shí bā rì mèi shuǎng rù chéng, qǔ téng suǒ zuò shū. dǐ běi guān, zhàn qí yǐ zhì.
十八日昧爽入城,取滕所作书。抵北关,站骑已至。
yú lìng gù pū yǔ qí jù fǎn hòu hú guān. téng jūn yì lìng rén sòng suǒ zuò shū zhì. yú réng rù chéng xiè bié, fǎn fàn yú ān. lái zhāi yòu yǐ jīn zèng. suì zì hú guān běi xíng. guān wài yǒu sān qí: dōng běi xiàng tuó pǔ, zǒu zuǒ zhōu, nǎi xiàng shí suǒ cóng lái zhě xī běi xiàng pán má, zǒu lóng zhōu, nǎi bì yún dòng yóu suǒ jīng zhě, ér zī zé qǔ dào qí zhōng yān. yòu sān lǐ, gǔ jǐn, yǒu shù jiā zài lù zuǒ. nǎi zhé ér xī èr lǐ, dēng lóu dá gěng tóng gěng dì shì gāo qǐ rú tiáo zhuàng, liǎng bàng shān yá dǒu jué, jiā ài pō bī, suī bù shèn gāo, ér shí gǔ lín xún, jué xiǎn zǔ yān. yú ài mén shǎo xī xià, zhé yǒu táng yī fāng, huì shuǐ dāng guān, shù shí jiā yǐ zhī. xī cóng xiá zhōng sān lǐ, yú èr gěng, gāo bèi yú lóu dá xī xià, zhé yá fāng zhǎn xuē, jiā wù gēng shēn. běi yī lǐ, shàng dà gěng, dǒu jué gèng bèi zhī. yú ào běi xià, jiā bì jù jié yún bì rì. yī lǐ, wù qióng xī zhuǎn, qí běi sì shān zhōng zhuì, xià wā wèi bù cè zhī yuān. yòu xī yī lǐ, yú ài mén xī xià, zé xuán dēng xuán zhuǎn zhòng yá jiān, zhí xià shān jiǎo, bù chì qiān jí yě.
余令顾仆与骑俱返候壶关。滕君亦令人送所作书至。余仍入城谢别,返饭于庵。莱斋又以金赠。遂自壶关北行。关外有三岐:东北向驮朴,走左州,乃向时所从来者;西北向盘麻,走龙州,乃碧云洞游所经者,而兹则取道其中焉。又三里,谷尽,有数家在路左。乃折而西二里,登楼沓峺同埂gěng地势高起如条状,两傍山崖陡绝,夹隘颇逼,虽不甚高,而石骨嶙峋,觉险阻焉。逾隘门少西下,辄有塘一方,汇水当关,数十家倚之。西从峡中三里,逾二峺,高倍于楼沓;西下,辄崖方崭削,夹坞更深。北一里,上大峺,陡绝更倍之。逾坳北下,夹壁俱截云蔽日。一里,坞穷西转,其北四山中坠,下洼为不测之渊。又西一里,逾隘门西下,则悬蹬旋转重崖间,直下山脚,不啻千级也。
àn jùn běi yǒu dàng píng ài, nǎi qīng lián shān zhōng liè chéng xiá zhě. dōng nán zì lóu dá gěng, xī běi chū cǐ, zhōng wèi gěng zhě fán sì zhòng, liǎng yá zhòng gèn, shuǐ jù xué hè dǐ zhuì, bìng wú tōng liú xì, zhēn è sāi jué ài yě. jì xià, xún lù běi xíng, yǒu shēn dàn xuán píng chóu zhōng, xià xiàn rú jǐng, shàng kāi xiàn xiá, nán běi héng liè, zhōng kuà yī shí rú qiáo, jiè ér wèi liǎng, qí nán yǒu dèng, kě xún ér xià, quán liú guó guó, shuǐ liú shēng, yǎng dì tiān guāng, rú dǎo wèng yǒu yě. běi xíng qí chéng jiān, wǔ lǐ, wù jǐn shān huí, fù xī dēng yī lǐng, xià dǎo zhòng xiá. wǔ lǐ chū shān, shān shǐ lí lì, yòu duō tū wù zhī fēng jiā. yòu wǔ lǐ wèi líng qiú, yǒu jié máo èr suǒ, wèi shì jiǔ chuī zhōu zhī sì, shì wèi cǐ zhàn zhī zhōng dào. yòu xī běi qī lǐ, guò tǔ dì tún, yǒu cūn yī wù zài lù zuǒ shān pō zhī běi.
〔按郡北有荡平隘,乃青莲山中裂成峡者。东南自楼沓峺,西北出此,中为峺者凡四重,两崖重亘,水俱穴壑底坠,并无通流隙,真阨塞绝隘也。〕既下,循麓北行,有深窞悬平畴中,下陷如阱,上开线峡,南北横裂,中跨一石如桥,界而为两,其南有磴,可循而下,泉流虢虢guó,水流声,仰睇天光,如蹈瓮牖也。北行畦塍间,五里,坞尽山回,复西登一岭,下蹈重峡。五里出山,山始离立,又多突兀之峰夹。又五里为陵球,有结茅二所,为贳酒炊粥之肆,是为此站之中道。又西北七里,过土地屯,有村一坞在路左山坡之北。
yòu èr lǐ, yǒu xiǎo shuǐ dōng zì tǔ dì tún běi lǐng xiá zhōng lái, xī nán liú qù.
又二里,有小水东自土地屯北岭峡中来,西南流去。
jué liú xī dù, dēng lǒng xíng, wén shuǐ shēng chōng chōng, yáo yīng shān gǔ, yǐ wéi jí suǒ dù zhī shàng liú yě. hū jiàn dà xī xiōng yǒng yú lù yòu, kuò bǐ lóng jiāng zhī bàn, zì xī běi zhù dōng nán, xià liú yǔ xiǎo xī hé bìng ér qù, shàng liú zé xuán bà shí ér xià, ruò yǒng léi hōng léi yān.
绝流西渡,登陇行,闻水声冲冲,遥应山谷,以为即所渡之上流也。忽见大溪汹涌于路右,阔比龙江之半,自西北注东南,下流与小溪合并而去,上流则悬坝石而下,若涌雷轰雷焉。
gòng èr lǐ, dǐ sì bǎ cūn, jí shí bà yàn liú chù yě. gài qí jiāng zì guī shùn fā yuán, zhì ān píng jiè, yòu hé yǎng lì ēn chéng zhī shuǐ, pán xuán shān gǔ, zhì cǐ fán jìng yàn sì zhòng, yǐ bǎ jié zhī, gù yuē" bǎ", jīn sú hū wèi" shuǐ bà" yún.
