jǐ mǎo gōng yuán nián
己卯(公元1639年)
wǔ yuè chū yī rì píng míng qǐ, diàn zhǔ rén yán: zì wǎng jiān shān hòu, cān fǔ wú gōng lǚ lìng bǎ zǒng lái hòu, qiě mìng diàn zhōng yī zhì jí rù bào. yú bù zhī qí yīn, lìng gū huǎn zhī, qiě yóu yú shì, ér zhǔ rén bù tīng. yǐ ér wú jūn lìng bǎ zǒng chí míng tiě lái, yán: yù gōng kòu, lǚ sì bù biàn, qǐ jí wǎng gù wèi xìng. yú hàn zhī, yīn chū guān jiē zǐ. cǐ chù wǔ rì yī dà jiē, dà jiē zài nán mén wài lái fèng shān lù.
五月初一日平明起,店主人言:「自往尖山後,參府吳公屢令把總來候,且命店中一至即入報。」余不知其因,令姑緩之,且游於市,而主人不聽。已而吳君令把總持名帖來,言:「欲躬叩,旅肆不便,乞即枉顧為幸。」余頷之,因出觀街子。此處五日一大街,大街在南門外來鳳山麓。
shì rì yīn hàn, duàn tú qí yǔ, yí jiē zǐ yú chéng zhōng. hàn jí yí jiē, zhū xiāng cūn jiē rán. suì wǎng wù pān jié yú. jié yú yàn mǎi bǎo shè rén, liú yú tóng shì. yú cí zhī, rù chéng yè cān fǔ. yī jiàn zhé bǎ bì hù xiāng xié zhù shǒu bì. biǎo shì qīn mì rù lín, kuǎn lǐ pō zhì. shì rì qí zi jiāng fǎn gù xiāng, nèi jiǎn shí xíng náng, yú cí zhī chū.
是日因旱,斷屠祈雨,移街子於城中。旱即移街,諸鄉村皆然。遂往晤潘捷余。捷余宴買寶舍人,留余同事。余辭之,入城謁參府。一見輒把臂互相挾住手臂。表示親密入林,款禮頗至。是日其子將返故鄉,內簡拾行囊,余辭之出。
wú, sì chuān sōng pān rén. wèi yú tán dà jiāng zì bǐ chù fēn shuǐ lǐng fā yuán, fēn rào shěng chéng ér fù hé. qiě yán xī wèi guì zhōu dōu kǔn, yǔ chén xué xiàn píng rén shì qí tóng shì, zhī huáng shí zhāi zhī yì. xià wǔ hái yù. jí yīng shān bǎo cáng tú jìng kōng lái gù, dǐ mù bié qù.
吳,四川松潘人。為余談大江自彼處分水嶺發源,分繞省城而複合。且言昔為貴州都閫,與陳學憲平人士奇同事,知黃石齋之異。下午還寓。集鷹山寶藏徒徑空來顧,抵暮別去。
chū èr rì yú zhǐ yù zhōng. yún fēng shān jí jiān shān lǎo shī fǎ jiè lái gù. zhōu yǎng yàn lǐ hǔ biàn kūn yù duì tā rén xiōng dì de měi chēng lái gù. lǐ jū qǐ luó.
初二日余止寓中。雲峰山即尖山老師法界來顧。州癢彥李虎變昆玉對他人兄弟的美稱來顧。李居綺羅。
chū sān rì cān fǔ lái hòu yàn.
初三日參府來候宴。
yǐ yòu guān yīn sì tiān yī shī lìng qí tú lái hòu, yú yǐ cān fǔ yǒu qián qī yuē huì, cí zhī. shàng wǔ fù cān fǔ zhāo, suǒ chén duō là wèi, yǐ duàn tú gù yě.
已又觀音寺天衣師令其徒來候,余以參府有前期約會,辭之。上午赴參府招,所陳多腊味,以斷屠故也。
là wèi zhōng shǐ shí zhú wú. xià wǔ bié zhī chū.
腊味中始食竹鼯。下午別之出。
zuì hòu guò wàn shòu sì bài fǎ jiè, bù zài. chū xī mén bàn lǐ, guò líng yún qiáo, yòu xī bàn lǐ, yóu yù quán chí nán yàn shàng xī shān zhī lù, zé guān yīn sì zài yān. sì dōng xiàng lín yù quán chí, sì nán yǒu gǔ shā bìng liè, jí yù quán sì yǐ. tiān yī shī bài jīng guān yīn sì, sān nián bù chū, yī jiàn xǐ shén, liú yú sù. yú cí yǐ tā rì, chuài qí dòu jiāng zhōu ér fǎn, yǐ hūn hēi yǐ.
醉後過萬壽寺拜法界,不在。出西門半里,過凌雲橋,又西半里,由玉泉池南堰上西山之麓,則觀音寺在焉。寺東向臨玉泉池,寺南有古剎並列,即玉泉寺矣。天衣師拜經觀音寺,三年不出,一見喜甚,留余宿。余辭以他日,啜其豆漿粥而返,已昏黑矣。
chū sì rì cān fǔ lìng mén yì yǐ zhōu zhì zhì. fāng zhǎn juǎn ér lǐ jūn lái hòu. shí wēi yǔ, suì yǔ zhī lián qí, yóu lái fèng shān dōng lù xún zhī nán, liù lǐ, dǐ qǐ luó, rù kòu lǐ jūn jiā. qǐ luó, zhì zuò yǐ luó, qí cūn pō shèng, xī yǐ lái fèng shān, nán kàn shuǐ wěi shān, dāng liǎng shān jiā còu jiān. gài luó hàn chōng zhī shuǐ, liú jīng dà dòng zhǎng dòng èr xiǎo fù jiān, běi qǔ ér zhù yú píng wù, nǎi fēn wèi èr liú, běi wèi yǐn mǎ hé ér dǐ chéng dōng, nán wèi qǐ luó shuǐ ér bī nán shān xià, yòu xī bī lái fèng dōng nán lù, nǎi nán dǎo liǎng shān jiā jiān. shì cūn wǎn jié jí zhàn jù qí gǔ kǒu, zhú shù fú shū, tián hè yū cuò, yì yī yōu jìng yún. shì yè sù lǐ jūn jiā.
