shí liù rì　 yú zàn qì zhào yù, zuò jì héng zhōu jīn xiáng fǔ shū, bǔ jì yóu zhī wèi jǐn zhě.
十六日　余暫憩趙寓，作寄衡州金祥甫書，補紀游之未盡者。

shí qī rì　 yǔ. yú zài qì zhào yù, zuò jiā bào bìng xiáng fǔ shū, jiǎn diǎn suǒ shì shí. shì rì xià wǔ, zhé bì zhū chéng mén, yǐ jìng pú fán líng yě. xiān shì, shù rì qián xiān lǐ chàn yǎn jù yú fān chéng hòu, yòu jià sān mù tái yú fǔ mén qián. yǒu fù mǔ jí fēi sān líng, gù sān tái. zhì shì yè èr gǔ, biàn xuán bái lián dēng yú tái zhī sì páng, zhì huǒ pào huā sǎn xi n lǐ huā yú tái shàng, fèng líng zhǔ yú zhōng, shì míng shēng tiān tāi. sī dào guān jí fú diàn shāng jìng jiǔ, wáng má miǎn bài, fù yì jí fú zài bài, hòu nǎi chuán huǒ yǐn xiàn fā pào, huā yàn jiāo zuò, shēng zhèn chéng gǔ. shí hé chéng shì nǚ xuān guān, chà wèi bù shù jiàn zhī shèng jǔ. cù yú wǎng yù mù, yú jiāng wò bù qǐ, ér dé zhī jìng wén zhě rú cǐ.
十七日　雨。余再憩趙寓，作家報並祥甫書，簡點所市石。是日下午，輒閉諸城門，以靖蒲燔靈也。先是，數日前先禮懺、演劇於藩城後，又架三木台於府門前。有父、母及妃三靈，故三台。至是夜二鼓，遍懸白蓮燈於台之四旁，置火炮花霰xiàn禮花於台上，奉靈主於中，是名「升天台」。司道官吉服奠觴敬酒，王麻冕拜，復易吉服再拜，後乃傳火引線發炮，花焰交作，聲震城谷。時合城士女喧觀，詫為不數見之盛舉。促余往寓目，余僵臥不起，而得之靜聞者如此。

shí bā rì　 tuō jìng wén cóng cháo yún yán mì róng zhǐ shàng rén rù yù. fàn hòu, yǐ suǒ jì jīn xiáng fǔ shū jí jiā bào shí zhàng fù zhī, tuō zhuǎn zhì yú héng, zhǔ xiáng fǔ zài jì jiā zhōng.
十八日　托靜聞從朝雲岩覓融止上人入寓。飯後，以所寄金祥甫書及家報、石帳付之，托轉致于衡，囑祥甫再寄家中。

shí jiǔ rì　 yǐ xíng náng jiǎn fù zhào zhǔ rén shí yǔ. yú yǔ zhōng chū fú qiáo, jiāng fù zhōu wǎng yáng shuò. shí jí kāi zhī zhōu, āi jǐ bù kān gū rù kōng zhōu bì yǔ, yòu bù jí qù, nǎi tuō jìng wén shǒu xíng lǐ yú zhōu, yú fù rù chéng. dēng chéng lóu, yù mì xiāo yáo lóu jiù jī, yǐ wèi shǒu chéng bǎi hù zhì jiā yú zhōng. suì yóu chéng shàng nán xíng, èr lǐ, dǐ wén chāng mén. mén wài wèi wǔ shèng qiáo, lí zhī zhī liú yǔ yáng jiāng zhī fēn pài jiāo tōng yú xià. fù xún chéng wài xī guò níng yuǎn mén, nǎi nán yuè nán mén qiáo, mì mó bēi zhě, yǐ tā chū. yú chū qī mó jiàng tóng wǎng shuǐ yuè, tà lù wù guān fàn shí hú yí kè. zhì shì shī qī, nǎi fù zhì shān bié zhèng yáng zhū jūn, yǐ xiān liǎng rì èr jūn tuō rén lái zhāo yě. bǐ zhì, yòu wù bái yì zhī, míng hóng qiān, zhēn qiān qiān jūn zǐ yě. shí yáng jūn wèi zhì, yú shǎo dài zhī, yǔ dà zhì, suì zuò zhì yán tíng, fāng shēn zhǐ yù shū bǔ jì yóu, ér yáng jūn zhū jūn jì zhì, yǐ ér zhèng jūn shū xiǎo xù jiàn tóu, ér zhū jūn zhī dì dí fán yì yǐ shī kuàng ku ng zèng yǔ, yú jiāo zuò shī dá zhī. mù, dǐ shuǐ yuè yán xī zhōu zhōng, sù.
