shí wǔ rì mèi shuǎng, chū qīng yá nán mén, yóu qí sì xiàng rù shān xiá. nán zūn dà lù wèi dìng fān zhōu dào. wǔ lǐ, zhé ér nán. yòu xī nán lì pō fù, gòng wǔ lǐ, yǒu cūn zài lù běi shān xià, yuē wěng lóu, dà shù méng mì, xiǎo shuǐ nán liú.
十五日昧爽,出青崖南門,由岐四向入山峽。南遵大路為定番州道。五里,折而南。又西南歷坡阜,共五里,有村在路北山下,曰蓊樓,大樹蒙密,小水南流。
cóng qí xī rù shān xiá, liǎng shān mì shù shēn qìng, yǔ guì yáng sì miàn tóng shān guāng tū wú mù de shān jiǒng yì.
從其西入山峽,兩山密樹深箐,與貴陽四面童山光禿無木的山迥異。
zì rù guì shěng, shān jiē tóng rán wú mù, ér guì yáng yóu shén. xī běi rù xiá sān lǐ, suì xī shàng zhì lǐng. yī lǐ, yú lǐng xī xià, bàn lǐ, yǒu quán chū lù páng tǔ zhōng, qí lěng chè gǔ, nán xià xiè hè qù. yòu xī xià bàn lǐ, yǒu jiàn zì běi xiá lái, héng mù qiáo yú shàng, qí shuǐ nán liú qù, lù xī dù zhī. fù běi shàng lǐng yī lǐ, yú jí xī, yǒu quán cóng zōng, suí xiàn suí fú. xī běi xíng liǎng shān jiā zhōng, jiā dǐ píng wā, lí ér wèi tián, ér zhōng bù jiàn shuǐ. yòu xī běi bàn lǐ, dǐ xī jí, jí dōng fù yǒu quán cóng cóng, yì suí xiàn suí yǐn. gài cǐ zhōng nán běi liǎng jiè jù qióng fēng, ér dōng xī gè gèn héng jí, jí zhōng shuǐ jiē zhōng zhuì, bù jiàn wā dǐ, fàng wā dǐ fǎn zào ér bù zhū jī shuǐ. yuè xī jí ér xià, xī běi èr lǐ, lù běi yǒu xuán quán yī lǚ, zì shān jǐ jiè shí ér xià lù nán hū yǒu quán shēng cóng cóng chéng jiàn, xiǎng tòu xué ér chū zhě.
自入貴省,山皆童然無木,而貴陽尤甚。西北入峽三里,遂西上陟嶺。一里,逾嶺西下,半里,有泉出路旁土中,其冷徹骨,南下瀉壑去。又西下半里,有澗自北峽來,橫木橋於上,其水南流去,路西度之。復北上嶺一里,逾脊西,有泉淙蹤,隨現隨伏。西北行兩山夾中,夾底平窪,犁而為田,而中不見水。又西北半里,抵西脊,脊東復有泉淙淙,亦隨現隨隱。蓋此中南北兩界俱穹峰,而東西各亘橫脊,脊中水皆中墜,不見窪底,放窪底反燥而不瀦積水。越西脊而下,西北二里,路北有懸泉一縷,自山脊界石而下;路南忽有泉聲淙淙成澗,想透穴而出者。
bàn lǐ, zhuǎn ér xī xíng, yòu bàn lǐ, dé yī cūn zài běi shān xià, yuē mǎ líng zhài. lù yóu zhài qián xī xiàng xíng, hū jiàn lù nán jiàn jǐ chéng dà xī, suí zhī xī bàn lǐ, yòu yǒu dà xī zì xī xiá lái, èr xī xiāng yù, suì hé ér dōng nán zhù hè qù.