共二里,抵四把村,即石坝堰流处也。盖其江自归顺发源,至安平界,又合养利、恩城之水,盘旋山谷,至此凡径堰四重,以把截之,故曰“把”,今俗呼为“水坝”云。
xià dǐ chóng shàn shuǐ kǒu mián bù cūn, rù lóng jiāng. shuǐ kǒu zài tài píng jùn xī qī shí lǐ. cǐ shuǐ chēng hēi shuǐ hé. mián cūn jí jīn mián jiāng yòu xī zhuǎn èr lǐ, shuǐ zhī nán yǒu céng fēng xiù sǒng, zǎn qīng yōng bì, bīn shuǐ yǒu xiǎo fēng gū tū, xià xié qiān ér shàng fèn qí, nù liú héng niè qí zhǐ shuǐ zhī běi, zé jù fēng wēi jù, ruò dàng tiān ér è zhī zhě. lù dǐ wēi fēng zhī dōng, zhuǎn ér běi xún qí běi lù, gòng wǔ lǐ, chū qí xī, yǒu cūn lín jiāng, yuē nà pàn cūn jīn zuò nà fàn, wèi chóng shàn běi jiè.
〔下抵崇善水口绵埠村,入龙江。水口在太平郡西七十里。〕此水称黑水河。绵村即今棉江又西转二里,水之南有层峰秀耸,攒青拥碧,濒水有小峰孤突,下斜骞而上分歧,怒流横啮其趾;水之北,则巨峰巍踞,若当天而扼之者。路抵巍峰之东,转而北循其北麓,共五里,出其西,有村临江,曰那畔村今作那范,为崇善北界。
yòu wǔ lǐ, wèi kòu shān cūn, zé tài píng zhōu shǔ yǐ. yòu xī běi qī lǐ, mù dǐ tài píng zhàn. gū yī shān lù, zhǐ huán dǔ sān yíng, tǔ tuí máo luò, bù bì fēng rì, shí wú àn, wò wú tà, kě shěn yě. xiān shì, tiāo fū zhì tǔ dì tún jí rù cūn huàn fū, gù nú suí zhī xíng yú qí xiān dǐ zhàn, mù jiǔ ér gù nú xíng lǐ dài zhī bù zhì, xīn qí xuán jí gèng, nǎi yǐ sān rén sòng lái, shǐ shì yún ní zhī wàng. shì yè míng yuè rú xǐ, wò pò zhàn zhōng rú liū bīng hú. wǔ gēng, fēng qiào hán bù kě nài, jìng yǐ bèi méng shǒu ér wò.
又五里,为叩山村,则太平州属矣。又西北七里,暮抵太平站。孤依山麓,止环堵三楹,土颓茅落,不蔽风日,食无案,卧无榻,可哂也。先是,挑夫至土地屯即入村换夫,顾奴随之行;余骑先抵站,暮久而顾奴行李待之不至,心其悬;及更,乃以三人送来,始释云霓之望。是夜明月如洗,卧破站中如溜冰壶。五更,风峭寒不可耐,竟以被蒙首而卧。
shí jiǔ rì xiǎo rì míng lì, sì miàn bì jiào zhuó zhuó, rú fú róng yìng sè. xī shí lǐ, dù jiāng jí wéi tài píng zhōu, shù qiān jiā lín cì yǐ jiāng xī àn. xī nán yǒu fēng, jù qiào bá zǎn lì xī běi yī fēng tè lì zhōu hòu, xià yǒu dòng nán xiàng, mén yǒu jù shí zhōng tū, qí guò qí qián, bù jí rù tàn wèi chàng. zhōu zhōng jū shě xī máo gài tǔ qiáng, wéi yá shǔ yǒu wǎ ér bù shèn xióng. kè zhì, guǎn yú guǎn yào zhě, chuán cì rù, jí yǐ cì dá ér kuì chéng yān. shì rì chuán cān guǎn zhōng, suì bù jí xíng.
十九日晓日明丽,四面碧峤濯濯,如芙蓉映色。西十里,渡江即为太平州,数千家鳞次倚江西岸。西南有峰,俱峭拔攒立;西北一峰特立州后,下有洞南向,门有巨石中突,骑过其前,不及入探为怅。州中居舍悉茅盖土墙,惟衙署有瓦而不甚雄。客至,馆于管钥者,传刺入,即以刺答而馈程焉。是日传餐馆中,遂不及行。
èr shí rì chén zhōu yú guǎn, fù chuī fàn ér hòu xíng, yǐ shàng wǔ yǐ. xī běi chū tǔ rǎng ài mén, xíng nán běi liǎng shān jiān. qí zhōng píng chóu xī dá, mǔ chéng lín lín, bù fù shì huāng máo chōng sè jǐng xiàng. guò tè fēng dòng mén zhī nán, sān lǐ, guò yī xiǎo shí liáng, cūn jū xiāng wàng, yǔ jiāng zhè shān xiāng wú yì. yòu sān lǐ, yī liáng fǔ guò, fù guò yī liáng.
二十日晨粥于馆,复炊饭而后行,已上午矣。西北出土壤隘门,行南北两山间。其中平畴西达,亩塍鳞鳞,不复似荒茅充塞景象。过特峰洞门之南,三里,过一小石梁,村居相望,与江、浙山乡无异。又三里,一梁甫过,复过一梁。
xī gāng yǒu tóng zhōng yī fù lù zuǒ, qí zhì shèn jù, xiāng chuán zhòng sān qiān yú jīn, zì jiāo nán fēi zhì zhě. tǔ rén bù zhī qí nián, ér xíng sè ruò xīn chū yú xíng, lüè wú fēng rì bō shí zhī hén, kě yì yě. dàn qí niǔ wèi sì chuān rén záo qù. tǔ rén yún:" shàng yǒu yī zhōng zài liáng xià shuǐ jiàn zhōng, rán luàn shí lěi luò, kuī zhī bù biàn yě." yòu xī běi yī lǐ, zhé jiàn jiāng liú zì xī ér dōng xiàng qù. yòu èr lǐ, fù yǒu shuǐ běi liú rù jiāng, liǎng shí liáng kuà qí shàng. qí shuǐ bǐ qián jiào dà, jiē xī nán shān fēng jiān suǒ yǒng ér chū zhě. yòu xī běi wǔ lǐ, fù guò liǎng liáng, yǒu sān shuǐ zì nán lái, huì ér běi rù yú jiāng.
