èr shí rì fàn ér xíng, yóu hán shèn ér tiān fù jì. yóu xī mén běi xiàng xún xī shān xíng, wǔ lǐ, dǐ yī cūn, qí běi yǒu shuǐ zì xī xiá chū, suì suí zhī rù. yī lǐ yú, shāo zhì pō, yī lǐ yú, yǒu cūn zài jiàn xī, yuē sì píng pō. běi zhuǎn wǔ lǐ, dù xī qiáo, yòu běi shàng sān lǐ, wèi jiǔ dǐng shān sì. yòu èr lǐ zhì qí diān, fàn. xià wǔ, cóng dōng běi xià, sān lǐ, guò běi xī qiáo, réng hé dà lù, xún liáng wáng shān xī lù xī běi sù liú rù. wǔ lǐ, liáng wáng cūn. běi bā lǐ, sōng zǐ shào. xíng bàn lǐ, xī xī qù, lù běi shàng, bàn lǐ, yú lǐng. yòu dōng běi xià zhě wǔ lǐ, zé xī fù zì xī lái, yòu yǒu yī xiǎo xī, zì mù shān běi lù lái yǔ zhī hé, nǎi shè qí jiāo huì chù, shì wèi yún bīn zhī jiè. yòu dōng èr lǐ, wèi zì běi guān, yǐ mù. yòu dōng èr lǐ bàn, dù jiàn qiáo zhī běi. yòu dōng bàn lǐ, zhuǎn běi yī lǐ bàn, wèi shān gāng pù, sù.
二十日饭而行,犹寒甚而天复霁。由西门北向循西山行,五里,抵一村,其北有水自西峡出,遂随之入。一里余,稍陟坡,一里余,有村在涧西,曰四平坡。北转五里,渡溪桥,又北上三里,为九鼎山寺。又二里陟其巅,饭。下午,从东北下,三里,过北溪桥,仍合大路,循梁王山西麓西北溯流入。五里,梁王村。北八里,松子哨。行半里,溪西去,路北上,半里,逾岭。又东北下者五里,则溪复自西来,又有一小溪,自幕山北麓来与之合,乃涉其交会处,是为云、宾之界。又东二里,为自北关,已暮。又东二里半,渡涧桥之北。又东半里,转北一里半,为山冈铺,宿。
èr shí yī rì píng míng, xíng dà wù zhōng. běi xiàng shí lǐ, qí xī wèi bīn jū.
二十一日平明,行大坞中。北向十里,其西为宾居。
yòu běi wǔ lǐ, yǒu xiǎo shuǐ chū tián jiān. yòu běi sān lǐ, yǒu jiàn zì xī xiá chū, suí zhī běi èr lǐ, wèi huǒ tóu jī. xī běi lián dù èr xī, yòu běi wǔ lǐ, zǒng fǔ zhuāng. yòu běi sān lǐ, bīn chuān zhōu zài dōng pō shàng, dōng yǐ dà shān, xī lín xī liú, rán qù xī shàng lǐ xǔ qí bīn xī dōng àn zhě, yuē dà luó chéng. lìng xíng lǐ xiān qù, yú cǎo jì xī yá shàng.
又北五里,有小水出田间。又北三里,有涧自西峡出,随之北二里,为火头基。西北连渡二溪,又北五里,总府庄。又北三里,宾川州在东坡上,东倚大山,西临溪流,然去溪尚里许;其滨溪东岸者,曰大罗城。令行李先去,余草记西崖上。
wàng zhōu běi yǒu gāng zì dōng jiè tū ér xī, qí běi yòu yǒu gāng zì xī jiè tū ér dōng, jiāo cuò yú wù zhōng, wèi zhōu xià liú zhī yào, xī zhì shì shǐ qū zhé yíng zhī, shǐ dé jiàn qí xíng yān. yòu běi sān lǐ bàn, yú dōng tū zhī gāng, zé jiàn yǒu cūn dāng qí běi lù, shì míng hóng mào cūn. xī zì dōng nán yíng dōng tū zhī gāng, xī zhuǎn ér yíng yú cūn zhī qián, qí qián yòu kāi dà wù běi qù. réng xún xī shān běi xíng, wǔ lǐ, jiàn zhuǎn ér xī, yú shì qí fēn wéi èr: dōng běi suí liú zūn dà wù zhí qù zhě, yóu niú jǐng jiē tōng làng cāng wèi dào xī běi cóng xiǎo wù yú lǐng zhě, yóu jiāng guǒ wǎng jī zú dào. yú chū yóu shān gāng pù běi wàng, yǐ wéi dōng jiè dà shān zhī běi lǐng jí jī zú, ér chuān zhōng zhī shuǐ dāng xī zhuǎn chū lán cāng jiāng. zhì shì shǐ zhī bīn chuān zhī liú nǎi běi chū jīn shā jiāng, suǒ yún làng cāng wèi ér fēi lán cāng jiāng yě qí dōng jiè dà shān, nǎi zì liáng wáng chū běi zhuǎn, jiā bīn chuān zhī dōng ér běi dǐ jīn shā, fēi dà jí yě.
