chū liù rì chén qǐ ér fàn. qí fū zhì, fù qián zhěng dān ér xíng yǐ yī fàn bāo jiā qí shàng, zhé qì zhī qù, suì bù de xíng. yú nǎi sàn bù dōng xī, yǒu dà mù héng qí shàng wèi qiáo, jí shùn níng dào yě. réng xī shàng gōng guǎn, cóng qí xī nán xià xī xī, shì wèi měng dòng dào. yǒu máo cí cóng běi gāng shàng, shì wèi xī qiān jiē zǐ. wèn dé yī fū, qí suǒ jià yì guì shén, qiě míng rì xíng, suì fǎn dǐ zuò jì.
初六日晨起而飯。其夫至，付錢整擔而行；以一飯包加其上，輒棄之去，遂不得行。余乃散步東溪，有大木橫其上為橋，即順寧道也。仍西上公館，從其西南下西溪，是為猛峒道。有茅茨從北岡上，是為錫鉛街子。問得一夫，其索價亦貴甚，且明日行，遂返邸作記。

chū qī rì qián qì dān qù zhě fù lái, nǎi fàn ér tóng zhī xíng. cóng gōng guǎn dōng xiàng xià, shè dōng xī dú mù qiáo, suì dōng shàng pō. bàn lǐ, píng xíng pō shàng, huò chuān ào ér nán, huò chuān ào ér běi, nán běi jiē shēn kēng, ér lù zhōng chuān zhī. dōng qù èr lǐ yú, yán nán yá běi zhuǎn, bàn lǐ, chuān xī tū zhī ào, bàn lǐ, fù dōng yú lǐng ér nán, bàn lǐ, yòu chū nán yá shàng. yú shì jiàn nán hè dà kāi, hè zhōng zhī tiáo bēng dié, mù shù rōng lóng, jiē chū qí xià, ér xī qiān nán shān, qí nán yòu dié yī zhī, yū ér dōng nán xià, yǐ kāi cǐ hè. suǒ zhì shān dōng zì dōng dà shān fēn zhī, xī tū cǐ gāng, wèi xī qiān dōng suǒ yào, zhí xī nán bī còu nán shān, shuǐ xià qí zhōng shén shù, zhì cǐ ér shǐ chū dōng hè yě. kàn nán yǐ běi, yòu èr lǐ, jiàn gāng běi yì qiàn wèi dōng xī wù, wén shuǐ shēng cóng cóng, yú yǐ wèi jí xī xià xī qiān dōng xī zhě, ér shú zhī cóng yǐ běi zhī lǐng yǐ fēn jí, cǐ wù qiě dōng nán xià yǐ. yú shì fǎn yǐ pō běi xià, gòng bàn lǐ ér shè yī qiáo, dù wù zhōng shuǐ, shì wèi mèng yòu zhī xī xī, qí shuǐ nán chū qián wù, yǔ xī qiān zhī shuǐ hé yú mèng yòu zhī nán, suǒ wèi mèng yòu hé zhě yě. jiàn zhī dōng, jū lú dié chū, yǒu pō zì běi lái xuán qí zhōng, yī lǐ, dōng xiàng niè qí shàng, dāng pō ér jū zhě shén shèng yòu dōng zhuǎn, zài pán yī pō, gòng yī lǐ, yòu yǒu jū lú dāng pō, jiē suǒ wèi mèng yòu cūn yǐ. cǐ yòu diān dōng fēn zhī nán xià dì sì zhòng zhī jǐn chù yě. yú shì yòu jiàn yī xī zì dōng wù chū, huán wù ér qián, yǔ xī xī jiāo pán nán hè zhōng. nán hè píng kāi, ér nán dǐ nán shān xià, xī qiān zhī shuǐ, yán qí běi lù, yòu pò xiá dōng nán qù, dōng nán kāi xiá shén yáo, ér xī liú qū zhé qí jiān, zhí dá yún zhōu jiù chéng yān.
初七日前棄擔去者復來，乃飯而同之行。從公館東向下，涉東溪獨木橋，遂東上坡。半里，平行坡上，或穿坳而南，或穿坳而北，南北皆深坑，而路中穿之。東去二里余，沿南崖北轉，半里，穿西突之坳，半里，復東逾嶺而南，半里，又出南崖上。於是見南壑大開，壑中支條崩疊，木樹茸蘢，皆出其下，而錫鉛南山，其南又疊一支，紆而東南下，以開此壑。所陟山東自東大山分支，西突此岡，為錫鉛東鎖鑰，直西南逼湊南山，水下其中甚束，至此而始出東壑也。瞰南倚北，又二里，見岡北亦嵌為東西塢，聞水聲淙淙，余以為即西下錫鉛東溪者，而孰知從倚北之嶺已分脊，此塢且東南下矣。於是反倚坡北下，共半里而涉一橋，度塢中水，是為孟祐之西溪，其水南出前塢，與錫鉛之水合於孟祐之南，所謂孟祐河者也。澗之東，居廬疊出，有坡自北來懸其中，一里，東向躡其上，當坡而居者甚盛；又東轉，再盤一坡，共一里，又有居廬當坡，皆所謂孟祐村矣。此右甸東分支南下第四重之盡處也。於是又見一溪自東塢出，環塢而前，與西溪交盤南壑中。南壑平開，而南抵南山下，錫鉛之水，沿其北麓，又破峽東南去，東南開峽甚遙，而溪流曲折其間，直達雲州舊城焉。

yóu cūn dōng jí xún xiá běi rù dōng wù, yī lǐ dōng xià, dù xiá zhōng qiáo, qí qiáo dōng xī kuà xī shàng, shàng fù yǐ tíng, qiáo nèi dà shuǐ zì dōng běi tòu xiá chū, qiáo wài xiǎo shuǐ zì dōng nán tòu xiá chū. guò qiáo dōng xiàng, yuán xī chuí zhī lǐng shàng, qí shàng shén jùn, qū zhé tī wēi, zhé ér zuǒ, zé lín zuǒ xiá, zhé ér yòu, zé lín yòu xiá, mù yīn téng yì, lián wò qiān cuì, gāo xià kuī bì, zuǒ yòu dié huàn, lǚ lǚ bù yǐ. wǔ lǐ jiàn píng, zé huò yán zuǒ pō, huò yán yòu pō, huò shè zhōng jǐ, jí shén xiá, ér zuǒ yòu xià kàn zhě, yì yǔ qián wú yì yě. yòu sān lǐ, zé cóng pō yòu shāo xià. yuē yī lǐ, zhì jí ào ér dōng, yòu yuán pō zuǒ shàng. yī lǐ, lín nán pō zhī shàng, yú shì huí wàng mèng yòu xī qiān zhū shān, céng huán dié rào, shān wài fù jiàn shān yān. yú chū yí xī qiān xī lǐng pō fú, hé yǐ měng dòng zhī dào bù xī yóu qí ào ér nán zhì qí cén xiǎo ér gāo de shān.
由村東即循峽北入東塢，一里東下，度峽中橋，其橋東西跨溪上，上覆以亭，橋內大水自東北透峽出，橋外小水自東南透峽出。過橋東向，緣西垂之嶺上，其上甚峻，曲摺梯危，折而左，則臨左峽，折而右，則臨右峽，木蔭藤翳，連幄牽翠，高下虧蔽，左右疊換，屢屢不已。五里漸平，則或沿左坡，或沿右坡，或涉中脊，脊甚狹，而左右下瞰者，亦與前無異也。又三里，則從坡右稍下。約一里，陟脊坳而東，又緣坡左上。一里，臨南坡之上，於是回望孟祐、錫鉛諸山，層環疊繞，山外復見山焉。余初疑錫鉛西嶺頗伏，何以猛峒之道不西由其坳而南陟其岑ｃéｎ小而高的山。

