jǐ mǎo gōng yuán nián èr yuè chū yī rì mù gōng mìng dà bǎ shì yǐ jiā jí hēi xiāng bái qiǎng bái yín shí liǎng lái kuì zèng sòng.
己卯（公元１６３９年）二月初一日木公命大把事以家集黑香白鏹ｑｉǎｎｇ白銀十兩來饋贈送。

xià wǔ, shè yàn jiě tuō lín dōng táng, xià jiè yǐ sōng máo, yǐ chǔ xióng zhū shēng xǔ xìng zhě péi yàn. réng yòu chóu bào yǐ bēi duàn.
下午，設宴解脫林東堂，下藉以松毛，以楚雄諸生許姓者陪宴。仍侑ｙòｕ酬報以杯緞。

yín bēi èr zhī, lǜ zhòu shā yī pǐ. dà yáo bā shí pǐn, luó liè shén yáo, bù néng biàn qí shú wèi yì wèi yě. dǐ mù nǎi sàn. fù yǐ zhuō xí kuì xǔ shēng, wèi fēn kào zhū yì.
銀杯二隻，綠縐紗一疋。大餚八十品，羅列甚遙，不能辨其孰為異味也。抵暮乃散。復以卓席饋許生，為分犒諸役。

chū èr rì rù qí suǒ qī lín nán jìng shì, xiāng yíng shè zuò rú qián.
初二日入其所棲林南淨室，相迎設座如前。

jì bié, réng hái jiě tuō lín.
既別，仍還解脫林。

zuó péi yàn xǔ jūn lái, yǐ bái qiǎng yì suǒ yòu lǜ zhòu shā qù.
昨陪宴許君來，以白鏹易所侑綠縐紗去。

xià wǔ, yòu mìng dà bǎ shì lái, qiú zuò suǒ jí yún guò kōng dàn mò xù.
下午，又命大把事來，求作所輯《雲過ｋē空淡墨》序。

chū sān rì yú yǐ xù gǎo sòng jìn, fù lìng dà bǎ shì lái xiè.
初三日余以敘稿送進，復令大把事來謝。

suǒ kuì jiǔ guǒ, yǒu bái pú táo lóng yǎn lì zhī zhū guì pǐn, sū bǐng yóu xiàn xì ruò fà sī, zhōng chán sōng zǐ ròu wèi piàn, shén sōng cuì. fā táng bái táng wèi sī, xì guò yú fā, qiān tiáo wàn lǚ, hé róu wèi yī, yǐ xì miàn bàn zhī, hé ér bù nì. zhū qí diǎn.
所饋酒果，有白葡萄、龍眼、荔枝諸貴品，酥餅油線、細若髮絲，中纏松子肉為片，甚鬆脆。發糖白糖為絲，細過於發，千條萬縷，合揉為一，以細面拌之，合而不膩。諸奇點。

chū sì rì yǒu jī zú sēng yǐ shěng zhōng lù jiù yún guò dàn mò jiǎo nà mù gōng.
初四日有雞足僧以省中錄就《雲過淡墨》繳納木公。

mù gōng jí lìng dà bǎ shì chuán shì, qiú wèi jiào zhèng jiào zhèng. qí suǒ shū hóng wǔ tǐ suī shén zhěng, ér é zì jí duō, jì chuǎn luò wú xù, ér zhòng dié diān dào zhě yì shén. yú lüè wèi biāo zhèng, qiě yán shì shū yí fēn mén biān lèi, shù wú cuò chū zhī bìng. wǎn nǎi yǐ qí shū jiǎo rù.
木公即令大把事傳示，求為較政校正。其所書洪武體雖甚整，而訛字極多，既舛落無序，而重疊顛倒者亦甚。余略為標正，且言是書宜分門編類，庶無錯出之病。晚乃以其書繳入。

