èr yuè chū yī rì　 zǎo fàn yú lǜ zhú ān, yǐ chéng shì ní nìng, bù ruò shān xíng. suì dōng nán yú yī xiǎo lǐng, zhì xiāng jiāng zhī shàng. gòng yī lǐ, sù jiāng zhì zhēng shuǐ rù xiāng chù. gé jiāng jí shí gǔ hé jiāng tíng. dù jiāng dēng dōng àn, dōng nán xíng, qí dì pō tuó gāo xià, sì lǐ, guò bǎ xī ān, yòu èr lǐ, yú bǎ xī lǐng. lǐng nán píng chóu kuò rán, wàng lěi l i shuǐ zì dōng nán lái, zhí dǐ hú dōng sì mén, zhuǎn ér běi qù. hú dōng sì zhě, zài bǎ xī lǐng dōng nán sān lǐ píng chóu zhōng, mén duì lěi shuǐ, wàn lì mò wú huái chán shī suǒ jiàn, hòu hān shān yì lái tóng qī, yǒu jìng shì zài qí jiān. yú zhì, shì guì fǔ gōng zhāi, wèi èr nèi guān qiáng zhāi ér qù. nǎi xī xíng wǔ lǐ, guò mù zǐ shí zǐ èr xiǎo lǐng, cóng dīng jiā dù dù jiāng, yǐ zài héng chéng nán mén wài. dēng yá shàng huí yàn fēng, fēng bù shèn gāo, dōng lín xiāng shuǐ, běi kàn héng chéng, jù zài zú xià, yàn fēng sì lóng zhào fēng shàng wú yú xì yān, rán duō jiù yí zhě. yòu fàn yú sēng zhī qiān shǒu guān yīn diàn. nǎi běi xià jiē qú, nào ní méi jìng xiǎo tuǐ, yī lǐ, rù nán mén, jīng sì pái fāng, chéng zhōng huán huì yǔ chéng dōng hé shì bìng shèng. yòu yī lǐ, jīng guì fǔ wáng chéng dōng, yòu yī lǐ, zhì jùn yá xī, yòu yī lǐ, chū běi mén, suì běi dēng shí gǔ shān. shān zài lín zhēng yì zhī hòu, wǔ hòu miào zhī dōng, xiāng jiāng zài qí nán, zhēng jiāng zài qí běi, shān yóu qí jiān dù mài, dōng tū chéng fēng, qián wèi yǔ bēi xiǎng, dà yǔ qī shí èr zì bēi zài yān. qí kè jiào qián suǒ mó wàng rì tíng bēi chà gǔ, ér huàn màn mó hu shū shén, zì xíng yǔ yì wén yì pō yǒu yì zhě. qí hòu wèi chóng yè táng, zài shàng, xuān shèng diàn zhōng zhì yān. diàn hòu gāo gé shén chàng, xià míng huí lán táng, shàng míng dà guān lóu. xī kàn dù jí, píng lín héng chéng, yǔ huí yàn nán běi xiāng duì, zhēng xiāng jiā qí zuǒ yòu, jìn chū chuāng kǎn zhī xià, wéi dōng miàn hé liú chù zé zài qí hòu, bù néng quán kuò. rán sān miàn suǒ píng qiān tóng