西冈有铜钟一覆路左,其质甚巨,相传重三千余斤,自交南飞至者。土人不知其年,而形色若新出于型,略无风日剥蚀之痕,可异也。但其纽为四川人凿去。土人云:“尚有一钟在梁下水涧中,然乱石磊落,窥之不辩也。”又西北一里,辄见江流自西而东向去。又二里,复有水北流入江,两石梁跨其上。其水比前较大,皆西南山峰间所涌而出者。又西北五里,复过两梁,有三水自南来,会而北入于江。
cǐ chù tián hé fēng měi, jiē nán shān zhū liú zhī pǔ shī yǔ qí lì yě. yòu èr lǐ, zé píng chóu xī jǐn, yǒu liǎng shí fēng jiè nán běi liǎng shān jiān, ruò dāng guān zhě. chuān qí zhōng ér xī, yòu yī lǐ, yǒu xiǎo gōu nán shǔ yú shān, shì wèi tài píng zhōu xī jiè. yuè cǐ rù ān píng jìng, fù yǒu cūn zài lù yòu gāng bēi jiān. yòu xī èr lǐ, jí wéi ān píng zhōu. jiāng shuǐ zài zhōu zhī dōng běi, xié qiān qí qián, ér dōng nán fù tài píng zhōu qù. yòu yǒu xiǎo shuǐ zì xī ér lái, huán guàn zhōu yòu, běi zhuǎn ér rù yú jiāng, dāng jí zhì suǒ chēng lǒng shuǐ yě. qí xī nán yǒu shān bì lì, xiān dòng qióng qí xià, qí mén běi xiàng, gāo chǎng míng jié, dǐng píng rú běng màn, ér sì páng dòu bì líng lóng, léng zhàn gāo xià. dòng hòu xuán bì shàng zuò guān yīn dà shì yī zūn, huǎng ruò chéng yún lǎn wù. qí xià yī shí zhōng xuán, xià kāi liǎng mén, shàng kuà zhòng gé, nèi fù héng tà wèi dòng.
此处田禾丰美,皆南山诸流之溥fū施予其利也。又二里,则平畴西尽,有两石峰界南北两山间,若当关者。穿其中而西,又一里,有小沟南属于山,是为太平州西界。越此入安平境,复有村在路右冈陂间。又西二里,即为安平州。江水在州之东北,斜骞其前,而东南赴太平州去。又有小水自西而来,环贯州右,北转而入于江,当即志所称陇水也。其西南有山壁立,仙洞穹其下,其门北向,高敞明洁,顶平如绷幔,而四旁窦壁玲珑,楞栈高下。洞后悬壁上坐观音大士一尊,恍若乘云揽雾。其下一石中悬,下开两门,上跨重阁,内复横拓为洞。
cóng qí yòu rù, jiā xì dōng zhuǎn, shén xiá ér shēn, yǐ àn bī ér chū. xuán shí zhī wài, shí liè yī mén, zhí tòu dōng lù zuǒ shè jí ér shàng, cóng dōng zhuǎn, zé kuà liáng fēi zhàn, suì chū xuán shí zhī diān.
从其右入,夹隙东转,甚狭而深,以暗逼而出。悬石之外,石裂一门,直透东麓;左拾级而上,从东转,则跨梁飞栈,遂出悬石之巅。
qí shàng yǒu shí pén yī yuán, jìng chǐ yú, shēn sì cùn, jiē shí suǐ suǒ níng, diāo lòu bù dǎi.
其上有石盆一圆,径尺余,深四寸,皆石髓所凝,雕镂不逮。
bàng yǒu shí jú qí pán shí chuáng, nǎi shǎo jiā fǔ xuē zhě. cóng xī rù, zé shēn dòu suì xiá, yǐ ér nán zhuǎn, zé suì hūn hēi mò biàn. rán qí dǐ pō píng, qí xiá pō bī, mō suǒ ér xíng. jiǔ zhī, hū jiàn qí nán yǒu guāng yǐn yǐn, yì wàng ér qián qū, zé yī mén dōng nán tòu bì ér chū, mén nèi shāo shū zhí, nán fù chéng yōu xiá. rén zhī jiàn ài, réng chū zhì shǎo shū chù. dōng nán chū dòng mén, mén shén ài, mén yǐ wài zé qióng bì gāo xuán, nán tiào píng hè, yǔ qián dòng dùn yì yǐ. jiǔ zhī, fù cóng àn zhōng zhuǎn chū qián dòng, bì jiàn zá juān hé zhōu jí hé xiàn shuài lǐ hóu shī shù shǒu, nèi wéi zōu sǎ zhū yī shǒu kě sòng.
傍有石局棋盘、石床,乃少加斧削者。从西入,则深窦邃峡,已而南转,则遂昏黑莫辨。然其底颇平,其峡颇逼,摸索而行。久之,忽见其南有光隐隐,益望而前趋,则一门东南透壁而出,门内稍舒直,南复成幽峡。人之渐隘,仍出至少舒处。东南出洞门,门甚隘,门以外则穹壁高悬,南眺平壑,与前洞顿异矣。久之,复从暗中转出前洞,壁间杂镌和州即和县帅李侯诗数首,内惟《邹洒洙》一首可诵。
yú yì hé èr shǒu.
余亦和二首。
jì nǎi chū dòng yóu zhōu qián.
既乃出洞游州前。
qí zhái jiào tài píng zhōu zhě jiā zhěng, ér mín jū bù jí.
其宅较太平州者加整,而民居不及。
guǎn nǎi wǎ gài, pō bì fēng yǔ. rán zhōu nǎi yī jù cūn, jǐng ài mén tǔ qiáng ér wú zhī yě. tài píng zhōu shuài lǐ ēn sì yǒu chéng yí zhī kuì, ān píng zhōu shuài wèi lǐ míng luán, zhǐ yǒu míng jiǎn, nǎi tài píng zhí xíng.
馆乃瓦盖,颇蔽风雨。然州乃一巨村,井隘门土墙而无之也。太平州帅李恩祀有程仪之馈,安平州帅为李明峦,止有名柬,乃太平侄行。
èr shí yī rì chén cān hòu, shàng wǔ shǐ dé fū, nǎi wǎng ēn chéng zhě.
二十一日晨餐后,上午始得夫,乃往恩城者。
shǐ yì qí ér lún.
始易骑而轮。
gài ēn chéng zài ān píng dōng běi, yóu ān píng xī běi xiàng xià léi, nán níng shǔ.
盖恩城在安平东北,由安平西北向下雷,南宁属。
rì bàn kě dá ér dōng běi xiàng ēn chéng, zǒu lóng yīng, qí lù xū sì rì dǐ xià léi yān. dàn ān píng zhī xī dá xià léi jiè, yǔ jiāo yí jí gāo píng. jiē rǎng, suǒ wèi shí jiǔ gěng yě.
