bǐng zǐ gōng yuán 1636 nián shí yuè shí qī rì jī míng qǐ fàn, zài míng ér xíng. wǔ lǐ, jiǎng lián pù, yuè sè jiǎo shén. zhuǎn ér nán xíng, shān shì fù cù, shǐ yǒu cūn jū. yòu wǔ lǐ, bái shí wān, xiǎo rì fǔ shēng. yòu wǔ lǐ, bái shí pù. réng zhuǎn xī xíng, yòu qī lǐ, cǎo píng gōng guǎn, wèi cháng shān yù shān liǎng xiàn jiè, xī yǒu yì, jīn yǐ gé gé chú yǐ. yòu xī sān lǐ, jí nán lóng běi dù zhī jí yě. qí mài nán zì jiāng shān xiàn èr shí qī dōu zhī xiǎo gān g n lǐng, xī zhuǎn jiāng xī yǒng fēng dōng jiè, yǐ lǐ zhì cǐ. nán běi jù yuán zhì yī fēng, ér dù chù fú ér bù gāo, yì shù ér bù kuò. jí xī jí yǒu yī jiàn nán liú, xià liú yǐ rù pó yáng yǐ. dòng xī lèi shí wèi mén, nán běi jù shǔ yú shān, shì wèi dōng xī fēn jiè. yòu shí lǐ wèi gǔ chéng pù, zhuǎn ér nán xíng, jiàn chū shān yǐ. yòu wǔ lǐ, wèi jīn jī dòng lǐng. réng zhuǎn ér xī, yòu wǔ lǐ, shān táng pù, shān suì dà huō. yòu shí lǐ, dōng jīn qiáo, shí liáng gāo kuà xī shàng. qí shuǐ zì běi nán liú, qí shān gāo sǒng ruò fù yǐ, rán zài yù shān xiàn běi sān shí lǐ wài. gài zì cǎo píng běi dù, jí xī zhì cǐ shān, yī míng dà lǐng, yī míng sān qīng shān. shān zhī yīn jí wéi ráo zhī dé xīng, dōng běi jí wéi huī zhī wù w yuán, dōng jí wéi qú zhī kāi huà cháng shān, gài zhè zhí yù zhāng sān miàn zhī shuǐ, jù yú cǐ fēn yān. yú xī cóng yè y bù shān qiú lǐ, nǎi qǔ dào qí dōng nán gǔ zhōng zhě yě. dù qiáo xī wǔ lǐ, yóu yù shān dōng mén rù, lǐ xǔ, chū xī mén. chéng zhōng huāng luò shū shén, ér xī, chéng wài shì sì jù yān, yǐ xià shuǐ zhī bù zài yě. dōng jīn qiáo zhī shuǐ, rào chéng nán ér xī, zhì cǐ shèng zhōu. shí yǐ xià wǔ, shuǐ hé wú zhǎng zhōu kě fù, dé xiǎo zhōu zhì fǔ, suì qiàn zhī xíng. èr shí lǐ ér mù, zhōu rén chéng yuè gǔ zhào yè xíng. sān shí lǐ, guò shā xī. yòu wǔ shí lǐ, pō yú guǎng xìn zhī nán mén, fǔ sān gǔ yě. shā xī shì sì shén shèng, xiǎo zhōu cì tíng hé xià zhě bǎi yú tǐng, jiā àn shuǐ chōng zhī shēng bù jué, rán wén qí dì duō dào, yuè zhōng jiàn yǒu jiē ér shè xī zhě, bù néng wú jiè xīn. guǎng xìn xī èr shí lǐ yǒu míng qiáo bīn xī, xià liú yòu yǒu jiǔ gǔ sōng, yī běn jiǔ fēn, cān xiāo jìng xiù, jù bù jí dēng.