初四日參府令門役以《州志》至。方展卷而李君來候。時微雨,遂與之聯騎,由來鳳山東麓循之南,六里,抵綺羅,入叩李君家。綺羅,《志》作矣羅,其村頗盛,西倚來鳳山,南瞰水尾山,當兩山夾湊間。蓋羅漢沖之水,流經大洞、長洞二小阜間,北曲而注於平塢,乃分為二流,北為飲馬河而抵城東,南為綺羅水而逼南山下,又西逼來鳳東南麓,乃南搗兩山夾間。是村綰結集占據其谷口,竹樹扶疏,田壑紆錯,亦一幽境雲。是夜宿李君家。
yú chū wàng téng yuè zhōng wù, dōng wèi qiú làn yǐ bǐ, xī wèi bǎo fēng pí lú, nán wèi lái fèng luó shēng, běi wèi gàn é fēi fèng. xī běi zé lóng zōng zuì sǒng, ér lóng tán qīng hǎi zhī shuǐ yì yān dōng nán zé luó hàn chōng zuì shēn, ér luó shēng huáng pō zhī liú fā yān dōng běi zé chì tǔ shān zuì yuǎn, ér luó wǔ mǎ yì zhī yuán shǐ yān dà yíng jiāng wéi xī nán pò lóng guāng tái lái fèng xī lù ér qù. zé shì zhōu zhī mài, gài xī běi yóu jí yīng shān fēn mài: nán xià zhě, wèi bǎo fēng pí lú, ér jǐn yú lóng guāng tái dōng qū zhě, yī zhì wèi bǐ fēng, zài sǒng wèi lóng zōng, suì dōng xià ér dù gàn é zhī lǐng, yòu dōng nán ér yū wèi yǒng ān luàn jiàn zhī shào.
余初望騰越中塢,東為球瓓、矣比,西為寶峰、毗盧,南為來鳳、羅生,北為干峨、飛鳳。西北則巃嵸lóngzōng最聳,而龍潭清海之水溢焉;東南則羅漢沖最深,而羅生、黃坡之流發焉;東北則赤土山最遠,而羅武、馬邑之源始焉;大盈江惟西南破龍光台、來鳳西麓而去。則是州之脈,蓋西北由集鷹山分脈:南下者,為寶峰、毗盧,而盡於龍光台;東曲者,一峙為筆峰,再聳為巃嵸,遂東下而度干峨之嶺,又東南而紆為永安、亂箭之哨。
qí qū ér xī yě, yú chū yí nán zì luó shēng shuǐ wěi, ér běi zhuǎn wèi lái fèng, zhì shì shǐ zhī luó hàn chōng shuǐ yòu nán xià yú luó jū chōng, zé lái fèng zhī mài, bù nán zì luó shēng shuǐ wěi, ér shí dōng zì huáng pō yǐ bǐ èr pō yě.
其曲而西也,余初疑南自羅生、水尾,而北轉為來鳳,至是始知羅漢沖水又南下於羅苴沖,則來鳳之脈,不南自羅生、水尾,而實東自黃坡、矣比二坡也。
dàn èr pō zhī xī jiē píng wù, ér nán dǐ luó shēng, mài cóng tián chéng zhōng xī dù.
但二坡之西皆平塢,而南抵羅生,脈從田塍中西度。
jùn rén chén yì diǎn jìn shì wén xīng gé jì yún: jiā jìng rén zǐ nián, chéng wài zhōu záo chéng huáng, zhì zhèng nán yí dōng, cuì wā dì zào xué dì zhàng xǔ, yǒu luò shí, gōng yì zhuó jié zhī. qí shí lěi lěi rú jǐ gǔ, chuān dì ér lái, nǎi xiù fēng zhī yuán lóng zhèng mài yě. qí shuō kě yǔ yú xiāng yìn zhèng. tǔ rén bù zhī, nǎi fēn jùn wā luó hàn chōng shuǐ yī zhī, běi liú wèi yǐn mǎ hé ér dǐ yú chéng dōng.
郡人陳懿典進士《文星閣記》云:「嘉靖壬子(152年),城外周鑿城隍,至正南迤東,竁(cuì挖地造穴)地丈許,有絡石,工役斫截之。其石累累如脊骨,穿地而來,乃秀峰之元龍正脈也。」其說可與余相印證。土人不知,乃分濬jùn挖羅漢沖水一枝,北流為飲馬河而抵於城東。
shì cǐ mài yī shāng yú fēn liú, zài záo yú shū huáng, liǎng shòu qí bìng yǐ. tǔ rén zhī wèi zhī jiě zhě yuē, mài yóu lóng guāng tái qián dù yú diē shuǐ hé zhī xià. bù zhī diē shuǐ hé suī shí gǔ xià gèn, nǎi dà shuǐ suǒ qū, yī hè zhī liú jiāo zhù yān yǐn mǎ hé běn wú yī shuǐ liǎng fēn zhī lǐ, nǎi rén gōng suǒ wèi, yù yǐ cǐ yǎn bǐ bù kě de yě.
是此脈一傷於分流,再鑿於疏隍,兩受其病矣。土人之為之解者曰,脈由龍光台潛度於跌水河之下。不知跌水河雖石骨下亘,乃大水所趨,一壑之流交注焉;飲馬河本無一水兩分之理,乃人工所為,欲以此掩彼不可得也。
chū wǔ rì chén cān hòu, jí cóng lǐ jūn xún nán shān zhī lù dōng xiàng xíng. xiān bàn lǐ, guò shuǐ yīng sì. yòu dōng èr lǐ, liǎng yú nán shān běi xià zhī zhī, yǒu sì zài nán xiá zhōng běi xiàng zhì, jí tiān yīng sì yě. qí hòu jí luó shēng zhǔ fēng, yǎng zhī shén jùn, zhì chēng qí tiáo gāng fēn bù, bù wū yě. yòu dōng bàn lǐ, shàng yī běi xià zhī zhī, suí zhī běi xià. gòng yī lǐ, gāng dōng jǐn chù, zhú shù shēn mì, lǜ yīn xí rén, pī yìng xīn mù. qí qián fù qǐ yī yuán fù, lì píng chóu zhōng, shì wèi tuán shān, yǔ cǐ gāng duàn ér fù xù. gāng dōng cūn lú lián luò. yú cóng zhú zhōng xià, yī lǎo rén yíng rù qí lú, jù là ròu huǒ jiǔ xiàn.
