èr shí qī rì yǒu quē wén yú jiàn qián lù jiàn yì, ér zhī jiān yǒu jī, kě niè shí ér shàng, suì běi shàng pān zhì zhī.
二十七日(有缺文)余見前路漸翳,而支間有跡,可躡石而上,遂北上攀陟之。
lǚ xuán jùn tī kōng, cóng yá shí jiān zuò yuán hóu shēng.
屢懸峻梯空,從崖石間作猿猴升。
yī lǐ bàn, zé liǎng yá qián tū, jiē chún shí chēng xiāo, bá hè ér qǐ, zì xià wàng zhī, ruò jiàn biāo shù wù zuò biǎo shí kōng zhōng, zì shàng líng zhī, fù yǒu yī xiàn lián jí, yòu rú qióng tái zhōng xuán, shuāng què bìng yǐ yě. hòu jí wèi héng gèn dà jí. pī cóng mǎng ér shàng, yǒu dà dào dōng xī héng shān jǐ, jí dōng zì jī píng guān shān xī shàng ér dá yú jué dǐng zhě. yīn xī nián yùn zhuān, zào chéng jué dǐng, kāi cǐ yǐ tōng lǘ mǎ.
一里半,則兩崖前突,皆純石撐霄,拔壑而起,自下望之,若建標豎物作表識空中,自上凌之,復有一線連脊,又如瓊台中懸,雙闕並倚也。後即為橫亘大脊。披叢莽而上,有大道東西橫山脊,即東自雞坪關山西上而達於絕頂者。因昔年運磚,造城絕頂,開此以通驢馬。
yú nǎi fǎn cóng qí dōng bàn lǐ, líng zhòng yá ér shàng.
余乃反從其東半里,凌重崖而上。
rán qí chù shàng píng xià qiàn, fǔ kàn mò kě jiàn, bù ruò diǎn tóu fēng zhī tū sǒng ér chū, kě yǐ yī lǎn quán shōu yě.
然其處上平下嵌,俯瞰莫可見,不若點頭峰之突聳而出,可以一覽全收也。
qí jí liǎng páng jiē gǔ mù shēn yì, tōng dào yú zhōng, yǒu kāi chù xià kàn shān hòu. qí dōng běi yòu zhì shān yī wéi, rú jī nán xiàng, suǒ wèi mó ní shān yě, jí cǐ shān yú mài suǒ jié zhě. qí xī běi héng tuō zhī zhī, suǒ wèi hòu zhǐ yě, jí nán sǒng ér qǐ wèi jué dǐng zhě.
其脊兩旁皆古木深翳,通道於中,有開處下瞰山後。其東北又峙山一圍,如箕南向,所謂摩尼山也,即此山余脈所結者。其西北橫拖之支,所謂後趾也,即南聳而起為絕頂者。
gù jué dǐng zì nán hè wàng zhī, rú zhǎn qí xī lì, luó hàn jiǔ céng zhī jí, zé rú zhǎn qí dōng lì zì běi jí wàng zhī, zé rú zhǎn qí nán lì, hòu zhǐ zhī jí, zé rú zhǎn qí běi lì. cǐ yī shān dà shì yě. ruò táo huā qìng guò jí, yòu zài jué dǐng xī nán xiá zhōng, nán qǐ wèi xiāng mù píng zhī lǐng, dōng gèn wèi hé zì kǒng zhī jí, yǔ luó hàn bì diǎn tóu fēng nán běi zhì wèi liǎng jiè. cǐ zài sān jù xī nán zhī zhī wài, nǎi duì shān ér fēi jī zú yǐ. ruò nán tiáo lǎo jí, zì xiāng mù ér nán zǒu wū lóng bà luó hàn bì diǎn tóu fēng, yòu qí dōng chū zhī zhī, fēi lǎo gān yǐ. shān hòu jí wèi luó chuān dì, běi zhì nán yá, jiē dèng chuān shǔ, yǔ bīn chuān yǐ cǐ shān jǐ wèi jiè, gù jué dǐng jí shǔ dèng chuān, ér cáo xī huá shǒu, yóu lì bīn chuān yān. ruò dōng chū zhī mó ní, zé běi shèng làng cāng zhī suǒ xiá, cǐ yòu yǐ shān zhī dōng lù jī píng shān wèi jiè zhě yě.
故絕頂自南壑望之,如展旗西立,羅漢九層之脊,則如展旗東立;自北脊望之,則如展旗南立,後趾之脊,則如展旗北立。此一山大勢也。若桃花箐過脊,又在絕頂西南峽中,南起為香木坪之嶺,東亘為禾字孔之脊,與羅漢壁、點頭峰南北峙為兩界。此在三距西南支之外,乃對山而非雞足矣。若南條老脊,自香木而南走烏龍壩、羅漢壁、點頭峰,又其東出之支,非老乾矣。山後即為羅川地,北至南衙,皆鄧川屬,與賓川以此山脊為界,故絕頂即屬鄧川,而曹溪、華首,猶隸賓川焉。若東出之摩尼,則北勝、浪滄之所轄,此又以山之東麓雞坪山為界者也。
cóng jí zhí běi tiào, xuě shān yī zhǐ shù lì tiān wài, ruò yǐn ruò xiàn. cǐ zài lì jiāng jìng nèi, shàng gé yī hè qìng fǔ yú qí zhōng, ér xuě shān zhī dōng, jīn shā jiāng shí tòu yè nán zhù, dàn qí chù bī jiā jǐn zhàng yú, bù kě dé ér wàng yě.