半里,轉而西行,又半里,得一村在北山下,曰馬鈴寨。路由寨前西向行,忽見路南澗己成大溪,隨之西半里,又有大溪自西峽來,二溪相遇,遂合而東南注壑去。
cǐ shuǐ jīng dìng fān zhōu, yǔ qīng yá zhī shuǐ hé ér xià dū ní zhě yě. yú shì sù xī lái dà xī zhī běi àn, yòu xī xiàng xíng èr lǐ, wèi shuǐ chē bà. bà běi yǒu tǔ sī lú xìng zhě, yǐ lú běi fēng xià bà nán yǒu chǎng zài fù jiān, chuān rén jié máo chǎng cè, wèi jū tíng yān. bà nǎi zì rán shí tān héng jié, jiàn shuǐ fēi tū qí shàng, ér shàng liú yòu yǒu jù mù qiáo jià xī nán běi, qí xī nǎi xī zì guǎng shùn lái.
此水經定番州,與青崖之水合而下都泥者也。於是溯西來大溪之北岸,又西向行二里,為水車壩。壩北有土司盧姓者,倚廬北峰下;壩南有場在阜間,川人結茅場側,為居停焉。壩乃自然石灘橫截,澗水飛突其上,而上流又有巨木橋架溪南北,其溪乃西自廣順來。
guǎng shùn jí jīn zhú ān fǔ sī, nǎi wàn lì èr shí wǔ nián gǎi wèi zhōu, tiān shè liú guān. yóu xī běi àn sù liú rù, wèi guǎng shùn zhōu dào, yóu xī nán àn yú lǐng shàng, wèi bái yún shān dào suí xī dōng nán xià, wèi dìng fān zhōu dào. nǎi fàn yú chuān rén lǚ sì lǚ diàn sòng huǒ qián, cí bù shòu.
廣順即金築安撫司,乃萬曆二十五年改為州,添設流官。由溪北岸溯流入,為廣順州道,由溪南岸逾嶺上,為白雲山道;隨溪東南下,為定番州道。乃飯於川人旅肆旅店;送火錢,辭不受。
suì xī nán yī lǐ, yú lǐng. yòu xíng lǐng jiā zhōng yī lǐ bàn, nǎi xún shān nán zhuǎn, bàn lǐ, yòu dōng zhuǎn rù xiá.
遂西南一里,逾嶺。又行嶺夾中一里半,乃循山南轉,半里,又東轉入峽。
bàn lǐ, xiá qióng, nǎi dōng nán pān ài shàng, qí ài luó mù méng mì, shí gǔ bī zè xiá zhǎi. bàn lǐ, yú qí shàng, yòu dōng nán xià, jié hè ér guò. bàn lǐ, fù dōng nán shàng, qí lǐng jùn shí mì cóng gèng shén yān. bàn lǐ, yòu yú lǐng nán xià, suí wù nán xíng, yī lǐ, shì wèi bā lěi. qí zhōng dōng xī jiē shān, nán běi chéng hè, yì yǒu shēn kǎn, zhuì chéng yuān jǐng jí kū jǐng, ér nán běi jiē gāo, shuǐ bù páng xiè zhě yě. zhí dǐ hè nán, zé yǒu fēng héng jié hè kǒu, sì pián ài rú yù mén kǎn, dōng lián jí chéng lǐng. nǎi dōng xiàng zhì lǐng shàng, yī lǐ, yú qí jí, shì wèi yǒng fēng zhuāng běi lǐng, jí bái yún shān xī nán dù jí yě.
半里,峽窮,乃東南攀隘上,其隘蘿木蒙密,石骨逼仄狹窄。半里,逾其上,又東南下,截壑而過。半里,復東南上,其嶺峻石密叢更甚焉。半里,又逾嶺南下,隨塢南行,一里,是為八壘。其中東西皆山,南北成壑,亦有深坎,墜成眢井即枯井,而南北皆高,水不旁泄者也。直抵壑南,則有峰橫截壑口,四駢隘如閾yù門檻,東聯脊成嶺。乃東向陟嶺上,一里,逾其脊,是為永豐莊北嶺,即白雲山西南度脊也。
nǎi nán xiàng xià shān, yòu chéng dōng xī wù, yǒu cūn zài nán shān xià, yǔ běi lǐng duì, shì wèi yǒng fēng zhuāng.