qiān, jìn ér wàn jiā yān shì, sān shuǐ fān qiáng, xiāng jiāng zì nán, zhēng jiāng zì xī, lěi jiāng zì dōng nán. yuǎn ér yuè yún lǐng shù, pī yìng céng dié, suī shū yuàn zhī hóng wěi, bù jí jí ān bái lù dà guān, dì zé míng xián lè yù zhī qū, ér jiān téng wáng huáng hè téng wáng gé huáng hè lóu zhī shèng, hán wén gōng zhū huì ān zhāng nán xuān jiǎng xué zhī suǒ. fēi bái lù zhī suǒ de móu yǐ. lóu hòu wèi qī xián cí, cí hòu wèi shēng shēng gé. gé dōng xiàng, xià kàn èr jiāng zhēng xiāng. hé liú yú qián, lěi shuǐ běi rù yú èr lǐ wài, yǔ dà guān lóu dōng xī yì xiàng. gài dà guān jù shān dǐng, shōu nán běi xī sān miàn zhī qí, ér cǐ zé dōng jǐn èr shuǐ tóng liú zhī shèng zhě yě. yòu dōng wèi hé jiāng tíng, qí zhǐ jiào xià ér lín liú yù jìn. tíng nán yá cè, yī xì gāo wǔ chǐ, rú hé zhǎng dōng xiàng, cè jiān rù, zhōng róng èr rén, shì wèi zhū líng jiàn hòu mén. qiú suǒ wèi liù chǐ gǔ bù kě dé, tíng xià bīn shuǐ yǒu èr shí rú shù bì bēi, qǐ jí yù luàn zhé míng zhě yé? zì dēng dà guān lóu, zhèng duì luò zhào, jiàn hēi yún xián rì, fù yǒu yǔ zhào. xià lóu, jiàn ní nìng mào hēi guò qīng cǎo qiáo, dōng běi èr lǐ rù lǜ zhú ān. wǎn cān jì bì, jù fēng nù hào, dá dàn fǔ zhǐ, yǔ fù xiāo xiāo xià yǐ.
二月初一日　早飯於綠竹庵，以城市泥濘，不若山行。遂東南逾一小嶺，至湘江之上。共一里，溯江至蒸水入湘處。隔江即石鼓合江亭。渡江登東岸，東南行，其地陂陀高下，四里，過把膝庵，又二里，逾把膝嶺。嶺南平疇擴然，望耒lěi水自東南來，直抵湖東寺門，轉而北去。湖東寺者，在把膝嶺東南三里平疇中，門對耒水，萬曆末無懷禪師所建，後憨山亦來同棲，有靜室在其間。余至，適桂府供齋，為二內官強齋而去。乃西行五里，過木子、石子二小嶺，從丁家渡渡江，已在衡城南門外。登崖上回雁峰，峰不甚高，東臨湘水，北瞰衡城，俱在足下，雁峰寺籠罩峰上無餘隙焉，然多就圯者。又飯於僧之千手觀音殿。乃北下街衢，淖泥沒脛小腿，一里，入南門，經四牌坊，城中闤闠與城東河市並盛。又一里，經桂府王城東，又一里，至郡衙西，又一里，出北門，遂北登石鼓山。山在臨蒸驛之後，武侯廟之東，湘江在其南，蒸江在其北，山由其間度脈，東突成峰，前為禹碑享，大禹《七十二字碑》在焉。其刻較前所摹望日亭碑差古，而漶漫模糊殊甚，字形與譯文亦頗有異者。其後為崇業堂，再上，宣聖殿中峙焉。殿後高閣甚暢，下名回瀾堂，上名大觀樓。西瞰度脊，平臨衡城，與回雁南北相對，蒸、湘夾其左右，近出窗檻之下，惟東面合流處則在其後，不能全括。然三面所憑掔同牽，近而萬家煙市，三水帆牆，湘江自南，蒸江自西，耒江自東南。遠而岳雲嶺樹，披映層疊，雖書院之宏偉，不及〔吉安〕白鷺大觀，地則名賢樂育之區，而兼滕王、黃鶴滕王閣、黃鶴樓之勝，韓文公、朱晦庵、張南軒講學之所。非白鷺之所得侔矣。樓後為七賢祠，祠後為生生閣。閣東向，下瞰二江蒸、湘。合流於前，耒水北入於二里外，與大觀樓東西易向。蓋大觀踞山頂，收南北西三面之奇，而此則東盡二水同流之勝者也。又東為合江亭，其址較下而臨流愈近。亭南崖側，一隙高五尺，如合掌東向，側肩入，中容二人，是為朱陵澗後門。求所謂「六尺鼓」不可得，亭下瀕水有二石如豎婢碑，豈即遇亂輒鳴者耶？自登大觀樓，正對落照，見黑雲銜日，復有雨兆。下樓，踐泥濘冒黑過青草橋，東北二里入綠竹庵。晚餐既畢，颶風怒號，達旦甫止，雨復瀟瀟下矣。

