èr shí rì chén qǐ, xiǎo yǔ fēi fēi. dài fū, ér fàn hòu zhì.
二十日晨起,小雨霏霏。待夫,而飯後至。
nǎi yǔ zhǐ, ér yún bù kāi. yú shì dōng xiàng zhuǎn rù shān xiá, bàn lǐ, xún nán yá zhī zuǐ zhuǎn ér běi, xún běi yá zhī gòng bàn lǐ, chū yī ài mén, xún xī shān zhī lù běi xíng èr lǐ, shān zhuàng ér chéng dòng. nǎi zhuǎn ér dōng yī lǐ, yòu dōng chū yī ài mén, jí xún běi shān zhī lù. yòu dōng yī lǐ shàng yī lǐng, gòng yī lǐ, yú ér xià, fù dōng xíng yī lǐ, suí xiǎo shuǐ zhuǎn ér běi.
乃雨止,而雲不開。於是東向轉入山峽,半里,循南崖之嘴轉而北,循北崖之共半里,出一隘門,循西山之麓北行二里,山撞而B成峒。乃轉而東一里,又東出一隘門,即循北山之麓。又東一里上一嶺,共一里,逾而下,復東行一里,隨小水轉而北。
qí chù shān xiá zhǎng kāi dōng xī liǎng jiè, zhōng xíng píng chóu, shān jù shēn mù mì téng, bù biàn tǔ shí. gòng běi èr lǐ bàn, dù xiǎo shuǐ, bàng xī lù běi xíng. yòu èr lǐ, shāo dōng běi, jīng píng chóu bàn lǐ, yǐ fù běi rù xiá zhōng.
其處山峽長開東西兩界,中行平疇,山俱深木密藤,不辨土石。共北二里半,渡小水,傍西麓北行。又二里,稍東北,經平疇半里,已復北入峽中。
qí zhōng shuǐ cǎo jù rù dī shī zhī dì, lù xún xī lù, qí qīn ér ài. èr lǐ, dù xiá ér dōng shàng dōng lǐng, yī lǐ jī qí diān, dōng xià yī lǐ, dǐ qí lù. qí lǐng jùn shén, xī zé xià tǔ ér shàng shí, dōng zé shàng tǔ ér xià shí, jiē jí qiào xuē, shì wèi zhèn yuǎn jí lún fēn jiè. yòu dōng xíng wù zhōng yī lǐ, fù shāo shàng ér xià, gòng yī lǐ, yú xiǎo shí jí. yòu dōng běi píng xíng bàn lǐ, nǎi zhí xià shí yá zhōng, bàn lǐ, yǐ wàng jiàn jí lún cūn jù yǐ.
其中水草沮洳júrù低濕之地,路循西麓,崎嶔而隘。二里,渡峽而東上東嶺,一里躋其巔,東下一里,抵其麓。其嶺峻甚,西則下土而上石,東則上土而下石,皆極峭削,是為鎮遠、佶倫分界。又東行塢中一里,復稍上而下,共一里,逾小石脊。又東北平行半里,乃直下石崖中,半里,已望見佶倫村聚矣。
jì xià, yòu dōng xíng píng chóu yī lǐ, yǒu xiǎo shuǐ zì xī nán shān jiā lái, yòu yī dà xī zì nán lái, èr shuǐ hé ér běi zhù, běi wàng tǔ shān kāi tà. nǎi shè xī ér dōng. shì wèi jí lún jīn zuò jìn jié, zhǐ yú pù shě. shì mù, wēi yǔ xuán zhǐ. zhōu nǎi dà cūn luò, zhōu guān féng xìng. shì rì gòng xíng èr shí lǐ.
既下,又東行平疇一里,有小水自西南山夾來,又一大溪自南來,二水合而北注,北望土山開拓。乃涉溪而東。是為佶倫今作進結,止於鋪舍。適暮,微雨旋止。州乃大村落,州官馮姓。是日共行二十里。
dōu kāng zài zhèn ān dōng nán, lóng yīng běi, hú rùn xià léi dōng, xiàng wǔ xī nán, nǎi liǎng jiāng lǎo lóng suǒ jīng, zài dōng jí wèi zhèn yuǎn jí lún. tǔ rén shí fù háng dào zhě zhuǎn mài jiāo yí, rú zhuàng zhě kě mài sān shí jīn, lǎo ruò zhě yì bù xià shí jīn. rú jí lún zhū tǔ zhōu gé yuǎn, zé zhǎn zhuǎn zì jìn zhōu dì mài ér qù gào dāng dào, réng zhǎn zhuǎn zhuī shú guī, yì shí bù dé èr sān. qí lì, měi lüè mài yī rén, jí zhuī tǎo qī rén, rán bù kě dé. tǔ zhōu zhēng shā, měi měi yǐ cǐ.
都康在鎮安東南,龍英北,胡潤、下雷東,向武西南,乃兩江老龍所經,再東即為鎮遠、佶倫。土人時縛行道者轉賣交彝,如壯者可賣三十金,老弱者亦不下十金。如佶倫諸土州隔遠,則展轉自近州遞賣而去;告當道,仍展轉追贖歸,亦十不得二三。其例,每掠賣一人,即追討七人,然不可得。土州爭殺,每每以此。
jí lún zài xiàng wǔ dōng nán, dōu jié xī nán, tǔ shàng lín zài qí běi, jié ān zài qí nán. qí shuǐ zì xī nán lóng yīng shān xué zhōng liú chū, běi liú jīng jié ān, yòu běi zhì jí lún, rào zhōu zhái qián, fù dōng běi rù shān xué, chū tǔ shàng lín ér rù yòu jiāng. yí jí zhì suǒ chēng hóng yǎn jiāng, cóng jí lún dōng běi rù shí xué, chū xiàng wǔ jìng tǔ shàng lín, yǔ kū róng jù rù yòu jiāng zhě.
佶倫在向武東南,都結西南,土上林在其北,結安在其南。其水自西南龍英山穴中流出,北流經結安,又北至佶倫,繞州宅前,復東北入山穴,出土上林而入右江。疑即志所稱泓渰yǎn江,從佶倫東北入石穴,出向武境、土上林,與枯榕俱入右江者。
èr shí yī rì nóng yún mì bù ér wú wù.
二十一日濃雲密布而無霧。
hòu fū wèi zhì.
候夫未至。
fàn hòu sàn bù dōng fù, dé gǔ méi yī zhū, huā ruǐ míng mì, yōu xiāng xí rén. pái huái qí xià bù néng qù, zhé qí zhī èr, jiē qiú gàn zhū pā. nán wàng zhú yá jiān yī yán yá rán, pī jīng rù zhī, qí mén běi xiàng. yóu ài dòu rù, zhōng fēn èr qí, yī nán xiàng rù, yī dōng nán xià, jiē bù shèn shēn. hái pù shě, mì huǒ zhì méi zhī. wēi yǔ piāo yáng, niān cūn láo duì zhī, wàng qí wèi tiān yá suì mù yě.