乃南向下山,又成東西塢,有村在南山下,與北嶺對,是為永豐莊。
cóng wù zhōng dōng xiàng běi èr lǐ, dé shí dèng běi yá shàng, suì běi xiàng ér dēng.
從塢中東向北二里,得石磴北崖上,遂北向而登。
bàn lǐ, zhuǎn ér xī, bàn lǐ, yòu zhé ér běi, jiē mì shù shēn cóng, shí jí yí lǐ qū zhé lián mián. yǒu jù shān èr zhū, jiā lì dèng páng, dà hé sān rén bào, xī yī zhū wèi huǒ shāng qí dǐng, nǎi jiàn wén jūn suǒ shǒu zhí yě. zài zhé ér xī bàn lǐ, wèi bái yún sì, zé jiàn wén jūn suǒ kāi shān yě qián hòu jià gé liǎng zhòng.
半里,轉而西,半里,又折而北,皆密樹深叢,石級迤邐yílì曲折連綿。有巨杉二株,夾立磴旁,大合三人抱,西一株為火傷其頂,乃建文君所手植也。再折而西半里,為白雲寺,則建文君所開山也;前後架閣兩重。
yǒu quán yī kǎn, zài hòu gé qián yíng xià, shì wèi guì sháo quán, xià běi tōng gé xià shí qiào, gè yíng bù hé, qǔ zhě bì fú ér sháo, gù míng yuē guì, nǎi shén lóng suǒ gōng jiàn wén jūn zhě, zhōng tōng lóng tán, shí yǒu shuāng jīn lǐ chū méi yún. yóu gé xī zài běi shàng bàn lǐ, wèi liú mǐ dòng. dòng xuán shān dǐng wēi yá jiān, qí mén nán xiàng, shēn jǐn zhàng yú, hòu yǒu shí kān, kě bàng wèi gùn qí yòu yǒu xiǎo xué, wèi mǐ suǒ cóng chū, liú yǐ gōng dì zhě, ér jīn wú yǐ zuǒ yǒu xiá gāo bèng, ér shàng tòu míng chuāng, zhōng jià héng bǎn. yóu yún jiàn wén dì suǒ yí zhě, jiē shén qí jī zhě suǒ tuō yě. dòng qián píng lín zhū fēng, cuì làng qiān céng, huán yōng huí fú, yuǎn jìn jiē chū zú xià. dòng zuǒ gòu gé, sì jiàn wén dì yí xiàng, gé míng qián lóng shèng jī. xiàng xī zài fú gé, jīn yí zhì cǐ. nǎi xún fāng shǐ xún àn yù shǐ hú píng yùn suǒ jiàn, qián kàn yáo shān, yòu yì mǐ dòng ér bù yǎn dòng mén, qí hòu jí shān zhī jué dǐng.