日半可达;而东北向恩城,走龙英,其路须四日抵下雷焉。但安平之西达下雷界,与交夷即高平。接壤,所谓十九峺也。
jīn lǜ qí qiè lüè, yòng mù héng sāi dào lù, gù bì yū ér lóng yīng. yóu ān píng dōng yī lǐ, jí yǔ jiāng yù. qí shuǐ zì xī ér dōng, nǎi fā yuán guī shùn xià léi zhě, jí zhì suǒ chēng luó shuǐ yě. qí shì jiǎn tài píng zhī bàn. gài yòu yǒu yǎng lì ēn chéng zhī shuǐ, yǔ cǐ shuǐ shì tóng, èr shuǐ hé yú xià liú ér zhì tài píng zhōu, chū jiù chóng shàn yān.
今虑其窃掠,用木横塞道路,故必迂而龙英。由安平东一里,即与江遇。其水自西而东,乃发源归顺、下雷者,即志所称逻水也。其势减太平之半。盖又有养利、恩城之水,与此水势同,二水合于下流而至太平州,出旧崇善焉。
dù jiāng, jí yǒu shān héng zhàng jiāng běi àn, nǎi xún shān lù dōng xíng. wǔ lǐ, lù běi yī fēng zhī qǐ, rú zhǐ zhī qiào, qí dōng běi yá zhàng jiān, hū gāo liè ér zhōng tòu, rú mén zhī shàng xuán, rán jùn mò kě dēng yě. chuān zhàng zhī dōng xiá, suì dōng běi zhuǎn, qí xiá zhī dōng fù qǐ céng fēng, yǔ chuān zhàng duì jiā ér lè běi qù.
渡江,即有山横嶂江北岸,乃循山麓东行。五里,路北一峰枝起,如指之峭,其东北崖嶂间,忽高裂而中透,如门之上悬,然峻莫可登也。穿嶂之东峡,遂东北转,其峡之东复起层峰,与穿嶂对夹而乐北去。
yǒu xiǎo shuǐ jiè qí nèi, nán liú rù luó jiāng. dāng xiá yǒu cūn jiè qí zhōng, cǐ cūn yí wèi tài píng zhōu jìng, fēi fù ān píng shǔ yǐ. cūn hòu yī lǐ, lěi shí héng gèn shān xiá jiān, yú mén ér běi, zé xiá zhōng píng chóu dié chéng, jiē ēn chéng jìng yǐ. dù xiǎo shuǐ, sù zhī dōng běi xíng wǔ lǐ, zhé ér dōng, dōng fēng shǎo duàn chù, yǒu jiān xiù zhōng xuán, rú rén zuò ér dōng xiàng zhě.
有小水界其内,南流入逻江。当峡有村界其中,此村疑为太平州境,非复安平属矣。村后一里,垒石横亘山峡间,逾门而北,则峡中平畴叠塍,皆恩城境矣。渡小水,溯之东北行五里,〔折而东,东峰少断处,〕有尖岫中悬,如人坐而东向者。
hū jiàn yī jiāng zì dōng ér xī, yǒu shí liáng shén zhǎng ér zhěng, xià kāi wǔ qióng, héng lù běi shàng, jiāng shuǐ tòu liáng jí dōng nán dǎo jiān xiù xiá zhōng.
忽见一江自东而西,有石粱甚长而整,下开五蛩,横路北上,江水透梁即东南捣尖岫峡中。
cǐ shuǐ jí zhì suǒ chēng tōng lì jiāng jīn chēng táo chéng hé, yóu yǎng lì ér lái zhě, qí xià liú zé yǔ luó shuǐ hé ér xià tài píng yún. guò liáng jí jù luò yī wù, shì wèi ēn chéng zhōu. zhái mén běi xiàng, yì pō zhěng, ér cūn wú wài yuán, yǔ ān píng tóng. shì rì zhǐ xíng shí wǔ lǐ. rì fǔ wǔ, ér zhōu shuài zhào fāng shēng bìng wò, zú bù dé fū, jìng zuò dài yān. qí guǎn shén lòu, shū fàn yì bù kān jǔ zhù kuài zi yě. àn yī tǒng zhì, zài tián zhōu zhě yuē ēn chéng, zài tài píng zhě yuē sī chéng. jīn tián zhōu ēn chéng yǐ fèi, ér cǐ zhōu yì míng ēn chéng, bù yuē sī chéng, yǔ yī tǒng zhì yì, bù zhī hé gù.
此水即志所称通利江今称桃城河,由养利而来者,其下流则与逻水合而下太平云。过梁即聚落一坞,是为恩城州。宅门北向,亦颇整,而村无外垣,与安平同。是日止行十五里。日甫午,而州帅赵芳声病卧,卒不得夫,竟坐待焉。其馆甚陋,蔬饭亦不堪举箸zhù筷子也。按《一统志》,在田州者曰恩城,在太平者曰思城。今田州恩城已废,而此州义名恩城,不曰思城,与《一统志》异,不知何故。
èr shí èr rì chén cān hòu, fū zhì nǎi xíng.
