chū shí rì zǎo hán shén. chū běi mén, bàn lǐ, jīng nán mén, zhuǎn ér xī nán shàng pō. yī lǐ, yǒu qiáo kuà xī shàng, yuē nán mén qiáo.
初十日早寒甚。出北門，半里，經南門，轉而西南上坡。一里，有橋跨溪上，曰南門橋。

zhì yuē chéng ēn. guò qiáo, nán shàng pō, yī lǐ, dēng pō, yǐ xī shān nán xíng. sān lǐ, qí wù zì nán lái, yǒu tǎ zài wù dōng běi shān shàng, nǎi yán xī shān nán xià, bàn lǐ, dǐ wù dǐ. yòu bàn lǐ, jiàn yǒu shuǐ guàn wù zhōng, shí liáng kuà qí shàng, shì míng tǔ qiáo. jí yáo ān shuǐ cóng xī nán xiá zhōng lái, xiàng dōng běi xiá qù, qiáo běi wèi dà yáo, qiáo nán wèi dìng yuǎn, gài yǐ shì shuǐ wèi jiè yě.
《志》曰承恩。過橋，南上坡，一里，登坡，倚西山南行。三里，其塢自南來，有塔在塢東北山上，乃沿西山南下，半里，抵塢底。又半里，見有水貫塢中，石樑跨其上，是名土橋。即姚安水從西南峽中來，向東北峽去，橋北為大姚，橋南為定遠，蓋以是水為界也。

cóng qiáo nán shàng pō, yǒu cūn wèi dìng yuǎn tún. rù xiá jiàn shàng, yī lǐ dōng zhuǎn, bàn lǐ shàng pō, bàn lǐ, yóu pō nán zhuǎn, yī lǐ, shì wèi lài shān shào. yú shì nán xià, yī lǐ, dǐ dōng nán pō tóu. yǒu qí, nán xíng zhě wèi yáo ān fǔ lù, yǒu hǎi zǐ zài qí dōng dōng xíng zhě wèi chì cǎo fēng lù.
從橋南上坡，有村為定遠屯。入峽漸上，一里東轉，半里上坡，半里，由坡南轉，一里，是為賴山哨。於是南下，一里，抵東南坡頭。有岐，南行者為姚安府路，有海子在其東；東行者為赤草峰路。

yú pō dōng xià yī lǐ, wèi chì cǎo fēng běi cūn.
逾坡東下一里，為赤草峰北村。

yóu cūn zhuǎn nán, sù xī xíng yī lǐ, dù qiáo ér nán, bàn lǐ, suí chì cǎo fēng jiē zǐ nán xíng. yī lǐ, nǎi dōng shàng shān. yī lǐ bàn, yú lǐng dōng nán xià, qí dōng yòu yǒu wù zì xī ér běi, shén yáo.
由村轉南，溯溪行一里，度橋而南，半里，隨赤草峰街子南行。一里，乃東上山。一里半，逾嶺東南下，其東又有塢自西而北，甚遙。

xià pō bàn lǐ, yóu xī shān dōng lù nán xíng. èr lǐ, cūn luò bàng xī zuǒ yòu, jiē wèi gē lǎo cūn.
下坡半里，由西山東麓南行。二里，村落傍溪左右，皆為仡老村。

cǐ dìng yuǎn suǒ shǔ. yòu dōng yī lǐ bàn, shǐ bàng xī shuǐ àn nán xíng. bàn lǐ, dōng dù xiǎo qiáo, suì yóu dōng lù nán xíng. èr lǐ zhì lù jiā cūn hòu, suì dōng shàng shān. shān bàn yǒu qí, lù cóng qí rù xiá, bàn lǐ, dù xī dōng běi shàng. yī lǐ, zhì miào fēng shān dé yún sì. sì mén xī xiàng, nán wàng yān luó, hòu yǒu mèng ān tíng. hòu wǔ lǐ, bì fēng ān.
此定遠所屬。又東一里半，始傍西水岸南行。半里，東度小橋，遂由東麓南行。二里至鹿家村後，遂東上山。山半有岐，路從歧入峽，半里，渡溪東北上。一里，至妙峰山德雲寺。寺門西向，南望煙蘿，後有夢庵亭。後五里，碧峰庵。

shí yī rì dài shī wèi guī, kàn cáng. zōng fǎng huì dà shī xī fāng hé lùn.
十一日待師未歸，看《藏》。宗昘慧大師《西方合論》。

