èr shí rì fàn ér xíng, yóu hán shèn ér tiān fù jì. yóu xī mén běi xiàng xún xī shān xíng, wǔ lǐ, dǐ yī cūn, qí běi yǒu shuǐ zì xī xiá chū, suì suí zhī rù. yī lǐ yú, shāo zhì pō, yī lǐ yú, yǒu cūn zài jiàn xī, yuē sì píng pō. běi zhuǎn wǔ lǐ, dù xī qiáo, yòu běi shàng sān lǐ, wèi jiǔ dǐng shān sì. yòu èr lǐ zhì qí diān, fàn. xià wǔ, cóng dōng běi xià, sān lǐ, guò běi xī qiáo, réng hé dà lù, xún liáng wáng shān xī lù xī běi sù liú rù. wǔ lǐ, liáng wáng cūn. běi bā lǐ, sōng zǐ shào. xíng bàn lǐ, xī xī qù, lù běi shàng, bàn lǐ, yú lǐng. yòu dōng běi xià zhě wǔ lǐ, zé xī fù zì xī lái, yòu yǒu yī xiǎo xī, zì mù shān běi lù lái yǔ zhī hé, nǎi shè qí jiāo huì chù, shì wèi yún bīn zhī jiè. yòu dōng èr lǐ, wèi zì běi guān, yǐ mù. yòu dōng èr lǐ bàn, dù jiàn qiáo zhī běi. yòu dōng bàn lǐ, zhuǎn běi yī lǐ bàn, wèi shān gāng pù, sù.
二十日飯而行，猶寒甚而天復霽。由西門北向循西山行，五里，抵一村，其北有水自西峽出，遂隨之入。一里余，稍陟坡，一里余，有村在澗西，曰四平坡。北轉五里，渡溪橋，又北上三里，為九鼎山寺。又二里陟其巔，飯。下午，從東北下，三里，過北溪橋，仍合大路，循梁王山西麓西北溯流入。五里，梁王村。北八里，松子哨。行半里，溪西去，路北上，半里，逾嶺。又東北下者五里，則溪復自西來，又有一小溪，自幕山北麓來與之合，乃涉其交會處，是為雲、賓之界。又東二里，為自北關，已暮。又東二里半，渡澗橋之北。又東半里，轉北一里半，為山岡鋪，宿。

èr shí yī rì píng míng, xíng dà wù zhōng. běi xiàng shí lǐ, qí xī wèi bīn jū.
二十一日平明，行大塢中。北向十里，其西為賓居。

yòu běi wǔ lǐ, yǒu xiǎo shuǐ chū tián jiān. yòu běi sān lǐ, yǒu jiàn zì xī xiá chū, suí zhī běi èr lǐ, wèi huǒ tóu jī. xī běi lián dù èr xī, yòu běi wǔ lǐ, zǒng fǔ zhuāng. yòu běi sān lǐ, bīn chuān zhōu zài dōng pō shàng, dōng yǐ dà shān, xī lín xī liú, rán qù xī shàng lǐ xǔ qí bīn xī dōng àn zhě, yuē dà luó chéng. lìng xíng lǐ xiān qù, yú cǎo jì xī yá shàng.
又北五里，有小水出田間。又北三里，有澗自西峽出，隨之北二里，為火頭基。西北連渡二溪，又北五里，總府莊。又北三里，賓川州在東坡上，東倚大山，西臨溪流，然去溪尚里許；其濱溪東岸者，曰大羅城。令行李先去，余草記西崖上。

wàng zhōu běi yǒu gāng zì dōng jiè tū ér xī, qí běi yòu yǒu gāng zì xī jiè tū ér dōng, jiāo cuò yú wù zhōng, wèi zhōu xià liú zhī yào, xī zhì shì shǐ qū zhé yíng zhī, shǐ dé jiàn qí xíng yān. yòu běi sān lǐ bàn, yú dōng tū zhī gāng, zé jiàn yǒu cūn dāng qí běi lù, shì míng hóng mào cūn. xī zì dōng nán yíng dōng tū zhī gāng, xī zhuǎn ér yíng yú cūn zhī qián, qí qián yòu kāi dà wù běi qù. réng xún xī shān běi xíng, wǔ lǐ, jiàn zhuǎn ér xī, yú shì qí fēn wèi èr: dōng běi suí liú zūn dà wù zhí qù zhě, yóu niú jǐng jiē tōng làng cāng wèi dào xī běi cóng xiǎo wù yú lǐng zhě, yóu jiāng guǒ wǎng jī zú dào. yú chū yóu shān gāng pù běi wàng, yǐ wèi dōng jiè dà shān zhī běi lǐng jí jī zú, ér chuān zhōng zhī shuǐ dāng xī zhuǎn chū lán cāng jiāng. zhì shì shǐ zhī bīn chuān zhī liú nǎi běi chū jīn shā jiāng, suǒ yún làng cāng wèi ér fēi lán cāng jiāng yě qí dōng jiè dà shān, nǎi zì liáng wáng chū běi zhuǎn, jiā bīn chuān zhī dōng ér běi dǐ jīn shā, fēi dà jí yě.
望州北有岡自東界突而西，其北又有岡自西界突而東，交錯於塢中，為州下流之鑰，溪至是始曲折瀠之，始得見其形焉。又北三里半，逾東突之岡，則見有村當其北麓，是名紅帽村。溪自東南瀠東突之岡，西轉而瀠於村之前，其前又開大塢北去。仍循西山北行，五里，漸轉而西，於是岐分為二：東北隨流遵大塢直去者，由牛井街通浪滄衛道；西北從小塢逾嶺者，由江果往雞足道。余初由山岡鋪北望，以為東界大山之北嶺即雞足，而川中之水當西轉出瀾滄江。至是始知賓川之流乃北出金沙江，所云浪滄衛而非瀾滄江也；其東界大山，乃自梁王出北轉，夾賓川之東而北抵金沙，非大脊也。