héng zhōu chéng dōng miàn bīn xiāng, tōng sì mén, yú běi xī nán sān miàn dǐng zhì, ér běi wèi zhēng shuǐ suǒ jiā. qí chéng shén xiá, gài nán shū ér běi xuē yún. běi chéng wài, zé qīng cǎo qiáo kuà zhēng shuǐ shàng, cǐ qiáo yòu wèi zhī hán qiáo, wèi chāng lí gōng guò ér shǐ jiàn zhě. rán wén xiàn wú zhēng, jīn rén dàn yǒu cǎo qiáo zhī chēng ér yǐ. ér shí gǔ shān jiè qí jiān yān. gài chéng zhī nán, huí yàn dāng qí shàng, xiè chéng zhī běi, shí gǔ dǐ qí xià liú, ér xiāo xiāng xún qí dōng miàn, zì chéng nán dǐ chéng běi, yú shì yī hé zhēng, shǐ dōng zhuǎn xī nán lái, zài hé lěi yān.
衡州城東面瀕湘，通四門，余北西南三面鼎峙，而北為蒸水所夾。其城甚狹，蓋南舒而北削雲。北城外，則青草橋跨蒸水上，此橋又謂之韓橋，謂昌黎公過而始建者。然文獻無征，今人但有草橋之稱而已。而石鼓山界其間焉。蓋城之南，回雁當其上，瀉城之北，石鼓砥其下流，而瀟、湘循其東面，自城南抵城北，於是一合蒸，始東轉西南來，再合耒焉。

zhēng shuǐ zhě, yóu xiāng zhī xī àn rù, qí fā yuán yú shào yáng xiàn yé jiāng shān, dōng běi liú jīng héng yáng běi jiè, huì táng fū héng xī sān dòng zhū shuǐ, yòu dōng liú dǐ wàng rì ào wèi huáng shā wān, chū qīng cǎo qiáo ér hé yú shí gǔ dōng. yī míng cǎo jiāng, yǐ qīng cǎo qiáo gù. yī míng shā jiāng, yǐ huáng shā wān gù. wèi zhī zhēng zhě, yǐ shuǐ qì jiā zhēng yě. zhōu yóu qīng cǎo qiáo rù, bǎi lǐ ér dá shuǐ fú, yòu bā shí lǐ ér dǐ zhǎng lè.
蒸水者，由湘之西岸入，其發源於邵陽縣耶姜山，東北流經衡陽北界，會唐夫、衡西三洞諸水，又東流抵望日坳為黃沙灣，出青草橋而合於石鼓東。一名草江，以青草橋故。一名沙江，以黃沙灣故。謂之蒸者，以水氣加蒸也。舟由青草橋入，百里而達水福，又八十里而抵長樂。

lěi shuǐ zhě, yóu xiāng zhī dōng àn rù, qí yuán fā yú chēn zhōu zhī lěi shān, xī běi liú jīng yǒng xìng lěi yáng jiè. yòu yǒu chēn jiāng fā yuán yú chēn zhī huáng cén shān, bái bào shuǐ fā yuán yú yǒng xìng zhī bái bào shān, zī xìng shuǐ fā yuán yú gǔ mǔ quán, jù yǔ lěi shuǐ huì. yòu xī dǐ hú dōng sì, zhì lěi kǒu ér hé yú huí yàn tǎ zhī nán. zhōu xiàng chēn zhōu yí zhāng zhě, jù yóu cǐ rù, guò lǐng, xià wǔ shuǐ, rù guǎng zhī chēng jiāng.