yòu yí wān diān zhī jiè, jì dōng yǐ měng dòng, ér měng dòng yǐ běi, dù wěi shān yǐ nán, qí xī yòu zuò hé zhuàng? zhì shì ér yáo jiàn xī lǐng, yòu yǒu chóng fēng yī zhòng bì bào yú xī. gài kū kē dōng lǐng lǎo jí zhī nán dù zhě, yī yóu wǎ fáng shào dōng dù jí xī nán xià, qí gèn fǎn gāo, jiā yǒng chāng zhī liú ér nán xià hā sī ào ào zhī nán qí mài yóu wèi jǐn, gù yì dēng wēn bǎn jī fēi zài cǐ jí zhī xī zhě, yóu shùn níng shǔ ér qí nán jí dōng yǔ dù wěi shān zì cǎo fáng shào dù jí zhě, rú yǐ zhī jiāo huán qí bì, qí zhōng jiē cóng dá zhī shān, zhí xià dōng nán, ér kāi xiá dǐ yú měng dòng xī ào zhī fú chù, qí xī zhèng kāi xiá zhī shǐ, nán jiàng sān shí lǐ ér hòu jí měng dòng yān.
又疑灣甸之界，既東以猛峒，而猛峒以北，杜偉山以南，其西又作何狀？至是而遙見西嶺，又有崇峰一重臂抱於西。蓋枯柯東嶺老脊之南度者，一由瓦房哨東度脊西南下，其亘反高，夾永昌之流而南下哈思坳；坳之南其脈猶未盡，故亦登、溫板、雞飛在此脊之西者，猶順寧屬；而其南即東與杜偉山自草房哨度脊者，如椅之交環其臂，其中皆叢沓之山，直下東南，而開峽底於猛峒西坳之伏處，其西正開峽之始，南降三十里而後及猛峒焉。

měng dòng fù shù, yǐ qí shǔ wān diān jìng yě.
猛峒富庶，以其屬灣甸境也。

cǐ zhèng xī yáo wàng zhī suǒ jí zhě.
此正西遙望之所及者。

ér zhèng nán zé qián jiā zhī dǐng, zhì shì píng děng, ér yóu bù néng kàn qí wài, zhèng běi zé běn pō zì zhàng zhī zhèng dōng jí qí guò mài fēn zhī zhī chù, dì jiàn nán xiá zhī yóu zì dōng běi huán lái yě.
而正南則前夾之頂，至是平等，而猶不能瞰其外，正北則本坡自障之；正東即其過脈分支之處，第見南峽之猶自東北環來也。

yòu dōng shàng wǔ lǐ yú, pō jí suì zhōng jiā wèi cáo. lù yóu cáo zhōng xíng lǐ yú, tòu cáo dōng chū, jí nǎi běi zhuǎn, qí xià yòu hè pán dá rú chū, ér zuǒ xiá yòu zhuì nán xià zhī kēng, gù lù suí jí běi zhuǎn yān. yòu yī lǐ, jí dōng yǒu fēng zhōng tū, shāo shàng, yǒu zhōng huǒ zhī guǎn, xī xiàng yǐ fēng ér zhì, é rì jīn mǎ xióng guān, qián yǒu liǎng jiā, jí suǒ wèi táng bào yě.
又東上五里余，坡脊遂中夾為槽。路由槽中行里余，透槽東出，脊乃北轉，其下右壑盤沓如初，而左峽又墜南下之坑，故路隨脊北轉焉。又一里，脊東有峰中突，稍上，有中火之館，西向倚峰而峙，額日「金馬雄關」，前有兩家，即所謂塘報也。

pù sī pù bīng zhī lèi. mài fǔ yǐ gōng lǚ rén zhī fàn yún, jì fàn, yóu guǎn zuǒ yòu dōng bàn lǐ, zhuǎn ér běi tòu yī ào. qí xī fēng jí zhōng huǒ zhī guǎn suǒ yǐ zhě, bǐ qí hòu guò mài chù, yǔ dōng fēng jiā chéng ào. yóu qí zhōng běi tòu bàn lǐ jí dōng zhuǎn, xié guò mài dōng fēng zhī běi dōng xiàng xià. bàn lǐ, yòu lín běi hè zhī shàng, xuán rù jiā cáo zhōng, liǎng yá rú pōu, zhōng qiàn jǐn tōng sān chǐ, ér dǐ shén píng. cáo shàng cóng mù jiāo bì. bàn lǐ, yǒu dào ér héng kuà qí shàng zhě, lián liǎng zhū, jiē rú cóng qiáo xià xíng, yòu yī lǐ, qí kuà zhě jù ér dī, bì yǔ fú ér guò yān. cáo nán què tóng quē chù yóu shí shí jiàn xī zhuì zhī xiá, zuì hòu yòu jiàn cáo běi zhī xiá yóu xī zhuì yě.
鋪司、鋪兵之類。賣腐以供旅人之飯雲，既飯，由館左又東半里，轉而北透一坳。其西峰即中火之館所倚者，比其後過脈處，與東峰夾成坳。由其中北透半里即東轉，挾過脈東峰之北東向下。半里，又臨北壑之上，旋入夾槽中，兩崖如剖，中嵌僅通三尺，而底甚平。槽上叢木交蔽。半里，有倒而橫跨其上者，連兩株，皆如從橋下行，又一里，其跨者巨而低，必傴伏而過焉。槽南闕同「缺」處猶時時見西墜之峽，最後又見槽北之峽猶西墜也。