cóng xiǎo wù xī èr lǐ, yú xī jiè zhī jí, shǐ jiàn jī zú zài xī, qí gāo yǔ dōng jiè bìng, rán dōng jiè yóu píng gèn, yǔ léi yīng tóng héng qióng bàn bì yún. cóng jí shàng nán wàng, qí nán wǔ dé shān héng gèn tiān nán, jí qián ěr hǎi wèi suǒ wàng jiǔ dǐng xī gāo yōng zhī shān, qí shàng yǒu xuě chù yě, zhì shì yòu dōng xī héng zhì qí dōng yòu sǒng mù shān, suǒ wèi liáng wáng shān yě èr shān zhōng ào shāo dī, jí sōng zǐ shào dù jí ér běi chù yě. cóng lǐng xī xíng sān lǐ, shāo běi xià, yǒu xī zì xī ér dōng, zhù yú bīn chuān dà xī, jià liáng qí shàng, fù yǐ tíng, shì wèi jiāng guǒ cūn, zài xī běi àn, qí liú yǔ huǒ tóu jī děng. shí rì fǔ xià wǔ, qián xiàng dōng dòng shàng sān shí wǔ lǐ, zhōng wú tuō sù, suì zhǐ.
從小塢西二里，逾西界之脊，始見雞足在西，其高與東界並，然東界尤屏亘，與雷應同橫穹半壁雲。從脊上南望，其南五德山橫亘天南，即前洱海衛所望九鼎西高擁之山，其上有雪處也，至是又東西橫峙；其東又聳幕山，所謂梁王山也；二山中坳稍低，即松子哨度脊而北處也。從嶺西行三里，稍北下，有溪自西而東，注於賓川大溪，架梁其上，覆以亭，是為江果村，在溪北岸，其流與火頭基等。時日甫下午，前向東洞尚三十五里，中無托宿，遂止。

èr shí èr rì mèi shuǎng, yóu jiāng guǒ cūn fàn, sù xī běi àn xī xíng. qí xī cóng xī xiá zhōng lái, nǎi chū yú jī shān nán zhī zhī wài, wǔ fú zhī běi zhě, ěr hǎi dōng shān zhī liú yě. sì lǐ, dēng lǐng ér běi, hán fēng cì gǔ, xìng xù rì jiāng shēng, wéi kǒng qí chí. pán lǐng ér běi yī lǐ bàn, jiàn lǐng běi yòu kāi dōng xī wù, yǒu shuǐ cóng qí zhōng zì xī ér dōng, zhù yú bīn chuān dà xī, jí cóng niú jǐng jiē chū zhě. cǐ wù míng niú jǐng, yǒu shàng xià zhū cūn, qí shuǐ zì jī zú xiá zhōng lái, suǒ wèi hé zi kǒng zhī xià liú yě. yú shì xī xiàng jiàn xià, yī lǐ bàn ér dǐ wù zhōng. yòu xī yī lǐ guò wù zhōng cūn hòu, zài fāng yuē jīn niú yì jǐng, biāo shèng yě.
二十二日昧爽，由江果村飯，溯溪北岸西行。其溪從西峽中來，乃出於雞山南支之外，五福之北者，洱海東山之流也。四里，登嶺而北，寒風刺骨，幸旭日將升，惟恐其遲。盤嶺而北一里半，見嶺北又開東西塢，有水從其中自西而東，注於賓川大溪，即從牛井街出者。此塢名牛井，有上下諸村，其水自雞足峽中來，所謂盒子孔之下流也。於是西向漸下，一里半而抵塢中。又西一里過塢中村後，在坊曰「金牛溢井」，標勝也。