有泉一坎,在後閣前楹下,是為跪勺泉,下北通閣下石竅,個盈不涸,取者必伏而勺,故名曰「跪」,乃神龍所供建文君者,中通龍潭,時有雙金鯉出沒雲。由閣西再北上半里,為流米洞。洞懸山頂危崖間,其門南向,深僅丈余,後有石龕,可傍為棍;其右有小穴,為米所從出,流以供帝者,而今無矣;左有峽高迸,而上透明窗,中架橫板。猶雲建文帝所遺者,皆神其跡者所託也。洞前憑臨諸峰,翠浪千層,環擁回伏,遠近皆出足下。洞左構閣,祀建文帝遺像,閣名潛龍勝跡。像昔在佛閣,今移置此。乃巡方使巡按御史胡平運所建,前瞰遙山,右翼米洞而不掩洞門,其後即山之絕頂。
yú ér běi, kāi píng shén chǎng, jiē céng huáng sǒng mù zhǐ zhú mù hòu jiē gāo sǒng, kuī bì rì yuè, liè jìng fēn qū, jié jìng lú shù chù, ér nán jīng jǐng dāng qí zhōng. shí jí píng fú lǐng tóu, zhōng liè yī xì, nán běi héng bù jí sān chǐ, dōng xī kuò yuē wǔ chǐ, shēn chǐ xǔ, nán běi tōng qiào bù kě cè tíng shuǐ qí jiān, qīng liè yì cháng, ér bù jiǎn bù yì jìng shì sēng zhì piáo sháo zhī. yú chū zhì, jiàn yǒu jù yú, xì shuǐ miàn, jiàn rén diào rù qiào qù, bō yǒng wén jī, bàn shǎng nǎi dìng. xué xiǎo yú dà, shuǐ tíng fēng dǐng, yì yī yì biān. yǐ qí cè yǒu nán jīng sēng jié lú zhù jìng, gù yǐ nán jīng míng jīn yì lǎo sēng, nǎi běi jīng zhě, ér quán míng yóu réng qí jiù yě.
逾而北,開坪甚敞,皆層篁聳木指竹木厚皆高聳,虧蔽日月,列徑分區,結靜廬數處,而南京井當其中。石脊平伏嶺頭,中裂一隙,南北橫不及三尺,東西闊約五尺,深尺許,南北通竅不可測;停水其間,清冽異常,而不減不溢;靜室僧置瓢勺之。余初至,見有巨魚,戲水面,見人掉入竅去,波涌紋激,半晌乃定。穴小魚大,水停峰頂,亦一異邊。以其側有南京僧結廬住靜,故以「南京」名;今易老僧,乃北京者,而泉名猶仍其舊也。
shì rì xià wǔ, dǐ bái yún ān. zhǔ sēng zì rán gōng cān hòu, jí dǎo yú dēng qián lóng gé, qì liú mǐ dòng mìng gé zhōng sēng dǎo yú běi yú jí, guān nán jīng jǐng. běi jīng lǎo sēng yíng kè zuò. lú qián yì dì zhǒng shū, yǒu péng hāo cài, huáng huā mǎn qí yīng sù huā yīn hóng qiān yè, cù duǒ shèn jù ér mì, fēng yàn bù jiǎn dān yào yě. sì wàng qiáo mù huán yì, rú zài shēn hè, bù zhī wèi zhòng shān zhī dǐng. yōu kuàng jiāo shàn zhǐ xiāng hù yìng chèn, gè xiǎn fēng zhì, yì shān zhōng yī shèng jué chù yě. duì tán jiǔ zhī, bó mù nǎi fǎn. zì rán yǐ hòu yú ān xī, fù jù cān chuò míng, yí zuò ān hòu shí bì xià. shì rì zì chén zhì mù, qīng lǎng yìng chè, wú piàn yì zhī zǐ yì jí méi yǒu yī sī yún zhē bì wú guāng zhì wǎn yīn yún sì hé, bù néng yú qún yù fēng tóu féng yáo chí yè yuè, wèi zhī chàng rán.
是日下午,抵白雲庵。主僧自然供餐後,即導余登潛龍閣,憩流米洞;命閣中僧導余北逾脊,觀南京井。北京老僧迎客坐。廬前藝地種蔬,有蓬蒿菜,黃花滿畦;罌粟花殷紅千葉,簇朵甚巨而密,豐艷不減丹藥也。四望喬木環翳,如在深壑,不知為眾山之頂。幽曠交擅指相互映襯,各顯風致,亦山中一勝絕處也。對談久之,薄暮乃返。自然已候於庵西,復具餐啜茗,移坐庵後石壁下。是日自晨至暮,清朗映徹,無片翳之滓意即沒有一絲雲遮蔽無光;至晚陰雲四合,不能於群玉峰頭逢瑤池夜月,為之悵然。
shí liù rì yè wén fēng yǔ shēng, dǐ xiǎo zé sù yǔ fēi fēi, yú wèi zhī chí qǐ.