從脊直北眺,雪山一指豎立天外,若隱若現。此在麗江境內,尚隔一鶴慶府於其中,而雪山之東,金沙江實透腋南注,但其處逼夾僅丈余,不可得而望也。
yóu jí dào xī xíng, zài lóng zài qǐ, wǔ lǐ, yǒu lù zì nán ér shàng zhě, cǐ luó hàn bì dōng zhān tán lǐng dào yě jiāo jí ér xī běi qù zhě, cǐ xún hòu zhǐ běi xià hè qìng dào yě jiāo jí ér dōng běi xià zhě, cǐ luó chuān dào yě, suí jí ér xī zhě, jué dǐng dào yě.
由脊道西行,再隆再起,五里,有路自南而上者,此羅漢壁東旃檀嶺道也;交脊而西北去者,此循後趾北下鶴慶道也;交脊而東北下者,此羅川道也,隨脊而西者,絕頂道也。
yú shì zài shàng, zài yū ér běi, yòu èr lǐ yú ér dǐ jué dǐng zhī xià. qí běi yá xuě hén ái ái, bù zhī hé rì suǒ jī yě. yòu nán shàng bàn lǐ, rù qí nán mén. mén wài zhuì hè ér xià zhě, hú sūn tī chū tóng fó diàn dào yóu běi mén chū, zhì hòu jí zhuǎn ér xī nán xià zhě, shù shēn xiá chū lǐ fú tái, cóng huá shǒu mén huì tóng fó diàn dào. ér hú sūn tī zài dōng nán, yóu jí shàng shù shēn xiá zài xī běi, yóu liù shuǐ cáo zhōng. cǐ dēng dǐng èr xiǎn, ér cóng jí lái zhě dú wú zhī.
於是再上,再紆而北,又二里余而抵絕頂之下。其北崖雪痕皚皚,不知何日所積也。又南上半里,入其南門。門外墜壑而下者,猢猻梯出銅佛殿道;由北門出,陟後脊轉而西南下者,束身峽出禮佛台,從華首門會銅佛殿道。而猢猻梯在東南,由脊上;束身峽在西北,由霤liù水槽中。此登頂二險,而從脊來者獨無之。
rù mén jí jiā yè diàn. cǐ jiù tǔ zhǔ miào jī yě, jiù jiā yè diàn zài shān bàn. suì dīng chǒu gōng yuán nián, zhāng àn jūn wèi jué dǐng bù kě bù fèng jiā yè, suì juān zī jiàn cǐ, ér yí tǔ zhǔ yú diàn zuǒ. qí qián zhī tiān zhǎng gé, zé tiān qǐ qī nián hǎi yán zhū àn jūn suǒ jiàn. hòu yǒu guān fēng tái, yì gé yě, wèi tiān qǐ chū nián guǎng dōng pān àn jūn suǒ jiàn, jīn yì míng duō bǎo lóu. hòu yòu yǒu shàn yǔ tíng, yì zhāng àn jūn suǒ jiàn, jīn mào qí xiàng yú zhōng.
入門即迦葉殿。此舊土主廟基也,舊迦葉殿在山半。歲丁丑(公元1637年),張按君謂絕頂不可不奉迦葉,遂捐資建此,而移土主於殿左。其前之天長閣,則天啟七年海鹽朱按君所建。後有觀風台,亦閣也,為天啟初年廣東潘按君所建,今易名多寶樓。後又有善雨亭,亦張按君所建,今貌其像於中。
hòu xī chuān ní àn jūn yì míng xī jiǎo qú lǚ shè lú, yǔ yì dà hán jī fěng. diàn tíng sì wéi, zhú chéng huán zhī, fù sì miàn jià lóu wèi mén: nán yuē yún guān, zhǐ yún nán xiàn xī yǒu cǎi yún zhī yì yě dōng yuē rì guān, zé tài shān rì guān zhī yì běi yuē xuě guān, zhǐ lì jiāng fǔ xuě shān yě xī yuē hǎi guān, zé cāng shān ěr hǎi suǒ zài yě. zhāng jūn yú wàn shān jué dǐng xìng cǐ jù yì, ér mù fǔ yì cì qí yì, yí zhōng hé shān tóng diàn yùn zhì zhī, gài yǐ hé zài shěng chéng dōng, ér tóng nǎi xī fāng zhī shǔ, néng kè jí kè mù, gù qù bǐ yí cǐ.