耒水者，由湘之東岸入，其源發於郴州之耒山，西北流經永興、耒陽界。又有郴江發源於郴之黃岑山，白豹水發源於永興之白豹山，資興水發源於鈷鉧泉，俱與耒水會。又西抵湖東寺，至耒口而合於回雁塔之南。舟向郴州、宜章者，俱由此入，過嶺，下武水，入廣之湞江。

lái yàn tǎ zhě, héng zhōu xià liú dì èr chóng shuǐ kǒu shān yě. shí gǔ cóng zhōu chéng dōng běi tè qǐ chuí jiāng, wèi dì yī zhòng yàn tǎ yòu zhì yú zhēng shuǐ zhī dōng lěi shuǐ zhī běi, wèi dì èr chóng. qí lái mài zì gǒu lǒu zhuǎn dà hǎi lǐng, dù qīng shān ào, xià wàng rì ào, dōng nán wèi táo huā chōng, jí lǜ zhú huá yán zhū ān suǒ fù lì gāo xià zhě. yòu nán bīn jiāng, jí wèi yàn tǎ, yǔ shí gǔ jiā zhì zhēng jiāng zhī zuǒ yòu yān.
來雁塔者，衡州下流第二重水口山也。石鼓從州城東北特起垂江，為第一重；雁塔又峙於蒸水之東、耒水之北，為第二重。其來脈自岣嶁轉大海嶺，度青山坳，下望日坳，東南為桃花沖，即綠竹、華嚴諸庵所附麗高下者。又南瀕江，即為雁塔，與石鼓夾峙蒸江之左右焉。

héng zhōu zhī mài, nán zì huí yàn fēng ér běi jǐn yú shí gǔ, gài shào yáng cháng níng zhī jiān yí lǐ ér lái, dōng nán jiè yú xiāng, xī běi jiè yú zhēng, nán yuè gǒu lǒu zhū fēng, nǎi qí xià liú huí huán zhī mài, fēi tóng tiáo gòng guàn zhě. xú líng qī wèi nán yuè zhōu huí bā bǎi lǐ, huí yàn wèi shǒu, yuè lù wèi zú, suì yǐ huí yàn wèi qī shí èr fēng zhī yī, shì gài wèi jīng mèng gōng ào, bù zhī héng shān zhī qǐ yú shuāng jì yě. ruò yuè lù zhū fēng páng bó chù, qí zhī wěi gù yuǎn yǐ.
衡州之脈，南自回雁峰而北盡於石鼓，蓋邵陽、常寧之間迤邐而來，東南界於湘，西北界於蒸，南嶽岣嶁諸峰，乃其下流迴環之脈，非同條共貫者。徐靈期謂南嶽周回八百里，回雁為首，嶽麓為足，遂以回雁為七十二峰之一，是蓋未經孟公坳，不知衡山之起於雙髻也。若嶽麓諸峰磅礴處，其支委固遠矣。

chū èr rì　 zǎo qǐ, yù rù chéng, bìng yóu chéng nán huā yào shān. yǔ shì bù zhǐ, suì fǎn tiān mǔ ān. ān zài xiū zhú zhōng, yǒu qiáo sōng yī zhū dāng hù, qí wài céng gāng huí rào, zhú shù sēn yù, jù zài chuāng kǎn zhī xià, qián chí jìn lǜ, yǎng sè chuí hén, hòu bǎn wéi hóng, táo huā tǔ yàn. yuán míng táo huā chōng. fēng yǔ zhōng chūn guāng hū dòu, ér ní jī wèi zhōu, bù néng wú kāi yún zhī wàng. xià wǔ, pāng tuó mí shén, nǎi yōng lú yuè yu zhǔ míng, wù zuò jìng rì.