丙子(公元1636年)十月十七日 鸡鸣起饭,再鸣而行。五里,蒋莲铺,月色皎甚。转而南行,山势复簇,始有村居。又五里,白石湾,晓日甫升。又五里,白石铺。仍转西行,又七里,草萍公馆,〔为常山、玉山两县界,〕昔有驿,今已革革除矣。又西三里,即南龙北度之脊也。其脉南自江山县二十七都之小筸gān岭,西转江西永丰东界,迤逦至此。南北俱圆峙一峰,而度处伏而不高,亦束而不阔。脊西即有一涧南流,下流已入鄱阳矣。洞西累石为门,南北俱属于山,是为东西分界。又十里为古城铺,转而南行,渐出山矣。又五里,为金鸡洞岭。仍转而西,又五里,山塘铺,山遂大豁。又十里,东津桥,石梁高跨溪上。其水自北南流,其山高耸若负扆,然在玉山县北三十里外。盖自草萍北度,即西峙此山,一名大岭,一名三清山。山之阴即为饶之德兴,东北即为徽之婺wù源,东即为衢之开化、常山,盖浙、直、豫章三面之水,俱于此分焉。余昔从堨yè埠山裘里,乃取道其东南谷中者也。渡桥西五里,由玉山东门入,里许,出西门。城中荒落殊甚,而西,城外市肆聚焉,以下水之埠在也。东津桥之水,绕城南而西,至此胜舟。时已下午,水涸无长舟可附,得小舟至府,遂倩之行。二十里而暮,舟人乘月鼓棹夜行。三十里,过沙溪。又五十里,泊于广信之南门,甫三鼓也。沙溪市肆甚盛,小舟次停河下者百余艇,夹岸水舂之声不绝,然闻其地多盗,月中见有揭而涉溪者,不能无戒心。广信西二十里有名桥濒溪,下流又有九股松,一本九分,参霄竞秀,俱不及登。
shí bā rì zǎo qǐ, réng mì qí zhōu zhì yán shān zhī hé kǒu. yú chū nǐ yóu guǎng xìn běi yóu líng shān, qiě wén qí dì běi shān sì cóng lín shén shèng, yù wǎng yī guān. yīn zhòu fā nóng chuāng, xíng dòng jù fáng, yǐ qí wèi hé kǒu zhōu, suì qiàn zhī xíng, liǎng guò guǎng xìn jù bù jí tíng yě. jùn chéng héng dài xī běi, zhì dié bù shèn xióng jùn, ér chéng wài jū shì yáo kòng, yì shān chéng zhī dà jù luò yě. chéng dōng yǒu líng xī, zé líng shān zhī shuǐ suǒ xiè chéng xī yǒu yǒng fēng xī, zé yǒng fēng zhī liú suǒ zhù. xī nán xià sān shí lǐ, yǒu fēng yuán gèn, sè zhě yá pán, míng yuē xiān lái shān. chū guò qí xià, yóu wò wèi qǐ, jí guò èr shí lǐ tán, zhì mǎ ān shān zhī xià, huí wàng jiàn zhī, yǐ bù jí dēng yǐ. zì xiān lái zhì léi dǎ shí, èr shí lǐ zhī nèi, shí shān jiè xī zuǒ yòu, jù rú fù fǔ fú niú, huò duàn huò xù, bù tè xíng jué kōng tóng, bìng wú bō zhòu wén, zhì xiān tǔ cùn jīng, yì bù néng shòu. zhì shān duàn shā huí chù, shuāng hén fēng sè, yìng cūn lú ér chū, shí xì ruò jīng yī fān diǎn zhuì zhě. yòu èr shí lǐ, guò páng luó, nán wàng é fēng, qiào xuē tiān jì, cǐ xī yú jiǎ dào fēn shuǐ guān ér qū màn tíng zhī chù, zhuǎn pàn yǐ èr shí nián yǐ. rén shòu jǐ hé, jiāng shān rú zuó, néng bù lìng rén yǒu bǐng zhú zhī sī yé! yòu èr shí lǐ dǐ yán shān hé kǒu, rì yǐ xià chōng, yīn liú píng fēng nì yě. hé kǒu yǒu shuǐ zì dōng nán fēn shuǐ guān fā yuán, jīng yán shān xiàn, zhì cǐ rù dà xī, shì sì shén zhòng, zài dà xī zhī zuǒ, gài liǎng xī hé ér shǐ shèng zhòng zhōu yě.