後西川倪按君易名西腳蘧qú旅舍廬,語意大含譏諷。殿亭四圍,築城環之,復四面架樓為門:南曰云觀,指雲南縣昔有彩雲之異也;東曰日觀,則泰山日觀之義;北曰雪觀,指麗江府雪山也;西曰海觀,則蒼山、洱海所在也。張君於萬山絕頂興此巨役,而沐府亦伺其意,移中和山銅殿運致之,蓋以和在省城東,而銅乃西方之屬,能剋即刻木,故去彼移此。
yǒu zào liú yán yǐ zǔ zhī zhě, wèi jī shān wèi lì fǔ zhī mài, lì jiāng gōng yì xìng mù, jì kè kè, jiāng yí shī jī shān, jīn xiān shā qí shǒu shì sēng yǐ. yú zài qián wén zhī, wèi qí shuō shén miù. lì běi jī nán, wén jī zhī mài zì lì lái, bù wén lì zì jī lái, xìng yǔ dì gè bù xiāng shè, hé kè zhī yǒu?
有造流言以阻之者,謂雞山為麗府之脈,麗江公亦姓木,忌剋剋,將移師雞山,今先殺其首事僧矣。余在黔聞之,謂其說甚謬。麗北雞南,聞雞之脈自麗來,不聞麗自雞來,姓與地各不相涉,何剋之有?
jí zhì cǐ ér jiàn tóng diàn jù duī jī jiā yè diàn zhōng, zhǐ wú dì yǐ shù, shàng hòu mù fǔ xiāng dù, fēi yǒu zǔ yě. dàn yī chéng zhī nèi, tiān zhǎng yǐ hòu, wèi hé nán sēng suǒ zhǔ, qián xīn jiàn zhī jiā yè diàn, yòu shǎn xī sēng suǒ zhǔ, yǐ zhāng àn jūn tóng xiāng gù, mù fǔ yì yǐ tóng diàn shǔ zhī, xī liǎng sēng wú dào qì, bù miǎn shì shì cān shāng bù hé mù, fēi shān mén zhī fú yě. yú yī rù shān, jí wén hé nán shǎn xī èr sēng míng, jí dǐ jué dǐng, jiāng mù, jiàn shǎn xī sēng zhī shū zài jiā yè diàn, suì yǐ xíng lǐ zhì zhī. qí zhí míng kōng, shàng zài luó hàn bì xī lái sì. yóu diàn cè rù tiān zhǎng gé, gài shǎn sēng yǐ tóng diàn jù zhī jué jiā yè diàn hòu zhèng mén, wú lìng cóng zhōng chū rù yě. hé nán sēng jū duō bǎo lóu xià, liú yú wǎn gōng. guān qí yì shū tè bié fèn fèn. yú yú shì jiē fù fěi kǒu tóu shàng bù shuō ér xīn zhōng bù yǐ bù wèi rán zhī.
及至此而見銅殿具堆積迦葉殿中,止無地以豎,尚候沐府相度,非有阻也。但一城之內,天長以後,為河南僧所主,前新建之迦葉殿,又陝西僧所主,以張按君同鄉故,沐府亦以銅殿屬之,惜兩僧無道氣,不免事事參商不和睦,非山門之福也。餘一入山,即聞河南、陝西二僧名,及抵絕頂,將暮,見陝西僧之叔在迦葉殿,遂以行李置之。其侄明空,尚在羅漢壁西來寺。由殿側入天長閣,蓋陝僧以銅殿具支絕迦葉殿後正門,毋令從中出入也。河南僧居多寶樓下,留余晚供。觀其意殊特別憤憤。余於是皆腹誹口頭上不說而心中不以不為然之。
hái zhì tǔ zhǔ miào zhōng, hán shén.
還至土主廟中,寒甚。
shǎn sēng ruò huǒ gòng guǒ, wèi yú tán qí zhí míng kōng qián mù tóng diàn shì shén xī.
陝僧爇火供果,為余談其侄明空前募銅殿事甚悉。
jīn xiàn zài xī lái, kě yī gù yě. yú wěi wěi yīng dá shēng.
「今現在西來,可一顧也。」余唯唯應答聲。
èr shí bā rì chén qǐ hán shén, jí pī yī cóng nán lóu guān rì chū, yǐ jiǎo rán shàng shēng yǐ. chén cān hòu, jí lù bēi wén yú tiān zhǎng shàn yǔ zhī jiān. zhǐ jiāng, yǒu zhāng xiàn fù èr bēi zuì zhǎng, dú dān dú yī rén bù jí lù. hái fàn jiā yè diàn. nǎi cóng běi mén chū. mén wài gāng jí zhī shàng, duō mài jiāng yuè fěn zhě. jí zhī xī jiē xuē yá xià fù, qǐ jí xiàng suǒ wèi shě shēn yá zhě yé? běi yóu jí shàng xíng zhě yī lǐ, nǎi zhé ér xī xià, guò yī bì gé, nǎi nán xià shù shēn xiá.
二十八日晨起寒甚,亟披衣從南樓觀日出,已皎然上升矣。晨餐後,即錄碑文於天長、善雨之間。指僵,有張憲副二碑最長,獨單獨一人不及錄。還飯迦葉殿。乃從北門出。門外岡脊之上,多賣漿瀹粉者。脊之西皆削崖下覆,豈即向所謂捨身崖者耶?北由脊上行者一里,乃折而西下,過一敝閣,乃南下束身峽。
jù shí shuāng bèng, zhōng liú chéng kēng, lù yóu zhōng xià, liǎng yá bī shù ér xià zhuì shén jùn, wǎn zhuǎn xiá zhōng, páng wú yú dì, suǒ wèi shù shēn yě.