十六日夜聞風雨聲,抵曉則夙雨霏霏,余為之遲起。
fàn hòu zuò xiǎo chuāng dài jì, yù wǎng tàn lóng tán, líng yǔ bù xiū, zài fàn nǎi xíng. réng cóng qián lóng gé běi yú lǐng zhì nán jīng jǐng, cóng qí dōng běi rù shēn qìng zhōng, sǒng mù zhòng yá, shàng xià yǎo miǎo, chuān è shān yá tòu bì, fēi fù rén shì. gòng wǔ lǐ, zé xī yá zì fēng dǐng xià qiàn, shēn zhuì chéng xiá, zhōng wā tíng shuǐ, yuān rán shēn bì, xiàn shí jiǎo ér rù, bù suō bù yíng, zhēn wàn gǔ qián yuān, qiān fēng bì bì hè yě. qí xiá nán běi yuē wǔ zhàng, dōng xī yuē zhàng wǔ, dōng yá dī xiàn kōng xià zhě yuē sān zhàng, xī yá sǒng xiàn kōng xià zhě shí shù zhàng shuǐ zhōng shēn bù kě cè, ér nán tòu xué mí shēn, gài chuān shān tòu fù, yī fēng zhōng hán, zhí xī nán tòu wèi nán jīng jǐng, dōng nán tòu wèi guì sháo quán zhě yě. yá shàng qiáo gàn mì zhī, màn kōng lóng cuì. yòu dōng běi pān yá, dōng nán dù hè, jiē yǎo miǎo zhī jí. hè dōng yǒu yí máo yī kān, dù mù qiáo ér rù, wèi liǎng nián qián kuāng lú sēng zhù jìng chù, jīn máo kōng rén qù. jiāng dù mù pī zhī, ér shān yǔ dà zuò xún jiù jìng fǎn, shēn ǎi jiān, luò cuì fēn fēn, yī lǚ zhān tòu. zài guò nán jīng jǐng, rù běi sēng kān. sēng yào fēi wǎng bái yún, wéi yǔ zhōng yīng sù mài mài duì rén, kōng shān jiāo yàn, wǎn rán táo huā dòng kǒu féng yě.
飯後坐小窗待霽,欲往探龍潭,零雨不休,再飯乃行。仍從潛龍閣北逾嶺至南京井,從岐東北入深箐中,聳木重崖,上下窈渺,穿崿è山崖透碧,非復人世。共五里,則西崖自峰頂下嵌,深墜成峽,中窪停水,淵然深碧,陷石腳而入,不縮不盈,真萬古潛淵,千峰閟bì閉壑也。其峽南北約五丈,東西約丈五,東崖低陷空下者約三丈,西崖聳陷空下者十數丈;水中深不可測,而南透穴彌深,蓋穿山透腹,一峰中涵,直西南透為南京井,東南透為跪勺泉者也。崖上喬干密枝,漫空籠翠。又東北攀崖,東南度壑,皆窈渺之極。壑東有遺茅一龕,度木橋而入,為兩年前匡廬僧住靜處,今茅空人去。將度木披之,而山雨大作;循舊徑返,深靄間,落翠紛紛,衣履沾透。再過南京井,入北僧龕。僧鑰扉往白雲,惟雨中鶯粟脈脈對人,空山嬌艷,宛然桃花洞口逢也。
hái yú qián lóng gé, zì rán yǐ lái hòu gé páng. suì xià ān, yuè míng zhì yī. wǎn cān hòu, yǔ shǎo jì, fù lìng tú dǎo, yóu ān dōng dēng lǐng jiǎo. xún zhī ér běi, yī lǐ, chū qí dōng yú, jìn shān jiē fú qí xià, yáo shān zé qīng yá yǐ lái, zì lóng lǐ nán xià zhī zhī yě. shāo běi, xià shēn mù zhōng, dù shí xì ér shàng, dé yī jìng shì. qí shì sān yíng, dōng xiàng liáo kuò gāo yuǎn kōng kuàng, shì qián jiù shí wèi tái, zhuì yǐ yě huā, shì zhōng biān zhú liáo hù, míng jié kě ài.