初五日晨餐後,即從李君循南山之麓東向行。先半里,過水應寺。又東二里,兩逾南山北下之支,有寺在南峽中北向峙,即天應寺也。其後即羅生主峰,仰之甚峻,《志》稱其條岡分布,不誣也。又東半里,上一北下之支,隨之北下。共一里,岡東盡處,竹樹深密,綠蔭襲人,披映心目。其前復起一圓阜,立平疇中,是為團山,與此岡斷而復續。岡東村廬連絡。余從竹中下,一老人迎入其廬,具臘肉火酒獻。
gài shì rì duān wǔ, ér lǎo rén yǔ lǐ jūn yǒu gù, suì rù ér bǔ zhī. jì wǔ, fù dōng xiàng xún nán shān xíng, bàn lǐ, qí běi fù qǐ yī zhǎng fù, rú bàn yuè héng yú qián, shì wèi zhǎng dòng shān. yòu dōng èr lǐ, suì rù shān xiá, yǒu xī zhōng guàn ér chū, shì wèi luó hàn chōng.
蓋是日端午,而老人與李君有故,遂入而哺之。既午,復東向循南山行,半里,其北復起一長阜,如半月橫於前,是為長洞山。又東二里,遂入山峽,有溪中貫而出,是為羅漢沖。
xī nán běi jiē yǒu cūn jiā zhì xiá kǒu. yóu nán cūn sù xī ér dōng, yòu èr lǐ, yuè xī zhī běi, yǒu dà lù yǐ běi shān xià, nǎi dōng yú lǐng qū měng lián zhě, cóng qí běi wù zhōng mì wēn quán. qí quán bù rè ér wēn, liú bù jí ér píng, yī dà shí tū qí jiān, shuǐ huì qí páng, qiǎn bù chéng yù. dōng shān xià yǒu dà dòng wēn quán, wèi bā jǐng zhī yī, jí zài qí běi lǐng xiá zhōng, yǔ cǐ gé yī zhī lǐng, yú ér běi pō jìn, ér lǐ jūn jí yú hái jiā, jí dǎo yú cóng dà lù xī chū. èr lǐ, guò xī nán cūn, chū xiá kǒu, suí xī xī xíng. yī lǐ, guò yī qiáo, cóng xī nán yòu xī yī lǐ, guò zhǎng dòng běi lù. běi wàng dà dòng zhī fù, jiā xī ér zhì, yú yù qū zhī, yù qí wēn quán. lǐ jūn wèi quán zài dōng xiá zhōng, qí rù shàng yuǎn, suì qiáng yú hái. yòu xī yī lǐ, guò tuán shān běi lù, yòu xī sān lǐ ér hái lǐ jūn jiā.
溪南北皆有村夾峙峽口。由南村溯溪而東,又二里,越溪之北,有大路倚北山下,乃東逾嶺趨猛連者,從其北塢中覓溫泉。其泉不熱而溫,流不急而平,一大石突畦間,水匯其旁,淺不成浴。東山下有「大洞溫泉」,為八景之一,即在其北嶺峽中,與此隔一支嶺,逾而北頗近,而李君急於還家,即導余從大路西出。二里,過溪南村,出峽口,隨溪西行。一里,過一橋,從溪南又西一里,過長洞北麓。北望大洞之阜,夾溪而峙,余欲趨之,浴其溫泉。李君謂泉在東峽中,其入尚遠,遂強余還。又西一里,過團山北麓,又西三里而還李君家。
chū liù rì chén fàn, lìng gù pū xié wò jù, wèi yáng guǎng shào zhī yóu. xiān shì lǐ jūn wèi yú yán, cǐ dì dōng nán yóu luó hàn chōng rù èr bǎi lǐ, yǒu wēng lǚ shān, dōng nán yóu luó shēng sì shí lǐ, yǒu mǎ lù táng, jiē yǒu fēng luán kě guān. yú nǎi xiān qí jìn zhě, jì kě cóng liú huáng táng bàn gè shān ér zhuǎn yě. dōng sān lǐ, cóng shuǐ yīng tiān yīng èr sì zhī jiān, nán xiàng shàng shān. yù shàng yù jùn, qī lǐ, dēng jué dǐng. běi kàn jí tiān yīng sì xuán qí kēng lù, yóu zhōu wù ér běi, wéi lóng zōng shān yǔ zhī duì zhì yān xī kàn zé páng xiá fēn qū, shì ruò zhuì liú qí zhì de piāo dài, jiē xià zhuì yú qǐ luó nán xiàng zhī xiá, yǒu lóng jǐng chū qí xià yān wéi dōng tiào zé běn fēng xié háng bù xiāng shàng xià zì yǎn ér nán tiào zé nóng wù mí lún, ruò yǐ shān jǐ wèi jiè, zhǐ chǐ bù kě jiàn. yú shì nán cóng lǐng shàng pán xiá, jù xíng yīn yūn zhōng, máng ruò dǎo hǎi. bàn lǐ, nán xià. xià èr lǐ yú, shān bàn fù huán yī hè, qí jí zì dōng nán wéi bào ér xī, zhōng cáng yuán wù, yǒu xiǎo shuǐ xī qù. qí nèi wù yǐng shāo kāi, ér yǔ sè jiàn bī, suī jìn dǔ qí tián chéng, ér bù miǎn yuǎn lí qí zhān shī yǐ. fù shàng nán pō, niè pō jí ér nán, wǔ lǐ, yī qí suí jí ér xī nán, yī qí zhuì pō ér dōng xiàng.
初六日晨飯,令顧仆攜臥具,為楊廣哨之游。先是李君為余言,此地東南由羅漢沖入二百里,有滃wēng呂山,東南由羅生四十里,有馬鹿塘,皆有峰巒可觀。余乃先其近者,計可從硫黃塘、半個山而轉也。東三里,從水應、天應二寺之間,南向上山。愈上愈峻,七里,登絕頂。北瞰即天應寺懸其坑麓,由州塢而北,惟巃嵸山與之對峙焉;西瞰則旁峽分趨,勢若贅旒zhuìliú旗幟的飄帶,皆下墜於綺羅南向之峽,有龍井出其下焉;惟東眺則本峰頡頏不相上下自掩;而南眺則濃霧彌淪,若以山脊為界,咫尺不可見。於是南從嶺上盤峽,俱行氤氳中,茫若蹈海。半里,南下。下二里余,山半復環一壑,其脊自東南圍抱而西,中藏圓塢,有小水西去。其內霧影稍開,而雨色漸逼,雖近睹其田塍,而不免遠罹其沾濕矣。復上南坡,躡坡脊而南,五里,一岐隨脊而西南,一歧墜坡而東向。
yú màn cóng jí shàng zhí nán, yǐ ér lù jiàn dōng xià ér qióng.