gòng èr lǐ, shāo dōng shàng, yú jí nán zhuǎn, yǒu jià mù wèi mén jù lǐng dōng zhě, wèi bái shā pù shào. cǐ nán dù zhī jí yě, nǎi yòu diān dōng fēn zhī nán xià zhī dì wǔ zhòng. qí mài dú zhǎng. xié xī fēn sì zhī ér bào yú nèi, yòu nán dù ér dōng nán xíng, yǔ yòu diān nán dù wěi shān zhī jí, xī jiā mèng yòu hé ér chū yú yún zhōu jiù chéng xī yòu yǔ dì liù zhòng yán lán cāng nán yá zhī jí, dōng jiā shùn níng hé ér chū yú yún zhōu jiù chéng dōng cóng cǐ nán dù, yū ér xī nán, zhé ér dōng nán xià, dōng tū wèi shùn níng jùn chéng, yòu dōng nán ér jǐn yú yún zhōu jiù chéng yān.
共二里，稍東上，逾脊南轉，有架木為門踞嶺東者，為白沙鋪哨。此南度之脊也，乃右甸東分支南下之第五重。其脈獨長。挾西分四支而抱於內，又南度而東南行，與右甸南杜偉山之脊，西夾孟祐河而出於雲州舊城西；又與第六重沿瀾滄南崖之脊，東夾順寧河而出於雲州舊城東；從此南度，紆而西南，折而東南下，東突為順寧郡城，又東南而盡於雲州舊城焉。

yóu shào mén nán xiàng shāo xià, zhé wén shuǐ shēng chán chán, cóng xī nán bèng xiá xià, jí dōng běi zhuì kēng qù, ér lù cóng qí nán dōng xiàng xià, yóu yǒu jiā cáo zhuì qí zhōng.
由哨門南向稍下，輒聞水聲潺潺，從西南迸峽下，即東北墜坑去，而路從其南東向下，猶有夾槽墜其中。

èr lǐ yú, chū cáo, dōng xíng gāng jí shàng, yú shì jiàn běi hè zhī běi, zé lán cāng nán àn zhī shān, yū huí dōng bào ér nán, wèi lǎo jí dōng zhī dì liù zhī, píng gèn yú shùn níng hé zhī dōng, jīn wèi zhī dōng shān, jí zhì suǒ chēng mǒu shān yě. qí jí nán zhì yún zhōu xī nán tū zhě, jǐn yú xīn chéng xī dōng běi yóu máo jiā shào guò mài ér nán zhě, jǐn yú yún zhōu rì chéng suǒ hé èr shuǐ dōng xià ér rù lán cāng chù. nán hè zhī nán, zé jí cǐ bái shā jí nán dù dōng zhuǎn, wèi lǎo jí dōng zhī dì wǔ zhī, píng gèn yú shùn níng chéng zhī xī.
二里余，出槽，東行岡脊上，於是見北壑之北，則瀾滄南岸之山，紆迴東抱而南，為老脊東之第六支，屏亘於順寧河之東，今謂之東山，即《志》所稱某山也。其脊南至雲州西南突者，盡於新城西；東北由茅家哨過脈而南者，盡於雲州日城所合二水東下而入瀾滄處。南壑之南，則即此白沙脊南度東轉，為老脊東之第五支，屏亘於順寧城之西。

jīn wèi zhī xī shān, jí zhì suǒ chēng mǒu shān yě. liǎng shān jiā wù dōng nán qù, ér shùn níng jùn chéng jù qí zhōng xī shān xià xī běi pán dōng shān zhī ào, wèi sān tái shān dù jiāng dà dào dōng nán wù jǐn zhī xì, zé yún zhōu zài yān. cǐ yī chuān dà gài yě, ér chuān zhōng yī cè tóng zhǎi, bù ruò yǒng chāng téng yuè zhī píng zhǎn yún.
今謂之西山，即《志》所稱某山也。兩山夾塢東南去，而順寧郡城踞其中西山下；西北盤東山之坳，為三台山渡江大道；東南塢盡之隙，則雲州在焉。此一川大概也，而川中欹側同「窄」，不若永昌、騰越之平展雲。

cóng gāng píng xíng èr lǐ, yòu shāo xià yī lǐ, qián yǒu yī fēng zhōng dào ér tū, chuān qí ào ér shàng, yuē yī lǐ, yǒu yī èr jiā yǐ pō dōng, shì wèi wàng chéng guān, cóng dōng nán hè zhōng suì jiàn jùn chéng gù yě. cóng cǐ yòu yí lǐ xià pō, shí lǐ, dǐ pō xià. dōng chū dà lù, liǎng dù xiǎo qiáo, shàng yī pō, yuē èr lǐ, rù jùn chéng xīn chéng zhī běi mén. nán guò jùn zhì qián, shāo zhuǎn dōng jiē, zé shì sì zài yān. yòu nán yú yī pō, chū nán mén, bàn lǐ ér rù lóng quán sì, sì mén yì dōng xiàng, qí dì míng wèi jiù chéng, ér shí wú chéng yě.
從岡平行二里，又稍下一里，前有一峰中道而突，穿其坳而上，約一里，有一二家倚坡東，是為望城關，從東南壑中遂見郡城故也。從此又迤邐下坡，十里，抵坡下。東出大路，兩度小橋，上一坡，約二里，入郡城新城之北門。南過郡治前，稍轉東街，則市肆在焉。又南逾一坡，出南門，半里而入龍泉寺，寺門亦東向，其地名為舊城，而實無城也。

shí sì zhōng kāi jiǎng fǔ wán, sēng sú rǎo rǎo, yú rù shì dāng qí zhāi chī fàn, suì bǎo cān zhī ér tíng dān yú nèi.
時寺中開講甫完，僧俗擾擾，余入適當其齋ｚｈàｉ吃飯，遂飽餐之而停擔於內。

chū bā rì chén qǐ, cóng diàn hòu jìng shì wǎng kòu jiǎng shī xuān jiǎng fó fǎ de sēng lǚ, dāng qí zhǐ jìng, wèi wù ér chū. yú shí yù qū yún zhōu, yún zhōu yǒu lù kě dá méng huà. niàn cóng cǐ ér wǎng, zé gù fū shàng jiān, bù ruò réng fǎn shùn níng, kě shěng liǎng rì fù zài. nǎi yǐ xíng lǐ jì zhù chí shī dá zhōu, yǐ qīng náng tóng pū xíng. dá shī liú hòu fàn. shàng wǔ, nǎi chū sì qián, dōng suí xiǎo xī xià chuān zhōng. yī lǐ, dù tíng qiáo, xún dōng jiè shān lù nán xíng.
初八日晨起，從殿後靜室往叩講師宣講佛法的僧侶，當其止靜，未晤而出。余時欲趨雲州，雲州有路可達蒙化。念從此而往，則雇夫尚艱，不若仍返順寧，可省兩日負載。乃以行李寄住持師達周，以輕囊同仆行。達師留候飯。上午，乃出寺前，東隨小溪下川中。一里，渡亭橋，循東界山麓南行。

sān lǐ, shāo shàng yī xī tū zhī pō, cūn lú jiā dào, yǒu pǔ guāng sì bàng dōng shān xī xiàng.
三里，稍上一西突之坡，村廬夾道，有普光寺傍東山西向。