shí èr rì fàn, réng xī xià shān. èr lǐ, nán xíng. èr lǐ, suí wù xī zhuǎn. èr lǐ, yǒu qiáo kuà xī shàng, yuē liáng qiáo. dù qí běi, jí gē lǎo cūn jǐn chù yě, qí shuǐ zì nán lái rù, lù cóng cūn xī shàng lǐng. yī lǐ bàn, yú ào xī, xíng lǐng shàng.
十二日飯，仍西下山。二里，南行。二里，隨塢西轉。二里，有橋跨溪上，曰梁橋。度其北，即仡老村盡處也，其水自南來入，路從村西上嶺。一里半，逾坳西，行嶺上。

bàn lǐ, yǒu qí cóng xī nán xià, wù cóng pō xià zhí xī. bàn lǐ, nǎi gǎi cóng qí xī nán xíng.
半里，有岐從西南下，誤從坡下直西。半里，乃改從岐西南行。

bàn lǐ, jiàn xià zhuǎn nán, yòu yī lǐ, nǎi nán xià, bàn lǐ, dǐ xiá zhōng. suí xiá nán qù bàn lǐ, yǒu dà lù suí dōng xiá lái, xiǎo shuǐ suí zhī. xī bàn lǐ, rù nán xiá. yī lǐ, yǒu chí zài xiá zhōng. yòu yī lǐ bàn, xiá fēn liǎng qí, cóng xī nán zhě, yǐ dōng lǐng píng shàng. yī lǐ, nán yú ào. yóu ào zhuǎn ér xī, shǐ jiàn xī wù dà kāi, xī nán yǒu hǎi zǐ pō dà, qí nán yǒu tǎ yǐ xī shān xià. shì jí suǒ wèi bái tǎ yě. nǎi xī nán xià pō, èr lǐ, yǒu cūn zài pō xià, yuē pò sì tún. yú shì cóng qí zhí xī xiǎo lù, yī lǐ, dù xī. shāo xī nán bàn lǐ, yǒu yī tún dāng xī zhōng, shān rào qí běi, qí qián yǒu zhǐ shuǐ. yóu qí xī pō shàng nán xíng yī lǐ, shì wèi hǎi zǐ běi dī. yóu dī xī xiǎo lù xíng bàn lǐ, dǐ xī pō xià, shì wèi hǎi kǒu cūn. zhuǎn nán, suí xī shān dōng lù xíng, míng xī yí cūn hǎi zǐ. sān lǐ, hǎi zǐ xī nán jǐn, yǒu lù zhí dǐ dà shān xià, bàn lǐ, wèi gāo tǔ guān jiā. yóu qí xī nán rù xiá zhōng, shàng pō yī lǐ bàn, yǒu shén miào dāng pō xiá jiān.
半里，漸下轉南，又一里，乃南下，半里，抵峽中。隨峽南去半里，有大路隨東峽來，小水隨之。西半里，入南峽。一里，有池在峽中。又一里半，峽分兩岐，從西南者，倚東嶺平上。一里，南逾坳。由坳轉而西，始見西塢大開，西南有海子頗大，其南有塔倚西山下。是即所謂白塔也。乃西南下坡，二里，有村在坡下，曰破寺屯。於是從岐直西小路，一里，渡溪。稍西南半里，有一屯當溪中，山繞其北，其前有止水。由其西坡上南行一里，是為海子北堤。由堤西小路行半里，抵西坡下，是為海口村。轉南，隨西山東麓行，名息夷村海子。三里，海子西南盡，有路直抵大山下，半里，為高土官家。由其西南入峽中，上坡一里半，有神廟當坡峽間。

yòu shàng bàn lǐ, huó fó sì lín qí hòu. qí xī dà shān míng lóng fèng shān, yòu míng guǎng mù shān.
又上半里，活佛寺臨其後。其西大山名龍鳳山，又名廣木山。

sì hào lóng huá, sēng hào jì kōng. shì rì xià wǔ, jì kōng liú zhǐ hòu xuān dōng xiāng. qí hòu yǒu shēn xiá xià xuán, xiá wài jí wēi fēng gāo zhì, tíng zhōng yào lán huā qì shén yōu. qiáng wài gǔ méi yī zhū, huā shén shèng, xià lín shēn qìng, wài yìng zhòng luán. shì yè xiān dìng yuē dìng jì kōng, míng chén yù zǎo xíng, qiú wèi zǎo shàn.
寺號龍華，僧號寂空。是日下午，寂空留止後軒東廂。其後有深峽下懸，峽外即危峰高峙，庭中藥欄花砌甚幽。牆外古梅一株，花甚盛，下臨深箐，外映重巒。是夜先訂約訂寂空，明晨欲早行，求為早膳。