chū wǔ rì fù lìng dà bǎ shì lái zhì xiè. yán míng rì yǒu jì dīng zhī jǔ, bù dé liú cǐ pán huán, tè lìng dà bǎ shì yī rén tīng hòu. qiú zài tíng shù rì, fán jiāng dàn mò fēn mén biāo lèi, rú yú qián suǒ yán. yú cóng zhī. yǐ shū rù xiè, qiě qiú wǎng zhōng diān, guān suǒ zhù sān zhàng liù tóng xiàng. jì wǔ, mù gōng qù, yǐ shū dá yú, yán zhōng diān jiē gǔ zōng lù, duō dào, bù kě xíng. gài dà bǎ shì cóng zhōng jǔ zhī, kǒng chān kuī kàn qí jìng yě. shì rì, chuán zhì yóu sū miàn bǐng, shèn jù ér duō, yī rì bù néng jǐn yī méi yě.
初五日復令大把事來致謝。言明日有祭丁之舉，不得留此盤桓，特令大把事一人聽候。求再停數日，煩將《淡墨》分門標類，如余前所言。余從之。以書入謝，且求往忠甸，觀所鑄三丈六銅像。既午，木公去，以書答余，言忠甸皆古宗路，多盜，不可行。蓋大把事從中沮之，恐覘ｃｈāｎ窺看其境也。是日，傳致油酥麵餅，甚巨而多，一日不能盡一枚也。

chū liù rì yú liú jiě tuō lín xiào shū. mù gōng suī qù, yóu shí qiǎn rén kuì jiǔ guǒ. yǒu shēng jī dà rú é, tōng tǐ jiē yóu, sè huáng ér tǐ yuán, gài féi zhī jí yě.
初六日餘留解脫林校書。木公雖去，猶時遣人饋酒果。有生雞大如鵝，通體皆油，色黃而體圓，蓋肥之極也。

yú ài zhī, mìng gù pū xián wèi là jī.
余愛之，命顧仆醎為臘雞。

jiě tuō lín yǐ bái shā wù xī jiè zhī shān. qí shān nǎi xuě shān zhī nán, shí hé hòu shān zhī běi, lián yōng yǔ dōng jiè cuì píng xiàng mián zhū shān, jiā bái shā wèi huáng fēng hòu wù zhě yě.
解脫林倚白沙塢西界之山。其山乃雪山之南，十和後山之北，連擁與東界翠屏、象眠諸山，夾白沙為黃峰後塢者也。

sì dāng shān bàn, dōng xiàng, yǐ cuì píng wèi àn, nǎi lì jiāng zhī shǒu shā, jí yù lóng sì zhī zài xuě shān zhě, bù jí yě. sì mén wǔ jiē jí jiē jí zhěng, ér zhōng diàn bù hóng, fó xiàng yì bù gāo jù, rán chóng shì zhuāng yán, bì yǔ qīng jié, jiē tā chù suǒ wú. zhèng diàn zhī hòu, céng tái gāo gǒng, shàng jiàn fǎ yún gé, bā jiǎo céng méng, jí qí hóng lì, nèi zhì wàn lì shí suǒ cì cáng jīng yān.
寺當山半，東向，以翠屏為案，乃麗江之首剎，即玉龍寺之在雪山者，不及也。寺門廡ｗǔ階級皆極整，而中殿不宏，佛像亦不高巨，然崇飾莊嚴，壁宇清潔，皆他處所無。正殿之後，層台高拱，上建法雲閣，八角層甍，極其宏麗，內置萬曆時所賜藏經焉。

gé qián yǒu liǎng wǔ, yú yù nán wǔ diàn gé zhōu wéi de láng wū zhōng.
閣前有兩廡，余寓南廡殿閣周圍的廊屋中。

liǎng wǔ zhī wài, nán yǒu yuán diàn, yǐ máo wèi dǐng, ér zhōng shí zhuān pán. fó xiàng nǎi bái shí kè chéng zhě, shén gǔ ér jīng zhì. zhōng zhǐ yī xiàng, ér wú páng liè, shén dé qīng jìng zhī yì.
兩廡之外，南有圓殿，以茅為頂，而中實磚盤。佛像乃白石刻成者，甚古而精緻。中止一像，而無旁列，甚得清淨之意。