望州北有冈自东界突而西,其北又有冈自西界突而东,交错于坞中,为州下流之钥,溪至是始曲折潆之,始得见其形焉。又北三里半,逾东突之冈,则见有村当其北麓,是名红帽村。溪自东南潆东突之冈,西转而潆于村之前,其前又开大坞北去。仍循西山北行,五里,渐转而西,于是岐分为二:东北随流遵大坞直去者,由牛井街通浪沧卫道;西北从小坞逾岭者,由江果往鸡足道。余初由山冈铺北望,以为东界大山之北岭即鸡足,而川中之水当西转出澜沧江。至是始知宾川之流乃北出金沙江,所云浪沧卫而非澜沧江也;其东界大山,乃自梁王出北转,夹宾川之东而北抵金沙,非大脊也。
cóng xiǎo wù xī èr lǐ, yú xī jiè zhī jí, shǐ jiàn jī zú zài xī, qí gāo yǔ dōng jiè bìng, rán dōng jiè yóu píng gèn, yǔ léi yīng tóng héng qióng bàn bì yún. cóng jí shàng nán wàng, qí nán wǔ dé shān héng gèn tiān nán, jí qián ěr hǎi wèi suǒ wàng jiǔ dǐng xī gāo yōng zhī shān, qí shàng yǒu xuě chù yě, zhì shì yòu dōng xī héng zhì qí dōng yòu sǒng mù shān, suǒ wèi liáng wáng shān yě èr shān zhōng ào shāo dī, jí sōng zǐ shào dù jí ér běi chù yě. cóng lǐng xī xíng sān lǐ, shāo běi xià, yǒu xī zì xī ér dōng, zhù yú bīn chuān dà xī, jià liáng qí shàng, fù yǐ tíng, shì wèi jiāng guǒ cūn, zài xī běi àn, qí liú yǔ huǒ tóu jī děng. shí rì fǔ xià wǔ, qián xiàng dōng dòng shàng sān shí wǔ lǐ, zhōng wú tuō sù, suì zhǐ.
从小坞西二里,逾西界之脊,始见鸡足在西,其高与东界并,然东界尤屏亘,与雷应同横穹半壁云。从脊上南望,其南五德山横亘天南,即前洱海卫所望九鼎西高拥之山,其上有雪处也,至是又东西横峙;其东又耸幕山,所谓梁王山也;二山中坳稍低,即松子哨度脊而北处也。从岭西行三里,稍北下,有溪自西而东,注于宾川大溪,架梁其上,覆以亭,是为江果村,在溪北岸,其流与火头基等。时日甫下午,前向东洞尚三十五里,中无托宿,遂止。
èr shí èr rì mèi shuǎng, yóu jiāng guǒ cūn fàn, sù xī běi àn xī xíng. qí xī cóng xī xiá zhōng lái, nǎi chū yú jī shān nán zhī zhī wài, wǔ fú zhī běi zhě, ěr hǎi dōng shān zhī liú yě. sì lǐ, dēng lǐng ér běi, hán fēng cì gǔ, xìng xù rì jiāng shēng, wéi kǒng qí chí. pán lǐng ér běi yī lǐ bàn, jiàn lǐng běi yòu kāi dōng xī wù, yǒu shuǐ cóng qí zhōng zì xī ér dōng, zhù yú bīn chuān dà xī, jí cóng niú jǐng jiē chū zhě. cǐ wù míng niú jǐng, yǒu shàng xià zhū cūn, qí shuǐ zì jī zú xiá zhōng lái, suǒ wèi hé zi kǒng zhī xià liú yě. yú shì xī xiàng jiàn xià, yī lǐ bàn ér dǐ wù zhōng. yòu xī yī lǐ guò wù zhōng cūn hòu, zài fāng yuē" jīn niú yì jǐng", biāo shèng yě.