巨石雙迸,中嵧成坑,路由中下,兩崖逼束而下墜甚峻,宛轉峽中,旁無餘地,所謂「束身」也。
xià bàn lǐ, dé xiǎo píng, fú hǔ ān yǐ zhī. ān nán xiàng, cóng qí qián, duō mài xiāng cǎo zhě, qí cǎo shēng yú shān jǐ.
下半里,得小坪,伏虎庵倚之。庵南向,從其前,多賣香草者,其草生於山脊。
xún shě shēn yá dōng nán zhuǎn, wèi cáo xī huá shǒu zhī dào rào ān xī zhuǎn, pán jué bì zhī shàng, shì wèi lǐ fú tái tài zǐ guò xuán guān. yú nǎi xiān guò lǐ fú tái. yǒu tíng zài tái dōng, yì zhōng jì, tái zhì qí qián shí cóng qǐ zhōng, xuán jué hè zhī shàng. běi tiào wēi yá, dào chā yú shēn hè zhōng, nǎi jué dǐng běi jǐn chù yě, qí xià jí táo huā qìng, dàn tū bù néng fǔ kuī ěr. qí dōng nán hè zhōng, zé fàng guāng sì zài yān, qí xī gé wù xiāng duì zhě, xiāng mù píng yě. shì tái dāng jué dǐng xī běi yú xuán jué chù, líng xū dào yǐng, ruò fú zhōu zhī jià hè, wèi yī shān shèng chù, ér tíng jì qīng bì, bù róng wú kǎi. tái zhī běi, yá bì dào xuán, dèng dào zhǎn jué, ér xī yá zhī kàn hè zhōng zhě, è bàn shàng bèng, ruò dì sī qǐ.
循捨身崖東南轉,為曹溪、華首之道;繞庵西轉,盤絕壁之上,是為禮佛台、太子過玄關。余乃先過禮佛台。有亭在台東,亦中記,台峙其前石叢起中,懸絕壑之上。北眺危崖,倒插於深壑中,乃絕頂北盡處也,其下即桃花箐,但突不能俯窺耳。其東南壑中,則放光寺在焉,其西隔塢相對者,香木坪也。是台當絕頂西北隅懸絕處,凌虛倒影,若浮舟之駕壑,為一山勝處,而亭既傾敝,不容無慨。台之北,崖壁倒懸,磴道斬絕,而西崖之瞰壑中者,萼瓣上迸,若蒂斯啟。
yáo xiàng wú lù, nǎi zhàn mù héng yá duān, fēi qiú lóng jiē yì yú céng luán zhī shàng, suì fēn dì ér dǎo, rú rù yào fáng, zhōng kōng wài tòu, yù hé yù fēn. chuān qí ào kū, zhèng dāng fú tái zhī xià, nǎi wài shí zhī fù nèi shí ér chéng zhě, shàng lián xià bèng, liè tòu liǎng tóu.
遙向無路,乃棧木橫崖端,飛虬qiú龍接翼於層巒之上,遂分蒂而蹈,如入藥房,中空外透,欲合欲分。穿其奧窟,正當佛台之下,乃外石之附內石而成者,上連下迸,裂透兩頭。
cè shēn ér jìn, pī xì ér chū, fù dēng nán tái zhī shàng. réng dōng guò fú hǔ, xún yán bàng bì, pán qí hè dǐng. yǎng shì chù yá, hū hū yù duò, ér shú zhī jí xiàng suǒ zhèn yī niè lǚ yú qí shàng zhě yé.
側身而進,披隙而出,復登南台之上。仍東過伏虎,循岩傍壁,盤其壑頂。仰視矗崖,忽忽欲墮,而孰知即向所振衣躡履於其上者耶。
dōng nán bàng yá zhě yī lǐ yú, yǒu shì yǐ yá, yuē cáo xī sì, yǐ qí cè yǒu shuǐ yī hóng, zài chù yá zhī xià, yǐn liú zhuì hè, wèi zhòng pài zhī yuán, yǒu shì zōng mén fǎ mài yě. shāo xià, lù fēn wèi èr, zhèng dào dōng nán xún yá píng qù, xiǎo jìng xī xià wēi pō.
東南傍崖者一里余,有室倚崖,曰曹溪寺,以其側有水一泓,在矗崖之下,引流墜壑,為眾派之源,有似宗門法脈也。稍下,路分為二,正道東南循崖平去,小徑西下危坡。
yú dì fàng guāng zài xī nán hè, biàn yí cóng cǐ xiǎo jìng wèi shì. xī xún zhī yī lǐ yú, zhuǎn ér běi yú yī zuǐ, yǐ pán lǐ fú tái zhī xià, qí xī běi nǎi táo huā qìng lù, ér dōng nán hè dǐ, zhōng wú xià chù, nǎi cóng jiù lù fǎn. èr lǐ, chū xún yá zhèng dào, guò bā gōng dé shuǐ, yú shì yá lù yù bī zè, xiàn dǐ yuán qiàn jué bì shàng, yǎng tiào zhǐ jué chóng chóng lóng lóng ér bù jiàn qí dǐng, xià kàn zhǐ jué yǎo yǎo míng míng ér mò xī qí gēn, rú xuán yī fú wàn rèn cāng yá tú, ér zhuì shēn qí jiān, bù biàn shēn zài hé jì yě.
