòu wǔ lǐ, xíng tián chéng jiān, shí fāng chā yāng, jiā àn yōng shuǐ, nìng huá shū shén. gòng shí lǐ zhì xīn táng zhàn, yān yǔ mǎn jiāng lái, wèn liú míng yǔ, yǐ dù jiāng sù liú qù yǐ. suì yì wèn jīn xī dù, shǐ sù jiāng àn xíng sì lǐ, zhì xī shí yù nán chù, fén zhōu yǐ bù jiàn, cóng yá shàng rén jiā wèn liú zōng jī, jiē yún wú zhī. yòu xī yī lǐ, chū dà lù kǒu, dé jū rén yī jiā, zài sān xún zhī, réng wú qián guò zhě. shí liú wú gài, ér yǔ shén dà, yì liú bì wèi néng qián. yú yǔ jìng wén nǎi zàn qì qí jiā, qiě móu fàn yú yù, ér lìng rén cóng dà dào, réng hái mì yú dù tóu. jì ér qí yù yǐ fàn chū, lěng shén. shí yī shī tǐ hán, jiàn qí jiā yǒu jiǔ, jì dé rè fēi dà bái yī zhǒng jiǔ bēi yǐ dí zhī. jí yǐ jiǔ zhì, réng bù rè, nǎi huǒ jiǔ yě. yú wèi fú liǎng ōu, jù liú yǐ dài zhuī zhě. jiǔ zhī, zhuī zhě zhì, zhī liú jì dù, jí fù zhōu shàng sōng bǎi, qiě nǐ gèng niè yǔ bái fāng yì, fēi sù xíng bù jí. nǎi chí gài pú fú, lù jù huá chéng, lǚ pū lǚ qǐ, yīn lìng zhuī zhě xiān qū sōng bǎi yào liú liú, ér yú tóng jìng wén gèng xiāng diē, gèng xiāng gòu yě. shí wǔ lǐ guò xīn qiáo, qiáo xià nǎi xiāng jiāng zhī zhī liú, cóng sōng bǎi zhī běi fēn liú nèi dì, zhì xiāng lú duì fēng réng rù yú jiāng zhě. guò qiáo wǔ lǐ, xī yú yī lǐng, yòu wǔ lǐ, chū shān wù, zé zhuī zhě tóng suí liú zhī fū xié chá yíng yú, zhī liú yǐ xiāng dài sōng bǎi sì zhōng yǐ. jì jiàn, bēi xǐ jiāo bìng, jí zhì cān mìng jiǔ. liú yì yóu yù wǎn yǔ, hòu suǒ dài wù, yǔ gù cí zhī. shí yǔ suǒ fù guǎng yòu zhōu jīn chén cóng cǐ dì kāi qù, jì qióng rì zhī lì, dāng zhǐ yú cháng níng hé kǒu, míng rì dāng zhǐ yú guī yáng. cóng sōng bǎi zhì guī yáng, lù lù zhǐ shuǐ lù zhī bàn, jìng rì kě dá, ér lù nìng nán xíng, yù cóng bái fāng mì qí, fēi qīng chén bù kě dé nǎi biàn mì yú zhōu, wèi yè dǐ bái fāng jì. míng yǔ zhuǎn cóng sì zhōng jiè qián bǎi wén, hòu chóu zhōu rén, qiě yù tóng zhì bái fāng, ér zhōu xiǎo bù néng róng, jí fēn shǒu yǐ hūn hēi yǐ. èr gǔ, yǔ zhǐ yuè chū, yǐ dǐ bái fāng, yǒu yì. yú niàn zài yè xíng sān shí lǐ kě jí zhōu, gèng xǔ hòu chóu, lìng qí jí xíng, ér zhōu rén yù fǎn shǒu yú xiāng, qiáng zhī bù qián, yú nǎi jiān wò qí zhōng. zhōu rén yán: shì yǒu èr zhōu pō xià liú, pō shì zuó suǒ guò sōng bǎi guān fǎng. qí zhōu nǎi guǎng yòu sòng lǐ dào zūn zhì xiāng tán zhě, yī wèi sòng guān xìng shōu diǎn shǐ xú xìng zhě suǒ chéng, yī jí yú suǒ fù zhě. dì yǔ zhōu rén bù gǎn hū wèn, yú lìng qí cì zhōu wǎng shì zhī, yuē: zhōng yè hé gǎn jìn guān fǎng! yǔ xīn yǐ wèi wàng, gū màn hū gù xíng, sān hū ér dé yīng shēng, shǐ zhī yóu dài yú yú cǐ yě. nǎi cì zhōu guò fǎng, ér xǐ kě zhī yǐ.