tǔ rén zhǐ xī běi gāng tóu, yǒu jǐng zài shí xué jiān, yún shì xī nián niú cóng jǐng chū chù yě. yòu xī èr lǐ, fù yú gāng zhì xiá, gài qí shān jiē zì nán tū chū, bīn xī ér zhǐ, xī dōng liú yíng zhī, yī kāi ér wèi liàn dòng, zài kāi ér wèi niú jǐng, cǐ qí zhōng tū ér jiè zhī zhě.
土人指溪北岡頭，有井在石穴間，雲是昔年牛從井出處也。又西二里，復逾岡陟峽，蓋其山皆自南突出，瀕溪而止，溪東流瀠之，一開而為煉洞，再開而為牛井，此其中突而界之者。

pán xiá ér shàng, yí lǐ xī běi, zài píng zài shàng, wǔ lǐ, yuè lǐng ér fù dé wù.
盤峽而上，迤邐西北，再平再上，五里，越嶺而復得塢。

shāo xià yī lǐ bàn, yǒu fāng zài pō, yuē guǎng diān liú fāng. yòu yī lǐ bàn, fù guò yī cūn hòu, cǐ yì liàn dòng zuì dōng nán cūn yě. yòu běi èr lǐ, yǒu cūn jiā dào, yǒu gōng guǎn zài cūn tóu dōng běi fǔ xī, shì wèi liàn dòng zhī zhōng cūn. qí běi èr lǐ, fù shàng lǐng. èr lǐ, yuè zhī ér běi, yǒu fāng yuē liàn fǎ lóng tán, shǐ zhī qí dì yǒu zhé lóng, yǒu liàn shī, cǐ liàn dòng suǒ yóu míng yě.
稍下一里半，有坊在坡，曰「廣甸流芳」。又一里半，復過一村後，此亦煉洞最東南村也。又北二里，有村夾道，有公館在村頭東北俯溪，是為煉洞之中村。其北二里，復上嶺。二里，越之而北，有坊曰「煉法龍潭」，始知其地有蟄龍，有鍊師，此煉洞所由名也。

yòu běi èr lǐ, cūn jù gāo xuán, zhōng yǒu shuǐ yī chí, chí xī yǒu tíng fù jǐng, jí suǒ wèi lóng tán yě. shēn sì wǔ zhàng, dà yì rú zhī, bù yì bù hé, qián bīn yú táng, tǔ rén huàn yú táng ér jí yú jǐng. cǐ jī shān wài hè yě, dēng shān zhě zhì shì, yǐ wèi rù shān zhī shǐ yān. qí cūn yǒu qīn yíng zhě, gǔ chuī tián jiē. yú bù gù ér guò, suì xī běi dēng lǐng.
又北二里，村聚高懸，中有水一池，池西有亭覆井，即所謂龍潭也。深四五丈，大亦如之，不溢不涸，前瀕於塘，土人浣於塘而汲於井。此雞山外壑也，登山者至是，以為入山之始焉。其村有親迎者，鼓吹填街。余不顧而過，遂西北登嶺。

wǔ lǐ, yǒu ān dāng lǐng, shì wèi chá ān. yòu xī běi shàng yī lǐ bàn, lù fēn wèi èr: yī yóu lǐng zhí xī, wèi hǎi dōng dào, yī xún xiá zhí běi, wèi jī shān dào. suì běi xún zhī. shāo xià sān lǐ ér wèn fàn, fā kuāng zhōng wú yǒu, gài wèi jū tíng suǒ liú yě. yòu běi xià yī lǐ, yǒu xī zì xī nán xiá zhōng chū, qí xiá huí hé shén yǎo shēn yuǎn, gài jī zú nán xiá zhī shān suǒ xiè yú bō yě. yǒu qiáo tíng kuà liǎng yá jiān. yuè qí xī, yòu běi shàng yú lǐng, yī lǐ, yǒu shào bīng shǒu lǐng jiān. yòu běi yī lǐ, zhōng hè shāo kāi, shì wèi niān huā sì, sì dōng běi xiàng. yú něi jī è shén, rù suǒ fàn yú sēng. suí sì běi xī zhuǎn, sān lǐ, yú gāng zhī jí, shì wèi jiàn fú tái. yóu cǐ xī běi xià yī lǐ, yòu shè yī běi xià zhī xiá, yòu xī yú yī běi xià zhī jí, shǐ jiàn jí xī yǒu wù běi zhuì, wù běi shǐ bī jī shān zhī lù. gài jī shān zì xī běi tū ér dōng nán, wù jiè qí zhōng, zhì cǐ wù zhuǎn dōng běi xiá, lù pán qí dōng nán zhī, nǎi gǔ zhī wǎn huì chù yě.
五里，有庵當嶺，是為茶庵。又西北上一里半，路分為二：一由嶺直西，為海東道，一循峽直北，為雞山道。遂北循之。稍下三里而問飯，發筐中無有，蓋為居停所留也。又北下一里，有溪自西南峽中出，其峽回合甚窅ｙǎｏ深遠，蓋雞足南峽之山所泄餘波也。有橋亭跨兩崖間。越其西，又北上逾嶺，一里，有哨兵守嶺間。又北一里，中壑稍開，是為拈花寺，寺東北向。余餒ｌěｉ飢餓甚，入索飯於僧。隨寺北西轉，三里，逾岡之脊，是為見佛台。由此西北下一里，又涉一北下之峽，又西逾一北下之脊，始見脊西有塢北墜，塢北始逼雞山之麓。蓋雞山自西北突而東南，塢界其中，至此塢轉東北峽，路盤其東南支，乃谷之綰會處也。