飯後散步東阜,得古梅一株,花蕊明密,幽香襲人。徘徊其下不能去,折奇枝二,皆虬干珠葩。南望竹崖間一岩岈然,披荊入之,其門北向。由隘竇入,中分二岐,一南向入,一東南下,皆不甚深。還鋪舍,覓火炙梅枝。微雨飄揚,拈村醪對之,忘其為天涯歲暮也。
jì wǔ yǔ zhǐ, rì sè xī wēi, fū shǐ zhì, fù shǎo yī míng, jiǔ zhī nǎi de xíng.
既午雨止,日色熹微,夫始至,復少一名,久之乃得行。
cóng dōng nán pán yá jiān xiǎo yán yī lǐ, lù xún wù ér nán, dù xiǎo xī, yǒu qí dōng xiàng rù tǔ shān. cóng wù nán xíng yòu yī lǐ, yǒu qí xī nán sù dà xī, jié ān yǎng lì dà dào, wèi cǐ zhōng rù jùn zhě. yòu zhèng nán xíng yī lǐ, zhé ér dōng rù tǔ shān zhī xiá.
從東南盤崖間小岩一里,路循塢而南,度小溪,有岐東向入土山。從塢南行又一里,有岐西南溯大溪,結安、養利大道,為此中入郡者。又正南行一里,折而東入土山之峽。
qí chù xī wèi zhèn yuǎn lái suǒ yú, shí fēng qiào jù rú lín dōng wèi tǔ shān, zì jí lún běi nán rào ér xī, yáo guǒ xī miàn shí fēng zhōng kāi dà wù, yì zì xī nán zhuǎn běi qù. cóng tǔ xiá zhōng dōng xíng yī lǐ, suì jī tǔ shān ér shàng. yòu yī lǐ, yú shān zhī diān, jí yī lǐng nán xíng.
〔其處西為鎮遠來所逾,石峰峭聚如林;東為土山,自佶倫北南繞而西,遙裹西面石峰;中開大塢,亦自西南轉北去。〕從土峽中東行一里,遂躋土山而上。又一里,逾山之巔,即依嶺南行。
yī lǐ, chū nán lǐng zhī diān, dōng wàng pán gǔ dōng fù yǒu shí shān yáo liè, zì dōng běi huán zhì xī nán yǐ. dōng xiàng xún lǐng bàn xíng, yòu yī lǐ, zhuǎn nán bàn lǐ, yòu dōng xià bàn lǐ, dǐ shān zhī lù. suì cóng wù dōng nán xíng èr lǐ, yuè yī nán lái xiǎo shuǐ, yòu běi yuè yī xī běi lái xiǎo shuǐ, dé yī cūn yǐ dōng shān xià, zhòng fū suì hōng rán qù. yú zhí yī rén zhí yòng shéng kǔn bǎng zhī, shǐ zhī qí dì wèi jiù zhōu, nǎi jí lún jiù zhì, ér jīn yǐ yí yú xī běi dà xī zhī shàng. liǎng chù zhǐ gé yī tǔ shān, xiāng qù shí lǐ, ér zhōu zhàn nǎi hù xiāng tuī wěi. cóng xīn zhōu zhì dōu jié, zhí dōng yú shān qù, jīn zé qū ér dōng nán, yù wěi zhī jiù zhōu yě. shǐ, dāng zhàn zhě bì qù, jiàn yú zhí qí fū, yī lǎo rén nǎi chū ér yán yuē: pù sī xìng liào, jīn yǐ tā chū, yú dāng dài wèi cuī fū. dàn dōu jié xū yī rì chéng, bì míng rì nǎi kě. hòu yú shàng jià cān fàn, yú bù dé yǐ, cóng zhī. jiǎn xíng lǐ, shī èr jī, nǎi zhèn yuǎn suǒ sòng zhě.
一里,出南嶺之巔,〔東望盤谷東復有石山遙列,自東北環峙西南矣。〕東向循嶺半行,又一里,轉南半里,又東下半里,抵山之麓。遂從塢東南行二里,越一南來小水,又北越一西北來小水,得一村倚東山下,眾夫遂哄然去。余執一人縶zhí用繩捆綁之,始知其地為舊州,乃佶倫舊治,而今已移於西北大溪之上。兩處止隔一土山,相去十里,而州、站乃互相推委。從新州至都結,直東逾山去,今則曲而東南,欲委之舊州也。始,當站者避去,見余縶其夫,一老人乃出而言曰:「鋪司姓廖,今已他出,余當代為催夫。但都結須一日程,必明日乃可。」候余上架餐飯,余不得已,從之。檢行李,失二雞,乃鎮遠所送者。
réng zhí qián fū bù shì. jiǔ zhī, èr cūn rén zhào jī, shì fū qù.
仍縶前夫不釋。久之,二村人召雞,釋夫去。
shì rì zhǐ xíng shí lǐ, suì zhǐ jiù zhōu jīn zuò lí zhōu.
是日止行十里,遂止舊州今作離州。
èr shí èr rì zǎo qǐ, tiān wú wù ér yún mì bù. fàn hòu, cūn rén yǐ èr jī zhì, bǐ qián chà xiǎo. jì ér fū zhì, nǎi xíng. yī lǐ, dōng běi fù dēng tǔ shān, sì lǐ, jù cóng tǔ shān jǐ shàng xíng. yǐ xià yī wù, shuǐ nǎi dōng běi xíng, suì xī běi fù shàng tǔ shān, yī lǐ yú jí. yòu dōng běi xíng lǐng shàng èr lǐ, zhuǎn ér xī běi èr lǐ, shǐ yǔ jí lún xī lái lù hé. nǎi xià shān, dé yī cūn yuē lù liào cūn jīn zuò lù lián, shù jiā zhī jù zài shān bàn. qí fū hōng rán qù, yú zhí yī rén zhí zhī, gài qí fū fù yù wěi zhī cūn rén yě. dù qí dì zhǐ qù jí lún dōng shí yú lǐ, yīn qí wěi jiù zhōu, jiù zhōu yù wěi cǐ cūn, gù zhǎn zhuǎn yū qū. shǐ cūn rén bù kěn chéng, suǒ zhí fū biàn hào hū zhī, qí táo zhě yì zǒu shān diān biàn hū cūn rén. jiǔ zhī, yī rén zhì, yāo yú dēng jià, yǐ jī shǔ xiǎng ér jù fū, yú nǎi shì suǒ zhí zhě. rì wǔ nǎi dé fū, suì dōng shàng. lǐng tóu yǒu qí, zhí běi zhě wèi guǒ huà dào, yú cóng dōng qí xún lǐng nán ér dōng xiàng xíng. bàn lǐ, suì dōng běi xià shān, yī lǐ ér jí shān wù, yǒu xiǎo shuǐ zì běi wù zhōng lái, zhé ér dōng qù. dù zhī fù běi shàng lǐng, yī lǐ yú lǐng běi, xún zhī dōng xiàng xíng. bàn lǐ, yǒu qí zhí dōng cóng lǐng pàn qù, jí dōu jié dà dào.