初二日　早起，欲入城，並游城南花葯山。雨勢不止，遂返天母庵。庵在修竹中，有喬松一株當戶，其外層岡迴繞，竹樹森郁，俱在窗檻之下，前池浸綠，仰色垂痕，後坂幃紅，桃花吐艷。原名桃花沖。風雨中春光忽逗，而泥屐未周，不能無開雲之望。下午，滂沱彌甚，乃擁爐瀹yuè煮茗，兀坐竟日。

chū sān rì　 hán shén, ér dì nìng tiān yīn, gù pū bìng zuò, réng yōng lú ān zhōng, zuò shàng fēng sì mù wén. zhōng yè fēng shēng fù zuò, dá dàn réng wèi zhǐ yǔ.
初三日　寒甚，而地濘天陰，顧仆病作，仍擁爐庵中，作《上封寺募文》。中夜風聲復作，達旦仍（未）止雨。

chū sì rì　 yǔ, yōng lú ān zhōng, zuò wán chū shàng rén bái shí shān jīng shè yǐn.
初四日　雨，擁爐庵中，作完初上人《白石山精舍引》。

chū wǔ rì　 qiào hán, niàng yǔ. lìng gù pū wǎng hé jiē chéng dōng bīn xiāng zhī jiē, shì sì suǒ jí. mì yǒng zhōu chuán, yú yōng lú shū shàng fēng shū jīng shè yǐn, zuò shū huái shī chéng ruì guāng.
初五日　峭寒，釀雨。令顧仆往河街城東瀕湘之街，市肆所集。覓永州船，余擁爐書《上封疏》、《精舍引》，作《書懷詩》呈瑞光。

chū liù rì　 yǔ zhǐ, nìng shén. rù chéng bài xiāng rén jīn xiáng fǔ, yīn chū hé jiē. dǐ mù fǎn, yǔ fù fēi fēi. jīn nǎi jiāng chéng jīn dòu yuán zi, suí guì fǔ fēn fēng zhì cǐ. qí dì yǐ jīng xī hú kāi sì dōng huá mén fǔ qiáng xià.
初六日　雨止，濘甚。入城拜鄉人金祥甫，因出河街。抵暮返，雨復霏霏。金乃江城金斗垣子，隨桂府分封至此。其弟以荊溪壺開肆東華門府牆下。

chū qī rì　 shàng wǔ kāi jì. jìng wén tóng gù pū fù wǎng hé jiē gēng dìng yǒng zhōu chuán. yú xiān xún ān dōng rù guì huā yuán. nǎi guì fǔ xīn gòu qìng guì táng dì, wèi shǎng guì zhī suǒ. qián liè dān guì sān zhū, jiē sǒng gàn cān tiān, jiē yīn bì rì. qí běi bǎo zhū chá wǔ zhū, suī bù jí guì zhī gāo dà, yì yù sēn shū pǐ. yòu dōng wèi táo huā yuán. xī zì huá yán tiān mǔ èr ān lái, nán běi jù gāo gǎng jiā zhì, zhōng céng dié wèi chí, chí liǎng páng yī gāng fēn wù, jiē fàn gōng gàn yǔ fó sì zhī bié chēng, zhū fān yān huàn guān tíng xiè, cuò chū qí jiān. táo huā yuán zhī shàng jí táo huā chōng, nǎi lǐng ào yě. qí nán zhī zuì gāo chù xīn jié liǎng tíng, yī yuē tíng yún, yòu yuē wàng jiāng, yī yuē wàng hú, zài wú yōu ān hòu xiū zhú jiān. shí dēng tiào yǐ jiǔ, nǎi hái fàn lǜ zhú ān. fù yǔ wán chū zài shàng tíng yún, cóng qí běi yú táo