xī yī lǐ, jiàn yǒu fāng dāng dào zuǒ, kuà nán shān cè, zhī qí nèi yǒu ào yì. xùn zhī mù zhě, yuē: qí shàng yǒu bái shí yá, xū dōng nán yú pō yī lǐ nǎi dé. yú nǎi lìng xíng lǐ cóng dà dào xiān xiàng jī shān, dú fǎn bù xún zhī. qū zhé dōng nán shàng, guǒ yī lǐ, dé wēi yá yú sōng qìng zhī jiān. yá jiān yǒu dòng, dòng qián yǒu fú zì, mén běi xiàng, yào bù dé rù. nǎi cóng qí xī yú zhì zǔ sè jìng zhī jí yǐ rù, biàn yóu dòng gé zhōng. yòu pān qí xī yá tàn gé wài zhī dòng, jiàn qí qián kě yǐ tòu zhí mù ér chū, nǎi cóng zhī xià, yī lǐ réng zhì dà lù. yòu xī běi èr lǐ, xià zhì wù zhōng, dù xī, shì wèi xǐ xīn qiáo, jī shān nán xiá zhī shuǐ, xī zì táo huā qìng nán zì hé zi kǒng chū zhě, jiē yóu cǐ ér dōng chū xiá, dōng nán yóu liàn dòng niú jǐng ér hé yú bīn chuān zhě yě. xī běi jī shān zhī lù, yǒu cūn pō shèng, běi yǐ yú shān, shì wèi shā zhǐ cūn, cǐ jī shān zhī nán lù yě. yú shì shǐ pò jī shān, yǒu shàng wú xià yǐ.
西一里，見有坊當道左，跨南山側，知其內有奧異。訊之牧者，曰：「其上有白石崖，須東南逾坡一里乃得。」余乃令行李從大道先向雞山，獨返步尋之。曲折東南上，果一里，得危崖於松箐之間。崖間有洞，洞前有佛字，門北向，鑰不得入。乃從其西逾窒阻塞徑之棘以入，遍游洞閣中。又攀其西崖探閣外之洞，見其前可以透植木而出，乃從之下，一里仍至大路。又西北二里，下至塢中，渡溪，是為洗心橋，雞山南峽之水，西自桃花箐、南自盒子孔出者，皆由此而東出峽，東南由煉洞、牛井而合於賓川者也。溪北雞山之麓，有村頗盛，北椅於山，是為沙址村，此雞山之南麓也。於是始迫雞山，有上無下矣。

cóng cūn hòu xī xún shān lù, zhuǎn ér běi rù xiá zhōng, yuán zhōng tiáo ér shàng, yī lǐ, dà fāng kuà lù, wèi líng shān yī huì fāng, nǎi àn jūn sòng suǒ jiàn zhě. yú shì gāng liǎng páng jiē jiàn shuǐ lěng lěng, qiáo sōng luò luò. běi shàng pán gāng èr lǐ, yǒu qí, dōng běi zhě suí xiá, xī běi zhě yú lǐng yú lǐng zhě, xī xiá shàng èr lǐ yǒu pù bù, suí xiá zhě, dōng xiá shàng èr lǐ yǒu lóng tán pù zhī běi jí wèi dà jué, tán zhī běi jí wèi xī tán. yú xiān jiē bù zhī zhī, jiàn dōng xiá yǒu lóng tán fāng, suì cóng zhī. pán dèng shù shí zhé ér shàng, jué shēn yǎo xiǎn jùn, rán bù jiàn suǒ wèi lóng tán yě. yú yī bǎn qiáo, jiàn wù běi yǒu sì, xún zhī, zhī qí nèi wèi xī tán, qián jí lóng tán, jīn wèi hè yǐ. shí yú qī xíng lǐ wǎng dà jué, suì xī sān lǐ, guò xī zhú lóng huá ér rù sù yú dà jué.
從村後西循山麓，轉而北入峽中，緣中條而上，一里，大坊跨路，為靈山一會坊，乃按君宋所建者。於是岡兩旁皆澗水冷冷，喬松落落。北上盤岡二里，有岐，東北者隨峽，西北者逾嶺；逾嶺者，西峽上二里有瀑布，隨峽者，東峽上二里有龍潭；瀑之北即為大覺，潭之北即為悉檀。余先皆不知之，見東峽有龍潭坊，遂從之。盤磴數十折而上，覺深窅險峻，然不見所謂龍潭也。逾一板橋，見塢北有寺，詢之，知其內為悉檀，前即龍潭，今為壑矣。時余期行李往大覺，遂西三里，過西竺、龍華而入宿於大覺。