yòu dōng nán bàn lǐ, xià shè yī xiǎo jiàn, réng nán shàng pō, jū lú bù jué. yǐ ér qí shān dōng jiā ér rù, yòu yǒu xiǎo shuǐ zì dōng hè lái, dù zhī. yòu dōng nán yú yī pō, gòng wǔ lǐ, zé dà xī zhī shuǐ zì xī ér dōng zhé, yǒu tíng qiáo míng guī huà. kuà zhī, qí shuǐ jí fèng qìng hé tāng tāng dà yǐ. yóu qiáo nán lǐ yú, jiàn xī nán shàng dōng tū zhī pō. shàng yī lǐ, cūn lú jiā dào. yǐ xī shān dōng xiàng, yǒu zhǎng yáo gāo yǐ xī pō, dōng xià ér xī shàng, shì wèi wǎ guàn yáo.
又東南半里，下涉一小澗，仍南上坡，居廬不絕。已而其山東夾而入，又有小水自東壑來，渡之。又東南逾一坡，共五里，則大溪之水自西而東折，有亭橋名歸化。跨之，其水即鳳慶河湯湯大矣。由橋南里余，漸西南上東突之坡。上一里，村廬夾道。倚西山東向，有長窯高倚西坡，東下而西上，是為瓦罐窯。

yóu qí nán zài yuè dōng tū zhī jí yī lǐ yú, dōng nán xià dōng chū zhī xiá yī lǐ, yòu dōng nán shàng, xún xī jiè shān lù nán xíng. zài xià zài shàng, wǔ lǐ, yǒu yī èr jiā yǐ dōng tū zhī pō, pō jiān yǒu xiǎo chí yī fāng, shì wèi yā zi táng. yòu dōng nán wǔ lǐ, gāng tóu yǒu cūn, yǐ xī gāng dōng xiàng, shì wèi xiàng zhuāng, cǐ wèi gǎi liú shí tǔ qiú měng tíng ruì chù xiàng zhī suǒ yě.
由其南再越東突之脊一里余，東南下東出之峽一里，又東南上，循西界山麓南行。再下再上，五里，有一二家倚東突之坡，坡間有小池一方，是為鴨子塘。又東南五里，岡頭有村，倚西岡東向，是為象莊，此未改流時土酋猛廷瑞畜象之所也。

yóu qí nán shāo zhé ér xià, yī lǐ, dù yī jiàn.
由其南稍折而下，一里，渡一澗。

qí jiàn xuán gāng dōng xià, qí xī shān huán xiá fù dōng.
其澗懸岡東下，其西山環峽復東。

nán shàng èr lǐ, yú qí dōng tū zhī gāng, pán zhī ér xī nán xià.
南上二里，逾其東突之岡，盤之而西南下。

èr lǐ, dǐ xī ào xià, zhé ér xún nán gāng dōng shàng. pán zuǐ ér nán, liù lǐ, yǒu fāng yǐ lù zuǒ, qí shàng yǒu cūn, yuē ān lè cūn. yòu dōng nán sì lǐ, shāo xià, yǒu cūn yǐ xī pō dōng xiàng, shì wèi lù táng. zì guī huà qiáo dù xī yòu. xún xī jiè shān xíng, qí nán zhī fēng dōng tū, xī liú pán xiá zhōng zhì lù táng, qí xià hè shāo pán ér kāi, tián chéng yì shèng, cūn lú zhī jù dōng xī liǎng shān zhě shén fán, ér xī pō zhī lù táng yóu wèi zuì yún. shí rì cái xià wǔ, qián wú sù diàn, suì zhǐ dǐ lóu zuò jì.
二里，抵西坳下，折而循南岡東上。盤嘴而南，六里，有坊倚路左，其上有村，曰安樂村。又東南四里，稍下，有村倚西坡東向，是為鹿塘。自歸化橋渡溪右。循西界山行，其南支峰東突，溪流盤峽中；至鹿塘，其下壑稍盤而開，田塍益盛，村廬之踞東西兩山者甚繁，而西坡之鹿塘尤為最雲。時日才下午，前無宿店，遂止邸樓作記。

chū jiǔ rì píng míng, fàn ér xíng. réng xún xī jiè shān nán xíng, bā lǐ, xī jiè shān hū héng tū ér dōng, dà xī nǎi dōng běi zhé rù xiá, yǒu xiǎo xī zì xī nán shān yè lái hé. nǎi shě dà xī, sù xiǎo xī nán bàn lǐ, dōng dù xiǎo xī shí qiáo, yòu nán bàn lǐ, yǒu cūn sān sì jiā yǐ nán shān dōng ào. yóu nán shān niè xī ào ér shàng, yī lǐ, nán yú dōng tū zhī jí, yǒu máo wū sān yíng jù jí jiān, shì wèi bǎ biān guān, yǒu liǎng sān jiā bàng zhī jū, jí xī shān zhī dōng tū zhě, ér xī liú zé rào qí dōng xiá ér nán yān.
初九日平明，飯而行。仍循西界山南行，八里，西界山忽橫突而東，大溪乃東北折入峽，有小溪自西南山腋來合。乃舍大溪，溯小溪南半里，東度小溪石橋，又南半里，有村三四家倚南山東坳。由南山躡西坳而上，一里，南逾東突之脊，有茅屋三楹踞脊間，是為把邊關，有兩三家傍之居，即西山之東突者，而溪流則繞其東峽而南焉。

yóu guān nán xià xiá zhōng, bàn lǐ, tòu xiá, réng xún xī shān xíng, fù dōng jiàn xī liú zì qí dōng pò xiá nán chū. yòu xià yī lǐ, xī liú xī nán lái, lù dōng nán lín qí shàng. liǎng pán xī wān zhī xiá, yòu shāo shàng, gòng yī lǐ, yǒu cūn jù lù yòu gāng shàng. yòu nán yī lǐ, shāo xià, zài pán xī wān, nán yú xiǎo shí dōng xíng zhī jí, suì dōng nán xíng pō chéng jiān. yī lǐ yú, yòu shāo shàng dōng tū zhī pō, dōng nán pán qí zuǐ. yī lǐ yú, lù fēn liǎng qí, yī dōng nán xià xiá zhě, wèi dù xī wǎng xīn chéng dào, yī xī nán xún lǐng zhě, wèi wēng xī wǎng jiù chéng dào, gài xīn chéng dào yóu xī dōng xiá zhōng xíng, jiù chéng dào yóu xī xī yá bàn xíng yě. shí xiá zhōng xī qiáo yǐ wèi shuǐ zhǎng chōng qù, xū yóu wēng xī shè xī ér dù, ér shuǐ jí nán shè, bù ruò yóu jiù chéng dōng běi dù qiáo, yū dào zhì xīn chéng, suī rào lù shí lǐ, ér miǎn tú shè zhī jiān yān. shí wén yáng zhōu zūn yǐ rù lián qù zhǔ chí xiāng shì, shǎn zhī yuàn shū yì bù bì tóu, zhèng kě cóng jiù chéng jiān shōu zhī.
由關南下峽中，半里，透峽，仍循西山行，復東見溪流自其東破峽南出。又下一里，溪流西南來，路東南臨其上。兩盤西灣之峽，又稍上，共一里，有村踞路右岡上。又南一里，稍下，再盤西灣，南逾小石東行之脊，遂東南行坡塍間。一里余，又稍上東突之坡，東南盤其嘴。一里余，路分兩岐，一東南下峽者，為渡溪往新城道，一西南循嶺者，為翁溪往舊城道，蓋新城道由溪東峽中行，舊城道由溪西崖半行也。時峽中溪橋已為水漲衝去，須由翁溪涉溪而渡，而水急難涉，不若由舊城東北度橋，迂道至新城，雖繞路十里，而免徒涉之艱焉。時聞楊州尊已入簾去主持鄉試，閃知願書亦不必投，正可從舊城兼收之。