二十二日昧爽,由江果村饭,溯溪北岸西行。其溪从西峡中来,乃出于鸡山南支之外,五福之北者,洱海东山之流也。四里,登岭而北,寒风刺骨,幸旭日将升,惟恐其迟。盘岭而北一里半,见岭北又开东西坞,有水从其中自西而东,注于宾川大溪,即从牛井街出者。此坞名牛井,有上下诸村,其水自鸡足峡中来,所谓盒子孔之下流也。于是西向渐下,一里半而抵坞中。又西一里过坞中村后,在坊曰“金牛溢井”,标胜也。
tǔ rén zhǐ xī běi gāng tóu, yǒu jǐng zài shí xué jiān, yún shì xī nián niú cóng jǐng chū chù yě. yòu xī èr lǐ, fù yú gāng zhì xiá, gài qí shān jiē zì nán tū chū, bīn xī ér zhǐ, xī dōng liú yíng zhī, yī kāi ér wèi liàn dòng, zài kāi ér wèi niú jǐng, cǐ qí zhōng tū ér jiè zhī zhě.
土人指溪北冈头,有井在石穴间,云是昔年牛从井出处也。又西二里,复逾冈陟峡,盖其山皆自南突出,濒溪而止,溪东流潆之,一开而为炼洞,再开而为牛井,此其中突而界之者。
pán xiá ér shàng, yǐ lǐ xī běi, zài píng zài shàng, wǔ lǐ, yuè lǐng ér fù dé wù.
盘峡而上,迤逦西北,再平再上,五里,越岭而复得坞。
shāo xià yī lǐ bàn, yǒu fāng zài pō, yuē" guǎng diān liú fāng". yòu yī lǐ bàn, fù guò yī cūn hòu, cǐ yì liàn dòng zuì dōng nán cūn yě. yòu běi èr lǐ, yǒu cūn jiā dào, yǒu gōng guǎn zài cūn tóu dōng běi fǔ xī, shì wèi liàn dòng zhī zhōng cūn. qí běi èr lǐ, fù shàng lǐng. èr lǐ, yuè zhī ér běi, yǒu fāng yuē" liàn fǎ lóng tán", shǐ zhī qí dì yǒu zhé lóng, yǒu liàn shī, cǐ liàn dòng suǒ yóu míng yě.
稍下一里半,有坊在坡,曰“广甸流芳”。又一里半,复过一村后,此亦炼洞最东南村也。又北二里,有村夹道,有公馆在村头东北俯溪,是为炼洞之中村。其北二里,复上岭。二里,越之而北,有坊曰“炼法龙潭”,始知其地有蛰龙,有炼师,此炼洞所由名也。
yòu běi èr lǐ, cūn jù gāo xuán, zhōng yǒu shuǐ yī chí, chí xī yǒu tíng fù jǐng, jí suǒ wèi lóng tán yě. shēn sì wǔ zhàng, dà yì rú zhī, bù yì bù hé, qián bīn yú táng, tǔ rén huàn yú táng ér jí yú jǐng. cǐ jī shān wài hè yě, dēng shān zhě zhì shì, yǐ wéi rù shān zhī shǐ yān. qí cūn yǒu qīn yíng zhě, gǔ chuī tián jiē. yú bù gù ér guò, suì xī běi dēng lǐng.
又北二里,村聚高悬,中有水一池,池西有亭覆井,即所谓龙潭也。深四五丈,大亦如之,不溢不涸,前濒于塘,土人浣于塘而汲于井。此鸡山外壑也,登山者至是,以为入山之始焉。其村有亲迎者,鼓吹填街。余不顾而过,遂西北登岭。
wǔ lǐ, yǒu ān dāng lǐng, shì wèi chá ān. yòu xī běi shàng yī lǐ bàn, lù fēn wéi èr: yī yóu lǐng zhí xī, wèi hǎi dōng dào, yī xún xiá zhí běi, wèi jī shān dào. suì běi xún zhī. shāo xià sān lǐ ér wèn fàn, fā kuāng zhōng wú yǒu, gài wèi jū tíng suǒ liú yě. yòu běi xià yī lǐ, yǒu xī zì xī nán xiá zhōng chū, qí xiá huí hé shén yǎo shēn yuǎn, gài jī zú nán xiá zhī shān suǒ xiè yú bō yě. yǒu qiáo tíng kuà liǎng yá jiān. yuè qí xī, yòu běi shàng yú lǐng, yī lǐ, yǒu shào bīng shǒu lǐng jiān. yòu běi yī lǐ, zhōng hè shāo kāi, shì wèi niān huā sì, sì dōng běi xiàng. yú něi jī è shén, rù suǒ fàn yú sēng. suí sì běi xī zhuǎn, sān lǐ, yú gāng zhī jí, shì wèi jiàn fú tái. yóu cǐ xī běi xià yī lǐ, yòu shè yī běi xià zhī xiá, yòu xī yú yī běi xià zhī jí, shǐ jiàn jí xī yǒu wù běi zhuì, wù běi shǐ bī jī shān zhī lù. gài jī shān zì xī běi tū ér dōng nán, wù jiè qí zhōng, zhì cǐ wù zhuǎn dōng běi xiá, lù pán qí dōng nán zhī, nǎi gǔ zhī wǎn huì chù yě.