十九日　以行囊簡付趙主人時雨。余雨中出浮橋，將附舟往陽朔。時即開之舟，挨擠不堪；姑入空舟避雨，又不即去，乃托靜聞守行李於舟，余復入城。登城樓，欲覓逍遙樓舊跡，已為守城百戶置家於中。遂由城上南行，二里，抵文昌門。門外為五勝橋，漓之支流與陽江之分派交通於下。復循城外西過寧遠門，乃南越南門橋，覓摹碑者，已他出。余初期摹匠同往水月，拓陸務觀、范石湖遺刻。至是失期，乃赴雉山別鄭、楊諸君，以先兩日二君托人來招也。比至，又晤白益之，名弘謙，真謙謙君子也。時楊君未至，余少待之，雨大至，遂坐雉岩亭，方伸紙欲書補紀游，而楊君、朱君繼至，已而鄭君書《小序》見投，而朱君之弟滌凡亦以詩貺kuàng贈與，余交作詩答之。暮，抵水月岩西舟中，宿。

èr shí rì　 zhōu yóu yù dài fù zhě chéng chuán de rén, yīn lìng gù pū zài wǎng mì tà gōng. suì tóng dǐ shuǐ yuè guān dòng, shì suǒ yù tà, bìng yǐ zhǐ jià fù zhī, qī yǐ yáng shuò yóu hái suǒ qǔ suǒ tà. shì rì bǔ jì yóu chéng yú zhōu zhōng. zhōu pō wǔ shèng qiáo xià, wǎn réng běi yí fú qiáo, yǐ jiù zhòng fù yě. shì rì qíng lì shū shén, ér shǔ qì bī rén. dāng wǔ yǒu wáng sūn wǔ rén rù zhōu qiáng gài qǐ tǎo yān, yǔ zhī shēng mǐ ér qù.
二十日　舟猶欲待附者乘船的人，因令顧仆再往覓拓工。遂同抵水月觀洞，示所欲拓，並以紙價付之，期以陽朔游還索取所拓。是日補紀遊程於舟中。舟泊五勝橋下，晚仍北移浮橋，以就眾附也。是日晴麗殊甚，而暑氣逼人。當午有王孫五人入舟強丐乞討焉，與之升米而去。

èr shí yī rì　 hòu fù zhōu zhě, rì zhōng nǎi xíng. nán guò shuǐ yuè dòng dōng, yòu nán, zhì shān chuān shān dòu jī liú xiān yá tóu zhū shān, jiē cóng lù biàn yóu zhě, wéi dòu jī wèi dào, jīn zhōu chū dòu jī shān dōng lù. yá tóu yǒu shí mén jìng píng shèng, zhōu gé zhōu yǐ xíng, bù néng jìn xī. qù shěng yǐ shí lǐ. yòu dōng nán èr shí lǐ, guò lóng mén táng, jiāng liú hào rán, nán yǒu shān cuó é pián lì, qí zhōng fēng zuì gāo chù, tòu míng rú yuè guà fēng tóu, nán běi xiāng tòu. yòu dōng wǔ lǐ, zé héng shān yán wù tū jiāng yòu. jiàn zhuǎn jiàn dōng běi xíng, wǔ lǐ, zé dà xū zài jiāng yòu, hòu yǒu shān zì dōng běi yí lǐ lái, zhōng yǒu shuǐ kǒu, yí jí dà jiàn róng cūn zhī liú nán xià zhì cǐ zhě. yú shì nán zhuǎn yòu wǔ lǐ, jiāng yòu fù yǒu xuē yá píng lì. gòng gé jiāng wèi dòu rì jǐng, yì shù bǎi jiā zhī shì yě. yòu nán wǔ lǐ, wèi bì yá, yá lì jiāng zuǒ, yì xī xiàng lín jiāng, xià yǒu ān. héng shān bì yá èr yán jiā jiāng yòu zuǒ lì, qí shì xiāng děng, jù bù ruò xuē yá zhī chóng kuò yě. bì yá zhī nán, gé jiāng shí fēng pái liè ér qǐ, héng zhàng nán tiān, shàng fèn wēi xiù, jǐ liè wū shān, xià tū hōng