nǎi yóu xī xī xī nán xún shān xíng, fù rù pō chéng, yī lǐ, dōng nán shàng dōng tū zhī pō. yòu nán èr lǐ, yǒu cūn yǐ xī shān lǐng shàng, shì wèi wēng xī cūn. cūn zhī nán, xī jiè shān yòu huán ér dōng tū, dōng jiè shān yì zhé ér dōng xiàng qù, zhōng kāi dōng xī wù, dà xī dōng pán wù dǐ, píng chóu jiā zhī. wēng xī zhī cūn, zhèng dōng xiàng ér xià lín wù zhōng, yǒu lù xià shè wù zhōng zhě, jí dù xī wǎng xīn chéng dào yě, yóu cūn nán xún nán shān dōng zhuǎn zhě, jí jiù chéng dào yě.
乃由溪西西南循山行，復入坡塍，一里，東南上東突之坡。又南二里，有村倚西山嶺上，是為翁溪村。村之南，西界山又環而東突，東界山亦折而東向去，中開東西塢，大溪東盤塢底，平疇夾之。翁溪之村，正東向而下臨塢中，有路下涉塢中者，即渡溪往新城道也，由村南循南山東轉者，即舊城道也。

nǎi xún shān dōng xíng yī lǐ, fù dōng nán yuán pō shàng, běi kàn wù zhōng xī, nán bī pō zú, yíng ér dōng liú. lù niè pō shàng, shén jùn, èr lǐ, dōng dēng lǐng tóu, nǎi zhuǎn nán xíng, wù yì suí zhī, nán xiàng pò xiá chū. lù nán xíng xī pō, yī lǐ, dà xī yū dōng nán qù, lù nǎi nán xià pō. èr lǐ, yǒu shù jiā fēn lú wù zhōng, shì wèi shùn dé bǎo. bǎo nán yǒu shān, zì xī jiè héng dù ér dōng tū, dà xī yū zhī. lù nán yóu qí dù jí chù chuān ào ér guò, bàn lǐ, dǐ ào nán, zhé fēn xiá xià. yòu yī lǐ, yǒu xiá zì nán lái. gài xī dà shān yóu ào xī zhí nán qù, nán dǐ jiù chéng zhī hòu, qí dōng yú zhī yòu běi zhuǎn rú diào wěi, ér zhōng jiā wèi wù, qí lái pō shēn, yǒu cūn lú yǐ xī pō shàng, èr xiá hé yú qián, suì dōng xiàng chéng liú zhuì xiá xià. lù yì xié běi pō dōng xià, suí zhī bàn lǐ, dù xiá zhōng xiǎo qiáo, qí nán zé diào wěi zhī zhī, yòu héng dù dōng tū, lù fù nán xiàng qí dù jí chù chuān ào ér shàng. yī lǐ yú, yú lǐng ào nán xià, yǒu cūn zài nán wù, dà xī zì mǎ ān shān xī, pán xī jiè dōng tū zhī zuǐ, xún dōng shān nán xíng wù dōng, lù xún xī lù nán xíng wù xī. èr lǐ, xī jiè shān zhī nán, fù yī zhī héng zhàng ér dōng, yòu yǒu shù jiā yǐ nán shān, lú jiān qū lù suí shān dōng zhuǎn, xī yì suí wù dōng zhé. yī lǐ yú, pán qí dōng tū zhī zuǐ, dà xī yì zhí dǎo qí xià, lù yǔ shuǐ jù bào zhī ér nán.
乃循山東行一里，復東南緣坡上，北瞰塢中溪，南逼坡足，瀠而東流。路躡坡上，甚峻，二里，東登嶺頭，乃轉南行，塢亦隨之，南向破峽出。路南行西坡，一里，大溪紆東南去，路乃南下坡。二里，有數家分廬塢中，是為順德堡。堡南有山，自西界橫度而東突，大溪紆之。路南由其度脊處穿坳而過，半里，抵坳南，輒分峽下。又一里，有峽自南來。蓋西大山由坳西直南去，南抵舊城之後，其東余支又北轉如掉尾，而中夾為塢，其來頗深，有村廬倚西坡上，二峽合於前，遂東向成流墜峽下。路亦挾北坡東下，隨之半里，度峽中小橋，其南則掉尾之支，又橫度東突，路復南向其度脊處穿坳而上。一里余，逾嶺坳南下，有村在南塢，大溪自馬鞍山西，盤西界東突之嘴，循東山南行塢東，路循西麓南行塢西。二里，西界山之南，復一支橫障而東，又有數家倚南山，廬間曲路隨山東轉，溪亦隨塢東折。一里余，盤其東突之嘴，大溪亦直搗其下，路與水俱抱之而南。

nán hè pō kāi, lú chéng jiāo cuò, shǔ hé mào shèng, bàn xiù bàn shú, jiān yǒu yì zhě. hè zhōng zhū lú, hán zōng dì míng zuì dà, yǐ xī shān ér jū hè zhōng. yī lǐ yú jí zhī, yóu qí qián dōng nán xíng chéng jiān, yī lǐ yú, nán cóng dà xī xī àn xíng. èr lǐ yú, dōng xī liǎng jiè yú zhī jiāo huán yú qián, ér xī zhī huí tū wèi yóu shén, jì dōng xiàng huán ér zhì, zhōng fù qǐ yī xiǎo xià, zé qí nán hè yòu dà kāi, pō liú zá dá yú qí jiān. ér yuǎn shān páng wǔ, huò xié dié yú nán, zé xī dà jí zì xī qiān nán pán rào ér dōng zhě huò yāo jiǎo yú dōng, zé dōng jiè fēn zhī, yán lán cāng xī àn, dù máo jiā shào ér nán jǐn yú shùn jiāng xiǎo shuǐ zhě. cǐ qí wài rào zhī chóng fēng yě. ér jìn shān, zé wù běi xī shān zhī mài, zhì cǐ nán jǐn yú xī, wèi jiù chéng, dōng shān zhī mài, zhì cǐ nán jǐn yú dōng, wèi xīn chéng wù xī zé xī dà jí zhī zhōng, yī fēng cóng wān zhōng dōng tū, zhí lín jiù chéng zhī xī wù nán, zé xī dà jí dōng zhuǎn zhī zhī, yòu cóng nán dà jí zhī běi, xiān jiā yī zhī wèi jìn àn wù dōng, zé dōng jiè yán jiāng zhī zhī, yòu cóng dōng xī zhuǎn, zhí bào yú xīn chéng zhī qián wèi lóng shā. cǐ qí nèi bī zhī huí luán yě. rán yóu jìn bù jiàn hè zhōng zhū shuǐ, ér zhǐ jiàn jiù chéng lú luò jí zài nán gāng yī lǐ jí zhī, yì fàn yú jiù chéng, nǎi dōng xiàng xià pō.
南壑頗開，廬塍交錯，黍禾茂盛，半秀半熟，間有刈者。壑中諸廬，函宗地名最大，倚西山而居壑中。一里余及之，由其前東南行塍間，一里余，南從大溪西岸行。二里余，東西兩界余支交環於前，而西支回突為尤甚，既東向環而至，中復起一小下，則其南壑又大開，坡流雜沓於其間。而遠山旁午，或斜疊於南，則西大脊自錫鉛南盤繞而東者；或夭矯於東，則東界分支，沿瀾滄西岸，度茅家哨而南盡於順江小水者。此其外繞之崇峰也。而近山，則塢北西山之脈，至此南盡於西，為舊城，東山之脈，至此南盡於東，為新城；塢西則西大脊之中，一峰從灣中東突，直臨舊城之西；塢南，則西大脊東轉之支，又從南大脊之北，先夾一支為近案；塢東，則東界沿江之支，又從東西轉，直抱於新城之前為龍砂。此其內逼之回巒也。然猶近不見壑中諸水，而只見舊城廬落即在南岡；一里及之，亦飯於舊城，乃東向下坡。

