bǐng zǐ gōng yuán 1636 nián shí yuè shí qī rì　 jī míng qǐ fàn, zài míng ér xíng. wǔ lǐ, jiǎng lián pù, yuè sè jiǎo shén. zhuǎn ér nán xíng, shān shì fù cù, shǐ yǒu cūn jū. yòu wǔ lǐ, bái shí wān, xiǎo rì fǔ shēng. yòu wǔ lǐ, bái shí pù. réng zhuǎn xī xíng, yòu qī lǐ, cǎo píng gōng guǎn, wèi cháng shān yù shān liǎng xiàn jiè, xī yǒu yì, jīn yǐ gé gé chú yǐ. yòu xī sān lǐ, jí nán lóng běi dù zhī jí yě. qí mài nán zì jiāng shān xiàn èr shí qī dōu zhī xiǎo gān g n lǐng, xī zhuǎn jiāng xī yǒng fēng dōng jiè, yí lǐ zhì cǐ. nán běi jù yuán zhì yī fēng, ér dù chù fú ér bù gāo, yì shù ér bù kuò. jí xī jí yǒu yī jiàn nán liú, xià liú yǐ rù pó yáng yǐ. dòng xī lèi shí wèi mén, nán běi jù shǔ yú shān, shì wèi dōng xī fēn jiè. yòu shí lǐ wèi gǔ chéng pù, zhuǎn ér nán xíng, jiàn chū shān yǐ. yòu wǔ lǐ, wèi jīn jī dòng lǐng. réng zhuǎn ér xī, yòu wǔ lǐ, shān táng pù, shān suì dà huō. yòu shí lǐ, dōng jīn qiáo, shí liáng gāo kuà xī shàng. qí shuǐ zì běi nán liú, qí shān gāo sǒng ruò fù yǐ, rán zài yù shān xiàn běi sān shí lǐ wài. gài zì cǎo píng běi dù, jí xī zhì cǐ shān, yī míng dà lǐng, yī míng sān qīng shān. shān zhī yīn jí wèi ráo zhī dé xìng, dōng běi jí wèi huī zhī wù w yuán, dōng jí wèi qú zhī kāi huà cháng shān, gài zhè zhí yù zhāng sān miàn zhī shuǐ, jù yú cǐ fēn yān. yú xī cóng yè y bù shān qiú lǐ, nǎi qǔ dào qí dōng nán gǔ zhōng zhě yě. dù qiáo xī wǔ lǐ, yóu yù shān dōng mén rù, lǐ xǔ, chū xī mén. chéng zhōng huāng luò shū shén, ér xī, chéng wài shì sì jù yān, yǐ xià shuǐ zhī bù zài yě. dōng jīn qiáo zhī shuǐ, rào chéng nán ér xī, zhì cǐ shèng zhōu. shí yǐ xià wǔ, shuǐ hé wú zhǎng zhōu kě fù, dé xiǎo zhōu zhì fǔ, suì qiàn zhī xíng. èr shí lǐ ér mù, zhōu rén chéng yuè gǔ zhào yè xíng. sān shí lǐ, guò shā xī. yòu wǔ shí lǐ, pō yú guǎng xìn zhī nán mén, fǔ sān gǔ yě. shā xī shì sì shén shèng, xiǎo zhōu cì tíng hé xià zhě bǎi yú tǐng, jiā àn shuǐ chōng zhī shēng bù jué, rán wén qí dì duō dào, yuè zhōng jiàn yǒu jiē ér shè xī zhě, bù néng wú jiè xīn. guǎng xìn xī èr shí lǐ yǒu míng qiáo bīn xī, xià liú yòu yǒu jiǔ gǔ sōng, yī běn jiǔ fēn, cān xiāo jìng xiù, jù bù jí dēng.