qí qián jí zhāi táng xiāng jī yě. běi yì yǒu yuán gé yī zuò, ér shàng qǐ céng chuāng, gé qián yǒu lóu sān yíng, diāo chuāng wén gé gé bǎn, jù shì yǐ jīn bì, nǎi mù gōng yàn qì zhī chù, jiōng ér bù kāi. qí qián jí shè yàn zhī suǒ yě. qí jìng shì zài sì yòu shàng pō, mén yì dōng xiàng, yǒu táng sān chóng, jiē bù qí hóng chǎng, sì miàn huán yuán jǐn jí jiān, rán qiáo sōng lián wò, pō ráo yān xiá zhī qì. wén yóu cǐ ér shàng, yǒu gǒng shòu tái shī zi yá, yǐ pò yú xiào chóu xiào duì, jù bù jí dēng.
其前即齋堂香積也。北亦有圓閣一座，而上啟層窗，閣前有樓三楹，雕窗文槅ｇē隔板，俱飾以金碧，乃木公燕憩之處，扃而不開。其前即設宴之所也。其淨室在寺右上坡，門亦東向，有堂三重，皆不其宏敞，四面環垣僅及肩，然喬松連幄，頗饒煙霞之氣。聞由此而上，有拱壽台、獅子崖，以迫於校讎ｃｈóｕ校對，俱不及登。

chū liù chū qī rì lián xiào lèi fēn biāo, fēn qí mén wèi bā. yǐ dà bǎ shì hòu jiǔ, yú xīn bù ān, nǎi lián xiāo gōu dēng, bǐng yè yè bàn shí shǐ qǐn.
初六、初七日連校類分標，分其門為八。以大把事候久，余心不安，乃連宵篝燈，丙夜夜半時始寢。

shì wǎn jì bì, réng zuò shū fù dà bǎ shì, yán jiào hé yǐ wán, wén yǒu gǔ gāng zhī shèng, bù shí zhī dào dǎo shǐ yī yóu fǒu? gǔ gāng zhě, yī míng shǔ luó, zài jùn dōng běi shí yú rì chéng, qí shān yǒu shù dòng zhōng tòu, nèi zhù sì chí, chí shuǐ gè zhàn yī sè, jiē chéng chè yì cháng, zì shēng guāng cǎi.
是晚既畢，仍作書付大把事，言校核已完，聞有古岡之勝，不識知道導使一游否？古岡者，一名癙儸，在郡東北十餘日程，其山有數洞中透，內貯四池，池水各占一色，皆澄澈異常，自生光彩。

chí shàng yǒu sān fēng zhōng zhì, dú níng xuě yíng bái, cǐ jiān xuě shān suǒ bù jí yě. mù gōng lǚ yù yī zhì qí dì, zhū dà bǎ shì yán bù kě zhì, lì ní zhī, shù nián nǎi dé zhì, tú qí xíng yǐ guī, jīn zài jiě tuō lín hòu xuān zhī bì. běi yǔ fǎ yún gé xiāng duì, yú àn tú zhī zhī. qiě xún zhī zhǔ sēng chún yī, yán qí chù zhēn xiū xiū xíng zhě shén duō, gè zhù yī dòng, néng jué lì xiū liáng, qí wèi shǒu zhě yǒu shén yì, shǒu néng wò shí chéng fěn, zú néng dùn pō chéng wā, nián shén shǎo ér qián zhī.
池上有三峰中峙，獨凝雪瑩白，此間雪山所不及也。木公屢欲一至其地，諸大把事言不可至，力尼之，數年乃得至，圖其形以歸，今在解脫林後軒之壁。北與法雲閣相對，余按圖知之。且詢之主僧純一，言其處真修修行者甚多，各住一洞，能絕粒休糧，其為首者有神異，手能握石成粉，足能頓坡成窪，年甚少而前知。

mù gōng wèi zhì shí, jiē xiān yǔ zhū tǔ rén yán, yǒu guì rén zhì, tǔ rén yù xìn ér jìng zhī. gù yú shén wǎng ér sī yī zhì yě.
木公未至時，皆先與諸土人言，有貴人至，土人愈信而敬之。故余神往而思一至也。

chū bā rì mèi shuǎng, dà bǎ shì jī cè shū chí qù, yú chí chí qǐ. fàn ér tiān yù fēi fēi.
初八日昧爽，大把事齎冊書馳去，余遲遲起。飯而天雨霏霏。

chún yī kuì yǐ gǔ cí bēi báo tóng dǐng, bìng yá chá wèi pēng yuè zhī jù.
純一饋以古磁杯、薄銅鼎，並芽茶為烹瀹之具。