二十二日早起,天無霧而雲密布。飯後,村人以二雞至,比前差小。既而夫至,乃行。一里,東北復登土山,四里,俱從土山脊上行。已下一塢,水乃東北行,遂西北復上土山,一里逾脊。又東北行嶺上二里,轉而西北二里,始與佶倫西來路合。乃下山,得一村曰陸廖村今作陸連,數家之聚在山半。其夫哄然去,余執一人縶之,蓋其夫復欲委之村人也。度其地止去佶倫東十餘里,因其委舊州,舊州欲委此村,故展轉迂曲。始村人不肯承,所縶夫遍號呼之,其逃者亦走山巔遍呼村人。久之,一人至,邀余登架,以雞黍餉而聚夫,余乃釋所縶者。日午乃得夫,遂東上。嶺頭有岐,直北者為果化道,余從東岐循嶺南而東向行。半里,遂東北下山,一里而及山塢,有小水自北塢中來,折而東去。渡之復北上嶺,一里逾嶺北,循之東向行。半里,有岐直東從嶺畔去,即都結大道。
yǐ jiù cūn gù, yú cóng dōng běi qí xià shān. fù yī lǐ dǐ shān wù, yǒu xiǎo shuǐ zì běi lái, zhé ér dōng nán qù. dù zhī, fù dōng běi yú yī xiǎo lǐng, gòng yī lǐ bàn, qián suǒ dù shuǐ chuān xī nán shān jiā lái, yòu yī xiǎo shuǐ cóng xī běi shān jiā xià, gòng huì ér dōng, lù suì yīn zhī. lǚ zuǒ yòu dù, fán sì dù, gòng dōng xíng sān lǐ, yòu yī xiǎo shuǐ cóng nán wù lái hé zhī běi qù. yòu dōng dù zhī, fù shàng lǐng, yī lǐ, yú lǐng dōng xià, qí shuǐ fù cóng běi ér nán. yòu dōng dù zhī, fù shàng shān, suí zhī dōng xíng yī lǐ bàn, shuǐ zhí dōng qù, lù zhé rù dōng běi xiá.
以就村故,余從東北岐下山。復一里抵山塢,有小水自北來,折而東南去。渡之,復東北逾一小嶺,共一里半,前所渡水穿西南山夾來,又一小水從西北山夾下,共會而東,路遂因之。屢左右渡,凡四渡,共東行三里,又一小水從南塢來合之北去。又東渡之,復上嶺,一里,逾嶺東下,其水復從北而南。又東渡之,復上山,隨之東行一里半,水直東去,路折入東北峽。
yī lǐ, dé shù jiā zhī jù, yuē nà yìn cūn.
一里,得數家之聚,曰那印村。
fū fù wěi zhī, qí láng tóu tā chū, yǔ zhí yī fū zhí ér hòu zhī. shí fǔ xià wǔ, tiān fù míng jì, suǒ xíng gòng èr shí yú lǐ. wèn qù dōu jié shàng yī rì chéng, ér zhōng tú wú cūn kě xiē, xū míng rì zǎo xíng, jí láng tóu zài yì bù jí qù yǐ. yú wèi yàng yàng, dēng jià zuò ér dài zhī. jiǔ zhī láng tóu fǎn, yǐ bó mù yǐ. qí xiǎng yǐ zéi wèi gōng.
夫復委之,其郎頭他出,予執一夫縶而候之。時甫下午,天復明霽,所行共二十餘里。問去都結尚一日程,而中途無村可歇,須明日早行,即郎頭在亦不及去矣。余為怏怏,登架坐而待之。久之郎頭返,已薄暮矣。其餉以鯽為供。
èr shí sān rì zǎo wù sì sāi, jì fàn ér rì yǐ dōng chū. cù fū zhì, réng yù cóng dōng běi wù xíng. yú xiān wèn dōu jié dào, dāng dōng yú lǐng, kuī qí yì, yǐ dōu jié dào yuǎn, fù jiāng wěi zhī yǒu cūn chù yě. gài qí dì xiān wǎng guǒ huà, zé yǒu cūn kě dài, ér dōng nán wǎng dōu jié, wú kě wěi zhī cūn, gù nà yìn fū bì bù kěn dōng nán. jiǔ zhī, yī rén lái quàn yú, cǐ dì dōng wǎng lóng cūn, míng dùn lóng, yì jí lún.
二十三日早霧四塞,既飯而日已東出。促夫至,仍欲從東北塢行。余先問都結道,當東逾嶺,窺其意,以都結道遠,復將委之有村處也。蓋其地先往果化,則有村可代,而東南往都結,無可委之村,故那印夫必不肯東南。久之,一人來勸余,此地東往龍村,名囤龍,亦佶倫。
quē jí dōu jié shǔ, dàn shāo yū, duō yī fān huàn fū ěr. yú bù dé yǐ, cóng zhī. nǎi dōng běi rù wù zhōng, bàn lǐ, fù yǔ qián xī nán lái zhī shuǐ yù, suì xún zhī dōng xiàng xíng. èr lǐ, xià wù zhōng, hū wàng jiàn běi wù shí shān huí sǒng. yòu bàn lǐ, lù yòu dōng xíng zhī shuǐ, yòu yǔ yī dōng nán lái shuǐ huì ér běi qù. dōng xiàng shè zhī, fù shàng lǐng, dōng běi yī lǐ, yú lǐng shàng. yòu běi xíng lǐng jí bàn lǐ, wàng xī běi shí shān yǔ suǒ dēng tǔ shān fēn tiáo ér dōng, xià gé jué hè, yǒu tǔ jí yī zhī héng shǔ qí jiān, qián suǒ dù běi liú zhī shuǐ, jìng tòu jí ér rù qí wù xué zhōng, bù cóng shān jiàn xíng yǐ. lù jì yú lǐng, xún lǐng shàng dōng xíng sān lǐ, guò yī jí, yòu píng xíng yī lǐ, shǐ dōng nán xià. yī lǐ bàn, jí wù dǐ, hū jiàn xī shuǐ yī hóng shēn bì yíng jiàn, suí zhī dōng xià, jiàn wén chán chán shēng, xiǎng jí rù jí zhī shuǐ zhì cǐ ér chū yě. dōng xíng bàn lǐ, yòu yǒu xiǎo shuǐ zì dōng xiá ér chū, sù zhī xíng yī lǐ, xī sì hè zhuǎn, shǐ jiàn xī tián rú zhǎng.