余漫從脊上直南,已而路漸東下而窮。
èr lǐ, yǒu cūn yǐ dōng pō xià, pī wù jiù xùn zhī, nǎi qīng shuǐ tún yě. àn zhì, chéng nán sān shí lǐ wèi qīng shuǐ lǎng, cǐ qí dì yǐ. rán mǎ lù táng zhī jìng, dāng cóng běi qí fēn xiàng ér dōng, cǐ yǐ yú ér guò nán.
二里,有村倚東坡下,披霧就訊之,乃清水屯也。按《志》,城南三十里為清水朗,此其地矣。然馬鹿塘之徑,當從北歧分向而東,此已逾而過南。
tún rén zhǐ yú cóng pō běi dōng xià, dāng dé dà lù. cóng zhī, bàn lǐ, dōng běi shè yī kēng shén shēn, wù yǐng zhōng kuī qí dōng nán xuán hè xià pán, dāng shí bù zhī qí suǒ chū hé xiàng, hòu nǎi zhī qí nán jiè gāo fēng, fǎn xī zì zhú jiā tún ér dōng tū, wèi chén bō jī shào yě.
屯人指余從坡北東下,當得大路。從之,半里,東北涉一坑甚深,霧影中窺其東南旋壑下盤,當時不知其所出何向,後乃知其南界高峰,反西自竹家屯而東突,為陳播箕哨也。
fù dōng běi shàng pō bàn lǐ, jiàn yǒu lù dōng xiàng xià, zhé suí zhī xíng, bù yì mǎ lù táng zhèng dào shàng zài qí běi.
復東北上坡半里,見有路東向下,輒隨之行,不意馬鹿塘正道尚在其北。
wù màn bù biàn, liáng qiāng dōng xià.
霧漫不辨,踉蹌東下。
yī lǐ yú, yǒu xiá zì běi ér nán, xī liú guàn zhī, yǒu tián chéng qiàn qí dǐ, ér jué wú rén jū. chéng zhōng chā hé yǐ biàn, yì wú yī rén. dǐ chéng ér lù jué, chéng xiá rú xiàn, yǐ zhàng zhǔ qí zhōng, dōng xíng dǐ xī, ér xī liǎng àn méng yì bù kě dù. fù hái yī xī pō nán xiàng, yī lǐ dé xiǎo jìng, dù xī dōng shàng. yī lǐ, lù fú cǎo jiān, fù ruò duàn ruò xù, rán qí shàng shén jùn. sān lǐ, dōng xiàng dēng lǐng tóu, fù cóng lǐng shàng dōng nán zài zhì yī lǐng.
一里余,有峽自北而南,溪流貫之,有田塍嵌其底,而絕無人居。塍中插禾已遍,亦無一人。抵塍而路絕,塍狹如線,以杖拄畦中,東行抵溪,而溪兩岸蒙翳不可渡。復還依西坡南向,一里得小徑,渡溪東上。一里,路伏草間,復若斷若續,然其上甚峻。三里,東向登嶺頭,復從嶺上東南再陟一嶺。
bàn lǐ, shǐ jiàn lǐng běi yǒu ào, zì běi nán dù, zhōng fú zài qǐ, qí dōng zé bēng yá xià zhuì, qí shì shén tà, qí zhuì shén qiào, ruò zhōng pōu qí jí bìng zuǒ yòu liǎng wéi ér píng zhuì yān.
半里,始見嶺北有坳,自北南度,中伏再起,其東則崩崖下墜,其勢甚拓,其墜甚峭,若中剖其脊並左右兩幃而平墜焉。
ào běi yǒu lù zì bēng yá běi lǐng dōng xíng, nán yì yǒu wēi lù, zì bēng yá nán lǐng dōng shàng, ér ào zhōng dú wú běi jiāo zhī lù. yú suì xún yá nán lù shàng. dōng yī lǐ, lù wèi bēng yá suǒ zhuì, fù qí ér nán, zài zhì nán lǐng.
坳北有路自崩崖北嶺東行,南亦有微路,自崩崖南嶺東上,而坳中獨無北交之路。余遂循崖南路上。東一里,路為崩崖所墜,復歧而南,再陟南嶺。
bàn lǐ, fù dōng xíng lǐng jí. èr lǐ shǐ yǒu nán lái zhī lù, xún zhī dōng. cǐ kàn bēng yá xià xiàn, dōng xiàng chéng kēng, qìng mù shēn yì. yòu dōng bàn lǐ, zài zhì lǐng, lǐng nǎi nán qù, wēi jìng shǐ dōng běi xià pō. qū zhé lián xià sān lǐ, yú yǐ wèi jiāng jí běi kēng zhī dǐ, suí zhī chū jí mǎ lù táng yǐ shú zhī yī pō zhōng huán, lù qí ér dōng xī rào zhī, wèi jǐ suì jué, jiē shēn máo cóng jí, kēng qiàn qí xià shén shēn. yú shǐ cóng qí nán, bù dé dào, zhuǎn ér dōng, fù bù dé dào. wǎng fǎn zhí zhú, máo shēn jí yì, biàn suǒ bù qián. jiǔ zhī, fù cóng nán pō xià de wēi jìng, xià yī lǐ yú ér dōng dǐ kēng dǐ.
半里,復東行嶺脊。二里始有南來之路,循之東。此瞰崩崖下陷,東向成坑,箐木深翳。又東半里,再陟嶺,嶺乃南去,微徑始東北下坡。曲折連下三里,余以為將及北坑之底,隨之出即馬鹿塘矣;孰知一坡中環,路歧而東西繞之,未幾遂絕,皆深茅叢棘,坑嵌其下甚深。余始從其南,不得道,轉而東,復不得道。往返躑躅,茅深棘翳,遍索不前。久之,復從南坡下得微徑,下一里余而東抵坑底。
zé kēng zhōng yǒu shuǐ chán chán, zì bēng yá dōng nán liú, kēng liǎng páng jù qiào yá mì yì, quán wú lù yǐng, ér kēng dǐ shén píng, shuǐ liú luàn lì jiān, shí yǒu píng shā yíng zhī, suì suí zhī xíng. huò dōng huò nán, yǎng tiào shén bī, ér zhōng jué lù yǐng. sān lǐ, shāo kāi, fǔ jiàn yíng shā zhī shàng, hǔ jī shén míng, lěi lěi rú chū yìn. suí zhī yòu dōng nán yī lǐ yú, yǒu xiǎo xī zì xī nán lái zhù, yǒu lù yǐng nán yuán zhī, shǐ shě kēng ér nán zhì pō, yī lǐ, yuè qí shàng.