還逾潛龍閣,自然已來候閣旁。遂下庵,瀹茗炙衣。晚餐後,雨少霽,復令徒導,由庵東登嶺角。循之而北,一里,出其東隅,近山皆伏其下,遙山則青崖以來,自龍里南下之支也。稍北,下深木中,度石隙而上,得一靜室。其室三楹,東向寥廓高遠空曠,室前就石為台,綴以野花,室中編竹繚戶,明潔可愛。
qí chù gāo xuán wàn mù zhī shàng, xià kàn qìng huáng cóng dié, rú jiǔ qí dá dá fán duō, gé yǐ xuán yá, jiān yǐ kēng qiàn, kě wàng ér bù kě zhì. gù qǔ dào bì yū cóng bái yún, gài yǔ qián lóng gé hòu běi píng zhū jìng shì sēng lǚ de jū shì qǔ dào jiē rán, gèng wú tā dēng zhī jié jìng yě.
其處高懸萬木之上,下瞰箐篁叢疊,如韭畦沓沓繁多,隔以懸崖,間以坑塹,可望而不可陟。故取道必迂從白雲,蓋與潛龍閣後北坪諸靜室僧侶的居室取道皆然,更無他登之捷徑也。
cǐ shì kuàng ér bù zá, yōu ér bù bì, jùn ér bù bī, hū xī tōng dì zuò, wù mèi qīng xǐng yǔ hú tú jué rén huán, xún qī zhēn dào jiā xiū liàn zhī shù zhī shèng chù yě.
此室曠而不雜,幽而不閟,峻而不逼,呼吸通帝座,寤寐wùmèi清醒與糊塗絕人寰,洵棲真道家修煉之術之勝處也。
jìng zhǔ hào qǐ běn, diān rén, yǔ yī tú tóng qī ér běi píng zé dú yī lǎo sēng yě. bái yún zhī hòu, gòng shí jìng lú, yīn ān shì luàn, gè chū shān qù, wéi cǐ liǎng lú yǒu qī zhě. shí èr lú páng, gè yǒu kǎn quán gōng sháo, yīn zhī cǐ shān zhī dǐng, jiē zhōng kōng yùn shuǐ, tíng ér bù liú, yòu yī qí yě. wǎn fǎn bái yún, mù yǔ fù zhì. zì rán gōng míng lú páng, gōu dēng yè huà, bàn xiǎng nǎi wò.
靜主號啟本,滇人,與一徒同棲;而北坪則獨一老僧也。白雲之後,共十靜廬,因安氏亂,各出山去,惟此兩廬有棲者。十二廬旁,各有坎泉供勺,因知此山之頂,皆中空醞水,停而不流,又一奇也。晚返白雲,暮雨復至。自然供茗爐旁,篝燈夜話,半響乃臥。
shí qī rì chén qǐ yǐ jì, ér hán qiāo pō shén. xiān shì zhòng jiā yóu hán, yú yǐ wèi yīn fēng suǒ zhì, yǒu rì dāng jiě, zhì shì zé rì sè jiǎo rán, ér hán qì rú gù, shǐ zhī cǐ zhōng xià bù fèi lú, liáng yǒu yǐ ěr.
十七日晨起已霽,而寒悄頗甚。先是重夾猶寒,余以為陰風所致,有日當解,至是則日色皎然,而寒氣如故,始知此中夏不廢壚,良有以耳。
bái yún shān chū míng luó yōng shān, yǐ jiàn wén jūn wàng bái yún ér dēng, wèi kāi shān zhī zǔ, suì yǐ bái yún míng zhī.
