qián guó gōng mù chāng zuò zú, zi qǐ yuán sì jué. yì zhū shēng wǎng jì qí fù, zhōng mén qǐ, yī shēng qiào shǒu nèi wàng, mén lì zhàng chuí tōng chuí, yòng bàng dǎ zhī. duō tǔ nù, yì chuí qí rén, fǎn wèi zhòng jié nú suǒ shāng, suì sù yú zhí zhǐ tǐng zhí bù ā jīn gōng. gōng huì jiān, jiāng dǎi zhū nú, nú sǒng qǐ yuán xiān shū wū duō shì.
黔國公沐昌祚卒,子啟元嗣爵。邑諸生往祭其父,中門啟,一生翹首內望,門吏杖箠通捶,用棒打之。多土怒,亦箠其人,反為眾桀奴所傷,遂訴於直指挺直不阿金公。公諱瑊,將逮諸奴,奴聳啟元先疏誣多士。
shì xià yù shǐ, jīn dǎi nú rú gù.
事下御史,金逮奴如故。
qǐ yuán yì chēn shēng qì, zhēng bīng jì dào dà qí, huán zhí zhǐ mén, fā jù pào kǒng zhī, jīn bù wèi dòng. mù suì lüè duō shì shù shí rén, dú tòng zhī, náng qí shǒu yú mù. jīn jiè duō shì wú yǔ zhēng, jí shū wén. xià qián dū zhāng hè míng kān, zhāng zòu yǐ shí. shí wèi dāng zhuān zhèng, xià diào tíng zhǐ, ér qǐ yuán yù chāng kuáng bù kě zhì.
啟元益嗔chēn生氣,徵兵祭纛dú大旗,環直指門,發巨炮恐之,金不為動。沐遂掠多士數十人,毒痛之,囊其首於木。金戒多士毋與爭,急疏聞。下黔督張鶴鳴勘,張奏以實。時魏璫專政,下調停旨,而啟元愈猖狂不可制。
mǔ sòng fū rén jù zhǎn shì xù, qì sān rì, yǐ dú jìn, qǐ yuán yǔn, shì nǎi jiě. sòng fū rén shū qǐng, sūn zhì wèi shèng jué fú, qǐ quán shǔ míng, qí zhǎng cì xí. huì jīn shàng dēng jí, lián zhī, zhé cì chì shí shòu.
母宋夫人懼斬世緒,泣三日,以毒進,啟元隕,事乃解。宋夫人疏請,孫稚未勝爵服,乞權署名,俟長賜襲。會今上登極,憐之,輒賜敕實授。
jí jīn sì gōng mù tiān bō, shí jǐn suì yī zhōu zhī yě.
即今嗣公沐天波,時僅歲一周支也。
pǔ míng shèng zhě, ā mí zhōu tǔ kòu yě.
普名勝者,阿迷州土寇也。
zǔ zhě hé, fù zǐ wèi luàn sān xiāng wéi mó jiān. wàn lì sì shí èr nián gōng yuán nián, guǎng xī jùn shǒu xiāo yǐ yù, diào níng zhōu lù tǔ sī bīng hé jiǎo, yī gǔ pò zhī, hé fù zǐ jù jiù chuō, shǐ fù wéi mó zhōu, kāi sān xiāng xiàn.
祖者輅lù,父子為亂三鄉、維摩間。萬曆四十二年(公元1614年),廣西郡守蕭以裕,調寧州祿土司兵合剿,一鼓破之,輅父子俱就戳,始復維摩州,開三鄉縣。
shí míng shèng zǒu ā mí, níng zhōu lù hóng yù chú zhī.
時名勝走阿迷,寧州祿洪欲除之。
lín ān shǒu liáng guì mèng jùn shēn wáng zhōng chéng fǔ mín, wèi níng zhōu qiáng, liú pǔ shù zhī dí, qū bì míng shèng. chū yóu tún ā mí jìng, hòu shí yú nián, bīng dùn qiáng, cán pò zhū tǔ sī, suì zhù zhōu chéng, jǐn duó zhōu shǒu quán. chóng zhēn sì nián gōng yuán nián, fǔ chén wáng kàng yōu zhī, guǒ zhān lì, tóng èr qí qián zhì zhōu, xī dé qí pàn zhuàng, shū qǐng jiǎo. shàng mìng chuān guì sì shěng hé jiǎo zhī.
臨安守梁貴夢、郡紳王中丞撫民,畏寧州強,留普樹之敵,曲庇名勝。初猶屯阿迷境,後十餘年,兵頓強,殘破諸土司,遂駐州城,盡奪州守權。崇禎四年(公元1631年),撫臣王伉憂之,裹氈笠,同二騎潛至州,悉得其叛狀,疏請剿。上命川、貴四省合剿之。
shí píng lóng tǔ sī bīng xiān báo yàng tián, wèi suǒ jiān. sān yuè chū bā rì, wáng zhōng chéng qīn zhù lín ān, bù zhèng zhōu shì chāng tǒng shí sān cān jiāng, jiāng běn shěng bīng wàn qī qiān rén, bī shěn jiā fén. zéi mìng lí yà xuǎn è zhī, bù dé jìn, xiāng chí zhě èr yuè.