èr shí sān rì fàn yú dà jué, jí dōng guò xī tán. xī tán wèi jī shān zuì dōng cóng lín, hòu yǐ jiǔ zhòng yá, qián lín hēi lóng tán, ér qián zé huí lóng liǎng céng huán zhī. xiān shì shěng zhōng zhū jūn huò chēng xī tán, huò chēng xuě tán, zhì shì ér hòu zhī qí jiē fēi yě. hóng biàn ān rén èr shī yíng fàn yú fāng zhàng, jí qǐng yí guǎn. yú yǐ dà jué biàn zhōu yǐ zú jí qī wù xiāng yuē jiàn miàn, yú shì yù shǎo xū zhī děng dài. nǎi hái guò dà jué, xī shàng yī lǐ, rù jì guāng sì. zhù chí zhě liú diǎn. cǐ zhōng zhū dà shā, wéi cǐ qī fó diàn zuǒ yòu liǎng páng jù pì chán táng fāng zhàng, yǔ dà jué xī tán bìng lì. yòu shāo xī bàn lǐ, wèi shuǐ yuè jī xíng èr ān, jiē qí shī yòng zhōu suǒ yí yě, yì pō yōu zhěng.
二十三日飯於大覺，即東過悉檀。悉檀為雞山最東叢林，後倚九重崖，前臨黑龍潭，而前則回龍兩層環之。先是省中諸君或稱息潭，或稱雪潭，至是而後知其皆非也。弘辨、安仁二師迎飯於方丈，即請移館。余以大覺遍周以足疾期晤相約見面，於是欲少須之等待。乃還過大覺，西上一里，入寂光寺。住持者留點。此中諸大剎，惟此七佛殿左右兩旁俱辟禪堂方丈，與大覺、悉檀並麗。又稍西半里，為水月、積行二庵，皆其師用周所遺也，亦頗幽整。

èr shí sì rì rù wù biàn zhōu, fāng liú kuǎn ér hóng biàn ān rén lái gù, jí kěn yí yù. suì tóng guò qí sì, yǐ jìng wén gǔ xuán zhī sì zhōng gǔ méi jiān ér rù. wèn xiān tuó chún bái hé zài, zé fāng jiān jiàn tǎ jī zài qí shàng yě. xiān shì yú zài táng dà lái chù yù èr sēng, jí yīn rán yǐ yì mái zàng gǔ shì xiāng dìng. jí rù shān, jiàn liǎng shān pái tà mén, dōng wèi shuǐ kǒu, ér dú wú yī tǎ, wèi shān zhōng qiàn bù zú shì. zhì shì zhī xiān tuó dū tǎ gōng, ér wèi zhī jiàn yú hé suǒ. hóng biàn zhǐ qí chù, zhèng zài huí lóng huán gù jiān, yǔ yú yì hé. fàn hòu, suì dōng nán èr lǐ, dēng tǎ jī, wù xiān tuó.
二十四日入晤遍周，方留款而弘辨、安仁來顧，即懇移寓。遂同過其寺，以靜聞骨懸之寺中古梅間而入。問仙陀、純白何在，則方監建塔基在其上也。先是余在唐大來處遇二僧，即殷然以瘞ｙì埋葬骨事相訂。及入山，見兩山排闥ｔà門，東為水口，而獨無一塔，為山中欠不足事。至是知仙陀督塔工，而未知建於何所。弘辨指其處，正在回龍環顧間，與余意合。飯後，遂東南二里，登塔基，晤仙陀。