十八日 早起,仍觅其舟至铅山之河口。余初拟由广信北游灵山,且闻其地北山寺丛林甚盛,欲往一观。因骤发脓疮,行动俱妨,以其为河口舟,遂倩之行,两过广信俱不及停也。郡城横带溪北,雉堞不甚雄峻,而城外居市遥控,亦山城之大聚落也。城东有灵溪,则灵山之水所泄;城西有永丰溪,则永丰之流所注。西南下三十里,有峰圆亘,色赭崖盘,名曰仙来山。初过其下,犹卧未起,及过二十里潭,至马鞍山之下,回望见之,已不及登矣。自仙来至雷打石,二十里之内,石山界溪左右,俱如覆釜伏牛,或断或续,〔不特形绝崆峒,并无波皱文,至纤土寸茎,亦不能受。〕至山断沙回处,霜痕枫色,映村庐而出,石隙若经一番点缀者。又二十里,过旁罗,南望鹅峰,峭削天际,此昔余假道分水关而趋幔亭之处,转盼已二十年矣。人寿几何,江山如昨,能不令人有秉烛之思耶!又二十里抵铅山河口,日已下舂,因流平风逆也。河口有水自东南分水关发源,经铅山县,至此入大溪,市肆甚众,在大溪之左,盖两溪合而始胜重舟也。
shí jiǔ rì chén cān hòu, mì guì xī chuán chu n jí chuán. shén ài, dài fù zhōu zhě, jiǔ ér hòu xíng. shì zǎo mì yún sì bù, shí yǒu líng yǔ. sān shí lǐ, xī zhì jiào yán. bīn xī shí yá pán tū, xià chā shēn tán, chéng bì rú diàn, shàng kāi héng dòu, huí gèn fēng yāo, chuān xué nèi chè, rú xíng láng gé dào, chuāng líng hù yǒu dōu biàn. yá shàng xuán shū" yú wēng yǐn cì" sì dà zì, yá yòu jí yǒu shí dèng xī bō zhǐ shí jí jǐn tiē shuǐ miàn ér xiàng shàng yán shēn. jí hū zhōu zǐ tíng zhōu ér shàng. liè shí zòng héng, chuān yī xì ér rào qí hòu, jiàn yī jìng chéng qī, suì sù yuán rù hè. qí hòu zhòng fēng huán gèn, jī cuì jiāo jiā, xīn zhī yǐ wù, gèng yù qióng yuán. hè zhuǎn fēng huí, jū rén duō jié wù wèi chí zhǒng yú. rào lù yī shān jiā, lú yún cháo cuì, huǎng yǒu yōu qù. jí tóu ér wèn zhī, zé qí dì yǐ shǔ xīng ān. qí qián duì zhī shān yuán gèn ér qǐ zhě, yuē tuán jī shí lǐng, shì wèi yán shān zhī xī jiè. tuán jī zhī xī jí jiào yán sì yě. jiào yán qián lín dà xī, yú yǐn yá tū yú zuǒ, yòu yī yá duì tū yú yòu. yòu yá zhī qián, yī yuán fēng wù lì xī zhōng, zhèng rú yáng zi zhī jīn jiāo, xún yáng zhī xiǎo gū, ér cǐ gèng yuán zhěng, suǒ chēng yìn shān yě. sì hòu yán shí zhōng xū, liǎng páng huí tū, guǐ gu zhì fàng yǐ yī xuān, jí wéi jiào yán. yán wèi sì bì, jǐng zhī jiā kuàng, zài yú yǐn bù zài cǐ yě. jiào yán xī shí lǐ wèi yì yáng jiè, yòu yǒu shān fāng zhì xī yòu, ruò liè píng ér zhěng, shàng yǒu fàn yǔ, bù zhī qí míng, yǐ zhào jí bù jí dēng, gài yì qí jìng yě. yòu sān shí lǐ, rì yǐ xià chōng, xī nán jiàn jì, yáo wàng yī fēng gū chā tiān jì, xún zhī zhī wèi guī yán, zài yì yáng nán shí wǔ lǐ. yú xīn yàn zhī, ér zhōu yǐ mì guì xī zhě, bù néng zhōng zhǐ. yòu shí lǐ zhì yì yáng dōng guān, suì yǐ xíng lǐ tuō jìng wén suí zhōu qù, yú yǔ gù pū liú dōng guān wài nì lǚ, wèi míng rì guī yán zhī xíng. yè bàn fēng hǒu yǔ zuò.