丙子（公元1636年）十月十七日　雞鳴起飯，再鳴而行。五里，蔣蓮鋪，月色皎甚。轉而南行，山勢復簇，始有村居。又五里，白石灣，曉日甫升。又五里，白石鋪。仍轉西行，又七里，草萍公館，〔為常山、玉山兩縣界，〕昔有驛，今已革革除矣。又西三里，即南龍北度之脊也。其脈南自江山縣二十七都之小筸gān嶺，西轉江西永豐東界，迤邐至此。南北俱圓峙一峰，而度處伏而不高，亦束而不闊。脊西即有一澗南流，下流已入鄱陽矣。洞西累石為門，南北俱屬於山，是為東西分界。又十里為古城鋪，轉而南行，漸出山矣。又五里，為金雞洞嶺。仍轉而西，又五里，山塘鋪，山遂大豁。又十里，東津橋，石樑高跨溪上。其水自北南流，其山高聳若負扆，然在玉山縣北三十里外。蓋自草萍北度，即西峙此山，一名大嶺，一名三清山。山之陰即為饒之德興，東北即為徽之婺wù源，東即為衢之開化、常山，蓋浙、直、豫章三面之水，俱於此分焉。余昔從堨yè埠山裘里，乃取道其東南谷中者也。渡橋西五里，由玉山東門入，里許，出西門。城中荒落殊甚，而西，城外市肆聚焉，以下水之埠在也。東津橋之水，繞城南而西，至此勝舟。時已下午，水涸無長舟可附，得小舟至府，遂倩之行。二十里而暮，舟人乘月鼓棹夜行。三十里，過沙溪。又五十里，泊於廣信之南門，甫三鼓也。沙溪市肆甚盛，小舟次停河下者百餘艇，夾岸水舂之聲不絕，然聞其地多盜，月中見有揭而涉溪者，不能無戒心。廣信西二十里有名橋瀕溪，下流又有九股松，一本九分，參霄競秀，俱不及登。

shí bā rì　 zǎo qǐ, réng mì qí zhōu zhì qiān shān zhī hé kǒu. yú chū nǐ yóu guǎng xìn běi yóu líng shān, qiě wén qí dì běi shān sì cóng lín shén shèng, yù wǎng yī guān. yīn zhòu fā nóng chuāng, xíng dòng jù fáng, yǐ qí wèi hé kǒu zhōu, suì qiàn zhī xíng, liǎng guò guǎng xìn jù bù jí tíng yě. jùn chéng héng dài xī běi, zhì dié bù shèn xióng jùn, ér chéng wài jū shì yáo kòng, yì shān chéng zhī dà jù luò yě. chéng dōng yǒu líng xī, zé líng shān zhī shuǐ suǒ xiè chéng xī yǒu yǒng fēng xī, zé yǒng fēng zhī liú suǒ zhù. xī nán xià sān shí lǐ, yǒu fēng yuán gèn, sè zhě yá pán, míng yuē xiān lái shān. chū guò qí xià, yóu wò wèi qǐ, jí guò èr shí lǐ tán, zhì mǎ ān shān zhī xià, huí wàng jiàn zhī, yǐ bù jí dēng yǐ. zì xiān lái zhì léi dǎ shí, èr shí lǐ zhī nèi, shí shān jiè xī zuǒ yòu, jù rú fù fǔ fú niú, huò duàn huò xù, bù tè xíng jué kōng tóng, bìng wú bō zhòu wén, zhì xiān tǔ cùn jīng, yì bù néng shòu. zhì shān duàn shā huí chù, shuāng hén fēng sè, yìng cūn lú ér chū, shí xì ruò jīng yī fān diǎn zhuì zhě. yòu èr shí lǐ, guò páng luó, nán wàng é fēng, qiào xuē tiān jì, cǐ xī yú jiǎ dào fēn shuǐ guān ér qū màn tíng zhī chù, zhuǎn pàn yǐ èr shí nián yǐ. rén shòu jǐ hé, jiāng shān rú zuó, néng bù lìng rén yǒu bǐng zhú zhī sī yé! yòu èr shí lǐ dǐ qiān shān hé kǒu, rì yǐ xià chōng, yīn liú píng fēng nì yě. hé kǒu yǒu shuǐ zì dōng nán fēn shuǐ guān fā yuán, jīng qiān shān xiàn, zhì cǐ rù dà xī, shì sì shén zhòng, zài dà xī zhī zuǒ, gài liǎng xī hé ér shǐ shèng zhòng zhōu yě.