五里,有庵当岭,是为茶庵。又西北上一里半,路分为二:一由岭直西,为海东道,一循峡直北,为鸡山道。遂北循之。稍下三里而问饭,发筐中无有,盖为居停所留也。又北下一里,有溪自西南峡中出,其峡回合甚窅yǎo深远,盖鸡足南峡之山所泄余波也。有桥亭跨两崖间。越其西,又北上逾岭,一里,有哨兵守岭间。又北一里,中壑稍开,是为拈花寺,寺东北向。余馁lěi饥饿甚,入索饭于僧。随寺北西转,三里,逾冈之脊,是为见佛台。由此西北下一里,又涉一北下之峡,又西逾一北下之脊,始见脊西有坞北坠,坞北始逼鸡山之麓。盖鸡山自西北突而东南,坞界其中,至此坞转东北峡,路盘其东南支,乃谷之绾会处也。
xī yī lǐ, jiàn yǒu fāng dāng dào zuǒ, kuà nán shān cè, zhī qí nèi yǒu ào yì. xùn zhī mù zhě, yuē:" qí shàng yǒu bái shí yá, xū dōng nán yú pō yī lǐ nǎi dé." yú nǎi lìng xíng lǐ cóng dà dào xiān xiàng jī shān, dú fǎn bù xún zhī. qū zhé dōng nán shàng, guǒ yī lǐ, dé wēi yá yú sōng qìng zhī jiān. yá jiān yǒu dòng, dòng qián yǒu fú zì, mén běi xiàng, yào bù dé rù. nǎi cóng qí xī yú zhì zǔ sè jìng zhī jí yǐ rù, biàn yóu dòng gé zhōng. yòu pān qí xī yá tàn gé wài zhī dòng, jiàn qí qián kě yǐ tòu zhí mù ér chū, nǎi cóng zhī xià, yī lǐ réng zhì dà lù. yòu xī běi èr lǐ, xià zhì wù zhōng, dù xī, shì wèi xǐ xīn qiáo, jī shān nán xiá zhī shuǐ, xī zì táo huā qìng nán zì hé zi kǒng chū zhě, jiē yóu cǐ ér dōng chū xiá, dōng nán yóu liàn dòng niú jǐng ér hé yú bīn chuān zhě yě. xī běi jī shān zhī lù, yǒu cūn pō shèng, běi yǐ yú shān, shì wèi shā zhǐ cūn, cǐ jī shān zhī nán lù yě. yú shì shǐ pò jī shān, yǒu shàng wú xià yǐ.
西一里,见有坊当道左,跨南山侧,知其内有奥异。讯之牧者,曰:“其上有白石崖,须东南逾坡一里乃得。”余乃令行李从大道先向鸡山,独返步寻之。曲折东南上,果一里,得危崖于松箐之间。崖间有洞,洞前有佛字,门北向,钥不得入。乃从其西逾窒阻塞径之棘以入,遍游洞阁中。又攀其西崖探阁外之洞,见其前可以透植木而出,乃从之下,一里仍至大路。又西北二里,下至坞中,渡溪,是为洗心桥,鸡山南峡之水,西自桃花箐、南自盒子孔出者,皆由此而东出峡,东南由炼洞、牛井而合于宾川者也。溪北鸡山之麓,有村颇盛,北椅于山,是为沙址村,此鸡山之南麓也。于是始迫鸡山,有上无下矣。
cóng cūn hòu xī xún shān lù, zhuǎn ér běi rù xiá zhōng, yuán zhōng tiáo ér shàng, yī lǐ, dà fāng kuà lù, wèi líng shān yī huì fāng, nǎi àn jūn sòng suǒ jiàn zhě. yú shì gāng liǎng páng jiē jiàn shuǐ lěng lěng, qiáo sōng luò luò. běi shàng pán gāng èr lǐ, yǒu qí, dōng běi zhě suí xiá, xī běi zhě yú lǐng yú lǐng zhě, xī xiá shàng èr lǐ yǒu pù bù, suí xiá zhě, dōng xiá shàng èr lǐ yǒu lóng tán pù zhī běi jí wéi dà jué, tán zhī běi jí wéi xī tán. yú xiān jiē bù zhī zhī, jiàn dōng xiá yǒu lóng tán fāng, suì cóng zhī. pán dèng shù shí zhé ér shàng, jué shēn yǎo xiǎn jùn, rán bú jiàn suǒ wèi lóng tán yě. yú yī bǎn qiáo, jiàn wù běi yǒu sì, xún zhī, zhī qí nèi wèi xī tán, qián jí lóng tán, jīn wèi hè yǐ. shí yú qī xíng lǐ wǎng dà jué, suì xī sān lǐ, guò xī zhú lóng huá ér rù sù yú dà jué.