二十二日　夜半雨聲大作，達旦不休，乃謀飯於庵嫗而行。始五里，由山隴中行，雖枝雨之沾衣，無泥濘之妨足。後五里，行田塍間，時方插秧，加岸壅水，濘滑殊甚。共十里至新塘站，煙雨滿江來，問劉明宇，已渡江溯流去矣。遂亦問津西渡，始溯江岸行四里，至昔時遇難處，焚舟已不見，從涯上人家問劉蹤跡，皆雲無之。又西一里，出大路口，得居人一家，再三詢之，仍無前過者。時劉無蓋，而雨甚大，意劉必未能前。余與靜聞乃暫憩其家，且謀飯於嫗，而令人從大道，仍還覓於渡頭。既而其嫗以飯出，冷甚。時衣濕體寒，見其家有酒，冀得熱飛大白一種酒杯以敵之。及以酒至，仍不熱，乃火酒也。余為浮兩甌，俱留以待追者。久之，追者至，知劉既渡，即附舟上松柏，且擬更躡予白坊驛，非速行不及。乃持蓋匍匐，路俱滑塍，屢仆屢起，因令追者先趨松柏要留劉，而余同靜聞更相跌，更相詬也。十五里過新橋，橋下乃湘江之支流，從松柏之北分流內地，至香爐對峰仍入於江者。過橋五里，西逾一嶺，又五里，出山塢，則追者同隨劉之夫攜茶迎余，知劉已相待松柏肆中矣。既見，悲喜交並，亟治餐命酒。劉意猶欲挽予，候所貸物，予固辭之。時予所附廣右舟今晨從此地開去，計窮日之力，當止於常寧河口，明日當止于歸陽。從松柏至歸陽，陸路止水路之半，竟日可達，而路濘難行，欲從白坊覓騎，非清晨不可得；乃遍覓漁舟，為夜抵白坊計。明宇轉從肆中借錢百文，厚酬舟人，且欲同至白坊，而舟小不能容，及分手已昏黑矣。二鼓，雨止月出，已抵白坊，有驛。余念再夜行三十里可及舟，更許厚酬，令其即行，而舟人慾返守魚廂，強之不前，余乃堅臥其中。舟人言：「適有二舟泊下流，頗似昨所過松柏官舫。」其舟乃廣右送李道尊至湘潭者，一為送官興收典史徐姓者所乘，一即余所附者。第予舟人不敢呼問，余令其刺舟往視之，曰：「中夜何敢近官舫！」予心以為妄，姑漫呼顧行，三呼而得應聲，始知猶待余於此也。乃刺舟過舫，而喜可知矣。

èr shí sān rì　 mèi shuǎng, nóng wù mí jiāng, zhōu qǔ běi xíng. èr shí lǐ, guò dà yú táng, jiàn liǎng zhōu zhī bèi jié zhě, kū shēng shén āi, zhōu zhōng shā yī rén, shāng yī rén chuí sǐ. yú shì, yú tóng háng liǎng fǎng rén fǎn xiè yǔ yuē: zuó bù hòu jūn ér qián, yì dāng zhì cǐ. zhì cǐ huò qí néng miǎn yé! shǐ zhōu zǐ yǐ hòu yǔ gù, wèi zhòng suǒ gòu, zhì shì yì dé sè yān. shàng wǔ wù shōu rì lì, xià wǔ zhēng hàn rú yǔ. xíng gòng liù shí lǐ, pō yú hé zhōu yì.