則坑中有水潺潺,自崩崖東南流,坑兩旁俱峭崖密翳,全無路影,而坑底甚平,水流亂礫間,時有平沙瀠之,遂隨之行。或東或南,仰眺甚逼,而終絕路影。三里,稍開,俯見瀠沙之上,虎跡甚明,累累如初印。隨之又東南一里余,有小溪自西南來注,有路影南緣之,始舍坑而南陟坡,一里,越其上。
yú yì jiāng yú pō dōng xià, ér lù fǎn cóng pō jí nán xíng, yú xīn zhī qí wù, rán qí lù jiàn dà, shí yì jiàn mù, yǐ wèi cóng dà dào, jí bù dé mǎ lù táng, shù kě dé qī sù zhī suǒ. nǎi niè jí xī chí èr lǐ, jiàn xī fēng dǐng yǒu fēng tè yǐ rú fù zhōng, dà dào cóng cǐ fēn qí, yī zì dōng nán pō xià ér shàng, yī xiàng xī běi fēng dǐng ér qū, yī cóng xī nán pán hè ér xíng. wèi shěn suǒ cóng, gū jiě suǒ xié fàn dàn zhī. yú jì shàng xià èr jìng, qí qù rén bì yuǎn, bù ruò cóng pán hè zhě zhōng xíng. yú shì yòu dōng nán sān lǐ, suì zhuì pō ér xià, jiàn wén rén shēng.
余意將逾坡東下,而路反從坡脊南行,余心知其誤,然其路漸大,時亦漸暮,以為從大道,即不得馬鹿塘,庶可得棲宿之所。乃躡脊西馳二里,見西峰頂有峰特倚如覆鍾,大道從此分歧,一自東南坡下而上,一向西北峰頂而趨,一從西南盤壑而行。未審所從,姑解所攜飯啖之。余計上下二徑,其去人必遠,不若從盤壑者中行。於是又東南三里,遂墜坡而下,漸聞人聲。
xià lǐ yú, dé máo èr kān zài xiá jiān, tóu zhī, ài bǐ bù kān sù. wàng nán pō shàng yǒu shù kān, nǎi xià zhì shēn kēng, pān jùn ér shàng, gòng yī lǐ ér rù qí kān, zé jià zhú wèi cháo, xià chù niú shǐ, ér shàng tuō biāo wò, yǎn rán yǔ yuè xī wú yì. qū zhǐ zì nán dān qù cǐ, zhì jīn yǐ yuè shí wǔ yuè, nǎi fù yù zhī xī chuí, qí zhōng shù qiān lǐ suǒ bù jiàn yě.
下里余,得茅二龕在峽間,投之,隘鄙不堪宿。望南坡上有數龕,乃下陟深坑,攀峻而上,共一里而入其龕,則架竹為巢,下畜牛豕,而上托爂臥,儼然與粵西無異。屈指自南丹去此,至今已閱十五月,乃復遇之西陲,其中數千里所不見也。
zì dēng bēng yá zhī jí, jí wàng jiàn gāo lí gòng nán gèn zhī zhī píng liè yú dōng, xià yǒu shēn xiá, ér mò jiàn lóng chuān, yì qiàn qí xià yě. yòu xī nán èr shí yú lǐ, zhì suǒ sù zhī pō, xià kàn nán xiá shén shēn, jí yǔ gāo lí gòng yáo jiā zhě, yì lóng jiāng cóng cǐ qù.
自登崩崖之脊,即望見高黎貢南亘之支屏列於東,下有深峽,而莫見龍川,意嵌其下也。又西南二十餘里,至所宿之坡,下瞰南峽甚深,即與高黎貢遙夾者,意龍江從此去。
xī wù shén huō, yuǎn jiàn chóng shān wài gèn, jù hè zhōng pán, yì jí nán diàn suǒ tuō yě. shí wù hēi mò biàn fāng yú, ér cūn rén bù tōng hàn yǔ, bù néng fēn xī wēi ào. jí zhēng qí dì míng, jù yún wèi fèng tián zǒng fǔ zhuāng, nán zhì luó bo sī zhuāng yī rì yú, dōng běi zhì mǎ lù táng zài èr shí lǐ wài, rán wú què jù yě. yè yǐ suǒ xié mǐ zhǔ zhōu, chuài zhī ér wò.
西塢甚豁,遠見重山外亘,巨壑中盤,意即南甸所託也。時霧黑莫辨方隅,而村人不通漢語,不能分晰微奧。即征其地名,據云為鳳田總府莊,南至羅卜思莊一日余,東北至馬鹿塘在二十里外,然無確據也。夜以所攜米煮粥,啜之而臥。
chū qī rì yīn yǔ fēi fēi, fàn hòu yú gū zhǐ bù xíng. yǐ ér cūn rén yán tiān qiě dà jì, yú nǎi móu suǒ xíng. niàn mǎ lù táng zài dōng běi, liú huáng táng zài xī běi, běi shān zhī jí, zuó yǐ yú ér lái, xī shān zhī jí, shàng wèi zhī zhì, bù ruò shě mǎ lù ér yú xī jí, yǐ qū liú huáng táng, qiě qí dì dǐ zhōu zhī jìng, yǐ liú huáng táng wèi zhèng dào, suì cóng zhī. tǔ rén zhǐ yú cóng cūn hòu xī běi xiàng dà shān xíng. yú wù yóu zhí běi, yī lǐ yú, xià shè yī jiàn, sù zhī běi shàng pō, yī lǐ yú, yòu xià shè jiàn. qí chù yī jiàn zì xī xiá bēng yá lái, yī jiàn zì běi xiá chóng shān lái, shè qí xī lái zhě. yòu běi shàng pō bàn lǐ, lù fù fēn qí, yī xiàng běi xiá, yī xiàng xī xiá, jiē pán qí shàng pō. yú cóng qí běi xiá zhě, èr lǐ, lù jiàn yān xiāo shī. yǐ běi xià, zé qí jiàn yì zì xī lái, héng qiàn yú qián, suī xiǎo ér pō shēn, téng qìng méng sāi, yǔ wù lín lí, suì bù néng rù. nǎi fù chū, zhì qí kǒu, zhuǎn xiàng xī xiá. yī lǐ, lù yì jiàn yān, qí nán bēng yá xià qiàn, jí xià liú zhī suǒ cóng chū, ér mò néng yú yān. fù chū, cóng qí kǒu nán shè qí jiàn, cóng jiàn nán yòu dé yī qí xī shàng, qí lù shèn wēi. yī lǐ, běi yú yī pō, yòu běi yī lǐ, jí bēng yá xī duì zhī pō yě, qí shàng jiē kěn yá, ér réng fēi tōng dào.