bèi mǎ, bié ér xià shān. shāo běi, suì zhé ér dōng xià, shén jùn, èr lǐ, zhì qí lù, lù běi yǒu jiàn, zì xuě shān dōng nán xià, suí zhī, dōng bàn lǐ, yǒu mù qiáo. dù jiàn xī běi yú shān wèi zhōng diān dào yú cóng qiáo nán dōng xíng, bàn lǐ, zhuǎn ér dōng, shì wèi yá jiǎo yuàn, yǐ shān dōng xiàng. qí chù jū lú lián luò, zhōng duō bǎn wū máo fáng. yǒu wǎ shì zhě, jiē tóu mù zhī jū, wū jiǎo jù biāo xiǎo qí èr miàn, fēng chuī piān piān, yáo yàng yú yāo táo sù lǐ zhī jiān. sù yǔ hán hóng, cháo yān dài lǜ, dú qí chuān lín, fēng yǔ qī rán, fǎn chéng qí shèng.
備馬，別而下山。稍北，遂折而東下，甚峻，二里，至其麓，路北有澗，自雪山東南下，隨之，東半里，有木橋。渡澗西北逾山為忠甸道；余從橋南東行，半里，轉而東，是為崖腳院，倚山東向。其處居廬連絡，中多板屋茅房。有瓦室者，皆頭目之居，屋角俱標小旗二面，風吹翩翩，搖漾於夭桃素李之間。宿雨含紅，朝煙帶綠，獨騎穿林，風雨悽然，反成其勝。

yuàn dōng nán yǒu wā dì zài cūn lú jiān, zhōng hé wú shuǐ, shàng yǒu tíng tái dī liǔ zhī xíng, nǎi jiù zhī hǎi zǐ, huán wèi yuán tíng zhě, jīn chéng fèi hè yǐ. yòu nán èr lǐ, yǒu kū jiàn qiàn dì shén shēn, nǎi xuě shān dōng nán zhī xī, nán zhù zhōng hǎi zhě. jīn yǐn qí shuǐ dōng xíng wù jí, wú juān dī xià liú jiàn zhōng, jǐn shí liáng kuà qí shàng. dù liáng zhī dōng, jí nán suí yǐn shuǐ xíng, sì lǐ, wàng shí hé cūn luò zài xī, shén shèng.
院東南有窪地在村廬間，中涸無水，尚有亭台堤柳之形，乃舊之海子，環為園亭者，今成廢壑矣。又南二里，有枯澗嵌地甚深，乃雪山東南之溪，南注中海者。今引其水東行塢脊，無涓滴下流澗中，僅石樑跨其上。度梁之東，即南隨引水行，四里，望十和村落在西，甚盛。

qí nán wèi zhōng hǎi, wàng zhī dōng nán xíng, qí dà dào zhí běi ér qù zhě, bái shā dào yě.
其南為中海，望之東南行，其大道直北而去者，白沙道也。

nán sì lǐ, yǒu kū jiàn dōng xī héng wù zhōng, xiǎo shí liáng nán kuà zhī.
南四里，有枯澗東西橫塢中，小石樑南跨之。

yòu dōng wǔ lǐ, dōng zhān xiàng mián shān yǐ jìn. tōng shì xiàng xǔ dǎo guān xiàng bí shuǐ, zhì shì nǎi dōng nán xíng tián jiān, èr lǐ, dǐ shān xià. shuǐ cóng kǎn xià xué zhōng xī chū, xué xiǎo ér bù yī, suì yì wèi dà xī, zhé ér nán qù. èr lǐ, xī wèi èr dào, yī yán xiàng mián ér nán, yī yóu wù zhōng dào xiá, guò xiǎo shí qiáo, yòu xī wèi èr, jiā lù dōng xī xíng.
又東五里，東瞻象眠山已近。通事向許導觀象鼻水，至是乃東南行田間，二里，抵山下。水從坎下穴中西出，穴小而不一，遂溢為大溪，折而南去。二里，析為二道，一沿象眠而南，一由塢中倒峽，過小石橋，又析為二，夾路東西行。