从村后西循山麓,转而北入峡中,缘中条而上,一里,大坊跨路,为灵山一会坊,乃按君宋所建者。于是冈两旁皆涧水冷冷,乔松落落。北上盘冈二里,有岐,东北者随峡,西北者逾岭;逾岭者,西峡上二里有瀑布,随峡者,东峡上二里有龙潭;瀑之北即为大觉,潭之北即为悉檀。余先皆不知之,见东峡有龙潭坊,遂从之。盘磴数十折而上,觉深窅险峻,然不见所谓龙潭也。逾一板桥,见坞北有寺,询之,知其内为悉檀,前即龙潭,今为壑矣。时余期行李往大觉,遂西三里,过西竺、龙华而入宿于大觉。
èr shí sān rì fàn yú dà jué, jí dōng guò xī tán. xī tán wèi jī shān zuì dōng cóng lín, hòu yǐ jiǔ zhòng yá, qián lín hēi lóng tán, ér qián zé huí lóng liǎng céng huán zhī. xiān shì shěng zhōng zhū jūn huò chēng xī tán, huò chēng xuě tán, zhì shì ér hòu zhī qí jiē fēi yě. hóng biàn ān rén èr shī yíng fàn yú fāng zhàng, jí qǐng yí guǎn. yú yǐ dà jué biàn zhōu yǐ zú jí qī wù xiāng yuē jiàn miàn, yú shì yù shǎo xū zhī děng dài. nǎi hái guò dà jué, xī shàng yī lǐ, rù jì guāng sì. zhù chí zhě liú diǎn. cǐ zhōng zhū dà shā, wéi cǐ qī fó diàn zuǒ yòu liǎng páng jù pì chán táng fāng zhàng, yǔ dà jué xī tán bìng lì. yòu shāo xī bàn lǐ, wèi shuǐ yuè jī xíng èr ān, jiē qí shī yòng zhōu suǒ yí yě, yì pō yōu zhěng.
二十三日饭于大觉,即东过悉檀。悉檀为鸡山最东丛林,后倚九重崖,前临黑龙潭,而前则回龙两层环之。先是省中诸君或称息潭,或称雪潭,至是而后知其皆非也。弘辨、安仁二师迎饭于方丈,即请移馆。余以大觉遍周以足疾期晤相约见面,于是欲少须之等待。乃还过大觉,西上一里,入寂光寺。住持者留点。此中诸大刹,惟此七佛殿左右两旁俱辟禅堂方丈,与大觉、悉檀并丽。又稍西半里,为水月、积行二庵,皆其师用周所遗也,亦颇幽整。
èr shí sì rì rù wù biàn zhōu, fāng liú kuǎn ér hóng biàn ān rén lái gù, jí kěn yí yù. suì tóng guò qí sì, yǐ jìng wén gǔ xuán zhī sì zhōng gǔ méi jiān ér rù. wèn xiān tuó chún bái hé zài, zé fāng jiān jiàn tǎ jī zài qí shàng yě. xiān shì yú zài táng dà lái chù yù èr sēng, jí yīn rán yǐ yì mái zàng gǔ shì xiāng dìng. jí rù shān, jiàn liǎng shān pái tà mén, dōng wèi shuǐ kǒu, ér dú wú yī tǎ, wèi shān zhōng qiàn bù zú shì. zhì shì zhī xiān tuó dū tǎ gōng, ér wèi zhī jiàn yú hé suǒ. hóng biàn zhǐ qí chù, zhèng zài huí lóng huán gù jiān, yǔ yú yì hé. fàn hòu, suì dōng nán èr lǐ, dēng tǎ jī, wù xiān tuó.
二十四日入晤遍周,方留款而弘辨、安仁来顾,即恳移寓。遂同过其寺,以静闻骨悬之寺中古梅间而入。问仙陀、纯白何在,则方监建塔基在其上也。先是余在唐大来处遇二僧,即殷然以瘗yì埋葬骨事相订。及入山,见两山排闼tà门,东为水口,而独无一塔,为山中欠不足事。至是知仙陀督塔工,而未知建于何所。弘辨指其处,正在回龙环顾间,与余意合。饭后,遂东南二里,登塔基,晤仙陀。
èr shí wǔ rì zì xī tán běi shàng, jīng wú xī wú wǒ èr ān.