余睇放光在西南壑,便疑從此小徑為是。西循之一里余,轉而北逾一嘴,已盤禮佛台之下,其西北乃桃花箐路,而東南壑底,終無下處,乃從舊路返。二里,出循崖正道,過八功德水,於是崖路愈逼仄,線底緣嵌絕壁上,仰眺只覺崇崇隆隆而不見其頂,下瞰只覺窅窅冥冥而莫晰其根,如懸一幅萬仞蒼崖圖,而綴身其間,不辨身在何際也。
dōng yī lǐ, yá shì shàng fēi, gāo qióng rú yán, fù huán qí xià, rú hù yù xíng, qí nèi bì lì rú yǎn fēi, gài qí shí chǐ chǐ jiē duò ér bù jǐn duò zhī yú, suǒ wèi huá shǒu mén yě. qí gāo èr shí zhàng, qí shàng qióng fù zhě, yòu bù zhī fán jǐ, gài jí jué dǐng guān hǎi mén xià wēi yá yě. mén zhī xià, yǐ bì wèi tíng, liǎng páng jiàn xiǎo zhuān tǎ xiāng zhī, jí jīng suǒ chēng jiā yè shòu yī rù dìng chù, dài liù shí bǎi qiān suì yǐ fù mí lēi zhě yě. tiān tāi wáng shí yuè shì xìng xiàn fù shī jì juān bì jiān, ér ní àn yuàn dà shū shí zhuàng qí jué sì zì, héng juān ér zhū dān zhī. qí xiào pín xiào fǎng yé? qíng miàn yé bǐ yù mó fǎng? zài shù shēn shū shí zhuàng dà qí, zài jiā shā shū shí zhuàng yòu qí, zài dōu shuài xiá kǒu shū shí zhuàng shǐ qí, fán sì chù, gè huàn yī zì, shān líng hé zuì ér shòu cǐ yé?
東一里,崖勢上飛,高穹如檐,覆環其下,如戶閾形,其內壁立如掩扉,蓋其石齒齒皆墮而不盡墮之餘,所謂華首門也。其高二十丈,其上穹覆者,又不知凡幾,蓋即絕頂觀海門下危崖也。門之下,倚壁為亭,兩旁建小磚塔襄之,即經所稱迦葉受衣入定處,待六十百千歲以付彌勒者也。天台王十岳士性憲副詩偈鐫壁間,而倪按院大書「石狀奇絕」四字,橫鐫而朱丹之。其效顰效仿耶?黥面耶比喻模仿?在束身書「石狀大奇」,在袈裟書「石狀又奇」,在兜率峽口書「石狀始奇」,凡四處,各換一字,山靈何罪而受此耶?
yòu bàn lǐ, chù yá dōng jǐn, shí jí xià chuí, yǒu sì yǐ qí dōng, shì wèi tóng fó diàn, jīn biǎn qí mén yuē chuán dēng sì, gài jí jué dǐng dōng tū, yóu hú sūn tī xià zhuì wèi cǐ, zài xià jí jiā yè sì, ér wèi xī nán zhī fā mài zhě. sì dōng xiàng, dà lù zì xià ér lái, dǐ sì qián fēn liǎng qí: yóu qí běi xiá dēng sì hòu hú sūn tī, wèi jué dǐng qián mén dào, yú zuó cóng shàng suǒ kàn zhě, yóu sì qián xún yá xī zhuǎn, guò huá shǒu mén, shàng shù shēn xiá, wèi jué dǐng hòu mén dào, yú zī xià suǒ cóng lái zhě. gài sì běi wèi xiá, sì xī wèi yá, sì hòu hú sūn tī yóu jué dǐng chuí jí ér xià, nǎi yá zhī suǒ dōng jǐn ér xiá zhī suǒ nán huán zhě yě.
又半里,矗崖東盡,石脊下垂,有寺倚其東,是為銅佛殿,今扁其門曰傳燈寺,蓋即絕頂東突,由猢猻梯下墜為此,再下即迦葉寺,而為西南支發脈者。寺東向,大路自下而來,抵寺前分兩歧:由其北峽登寺後猢猻梯,為絕頂前門道,余昨從上所瞰者,由寺前循崖西轉,過華首門,上束身峽,為絕頂後門道,余茲下所從來者。蓋寺北為峽,寺西為崖,寺後猢猻梯由絕頂垂脊而下,乃崖之所東盡而峽之所南環者也。
sì běi yǒu shí fēng tū jù xiá zhōng, yǒu ān yǐ qí shàng, shì wèi jiā shā shí. yú chū bù zhī qí wèi jiā shā shí yě, wàng zhī yǒu yì, suì bù rù tóng fó diàn ér dēng cǐ shí. zhì zé ān sēng yíng yú zuò shí shàng. shí wén lí pī zuò liǎng dié hén, ér shàng yǒu yuán kǒng. sēng zhǐ qí wén wèi jiā yè jiā shā, zhǐ qí kǒng wèi jiā yè zhuō xī zhī jī. jí wú yí jī, rán qí chù huí yá wài rào, zhuì hè zhōng pán, cǐ shí zhuì yá kàn hè, gù zì qí yě. sēng yuè mǐ huā wèi xiàn, shén rùn kū cháng. yú shí yù xià fàng guāng shèng fēng zhū sì, ér bù néng wàng qíng yú hú sūn tī, suì xún shí yòu shàng. bàn lǐ, shēng tī. tī nǎi zì rán shí jí, yǒu dié dèng hén kě yǐ xián zhǐ, ér hén jiān shí máng chǐ chǐ, zhe zú shén nán. jí zuǒ kàn jí huá shǒu chù yá zhī shàng, yòu kàn jí jiā shā zhuì hè zhī duān, qí chǐ chǐ zhī shí, huá shǒu mén nǎi chuí ér xià, cǐ tī nǎi cuò ér shàng zhě, rán zhì zé tóng yě. shàng bàn lǐ, shù zhé ér tī jǐn, réng cóng xiá shàng.