白雲山初名螺擁山,以建文君望白雲而登,為開山之祖,遂以「白雲」名之。
yī tǒng zhì yǒu luó yōng zhī míng, wèi shān xíng rú luó yōng, ér bù zài jiàn wén yí jī, shí yóu huì yán zhī yě. tǔ rén é qí míng wèi luó yǒng, jīn shān xià yǒu luó yǒng zhài.
《一統志》有螺擁之名,謂山形如螺擁,而不載建文遺蹟,時猶諱言之也。土人訛其名為羅勇,今山下有羅勇寨。
tǔ rén jū luó yǒng, ér bù zhī qí wèi luó yōng tǔ rén zhī bái yún, ér bù zhī jí luó yōng shān. pì dì wú zhēng, cāng sāng zhuǎn pàn rú cǐ!
土人居羅勇,而不知其為螺擁;土人知白雲,而不知即螺擁山。僻地無征,滄桑轉盼如此!
bái yún shān xī wèi yǒng fēng zhuāng běi lǐng, jí yú lái suǒ yú lǐng yě dōng zé zì diān sēng jìng shì ér xià, jí dōng tuí tuí rán, xià duì qīng yá, jiē wèi jué hè qián zé yǔ nán shān jiā ér chéng wù, jí yú lái běi shàng dēng jí chù yě hòu zé cóng shān dǐng qióng jí yǎo miǎo, běi dǐ lóng tán, xià wèi hòu wù, jí yú lái shí suǒ jīng lǐng nán zhī bā lěi zhě yě. cǐ qí jìn zhǐ yě. qí yuǎn zhě: dōng dǐ qīng yá sì shí wǔ lǐ, xī dǐ guǎng shùn sān shí lǐ, dōng nán yóu wěng guì dǐ dìng fān zhōu sān shí lǐ, běi dǐ shuǐ chē bà shí wǔ lǐ.
白雲山西為永豐莊北嶺,即余來所逾嶺也;東則自滇僧靜室而下,即東隤頹然,下對青崖,皆為絕壑;前則與南山夾而成塢,即余來北上登級處也;後則從山頂窮極窈渺,北抵龍潭,下為後塢,即余來時所涇嶺南之八壘者也。此其近址也。其遠者:東抵青崖四十五里,西抵廣順三十里,東南由蓊貴抵定番州三十里,北抵水車壩十五里。
bái yún shān zhōng yǒu xuán sè bái sè zhū yuán, měi liù liù chéng háng, lún cháo sì xià.
白雲山中有玄色、白色諸猿,每六六成行,輪朝寺下。
jù sēng yán rú cǐ.
據僧言如此。
yú zǎo wǎn zhǐ wén qí shēng.
余早晚止聞其聲。
yòu yǒu jūn shén měi, dà zhě chū lóng tán hòu shēn qìng pū mù jiān, yù zhì huā yú, pán duǒ jìng chǐ, jí tiān huā cài yě.
又有菌甚美,大者出龍潭後深箐仆木間,玉質花腴,盤朵徑尺,即天花菜也。
yòu yǒu xiǎo zhě míng bā dān chái, tǔ rén hū wèi máo zǎo, yún nán shén duō.
又有小者名八擔柴,土人呼為茅棗,雲南甚多。
zì qīng yá ér xī, yǒu sī rú zhī liú, qí xī yòu yǒu mǎ líng zhài dōng xī, qí xī yòu yǒu shuǐ chē bà xī xī, jiē nán liú hé yú dìng fān, ér jiē zì shí dòng yǒng chū. zhì bái yún nán, yòu yǒu wěng guì luó gǔ dòng shuǐ jí sā yá shuǐ, jiē wèi bái yún shān fù xià liú, jiē dōng hé yú dìng fān zhōu. qí nán yòu yǒu shuǐ bù lóng, zài bái yún nán sān shí lǐ, yǒu xiān rén dòng. qí běi wǔ lǐ yòu yǒu jīn yín dòng bái niú yá.