wǔ lǐ, zhì huáng fēng shān běi, suǒ yǐn zhī shuǐ, yī dào fēn liú shān hòu ér qù, yī dào dōng suí huáng fēng ér nán. shǐ zhī huáng fēng zhī mài, zì xiàng bí shuǐ běi pō chuí wù zhōng nán xià, zhì cǐ jié wèi xiǎo fēng, dāng wù zhī kǒu, dōng jiè xiàng mián shān yì zhì cǐ nán jǐn, xī jiè shān zì zhōng hǎi xī nán, huán rào ér běi, jiē shí hé hòu shān. nán fù héng kāi dōng xī dà wù, nán lóng dà jí, zì xī ér dōng, liè àn yú qián, qí shàng wū lóng fēng, dú sǒng wén bǐ yú xī nán, mù jiā yuàn nán fēng, huí zhì xióng guān yú xùn dōng nán fāng wèi.
五里，至黃峰山北，所引之水，一道分流山後而去，一道東隨黃峰而南。始知黃峰之脈，自象鼻水北坡垂塢中南下，至此結為小峰，當塢之口，東界象眠山亦至此南盡，西界山自中海西南，環繞而北，接十和後山。南復橫開東西大塢，南龍大脊，自西而東，列案於前，其上烏龍峰，獨聳文筆於西南，木家院南峰，回峙雄關於巽ｘùｎ東南方位。

zhòng dà zhī zhōng, yǐ xiǎo zhě wèi zhǔ, suǒ yǐ huáng fēng wèi mù shì kāi qiān dài zhī xù yě. cóng huáng fēng zuǒ yè nán shàng xī zhuǎn, yòu yī lǐ, chū qí nán, zé fǔ zhì dōng xiàng lín xī ér zhì, xiàng bí zhī shuǐ huán qí qián, huáng fēng yōng qí hòu. wén qí nèi lóu gé jí shèng, duō jiàn xū jiǎ zhì, gù bù yú cǐ jiàn kè yún.
眾大之中，以小者為主，所以黃峰為木氏開千代之緒也。從黃峰左腋南上西轉，又一里，出其南，則府治東向臨溪而峙，象鼻之水環其前，黃峰擁其後。聞其內樓閣極盛，多僭ｊｉàｎ虛假制，故不於此見客雲。

xiān shì wèi jí huáng fēng sān lǐ, yǒu bǎ shì chí shū, qiè dài lǐng yī rén hé jiǔ xiàn zuò ròu, chōng yǔ ér zhì, yǐ yú shàng wèi lí jiě tuō yě.
先是未及黃峰三里，有把事持書，挈ｑｉè帶領一人荷酒獻胙ｚｕò肉，沖雨而至，以余尚未離解脫也。

yǔ zhī tóng guò fǔ zhì qián, dù yù hé qiáo, yòu dōng bàn lǐ, réng shuì jià yú tōng shì xiǎo lóu. dú mù gōng shū, nǎi qiú yú qǐ huáng shí zhāi xù wén, bìng suǒ yú shū, jiāng lìng rén wǎng shěng yāo wú fāng shēng zhě. xiān shì, mù gōng yǔ yú miàn lùn tiān xià rén wù, yú wèi: zhì rén wéi yī shí zhāi. qí zì huà wèi guǎn gé dì yī, wén zhāng wèi guó cháo dì yī, rén pǐn wèi hǎi yǔ dì yī, qí xué wèn zhí jiē zhōu kǒng, wèi gǔ jīn dì yī. rán qí rén bù yì jiàn, yì bù yì qiú. yīn wèn: kě yǐ qīn zhì qīn shēn shòu dào jiào yì zhě, rú chén dǒng zhī hòu, shàng yǒu rén hū? yú wèi: rén pǐn shén nán.
與之同過府治前，度玉河橋，又東半里，仍稅駕於通事小樓。讀木公書，乃求余乞黃石齋敘文，並索余書，將令人往省邀吳方生者。先是，木公與余面論天下人物，余謂：「至人惟一石齋。其字畫為館閣第一，文章為國朝第一，人品為海宇第一，其學問直接周、孔，為古今第一。然其人不易見，亦不易求。」因問：「可以親炙親身受到教益者，如陳、董之後，尚有人乎？」余謂：「人品甚難。