èr shí wǔ rì zì xī tán běi shàng, jīng wú xī wú wǒ èr ān.
二十五日自悉檀北上，經無息、無我二庵。

yī lǐ, guò dà chéng ān, yǒu xiǎo shuǐ èr pài, yī zì huàn zhù dōng, yī zì lán tuó dōng, jù nán xiàng ér huì yú cǐ, wèi xī tán xī pài zhě yě. cóng èr shuǐ zhī zhōng jué pō shàng, èr lǐ yú, dōng wèi huàn zhù, jīn wèi fú níng sì, xī gāng wèi lán tuó. huàn zhù dōng shuǐ, jí yě yú shī jìng shì dōng xiá suǒ xià, yǔ jiǔ zhòng yá wèi jiè zhě huàn zhù xī shuǐ, jí yǔ gěn yī lán tuó sì jiā wù zhī shuǐ, shàng zì shēn yě jìng shì, fā yuán yú niàn fó táng, ér wèi shī zi lín zhōng xiá zhī shuǐ yě.
一里，過大乘庵，有小水二派，一自幻住東，一自蘭陀東，俱南向而會於此，為悉檀西派者也。從二水之中蹶坡上，二里余，東為幻住，今為福寧寺，西岡為蘭陀。幻住東水，即野愚師靜室東峽所下，與九重崖為界者；幻住西水，即與艮一蘭陀寺夾塢之水，上自莘野靜室，發源於念佛堂，而為獅子林中峽之水也。

xún dōng gāng huàn zhù páng, běi xiàng yī lǐ ér dé yī jìng shì, jí tiān xiāng zhě.
循東岡幻住旁，北向一里而得一靜室，即天香者。

shí sì zhōng wú rén, rén xùn shēn yě lú, xiǎo shā mí zhǐ zài pán yá yǎo ǎi yáo yuǎn bù kě jiàn de shān wù jiān, dāng wēi yá zhī xī. nǎi cóng qí hòu niè yá shàng, chuān lín zhuǎn dèng, jù zài shēn cuì zhōng, gài qí dì wú qiáo sōng, wéi zá mù bīn fēn, ér dié lù qí jiān, yòu yī jǐng yǐ. shù shí qū, jǐ yī lǐ, dōng niè gāng, jí yě yú lú xī yuán yá dù xiá, jí shēn yě lú dào.
時寺中無人，人訊莘野廬，小沙彌指在盤崖杳藹遙遠不可見的山霧間，當危崖之西。乃從其後躡崖上，穿林轉磴，俱在深翠中，蓋其地無喬松，惟雜木繽紛，而疊路其間，又一景矣。數十曲，幾一里，東躡岡，即野愚廬；西緣崖度峽，即莘野廬道。

yú shì xī xiàng bàng yá, héng zhì bàn lǐ, yǒu yī jìng shì gāo xuán xiá zhōng, hù jiōng mén hù guān bì mò rù, shì wèi xī tán sì kù tóu suǒ jié. yóu qí qián xī xià lán tuó sì, niè qí hòu ér shàng, yòu bàn lǐ ér dé shēn yě jìng shì. shí zhī shēn yě zài mù ní shān, ér qí fù shěn wēng zài shì, jí zhì ér qí mén yòu jiōng, zhī wēng bié yǒu suǒ guò, mò kě wèn. suì cóng qí zuǒ shàng, yòu dé yī jìng shì. zhǔ sēng yì chū, yǒu tú zài, xún zhī, zé qí shī wèi lán zōng yě. yòu wèn: shěn wēng hé zài? yuē: zài yī shì. wèn: shì hé jiōng? yuē: ǒu chū, dāng yì bù yuǎn. yú yù hái, yǐ shěng zhōng suǒ jì shū bì zhī. qí tú yuē: kǒng zài xià wú mì chù, bù ruò liú cǐ dài zhì yě. cóng zhī. yòu cóng zuǒ xiá guò zhū lián cuì bì, niè tái rù yī shì, zé yǐng kōng suǒ qī yě. yǐng kōng bù zài. nǎi cóng qí zuǒ héng zhuǎn ér dōng, yī lǐ, rù yě yú jìng shì, suǒ wèi dà jìng shì yě. yǒu táng sān yíng héng qí qián, xià lín jué bì. qí táng chuāng líng shū lǎng, rú fú zuò yún duān, kě chēng yōu shuǎng. shì zhōng zhū lǎo sù jù zài. yě yú chū yíng. yú rù xún, zé lán zōng yǐng kōng jí luó hàn bì huì xīn zhū jìng lǚ yě.
於是西向傍崖，橫陟半里，有一靜室高懸峽中，戶扃門戶關閉莫入，是為悉檀寺庫頭所結。由其前西下蘭陀寺，躡其後而上，又半里而得莘野靜室。時知莘野在牟尼山，而其父沈翁在室，及至而其門又扃，知翁別有所過，莫可問。遂從其左上，又得一靜室。主僧亦出，有徒在，詢之，則其師為蘭宗也。又問：「沈翁何在？」曰：「在伊室。」問：「室何扃？」曰：「偶出，當亦不遠。」余欲還，以省中所寄書畀之。其徒曰：「恐再下無覓處，不若留此代致也。」從之。又從左峽過珠簾翠壁，躡台入一室，則影空所棲也。影空不在。乃從其左橫轉而東，一里，入野愚靜室，所謂大靜室也。有堂三楹橫其前，下臨絕壁。其堂窗欞疏朗，如浮坐雲端，可稱幽爽。室中諸老宿具在。野愚出迎。余入詢，則蘭宗、影空及羅漢壁慧心諸靜侶也。