自青崖而西,有司如之流,其西又有馬鈴寨東溪,其西又有水車壩西溪,皆南流合於定番,而皆自石洞湧出。至白雲南,又有蓊貴鑼鼓洞水及撒崖水,皆為白雲山腹下流,皆東合於定番州。其南又有水埠龍,在白雲南三十里,有仙人洞。其北五里又有金銀洞、白牛崖。
qí shàng liú yì zì dòng yǒng chū, ér nán zhù yú dōu ní jiāng.
其上流亦自洞湧出,而南注於都泥江。
zé cǐ jiān shuǐ wú fēi dòng chū zhě yǐ.
則此間水無非洞出者矣。
dōng wàng shān jǐ wān yán, zì lóng lǐ xī nán fēn zhī nán xià, huí rào rú píng, zhí dǐ sì chéng jiè, cǐ jí zhàng dōu ní ér nán qū zhě.
東望山脊蜿蜒,自龍里西南分支南下,迴繞如屏,直抵泗城界,此即障都泥而南趨者。
qí shān huí huán ér dōng, zhōng wéi dān píng píng zhōu zhū sī, jí mài chōng héng liáng zhū shuǐ nán tòu liù dòng ér xià dū ní, yǐ cǐ zhī huán zhī yě.
其山迴環而東,中圍丹平、平州諸司,即麥沖、橫樑諸水南透六洞而下都泥,以此支環之也。
lǎo lóng zhī jí, zì guǎng shùn běi, dōng dù shàng zhài lǐng dōng, guò tóu mù lǐng, yòu dōng běi guò lóng lǐ zhī nán, yòu dōng guò guì dìng xiàn xī nán, yòu dōng guò xīn tiān wèi zhī suō mù zhài, nǎi dōng nán zhuǎn, huán mǎng zhī nán, dōng guò wèi pǔ lín běi lǐng, yòu dōng nán dǐ dú shān zhōu běi, nǎi dōng qū lí píng nán jìng, ér dōng dù shā ní běi lǐng, yǐ dǐ xìng ān fèn jiè.
老龍之脊,自廣順北,東度上寨嶺東,過頭目嶺,又東北過龍里之南,又東過貴定縣西南,又東過新添衛之桫木寨,乃東南轉,環蟒之南,東過為普林北嶺,又東南抵獨山州北,乃東趨黎平南境,而東度沙泥北嶺,以抵興安分界。
guì zhōu dōng sān lǐ wèi yóu záo guān, qí shuǐ xī liú xī shí lǐ wèi shèng quán běi lǐng, qí shuǐ dōng liú běi shí wǔ lǐ wèi lǎo yā guān, qí shuǐ nán liú wèi shān zhái xī nán sān shí lǐ wèi huá gē lǎo qiáo, qí shuǐ běi liú. sì miàn zhī shuǐ, nán zuì dà, ér xī cì zhī, běi chuān chéng zhōng yòu cì zhī, dōng wèi zuì wēi jù hé yú chéng nán xuē jiā dòng, dōng jīng xiāng yáng qiáo, dōng běi dǐ wàng fēng tái, cóng qí dōng yòu shāo běi, rù lǎo huáng shān dōng xiá, nǎi dōng dǎo zhòng xiá ér qù dāng yǔ shuǐ qiáo zhū shuǐ, tóng xià wū jiāng zhě yě.
貴州東三里為油鑿關,其水西流;西十里為聖泉北嶺,其水東流;北十五里為老鴉關,其水南流為山宅溪;南三十里為華仡佬橋,其水北流。四面之水,南最大,而西次之,北穿城中又次之,東為最微;俱合於城南薛家洞,東經襄陽橋,東北抵望風台,從其東又稍北,入老黃山東峽,乃東搗重峽而去;當與水橋諸水,同下烏江者也。