寺北有石峰突踞峽中,有庵倚其上,是為袈裟石。余初不知其為袈裟石也,望之有異,遂不入銅佛殿而登此石。至則庵僧迎余坐石上。石紋離披作兩疊痕,而上有圓孔。僧指其紋為迦葉袈裟,指其孔為迦葉卓錫之跡。即無遺蹟,然其處回崖外繞,墜壑中盤,此石綴崖瞰壑,固自奇也。僧瀹米花為獻,甚潤枯腸。余時欲下放光、聖峰諸寺,而不能忘情於猢猻梯,遂循石右上。半里,升梯。梯乃自然石級,有疊磴痕可以銜趾,而痕間石芒齒齒,著足甚難。脊左瞰即華首矗崖之上,右瞰即袈裟墜壑之端,其齒齒之石,華首門乃垂而下,此梯乃錯而上者,然質則同也。上半里,數折而梯盡,仍從峽上。
wèn qù dǐng jiǒng yuǎn jué, nǎi fǎn bù xià tī, yóu tóng fó diàn běi dōng xià xiá zhōng.
問去頂迥jiǒng遠絕,乃返步下梯,由銅佛殿北東下峽中。
yī lǐ, héng pán xiá dǐ, yǒu ān dāng qí zhōng, suǒ wèi dōu shuài ān yě, yǐ bàn qīng.
一里,橫盤峽底,有庵當其中,所謂兜率庵也,已半傾。
qí hòu jí jué dǐng yǔ luó hàn bì fēn zhī qián tū chù, ān qián xiá fù shēn zhuì.
其後即絕頂與羅漢壁分支前突處,庵前峽復深墜。
xún ān héng dù, xún zuǒ yá xià bàn lǐ, yá gēn yǒu wā nèi qiàn, qián yǒu jù shù liú yīn, bìng hè xún jū shì shī bēi. qí qián xiá suì shēn pán, lù cóng qí shàng, yòu fēn wèi liǎng: xún yòu xiá zhōng xī nán xià zhě, wèi jiā yè sì shèng fēng sì xī zhī dà dào xún zuǒ yá xià dōng xiàng xíng zhě, wèi xī lái sì bì yún sì luó hàn bì jiān dào. yú shí shēn suí xī xiá xià, ér yī bù yī huí tiào, wèi cháng bù shén fēi luó hàn bì jiān yě. xià bàn lǐ wèi yǎng gāo tíng, zài xuán xiá zhōng, yīn pǐ sǔn huài wèi rù.
循庵橫度,循左崖下半里,崖根有窪內嵌,前有巨樹流蔭,並鶴峋居士詩碑。其前峽遂深蟠,路從其上,又分為兩:循右峽中西南下者,為迦葉寺、聖峰寺西支大道;循左崖下東向行者,為西來寺、碧雲寺、羅漢壁間道。余時身隨西峽下,而一步一回眺,未嘗不神飛羅漢壁間也。下半里為仰高亭,在懸峽中,因圮pǐ損壞未入。
jì xià, yòu bàn lǐ chū xiá, wèi jiā yè sì, qí mén dōng xiàng, zhōng yì gāo chǎng. cǐ gǔ jiā yè diàn, jìn yīn dǐng yǒu xīn gòu, suì chēng cǐ wèi sì yún. rù yè bài jiàn zūn zhě. cóng qí qián nán xiàng xún qí ér xià, qí lù jùn ér dà. liǎng gài zhě fù sōng wèi péng. qū zhé jiā dào shù shí zhé, yī lǐ yú ér zhì huì dēng sì. sì nán xiàng, rù yè ér chū. dōng xià bàn lǐ, yǒu qí xī qù zhě, fàng guāng sì dào yě. kǒng rì zè tài yáng xī xié bù jí xíng, suì bù xī xiàng ér dōng qū. qí lù tǎn ér dà, yī lǐ wèi shèng fēng sì. sì dōng xiàng, jù fēn zhī zhī shàng. qián yǒu jù fāng, hòu yǒu jié gé, qí shì shén xióng tà. gé sì yù huáng, jīn jiē yǐ yù huáng gé chēng zhī. cóng cǐ běi zhān xī lái sì, gāo zhuì céng yá zhī shàng, píng xiá gèn bì, piāo miǎo tiān bàn, qí jǐng shén yì. chū sì, dōng suí lǒng xíng, èr lǐ, guò bái yún sì. yòu cóng qí yòu dōng xíng yī lǐ bàn, guò huì lín ān, zé zuǒ yòu liǎng xī hé yú qián ér lǒng jǐn. suì dù qí zuǒ xiá, dōng guò dà jué sì shū yuán, yī lǐ, cóng xī yīn hòu yú zhōng zhī zhī jí, cóng qiān fú gé qián guān jiē zǐ. jiē zǐ zhě, wéi là dǐ nián dǐ jí shān zhōng, wèi cháo shān fó jiào tú dào míng shān jìn xíng bài fó zhī jié, xī zài shí zhōng sì qián, jīn yí cǐ yǐ jìn dà jué, wèi zhū sì zhī zhōng yě.