chén dǒng fāng zhú, hòu lái yì wèi jiàn qí jì, jí yǒu zhī, qǐ luó zhì suǒ jí? rán yuǎn zé wàn lǐ mò chóu bàn lǚ, ér jìn zé sān shēng zì yù. yǒu wú fāng shēng zhě, yú tóng xiāng rén, jīn yǐ shù qiáo yù shěng zhōng. qí rén tiān zǐ bù néng shā, sǐ shēng bù néng dòng, yǒu wén yǒu wǔ, xué xíng jù bèi, cǐ yì bù kě shī zhě. mù gōng lǜ bù néng yào yāo zhì, yú xǔ yǐ shū wèi jiè, gù yǒu shì qǐng, rán shàng wèi zhī yú zhì fǔ zhì yě. shǐ zhě yǐ fù jiǎn fǎn.
陳、董芳躅，後來亦未見其繼，即有之，豈羅致所及？然遠則萬里莫儔ｃｈóｕ伴侶，而近則三生自遇。有吳方生者，余同鄉人，今以戍僑寓省中。其人天子不能殺，死生不能動，有文有武，學行俱備，此亦不可失者。「木公慮不能要邀致，余許以書為介，故有是請，然尚未知余至府治也。使者以復柬返。

qián jiǎo cè dà bǎ shì zhì, yǐ mù gōng mìng zhì xiè, qiě yán gǔ gāng yì jiān yú xíng, wàn wàn wú yǐ bù zī jì suàn dǎo yù dào bù cè. gài yì qí tuō cí yě. rán wén qù dōng yì céng yòng bīng tǔ bō bù lì, shāng tóu mù shù rén, zhì jīn wèi fù, shǔ luó gǔ zōng jiē yǔ qí běi jìng xiāng jiē, zhōng tú duō kǒng, wài tiě qiáo yì wèi fén duàn. shì rì yǔ zhèn shí zuò, cóng lóu běi tiào xuě shān, yǐn xiàn bù dìng, nán kuī chuān diān, táo liǔ bīn fēn, wèi zhī yǐn mǎn mǎn bēi de jiǔ.
前繳冊大把事至，以木公命致謝，且言古岡亦艱於行，萬萬毋以不貲計算蹈遇到不測。蓋亦其託辭也。然聞去冬亦曾用兵吐蕃不利，傷頭目數人，至今未復，癙儸、古宗皆與其北境相接，中途多恐，外鐵橋亦為焚斷。是日雨陣時作，從樓北眺雪山，隱現不定，南窺川甸，桃柳繽紛，為之引滿滿杯的酒。

shì fāng jí wèi chū dòu tiān huā. měi shí èr nián féng yín, chū dòu yī fān, hù xiāng qiān rǎn, sǐ zhě xiāng jì. rán duō bì ér miǎn zhě. gù měi yù yín nián, wèi chū zhī rén, duō bì zhī shēn shān qióng gǔ, bù lìng rén zhī. dōu bǐ jiān yī yǒu rǎn dòu zhě, jí xǐ zhī jiǔ hé, jué qí wǎng lái, dào lù wèi duàn, qí jìn shén yán. jiǔ hé zhě, nǎi qí nán bǐ, zài wén bǐ fēng nán shān zhī dà jí zhī wài, yǔ jiàn chuān jiē rǎng zhī dì. yǐ bì ér miǎn yú chū zhě jū bàn, rán wǔ liù shí suì, yóu zhuì zhuì bēn bì. mù gōng zhǎng zi zhī xí jùn zhí zhě, yǔ dì sān zi jù wèi chū, yǐ jiù suì wù yín, shàng gè bì shān zhōng, yuè suì wèi guī, wéi dì èr dì sì míng sù, xīn rù pàn hè qìng. zhě, jù chū guò. gōng lìng dì sì zhě qǐ lái hòu, qiú yì xiào yuè wén mù jiā yuàn yān.
是方極畏出豆天花。每十二年逢寅，出豆一番，互相牽染，死者相繼。然多避而免者。故每遇寅年，未出之人，多避之深山窮谷，不令人知。都鄙間一有染豆者，即徙之九和，絕其往來，道路為斷，其禁甚嚴。九和者，乃其南鄙，在文筆峰南山之大脊之外，與劍川接壤之地。以避而免於出者居半，然五六十歲，猶惴惴奔避。木公長子之襲郡職者，與第三子俱未出，以舊歲戊寅，尚各避山中，越歲未歸，惟第二、第四名宿，新入泮鶴慶。者，俱出過。公令第四者啟來候，求肄ｙì校閱文木家院焉。