huā chōng ào, qí dōng gāng jiā chéng chí, yuè chí ér shàng, jí lái yàn tǎ yǐ. tǎ qián wèi shuāng liàn táng, xī duì shí gǔ, fǎn tiào zhēng xiāng jiāo huì, yì shén shèng yě. tǎ zhī nán, xià lín xiāng jiāng, yǒu jù lóu kě píng tiào, xī yǐ qīng pǐ. lóu zhī dōng jí wèi lěi jiāng běi rù zhī kǒu, shí rì guāng yǐ jīng lǎng, yuè yún jiāng shù, jǐn xiàn zhēn xíng. nǎi qù cuī cù wán chū mì shǒu tǎ sēng, kāi jiōng kāi mén ér dēng tǎ, lì wǔ céng. sì tiào zhū fēng, běi wéi héng yuè zuì gāo, qí cì zé xī zhī yǔ mǔ shān, yòu cì zé xī běi zhī dà hǎi lǐng, qí yú jiē gāng lǒng gāo xià, wú shén zhēng róng, ér dōng nán èr fāng, gù huò rán wú jì yǐ. xiāng shuǐ zì huí yàn běi zhù chéng dōng, zhì shí gǔ hé zhēng, suì dōng zhuǎn, jīng tǎ xià. dōng hé lěi shuǐ běi qù, sān shuǐ qū zhé, bù jí zhǎng jiāng yī wàng wú jǐn, ér yū huí shū zú liàn yě. tiào wàng jiǔ zhī, kǒng jìng wén mì zhōu yǐ hái, suì guī xún zhī, zé zhōu zhī xíng shàng zài èr rì hòu yě. shì rì pō jiàn rì yǐng shān guāng, rù gèng fù yǔ.
初七日　上午開霽。靜聞同顧仆復往河街更定永州舡。余先循庵東入桂花園。乃桂府新構〔慶桂堂地〕，為賞桂之所。〔前列丹桂三株，皆聳干參天，接蔭蔽日。其北寶珠茶五株，雖不及桂之高大，亦郁森殊匹。〕又東為桃花源。〔西自華嚴、天母二庵來，南北俱高崗夾峙，中層疊為池，池兩旁依岡分塢，皆梵宮紺宇佛寺之別稱，諸藩閹宦官亭榭，錯出其間。〕桃花源之上即桃花沖，乃嶺坳也。其南之最高處新結兩亭，一曰停雲，又曰望江，一曰望湖，在無憂庵後修竹間。時登眺已久，乃還飯綠竹庵。復與完初再上停雲，從其北逾桃花沖坳，其東岡夾成池，越池而上，即來雁塔矣。塔前為雙練堂，西對石鼓，返眺蒸、湘交會，亦甚勝也。塔之南，下臨湘江，有巨樓可憑眺，惜已傾圮。樓之東即為耒江北入之口，時日光已晶朗，岳雲江樹，盡獻真形。乃趣催促完初覓守塔僧，開扃開門而登塔，歷五層。四眺諸峰，北惟衡岳最高，其次則西之雨母山，又次則西北之大海嶺，其餘皆岡隴高下，無甚崢嶸，而東南二方，固豁然無際矣。〔湘水自回雁北注城東，至石鼓合蒸，遂東轉，經塔下。東合耒水北去，三水曲折，不及長江一望無盡，而紆迴殊足戀也。〕眺望久之，恐靜聞覓舟已還，遂歸詢之，則舟之行尚在二日後也。是日頗見日影山光，入更復雨。

àn yǔ mǔ shān zài fǔ chéng xī yī bǎi lǐ, nǎi huí yàn yǔ héng chéng lái mài, zī wàng zhī ruò sì wǔ shí lǐ wài zhě, qǐ fēi yǔ mǔ, nǎi yī shān yé? kǒng yī shān yòu wú cǐ jùn ěr. zhì yuē: yī shān zài fǔ xī sān shí wǔ lǐ, nǎi huán yī dú shū chù. ér yǔ mǔ zé dà shùn xún shòu suǒ jīng, yì yún yún fù. yú kǔ jiǔ yǔ, wàng zhī bù shèng qǔ shuǐ zhī xiǎng.