二十五日自悉檀北上,经无息、无我二庵。
yī lǐ, guò dà chéng ān, yǒu xiǎo shuǐ èr pài, yī zì huàn zhù dōng, yī zì lán tuó dōng, jù nán xiàng ér huì yú cǐ, wèi xī tán xī pài zhě yě. cóng èr shuǐ zhī zhōng jué pō shàng, èr lǐ yú, dōng wèi huàn zhù, jīn wèi fú níng sì, xī gāng wèi lán tuó. huàn zhù dōng shuǐ, jí yě yú shī jìng shì dōng xiá suǒ xià, yǔ jiǔ zhòng yá wèi jiè zhě huàn zhù xī shuǐ, jí yǔ gěn yī lán tuó sì jiā wù zhī shuǐ, shàng zì shēn yě jìng shì, fā yuán yú niàn fó táng, ér wèi shī zi lín zhōng xiá zhī shuǐ yě.
一里,过大乘庵,有小水二派,一自幻住东,一自兰陀东,俱南向而会于此,为悉檀西派者也。从二水之中蹶坡上,二里余,东为幻住,今为福宁寺,西冈为兰陀。幻住东水,即野愚师静室东峡所下,与九重崖为界者;幻住西水,即与艮一兰陀寺夹坞之水,上自莘野静室,发源于念佛堂,而为狮子林中峡之水也。
xún dōng gāng huàn zhù páng, běi xiàng yī lǐ ér dé yī jìng shì, jí tiān xiāng zhě.
循东冈幻住旁,北向一里而得一静室,即天香者。
shí sì zhōng wú rén, rén xùn shēn yě lú, xiǎo shā mí zhǐ zài pán yá yǎo ǎi yáo yuǎn bù kě jiàn de shān wù jiān, dāng wēi yá zhī xī. nǎi cóng qí hòu niè yá shàng, chuān lín zhuǎn dèng, jù zài shēn cuì zhōng, gài qí dì wú qiáo sōng, wéi zá mù bīn fēn, ér dié lù qí jiān, yòu yī jǐng yǐ. shù shí qū, jǐ yī lǐ, dōng niè gāng, jí yě yú lú xī yuán yá dù xiá, jí shēn yě lú dào.
时寺中无人,人讯莘野庐,小沙弥指在盘崖杳蔼遥远不可见的山雾间,当危崖之西。乃从其后蹑崖上,穿林转磴,俱在深翠中,盖其地无乔松,惟杂木缤纷,而叠路其间,又一景矣。数十曲,几一里,东蹑冈,即野愚庐;西缘崖度峡,即莘野庐道。
yú shì xī xiàng bàng yá, héng zhì bàn lǐ, yǒu yī jìng shì gāo xuán xiá zhōng, hù jiōng mén hù guān bì mò rù, shì wèi xī tán sì kù tóu suǒ jié. yóu qí qián xī xià lán tuó sì, niè qí hòu ér shàng, yòu bàn lǐ ér dé shēn yě jìng shì. shí zhī shēn yě zài mù ní shān, ér qí fù shěn wēng zài shì, jí zhì ér qí mén yòu jiōng, zhī wēng bié yǒu suǒ guò, mò kě wèn. suì cóng qí zuǒ shàng, yòu dé yī jìng shì. zhǔ sēng yì chū, yǒu tú zài, xún zhī, zé qí shī wèi lán zōng yě. yòu wèn:" shěn wēng hé zài?" yuē:" zài yī shì." wèn:" shì hé jiōng?" yuē:" ǒu chū, dāng yì bù yuǎn." yú yù hái, yǐ shěng zhōng suǒ jì shū bì zhī. qí tú yuē:" kǒng zài xià wú mì chù, bù ruò liú cǐ dài zhì yě." cóng zhī. yòu cóng zuǒ xiá guò zhū lián cuì bì, niè tái rù yī shì, zé yǐng kōng suǒ qī yě. yǐng kōng bù zài. nǎi cóng qí zuǒ héng zhuǎn ér dōng, yī lǐ, rù yě yú jìng shì, suǒ wèi dà jìng shì yě. yǒu táng sān yíng héng qí qián, xià lín jué bì. qí táng chuāng líng shū lǎng, rú fú zuò yún duān, kě chēng yōu shuǎng. shì zhōng zhū lǎo sù jù zài. yě yú chū yíng. yú rù xún, zé lán zōng yǐng kōng jí luó hàn bì huì xīn zhū jìng lǚ yě.