既下,又半里出峽,為迦葉寺,其門東向,中亦高敞。此古迦葉殿,近因頂有新構,遂稱此為寺雲。入謁拜見尊者。從其前南向循岐而下,其路峻而大。兩丐者覆松為棚。曲折夾道數十折,一里余而至會燈寺。寺南向,入謁而出。東下半里,有岐西去者,放光寺道也。恐日昃zè太陽西斜不及行,遂不西向而東趨。其路坦而大,一里為聖峰寺。寺東向,踞分支之上。前有巨坊,後有傑閣,其勢甚雄拓。閣祀玉皇,今皆以玉皇閣稱之。從此北瞻西來寺,高綴層崖之上,屏霞亘壁,飄渺天半,其景甚異。出寺,東隨隴行,二里,過白雲寺。又從其右東行一里半,過慧林庵,則左右兩溪合於前而隴盡。遂渡其左峽,東過大覺寺蔬園,一里,從息陰後逾中支之脊,從千佛閣前觀街子。街子者,惟臘底年底集山中,為朝山佛教徒到名山進行拜佛之節,昔在石鐘寺前,今移此以近大覺,為諸寺之中也。
yóu jiē zǐ dōng bàn lǐ, guò xī zhú sì, yòu èr lǐ yú, rù xī tán.
由街子東半里,過西竺寺,又二里余,入悉檀。
jù cān hòu, zhī shěn gōng shì shēn yě nǎi wēng. lái kòu, shàng liú dài sì jiān, jí xià lóu ér shěn gōng zhì, gè dào biǎo dá qīng mù zhī yì. shí yǐ mù, sì zhōng jù chí tāng rè shuǐ hòu yù, suì yǔ sì zhǎng lǎo jí shěn gōng jiù yù chí zhōng. chí yǐ zhuān zhòu, zhǎng zhàng wǔ kuò bā chǐ, tāng shēn sì chǐ, chuī cóng gé bì fǔ zhōng, jìng rì yī zhěng tiān nǎi wēn. yù zhě xiān cóng chí wài wǎn shuǐ dí tǐ, rán hòu rù chí, zuò shuǐ zhōng jìn yī shí, fù chū chí wài, cā ér dí zhī, zài jìn zài cā, jìn shí bù yī dòng, kǒng gòu luò chí zhōng yě. yú zì sān lǐ pán yù hòu, rù diān zhǐ zǎo yú wēn quán, rú cǐ fān zhī yù, yù yì hǎn yǐ.
具餐後,知沈公事莘野乃翁。來叩,尚留待寺間,亟下樓而沈公至,各道表達傾慕之意。時已暮,寺中具池湯熱水候浴,遂與四長老及沈公就浴池中。池以磚甃,長丈五、闊八尺,湯深四尺,炊從隔壁釜中,竟日一整天乃溫。浴者先從池外挽水滌體,然後入池,坐水中浸一時,復出池外,擦而滌之,再浸再擦,浸時不一動,恐垢落池中也。余自三里盤浴後,入滇只澡於溫泉,如此番之浴,遇亦罕矣。
èr shí jiǔ rì fàn yú xī tán, tóng shěn gōng jí tǐ jí zhī zhí tóng yóu jiē zǐ.
二十九日飯於悉檀,同沈公及體極之侄同遊街子。
yú shì xié, gù pū shì mào. yù dà jué biàn zhōu yì chū yóu, yù lā yǔ jù. yú cí suì cháo wǎng zhù, gài yǐ qí jiè qī xún yě. jì wǔ, shěn gōng xiān bié qù, yú shí shì miàn yī ōu xiǎo pén.
余市鞋,顧仆市帽。遇大覺、遍周亦出遊,欲拉與俱。余辭歲朝往祝,蓋以其屆七旬也。既午,沈公先別去,餘食市面一甌ōu小盆。
yī lǐ yú, cóng dà chéng ān shàng huàn zhù. yī lǐ rù huàn zhù, jiàn qí é wèi fú níng sì, wèn dào ér chū, yóu bù zhī wèi huàn zhù yě.