yá, shù yú kuāng lǎo. yú shì è jiāng ér dōng, jiāng liú niè qí běi lù, nù tāo fān bì, céng lán dào yǐng, chì bì cǎi jī, shī qí zhuàng lì yǐ. yá jiān yī shí wén, hēi lòu bái zhāng, yǎn ruò fàn hǎi dà shì, míng yuē chén xiāng táng. qí chù nán suī chóng yuān jí zhì, ér běi àn yóu yí huō, shì wèi mài chái bù. gòng dōng wǔ lǐ, xià cùn jīn tān, zhuǎn ér nán rù shān xiá, jiāng zuǒ yòu zì shì jiē shí fēng huò pèi, zhēng qí xuàn guǐ, mí bù chū rén yì biǎo yǐ. rù xiá, yòu xià dòu mǐ tān, gòng nán wǔ lǐ, wèi nán tián zhàn. bǎi jiā zhī jù, zài jiāng dōng àn, dāng lín guì yáng shuò jiè. shān zhì shì zhuǎn xiá wèi wù, sì miàn céng wéi, jǐn shòu cǐ cūn. guò nán tián, shān sè yǐ mù, zhōu rén yè zhào bù xiū. jiāng wèi shān suǒ tuō, guǐ gu ǒu rán dōng guǐ nán, pán xiá tòu yá, èr shí wǔ lǐ, zhì huà shān, yuè yóu wèi qǐ, ér shān sè kōng méng, ruò yǐn ruò xiàn. yòu nán wǔ lǐ, wèi xìng píng. qún fēng zhì shì dōng kāi yī xì, shù jiā zhuì jiāng zuǒ, zhēn shān shuǐ zhōng kū sè yě. yuè yì cóng dōng xì zhōng chū, zhōu nǎi pō ér hòu shǔ, yǐ yǒu kè yù zǎo qǐ fù gōng chéng ěr. yóu cǐ dōng xíng, yǒu lù lù tōng gōng chéng.
二十一日　候附舟者，日中乃行。南過水月洞〔東〕，又南，〔雉山、穿山、鬥雞、劉仙、崖頭諸山，皆從陸遍游者，惟鬥雞未到，今舟〕出鬥雞山東麓。〔崖頭有石門淨瓶勝，舟隔洲以行，不能近悉。去省已十里。〕又東南二十里，過龍門塘，江流浩然，南有山嵯峨駢立，其中峰最高處，透明如月掛峰頭，南北相透。又東五里，則橫山岩屼突江右。漸轉漸東北行，五里，則大墟在江右，後有山自東北迤邐來，中有水口，疑即大澗榕村之流南下至此者。於是南轉又五里，江右復有削崖屏立。共隔江為逗日井，亦數百家之市也。又南五里，為碧崖，崖立江左，亦西向臨江，下有庵。橫山、碧崖二岩夾江右左立，其勢相等，俱不若削崖之崇擴也。碧崖之南，隔江石峰排列而起，橫障南天，上分危岫，幾埒巫山，下突轟崖，數逾匡老。於是扼江而東，江流齧其北麓，怒濤翻壁，層嵐倒影，赤壁、采磯，失其壯麗矣。崖間一石紋，黑鏤白章，儼若泛海大士，名曰沉香堂。其處南雖崇淵極致，而北岸猶〔夷〕豁，是為賣柴埠。共東五里，下寸金灘，轉而南入山峽，江左右自是皆石峰藿珮，爭奇炫詭，靡不出人意表矣。入峽，又下斗米灘，共南五里，為南田站。百家之聚，在江東岸，〔當臨桂、陽朔界。〕山至是轉峽為塢，〔四面層圍，僅受此村。〕過南田，山色已暮，舟人夜棹不休。江為山所託，佹guǐ偶然東佹南，盤峽透崖，二十五里，至畫山，月猶未起，而山色空濛，若隱若現。又南五里，為興平。群峰至是東開一隙，數家綴江左，真山水中窟色也。月亦從東隙中出，舟乃泊而候曙，以有客欲早起赴恭城耳。由此東行，有陸路通恭城。

lí jiāng zì guì lín nán lái, liǎng yá sēn bì huí fēng, zhōng duō zhōu zhǔ fēn hé, wú fān liú zhī shí, zhí xiè zhī tuān, gù zhōu xíng qū qǔ shí xué jiān, wú fáng yè zhào dì yuè qǐ jī huǎn, àn xíng míng zhǐ, wèi miǎn chàng chàng.