bái tǎ shàng zài sì dōng nán hòu zhī gāng shàng. gāng dōng yǒu bái tǎ hǎi zǐ, qí nán xī shān xià, yòu yǒu yáng piàn hǎi zǐ, qí dōng yòu yǒu zi jiū hǎi zǐ, fǔ chéng nán yòu yǒu dà bà shuāng hǎi zǐ, yǔ xī yí cūn gòng wǔ hǎi zǐ.
白塔尚在寺東南後支岡上。岡東有白塔海子，其南西山下，又有陽片海子，其東又有子鳩海子，府城南又有大壩雙海子，與息夷村共五海子。

shí sān rì mèi shuǎng qǐ, fàn yǐ jiǔ dài, suì fàn ér xià shān. èr lǐ, réng chū tǔ guān jiā hòu, suì zhuǎn nán xíng. yī lǐ, guò gé xiāng qiáo, yǒu xiǎo shuǐ zì huó fó sì hòu xiá zhōng lái zhě, cǐ xiá zhèng yǔ bái tǎ zhī gāng, zhōng gé ér duì zhì.
十三日昧爽起，飯已久待，遂飯而下山。二里，仍出土官家後，遂轉南行。一里，過格香橋，有小水自活佛寺後峽中來者，此峽正與白塔之岡，中格而對峙。

yòu nán èr lǐ, yǒu fēng zì xī jiè dōng tū ér chū, lù pán qí dōng chuí, zé yòu yī hǎi zǐ huì qí dōng nán. cóng hǎi zǐ běi dī dōng xiàng xíng, bàn lǐ, suí dī nán zhuǎn, yī lǐ bàn, dǐ hǎi zǐ dōng nán jǐn chù, suì dōng nán xíng. sì lǐ, yǒu gāng zì xī ér dōng tū, shì wèi lóng gāng wèi, pán gāng dōng jiē dà jù. bàn lǐ, guò jù dōng xíng. yī lǐ, fù nán. èr lǐ, qǔ dù gān dǐ.
又南二里，有風自西界東突而出，路盤其東垂，則又一海子匯其東南。從海子北堤東向行，半里，隨堤南轉，一里半，抵海子東南盡處，遂東南行。四里，有岡自西而東突，是為龍岡衛，盤岡東皆大聚。半里，過聚東行。一里，復南。二里，曲度乾底。

fù nán èr lǐ, zé xī shān yī fēng, fù tū qí nán, suì jiàn dǐ dōng shān, zé nán běi chéng liǎng jiè yān. yòu nán wǔ lǐ ér rù yáo ān fǔ běi mén, xiē qīng lián ān.
復南二里，則西山一峰，復突其南，遂漸抵東山，則南北成兩界焉。又南五里而入姚安府北門，歇青蓮庵。

qīng lián bēi jì yuē: dōng yān luó, xī jīn xiù, nán qīng líng, běi qǔ zhé.
青蓮碑記曰：「東煙蘿，西金秀，南青蛉，北曲折。」

yáo ān fǔ nán suí xiá shàng yī bǎi sì shí lǐ, zhèn nán zhōu dōng yú dà shān yī bǎi sì shí lǐ, dìng yuǎn xiàn xī yú xiǎo pō yī bǎi èr shí lǐ, běi suí dà wù xià yī bǎi èr shí lǐ, bái yán jǐng.
姚安府南隨峽上一百四十里，鎮南州；東逾大山一百四十里，定遠縣；西逾小坡一百二十里，北隨大塢下一百二十里，白鹽井。

yáo ān dōng xī liǎng jiè, jiē dà shān jiā bào, jùn chéng dāng qí nán, xī jiè zuì pì, zhí běi èr shí wǔ lǐ, liǎng jiè yǐ jiàn ér shù, gè yǒu zhī zhōng cuò rú mén hù yān. zhōng yǒu xiǎo shuǐ, xī zì zhèn nán zhōu jiè běi lái, zhì jùn běi lǚ yàn wèi hú, xià liú rào běi xiá zhī mén ér chū, suǒ wèi qīng líng chuān yě.
姚安東西兩界，皆大山夾抱，郡城當其南，西界最辟，直北二十五里，兩界以漸而束，各有支中錯如門戶焉。中有小水，西自鎮南州界北來，至郡北屢堰為湖，下流繞北峽之門而出，所謂青蛉川也。

shí sì rì fàn yú qīng lián. rì sè yǐ gāo, xún chéng nán yī lǐ bàn, wèi guān yīn sì. zhuǎn běi guò xī mén, gòng yī lǐ, dǐ jiù xī mén. èr lǐ bàn, dǐ xī lù, shì wèi gǔ sì shān, yǐ yǒu gǔ sì zài shān zhī dōng bàn yě, jí zhì suǒ chēng xiáng guī sì yě.
十四日飯於青蓮。日色已高，循城南一里半，為觀音寺。轉北過西門，共一里，抵舊西門。二里半，抵西麓，是為古寺山，以有古寺在山之東半也，即《志》所稱祥龜寺也。