shì rì yě yú shè gōng zhāo zhū jìng lǚ, suì liú yú fàn.
是日野愚設供招諸靜侶，遂留余飯。

fàn hòu, jiàn yú xié shū qiè, yīn qǔ qiè zhōng shū gè chuán guān zhī. lán zōng dú jīn jīn bù zhì, gài céng yún yóu guò wú dì, ér qián xīn wén jiào zhě.
飯後，見余攜書篋，因取篋中書各傳觀之。蘭宗獨津津不置，蓋曾雲遊過吾地，而潛心文教者。

jì nǎi qǔ dào yóu lín zhōng xī xiàng luó hàn bì, cóng niàn fó táng xià guò, lín yì bù zhī, jìng píng xíng ér xī. gòng yī lǐ bàn, yǒu kān zài pán shí shàng, rù wèn dào. cóng qí xī nán bàn lǐ, yú yī tū zuǐ, jí suǒ wèi wàng tái yě, cǐ zhī xià zhuì, jí jié wèi dà jué sì zhě. wàng tái zhī xī, shān shì nèi xùn, xià wéi chéng xiá, ér zhān tán tán xiāng lín zhī jìng shì yǐ zhī.
既乃取道由林中西向羅漢壁，從念佛堂下過，林翳不知，竟平行而西。共一里半，有龕在磐石上，入問道。從其西南半里，逾一突嘴，即所謂望台也，此支下墜，即結為大覺寺者。望台之西，山勢內遜，下圍成峽，而旃ｚｈàｎ檀檀香林之靜室倚之。

xiá xī yòu yǒu mài yī zhī, zì shān jiān qián tuō ér xià, shì wèi zhān tán lǐng, jí xī yǔ luó hàn bì fēn jiè zhě. shì mài xià zhuì, jí wèi zhōng zhī, ér jì guāng shǒu chuán sì yǐ zhī, qián dù xī yīn xuān, dōng zhuǎn ér jǐn yú dà shì gé zhě yě. yóu wàng tái píng xíng ér xī, yòu èr lǐ bàn ér guò cǐ lǐng. lǐng zhī xī, shí yá jiàn chū, gāo yōng yú hòu. nǎi zhé ér běi shàng bàn lǐ, dé bì yún sì. sì nǎi běi jīng shī zhū tú suǒ jiàn, xiāng huǒ zá dá, yǐ mù shī ér lái zhě zhòng yě. shī suǒ qī zhēn wǔ gé, shàng zài hòu yá xuán qiàn chù. nǎi cóng sì hòu qǔ dào, wǎn zhuǎn shàng zhī. bàn lǐ, rù gé, cān kòu nán nǚ mǎn gé zhōng, ér bù jiàn shī. yú jiàn gé dōng yǒu tái pō yōu, dú tàn zhī. yī lǎo sēng fāng zhuó zú qí shàng, yú xīn zhī wèi shī yě, gǒng ér dài zhī. shī jí yuè ér qǐ, bǎ bì hū: tóng shēng xiāng yīng, tóng qì xiāng qiú. qiě quán jiě xiáng xì jiě shì zhī.
峽西又有脈一支，自山尖前拖而下，是為旃檀嶺，即西與羅漢壁分界者。是脈下墜，即為中支，而寂光、首傳寺倚之，前度息陰軒，東轉而盡於大士閣者也。由望台平行而西，又二里半而過此嶺。嶺之西，石崖漸出，高擁於後。乃折而北上半里，得碧雲寺。寺乃北京師諸徒所建，香火雜沓，以慕師而來者眾也。師所棲真武閣，尚在後崖懸嵌處。乃從寺後取道，宛轉上之。半里，入閣，參叩男女滿閣中，而不見師。余見閣東有台頗幽，獨探之。一老僧方濯足其上，余心知為師也，拱而待之。師即躍而起，把臂呼：「同聲相應，同氣相求。」且詮解詳細解釋之。

shǒu chí èr wà wèi chuān, qiě zhǐ qí xiōng yuē: yú wèi cǐ zhōng máng shén, wà gòu èr shí nián wèi dí. fāng chí wà shì yú, ér nán fù wén shēng yǒng zhì, mó bài jǔ shǒu jiā é, zhǎng guì ér bài bù xiū, tái xiǎo mò róng, zé fēn fān dié huàn.
手持二襪未穿，且指其胸曰：「余為此中忙甚，襪垢二十年未滌。」方持襪示余，而男婦聞聲涌至，膜拜舉手加額，長跪而拜不休，台小莫容，則分番迭換。