(缺)即都結屬,但稍迂,多一番換夫耳。余不得已,從之。乃東北入塢中,半里,復與前西南來之水遇,遂循之東向行。二里,下塢中,忽望見北塢石山回聳。又半里,路右東行之水,又與一東南來水會而北去。東向涉之,復上嶺,東北一里,逾嶺上。又北行嶺脊半里,望西北石山與所登土山分條而東,下隔絕壑,有土脊一枝橫屬其間,前所渡北流之水,竟透脊而入其塢穴中,不從山澗行矣。路既逾嶺,循嶺上東行三里,過一脊,又平行一里,始東南下。一里半,及塢底,忽見溪水一泓深碧盈澗,隨之東下,漸聞潺潺聲,想即入脊之水至此而出也。東行半里,又有小水自東峽而出,溯之行一里,溪四壑轉,始見溪田如掌。
fù suí zhī dōng nán xíng yī lǐ, shuǐ qióng xiá jǐn, suì dōng shàng yī lǐ, dēng lǐng. píng xíng lǐng běi bàn lǐ, yòu dōng nán tǎn xià zhě bàn lǐ, guò yī jí, yòu dōng běi yú lǐng bàn lǐ ér shàng, yú qí yīn, wàng dōng běi wù zhōng, kāi yáng chéng chéng. yòu dōng běi bàn lǐ, shǐ dōng xiàng xià shān, bàn lǐ, wǔ dǐ dùn lóng cūn jīn zuò lóng tún.
復隨之東南行一里,水窮峽盡,遂東上一里,登嶺。平行嶺北半里,又東南坦下者半里,過一脊,又東北逾嶺半里而上,逾其陰,望東北塢中,開洋成塍。又東北半里,始東向下山,半里,午抵囤龍村今作隆屯。
tǔ rén chéng dōng wǎng guǒ huà, bù kěn běi xiàng dōu jié, yì yǐ dōu jié wú cūn dài yě.
土人承東往果化,不肯北向都結,亦以都結無村代也。
fàn yú láng tóu jiā.
飯於郎頭家。
xià wǔ fū zhì, láng tóu mǎ xìng zhě gào yú yuē: cǐ dì yì shǔ jí lún, ruò wǎng wǎng sòng dōu jié, qí jìng yǐ yū, kǒng dōu jié cūn rén bù chéng, gù běn cūn bù gǎn wǎng wǎng guǒ huà zé qí cūn wèi shùn, bù gǎn wéi ěr. gài qí dì wǎng dōu jié, shàng yǒu yī cūn yuē nà cūn, réng xū cóng suǒ lái gāo lǐng zhī jí nán xiàng ér qù. yú bù dé yǐ, réng cóng zhī. jí shēng yú, shàng shǎo sān rén, biàn rù shān zhuī zhī. bǐ zhì, rì yǐ xī rù shān, yú yǒu jiè xīn, wén jí lún dōu jié tǔ rén bù liáng. jìng zhǐ bù xíng. shì wǔ, tǔ rén yǐ shǔ ròu gōng, huī què zhī, huī shǒu chì jué. yì yǐ xiǎo niǎo rú ān chún, nǎi xūn gàn zhě, chǎo yǐ gōng fàn. gè jiā suǒ gōng jiǔ, huò shāo jiǔ huò bái jiāng, jiē kě shí. yòu yǒu huáng jiǔ, sè zhuó wèi tián, xū zhōng yǒu gū zhě, gè cūn hǎn yǒu. shì rì shàng wǔ xíng èr shí lǐ ér yǐ.
下午夫至,郎頭馬姓者告余曰:「此地亦屬佶倫,若往往送都結,其徑已迂,恐都結村人不承,故本村不敢往;往果化則其村為順,不敢違耳。」蓋其地往都結,尚有一村曰捺村,仍須從所來高嶺之脊南向而去。余不得已,仍從之。及升輿,尚少三人,遍入山追之。比至,日已西入山,余有戒心,聞佶倫、都結土人不良。競止不行。是午,土人以鼠肉供,麾卻之huī,揮手斥絕。易以小鳥如鵪鶉,乃薰干者,炒以供飯。各家所供酒,或燒酒或白漿,皆可食。又有黃酒,色濁味甜,墟中有沽者,各村罕有。是日上午行二十里而已。
èr shí sì rì zǎo qǐ, jì sè rú xǐ jí fàn, fǎn yǒu wù méng sì shān rì chū ér jìng rú gù. jí qǐ xíng, tǔ rén fù yù zǒu guǒ huà, bù kěn zǒu dōu jié, jí yū wǎng qí cūn, yì bù kěn sòng. gài yǔ dōu jié yǒu chóu shā, kǒng qí zhí zhī yě. yú qiáng zhī bù néng, suì fù sòng xiàng nà yìn.
二十四日早起,霽色如洗;及飯,反有霧蒙四山;日出而淨如故。及起行,土人復欲走果化,不肯走都結,即迂往其村,亦不肯送。蓋與都結有仇殺,恐其執之也。余強之不能,遂復送向那印。
gài qí zhèng dào zài jiù zhōu, cǐ jiē yū qū zhī chéng yě.
蓋其正道在舊州,此皆迂曲之程也。
suì xī nán xíng tián lǒng jiān, bàn lǐ, chuān shí xì dēng tǔ shān xī xiàng píng shàng, bàn lǐ jí qí diān.
遂西南行田隴間,半里,穿石隙登土山西向平上,半里及其巔。
yòu bàn lǐ, yuè lǐng ér nán, shāo xià dù yī jí. yòu píng shàng bàn lǐ, fù yú diān xī xià.
又半里,越嶺而南,稍下度一脊。又平上半里,復逾巔西下。
yī lǐ, jí wù zhōng, suì xún shuǐ hén xī běi xíng.
一里,及塢中,遂循水痕西北行。
yī lǐ, yǒu xiǎo shuǐ zì běi wù lái, yǔ dōng lái xiǎo shuǐ hé ér xī qù. yòu suí zhī xī yī lǐ, fù yǒu xiǎo shuǐ zì běi wù lái, yǔ dōng lái zhī shuǐ hé ér nán qù. lù xī shàng shān, zhí shàng zhě yī lǐ bàn, píng xíng lǐng shàng zhě èr lǐ, yòu xī xiàng xià zhě yī lǐ bàn, xià jí wù dǐ. hū yǒu shuǐ zì nán xiá lái, hán bì shēn chén, xī xiàng qù, guò wù bàn lǐ, cóng běi shān xī shàng yī lǐ, dēng lǐng shàng yòu yī lǐ, shāo xià, guò yī jí fù shàng, shǐ yī lǐng běi, xuán yī lǐng nán, jù xī xiàng píng xíng lǐng shàng, nán wàng gāo lǐng, jí jiù zhōu zǒu dōu jié zhě. gòng sān lǐ shǐ xī nán xià, yī lǐ bàn ér jí qí wù, zé qián suǒ guò nán xiá zhī shuǐ, yǔ nà yìn zhī shuǐ dōng xī qí qù, ér běi rù shí shān zhī xué. jié liú ér xī, sù dōng lái zhī shuǐ sān lǐ, fàn yú nà yìn. hòu fū zhì xià wǔ, bù kěn yóu xiǎo jìng xiàng dōu jié, réng fǎn jí lún. chū yóu cūn zuǒ xī běi shàng shān, zhuǎn xī nán gòng yī lǐ, dēng lǐng shàng xíng. xī nán wǔ lǐ, shāo xià, dù yī jí fù shàng, xī nán xíng lǐng shàng liù lǐ, zhuǎn chū nán ào.