〔灕江自桂林南來，兩崖森壁回峰，中多洲渚分合，無翻流之石，直瀉之湍，故舟行屈曲石穴間，無妨夜棹；第月起稽緩，闇行明止，未免悵悵。〕

èr shí èr rì　 jī míng, gōng chéng kè dēng lù qù, jí zhào zhōu nán xíng. xiǎo yuè yàng bō, qí fēng huán zhào, jué yè lái yōu qí zhī jǐng, yòu fān chū yī duàn kōng míng sè xiàng yǐ. nán sān lǐ, wèi luó sī yán. yī fēng pán xuán shàng, zhuǎn zhì jiāng yòu, gài xìng píng shuǐ kǒu shān yě. yòu qī lǐ, dōng nán chū shuǐ lǜ cūn, shān nǎi liǎn fēng. tiān yóu wèi xiǎo, nǎi yǎn péng jiù mèi. èr shí lǐ, gǔ zuò yì. yòu nán shí lǐ, zé lóng tóu shān zhēng zhēng lù gǔ, ér yáng shuò xiàn zhī sì wéi, zǎn zuò bì lián yù sǔn shì jiè yǐ.
二十二日　雞鳴，恭城客登陸去，即棹舟南行。曉月漾波，奇峰環棹，覺夜來幽奇之景，又翻出一段空明色相矣。南三里，為螺螄岩。〔一峰盤旋上，轉峙江右，〕蓋興平水口〔山〕也。又七里，東南出水綠村，〔山乃斂峰〕。天猶未曉，乃掩篷就寐。二十里，古祚驛。又南十里，則龍頭山錚錚露骨，〔而陽朔〕縣之四圍，攢作碧蓮玉筍世界矣。

yáng shuò xiàn běi zì lóng tóu shān, nán dǐ jiàn shān, èr fēng wēi zhì, dāng lí jiāng shàng xià liú, zhōng yǒu zhǎng píng zhī dì, nǎi dōng miàn bīn jiāng, yǐ àn wèi chéng, ér nán běi shǔ yú liǎng shān, xī miàn dié yuán wèi zhì, ér nán běi zhī shǔ yì rú zhī. xī chéng zhī wài, zuì jìn zhě wèi lái xiān dòng shān, ér shí rén niú dòng lóng dòng zhū shān sēn rào yān, tōng shěng dà lù cóng zhī, gài lù cóng xī ér shuǐ cóng dōng yě. qí dōng nán mén jiàn shān zhī xià, zé nán qū píng lè, shuǐ lù zhī lù, jù tǒng yú cǐ. zhèng nán mén lù yì xī běi zhuǎn tōng shěng dào. zhí nán zé wèi nán dòu shān yán shòu diàn, jīn cóng qí páng jiàn wén chāng gé yān, wú jìng tā dá. zhèng běi jí yáng sù shān, céng fēng píng zhì, dōng jiē lóng tóu. dōng xī chéng jù shǔ yú nán yú, běi zé yǐ shān wèi zhàng, jìng wú chéng, yì wú mén yān. ér dōng běi yī mén zài běi jí gōng xià, jǐn dōng tōng jiāng shuǐ, běi dǐ yí ān cí yǔ dú shū yán ér yǐ, rán jù cǎo sāi, wú rén xíng yě. wéi dōng lín lí jiāng, kāi sān mén yǐ qǔ shuǐ. cóng dōng nán mén wài dù jiāng ér dōng, bīn jiāng zhī jù yǒu bái shā wān fó lì sī zhū chù, pō yǒu rén yān yún.