按雨母山在府城西一百里，乃回雁與衡城來脈，茲望之若四五十里外者，豈非雨母，乃伊山耶？恐伊山又無此峻耳。《志》曰：「伊山在府西三十五里，乃桓伊讀書處。」而雨母則大舜巡狩所經，亦云雲阜。余苦久雨，望之不勝曲水之想。

chū bā rì　 chén qǐ yǔ xiē, dǐ wǔ yǒu rì guāng, suì rù chéng, jīng guì fǔ qián. fǔ zài chéng zhī zhōng, yuán gèn chéng bàn, zhū yuán bì wǎ, xīn lì shū shén. qián fāng biāo yuē jiā fǔ qīn huáng, zhèng mén yuē duān lǐ. qián zhì èr shī, qí sè chún bái, yún lái zì lěi hé nèi bǎi lǐ. qí dì chū wú cǐ shí, jiàn fǔ shí hū kāi dé èr shí sǔn, jù gāo zhàng wǔ, yíng bái rú yī, suì yǐ wèi shī yún. réng chū nán mén, yī lǐ, yóu huí yàn zhī lù yòu xī yī lǐ, rù huā yào shān. shān bù shèn gāo, jí huí yàn zhī xī zhuǎn huí huán ér xià fǔ chéng zhě. zhū fēng rú zhǎn chì shū yì, sì gǒng chéng wù, sì dāng qí zhōng, ruò zài wéi chéng zhī nèi, hóng chǎng kuān kuò wèi yī fāng zhī guān. gài chéng běi zhī táo huā chōng, jù jìng shì xīng lián, ér chéng nán zhī huā yào shān, zé cóng lín dú zhì zhě yě. sì míng bào ēn guāng xiào chán sì. sì hòu xuán jí zhí shàng, shān dǐng wèi zǐ yún gōng, zé dào yuàn yě. qí dì gāo sǒng, kě yǐ sì tiào. hái sì, yù xī sēng jué kōng, xìng dào rén. qí lái hòu yú, ér xiān zhì cǐ. yīn shǎo qì fāng zhàng, guān sòng huī zōng dì biǎo wén. qí dì fǎ míng qióng jùn, qì yù dié zhǐ huáng quán ér yóu yún shuǐ. shí zhī fǔ lú jǐng kuí zhī zǐ yí zhuó rù sì, wèi qióng jùn suǒ rǔ, lú shōu zhī yù zhōng, qián shū cǐ biǎo, lìng yù zú wáng yòu rù zòu, huī zōng wèi zhī zhǎn jǐng kuí ér guān fēng guān wáng yòu. qí biǎo wén yǔ huī zōng zhī yù zhá rú cǐ, sì sēng yǐ wèi zōng mén yī shèng shì. rán biǎo zhōng chēng héng zhōu wèi xíng zhōu, yù zhá zhǎn jǐng kuí, jí gǎi xíng wèi héng, qiě yǐ wáng yòu wèi héng shǒu. qí shuō shén lǐ bǐ sú, kǒng sì zhōng niē zào ér chéng, fēi dāng shí zhī shí jī yě. chū sì, yóu chéng xī guò dà xī mén xiǎo xī mén, chéng wài jù jù táng huán ráo, huán huì lián luò. gòng qī lǐ, dōng běi guò cǎo qiáo, yòu èr lǐ, rù lǜ zhú ān, yǐ bó mù yǐ. shì rì yǔ yǐ jì, dài zhōng yè, yǔ shēng fù zuò chán chán, dá dàn ér bù zhǐ.