二十三日　昧爽，濃霧迷江，舟曲北行。二十里，過大魚塘，見兩舟之被劫者，哭聲甚哀，舟中殺一人，傷一人垂死。於是，余同行兩舫人反謝予曰：「昨不候君而前，亦當至此。至此禍其能免耶！」始舟子以候予故，為眾所詬，至是亦德色焉。上午霧收日麗，下午蒸汗如雨。行共六十里，泊於河洲驛。

èr shí sì rì　 mèi shuǎng xíng, yǐ qù héng rù yǒng yǐ. sān shí lǐ guò dà pù, shāo zhé ér xī xíng yòu shí lǐ, zhé ér běi xíng wǔ rè rú zhì, wǔ lǐ, fù zhuǎn xī xiàng yān. zì dà pù lái, jiāng zuǒ yòu fù yǒu shān, rú lián gāng jiē fù. jiāng qū ér zuǒ, zhí dǐ zuǒ shān, ér yòu wèi xuán pō jiāng qū ér yòu, qiě dǐ yòu shān, ér zuǒ wèi huí lǒng, ruò gèng xiāng jiāo dài zhě rán. yòu èr shí wǔ lǐ, pō yú guī yáng yì zhī xià hé kǒu. shì rì gòng xíng liù shí lǐ, jìng rì hào rì rú shuò, yì bù duō jiàn yě.
二十四日　昧爽行，已去衡入永矣。三十里過大鋪，稍折而西行；又十里，折而北行；午熱如炙，五里，復轉西向焉。自大鋪來，江左右復有山，如連岡接阜。江曲而左，直抵左山，而右為旋坡；江曲而右，且抵右山，而左為回隴，若更相交代者然。又二十五里，泊于歸陽驛之下河口。是日共行六十里，竟日皓日如爍，亦不多見也。

èr shí wǔ rì　 xiǎo rì yíng rán, fàng zhōu wǔ lǐ, yǔ hū zhì. yòu nán sān shí wǔ lǐ, wèi hé bèi táng, yòu xī shí lǐ, guò liǎng shān ài kǒu. yòu shí lǐ, shì wèi bái shuǐ, yǒu xún sī. fù yuǎn fēng sì pì, yī shì zhōng héng, wèi yī yì zhī dà jù luò yún. shì rì gòng xíng liù shí lǐ, wǎn ér hòu jì, pō yú xiǎo hé kǒu. xiǎo hé nán zì shān dòng lái, běi rù yú xiāng jiāng, xiǎo zhōu sù liú rù, kě liǎng rì chéng, jiē qí yáng shǔ yě. shān dòng bù yī, suǒ chū diàn xī suō mù zuì guǎng, bái shuǐ shì sì, jù yǐ cǐ wèi mìng, bù yī xiāng jiāng yě. jì pō, shàng mì dài míng fán jiā, xiè qí jiě yī jiù nán zhī huàn, ér míng fán wǎng yǒng bù zhí.
二十五日　曉日瑩然，放舟五里，雨忽至。又南三十五里，為河背塘，又西十里，過兩山隘口。又十里，是為白水，有巡司。復遠峰四辟，一市中橫，為一邑之大聚落雲。是日共行六十里，晚而後霽，泊於小河口。小河南自山峒來，北入於湘江，小舟溯流入，可兩日程，皆祁陽屬也。山峒不一，所出靛、錫、桫木最廣，白水市肆，俱倚此為命，不依湘江也。既泊，上覓戴明凡家，謝其解衣救難之患，而明凡往永不值。

èr shí liù rì　 zhōu rén dēng shì shén fú sì shén, zhù fú, zǎo cān hòu xíng. lián guò shān ài, gòng sān shí lǐ, shàng guān yīn tān. fēng yǔ dà zhì, zhōu rén pō ér xiǎng jùn j n jì shén suǒ shèng shí wù, suì zhǐ bù xíng. shēn yè yǔ zhǐ fēng xī, xiāo xiāo jiāng shàng, shū kě huái yě.
二十六日　舟人登市神福祀神，祝福，早餐後行。連過山隘，共三十里，上觀音灘。風雨大至，舟人泊而享餕jùn祭神所剩食物，遂止不行。深夜雨止風息，瀟瀟江上，殊可懷也。