èr lǐ, yú dǐng xià, qí xī huán wù běi kǒu, zé yáng piàn hú zài yān. xī xià yī lǐ bàn, xíng wù zhōng. yī lǐ bàn, yǒu fāng dāng wù zhōng, yuē yáng piàn tún. xī guò bàn lǐ, zhuǎn nán bàn lǐ, yòu xī nán bàn lǐ, dǐ xiǎo shān zhī lù. cóng qí nán wù xī rù yī lǐ bàn, yòu xī shàng yī lǐ bàn, yǒu qí yān: xī běi zhě, rù shān qiáo mù zhě suǒ jīng xī nán pán lǐng zhě, dà dào yě. pán lǐng shàng yī lǐ bàn, yú qí dǐng, shì wèi dāng bō yuàn, ér shí wú sì yǔ, nǎi nán lái zhī jí, běi dù ér dōng, wèi gǔ fó sì dà shān jí dà yáo xī jiè zhū shān yě. yú shì xī nán xià èr lǐ, yǒu xiǎo shuǐ nán liú, suí zhī nán rù qìng. yòu dōng yī lǐ bàn, zhuǎn ér xī yī lǐ bàn, xiá shǐ kāi. shāo běi pán ào yī lǐ, fù xī nán xià pō.
二里，逾頂下，其西環塢北口，則羊片湖在焉。西下一里半，行塢中。一里半，有坊當塢中，曰羊片屯。西過半里，轉南半里，又西南半里，抵小山之麓。從其南塢西入一里半，又西上一里半，有岐焉：西北者，入山樵牧者所經；西南盤嶺者，大道也。盤嶺上一里半，逾其頂，是為當波院，而實無寺宇，乃南來之脊，北度而東，為古佛寺大山及大姚西界諸山也。於是西南下二里，有小水南流，隨之南入箐。又東一里半，轉而西一里半，峽始開。稍北盤坳一里，復西南下坡。

sān lǐ, xiá zhōng xī zì nán ér běi zhù, yǒu qiáo kuà zhī. dù qiáo, suì xún xī shān nán xiàng sù shuǐ xíng. èr lǐ, fàn yú cūn jiā. yòu nán xiàng xíng èr lǐ yú, qí xiá zì xī lái zhuǎn, shuǐ yì cóng zhī, yú shì zhé ér rù, shì míng guān yīn qìng. guǎn zhōng zhǐ róng yī shuǐ, xī sù zhī rù èr lǐ, yǒu guān yīn táng, qí qián yàn shuǐ shén hóng chè, qí cè shí yì hán yá. yòu xī sān lǐ, nǎi nán shàng shān, shén jùn. èr lǐ, zhì qí jí, nǎi dōng nán xià. yī lǐ, dǐ xiá zhōng, suì xún pō xī nán xià, èr lǐ, dǐ jǐng jù qiáo. qiáo shàng yǒu tíng, qiáo xià shuǐ nǎi xī lái xiǎo liú yě. guò qiáo sān lǐ, shì wèi mí xìng, jū jí shén shèng. yòu nán bàn lǐ, zhuǎn xī yī lǐ yú, yǒu gōng guǎn shén miào zài gāng shàng. yóu qí qián xī nán bàn lǐ, zhuǎn ér xī, yú shì lián yú sān pō, xià zhì sān xiá, gòng jiǔ lǐ, yǒu cūn xuán xī pō shàng, shì wèi sūn jiā wān, sù.
三里，峽中溪自南而北注，有橋跨之。度橋，遂循西山南向溯水行。二里，飯於村家。又南向行二里余，其峽自西來轉，水亦從之，於是折而入，是名觀音箐。管中止容一水，西溯之入二里，有觀音堂，其前堰水甚泓澈，其側石亦崡岈。又西三里，乃南上山，甚峻。二里，陟其脊，乃東南下。一里，抵峽中，遂循坡西南下，二里，抵景聚橋。橋上有亭，橋下水乃西來小流也。過橋三里，是為彌興，居集甚盛。又南半里，轉西一里余，有公館神廟在岡上。由其前西南半里，轉而西，於是連逾三坡，下陟三峽，共九里，有村懸西坡上，是為孫家灣，宿。

shí wǔ rì mèi shuǎng, fàn ér xíng, shuāng hán shū shén. nán shàng pō, sù xiǎo liú rù. wǔ lǐ, pán yī pō, pō xià yǒu dòng shén shù, qí dōng běi rén jiā, yuē wěi jū cūn.
十五日昧爽，飯而行，霜寒殊甚。南上坡，溯小流入。五里，盤一坡，坡下有洞甚束，其東北人家，曰尾苴村。