陽朔縣北自龍頭山，南抵鑒山，二峰巍峙，當灕江上下流，中有掌平之地，乃東面瀕江，以岸為城，而南北屬於兩山，西面疊垣為雉，而南北之屬亦如之。西城之外，最近者為來仙洞山，而石人、牛洞、龍洞諸山森繞焉，通省大路從之，蓋陸從西而水從東也。其東南門鑒山之下，則南趨平樂，水陸之路，俱統於此。正南門路亦西北轉通省道。直南則為南斗山延壽殿，今從其旁建文昌閣焉，無徑他達。正北即陽溯山，層峰屏峙，東接龍頭。東西城俱屬於南隅，北則以山為障，竟無城，亦無門焉。而東北一門在北極宮下，僅東通江水，北抵儀安祠與讀書岩而已，然俱草塞，無人行也。惟東臨灕江，開三門以取水。從東南門外渡江而東，瀕江之聚有白沙灣、佛力司諸處，頗有人煙雲。

shàng wǔ dǐ chéng, rù zhèng dōng mén, jí wén miào qián, cóng qí xī rù xiàn zhì, huāng jì shén. xiàn nán bàn lǐ, yǒu qiáo yuē shì qiáo shuāng yuè, bā jǐng zhī yī yě. qiáo xià shuǐ xī zì lóng dòng rù chéng, qiáo zhī dōng, fēi liú zhù hè. hè dà sì wǔ zhàng, sì miàn cóng shí pán tū, shì wèi lóng tán, rù ér bù yì. qiáo zhī nán yǒu fēng wēi rán dú sǒng, xún zhī tǔ rén, míng yuē yì shān, gài jí nán jiè yǐ wèi chéng zhě. qí dōng lù wèi jiàn shān sì, yì bā jǐng zhī yī. jiàn sì zhōng shēng. sì nán yǐ shān lín jiāng, tōng dào zhì mén, shì wèi dōng nán mén. shān zhī xī lù, wèi zhèng nán mén. qí nán yá zhī cè, jiān yǒu xià rú hé zhǎng, jí tǔ rén suǒ hào wèi cí shān zhě yě. cóng dōng nán mén wài xiǎo dèng, kě zhì xià bàng. yú chū dēng běi lù, jí mì dào shàng jī, gài qí shān nán dōng èr miàn jí jiù yá wèi chéng, wéi běi miàn zài chéng nèi, yǒu wēi lù jí, jiǔ wèi mǎng jí suǒ bì. nǎi pān tiáo mén xì, jiǔ zhī, zhí zào qiào bì zhī xià, mǎng jìng suì jué. fù cóng qí páng niè chán shí, yuán fēi dèng, pán xuán bàn kōng, zhōng bù néng dá. nǎi xià. yǐ guò wǔ yǐ. shí gù pū shǒu náng yú zhōu, qī hòu yú dōng nán mén wài dù bù páng. yú shì nán jīng jiàn shān sì, chū dōng nán mén, mì zhōu bù dé, dé biàn zhōu jiù cān yú shì. xún zhī dù jiāng ér dōng shí lǐ, yǒu zhuàng yuán shān, chū xī mén èr lǐ, yǒu lóng dòng yán, wèi cǐ zhōng míng shèng, cǐ wài gèng wú gǔ jī xīn qí zhe rén ěr mù zhě yǐ. jí yú mì zhōu, suì fù rù chéng, dēng jiàn shān sì, sì yǐ shān fǔ jiāng, zài cuì wēi zhōng, chéng guō dé cǐ. shěn bīn shī yún bì lián fēng lǐ zhù rén jiā, chéng bù xū yǐ. shí wǔ rì shuò jīn xíng róng tiān qì kù rè, suì jiě yī dāng chuāng, yù yī rú shēng yǐ bā jǐng shòu gào sù. shì qiáo shuāng yuè, jiàn sì zhōng shēng, lóng dòng xiān quán, bái shā yú huǒ, bì lián bō yǐng, dōng lǐng zhāo xiá, zhuàng yuán qí mǎ, mǎ shān lán qì. fù yóu èr mén mì zhōu, zhì wén miào mén, zhōng bù dé zhōu. yú shì réng chū dōng nán mén, dù jiāng ér dōng, yī lǐ zhì bái shā wān, zé zhōu rén zhī jiā zài yān. ér zhōu pō qí nán, nǎi rù zhōu jiě yī bì shǔ, zhuó zú gū láo, jìng bù fù sōu qí ér jiù sù yān.