初七日陰雨霏霏,飯後余姑止不行。已而村人言天且大霽,余乃謀所行。念馬鹿塘在東北,硫磺塘在西北,北山之脊,昨已逾而來,西山之脊,尚未之陟,不若舍馬鹿而逾西脊,以趨硫磺塘,且其地抵州之徑,以硫磺塘為正道,遂從之。土人指余從村後西北向大山行。余誤由直北,一里余,下涉一澗,溯之北上坡,一里余,又下涉澗。其處一澗自西峽崩崖來,一澗自北峽崇山來,涉其西來者。又北上坡半里,路復分岐,一向北峽,一向西峽,皆盤其上坡。余從其北峽者,二里,路漸湮消失。已北下,則其澗亦自西來,橫塹於前,雖小而頗深,藤箐蒙塞,雨霧淋漓,遂不能入。乃復出,至岐口,轉向西峽。一里,路亦漸湮,其南崩崖下嵌,即下流之所從出,而莫能逾焉。復出,從岐口南涉其澗,從澗南又得一岐西上,其路甚微。一里,北逾一坡,又北一里,即崩崖西對之坡也,其上皆墾崖,而仍非通道。
niè zhī xíng, yī lǐ, shàng xī dǐng.
躡之行,一里,上西頂。
dǐng gāo yún hēi, mò zhī suǒ cóng, jì fǎn xià shān, nǎi zhuǎn nán xíng mǎng jí zhōng.
頂高雲黑,莫知所從,計返下山,乃轉南行莽棘中。
shī máo yōng dǔ sè qìng, zhí zhú dōng nán xiàng, èr lǐ, jiàn yǒu jìng, xià tiào fèng tián suǒ sù chù, xiāng jù zhǐ èr sān lǐ jiān.
濕茅壅yōng堵塞箐,躑躅東南向,二里,漸有徑,下眺鳳田所宿處,相距止二三裡間。
gèng nán bàn lǐ, dé dà dào xī qù, suì cóng zhī. xī xún běi shān xíng yī lǐ, dé gēng zhě zài pō xià, wèn zhī, shǐ zhī qí shàng yǒu xiǎo zhài, míng luó tú, jí cóng yáng guǎng shào rù zhōu zhèng dào yǐ. nǎi jí xī běi shàng, niè pō yī lǐ, yǒu èr máo dāng xiá píng jiān, shì wèi luó tú zhài. yóu zhài hòu gèng niè jùn ér běi, bàn lǐ, dēng gāng. xī wàng pán hè xià kāi, shuǐ tián mò mò, yǒu xī liú guàn qí zhōng, hè xī fù yǒu chóng shān wài zhì, qí nán yòu qǐ yī chóng shān, héng jiē ér nán, jiāo jiē zhī zhōng, shì yǒu shuǐ zhōng guàn ér qù. yòu běi shàng yī lǐ bàn, suì líng dà jí. běi xià huí xiá zhōng, bàn lǐ, yī cūn lú yǐ nán pō, shì wèi yáng guǎng shào. cóng cǐ xī běi xià xiá dǐ yī lǐ yú, yǒu xiǎo xī zì dōng běi zhuì xī nán, qí qiàn shén shēn, nǎi cóng zuó suǒ dù bēng yá nán lǐng fēn zhuì ér chéng zhě. shè zhī xī běi shàng, fù yī lǐ yú ér jī qí jí, yú yǐ wèi jí cóng cǐ yuán jí shàng běi dà fēng yǐ, ér shú yì yóu zhōng jiè zhī zhī yě. bàn lǐ yuè jí, yòu jí běi xià xiá dǐ. yī lǐ yú, yǒu dà xī zì běi nán zhuì, jiē cóng shí yá zhōng pò bì ér qù, cǐ jí qīng shuǐ lǎng dōng xī yě. shuǐ qiàn xiá dǐ shén bī, héng dú mù dù qí shàng. yú níng mù xià shè shuǐ, jí xī běi shàng pō. shǐ xún yá shí, jì niè lǒng jí, yī lǐ yú, zhuǎn ér dōng běi shàng, yī lǐ jī fēng tóu. yóu fēng tóu xī pán bàn lǐ, fù suí xiá běi xíng. qí xiá pō píng, xíng qí zhōng yī lǐ yú, dāng qí dōng xī fēn xiá chù, yǒu cūn lú yǐ qí zhōng, shì wèi chén bō jī shào. cóng shào běi jí xī běi xià, èr lǐ, xún nán shān ér xī, yī lǐ, yǒu cūn lú dāng pō, shì wèi zhú jiā zhài. yóu zhài dōng xiàng běi xíng, zhài hòu fù qǐ yī fēng, yǒu xiá héng qí zhōng, lù fēn wèi èr: xún běi fēng zhí qù, wèi téng yuè nán diàn dà dào chuān běi fēng nán xiá ér xī, wèi liú huáng táng dào.