shāo xī zhuǎn nán, shì wèi lóng mǎ qìng. sān lǐ, yǒu shào dāng jiàn dōng pō shàng, shì wèi lóng mǎ shào, yǒu shào wú rén. shān hè yōu zǔ, xī huán shí ài, shù mù shēn mì, yí lù méi huā, yōu xiāng shí dù cháng cháng yǒu xiāng wèi piāo guò. yòu nán yī lǐ, suí xiá zhuǎn xī. yī lǐ, yǒu yī xiá zì nán lái, shén shēn ài yī xiá zì xī lái. réng xún běi shān xíng xī lái xiá shàng, yī lǐ chū xiá, nǎi chéng wù yān. xī xiàng píng xià yī lǐ, yǒu cūn dāng qí xī, shì wèi dà dà jū cūn. xī xíng èr lǐ, dǐ xī shān xià, suì xī shàng pō. bàn lǐ, yú ào, běi xià zhì wù, xī běi bàn lǐ, shì wèi xiǎo dà jū cūn.
稍西轉南，是為龍馬箐。三里，有哨當澗東坡上，是為龍馬哨，有哨無人。山壑幽阻，溪環石隘，樹木深密，一路梅花，幽香時度常常有香味飄過。又南一里，隨峽轉西。一里，有一峽自南來，甚深隘；一峽自西來。仍循北山行西來峽上，一里出峽，乃成塢焉。西向平下一里，有村當其西，是為大大苴村。西行二里，抵西山下，遂西上坡。半里，逾坳，北下陟塢，西北半里，是為小大苴村。

yóu qí nán bàn lǐ, zhuǎn ér běi shàng pō.
由其南半里，轉而北上坡。

xún xī xiá xíng èr lǐ, xià dù jiàn zhōng xiǎo shuǐ, jí xī shàng lǐng, shén jùn. sān lǐ bàn, yú lǐng tóu. xī xíng jí shàng, huò nán xiá shàng, yòu lín běi xiá, zài píng zài shàng, sān lǐ yú, zé pán xī lǐng zhī dōng, běi zhuǎn èr lǐ, yú qí jí, cǐ zuì gāo chù yě. dōng wàng yān luó dōng jiè jiān shān, zài qián zhāng guān zhě, yǐn yǐn lián miào fēng, ér xī jiè nán tū zhī shān yì jiàn wéi běi wàng huó fó sì dà shān, fǎn wèi sūn jiā wān hòu shān suǒ gé, bù kě jiàn. yòu xī èr lǐ, dāng xī tū zhī chù, yǒu rén shǒu shào yān, shì wèi lǎo hǔ guān shào. shào xī xià bàn lǐ, xíng pō jiān yī lǐ bàn, shì wèi dǎ jīn zhuāng pái jiè. yòu xī yī lǐ bàn, yú pō, yòu xī shàng yī lǐ bàn, shì wèi jué dǐng, yǒu gōng guǎn, dōng nán zhī xiá, zhì shì shǐ qióng. qí mài zì nán tiān shēn táng hòu, zhí běi fēn zhī lái, dōng dù lǎo hǔ guān ér běi. yú shì xī xiàng shāo xià, bàn lǐ, dù yī pō, bàn lǐ, yú qí diān. cóng diān xī xíng yī lǐ, suì xī wàng sì shí lǐ wài, céng shān yī zhòng xī rào, yòu gāo fēng yī dài nán huán zhě, jiē dà jí yě, qí dōng yǒu xiǎo jí èr chóng nèi gé, wài yǒu yuǎn fēng èr mǒ xī fú yǒu dàn dàn de liǎng fēng yǐng zi zài xī biān fú xiàn, bù zhī wèi diǎn cāng wèi jī zú yě. yú shì xī xià pō tǎn, wǔ lǐ xià zhì xiá zhōng, shì wèi wǔ lǐ pō, yǒu shuǐ zì nán ér běi, xiǎo shí liáng kuà zhī. dù ér xī, pán xī shān nán xiá rù, yī lǐ, yòu niè pō ér shàng, yī lǐ, líng qí diān. yī lǐ bàn shāo xià, píng xíng lǐng shàng. èr lǐ yú, xī xiàng xià, yǒu xī zì xī nán lái, běi xiàng qù, yì shí liáng kuà zhī, shì wèi pǔ chāng hé. xī shàng pō bàn lǐ, wèi xún sī. bàn lǐ, fù shàng yī shān jǐ. yóu jí xī xíng sì lǐ, nǎi xià, yī lǐ ér dǐ pǔ píng.
循西峽行二里，下渡澗中小水，即西上嶺，甚峻。三里半，逾嶺頭。西行脊上，或南峽上，又臨北峽，再平再上，三里余，則盤西嶺之東，北轉二里，逾其脊，此最高處也。東望煙蘿東界尖山，在錢章關者，隱隱連妙峰，而西界南突之山亦見；惟北望活佛寺大山，反為孫家灣後山所隔，不可見。又西二里，當西突之處，有人守哨焉，是為老虎關哨。哨西下半里，行坡間一里半，是為打金莊牌界。又西一里半，逾坡，又西上一里半，是為絕頂，有公館，東南之峽，至是始窮。其脈自南天申堂後，直北分支來，東度老虎關而北。於是西向稍下，半里，度一坡，半里，逾其巔。從巔西行一里，遂西望四十里外，層山一重西繞，又高峰一帶南環者，皆大脊也，其東有小脊二重內隔，外有遠峰二抹西浮有淡淡的兩峰影子在西邊浮現，不知為點蒼為雞足也。於是西下頗坦，五里下至峽中，是為五里坡，有水自南而北，小石樑跨之。度而西，盤西山南峽入，一里，又躡坡而上，一里，凌其巔。一里半稍下，平行嶺上。二里余，西向下，有溪自西南來，北向去，亦石樑跨之，是為普昌河。西上坡半里，為巡司。半里，復上一山脊。由脊西行四里，乃下，一里而抵普淜ｐíｎｇ。