一里,有小水自北塢來,與東來小水合而西去。又隨之西一里,復有小水自北塢來,與東來之水合而南去。路西上山,直上者一里半,平行嶺上者二里,又西向下者一里半,下及塢底。忽有水自南峽來,涵碧深沉,西向去,過塢半里,從北山西上一里,登嶺上又一里,稍下,過一脊復上,始依嶺北,旋依嶺南,俱西向平行嶺上,南望高嶺,即舊州走都結者。共三里始西南下,一里半而及其塢,則前所過南峽之水,與那印之水東西齊去,而北入石山之穴。截流而西,溯東來之水三里,飯於那印。候夫至下午,不肯由小徑向都結,仍返佶倫。初由村左西北上山,轉西南共一里,登嶺上行。西南五里,稍下,度一脊復上,西南行嶺上六里,轉出南坳。
yòu xī nán xíng liù lǐ, shāo dōng zhuǎn, réng xiàng xī nán, shǐ dōng jiàn jiù zhōu zài dōng nán shān gǔ, jí lún jiān shān zài xī nán shān gǔ. yòu xī èr lǐ, shǐ xià, nán dù wù chéng, shǐ jiàn chéng shuǐ chū běi yǐ. yòu nán yú shān bàn lǐ, yòu dù chéng yú xiǎo shān yī lǐ, dé yī cūn pō dà, rì yǐ mù. cóng qí nán dù yī zhī liú, fù yǔ nán lái dà xī yù. nán yuè yī lǒng, sù dà xī xī nán xíng chéng jiān, yòu yī lǐ bàn zhì jí lún zhōu. zhōu zhái wú wéi qiáng, zhōu guān féng xìng shàng yòu. yòu nán dù dà xī, sù yú quán zhōu zhě jiā zàn dài zhōu guān xíng shǐ qǔ quán de rén. shì rì yuē xíng sì shí yú lǐ, jiē yū lù yě.
又西南行六里,稍東轉,仍向西南,始東見舊州在東南山谷,佶倫尖山在西南山谷。又西二里,始下,南渡塢塍,始見塍水出北矣。又南逾山半里,又渡塍逾小山一里,得一村頗大,日已暮。從其南渡一支流,復與南來大溪遇。南越一壠,溯大溪西南行塍間,又一里半至佶倫州。州宅無圍牆,州官馮姓尚幼。又南渡大溪,宿於權州者家暫代州官行使取權的人。是日約行四十餘里,皆迂路也。
èr shí wǔ rì líng chén, quán zhōu zhě fù sòng èr lǐ, zhì běi cūn, zuò ér cù fū zhě jìng rì, xià wǔ shǐ xíng. jí cóng cūn dōng nán shàng shān yī lǐ, shǐ dōng běi yú lǐng, xuán zhuǎn dōng nán, rào zhōu hòu shān jǐ xíng. liù lǐ, shǎo tíng jí, fù shàng xíng lǐng pàn zhě sān lǐ, yòu shāo xià. qí chù shēn máo méi dǐng, yú rén yòu wàng zhǐ qián shān jìng zhōng duō zéi zhèn, yú bèi yáo wàng bù jiàn yě. yòu qián xià yī lǐ, dù jí, shǐ yǔ qián wǎng lù liào shí suǒ dēng shān jìng yù, suì dōng kàn shān gǔ, dé jiù zhōu cūn luò.
二十五日凌晨,權州者復送二里,至北村,坐而促夫者竟日,下午始行。即從村東南上山一里,始東北逾嶺,旋轉東南,繞州後山脊行。六里,少庭脊,復上行嶺畔者三里,又稍下。其處深茅沒頂,輿人又妄指前山徑中多賊陣,余輩遙望不見也。又前下一里,渡脊,始與前往陸廖時所登山徑遇,遂東瞰山谷,得舊州村落。
yòu dōng nán xià zhě bàn lǐ, shí jí lù, yú fū suì hōng rán dùn qù. shí rì yǐ bó mù, xíng lǐ jù qì cǎo mǎng zhōng. yú jí qū jiù zhōu, yòu bàn lǐ xià shān, yòu xíng tián chéng jiān yī lǐ, dǐ qián fā zhàn lǎo rén jiā, jǐ hūn hēi, gè jiā nán zǐ jù dùn rù shān gǔ, lǎo rén fù wò àn chù zuò shēn yín shēng. yú kǒng xíng lǐ wèi rén suǒ jué, biàn hū rén bù dé. jiǔ zhī, sōu dé liǎng fù zhí zhī chū, yù yǐ wú kǒng, wèi mì lǎo rén fù zǐ guī, lìng qǔ xíng lǐ. jì ér gù pū xiān xié èr náng zhì, ér yú dān yóu qì àn zhōng. jǐ ér qián shě yǒu yī kè hù kè jū gāi dì de rén jiā lái xún, yù lìng wǎng qǔ, qí rén fù dùn qù. yú zhuī zhī zhí yú qián shě jià shàng, qiáng zhī xià, tóng gù pū wǎng qǔ. jiǔ zhī, qián suǒ qiǎn fù guī, yún: lǎo rén xuán zhì yǐ. yú lìng qí sù chuī, ér lǎo rén yóu bù zhì. gài bù gǎn jí lái jiàn yú, yì suí gù xíng hòu, wǎng fù xíng lǐ yě. bàn shǎng, nǎi dé jù lái.
又東南下者半里,時及麓,輿夫遂哄然遁去。時日已薄暮,行李俱棄草莽中。余急趨舊州,又半里下山,又行田塍間一里,抵前發站老人家,己昏黑,各家男子俱遁入山谷,老人婦臥暗處作呻吟聲。余恐行李為人所攫,遍呼人不得。久之,搜得兩婦執之出,諭以無恐,為覓老人父子歸,令取行李。既而顧仆先攜二囊至,而輿擔猶棄暗中。己而前舍有一客戶客居該地的人家來詢,諭令往取,其人復遁去。余追之執於前舍架上,強之下,同顧仆往取。久之,前所遣婦歸,云:「老人旋至矣。」余令其速炊,而老人猶不至。蓋不敢即來見余,亦隨顧行後,往負行李也。半晌,乃得俱來。
lǎo rén jù yú biān qí zi ruò sūn, yú yù yǐ bù zé yì.