十八日　早起，仍覓其舟至鉛山之河口。余初擬由廣信北游靈山，且聞其地北山寺叢林甚盛，欲往一觀。因驟發膿瘡，行動俱妨，以其為河口舟，遂倩之行，兩過廣信俱不及停也。郡城橫帶溪北，雉堞不甚雄峻，而城外居市遙控，亦山城之大聚落也。城東有靈溪，則靈山之水所泄；城西有永豐溪，則永豐之流所注。西南下三十里，有峰圓亘，色赭崖盤，名曰仙來山。初過其下，猶臥未起，及過二十里潭，至馬鞍山之下，回望見之，已不及登矣。自仙來至雷打石，二十里之內，石山界溪左右，俱如覆釜伏牛，或斷或續，〔不特形絕崆峒，並無波皺文，至纖土寸莖，亦不能受。〕至山斷沙回處，霜痕楓色，映村廬而出，石隙若經一番點綴者。又二十里，過旁羅，南望鵝峰，峭削天際，此昔余假道分水關而趨幔亭之處，轉盼已二十年矣。人壽幾何，江山如昨，能不令人有秉燭之思耶！又二十里抵鉛山河口，日已下舂，因流平風逆也。河口有水自東南分水關發源，經鉛山縣，至此入大溪，市肆甚眾，在大溪之左，蓋兩溪合而始勝重舟也。

shí jiǔ rì　 chén cān hòu, mì guì xī chuán chu n jí chuán. shén ài, dài fù zhōu zhě, jiǔ ér hòu xíng. shì zǎo mì yún sì bù, shí yǒu líng yǔ. sān shí lǐ, xī zhì jiào yán. bīn xī shí yá pán tū, xià chā shēn tán, chéng bì rú diàn, shàng kāi héng dòu, huí gèn fēng yāo, chuān xué nèi chè, rú xíng láng gé dào, chuāng líng hù yǒu dōu biàn. yá shàng xuán shū yú wēng yǐn cì sì dà zì, yá yòu jí yǒu shí dèng xī bō zhǐ shí jí jǐn tiē shuǐ miàn ér xiàng shàng yán shēn. jí hū zhōu zǐ tíng zhōu ér shàng. liè shí zòng héng, chuān yī xì ér rào qí hòu, jiàn yī jìng chéng qī, suì sù yuán rù hè. qí hòu zhòng fēng huán gèn, jī cuì jiāo jiā, xīn zhī yǐ wù, gèng yù qióng yuán. hè zhuǎn fēng huí, jū rén duō jié wù wèi chí zhǒng yú. rào lù yī shān jiā, lú yún cháo cuì, huǎng yǒu yōu qù. jí tóu ér wèn zhī, zé qí dì yǐ shǔ xìng ān. qí qián duì zhī shān yuán gèn ér qǐ zhě, yuē tuán jī shí lǐng, shì wèi qiān shān zhī xī jiè. tuán jī zhī xī jí jiào yán sì yě. jiào yán qián lín dà xī, yú yǐn yá tū yú zuǒ, yòu yī yá duì tū yú yòu. yòu yá zhī qián, yī yuán fēng wù lì xī zhōng, zhèng rú yáng zi zhī jīn jiāo, xún yáng zhī xiǎo gū, ér cǐ gèng yuán zhěng, suǒ chēng yìn shān yě. sì hòu yán shí zhōng xū, liǎng páng huí tū, guǐ gu zhì fàng yǐ yī xuān, jí wèi jiào yán. yán wèi sì bì, jǐng zhī jiā kuàng, zài yú yǐn bù zài cǐ yě. jiào yán xī shí lǐ wèi yì yáng jiè, yòu yǒu shān fāng zhì xī yòu, ruò liè píng ér zhěng, shàng yǒu fàn yǔ, bù zhī qí míng, yǐ zhào jí bù jí dēng, gài yì qí jìng yě. yòu sān shí lǐ, rì yǐ xià chōng, xī nán jiàn jì, yáo wàng yī fēng gū chā tiān jì, xún zhī zhī wèi guī yán, zài yì yáng nán shí wǔ lǐ. yú xīn yàn zhī, ér zhōu yǐ mì guì xī zhě, bù néng zhōng zhǐ. yòu shí lǐ zhì yì yáng dōng guān, suì yǐ xíng lǐ tuō jìng wén suí zhōu qù, yú yǔ gù pū liú dōng guān wài nì lǚ, wèi míng rì guī yán zhī xíng. yè bàn fēng hǒu yǔ zuò.