二十二日晨餐后,夫至乃行。
réng cóng zhōu qián xī yuè wǔ qióng qiáo, nǎi zhé ér xún jiāng dōng xiàng xíng. wǔ lǐ, shān jiā yù shù, jiāng yì jiàn xiǎo, yǒu shí yàn zǔ shuǐ, shuǐ shēng rú léi. gài shān xiá dōng jǐn chù, yǒu fēng zhōng zhì, nán běi jù yǒu dà xī hé yú zhōng fēng zhī xī, qí shuǐ shǐ dà ér chéng jiāng yún. yòu dōng wǔ lǐ, zhí dǐ dōng fēng zhī běi, ér běi jiā zhī shān shǐ jǐn. nǎi xún běi jiā dōng yá, dù yī xiǎo xī, sù zhōng fēng běi pàn dà xī, běi xiàng xíng jiā xiá zhōng. èr lǐ, fù dōng zhuǎn yuè xiǎo shuǐ xiàng dōng xiá, sù běi dà xī běi yá xíng, jiàn zhì shān shàng jī. yī lǐ, shǐ shě xī, běi jī lǐng ào. qí lǐng shén jùn, shí gǔ lín xún, lì zhě gē zhǐ, guāng zhě huá zú. gòng běi èr lǐ, shǐ yú qí diān, shì míng dǐng cù, wèi yǎng lì ēn chéng zhī jiè. běi xià èr lǐ, jùn yì shén, ér wēi yá bì rì, fēng lù bù shōu, shí huá tǔ nìng, gèng xiǎn yú shàng. jì xià, yǒu gǔ yī wéi, sì shān mì hù, zhōng yǒu píng chóu, wéi dōng miàn shǎo huō. xiàng zhī xíng, yú yǐ wéi shuǐ cóng cǐ chū yī lǐ, shè xī ér běi, zé qí shuǐ nǎi zì dōng ér xī zhě, bù shí xī fēng bī cù, cóng hé xiá ér qù yě. xī zhī nán yǒu cūn shù jiā. yòu dōng yī lǐ, xún běi shān zhī dōng yá běi xiàng xíng, yòu yī lǐ, xī cóng dōng lái, lù nǎi běi qù. yòu yī lǐ, yǒu shí yuán héng liǎng shān jiā jiān, bù zhī shì hé jiè zhǐ. yú shì dōng běi xíng shān cóng jiān, luán xiù lì luàn, fēn hé shū hū. èr lǐ, chū xiá, shǐ yǒu dà wù, dōng xī héng huō, nán běi kāi jiā. rán zhōng jù liú, gù hé tián yǔ huāng lǒng xiāng bàn. běi xiàng sān lǐ, héng dù cǐ wù, zhí dǐ běi yá xià, ruò wú lù kě dá zhě zhì zé dōng běi kāi yī xì, chuān rù zhī, xiá fēng qiào hé, yù jué wǎn zhuǎn nán jìng. èr lǐ, běi shān jì jǐn, qí dōng shān fù dà kāi, yǒu cūn zài píng chóu jiān, wèi dōng tōng yǎng lì dà dào. nǎi cóng xiǎo jìng běi xíng yī lǐ, zhé ér xī běi xíng sān lǐ, nán běi liǎng jiā zhī shān, yǐn zhuī biāo sǔn, mí fēi yì jìng. yòu běi xíng yī lǐ, fù kāi dà wù, dōng xī gèn, nán běi liǎng jiè shān rú nán wù, dàn nán wù dōng xī jù yǒu cóng xiù yáo dié, cǐ zé qián hòu huò rán, bù zhī xī qù zhí dá hé dì yě. nǎi dōng běi xié jìng wù zhōng, gòng wǔ lǐ, zhì běi shān dōng jǐn chù, dōng shān yì dà kāi, yǒu cūn zài qí nán, yǐ wèi lóng yīng shǔ, qí dōng gé jiāng jí yǎng lì lùn jīn dà xīn xiàn zhì yǐ. gài yǎng lì zhī dì, xī běi zhì jiāng ér zhǐ, bù jí wǔ lǐ yě. yòu xún shān běi xíng yī lǐ, yǒu xiǎo shí fēng pián lì dà fēng zhī dōng, lù tòu qí jiān, jiàn zhuǎn ér xī, zhì shì běi tiáo shǐ jiàn tǔ shān, yǔ nán tiáo shí shān jiā chéng wù. yòu sān lǐ, yǒu cūn běi xiàng, yuē sǒng dòng jīn zuò sōng dòng, yǒu sǒng dòng zhàn, nǎi lóng yīng suǒ kāi, guǎn shè suī lòu ér guǎn zhàn zhě pō xún.
仍从州前西越五蛩桥,乃折而循江东向行。五里,山夹愈束,江亦渐小,有石堰阻水,水声如雷。盖山峡东尽处,有峰中峙,南北俱有大溪合于中峰之西,其水始大而成江云。又东五里,直抵东峰之北,而北夹之山始尽。乃循北夹东崖,〔渡一小溪,〕溯中峰北畔大溪,北向行夹峡中。二里,复东转越小水向东峡,溯北大溪北崖行,渐陟山上跻。一里,始舍溪,北跻岭坳。其岭甚峻,石骨嶙峋,利者割趾,光者滑足。共北二里,始逾其巅,是名鼎促,为养利、恩城之界。北下二里,峻益甚,而危崖蔽日,风露不收,石滑土泞,更险于上。既下,有谷一围,四山密护,中有平畴,惟东面少豁。向之行,余以为水从此出;一里,涉溪而北,则其水乃自东而西者,不识西峰逼簇,从何峡而去也。溪之南有村数家。又东一里,循北山之东崖北向行,又一里,溪从东来,路乃北去。又一里,有石垣横两山夹间,不知是何界址。于是东北行山丛间,峦岫历乱,分合倏忽。二里,出峡,始有大坞,东西横豁,南北开夹。然中巨流,故禾田与荒陇相半。北向三里,横度此坞,直抵北崖下,〔若无路可达者;至则东北开一隙,穿入之,峡峰峭合,愈觉宛转难竟。〕二里,北山既尽,其东山复大开,有村在平畴间,为东通养利大道。乃从小径北行一里,折而西北行三里,南北两夹之山,引锥标笋,靡非异境。又北行一里,复开大坞,〔东西亘,南北两界山如南坞,但南坞东西俱有丛岫遥叠,此则前后豁然,不知西去直达何地也。〕乃东北斜径坞中,共五里,〔至北山东尽处,〕东山益大开,有村在其南,已为龙英属,其东隔江即养利论今大新县治矣。盖养利之地,西北至江而止,不及五里也。又循山北行一里,有小石峰骈立大峰之东,路透其间,渐转而西,〔至是北条始见土山,与南条石山夹成坞。〕又三里,有村北向,曰耸峒今作松峒,有耸峒站,乃龙英所开,馆舍虽陋而管站者颇驯。
qù lóng yīng shàng sì shí yú lǐ.
去龙英尚四十余里。
dǐ zhàn suī xià wǔ, yóu wèi wǔ cān, suì tíng zhàn zhōng. zì dēng chéng lái, yǐ wǔ rì yǐ, suī xíng lù yū qū, guò yǎng lì zhǐ shù lǐ, ér suǒ yuè shān chuān shén qí, qiě lián rì qíng shuǎng míng lì, jí qiū chūn bù jí yě.
抵站虽下午,犹未午餐,遂停站中。自登程来,已五日矣,虽行路迂曲,过养利止数里,而所阅山川甚奇,且连日晴爽明丽,即秋春不及也。
èr shí sān rì fàn ér hòu fū, shàng wǔ shǐ zhì. jí héng shè yī wù, běi xiàng sān lǐ, yuán tǔ shān ér dēng.
二十三日饭而候夫,上午始至。即横涉一坞,北向三里,缘土山而登。
xī běi yī lǐ, líng qí diān.