老人懼余鞭其子若孫,余諭以不責意。
yǐ wǎn cān, qí zi bǒ lì, yǔ chì lìng sù mì fū, suì wò.
已晚餐,其子跛立,予叱令速覓夫,遂臥。
èr shí liù rì líng chén fàn. jiǔ zhī, shǐ yǒu fū liǎng rén mǎ yī pǐ. yú chì lìng wǎng qí gè fū. jì jiǔ, fù bù zhì. qián kè hù lái gào yú: cǐ lù zhǎng, xū jìng rì. zǎo xíng, zī yǐ bù jí. míng chén zǎo fā, jīn qiě shì shè miǎn bǒ zhě, zé lìng qí jǔ fū kě yě. yú bù dé yǐ, cóng zhī. shì rì, zǎo yǒu mì yún, wǔ duō rì yǐng.
二十六日凌晨飯。久之,始有夫兩人、馬一匹。余叱令往齊各夫。既久,復不至。前客戶來告余:「此路長,須竟日。早行,茲已不及。明晨早發,今且貰shì赦免跛者,責令其舉夫可也。」余不得已,從之。是日,早有密雲,午多日影。
jí fàn, suì dōng xiàng suí xī rù shí shān xiá, yī lǐ, liǎng shí shān duì shù, shuǐ yǔ lù jù cóng qí zhōng. dōng rù yòu bàn lǐ, lù fēn liǎng qí, yī dōng běi yú ào, yī xī nán rù xiá.
即飯,遂東向隨溪入石山峽,一里,兩石山對束,水與路俱從其中。東入又半里,路分兩岐,一東北逾坳,一西南入峽。
shuǐ suí xī nán zhuǎn, hōng rán xià zhuì, rán shēn máo mì yì, dì wén qí shēng ěr. yǐ xī nán yú ào, zé duì dōng xī shān zhī hòu jí yě, xī yǐ cóng zhōng lù zhuì xué, bù fù jiàn qí xíng yǐ. nǎi zhuǎn zhì fēn qí chù, pī máo mì xī, yù guān suǒ zhuì chù, ér xī shēn máo cóng, céng zhuǎn bù néng dé. yòu chū zhì liǎng fēng duì shù chù, dù shuǐ zhì xī fēng, yòu sù zhī nán, máo cóng lù hán, xuán fù rú xī zhī běi yě. nǎi fù cóng lái chù dù jiù lù, wàng jiàn dōng fēng yá xià xíng dòng nán xiàng, yǐ dé xiǎo lù zài mǎng zhōng, jí pī zhī. qí dòng mén nán xiàng, yǒu shí zhōng xuán, nèi bù shèn kuò, yǒu xué fēn liǎng qí, shuǐ rù zé hēi ér ài yǐ. chū dòng, jiàn qí dōng fù yǒu yī dòng pō kuān suì, qí mén xī nán xiàng, qián yǒu yuán shí jiè wèi èr mén, yòu mén wèi dà. qí nèi cóng yòu rù, shēn shí yú zhàng, gāo yuē sān zhàng, kuò rú zhī, hòu bì běi zhuǎn jiàn ài ér hēi, rán zhōng jué qióng rán shén yuǎn, wú jù bù néng cóng yě. qí wài cóng zuǒ nán kuò, fù fēn liǎng qí, yī dōng běi, yī dōng nán, suǒ rù jiē bù shēn, ér míng shuǎng tī tòu, yǒu shàng xià páng chuān zhě. kuàng qí liǎng mén zhī nèi, xià jù shén píng, shàng zé qīng shí qióng fù, pán xuán jìng chǐ, yuán dàng mì bù wú yú dì. yòu yǒu huáng shí dǎo chuí qí jiān, wǔ jiāo xuán è, wén sè jù yì, yǒu shí kě jī, jiē zhōng shāng lǚ dōu néng fā chū yōu měi hé xié de shēng yīn, cǐ zhōng yī qí jìng yě. chū dòng, réng yī lǐ, fǎn zhàn jià. rì sè shén nuǎn, bù shèng zhòng yī, yè bù shèng fù xù. shì rì shǒu chuāng dà fā, gài qián jí lún liǎng cì jù cān, jù zá mǔ zhū ròu yú zhōng yě.
水隨西南轉,轟然下墜,然深茅密翳,第聞其聲耳。已西南逾坳,則對東西山之後脊也,溪已從中麓墜穴,不復見其形矣。乃轉至分岐處,披茅覓溪,欲觀所墜處,而溪深茅叢,層轉不能得。又出至兩峰對束處,渡水陟西峰,又溯之南,茅叢路寒,旋復如溪之北也。乃復從來處度舊路,望見東峰崖下行洞南向,已得小路在莽中,亟披之。其洞門南向,有石中懸,內不甚擴,有穴分兩岐,水入則黑而隘矣。出洞,見其東復有一洞頗寬邃,其門西南向,前有圓石界為二門,右門為大。其內從右入,深十餘丈,高約三丈,闊如之,後壁北轉漸隘而黑,然中覺穹然甚遠,無炬不能從也。其外從左南擴,復分兩岐,一東北,一東南,所入皆不深,而明爽剔透,有上下旁穿者。況其兩門之內,下俱甚平,上則青石穹覆,盤旋竟尺,圓宕密布無餘地。又有黃石倒垂其間,舞蛟懸萼,紋色俱異,有石可擊,皆中商呂都能發出優美和諧的聲音,此中一奇境也。出洞,仍一里,返站架。日色甚暖,不勝重衣,夜不勝覆絮。是日手瘡大發,蓋前佶倫兩次具餐,俱雜母豬肉於中也。
èr shí qī rì zǎo qǐ wù shén. jì sàn, fū qí zhì nǎi xíng. réng cóng dōng běi yī lǐ, shàng tǔ shān, yǔ qián wǎng lù liào dào xiāng qù bù yuǎn. yī lǐ dēng lǐng, wù shōu ér yún bù kāi, jiān yǒu rì sè. cóng lǐng shàng běi zhuǎn yī lǐ, réng dōng běi èr lǐ, yòu xià yī lǐ, dù yī shuǐ, fù dōng běi shàng èr lǐ, lǐng pàn suì duō cóng mù. cóng mù zhōng xíng lǐng shàng zhě sān lǐ, cóng lín mù shǎo duàn chù, xià kàn zuǒ yòu xuán gǔ zhōng, mù mì shù cóng, fēi niǎo bù néng rù yě.
二十七日早起霧甚。既散,夫騎至乃行。仍從東北一里,上土山,與前往陸廖道相去不遠。一里登嶺,霧收而雲不開,間有日色。從嶺上北轉一里,仍東北二里,又下一里,度一水,復東北上二里,嶺畔遂多叢木。叢木中行嶺上者三里,從林木少斷處,下瞰左右旋谷中,木密樹叢,飛鳥不能入也。
yòu bàn lǐ nǎi xià, shén jùn.