shí liù rì yóu pǔ píng xī běi xíng. èr lǐ, dù yī shuǐ, yī lǐ, yòu dù yī shuǐ, nǎi xī shàng pō. èr lǐ, yú pō shàng, yī lǐ, jí shàng píng xíng, sān lǐ, wèi jīn jī miào. yòu xī èr lǐ, wèi jiè fāng, nǎi yáo zhōu xiǎo yún nán jiè. yòu xī xíng lǐng shàng wǔ lǐ, zhì shuǐ pén shào, nǎi xī běi shāo xià, jí jiàn nán jiè shuǐ yì xī liú, chū bí chuāng chǎng ér xià yuán jiāng yǐ. nǎi suí běi shān lín nán xiá xī xíng. èr lǐ, shān kēng nán zhuì xiá, lù suí xī jí guò, yǒu cūn dāng jí jiān, shì wèi shuǐ pén pù.
十六日由普淜西北行。二里，渡一水，一里，又渡一水，乃西上坡。二里，逾坡上，一里，脊上平行，三里，為金雞廟。又西二里，為界坊，乃姚州、小雲南界。又西行嶺上五里，至水盆哨，乃西北稍下，即見南界水亦西流，出鼻窗廠而下元江矣。乃隨北山臨南峽西行。二里，山坑南墜峽，路隨西脊過，有村當脊間，是為水盆鋪。

gài lǎo lóng zì xī nán lái, cóng cǐ jí běi dù, zhì wèi yī fēng, qí dōng nán yòu zhé ér nán wèi shuǐ pén pù, wéi zhōng yāng yī xiàn, nán liú xià yuán jiāng yún, pù xī běi shàng yǒu guān dì miào, jiù ér zuò jì, tīng tīng píng gù pū tóng háng lǐ xiān qù. jiǔ zhī, nǎi suí dà dào xī èr lǐ, zé lǐng běi shān xià, yì xià zhuì chéng xī xiàng zhī xiá. yú shì xún nán xiá zhī dǐng xī jìng xiá běi suǒ qǐ jiān shān, shì wèi qīng shān, zhì shì qí xī héng tuō ér qù. yú shì xún nán xiá zhī dǐng xī xíng. èr lǐ, hū jiàn lù běi zhuì xiá xī qù, lù yóu qí xiá nán lǐng jí xíng, yú shì yǔ xiá běi zhī jiān shān, yòu duì xiá fēn liú, xī zhù yún nán, ér běi xià jīn shā yǐ. shǐ zhī dà jí zì jiǔ dǐng nán xià, zhì ěr hǎi wèi chéng nán qīng huá dòng dōng dù, yòu sǒng ér nán wèi shuǐ mù shān, qí nán yòu dōng zhuǎn wèi tiān huá shān, jí yún nán chuān bà zi nán dōu zhī shān yě. cóng tiān huá dōng běi zhuǎn, shù qǐ ér wèi mò pāng dōng lǐng, yòu dōng guò gōng guǎn ér dù shuǐ pén pù, běi sǒng wèi qīng shān, qí xíng dōng tū ér xī chuí chuān zhōng, gù zì dǎ jīn zhuāng lǐng wàng zhī, jǐn wèi běi jiān fēng, ér zhì cǐ yòu héng jiā ér xī. rán shì shān xī běi èr zhī, jiē fēi dà jí yě dà jí jí cóng dōng nán shuǐ pén shào guò mài, suì dōng nán yí lǐ yú tiān shēn gōng nán, yòu dōng zhì shā qiáo zhàn fēn jí yān.
蓋老龍自西南來，從此脊北度，峙為一峰，其東南又折而南為水盆鋪，惟中央一線，南流下元江雲，鋪西北上有關帝廟，就而作記，聽聽憑顧仆同行李先去。久之，乃隨大道西二里，則嶺北山下，亦下墜成西向之峽。於是循南峽之頂西徑峽北所起尖山，是為青山，至是其西橫拖而去。於是循南峽之頂西行。二里，忽見路北墜峽西去，路由其峽南嶺脊行，於是與峽北之尖山，又對峽分流，西注云南，而北下金沙矣。始知大脊自九鼎南下，至洱海衛城南青華洞東度，又聳而南為水目山，其南又東轉為天華山，即雲南川壩子南兜之山也。從天華東北轉，數起而為沫滂東嶺，又東過公館而度水盆鋪，北聳為青山，其形東突而西垂川中，故自打金莊嶺望之，僅為北尖峰，而至此又橫夾而西。然是山西北二支，皆非大脊也；大脊即從東南水盆哨過脈，遂東南迤邐於天申宮南，又東至沙橋站分脊焉。