西北一里,凌其巅。
diān ào zhōng jiē jiā ér wèi tián, shì míng hòu pán lǐng. píng xíng qí shàng, yòu xī běi bàn lǐ, shǐ xià tǔ shān dōng qù. qí běi wù jiē shí fēng tè lì, běi xià pō píng, yuē lǐ xǔ zhì wù dǐ. yú shì dōng běi rào shí fēng dōng lù ér běi, èr lǐ, fù yǒu yī tǔ gāng héng yú qián, xī dǐ yáo fēng xì, dōng zé nán shǔ yú tǔ shān. zhì gāng bù shèn gāo, yú qí běi, jí yǒu shuǐ lín lí xiè dào jiān, cóng mù jiū téng, shàng fù xià shī, yù xià yù shēn, jiàn qián shān fēng huí hè zhuǎn, tián chéng pán xuán qí xià, shǐ zhī héng gāng zhī nán, yóu zài shān bàn yě, yòu běi èr lǐ, xià dù yī qiáo, yǒu shuǐ zì xī nán dōng běi qù, héng jù mù jià qiáo qí shàng. guò qiáo, shuǐ dōng qù, lù běi dǐ shí bì xià.
巅坳中皆夹而为田,是名鲎hòu盘岭。平行其上,又西北半里,始下土山东去。其北坞皆石峰特立,北下颇平,约里许至坞底。于是东北绕石峰东麓而北,二里,复有一土冈横于前,〔西抵遥峰隙,东则南属于土山。〕陟冈不甚高,逾其北,即有水淋漓泻道间,丛木纠藤,上覆下湿,愈下愈深,见前山峰回壑转,田塍盘旋其下,始知横冈之南,犹在山半也,又北二里,下渡一桥,有水自西南东北去,横巨木架桥其上。过桥,水东去,路北抵石壁下。
yī lǐ, hū bì yòu jiàn liè yī xì, pān xì ér dēng, shí gǔ jùn céng shì yuē dà gěng. bàn lǐ, jī qí ào, nán běi shí yá pián jiā shén jùn. xī chuān qí jiān, yòu bàn lǐ shǐ xià, nǎi xī zhuì bàn lǐ zhì wù dǐ.
一里,忽壁右渐裂一隙,攀隙而登,石骨峻嶒céng是曰大峺. 半里,跻其坳,南北石崖骈夹甚峻。西穿其间,又半里始下,乃西坠半里至坞底。
qí chù shān cóng bì hé, cǎo mù wěng mào shèng mì, zhōu rén cǎi mù zhě, jiē qǔ gěi dà gěng yún. xī bàn lǐ, zhuǎn ér dōng běi yī lǐ, yòu xī běi èr lǐ, běi wàng shí fēng jiān yǒu jiàn bìng zhì, yī chǎng yī xiá, jù nán xiàng. lù chū qí xī, fù tòu xiá ér běi, jiē jù shí jiā jìng, shàng tū wù ér xià lián lì. yú shì xī běi gòng èr lǐ, liǎng shè shí ào, jù bù shèn gāo, ér shí jù qiào cóng, shì míng cuì cūn lǐng. yú lǐng běi xià, shān nǎi nán běi chéng jiè, dōng xī dà kāi, lù xiàng dōng běi héng jié qí jiān. èr lǐ, yǒu shí liáng kuà xī shàng.
其处山丛壁合,草木蓊wěng茂盛密,〔州人采木者,皆取给大峺云。〕西半里,转而东北一里,又西北二里,北望石峰间有涧并峙,一敞一狭,俱南向。路出其西,复透峡而北,皆巨石夹径,上突兀而下廉利。于是西北共二里,两涉石坳,俱不甚高,而石俱峭丛,是名翠村岭。逾岭北下,山乃南北成界,东西大开,路向东北横截其间。二里,有石梁跨溪上。
qí xī zì xī ér dōng, liǎng àn shí yá shēn jiā, shuǐ yíng qí jiān, yǒu shēng cóng cóng, ér dù qiáo yǒu shí bēi, yǐ mó miè wú wén, shì ér dú zhī, wéi jiàn" cuì jiāng qiáo" sān zì. cǐ chù wǎng lái zhě, jiē jiù qiáo qián qǔ shuǐ, ruò rán shāo mù wèi chuī, wèi sǒng dòng zhì lóng yīng zhōng dào. guò qiáo, rì yǐ zè rì xī xié, ér gù nú yǔ dān fū wèi zhì, qiě náng wú mǐ, bù jí wèi chuī. qí gù pū zhì, lìng yǔ yú fū tóng cān suǒ xié lěng fàn, yú chū cài zhāi shī suǒ yí fǔ gàn dàn zhī, fù suì guǒ rán chī bǎo de yàng zi, yòu dōng běi xíng yī lǐ, běi tòu shān xì ér rù, xún xiá yú gāng, gòng běi sān lǐ, chū tián wù jiān, fù jiàn běi yǒu tǔ shān héng yú qián. nǎi dù ér xiǎo xī, gòng sān lǐ, dǐ tǔ shān xià. xún qí nán lù dōng běi shàng, yī lǐ, yú lǐng dōng ér běi, suì xī běi cóng lǐng shàng xíng. yòu sān lǐ shāo xià, jì xià ér fù shàng, gòng yī lǐ, yòu yú lǐng yī zhòng, suì gèn xià yī lǐ, dǐ shān zhī yīn, zé fù chéng dōng xī dà wù, ér rì yǐ xī chén yǐ. yú shì xún wù xī xíng sān lǐ, běi rù shān xì zhōng, shǐ yǒu cūn luò. yī lǐ, nǎi běi dù yī shí qiáo. qí shuǐ yì zì xī ér dōng, shuǐ shì yǔ héng shù xī xiāng sì. qiáo dōng běi yǒu shí fēng xuán xuē ér qǐ, jí zhì suǒ chēng niú jiǎo shān yě, jí shì jìn yún dǐng hú fēng. qí xī běi yòu tè lì yī fēng, gòng wèi lóng yīng shuǐ kǒu shān. yòu xī yī lǐ, guò běi xī tè fēng, dǐ lóng yīng jīn zhī lóng míng, sù yú cǎo guǎn. zhōu guān míng zhào jì zōng, shén yòu. lóng yīng zài jùn chéng běi yī bǎi bā shí lǐ.