更南半里,得大道西去,遂從之。西循北山行一里,得耕者在坡下,問之,始知其上有小寨,名欏圖,即從楊廣哨入州正道矣。乃亟西北上,躡坡一里,有二茅當峽坪間,是為欏圖寨。由寨後更躡峻而北,半里,登岡。西望盤壑下開,水田漠漠,有溪流貫其中,壑西復有崇山外峙,其南又起一崇山,橫接而南,交接之中,似有水中貫而去。又北上一里半,遂凌大脊。北下回峽中,半里,一村廬倚南坡,是為楊廣哨。從此西北下峽底一里余,有小溪自東北墜西南,其嵌甚深,乃從昨所度崩崖南嶺分墜而成者。涉之西北上,復一里余而躋其脊,余以為即從此緣脊上北大峰矣,而孰意猶中界之支也。半里越脊,又即北下峽底。一里余,有大溪自北南墜,皆從石崖中破壁而去,此即清水朗東溪也。水嵌峽底甚逼,橫獨木渡其上。余寧木下涉水,即西北上坡。始循崖石,繼躡隴脊,一里余,轉而東北上,一里躋峰頭。由峰頭西盤半里,復隨峽北行。其峽頗平,行其中一里余,當其東西分峽處,有村廬倚其中,是為陳播箕哨。從哨北即西北下,二里,循南山而西,一里,有村廬當坡,是為竹家寨。由寨東向北行,寨後復起一峰,有峽橫其中,路分為二:循北峰直去,為騰越、南甸大道;穿北峰南峽而西,為硫磺塘道。
yú nǎi shě dà dào cóng héng xiá xī xíng. bàn lǐ, hū zhuì xiá xī xià. qí xiá shén bī, ér xià shén jùn, zhuì jí lì kǎn, yǔ shuǐ zhēng ài.
余乃舍大道從橫峽西行。半里,忽墜峽西下。其峽甚逼,而下甚峻,墜級歷坎,與水爭隘。
yī lǐ yú, wàng jiàn xī xiá zì běi ér nán, yī xī guàn qí zhōng, jí yǐ luó cūn zhī shuǐ, xié shuǐ wěi shān xī xiá ér nán zhě. xī xī zhī shān, lì wù nán jù, shì wèi bàn gè shān. àn yī tǒng zhì yǒu luó jū chōng, liú huáng táng zài yān, yí jí cǐ shān. rán zhōu zhì yòu liǎng shū zhī, qǐ luó jū chōng jí xī dōng suǒ xià zhī shān yé?
一里余,望見西峽自北而南,一溪貫其中,即矣羅村之水,挾水尾山西峽而南者。溪西之山,岦屼南踞,是為半個山。按《一統志》有羅苴沖,硫磺塘在焉,疑即此山。然《州志》又兩書之,豈羅苴沖即溪東所下之山耶?
yòu xī xià bàn lǐ, zhí dǐ xī shàng, yǒu èr táng zài dōng yá zhī xià, nǎi wēn shuǐ zhī xiǎo zhě. qí běi yá zhī xià, yǒu shù jiā jū yān, shì wèi liú huáng táng cūn, yǒu qiáo jià xī shàng. yú xùn dà táng zhī chū liú huáng chù, tǔ rén zhǐ zài nán xiá zhōng, nǎi cóng qiáo nán xià liú shè xī ér xī, suí xī shān nán xíng. shí fēng yǔ dà zhì, tián chéng huá ài, yú zhí zhú nán xíng, bàn lǐ dé jìng. yòu nán yī lǐ, zé xī shān nán bèng, yǒu xiá dōng zhù dà xī, yáo wàng xiá zhōng zhēng téng zhī qì, dōng xī shù chù, yù rán bó fā, rú nóng yān juǎn wù, dōng bīn dà xī, xī guàn shān xiá. xiān qū qí jìn xī yān shì dú dà zhě, zé yī chí dà sì wǔ mǔ, zhōng wā rú fǔ, shuǐ zhù yú zhōng, zhǐ jí qí bàn, qí sè hún bái, cóng xià fèi téng. zuò gǔn yǒng zhī zhuàng, ér shì gèng lì, fèi pào dà rú dàn wán, bǎi méi qí yuè ér yǒu shēng, qí zhōng gāo qiě chǐ yú, yì yì guān yě. shí yǔ shì yì shén dà, chí sǎn guān qí shàng, bù gǎn yǐ shēn shì yě. qí dōng dà xī, cóng nán xià, huán shān nán ér xī hé yú dà yíng xī xiá xiǎo xī, cóng rè chí nán dōng zhù dà xī. xiǎo xī liú shuǐ zhōng yì yǒu qì bó bó, ér chí zhōng zhī shuǐ, zé zhǐ ér bù liú, yǔ xī wú yǔ yě. sù xiǎo xī xī shàng bàn lǐ, pō jiān yān shì gèng dà, jiàn shí pō píng tū, dōng běi kāi yī xué, rú yǎng kǒu ér zhāng qí shàng è, qí zhōng xià wǎn rú hóu, shuǐ yǔ qì cóng zhōng pēn chū, rú yǒu lú tuó fēng xiāng zhī lèi gǔ fēng shān yàn yú xià, shuǐ yī fèi yuè, yī tíng fú, zuò hū xī zhuàng. yuè chū zhī shì, fēng shuǐ jiāo pò, pēn ruò fā jī, shēng rú hǒu hǔ, qí gāo shù chǐ, zhuì jiàn xià liú, yóu rè ruò tàn tāng.
又西下半里,直抵溪上,有二塘在東崖之下,乃溫水之小者。其北崖之下,有數家居焉,是為硫磺塘村,有橋架溪上。余訊大塘之出硫磺處,土人指在南峽中,乃從橋南下流涉溪而西,隨西山南行。時風雨大至,田塍滑隘,余躑躅南行,半里得徑。又南一里,則西山南迸,有峽東注大溪,遙望峽中蒸騰之氣,東西數處,郁然勃發,如濃煙捲霧,東瀕大溪,西貫山峽。先趨其近溪煙勢獨大者,則一池大四五畝,中窪如釜,水貯於中,止及其半,其色渾白,從下沸騰。作滾涌之狀,而勢更厲,沸泡大如彈丸,百枚齊躍而有聲,其中高且尺余,亦異觀也。時雨勢亦甚大,持傘觀其上,不敢以身試也。其東大溪,從南下,環山南而西合於大盈;西峽小溪,從熱池南東注大溪。小溪流水中亦有氣勃勃,而池中之水,則止而不流,與溪無與也。溯小溪西上半里,坡間煙勢更大,見石坡平突,東北開一穴,如仰口而張其上齶,其中下綰如喉,水與氣從中噴出,如有爐橐tuǒ風箱之類鼓風煽焰於下,水一沸躍,一停伏,作呼吸狀。躍出之勢,風水交迫,噴若發機,聲如吼虎,其高數尺,墜澗下流,猶熱若探湯。
huò yuè shí, fēng cóng zhōng juǎn, shuǐ zhé páng shè, lǎn rén yú shù chǐ wài, fēi mò yóu shuò rén miàn yě. yú yù fǔ kuī hóu zhōng, wèi shuǐ suǒ shè bù dé jìn. qí kěn è zhī shàng, zé liú huáng huán rǎn zhī.