bàn lǐ, yǒu dà dào yán pō xī nán qù zhě, xìng lóng chǎng dào yě dōng běi qù zhě, xīn chéng dào yě. yú shì dōng běi xíng tián chéng jiān. bàn lǐ, yǒu xīn qiáng yī wéi, zhōng jiàn guān yīn gé shén zhěng, ér gōng wèi jiù, rán guī mó xióng lì, yì cǐ zhōng suǒ wèi dǔ yě. qí chù dāng hè zhī zhōng liǎng shuǐ jiāo huì chù, mù jiè sì dá. yú shì shǐ jiàn mèng yòu hé jí rào qí dōng, shùn níng hé jí chū qí běi, suì gòng huì yú dōng běi yān.
半里，有大道沿坡西南去者，興隆廠道也；東北去者，新城道也。於是東北行田塍間。半里，有新牆一圍，中建觀音閣甚整，而功未就，然規模雄麗，亦此中所未睹也。其處當壑之中兩水交會處，目界四達。於是始見孟祐河即繞其東，順寧河即出其北，遂共會於東北焉。

yú shì xī xiàng yáo wàng, yǒu tè chū ér lín yú xī zhě, jí dà jí wān zhōng dōng tū zhī fēng qí běi kāi yī xì zì xī běi lái zhě, mèng yòu hé suǒ cóng chū yě, qí nán yū yī xì xiàng xī nán xiá zhě, xìng lóng chǎng suǒ cóng yú yě. yǒu zhōng jiè ér chuí yú dōng zhě, jí yán jiāng dù máo jiā shào xī huán zhī zhī qí běi kāi yī xì, zhí shàng ér jiā máo jiā shào zhě, xīn chéng suǒ tuō zhī wù yě qí nán jìn yī xì, dōng dié ér zhù yú shùn jiāng xiǎo shuǐ zhě, zhū liú suǒ huì zhī kǒu yě.
於是西向遙望，有特出而臨於西者，即大脊灣中東突之峰；其北開一隙自西北來者，孟祐河所從出也，其南紆一隙向西南峽者，興隆廠所從逾也。有中界而垂於東者，即沿江渡茅家哨西環之支；其北開一隙，直上而夾茅家哨者，新城所託之塢也；其南進一隙，東疊而注於順江小水者，諸流所匯之口也。

xiǎo qì gé zhōng, rì sè zhèng wǔ, liáng fēng yōu rán. sēng yuè míng wèi gōng. yǐ chū wéi qiáng běi, zé shùn níng zhī shuǐ, zhèng chū dāng mén zhī qiàn. xún běi yá dōng zhuǎn, jià tíng qiáo qí shàng, míng yuē dǐ zhù. qí shuǐ chū qiáo dōng, rào guān yīn gé hòu, zé mèng yòu hé zì xī nán lái hé zhī, dōng qù rù shuǐ kǒu xiá zhě yě. dù qiáo jí dōng běi shàng pō. shì pō jí shùn níng dōng shān zhī zhī, zì lán cāng xī àn yí lǐ ér lái, qí dōng nán zhí xià zhě, guò máo jiā shào cǐ qí xī nán fēn zhī zhě, zhì cǐ jiāng jǐn, jié wèi mǎ ān shān, dōng xià zhī mài wèi xīn chéng, ér cǐ qí dōng nán jǐn chù yě.
小憩閣中，日色正午，涼風悠然。僧瀹茗為供。已出圍牆北，則順寧之水，正出當門之塹。循北崖東轉，架亭橋其上，名曰砥柱。其水出橋東，繞觀音閣後，則孟祐河自西南來合之，東去入水口峽者也。度橋即東北上坡。是坡即順寧東山之支，自瀾滄西岸迤邐而來，其東南直下者，過茅家哨；此其西南分支者，至此將盡，結為馬鞍山，東下之脈為新城，而此其東南盡處也。

dēng pō lǐ yú, xià kàn èr liú jì hé, pán qū hè dǐ, rú yù lóng qū zhé. qí běi yòu yǒu yī pō dōng xià, jí xīn jiù liǎng chéng zhōng jiè zhī shā, jiā shuǐ ér bī yú nán shān zhě. shāo xià ér shàng, lǐ yú, yòu yuè qí jí, shǐ wàng jiàn xīn chéng zài běi xiá zhī kǒu, yǐ xī shān dōng xià zhī mài. yòu sān lǐ, shāo xià, yuè yī xiǎo qiáo, yòu bàn lǐ, dǐ chéng zhī dōng nán jiǎo. xún chéng běi xíng, yòu bàn lǐ, rù yún zhōu dōng mén. zhōu zhōng liáo liáo, zhōu shǔ dōng xiàng, zhǐ yī jiē dāng qí qián, nán běi xiāng dá ér yǐ. zhì shí rì cái guò wǔ, suì zhǐ zhōu zhì nán nì lǚ. yún zhōu jí gǔ zhī dà hóu zhōu yě. xī wèi tǔ zhī zhōu fèng xìng, wàn lì jiān, fèng zhēn xué yǐ cóng nì zhū, suì bìng shùn níng, shè liú guān, jí yǐ bǐ zhōu shǔ zhī. zhōu zhì qián é biāo qīn mìng yún zhōu sì zì, xiǎng jīng yù dìng ér míng zhī yě. jīn shùn níng měng tíng ruì hòu yǐ jué, ér fèng shì zhī hòu, yóu yǒu fèng sì zi sūn, suì gěi bā shí wǔ jīn zhī xì suǒ zèng de gǔ wù huò qián cái yān.
登坡里余，下瞰二流既合，盤曲壑底，如玉龍曲折。其北又有一坡東下，即新舊兩城中界之砂，夾水而逼於南山者。稍下而上，里余，又越其脊，始望見新城在北峽之口，倚西山東下之脈。又三里，稍下，越一小橋，又半里，抵城之東南角。循城北行，又半里，入雲州東門。州中寥寥，州署東向，只一街當其前，南北相達而已。至時日才過午，遂止州治南逆旅。雲州即古之大侯州也。昔為土知州俸姓，萬曆間，俸貞學以從逆誅，遂並順寧，設流官，即以比州屬之。州治前額標「欽命雲州」四字，想經御定而名之也。今順寧猛廷瑞後已絕，而俸氏之後，猶有奉祀子孫，歲給八十五金之餼ｘì所贈的穀物或錢財焉。