其溪自西而东,两岸石崖深夹,水潆其间,有声淙淙,而渡桥有石碑,已磨灭无文,拭而读之,惟见“翠江桥”三字。此处往来者,皆就桥前取水,爇ruò燃烧木为炊,为耸峒至龙英中道。过桥,日已昃zè日西斜,而顾奴与担夫未至,且囊无米,不及为炊。俟顾仆至,令与舆夫同餐所携冷饭,余出菜斋师所贻腐干啖之,腹遂果然吃饱的样子,又东北行一里,北透山隙而入,循峡逾冈,共北三里,出田坞间,复见北有土山横于前。乃渡而小溪,共三里,抵土山下。循其南麓东北上,一里,逾岭东而北,遂西北从岭上行。又三里稍下,既下而复上,共一里,又逾岭一重,遂亘下一里,抵山之阴,则复成东西大坞,而日已西沉矣。于是循坞西行三里,北入山隙中,始有村落。一里,乃北渡一石桥。其水亦自西而东,水势与横术溪相似。桥东北有石峰悬削而起,即志所称牛角山也,〔极似缙云鼎湖峰。〕其西北又特立一峰,共为龙英水口山。又西一里,过北西特峰,抵龙英今之龙茗,宿于草馆。州官名赵继宗,甚幼。龙英在郡城北一百八十里。
tài píng fǔ zhì tài píng zhàn qī shí lǐ, tài píng zhàn zhì sǒng dòng qī shí lǐ, sǒng dòng zhì zhōu sì shí lǐ. qí xī wéi xià léi, dōng wèi míng yíng quán míng, èr zhōu xiāng qù zhǐ yī lǐ. běi wèi dōu kāng xiàng wǔ, nán wèi ēn chéng yǎng lì, qí jìng pō dà. sān nián qián wèi gāo píng mò yí suǒ pò, rén mín lí sàn, jǐn cún kōng xiè yuán zhǐ ér yǐ.
太平府至太平站七十里,太平站至耸峒七十里,耸洞至州四十里。其西为下雷,东为茗盈、全茗,二州相去止一里。北为都康、向武,南为恩城、养利,其境颇大。三年前为高平莫彝所破,人民离散,仅存空廨垣址而已。
wài yù yuán yǔ zhái hòu jù hòu wǔ chǐ, gāo èr zhàng, pū duō yú lì.
外域垣与宅后俱厚五尺,高二丈,仆多于立。
tǔ guān zhōu xiè běi xiàng, qí mén lóu shén zhuàng lì, èr mén yǔ tīng shì yì xióng zhěng, bù tè nán tài zhū guān xiè suǒ wú, jí zhì fǔ zǒng dū yá mén yì wú bǐ hóng zhuàng. qí lóu wèi lóng qìng dīng mǎo nián suǒ jiàn, tīng shì táng biǎn wèi tiān qǐ sì nián bù àn sān sī suǒ gěi. jīn cán huǐ zhī yú, wài yuán nèi bì zhǐ cún yí zhǐ, tīng hòu yǒu guān tíng qí zhōng, xiǎng jí qián tǔ guān zhào zhèng lì zhě. jīn tǔ guān nián shí bā suì, jū yú tīng zhái zhī zuǒ, qí bìn guān xià zàng zhī yì hòu nǎi jū zhōng yún.
土官州廨北向,其门楼甚壮丽,二门与厅事亦雄整,不特南、太诸官廨所无,即制府总督衙门亦无比宏壮。其楼为隆庆丁卯年所建,厅事堂匾为天启四年布按三司所给。今残毁之余,外垣内壁止存遗址,厅后有棺停其中,想即前土官赵政立者。今土官年十八岁,居于厅宅之左,俟殡棺下葬之意后乃居中云。
chū, zhào bāng dìng yǒu qī zǐ. jì méi, zhǎng zǐ zhèng lì wú zi, jí fǔ cì dì zhèng jǔ zhī zǐ jì zōng wèi sì. ér zhào zhèng jǐn zhě, qí dà dì yě, cháng tǒng láng bīng yuán liáo guī, suì méng duó dí xīn, zhēng zhī bù dé. zhèng lì sǐ, qí qī wéi xià léi zhī mèi, zhèng jǐn sī tōng zhī, yù yǐ wéi nèi yuán, ér zhū tǔ zhōu jù bù fú. zhèng jǐn nǎi liào tōng" liāo", dòu yǐn mò yí sān rù qí zhōu, xià léi yì yīn zhù zhī, qí mèi suì qiè zhōu yìn bìng zī xù zǒu xià léi, ér mò yí jié yíng zhōu zhái, zhōu zhōng wú jié yí yān.
初,赵邦定有七子。既没,长子政立无子,即抚次弟政举之子继宗为嗣。而赵政谨者,其大弟也,尝统狼兵援辽归,遂萌夺嫡心,争之不得。政立死,其妻为下雷之妹,政谨私通之,欲以为内援,而诸土州俱不服。政谨乃料通“撩”,逗引莫彝三入其州,下雷亦阴助之,其妹遂挈州印并资蓄走下雷,而莫彝结营州宅,州中无孑遗焉。
hòu mò yí qù, zhèng jǐn suì zhuān zhōu jìng.
后莫彝去,政谨遂颛州境。
dāng dào yí wén suǒ yìn xià léi, yīn yí qī piàn zhèng jǐn chū lǐng zhōu shì. zhèng jǐn nǎi dǐ nán níng, suì zhí ér zhèng qí pì pàn yǐ sǐ xíng, yǐ yìn yǔ qián zhèng lì suǒ fǔ zi jì zōng, jí jīn shí bā suì zhě, gù chuāng yí wèi fù yún.
当道移文索印下雷,因诒dài欺骗政谨出领州事。政谨乃抵南宁,遂执而正其辟判以死刑,以印予前政立所抚子继宗,即今十八岁者,故疮痍未复云。
mò yí zhī pò lóng yīng, zài sān nián qián jiǎ xū nián jí gōng yuán nián. qí pò guī shùn, zé shù nián qián shì yě. jīn yòu yīn guī shùn yǔ tián zhōu zhēng zhèn ān jīn dé bǎo xiàn, fù yǒu suǒ zǔ ér lái, shù rì qián zì xià léi běi rù zhèn ān, jié cháo qí dì. yú zhì lóng yīng, dào lù fāng xiōng xiōng rán, bù wén qí chāo lüè yě.
莫彝之破龙英,在三年前;甲戌年〔即公元1634年〕。其破归顺,则数年前事也。今又因归顺与田州争镇安今德保县,复有所祖而来,数日前自下雷北入镇安,结巢其地。余至龙英,道路方汹汹然,不闻其抄掠也。
chāo lüè zhě nǎi mò yí gè cūn líng kòu, ér mò qiú bù luàn yǒu suǒ fàn.