石屏龍土司兵先薄漾田,為所殲。三月初八日,王中丞親駐臨安,布政周世昌統十三參將,將本省兵萬七千人,逼沈家墳。賊命黎亞選扼之,不得進,相持者二月。
wǔ yuè chū èr rì, yà xuǎn zì yíng zhōng qián wǎng wèi míng shèng shòu, zuì fǎn yíng. yī tóng zǐ xiè qí shì yú lóng. lóng yǔ wáng tǔ sī yè jié zhī, suì zhǎn lí jìn báo zhōu chéng, huán wéi sì yuè, zú bù xià. shí zhōu rén liào dà hēng rèn zhí fāng láng, zéi shì wèi ào yuán, qián shǐ shǐ rù jīng zòng fǎn jiān, wèi pǔ shí bù pàn, wáng fǔ qǐ xìn jiǎo qiú gōng, bǎi xìng xī mí làn. yú shì bù láng shū lùn pǔ dì bù bǎi lǐ, bīng bù qiān rén, jí pàn kě chuán xí dìng, hé sāo dòng dà bīng wèi? ér wáng gōng yù xī gǔn yáng shù cháng shéng wǔ, gè shàng shū yán yí jiǎo. shì xià shū bù yì. xiān shì wáng fǔ shū míng shèng bāo cáng huò xīn yǐ jiǔ, qián yǒu sī yǎng jū mò fā jiān, zhì chéng nán tú màn cǎo, shàng yīn qiè zé qián fǔ àn.
五月初二日,亞選自營中潛往為名勝壽,醉返營。一童子泄其事於龍。龍與王土司夜劫之,遂斬黎;進薄州城,環圍四月,卒不下。時州人廖大亨任職方郎,賊恃為奧援,潛使使入京縱反間,謂普實不叛,王撫起釁徼jiǎo求功,百姓悉糜爛。於是部郎疏論普地不百里,兵不千人,即叛可傳檄定,何騷動大兵為?而王宮諭錫袞、楊庶常繩武,各上疏言宜剿。事下樞部議。先是王撫疏名勝包藏禍心已久,前有司養疽莫發奸,致成難圖蔓草,上因切責前撫、按。
ér qián fǔ mǐn hóng xué yǐ zhuó tí shēng zhǒng zǎi, jù wù néng zì jiě, jí yǐ fēi yǔ sǒng yǒng dà sī mǎ. dà sī mǎ yǐ xiān rù bù láng yán, suì wèi míng shèng dì bù dāng yī xiàn, fǔ àn bǐ zhōu, zhāng dà qí shì shì, yòu yán yǐn rì yuè, tú xū mí xiàn guān xiǎng. shū shàng, yán zhǐ dǎi kàng jí àn chén zhào shì lóng. shí yuè shí wǔ rì, fǔ àn jù lín ān jiù dǎi.
而前撫閔洪學已擢zhuó提升冢宰,懼勿能自解,即以飛語慫恿大司馬。大司馬已先入部郎言,遂謂名勝地不當一縣,撫、按比周,張大其事勢,又延引日月,徒虛糜縣官餉。疏上,嚴旨逮伉及按臣趙世龍。十月十五日,撫、按俱臨安就逮。
shí èr yuè shí bā, zhōu shì chāng zhōng chòng yī zhǒng huǒ qì sǐ, shí sān cān jiāng xī zhàn méi. wǔ nián zhēng yuè shuò, zéi xī bīng gōng lín ān, zhà jùn kuò wàn jīn kào zhī, shòu jīn, gōng yù jí. dài shí liù, chéng chuí pò, zéi hū tuì shī, yǐ hé tiān qú xí qí xué yě. tiān qú, jiāng yòu rén, jū míng shèng shí sān tóu mù zhī yī, jiàn míng shèng yǒu yì zhì, xīn bù ān, qī chén shì lì quàn guī zhōng cháo, tiān qú yīn qǐ xiáng, dāng dào yǐ sān xiāng chéng chù zhī, jīn suì dé qí jiě wéi lì. hòu pǔ lǚ yǐ bīng gōng sān xiāng, gè xiāng jù, wú suǒ shèng, nǎi tuì bīng, xiān xiū zǔ fù yuàn yú níng zhōu. fāng gōng níng shí, hóng yǐ fèng diào zhōng yuán, qí mǔ jí zhòng mù, rén kào wǔ jīn jīng qīng bù èr, gè shǒu yào hài, zéi bù dé rù. hòu hóng fǎn, wèi suǒ yǔ tài zhòng, zé zhī jīn, zhū zú mù xī jiě tǐ. zéi dié zhī, chéng zhī rù, hóng zǒu bì fǔ xiān hú gū shān, zhōu wèi cán pò. suì yú, hóng fù gù tǔ, yù yù sǐ. zéi cì gōng shí píng zhōu, jí shā tǔ sī děng shí sān zhǎng guān, xī fú shǔ zhī. zhì yù kè wéi mó zhōu nán lǔ bái chéng, jí dà jǔ. lǔ bái chéng zài guǎng nán xī nán qī rì chéng, lín ān dōng nán jiǔ rì chéng, yǔ jiāo zhǐ jiè, chéng tiān xiǎn, wèi bái yí suǒ jù.