又半里乃下,甚峻。
yī lǐ bàn nǎi jí wù dǐ, zé mù shān jì jǐn, yī wàng huáng máo mí shān gǔ jiān yǐ. cóng wù zhōng pī máo xíng, shǐ yǒu xiǎo shuǐ dōng liú xiá gǔ. suí zhī shè shuǐ ér dōng, cóng nán lù xíng, fù dù shuǐ cóng běi lù shàng, yòu dōng xià wù dù shuǐ, fù dōng shàng lǐng, yī lǐ dēng qí diān.
一里半乃及塢底,則木山既盡,一望黃茅彌山谷間矣。從塢中披茅行,始有小水東流峽谷。隨之涉水而東,從南麓行,復渡水從北麓上,又東下塢渡水,復東上嶺,一里登其巔。
xíng qí shàng zhě sān lǐ, yòu zhí xià wù zhōng zhě yī lǐ, zé qián shuǐ fù zì nán běi zhù xiàng xiá zhōng qù.
行其上者三里,又直下塢中者一里,則前水復自南北注向峽中去。
yòu dōng yú yī xiǎo lǐng, yǒu shuǐ zì dōng wù lái, zì nán xiàng běi rào, yǔ xī lái shuǐ hé. jì shè dōng lái shuǐ, fù dōng shàng shān dēng qí diān, pán xuán sān lǐ, chū lǐng. èr lǐ, dé yī píng jí, nǎi lù zhī zhōng, jī fàn zhě jù jiù cǐ cān yān. jì fàn, fù dōng cóng lǐng běi xíng, yǐ jiàn rù cóng mù. chū shān nán, yòu dù yī jí, yú shì nán wàng jiē shí fēng pái liè, ér dōng nán yī fēng dú jùn chū zhū fēng zhī shàng běi wàng zé tǔ shān céng dié, cóng mù mì yì. guò jí shāo xià ér běi, zhuǎn ér dōng shàng, zhí zào qián suǒ wàng dōng nán jùn shí fēng zhī běi, shǐ dōng nán xià.
又東逾一小嶺,有水自東塢來,自南向北繞,與西來水合。既涉東來水,復東上山登其巔,盤旋三里,出嶺。二里,得一平脊,乃路之中,齎飯者俱就此餐焉。既飯,復東從嶺北行,已漸入叢木。出山南,又度一脊,於是南望皆石峰排列,而東南一峰獨峻出諸峰之上;北望則土山層疊,叢木密翳。過脊稍下而北,轉而東上,直造〔前〕所望〔東南峻〕石峰之北,始東南下。
yī lǐ bàn ér jí wù dǐ, yǒu xì liú zài cǎo zhōng xíng, lù suí zhī. bàn lǐ rù xiá, liǎng yá bì lì, cóng mù mì fù, shuǐ chuān xiá dǐ, lù xíng qí jiān. bàn lǐ, xiá liú nán huì chéng bēi, zhí shù jùn fēng zhī zú.
一里半而及塢底,有細流在草中行,路隨之。半里入峽,兩崖壁立,叢木密覆,水穿峽底,路行其間。半里,峽流南匯成陂,直漱峻峰之足。
fù sù liú rù, xíng shuǐ zhōng zhě yī lǐ, dōng nán chū xiá, suì fù yǎng jiàn tiān guāng, xià dǔ tián chéng, yú shì shān fēn liǎng jiè, zhōng yǒu píng wù, ruò bié yì tiān dì yě. dōng xíng wù zhōng, wù jǐn fù pān shí ài dēng gěng, gěng shí jùn sǒng rú láng yá hǔ chǐ, qián cǐ wú qí chán qiào zhě yě. yú lǐng cóng wù zhōng xíng èr lǐ, xún lǐng píng shàng yī lǐ, píng xià yī lǐ, píng xíng wù yī lǐ, chuān píng xiá yī lǐ, chuān xiá yòu xíng wù zhōng yī lǐ, yú lǐng shàng xià yòu yī lǐ, shǐ dé zhǎng xiá. xíng sì lǐ, yòu dōng xíng wù yǔ xī tóng. sān lǐ, yú běi shān zhī zuǐ, nán shān zhī lù shǐ yǒu máo sān sì jià, yú shì shān wù jiàn kāi.
復溯流入,行水中者一里,東南出峽,遂復仰見天光,下睹田塍,於是山分兩界,中有平塢,若別一天地也。東行塢中,塢盡復攀石隘登峺,峺石峻聳如狼牙虎齒,前此無其巉峭者也。逾嶺從塢中行二里,循嶺平上一里,平下一里,平行塢一里,穿平峽一里,穿峽又行塢中一里,逾嶺上下又一里,始得長峽。行四里,又東行塢與西同。三里,逾北山之嘴,南山之麓始有茅三四架,於是山塢漸開。
nán shān zhī dōng yǒu jiān fēng fù qǐ, shǐ wàng zhī ér qū, guò qí dōng, zé dōu jié zhōu zhì yǐ. zhōu shì yǔ jù luò jù yǐ nán shān xiàng běi, yǒu xiǎo shuǐ jīng qí qián dōng zhù, zhái wú yuán qiáng, xiè yì kuì pǐ. pù sī níng shén, jìng bù chéng yīng, wú fū wú gōng, gài wǎn rán yī yè láng yǐ.
南山之東有尖峰復起,始望之而趨,過其東,則都結州治矣。州室與聚落俱倚南山向北,有小水經其前東注,宅無垣牆,廨亦聵圮。鋪司獰甚,竟不承應,無夫無供,蓋宛然一夜郎矣。
zhōu guān nóng xìng.
州官農姓。
shì rì wèi yú shēng chén, nǎi suǒ yù jiù zhōu fū jì è liè, ér wǎn dǐ pù sī fù rán, hé chù chù jiē qióng yě.
是日為餘生辰,乃所遇舊州夫既惡劣,而晚抵鋪司復然,何觸處皆窮也。
èr shí bā rì zǎo qǐ, hán shèn ér jì. pù sī bù wèi chuán cān, shàng wǔ shǐ dé lì fàn cāo mǐ fàn èr yú, wú shū kě xià. yǐ yī cì lìng tóu, yì bù kěn qù. wǔ hòu, hū yǐ mǎ pái zhì hái yún: jì wèi xiàng gōng, qǐng yǐ wén zì shì. yú jù wú wén, yǐ yī shī bì zhī, nǎi chí cì qù. jiǔ zhī, yǐ fù cì lái, zhōng shū rén tí yuē: yǒu dé zhě bì yǒu yán, yǒu yán zhě yì bì yǒu dé. wú liáo shén. yǐ kuāng mó mò, jí yú qí cì hòu màn shū yī wén jiè zhī.