yún zhōu jiāng jiè: běi zhì shùn níng jiè zhǐ shù lǐ, dōng běi zhì cāng jiāng dù bā shí lǐ wèi méng huà jiè, xī nán yú měng dǎ jiāng èr bǎi sān shí lǐ wèi gěng mǎ jiè, dōng zhì shùn jiāng xiǎo shuǐ yī bǎi wǔ shí lǐ wèi jǐng dōng jiè, dōng nán zhì jiā lǐ cāng jiāng dù èr bǎi lǐ yì jǐng dōng jiè.
雲州疆界：北至順寧界止數里，東北至滄江渡八十里為蒙化界，西南逾猛打江二百三十里為耿馬界，東至順江小水一百五十里為景東界，東南至夾里滄江渡二百里亦景東界。

yú chū yì yún zhōu wù yáng zhōu zūn, jí dōng nán qióng lán cāng xià liú, yǐ yī tǒng zhì yán lán cāng cóng jǐng dōng xī nán xià chē lǐ, ér yú yuán jiāng fǔ lín ān hé xià yuán jiāng, yòu zhù wèi chū zì lǐ shè jiāng, yóu bái yá chéng hé lán cāng ér nán. yú yuán yí lán cāng bù yǔ lǐ shè hé, yǔ lǐ shè hé zhě, nǎi mǎ lóng jiāng jí yuán zì lù fēng zhě, dàn wú míng zhèng lán cāng zhī zhí nán ér bù dōng zhě, gù yù yóu cǐ qióng zhī. qián guò jiù chéng yù yī bǒ zhě, qí yán dú lì lì yǒu jù, yuē: lù jiāng zài cǐ dì xī sān bǎi yú lǐ, wèi yún zhōu xī jiè, nán yóu gěng mǎ ér qù, wèi zhā lǐ jiāng, bù dōng qū ér hé lán cāng yě. lán cāng jiāng zài cǐ dì dōng bǎi wǔ shí lǐ, wèi yún zhōu dōng jiè, nán yóu wēi yuǎn zhōu ér qù, wèi wō lóng jiāng, bù dōng qū ér hé yuán jiāng yě. yú shì shǐ zhī wō lóng zhī míng, shǐ zhī dōng hé zhī shuō wèi wàng.
余初意雲州晤楊州尊，即東南窮瀾滄下流，以《一統志》言瀾滄從景東西南下車裡，而於元江府臨安河下元江，又注謂出自禮社江，由白崖城合讕滄而南。余原疑瀾滄不與禮社合，與禮社合者，乃馬龍江及源自祿豐者，但無明證瀾滄之直南而不東者，故欲由此窮之。前過舊城遇一跛者，其言獨歷歷有據，曰：「潞江在此地西三百餘里，為雲州西界，南由耿馬而去，為渣里江，不東曲而合瀾滄也。瀾滄江在此地東百五十里，為雲州東界，南由威遠州而去，為撾龍江，不東曲而合元江也。」於是始知撾龍之名，始知東合之說為妄。

yòu xún zhī xīn chéng jū rén, suī tǔ zhù bù néng xī, jiān yǒu jiāng yòu sì chuān xiàng zǒu wài dì zhě, qí yán yǔ zhī hé, nǎi shì rán wú yí, suì wú fù nán qióng zhī yì, ér cǐ lái suī bù yù yáng, yì bù dù yě.
又詢之新城居人，雖土著不能悉，間有江右、四川向走外地者，其言與之合，乃釋然無疑，遂無復南窮之意，而此來雖不遇楊，亦不度也。

B chū shí rì píng míng qǐ fàn. chū nán mén, dù yī xiǎo kēng qiáo, jí xī nán xún xī shān pō ér xíng. èr lǐ yú, jiàn zhé ér yán qí nán kēng zhī yá xī xiàng shàng, èr lǐ yú, nán pán yá zuǐ.
B初十日平明起飯。出南門，度一小坑橋，即西南循西山坡而行。二里余，漸折而沿其南坑之崖西向上，二里余，南盤崖嘴。

cǐ zuǐ dōng běi qǐ wèi fēng dǐng, fēn liǎng yā, jí suǒ wèi mǎ ān shān yě dōng nán xià wèi tiáo gāng, zhí è jiù chéng xī ér dōng bī dōng shān, jiè liǎng chéng zhī jiān, wèi jiù chéng lóng shā, xīn chéng hǔ shā zhě yě. cǐ nǎi shùn níng dōng shān zhī mài, yóu sān gōu shuǐ xī lǐng guò jí nán xià ér jǐn yú cǐ zhě. yóu cǐ xún fēng xī xiàng běi shàng, yòu èr lǐ, shǐ píng xíng fēng xī. yī lǐ, chū mǎ ān fēng hòu, wèi mǎ ān lǐng. yǒu sì yǐ fēng běi xiàng, qián yǒu shì sān yíng dāng lǐng tóu, wèi chá fáng. cóng lǐng jí xī xiàng jùn xià, èr lǐ shǐ píng, yòu bàn lǐ jí shān lù, yǒu jiàn zì dōng běi xiǎo xiá lái, xī zhù shùn níng hé, cǐ yǐ wèi shùn níng shǔ yǐ.
此嘴東北起為峰頂，分兩丫，即所謂馬鞍山也；東南下為條岡，直扼舊城溪而東逼東山，界兩城之間，為舊城龍砂，新城虎砂者也。此乃順寧東山之脈，由三溝水西嶺過脊南下而盡於此者。由此循峰西向北上，又二里，始平行峰西。一里，出馬鞍峰後，為馬鞍嶺。有寺倚峰北向，前有室三楹當嶺頭，為茶房。從嶺脊西向峻下，二里始平，又半里及山麓，有澗自東北小峽來，西注順寧河，此已為順寧屬矣。

gài yún zhōu běi jiè, xīn chéng yǐ mǎ ān shān, jiù chéng yǐ hán zōng nán xiǎo jiān shù shuǐ zhī ào, qí xiāng jù shén jìn yě.
蓋雲州北界，新城以馬鞍山，舊城以函宗南小尖束水之坳，其相距甚近也。