于是西向傍崖,横陟半里,有一静室高悬峡中,户扃门户关闭莫入,是为悉檀寺库头所结。由其前西下兰陀寺,蹑其后而上,又半里而得莘野静室。时知莘野在牟尼山,而其父沈翁在室,及至而其门又扃,知翁别有所过,莫可问。遂从其左上,又得一静室。主僧亦出,有徒在,询之,则其师为兰宗也。又问:“沈翁何在?”曰:“在伊室。”问:“室何扃?”曰:“偶出,当亦不远。”余欲还,以省中所寄书畀之。其徒曰:“恐再下无觅处,不若留此代致也。”从之。又从左峡过珠帘翠壁,蹑台入一室,则影空所栖也。影空不在。乃从其左横转而东,一里,入野愚静室,所谓大静室也。有堂三楹横其前,下临绝壁。其堂窗棂疏朗,如浮坐云端,可称幽爽。室中诸老宿具在。野愚出迎。余入询,则兰宗、影空及罗汉壁慧心诸静侣也。
shì rì yě yú shè gōng zhāo zhū jìng lǚ, suì liú yú fàn.
是日野愚设供招诸静侣,遂留余饭。
fàn hòu, jiàn yú xié shū qiè, yīn qǔ qiè zhōng shū gè chuán guān zhī. lán zōng dú jīn jīn bù zhì, gài zēng yún yóu guò wú dì, ér qián xīn wén jiào zhě.
饭后,见余携书箧,因取箧中书各传观之。兰宗独津津不置,盖曾云游过吾地,而潜心文教者。
jì nǎi qǔ dào yóu lín zhōng xī xiàng luó hàn bì, cóng niàn fó táng xià guò, lín yì bù zhī, jìng píng xíng ér xī. gòng yī lǐ bàn, yǒu kān zài pán shí shàng, rù wèn dào. cóng qí xī nán bàn lǐ, yú yī tū zuǐ, jí suǒ wèi wàng tái yě, cǐ zhī xià zhuì, jí jié wèi dà jué sì zhě. wàng tái zhī xī, shān shì nèi xùn, xià wéi chéng xiá, ér zhān tán tán xiāng lín zhī jìng shì yǐ zhī.
既乃取道由林中西向罗汉壁,从念佛堂下过,林翳不知,竟平行而西。共一里半,有龛在磐石上,入问道。从其西南半里,逾一突嘴,即所谓望台也,此支下坠,即结为大觉寺者。望台之西,山势内逊,下围成峡,而旃zhàn檀檀香林之静室倚之。
xiá xī yòu yǒu mài yī zhī, zì shān jiān qián tuō ér xià, shì wèi zhān tán lǐng, jí xī yǔ luó hàn bì fēn jiè zhě. shì mài xià zhuì, jí wéi zhōng zhī, ér jì guāng shǒu chuán sì yǐ zhī, qián dù xī yīn xuān, dōng zhuǎn ér jǐn yú dà shì gé zhě yě. yóu wàng tái píng xíng ér xī, yòu èr lǐ bàn ér guò cǐ lǐng. lǐng zhī xī, shí yá jiàn chū, gāo yōng yú hòu. nǎi zhé ér běi shàng bàn lǐ, dé bì yún sì. sì nǎi běi jīng shī zhū tú suǒ jiàn, xiāng huǒ zá tà, yǐ mù shī ér lái zhě zhòng yě. shī suǒ qī zhēn wǔ gé, shàng zài hòu yá xuán qiàn chù. nǎi cóng sì hòu qǔ dào, wǎn zhuǎn shàng zhī. bàn lǐ, rù gé, cān kòu nán nǚ mǎn gé zhōng, ér bú jiàn shī. yú jiàn gé dōng yǒu tái pō yōu, dú tàn zhī. yī lǎo sēng fāng zhuó zú qí shàng, yú xīn zhī wèi shī yě, gǒng ér dài zhī. shī jí yuè ér qǐ, bǎ bì hū:" tóng shēng xiāng yìng, tóng qì xiāng qiú." qiě quán jiě xiáng xì jiě shì zhī.
峡西又有脉一支,自山尖前拖而下,是为旃檀岭,即西与罗汉壁分界者。是脉下坠,即为中支,而寂光、首传寺倚之,前度息阴轩,东转而尽于大士阁者也。由望台平行而西,又二里半而过此岭。岭之西,石崖渐出,高拥于后。乃折而北上半里,得碧云寺。寺乃北京师诸徒所建,香火杂沓,以慕师而来者众也。师所栖真武阁,尚在后崖悬嵌处。乃从寺后取道,宛转上之。半里,入阁,参叩男女满阁中,而不见师。余见阁东有台颇幽,独探之。一老僧方濯足其上,余心知为师也,拱而待之。师即跃而起,把臂呼:“同声相应,同气相求。”且诠解详细解释之。
shǒu chí èr wà wèi chuān, qiě zhǐ qí xiōng yuē:" yú wèi cǐ zhōng máng shén, wà gòu èr shí nián wèi dí." fāng chí wà shì yú, ér nán fù wén shēng yǒng zhì, mó bài jǔ shǒu jiā é, cháng guì ér bài bù xiū, tái xiǎo mò róng, zé fēn fān dié huàn.