一里余,從大乘庵上幻住。一里入幻住,見其額為福寧寺,問道而出,猶不知為幻住也。
yóu qí yòu guò xiá xī běi xíng, yī lǐ ér rù lán tuó sì, sì nán xiàng. yóu zhèng diàn rù qí dōng lóu, gěn yī shī chū yíng. wèn diàn qián suǒ wò shí bēi. yuē: cǐ xiān shī suǒ zhuàn jiā yè shì jī jì yě. xī shù huá shǒu mén tíng zhōng, pān àn jūn jiàn jué dǐng guān fēng tái, dāng shì zhě yè zhī dǐng, jiāng mó juān xīn jì, gěn yī shī wén ér wǎng zhǐ zhī, dé miǎn, yǐ huá shǒu lù jùn bù dé xià, yīn yū dào zhì cǐ.
由其右過峽西北行,一里而入蘭陀寺,寺南向。由正殿入其東樓,艮一師出迎。問殿前所臥石碑。曰:「此先師所撰迦葉事跡記也。」昔豎華首門亭中,潘按君建絕頂觀風台,當事者曳之頂,將摩鐫新記,艮一師聞而往止之,得免,以華首路峻不得下,因紆道置此。
yú yù lù zhī, qí bēi liǎng miàn juān zì, ér qián bàn piān zài xià. gěn yī zhǐ bì jiān guà zhóu yún: cǐ jí qí wén, cóng bēi yù xiě ér chū zhě. yú yīn dī xuán qí zhóu, yǐ àn jiù lù zhī. gěn yī gōng zhāi, shěn gōng yì zhì. zhāi hòu, yú dù wén zhǎng bù néng jìng, lìng gù pū xià qǔ wò jù. shěn gōng bié qù, yú dìng yǐ míng rì dāng wǎng kòu yě. dài mù, lù yóu wèi jìng, gù pū yǐ wò jù zhì, suì wò lán tuó chán tà. gù pū chuán hóng biàn ān rén yǔ yuē: míng rì shì chú xī, xìng ěr zhǔ zǎo fǎn sì, wú lìng rén xuán wàng yě. yú wén zhī, wèi qī rán zhě jiǔ zhī.
余欲錄之,其碑兩面鐫字,而前半篇在下。艮一指壁間掛軸云:「此即其文,從碑譽寫而出者。」余因低懸其軸,以案就錄之。艮一供齋,沈公亦至。齋後,余度文長不能竟,令顧仆下取臥具。沈公別去,余訂以明日當往叩也。迨暮,錄猶未竟,顧仆以臥具至,遂臥蘭陀禪榻。顧仆傳弘辨、安仁語曰:「明日是除夕,幸爾主早返寺,毋令人懸望也。」余聞之,為悽然者久之。
sān shí rì zǎo qǐ guàn zhì shū tóu ér shēn yě zhì, xiāng jiàn shén wèi.
三十日早起盥櫛梳頭而莘野至,相見甚慰。
tóng fàn yú lán tuó. yú nǎi lù bēi, wán ér shēn yě yǐ qù. suì yóu sì xún jí běi shàng, qí dào jiào tǎn, yī lǐ, zhuǎn ér dōng, yī lǐ chū shēn yě lú qián xiǎo jìng shì. yòu bàn lǐ ér rù shēn yě lóu, zé shěn gōng zài ér shēn yě wèi hái. shěn gōng wèi jù shí, shēn yě shì zhì, suì yàn tōng yàn zhāo dài kè rén qí lóu. yì zi gōng zhí biāo, wēi yù zhǔ shū, shén lè yě. shēn yě kěn lìng gù pū qǔ wò jù yú lán tuó yuē: tóng shì tiān yá, hé bì yǐ cháng zhù jìng shì wèi fēn. yú cóng zhī, suì tíng qǐn qí lóu zhī běi yíng. qí lóu dōng nán xiàng, qián kàn zhòng hè, zuǒ yòu bào liǎng fēng, shén shū ér chēng. lóu qián yǐ suō sōng lián pí wèi lán, zhì pǔ ér yǎ, lóu chuāng shū líng míng jìng. dù chú xī yú wàn fēng shēn chù, cǐ yī xiāo shèng rén jiān qiān bǎi xiāo. bó mù, píng chuāng qián, kàn xīng chén yè yè xià chuí, wù dǐ huǒ guāng, yuǎn jìn fēn ná xiāng zhe qiān yǐn, jiē cháo shān zhě, chè yè yíng rán bù jué, yǔ yáo chí yuè xià, yòu yī guān yǐ.
同飯於蘭陀。余乃錄碑,完而莘野已去。遂由寺循脊北上,其道較坦,一里,轉而東,一里出莘野廬前小靜室。又半里而入莘野樓,則沈公在而莘野未還。沈公為具食,莘野適至,遂燕通「宴」招待客人其樓。義子躬執爂,煨芋煮蔬,甚樂也。莘野懇令顧仆取臥具於蘭陀曰:「同是天涯,何必以常住靜室為分。」余從之,遂停寢其樓之北楹。其樓東南向,前瞰重壑,左右抱兩峰,甚舒而稱。樓前以桫松連皮為欄,制朴而雅,樓窗疏欞明淨。度除夕於萬峰深處,此一宵勝人間千百宵。薄暮,憑窗前,瞰星辰燁燁下垂,塢底火光,遠近紛挐ná相著牽引,皆朝山者,徹夜熒然不絕,與瑤池月下,又一觀矣。