chū jiǔ rì dà bǎ shì fù pěng lǐ yí lái zhì xiè, chóu xiào shū zhī yì yě.
初九日大把事復捧禮儀來致謝，酬校書之役也。

tiě pí rù yī, huáng jīn sì liǎng. zài yǐ shū qiú xiū jī shān zhì, bìng kěn míng rì wèi qí sì zǐ xiào wén mù jiā yuàn, rán hòu chū guān. yuàn yǒu shān chá shèn jù, yǐ cǐ dāng zhé liǔ yě. yú xǔ zhī.
鐵皮褥一，黃金四兩。再以書求修《雞山志》，並懇明日為其四子校文木家院，然後出關。院有山茶甚巨，以此當折柳也。余許之。

shì rì réng wèi jì, fù qì tōng shì lóu.
是日仍未霽，復憩通事樓。

qí sú xīn zhèng zhòng jì tiān zhī lǐ. zì yuán dàn zhì yuán xiāo hòu èr shí rì, shù jǔ fāng zhǐ. měi yī chù jì hòu, dà bǎ shì shè yàn tōng yàn yàn mù gōng. měi lún yī fān, qí jiā hào shì zhě fèi qiān yú jīn, yǐ yǒu jīn hú bā bǎo zhī xiàn yě.
其俗新正重祭天之禮。自元旦至元宵後二十日，數舉方止。每一處祭後，大把事設燕通「宴」燕木公。每輪一番，其家好事者費千餘金，以有金壺八寶之獻也。

qí dì tián mǔ, sān nián zhǒng hé yī fān. běn nián zhǒng hé, cì nián jí zhǒng dòu cài zhī lèi, dì sān nián zé tíng ér bù zhǒng. yòu cì nián, nǎi fù zhǒng hé.
其地田畝，三年種禾一番。本年種禾，次年即種豆菜之類，第三年則停而不種。又次年，乃複種禾。

qí dì tǔ rén jiē wèi mó xiē jīn nà xī zú, yòu zuò mó xiē mó shā.
其地土人皆為麽些今納西族，又作「磨些」、「摩沙」。

guó chū hàn rén zhī shù cǐ zhě, jīn jiē cóng qí sú yǐ. gài guó chū yì wèi jūn mín fǔ, ér jīn zé bù fù zhī yǒu jūn yě. zhǐ fēn guān mín èr xìng, guān xìng mù, chū jù xìng mài, zì hàn zhì guó chū. tài zǔ nǎi yì wèi mù. mín xìng hé, wú tā xìng zhě. qí běi jí wèi gǔ zōng. gǔ zōng zhī běi, jí wèi tǔ bō. qí xí sú gè yì yún. gǔ zōng běi jìng, yǔ shǎo ér zhǐ yǒu xuě, jué wú léi shēng. qí rén nán lái zhě, zhì lì jùn nǎi wén léi, yǐ wèi yì.
國初漢人之戍此者，今皆從其俗矣。蓋國初亦為軍民府，而今則不復知有軍也。止分官、民二姓，官姓木，初俱姓麥，自漢至國初。太祖乃易為木。民姓和，無他姓者。其北即為古宗。古宗之北，即為吐蕃。其習俗各異雲。古宗北境，雨少而止有雪，絕無雷聲。其人南來者，至麗郡乃聞雷，以為異。

lì jùn běi, zhōng diān zhī lù yǒu běi yán, gāo kuò jiē sān zhàng, yá shí bái sè ér dōng xiàng. dāng chū rì dōng shēng, rén chuān cǎi fú zhì qí xià, zé mǎn yá fú cǎi téng yuè, huàn rán duó mù, ér hóng sè yóu wèi xiān lì, ruò jìng zhī liú guāng, xiá zhī huàn yǐng. rì gāo zé bù fù rán yǐ.
麗郡北，忠甸之路有北岩，高闊皆三丈，崖石白色而東向。當初日東升，人穿彩服至其下，則滿崖浮彩騰躍，煥然奪目，而紅色尤為鮮麗，若鏡之流光，霞之幻影。日高則不復然矣。