十二月十八,周世昌中銃chòng一種火器死,十三參將悉戰沒。五年正月朔,賊悉兵攻臨安,詐郡括萬金犒之,受金,攻愈急。迨十六,城垂破,賊忽退師,以何天衢襲其穴也。天衢,江右人,居名勝十三頭目之一,見名勝有異志,心不安,妻陳氏力勸歸中朝,天衢因乞降,當道以三鄉城處之,今遂得其解圍力。後普屢以兵攻三鄉,各相拒,無所勝,乃退兵,先修祖父怨於寧州。方攻寧時,洪已奉調中原,其母集眾目,人犒五金、京青布二,各守要害,賊不得入。後洪返,謂所予太重,責之金,諸族目悉解體。賊諜知,乘之入,洪走避撫仙湖孤山,州為殘破。歲余,洪復故土,鬱郁死。賊次攻石屏州,及沙土司等十三長官,悉服屬之。志欲克維摩州南魯白城,即大舉。魯白城在廣南西南七日程,臨安東南九日程,與交趾界,城天險,為白彝所踞。
míng shèng cháng yuē: jìn tú zhōng yuán, tuì shǒu lǔ bái, wú wú yōu yǐ. gōng zhī sān nián, bù néng kè. qī nián jiǔ yuè, hū bìng sǐ. zi fú yuǎn, fāng jiǔ suì. qī wàn shì, duō quán lüè, wēi xíng yuǎn jìn. dāng shì zhě gū yǐ fǔ liǎo jú, niàng huò zhì jīn, zì lín ān yǐ dōng guǎng xī yǐ nán, bù fù zhī yǒu míng guān yǐ! zhì jīn lín ān bù gǎn yī zì zhǐ chì, lǚ rén xún jí zhě, zhé yǎn kǒu xiāng jiè, fǔ zhōu wén yí, bù guò xū wén. yǔ guò ān zhuāng, jiàn wèi shuǐ xī cán pò zhě, gè gè yǒu tóng chóu zhì, bù xī wèi zhì mìng ér cǐ fāng rén rén méi chǐ wú yuàn yán, bù yì yī fù rén wēi lüè nǎi ěr!
名勝常曰:「進圖中原,退守魯白,吾無憂矣。」攻之三年,不能克。七年九月,忽病死。子福遠,方九歲。妻萬氏,多權略,威行遠近。當事者姑以撫了局,釀禍至今,自臨安以東、廣西以南,不復知有明官矣!至今臨安不敢一字指斥,旅人詢及者,輒掩口相戒,府州文移,不過虛文。予過安莊,見為水西殘破者,各各有同仇志,不惜為致命;而此方人人沒齒無怨言,不意一婦人威略乃爾!
nán bāo shā tǔ sī, dǐ méng zì xiàn běi bāo mí lēi zhōu, dǐ guǎng xī fǔ dōng bāo wéi mó zhōu, dǐ sān xiāng xiàn xī dǐ lín ān fǔ jiē qí héng yā zhī qū. dōng wéi sān xiāng hé tiān qú, xī wéi lóng péng lóng zài tián, yóu yǔ kàng dòu, yú jiē wén fēng shè fú shè yú wēi shì ér qū fú. yǒu sī wèi zhī lóng luò, shì shēn shòu qí jī dí mǎ jiāng shéng, yì jí shòu qí kòng zhì zhě, shí bā jiǔ. wáng kàng yǐ qǐ xìn bèi dǎi, hòu rén gǒu qiě fǔ jú, jǔ dòng rú cǐ, cháo tíng kě wèi yǒu rén hū! fū kàng zhī zuì, zài wù yòng zhōu shì chāng, bù ān bīng jī, mí lián shù yuè, bīng jiǔ biàn shēng ěr. dāng shí zhǐ yí zé qí chí, liú cè qí hòu xiào. lín dí yì shuài qiě bù kě, jù jiù jūn zhōng dǎi zhī, yì tài shèn yǐ. jiē hū! cháo tíng yú dōng xī yòng bīng, shì shì rú cǐ, bù dú xī nán yí yě!
南包沙土司,抵蒙自縣;北包彌勒州,抵廣西府;東包維摩州,抵三鄉縣;西抵臨安府;皆其橫壓之區。東唯三鄉何天衢,西唯龍鵬龍在田,猶與抗斗,余皆聞風懾伏shè懾於威勢而屈服。有司為之籠絡,仕紳受其羈靮dí馬韁繩,意即受其控制者,十八九。王伉以啟釁被逮,後人苟且撫局,舉動如此,朝廷可謂有人乎!夫伉之罪,在誤用周世昌,不諳兵機,彌連數月,兵久變生耳。當時止宜責其遲,留策其後效。臨敵易帥且不可,遽就軍中逮之,亦太甚矣。嗟乎!朝廷於東西用兵,事事如此,不獨西南彝也!