suǒ guò shuǐ pén shào pù zhī nán jiān, xiāng qù bù guò èr lǐ, hū dù qí jí nán, yòu dù qí jí běi, zhì yóu xiá nán lǐng shāo shàng shāo xià, xī nán èr lǐ, gōng guǎn dāng qí dǐng. yòu xī xià xī shàng, zài cóng lǐng jí xī xíng bā lǐ, jí zì xī nán lái, zhì cǐ shāo tū ér běi, nǎi zhuǎn ér běi yuán zhī. èr lǐ, yòu xī nán xià, shǐ zhuī jí qián xíng xíng lǐ. yú shì suì chū shān zhī xī yá, jiàn qí xī wù dà kāi, yú shì zhí xià, wǔ lǐ jí lù, wèi mò pāng pù.
所過水盆哨、鋪之南間，相去不過二里，忽度其脊南，又度其脊北，至由峽南嶺稍上稍下，西南二里，公館當其頂。又西下西上，再從嶺脊西行八里，脊自西南來，至此稍突而北，乃轉而北緣之。二里，又西南下，始追及前行行李。於是遂出山之西崖，見其西塢大開，於是直下，五里及麓，為沫滂鋪。

xī jié wù bā lǐ, yǒu èr shí liáng dōng xī kuà, qí xià jiē hé gān, ér chuān shuǐ shí yóu zhī běi zhù. yòu xī èr lǐ, guò dà shuǐ yàn táng. yàn shāo běi, fù xī shí lǐ, dǐ xī shān xià, wèi xiǎo yún nán yì, sù.
西截塢八里，有二石樑東西跨，其下皆涸乾，而川水實由之北注。又西二里，過大水堰塘。堰稍北，復西十里，抵西山下，為小雲南驛，宿。

shí qī rì mèi shuǎng fàn. xún shuǐ mù sì zài qí nán, suì yóu qí suí shān zhī dōng lù nán xíng, pán rù qí xī nán wù zhōng.
十七日昧爽飯。詢水目寺在其南，遂由岐隨山之東麓南行，盤入其西南塢中。

gòng wǔ lǐ, yǒu shuǐ zì shān hòu pò xiá nán chū, jí ěr hǎi wèi qīng hǎi zǐ zhī liú yě, shì wèi liàn chǎng cūn, cūn zài shuǐ xī. dù qiáo xī, fù yán shān ér nán, yī lǐ bàn, wèi wēn quán, qí xué xī xiàng. dài yù fù, jīng liǎng shí nǎi yù.
共五里，有水自山後破峽南出，即洱海衛青海子之流也，是為練場村，村在水西。渡橋西，復沿山而南，一里半，為溫泉，其穴西向。待浴婦，經兩時乃浴。

réng nán yán ér lù bàn lǐ, yòu pán qí shān zhī nán wù rù, yǒu xī zì wù dōng chū, jí shuǐ mù zhī liú yě, shǐ jiàn shuǐ mù shān gāo zhì yú xī. sù shuǐ xī rù, jiàn qí xī yòu dà kāi nán běi zhī wù. héng jié qí jiān, wǔ lǐ, dǐ xī shān lù, yǒu cūn shén dà, yuē rǎn jiā tún.
仍南沿而麓半里，又盤其山之南塢入，有溪自塢東出，即水目之流也，始見水目山高峙於西。溯水西入，見其西又大開南北之塢。橫截其間，五里，抵西山麓，有村甚大，曰冉家屯。