手持二袜未穿,且指其胸曰:“余为此中忙甚,袜垢二十年未涤。”方持袜示余,而男妇闻声涌至,膜拜举手加额,长跪而拜不休,台小莫容,则分番迭换。
shī yǔ yǔ, yán rén rén shū, jí niàn fó xiū guǒ, wěi wěi bù jié. shí yǐ dào yuǎn, yú xiān cí chū. jiàn yá hòu yǒu lù kě niè, fù pān yuán qí shàng. zhuǎn ér dōng, dé yī xiá shàng yuán, yǒu kān kě zuò, tī xiǎn dēng zhī.
师与语,言人人殊,及念佛修果,娓娓不竭。时以道远,余先辞出。见崖后有路可蹑,复攀援其上。转而东,得一峡上缘,有龛可坐,梯险登之。
fù xià bì yún ān. shì huì xīn zài, yǐ fǎn xī tán lù yáo, liú yú sù. zhǔ sì zhě yǐ wú bèi nàn zhī, gài qí dì gāo hán yě. yú nǎi jí xià. nán xiàng èr lǐ, guò bái yún sì, yǐ mù sè yù hé. cóng qí běi bàng zhōng zhī yè xíng, lù jiàn píng ér kuò. èr lǐ, guò shǒu chuán sì, àn zhōng bù néng wù kàn sè. yòu dōng nán yī lǐ yú, guò jì guāng. yī lǐ, guò dà jué. yòu dōng yī lǐ guò xī zhú, yǔ dà dào bié, xíng sōng lín jiān, máng bù kě jiàn.
复下碧云庵。适慧心在,以返悉檀路遥,留余宿。主寺者以无被难之,盖其地高寒也。余乃亟下。南向二里,过白云寺,已暮色欲合。从其北傍中支腋行,路渐平而阔。二里,过首传寺,暗中不能物看色。又东南一里余,过寂光。一里,过大觉。又东一里过西竺,与大道别,行松林间,茫不可见。
yòu èr lǐ guò xī tán qián, jǐ cóng lóng tán wài xià, huí jiàn dēng yǐng, nǎi zhuǎn mì. dǐ qí mén, zé qián shí fāng táng yǐ zǎo bì bù kěn qǐ, kòu zuǒ cè mén, nǎi dé rù sù yān.
又二里过悉檀前,几从龙潭外下,回见灯影,乃转觅。抵其门,则前十方堂已早闭不肯启,叩左侧门,乃得入宿焉。
èr shí liù rì chén qǐ fàn. hóng biàn yán:" jīn rì shù tǎ xīn, wèi jí rì, kě tóng wǎng yī kàn. xìng dìng dì yī chù, jí kě wèi jìng wén shī rù tǎ." yú xǐ shén. hóng biàn yǐn lù qián, yóu lóng tán dōng èr lǐ, guò lóng shā nèi zhī. qí yè jiān yī xué, zài tǎ jī běi bàn lǐ, qí mài zì tǎ jī fēn pài chù zhōng xuán ér xià. xiān yǒu sān tǎ, jiē běn wú gāo dì yě. zuì nán yī tǎ, jí xiān tuó chún bái zhī shī. shī běn sōng míng jí, xiān tuó chún bái xiàng yì zhōng biǎo, jiē shī zhī shēng, hòu suí pī tì, yòu wèi shī dì.
二十六日晨起饭。弘辨言:“今日竖塔心,为吉日,可同往一看。幸定地一处,即可为静闻师入塔。”余喜甚。弘辨引路前,由龙潭东二里,过龙砂内支。其腋间一穴,在塔基北半里,其脉自塔基分派处中悬而下。先有三塔,皆本无高弟也。最南一塔,即仙陀、纯白之师。师本嵩明籍,仙陀、纯白向亦中表,皆师之甥,后随披薙tì,又为师弟。
shī guī xī fāng, zài běn wú zhī qián, běn gōng wèi zé dì yú cǐ, ér yòu zì wèi zhī jì.
师归西方,在本无之前,本公为择地于此,而又自为之记。
yú wèi biàn gōng, qǐ qí nán wèi jìng wén xué. biàn gōng qǐng guǎng zé zhī. yòu yǒu běn gōng tǎ zài lǐng běi, yì wéi suǒ mìng. yú yǐ qí xué jìn xiān tuó zhī shī wèi biàn, yì suì dìng. jìng wén shì rì rù biǎn mái zàng.
余谓辨公,乞其南为静闻穴。辨公请广择之。又有本公塔在岭北,亦惟所命。余以其穴近仙陀之师为便,议遂定。静闻是日入窆biǎn埋葬。