dù jiàn běi shàng pō, pán běi shān xī lù xíng, sì lǐ, dōng xī yá tū jiā, shùn níng xī dǎo qí zhōng chū, lù yú qí dōng yá ér rù.
渡澗北上坡，盤北山西麓行，四里，東西崖突夾，順寧溪搗其中出，路逾其東崖而入。

yòu běi yī lǐ, qí pō xī xuán wù zhōng, shì wèi huā dì, qí pō zhèng yǔ wēng xī cūn dōng xī yáo duì, zhōng zhuì wèi píng wù, zé tián chéng yǔ xī liú jiāo luò yān. nǎi xī běi xià pō, bàn lǐ jí wù, yòu yǒu jiàn zì dōng běi xiǎo xiá lái, xī zhù shùn níng xī. lù cóng xī běi xī xiàng xíng wù zhōng, sān lǐ yú, jiāng bī wēng xī cūn zhī lù, dà xī zì běi xiá chū, shù xī lù ér jiè zhī, dāng cóng cǐ shè xī shàng wēng xī cūn, chū lái shí dào, jiàn xī dōng yǒu lù suí běi xiá rù, suì cóng zhī.
又北一里，其坡西懸塢中，是為花地，其坡正與翁溪村東西遙對，中墜為平塢，則田塍與溪流交絡焉。乃西北下坡，半里及塢，又有澗自東北小峽來，西注順寧溪。路從溪北西向行塢中，三里余，將逼翁溪村之麓，大溪自北峽出，漱西麓而界之，當從此涉溪上翁溪村，出來時道，見溪東有路隨北峽入，遂從之。

yòu lǐ yú, lù jiàn huāng.
又里余，路漸荒。

yòu lǐ yú, zhuì yá ér xià, jí yú xī, jí duàn qiáo chù yě. xīn chéng zhī dào, shí chū yú cǐ, bù yóu wēng xī, cóng dōng yá zhuì liú jiān jià qiáo yǐ dù zì qiáo wèi shuǐ gǔ yān méi, nǎi qǔ dào wēng xī, yǐ xī liú píng wù jiān, kě jiē ér shè yě. lín xī bō yǒng bù dé dù, nǎi fù nán hái sān lǐ, xī dù wēng xī. rán xī kuò ér liú zhǎng, suī dāng píng chù, shì yóu xuán jī, dǐ qí zhōng liú, bō jí xiǎo fù, zú bù néng dìng, měi yī yí zhǐ, zhé jǐ suí bō dàng qù. bàn shǎng nǎi jí xī àn, fù yóu tián chéng jiān shàng pō. yī lǐ, xī dǐ cūn xià dà lù, nǎi zhuǎn ér běi, jí lái shí dào yě. xún xī shān niè pō ér xià, sān lǐ, yǒu qí zì xiá zhōng lái hé, jí duàn qiáo jiù jìng yǐ, yú shì suí dà lù yòu liù lǐ, guò bǎ biān guān, yuè tāng ér fàn. xià ào dōng běi yī lǐ yú, dù xiǎo qiáo. yòu yī lǐ, fù yǔ dà xī yù, sù qí xī yá, běi shí lǐ ér zhì lù táng. shí cái guò wǔ, yǐ shǔ qì bī rén, suì tíng jiù zhǔ rén lóu zuò jì.
又里余，墜崖而下，及於溪，即斷橋處也。新城之道，實出於此，不由翁溪，從東崖墜流間架橋以渡；自橋為水汩ｇǔ淹沒，乃取道翁溪，以溪流平塢間，可揭而涉也。臨溪波涌不得渡，乃復南還三里，西渡翁溪。然溪闊而流漲，雖當平處，勢猶懸激，抵其中流，波及小腹，足不能定，每一移趾，輒幾隨波盪去。半晌乃及西岸，復由田塍間上坡。一里，西抵村下大路，乃轉而北，即來時道也。循西山躡坡而下，三里，有岐自峽中來合，即斷橋舊境矣，於是隨大路又六里，過把邊關，瀹湯而飯。下坳東北一里余，渡小橋。又一里，復與大溪遇，溯其西崖，北十里而至鹿塘。時才過午，以暑氣逼人，遂停舊主人樓作記。

shí yī rì yóu lù táng sān shí lǐ, guò guī huà qiáo. cóng xī dōng xún dōng shān lù xíng, wǔ lǐ, rù pǔ guāng sì. yú yí yǐ wèi jí dōng shān sì yě, rù ér shǐ zhī dōng shān sì shàng zài běi. nǎi fù suí dà lù sān lǐ, dǐ nán guān pō xià tíng qiáo, jí cóng qiáo dōng xiǎo jìng dōng běi shàng pō. yòu èr lǐ ér dōng shān sì yǐ dōng shān xī xiàng, zhèng lín xīn chéng yě. rù sì, shí jí ér shàng. zhèng diàn qián yǐ lóu wèi mén, ér hòu yǒu céng gé, gé zhī shàng céng fèng yù dì, dēng zhī, zé xī shān zhī zhī luò, jùn dié zhī huí pán, kě píng yī ér jǐn yě.
十一日由鹿塘三十里，過歸化橋。從溪東循東山麓行，五里，入普光寺。余疑以為即東山寺也，入而始知東山寺尚在北。乃復隨大路三里，抵南關坡下亭橋，即從橋東小徑東北上坡。又二里而東山寺倚東山西向，正臨新城也。入寺，拾級而上。正殿前以樓為門，而後有層閣，閣之上層奉玉帝，登之，則西山之支絡，郡堞之回盤，可平揖而盡也。

xià gé, rù qí zuǒ lú, yǒu yī sēng céng yú lóng quán yī wù zhě, jiàn yú liú tóng fàn. jì fàn ér gòng zuò qián mén lóu, nǎi zhī qí sēng wèi ā lù sī xī běi shān sì zhōng sēng yě, yǐ tīng jiǎng zhì lóng quán, ér dōng shān sēng yāo zhī fàn zhě. wèi yú yán, zì shǎo céng biàn lì wō lóng mù bāng ā wǎ zhī dì, qí yán yǔ jiù chéng bǒ zhě xīn chéng kè shāng suǒ yán, lì lì jiē hé.
下閣，入其左廬，有一僧曾於龍泉一晤者，見餘留同飯。既飯而共坐前門樓，乃知其僧為阿祿司西北山寺中僧也，以聽講至龍泉，而東山僧邀之飯者。為余言，自少曾遍歷撾龍、木邦、阿瓦之地，其言與舊城跛者、新城客商所言，歷歷皆合。

xià wǔ nǎi chū sì.
下午乃出寺。

yī lǐ, dù dōng mén tíng qiáo, rù shùn níng dōng mén.
一里，度東門亭橋，入順寧東門。

mì fū wèi dé, shān yǔ rú zhù, nǎi chū nán guān yī lǐ, zài sù lóng quán sì.
覓夫未得，山雨如注，乃出南關一里，再宿龍泉寺。