yóu qí hòu xī xiàng shàng shān, yú shì yǒu xī liú jiā cūn yǐ.
由其後西向上山，於是有溪流夾村矣。

xī shàng yú yī lǐng, èr lǐ shāo xià, shè yī jiàn. qí jiàn zì nán ér běi, sù zhī nán shàng. shān jiān chá huā shèng kāi.
西上逾一嶺，二里稍下，涉一澗。其澗自南而北，溯之南上。山間茶花盛開。

yòu èr lǐ yú, wèi shuǐ mù sì.
又二里余，為水目寺。

yú wù cóng qí nán dà lù, jǐ yú lǐng, yù qiáo zhě, zhuǎn ér dōng běi xià, bàn lǐ, rù yù huáng gé. yòu xià, guān dào yǐng, yòu xià, guò pǔ xián sì, yòu xià, yù xíng lǐ yú líng guāng sì, suì zhì yú sì zhōng lóu shàng. huì rán nǎi xī zhì jiù sì fǎng wú zhù, fāng zài shàng xīn jiàn zhù jìng chù, bù zhí. jiù sì yǒu jǐng, yǒu dà xiāng zhāng, yǒu mù quǎn, yǒu fēng jǐng, yǒu tǎ. yóu qí hòu shàng wú yǐng ān, fàn yú miào rěn lǎo sēng jìng shì. mù guò guān yīn gé, guān yuān gōng bēi, nǎi tiān kāi shí liù nián gōng yuán nián chǔ zhōu zhào yòu zhuàn zhě.
余誤從其南大路，幾逾嶺，遇樵者，轉而東北下，半里，入玉皇閣。又下，觀倒影，又下，過普賢寺，又下，遇行李於靈光寺，遂置於寺中樓上。慧然乃西至舊寺訪無住，方在上新建住靜處，不值。舊寺有井，有大香樟，有木犬，有風井，有塔。由其後上無影庵，飯於妙忍老僧靜室。暮過觀音閣，觀《淵公碑》，乃天開十六年（公元１２０年）楚州趙祐撰者。

shí bā rì wǎng wú zhù chù.
十八日往無住處。

wǔ guò huī sēng jiè yuè jìng shì, fàn.
午過徽僧戒月靜室，飯。

xià wǔ, guān huì rán xīn lóu huā huì.
下午，觀慧然新樓花卉。

shí jiǔ rì zǎo, yǔ xuě.
十九日早，雨雪。

wú zhù kǔ liú, yīn jiù huǒ jiāng wò.
無住苦留，因就火僵臥。

shàng wǔ, yǔ xuě shū kāi, zài fàn, yóu shān qián dōng běi xià. wǔ lǐ, xià shān, guò yī cūn. běi xiàng èr lǐ, yú yī pō. yòu èr lǐ, guò yī xiǎo hǎi zǐ, qí běi gāng shàng yǒu shù jiā, yuē jiǔ yào cūn. yī lǐ, yuè zhī, nǎi zhì wù xún dōng shān běi xiàng xíng. wǔ lǐ, jí qīng hǎi zǐ zhī xī nán yá yě, suì yǔ xiǎo yún nán lái zhī dà dào yù, yú shì yóu qīng hǎi zǐ xī yá xī běi xiàng xíng. bā lǐ, zé nán shān zài tū ér běi, bīn yú hǎi, lù huò pán huán rào zhī, huò yú zhī. yòu wǔ lǐ, wèi gǒu cūn pù, fāng míng ruì hé, guǎn míng qīng huá. qí chù běi xiàng ěr hǎi wèi chéng bā lǐ, xī xiàng bái yá chéng zhàn sì shí lǐ. yú cóng xī lù sì lǐ guān qīng huá dòng. dòng běi yǒu lù xī guò lǐng, cǐ bái yá dào dòng nán yǒu wù nán guò jí, cǐ miè dù dào. yú chū dòng, xún xī shān réng běi xíng, liù lǐ, rù wèi chéng nán mén. gù pū yì zhì. chū xī mén sù.
上午，雨雪倏開，再飯，由山前東北下。五里，下山，過一村。北向二里，逾一坡。又二里，過一小海子，其北岡上有數家，曰酒藥村。一里，越之，乃陟塢循東山北向行。五里，即青海子之西南涯也，遂與小雲南來之大道遇，於是由青海子西涯西北向行。八里，則南山再突而北，瀕於海，路或盤環繞之，或逾之。又五里，為狗村鋪，坊名瑞禾，館名清華。其處北向洱海衛城八里，西向白崖城站四十里。余從西路四里觀清華洞。洞北有路西過嶺，此白崖道；洞南有塢南過脊，此滅渡道。余出洞，循西山仍北行，六里，入衛城南門。顧仆亦至。出西門宿。