上午抵城，入正東門，即文廟前，從其西入縣治，荒寂甚。縣南半里，有橋曰「市橋雙月」，八景之一也。〔橋下水西自龍洞入城，〕橋之東，飛流注壑。〔壑大四五丈，四面叢石盤突，〕是為龍潭，入而不溢。橋之南有峰巍然獨聳，詢之土人，名曰易山，蓋即南藉以為城者。其東麓為鑑山寺，亦八景之一。「鑒寺鐘聲。」寺南倚山臨江，通道置門，是為東南門。山之西麓，為正南門。其南崖之側，間有罅如合掌，即土人所號為雌山者也。從東南門外小磴，可至罅傍。余初登北麓，即覓道上躋，蓋其山南東二面即就崖為城，惟北面在城〔內〕，有微路級，久為莽棘所蔽。乃攀條捫隙，久之，直造峭壁之下，莽徑遂絕。復從其旁躡巉石，緣飛磴，盤旋半空，終不能達。乃下。已過午矣。時顧仆守囊於舟，期候於東南門外渡埠旁。於是南經鑒山寺，出東南門，覓舟不得，得便粥就餐於市。詢知渡江而東十里，有狀元山，出西門二里，有龍洞岩，為此中名勝，此外更無古蹟新奇著人耳目者矣。急於覓舟，遂復入城，登鑒山寺，寺倚山俯江，在翠微中，城郭得此。沈彬詩云「碧蓮峰里住人家」，誠不虛矣。時午日鑠金形容天氣酷熱，遂解衣當窗，遇一儒生以八景授告訴。市橋雙月，鑒寺鐘聲，龍洞仙泉，白沙漁火，碧蓮波影，東嶺朝霞，狀元騎馬，馬山嵐氣。復由二門覓舟，至文廟門，終不得舟。於是仍出東南門，渡江而東，一里至白沙灣，則舟人之家在焉。而舟泊其南，乃入舟解衣避暑，濯足沽醪，竟不復搜奇而就宿焉。

bái shā wān zài chéng dōng nán èr lǐ, mín jū pō shèng, yǒu hé pō suǒ zài yān. qí nán yǒu sān fēng bìng liè, zuì dōng yī fēng yuē bái hè shān. jiāng liú nán dǐ qí xià, qū ér dōng běi xíng, bào cǐ yī wān, shā tǔ jù bái, gù yǐ bái shā míng. qí dōng nán yī xī, nán zì èr lóng qiáo lái, běi rù jiāng. xī zài nán sān fēng zhī dōng, bī bái hè xī zhǐ chū. xī dōng yòu yǒu shù fēng, zì nán qū běi, jiè xī rù jiāng kǒu, zuì běi zhě, shū tóng shān yě, jiāng yǐ cǐ nǎi dōng běi nì zhuǎn.
白沙灣在城東南二里，民居頗盛，有河泊所在焉。其南有三峰並列，〔最東一峰曰白鶴山。〕江流南抵其下，曲而東北行，抱此一灣，沙土俱白，故以白沙名。〔其東南一溪，南自二龍橋來，北入江。溪在南三峰之東，逼白鶴西址出。溪東又有數峰，自南趨北，界溪入江口，最北者，書童山也，江以此乃東北逆轉。〕