抄掠者乃莫彝各村零寇,而莫酋不乱有所犯。
chū, mò yí wèi lí yí suǒ cù, yǐ qiān jīn tóu guī shùn, guī shùn shòu ér bì zhī, yīn tōng qí qī yān. hòu yīng qiú guī, hán yuàn yú zhōng, zhèn ān yīn ér jiū zhī, suì gōng pò guī shùn, jǐn lǔ qí guān yìn zú shǔ ér qù. hòu dāng dào dāng quán zhě zhī shì chū zhèn ān, zuò zé qí qǔ yìn qǔ guān yú mò. zhèn ān bù dé yǐ, yǐ qiān jīn wǎng shú tǔ guān zhī dì bìng yìn hái dāng dào. jì yǐ sāi dāng dào zhī zé, qiě kě yǐ qǔ cháng qí dì, ér tǔ guān zhī cún wáng zé bù kě zhī yǐ. hòu qí dì shǔ zhōu shì, qí dì yóu bàn jù yú mò yí, suì rù zhēng lì bù xiū. zhōu yǒu tǔ mù huáng dá zhě, zhōng yǒng zhí qián, jù zhòng jù mò, mò yì wèi bì, lìng dé shēng jù yān.
初,莫彝为黎彝所促,以千金投归顺,归顺受而庇之,因通其妻焉。后英酋归,含怨于中,镇安因而纠之,遂攻破归顺,尽掳其官印、族属而去。后当道当权者知事出镇安,坐责其取印取官于莫。镇安不得已,以千金往赎土官之弟并印还当道。既以塞当道之责,且可以取偿其弟,而土官之存亡则不可知矣。后其弟署州事,其地犹半踞于莫彝,岁入征利不休。州有土目黄达者,忠勇直前,聚众拒莫,莫亦畏避,令得生聚焉。
zhèn ān yǔ guī shùn, jìn zú yě, miàn shì chóu. qián jì jiū mò yí pò guī shùn, lǔ qí zhǔ yǐ qù, jí wèi dāng dào zhú qí jiān, fù shú qí dì yǐ sè zé, kě wèi dé jì yǐ.
镇安与归顺,近族也,面世仇。前既纠莫彝破归顺,虏其主以去,及为当道烛其奸,复赎其弟以塞责,可谓得计矣。
wèi jǐ, shēn sǐ wú hòu, yīng guī shùn jì sì, ér tián zhōu yǐ tóng xìng zhēng zhī. guī shùn dù lì bù jí tián, gù yòu qǐ yuán yú mò. mò xiàng jù guī shùn dì wèi tǔ, jīn qiě yǐ cǐ wéi gōng, suì qū dà bīng xiàng zhèn yǒu wàn yú rén, xiàng zhǐ sān zhǐ. rù yíng zhèn ān. shì guī shùn shí yǐ jǐ dì xiàn mò, ér qǔ cháng zhèn ān yě. mò yí guò xià léi zài yuè zhī zhōng, wén shí bā rì guò bāng rùn zhài. jīn qí shì wèi dìng, bù zhī dāng dào zuò hé chǔ zhì yě.
未几,身死无后,应归顺继嗣,而田州以同姓争之。归顺度力不及田,故又乞援于莫。莫向踞归顺地未吐,今且以此为功,遂驱大兵象阵有万余人,象止三只。入营镇安。是归顺时以己地献莫,而取偿镇安也。莫彝过下雷在月之中,闻十八日过帮润寨。今其事未定,不知当道作何处置也。
mò yí wéi niǎo chòng shén lì, měi rén xié yī méi, fā wú bù zhōng, ér qì xiè zé wú jǐ yān. chū, mò yí wèi lí yí suǒ cù bī pò, cháo tíng wèi fēng lí cún mò zhī shuō, lí yóu wèi fú, dāng dào yù zhī yuē:" xī mò zūn cháo mìng, yǐ yī mǎ jiāng qī lí, lí dú bù kě yǐ gāo píng qī mò hū?" lí nǎi yǔ sè, mò de yǐ cún, jīn nǎi héng xíng. zhōng guó zhū tǔ sī bù wèi guó xiàn, ér qǔ zhòng wài yí, jiàn qí kě zhǎng hū?
莫彝惟鸟铳甚利,每人挟一枚,发无不中,而器械则无几焉。初,莫彝为黎彝所蹙cù逼迫,朝廷为封黎存莫之说,黎犹未服,当道谕之曰:“昔莫遵朝命,以一马江栖黎,黎独不可以高平栖莫乎?”黎乃语塞,莫得以存,今乃横行。中国诸土司不畏国宪,而取重外彝,渐其可长乎?
dāng dào yì yǒu shí chà guān wǎng yǔ mò qiú zhě, bǐ zé hòu lù zhī, huí bào yún:" bǐ yǐ chóu hōng. wú guān zhōng guó shì." qǐ jù dì bù tǔ, xiá zhǔ qí méng, shàng yún yǔ zhōng guó wú yǔ hū?
当道亦有时差官往语莫酋者,彼则厚赂之,回报云:“彼以仇哄。无关中国事。”岂踞地不吐,狎主齐盟,尚云与中国无与乎?
èr shí sì rì hòu fū lóng yīng.
二十四日候夫龙英。
jiū yí yǒu pì, tǔ sī shì jué, jiē yǒu dāng xiàn. jīn lóng yīng zhèn ān zhèng dāng chéng cǐ jī huì, rú xī shí tài píng lì jùn gù shì, jiāng lǐ qí dì. nǎi dāng shì zhě jù kāi biān xìn, qiě lì réng xí zhī lì, dì yuē:" cǐ tǔ sī jiāo zhēng, yǔ zhōng guó wú yǔ." bù zhī mò yí zhù guī shùn dé zhèn ān, jí jìn qǔ guī shùn zhī dì. shì mò yí yǔ guī shùn jù yǒu suǒ qǔ, ér cháo tíng zhī biān chuí zé yīn yǒu suǒ shī. qí shī zhèn ān ér bù qǔ, yóu yuē réng guī tǔ sī, qí shī guī shùn lù mò zhī dì, zé nán shé sǔn shī yú yí ér bù jué zhě yě. cǐ biān chuí yī dà lì hài, ér shàng rén wū jí hé yě cóng zhī zhī!
纠彝有辟,土司世绝,皆有当宪。今龙英、镇安正当乘此机会,如昔时太平立郡故事,疆理其地。乃当事者惧开边衅,且利仍袭之例,第曰:“此土司交争,与中国无与。”不知莫彝助归顺得镇安,即近取归顺之地。是莫彝与归顺俱有所取,而朝廷之边陲则阴有所失。其失镇安而不取,犹曰仍归土司,其失归顺赂莫之地,则南折损失于彝而不觉者也。此边陲一大利害,而上人乌即何也从知之!