十九日　晨餐後，覓貴溪舡chuān即船。甚隘，待附舟者，久而後行。是早密雲四布，時有零雨。三十里，西至叫岩。瀕溪石崖盤突，下插深潭，澄碧如靛，上開橫竇，回亘峰腰，〔穿穴內徹，如行廊閣道，窗欞戶牖都辨。〕崖上懸書「漁翁隱次」四大字，崖右即有石磴吸波指石級緊貼水面而向上延伸。急呼舟子停舟而上。列石縱橫，穿一隙而繞其後，見一徑成蹊，遂溯源入壑。其後眾峰環亘，積翠交加，心知已誤，更欲窮源。壑轉峰迴，居人多截塢為池種魚。繞麓一山家，廬雲巢翠，恍有幽趣。亟投而問之，則其地已屬興安。其前對之山圓亘而起者，曰團雞石嶺，是為鉛山之西界。團雞之西即叫岩寺也。叫岩前臨大溪，漁隱崖突於左，又一崖對突於右。右崖之前，一圓峰兀立溪中，正如揚子之金、焦，潯陽之小孤，而此更圓整，所稱印山也。寺後岩石中虛，兩旁回突，庋guǐ置放以一軒，即為叫岩。岩為寺蔽，景之佳曠，在漁隱不在此也。叫岩西十里為弋陽界，又有山方峙溪右，若列屏而整，上有梵宇，不知其名，以棹急不及登，蓋亦奇境也。又三十里，日已下舂，西南漸霽，遙望一峰孤插天際，詢之知為龜岩，在弋陽南十五里。余心艷之，而舟已覓貴溪者，不能中止。又十里至弋陽東關，遂以行李托靜聞隨舟去，余與顧仆留東關外逆旅，為明日龜岩之行。夜半風吼雨作。

èr shí rì　 zǎo qǐ, yǔ bù zhǐ. píng míng chí gài cǎo biān yǔ jù xíng, rén yì yáng dōng mén. qí chéng nán lín xī shàng, xī zhì cǐ shāo xùn ér nán, bīn chéng nǎi fù jùn zhī liú wèi háo, xià liú fù yǔ xī hé. yǔ zhōng guò xiàn qián, yòu xī zhì xī nán mén, yù yī guī yán rén shū xìng zhě yù guī, suì suí zhī chū chéng. guò háo liáng, sān lǐ, dù dà xī. xī nán yǒu tǎ, nǎi yì yáng zhī shuǐ kǒu yě. zì shì jù cóng shān gāng xíng, tuó shí gāo xià, jù chéng kuài ér wú wén, xiān tǔ bù shòu yě. shí yǔ yù shén, lín lí yǔ zhōng, wàng guī fēng yǎo bù kě dǔ. hū dǔ lù kǒu yī fēng, jù tǐ ér xiǎo, yí jí yè lái chā tiān yòu yú zhě, xún zhī zhī wèi yáng jiǎo jiào, qí qù guī fēng shàng wǔ lǐ yě. bǐ zhì, yáo wàng yī fēng zhōng pōu rú mén. yǐ ér, mén zhī nán hū qí chū piàn shí rú guī, jí tiān zhù fēng yě. jí dǐ qí chù, lù hū nán qù. zhuǎn ér dōng rù, xiān guò yī yàn, yàn nán huì shuǐ yī chí, jí fàng shēng chí yě. chí shuǐ liǎng jìn yá zú. xún yá zuǒ záo shí chéng zhàn, jí zhǎn qí fēng yě. shàng wēi bì ér xià chéng tán, tán jǐn, zhú shù fú shū, yǎn yìng yī hè, liǎng yá fēi pù jiāo zhù, rú yù lóng luàn wǔ, jiē yǔ shī shān líng hé ér jìng huàn zhě yě. jì rù, hū jiàn nán yá zuì gāo chù, yī qiào tōng míng, ruò ěr zhī fù lú, yí wèi bái yún suǒ níng, zuì jìn ér zhī qí wèi shí xì. jí dǐ fāng zhàng, zé tíng zhōng rén lì ér qǐ zhě bù yī, wèi yún qì yīn yūn, yǐn xiàn bù dìng. shí yǔ shì mí shén, yī lǚ zhān tòu, guàn xīn shàng rén jí jiě yī dài gèng, ruò ru huǒ jiù zhì, xīn zhī zhòng fēng zhī qí, bù néng bá yún qū wù yǐ. shì rì jìng rì yè yǔ, wèi zuò wǔ yuán shī. wǎn wò yú zhèn yī tái xià zhī jìng shì zhōng.
二十日　早起，雨不止。平明持蓋草編雨具行，人弋陽東門。其城南臨溪上，溪至此稍遜而南，瀕城乃復浚支流為濠，下流復與溪合。雨中過縣前，又西至西南門，遇一龜岩人舒姓者欲歸，遂隨之出城。過濠梁，三里，渡大溪。溪南有塔，乃弋陽之水口也。自是俱從山岡行，陀石高下，俱成塊而無紋，纖土不受也。時雨愈甚，淋漓雨中，望龜峰杳不可睹。忽睹路口一峰，具體而小，疑即夜來插天誘余者，詢之知為羊角嶠，其去龜峰尚五里也。比至，遙望一峰中剖如門。已而，門之南忽岐出片石如圭，即天柱峰也。及抵其處，路忽南去。轉而東入，先過一堰，堰南匯水一池，即放生池也。池水兩浸崖足。循崖左鑿石成棧，〔即展旗峰也。〕上危壁而下澄潭，潭盡，竹樹扶疏，掩映一壑，兩崖飛瀑交注，如玉龍亂舞，皆雨師山靈合而競幻者也。既入，忽見南崖最高處，一竅通明，若耳之附顱，疑為白雲所凝，最近而知其為石隙。及抵方丈，則庭中人立而起者不一，為雲氣氤氳，隱現不定。時雨勢彌甚，衣履沾透，貫心上人急解衣代更，爇ruǒ火就炙，心知眾峰之奇，不能拔雲驅霧矣。是日競日夜雨，為作《五緣詩》。晚臥于振衣台下之靜室中。