初八日　晨起雨歇，抵午有日光，遂入城，經桂府前。府在城之中，圓亘城半，朱垣碧瓦，新麗殊甚。前坊標曰「夾輔親潢」，正門曰「端禮」。前峙二獅，其色純白，雲來自耒河內百里。其地初無此石，建府時忽開得二石筍，俱高丈五，瑩白如一，遂以為獅雲。仍出南門，一里，由回雁之麓又西一里，入花葯山。山不甚高，即回雁之西轉迴環而下府城者。諸峰如展翅舒翼，四拱成塢，寺當其中，若在圍城之內，弘敞寬闊為一方之冠。蓋城北之桃花沖，俱靜室星聯，而城南之花葯山，則叢林獨峙者也。寺名報恩光孝禪寺。寺後懸級直上，山頂為紫雲宮，則道院也。其地高聳，可以四眺。還寺，遇錫僧覺空，興道人。其來後余，而先至此。因少憩方丈，觀宋徽宗弟表文。其弟法名瓊俊，棄玉牒指皇權而游雲水。時知府盧景魁之子移酌入寺，為瓊俊所辱，盧收之獄中，潛書此表，令獄卒王祐入奏，徽宗為之斬景魁而官封官王祐。其表文與徽宗之御札如此，寺僧以為宗門一盛事。然表中稱衡州為邢州，御札斬景魁，即改邢為衡，且以王祐為衡守。其說甚俚鄙俗，恐寺中捏造而成，非當時之實跡也。出寺，由城西過大西門、小西門，城外俱巨塘環饒，闤闠連絡。共七里，東北過草橋，又二里，入綠竹庵，已薄暮矣。是日雨已霽，迨中夜，雨聲復作潺潺，達旦而不止。

chū jiǔ rì　 yǔ shì bù zhǐ, cù jìng wén yǔ gù pū yí háng lǐ zhōu zhōng, ér yú zuò dài ān zhōng. jiāng wǔ, yǔ zhōng bié ruì guāng, guò cǎo qiáo, xún chéng dōng guò zhān yuè xiāo xiāng chái bù sān mén, rù zhōu. hòu tóng zhōu zhě, yīn fù rù chéng, shì yú ròu sǔn mǐ zhū wù. dà yú měi èr sān yuè shuǐ zhì héng shān xiàn fàng zi, tǔ rén jù yú chéng dōng jiāng àn yǐ bù dōu wéi qí mò, yǎng wèi yǔ miáo, yǐ dà biàn fàn zhì gè shěng, jiē qí dì suǒ chǎn yě. guò wǔ chū chéng, zé zhōu yǐ xià kè yí tā suǒ yǐ. yǔ gù pū xié wù pú fú yǔ zhōng, xún jiāng ér shàng, guò tiě lóu jí huí yàn fēng xià, pō zhōu yǐ jǐn ér jìng bù dé zhōu. nǎi mì xiǎo zhōu, shùn liú fù mì ér xià, dé zhī yú tiě lóu wài, gài jìng wén xiān shǒu shì yú zhōu, zhōu yí jì bù wèi zǔ, zhōu pō fù bù wèi chān ch n guān cè, tīng wǒ bèi zhī hū zhào ér guò, zá zhòng zhōu zhōng jìng bù yī yīng, suì zhì wǎng fǎn yě, shì rì yǔ bù zhǐ, zhōu yì pō bù xíng.
初九日　雨勢不止，促靜聞與顧仆移行李舟中，而余坐待庵中。將午，雨中別瑞光，過草橋，循城東過瞻岳、瀟湘、柴埠三門，入舟。候同舟者，因復入城，市魚肉筍米諸物。大魚每二三月水至衡山縣放子，土人俱於城東江岸以布兜圍其沫，養為雨苗，以大艑販至各省，皆其地所產也。過午出城，則舟以下客移他所矣。與顧仆攜物匍匐雨中，循江而上，過鐵樓及回雁峰下，泊舟已盡而竟不得舟。乃覓小舟，順流復覓而下，得之於鐵樓外，蓋靜聞先守視於舟，舟移既不為阻，舟泊復不為覘chān觀測，聽我輩之呼棹而過，雜眾舟中竟不一應，遂致往返也，是日雨不止，舟亦泊不行。