十九日 晨餐后,觅贵溪舡chuān即船。甚隘,待附舟者,久而后行。是早密云四布,时有零雨。三十里,西至叫岩。濒溪石崖盘突,下插深潭,澄碧如靛,上开横窦,回亘峰腰,〔穿穴内彻,如行廊阁道,窗棂户牖都辨。〕崖上悬书“渔翁隐次”四大字,崖右即有石磴吸波指石级紧贴水面而向上延伸。急呼舟子停舟而上。列石纵横,穿一隙而绕其后,见一径成蹊,遂溯源入壑。其后众峰环亘,积翠交加,心知已误,更欲穷源。壑转峰回,居人多截坞为池种鱼。绕麓一山家,庐云巢翠,恍有幽趣。亟投而问之,则其地已属兴安。其前对之山圆亘而起者,曰团鸡石岭,是为铅山之西界。团鸡之西即叫岩寺也。叫岩前临大溪,渔隐崖突于左,又一崖对突于右。右崖之前,一圆峰兀立溪中,正如扬子之金、焦,浔阳之小孤,而此更圆整,所称印山也。寺后岩石中虚,两旁回突,庋guǐ置放以一轩,即为叫岩。岩为寺蔽,景之佳旷,在渔隐不在此也。叫岩西十里为弋阳界,又有山方峙溪右,若列屏而整,上有梵宇,不知其名,以棹急不及登,盖亦奇境也。又三十里,日已下舂,西南渐霁,遥望一峰孤插天际,询之知为龟岩,在弋阳南十五里。余心艳之,而舟已觅贵溪者,不能中止。又十里至弋阳东关,遂以行李托静闻随舟去,余与顾仆留东关外逆旅,为明日龟岩之行。夜半风吼雨作。
èr shí rì zǎo qǐ, yǔ bù zhǐ. píng míng chí gài cǎo biān yǔ jù xíng, rén yì yáng dōng mén. qí chéng nán lín xī shàng, xī zhì cǐ shāo xùn ér nán, bīn chéng nǎi fù jùn zhī liú wèi háo, xià liú fù yǔ xī hé. yǔ zhōng guò xiàn qián, yòu xī zhì xī nán mén, yù yī guī yán rén shū xìng zhě yù guī, suì suí zhī chū chéng. guò háo liáng, sān lǐ, dù dà xī. xī nán yǒu tǎ, nǎi yì yáng zhī shuǐ kǒu yě. zì shì jù cóng shān gāng xíng, tuó shí gāo xià, jù chéng kuài ér wú wén, xiān tǔ bù shòu yě. shí yǔ yù shén, lín lí yǔ zhōng, wàng guī fēng yǎo bù kě dǔ. hū dǔ lù kǒu yī fēng, jù tǐ ér xiǎo, yí jí yè lái chā tiān yòu yú zhě, xún zhī zhī wèi yáng jiǎo jiào, qí qù guī fēng shàng wǔ lǐ yě. bǐ zhì, yáo wàng yī fēng zhōng pōu rú mén. yǐ ér, mén zhī nán hū qí chū piàn shí rú guī, jí tiān zhù fēng yě. jí dǐ qí chù, lù hū nán qù. zhuǎn ér dōng rù, xiān guò yī yàn, yàn nán huì shuǐ yī chí, jí fàng shēng chí yě. chí shuǐ liǎng jìn yá zú. xún yá zuǒ záo shí chéng zhàn, jí zhǎn qí fēng yě. shàng wēi bì ér xià chéng tán, tán jǐn, zhú shù fú shū, yǎn yìng yī hè, liǎng yá fēi pù jiāo zhù, rú yù lóng luàn wǔ, jiē yǔ shī shān líng hé ér jìng huàn zhě yě. jì rù, hū jiàn nán yá zuì gāo chù, yī qiào tōng míng, ruò ěr zhī fù lú, yí wèi bái yún suǒ níng, zuì jìn ér zhī qí wèi shí xì. jí dǐ fāng zhàng, zé tíng zhōng rén lì ér qǐ zhě bù yī, wèi yún qì yīn yūn, yǐn xiàn bù dìng. shí yǔ shì mí shén, yī lǚ zhān tòu, guàn xīn shàng rén jí jiě yī dài gèng, ruò ru huǒ jiù zhì, xīn zhī zhòng fēng zhī qí, bù néng bá yún qū wù yǐ. shì rì jìng rì yè yǔ, wèi zuò wǔ yuán shī. wǎn wò yú zhèn yī tái xià zhī jìng shì zhōng.
二十日 早起,雨不止。平明持盖草编雨具行,人弋阳东门。其城南临溪上,溪至此稍逊而南,濒城乃复浚支流为濠,下流复与溪合。雨中过县前,又西至西南门,遇一龟岩人舒姓者欲归,遂随之出城。过濠梁,三里,渡大溪。溪南有塔,乃弋阳之水口也。自是俱从山冈行,陀石高下,俱成块而无纹,纤土不受也。时雨愈甚,淋漓雨中,望龟峰杳不可睹。忽睹路口一峰,具体而小,疑即夜来插天诱余者,询之知为羊角峤,其去龟峰尚五里也。比至,遥望一峰中剖如门。已而,门之南忽岐出片石如圭,即天柱峰也。及抵其处,路忽南去。转而东入,先过一堰,堰南汇水一池,即放生池也。池水两浸崖足。循崖左凿石成栈,〔即展旗峰也。〕上危壁而下澄潭,潭尽,竹树扶疏,掩映一壑,两崖飞瀑交注,如玉龙乱舞,皆雨师山灵合而竞幻者也。既入,忽见南崖最高处,一窍通明,若耳之附颅,疑为白云所凝,最近而知其为石隙。及抵方丈,则庭中人立而起者不一,为云气氤氲,隐现不定。时雨势弥甚,衣履沾透,贯心上人急解衣代更,爇ruǒ火就炙,心知众峰之奇,不能拔云驱雾矣。是日竞日夜雨,为作《五缘诗》。晚卧于振衣台下之静室中。