shī yǔ yǔ, yán rén rén shū, jí niàn fó xiū guǒ, wěi wěi bù jié. shí yǐ dào yuǎn, yú xiān cí chū. jiàn yá hòu yǒu lù kě niè, fù pān yuán qí shàng. zhuǎn ér dōng, dé yī xiá shàng yuán, yǒu kān kě zuò, tī xiǎn dēng zhī.
師與語，言人人殊，及念佛修果，娓娓不竭。時以道遠，余先辭出。見崖後有路可躡，復攀援其上。轉而東，得一峽上緣，有龕可坐，梯險登之。

fù xià bì yún ān. shì huì xīn zài, yǐ fǎn xī tán lù yáo, liú yú sù. zhǔ sì zhě yǐ wú bèi nán zhī, gài qí dì gāo hán yě. yú nǎi jí xià. nán xiàng èr lǐ, guò bái yún sì, yǐ mù sè yù hé. cóng qí běi bàng zhōng zhī yè xíng, lù jiàn píng ér kuò. èr lǐ, guò shǒu chuán sì, àn zhōng bù néng wù kàn sè. yòu dōng nán yī lǐ yú, guò jì guāng. yī lǐ, guò dà jué. yòu dōng yī lǐ guò xī zhú, yǔ dà dào bié, xíng sōng lín jiān, máng bù kě jiàn.
復下碧雲庵。適慧心在，以返悉檀路遙，留余宿。主寺者以無被難之，蓋其地高寒也。余乃亟下。南向二里，過白雲寺，已暮色慾合。從其北傍中支腋行，路漸平而闊。二里，過首傳寺，暗中不能物看色。又東南一里余，過寂光。一里，過大覺。又東一里過西竺，與大道別，行松林間，茫不可見。

yòu èr lǐ guò xī tán qián, jǐ cóng lóng tán wài xià, huí jiàn dēng yǐng, nǎi zhuǎn mì. dǐ qí mén, zé qián shí fāng táng yǐ zǎo bì bù kěn qǐ, kòu zuǒ cè mén, nǎi dé rù sù yān.
又二里過悉檀前，幾從龍潭外下，回見燈影，乃轉覓。抵其門，則前十方堂已早閉不肯啟，叩左側門，乃得入宿焉。

èr shí liù rì chén qǐ fàn. hóng biàn yán: jīn rì shù tǎ xīn, wèi jí rì, kě tóng wǎng yī kàn. xìng dìng dì yī chù, jí kě wèi jìng wén shī rù tǎ. yú xǐ shén. hóng biàn yǐn lù qián, yóu lóng tán dōng èr lǐ, guò lóng shā nèi zhī. qí yè jiān yī xué, zài tǎ jī běi bàn lǐ, qí mài zì tǎ jī fēn pài chù zhōng xuán ér xià. xiān yǒu sān tǎ, jiē běn wú gāo dì yě. zuì nán yī tǎ, jí xiān tuó chún bái zhī shī. shī běn sōng míng jí, xiān tuó chún bái xiàng yì zhōng biǎo, jiē shī zhī shēng, hòu suí pī tì, yòu wèi shī dì.
二十六日晨起飯。弘辨言：「今日豎塔心，為吉日，可同往一看。幸定地一處，即可為靜聞師入塔。」余喜甚。弘辨引路前，由龍潭東二里，過龍砂內支。其腋間一穴，在塔基北半里，其脈自塔基分派處中懸而下。先有三塔，皆本無高弟也。最南一塔，即仙陀、純白之師。師本嵩明籍，仙陀、純白向亦中表，皆師之甥，後隨披薙ｔì，又為師弟。

shī guī xī fāng, zài běn wú zhī qián, běn gōng wèi zé dì yú cǐ, ér yòu zì wèi zhī jì.
師歸西方，在本無之前，本公為擇地於此，而又自為之記。

yú wèi biàn gōng, qǐ qí nán wèi jìng wén xué. biàn gōng qǐng guǎng zé zhī. yòu yǒu běn gōng tǎ zài lǐng běi, yì wéi suǒ mìng. yú yǐ qí xué jìn xiān tuó zhī shī wèi biàn, yì suì dìng. jìng wén shì rì rù biǎn mái zàng.
余謂辨公，乞其南為靜聞穴。辨公請廣擇之。又有本公塔在嶺北，亦惟所命。余以其穴近仙陀之師為便，議遂定。靜聞是日入窆ｂｉǎｎ埋葬。