或躍時,風從中卷,水輒旁射,攬人於數尺外,飛沫猶爍人面也。余欲俯窺喉中,為水所射不得近。其齦齶è之上,則硫磺環染之。
qí dōng shù bù, záo chí yǐn shuǐ, shàng fù yī xiǎo máo, zhōng zhì tǒng yǎng xiāo, xiǎng yǒu huáng zhī dì, jí yǒu xiāo yě. yòu běi shàng pō bǎi bù, pō jiān yān shì fù dà, huán yá zhī xià, píng shā yī wéi, zhōng yǒu kǒng shù bǎi, fèi shuǐ cóng yuè, yì rú shù shí rén gǔ shān yú xià zhě. shì yǒu rén lì yǐn shuǐ, huán shā sì wéi, qí shuǐ suī xiǎo ér rè, sì páng zhī shā yì rè, jiǔ lì bù néng tíng zú yě. qí shàng yān yǒng chù suī duō, ér shì jiē bù jí cǐ sān zhě. yǒu rén jiāng shā yuán duī rú fù fǔ, yì yǐn xiǎo shuǐ sì zhōu zhī, suī yǒu xiǎo qì ér shā bù rè. yǐ sǎn bǐng chuō rù, shēn yī èr chǐ, qí zhōng shā yǒu huáng sè, ér yì wú rè qì cóng chuō kǒng chū, cǐ jiē rén zhī niàng huáng zhě.
其東數步,鑿池引水,上覆一小茅,中置桶養硝,想有磺之地,即有硝也。又北上坡百步,坡間煙勢復大,環崖之下,平沙一圍,中有孔數百,沸水叢躍,亦如數十人鼓煽於下者。似有人力引水,環沙四圍,其水雖小而熱,四旁之沙亦熱,久立不能停足也。其上煙涌處雖多,而勢皆不及此三者。有人將沙圓堆如覆釜,亦引小水四周之,雖有小氣而沙不熱。以傘柄戳入,深一二尺,其中沙有磺色,而亦無熱氣從戳孔出,此皆人之釀磺者。
shí yǔ shì bù zhǐ, jiàn qí shàng yǒu lù, zhí yú xī lǐng, zhī cǐ wèi bàn gè shān dào, suì líng yǔ niè yá.
時雨勢不止,見其上有路,直逾西嶺,知此為半個山道,遂凌雨躡崖。
qí yá jiē duī yún pián bàn, hán yá qiàn kōng, huò xià xiàn shàng lián, huò páng tōng cè liè, rén cóng qí shàng xíng, rè qì cóng xià chū, jiē bèng xuē zhī yú gǔ, bēng zhuì zhī bō fū yě, suǒ yún bàn gè zhī chēng, qǐ yǐ cǐ yé?
其崖皆堆雲駢瓣,崡岈嵌空,或下陷上連,或旁通側裂,人從其上行,熱氣從下出,皆迸削之餘骨,崩墜之剝膚也,所云「半個」之稱,豈以此耶?
niè yá bàn lǐ, cóng qí nán xún lǐng xī shàng yī lǐ, jiàn suí xiá nán zhuǎn, zé qí xiá zì nán lǐng tóu zhuì, zhōng yǒu shuǐ xuán ér wèi pù, zuò liǎng dié zhuì běi xià, jí xiá shuǐ zhī shàng liú yě. yòu shàng bàn lǐ, suì xī yú pù bù zhī shàng. fù cóng xiá xī gèng xī nán shàng yī lǐ, jiàn zhuǎn ér xī bàn lǐ, jiàn dà dào pán xī yá zhuì chù, chū nán ào qù, xiǎo jìng zé xī shàng fēng dǐng, jiàn zhuǎn běi xíng, gài cǐ jí bàn gè shān zhī dǐng, zhì cǐ nán xià wèi ào, rù chéng zhī lù, dāng zài qí dōng běi, bù yīng xī qù, suì shě dà dào cóng xiǎo dào. xī shàng bàn lǐ, suí fēng dōng xiàng běi xíng èr lǐ yú, nǎi xī běi xià, dé zhú wù cūn lú. shí yǔ shì shén dà, bì yǔ lú zhōng, jiù huǒ fèi tāng, yuè fàn ér shí zhī. qí chù jí bàn gè shān cūn yě, xī zhì zhèn yí guān yú lù cì, cǐ wèi tún shào, jīn guān fèi ér cūn cún yún. yóu qí dōng xià pō, suí xiá dōng xíng lǐ yú, yǔ nán lái dà dào hé. suí xī shān běi zhuǎn ér xíng, yú shì shuǐ wěi xī xī jí cóng cǐ xiá nán xià liú huáng táng yǐ.
躡崖半里,從其南循嶺西上一里,漸隨峽南轉,則其峽自南嶺頭墜,中有水懸而為瀑,作兩疊墜北下,即峽水之上流也。又上半里,遂西逾瀑布之上。復從峽西更西南上一里,漸轉而西半里,見大道盤西崖墜處,出南坳去,小徑則西上峰頂,漸轉北行,蓋此即半個山之頂,至此南下為坳,入城之路,當在其東北,不應西去,遂舍大道從小道。西上半里,隨峰東向北行二里余,乃西北下,得竹塢村廬。時雨勢甚大,避雨廬中,就火沸湯,瀹飯而食之。其處即半個山村也,昔置鎮彝關於路次,此為屯哨,今關廢而村存雲。由其東下坡,隨峽東行里余,與南來大道合。隨西山北轉而行,於是水尾西溪即從此峽南下硫磺塘矣。
běi xíng èr lǐ yú, fù zhì dōng tū zhī pō.
北行二里余,復陟東突之坡。
xíng pō xiá zhōng, wǔ lǐ shāo xià, yòu yī lǐ miàn qǐ luó cūn zài dōng pō xià yǐ. shí yǐ bó mù, suì shě rù zhōu dà dào, dōng lǐ yú, sù lǐ hǔ biàn jiā. hǔ biàn yǐ qí hòu yú mǎ lù dào zhōng, bù yù, fǔ fǎn, zhǔ zhú wú xiāng dài.
行坡峽中,五里稍下,又一裡面綺羅村在東坡下矣。時已薄暮,遂捨入州大道,東里余,宿李虎變家。虎變以騎候於馬鹿道中,不遇,甫返,煮竹鼯wú相待。