二十八日早起,寒甚而霽。鋪司不為傳餐,上午始得糲飯lì糙米飯二盂,無蔬可下。以一刺令投,亦不肯去。午後,忽以馬牌擲還云:「既為相公,請以文字示。」余拒無文,以一詩畀之,乃持刺去。久之,以復刺來,中書人題曰:「有德者必有言,有言者亦(必有德)。」無聊甚。倚筐磨墨,即於其刺後漫書一文界之。
jì qù, bó mù shǐ yǐ cì ráo, lìng wài zēng tiān jī jiǔ mǐ ròu, fù shū yī tí yuē: zǐ lù gǒng ér lì, zhǐ zǐ lù sù. yú fù suǒ dēng shū cì wěi bì zhī, suì fàn ér wò. guǎn rén shì wǎn gōng niú ròu wèi è. jì wò, fù yǒu rén zhì, dìng míng kǒu lián qí xíng jiāo, bìng jīn guǎn rén zǎo jù cān yān.
既去,薄暮始以刺饒ráo,另外增添雞酒米肉,復書一題曰:「子路拱而立,止子路宿。」余復索燈書刺尾畀之,遂飯而臥。館人是晚供牛肉為咹. 既臥,復有人至,訂明口聯騎行郊,並今館人早具餐焉。
èr shí jiǔ rì zǎo hán, rì chū lì shén. chén qǐ, cān fǔ bì, èr qí zhì yǐ.
二十九日早寒,日出麗甚。晨起,餐甫畢,二騎至矣。
yī hòu yú, yī hòu tài píng fǔ gòng shēng hé dòng xuán. tóng háng zhě nǎi qí ér dōng, yòu yǒu sān qí zì nán lái, qí dāng xiān zhě, jí zhōu zhǔ nóng xìng yě. gè yú mǎ shàng gǒng shǒu yī ér dōng xíng. sān lǐ, dù yī xī, yòu dōng èr lǐ, suí xī rù shān xiá, yòu dōng wǔ lǐ, dōng běi yú yī lǐng. qí lǐng pō jùn, nóng jūn yuē: kě qí ér dù, bù bì xià. qí qí téng yuè jùn shí jiān, yǒu yóu lóng zhī shì. gòng yú lǐng èr lǐ, shān dòng pō kāi, yǒu cūn míng nà lìn, shù shí jiā zài qí zhōng yāng, jiē fēn máo gè jià, bù xiāng lián shǔ.
一候余,一候太平府貢生何洞玄。同行者乃騎而東,又有三騎自南來,其當先者,即州主農姓也。各於馬上拱手揖而東行。三里,渡一溪,又東二里,隨溪入山峽,又東五里,東北逾一嶺。其嶺頗峻,農君曰:「可騎而度,不必下。」其騎騰躍峻石間,有游龍之勢。共逾嶺二里,山峒頗開,有村名那吝,數十家在其中央,皆分茅各架,不相連屬。
guò ér dōng, yòu èr lǐ, fù dōng yú yī lǐng. qí jùn mí shén, gòng èr lǐ, yuè zhī. yòu dōng yī lǐ, xíng píng wù jiān, yǒu shuǐ yī hóng, yì zì xī ér dōng zhě, zhì shì shāo běi zhé, ér nán huì jiàn èr zhàng yú, nǎi jìn yǐ wèi yú táng, qí chù míng xiāng cūn. bǐ zhì, yǐ jià máo yú qí shàng, xí dì lín. zhū dòng dīng gè jǔ zēng xī liú, ér yú dé shù tóu, dà zhǐ chǐ wǔ, ér zhǐ yǒu jǐn lǐ, yǒu lǜ guì, zhé qū niú shù shí róu jiàn qí zhōng.
過而東,又二里,復東逾一嶺。其峻彌甚,共二里,越之。又東一里,行平塢間,有水一泓,亦自西而東者,至是稍北折,而南匯澗二丈余,乃禁以為魚塘,其處名相村。比至,已架茅於其上,席地臨。諸峒丁各舉繒西流,而漁得數頭,大止尺五,而止有錦鯉,有綠鱖,輒驅牛數十蹂踐其中。
yǐ fù zā huán rào ér zēng tōng zēng yān, fù dé shù tóu, qí yú jiē xì rú zhǐ zhě. nǎi qǔ jù yú xì qiè wèi kuài, zhì dà wǎn zhōng, yǐ cōng jí jiāng sī yǔ yán cù bàn ér shí zhī, yǐ wèi zhì wèi. yú bù néng cóng, dì dàn ròu yǐn jiǔ ér yǐ.
已復匝zā環繞而繒zēng通「罾」焉,復得數頭,其餘皆細如指者。乃取巨魚細切為膾,置大碗中,以蔥及薑絲與鹽醋拌而食之,以為至味。余不能從,第啖肉飲酒而已。
jì fàn, rì yǐ xī, nǎi wǔ lǐ hái zhì nà lìn cūn.
既飯,日已西,乃五里還至那吝村。
dēng yī máo jià, qí jiā zǎi zhū gē jī xiàn shén ér hòu shí, qiè yú kuài fù rú qián.
登一茅架,其家宰豬割雞獻神而後食,切魚膾復如前。
bó mù, shí yú lǐ dǐ zhōu, bié nóng mǎ shàng, hái sù yú pù.
薄暮,十餘里抵州,別農馬上,還宿於鋪。
sān shí rì rì lì ér hán shǎo shā. zuò qí yóu shī èr shǒu bì nóng. shí yǒu nán níng shēng zhū xìng zhě lái, xiù wén yī piān, jí zuó tí yě. gài zuó cóng xiāng cūn yù cǐ shēng lái yè, wǎn dǐ zhōu guān yǐ zuó tí mìng zuò yě. guān qí wén háo wú lún cì, ér hé shēng màn yǐ wèi jiā. jí rù nóng, guǒ néng biàn zhī, jí lìng rén hòu yú yuē: shì nán níng shēng wén, bù chéng wén lǐ, yǐ zūn zuò shì zhī, dāng hài ér zǒu ěr. nǎi bù jú shǒu tán. dǐ mù, shèng zhuàn, qiě yǐ qí zú guó hú jié zhōng shāng, jiē fā gào shì qiú yú wèi zuò yī shēn wén, bái zhū dāng dào, gù liú zài chí yī rì yān.
三十日日麗而寒少殺。作《騎游詩》二首畀農。時有南寧生諸姓者來,袖文一篇,即昨題也。蓋昨從相村遇此生來謁,晚抵州官以昨題命作也。觀其文毫無倫次,而何生漫以為佳。及入農,果能辨之,亟令人候余曰:「適南寧生文,不成文理,以尊作示之,當駭而走耳。」乃布局手談。抵暮,盛饌,且以其族國瑚訐jiě中傷,揭發告事求余為作一申文,白諸當道,固留再遲一日焉。
shí èr yuè chū yī rì zài dōu jié pù shě. zǎo qǐ yīn yún sì bù, yù xíng, fù wèi zhōu guān nóng guó qí qiáng liú, zuò yuàn dào shēn wén gǎo. gài guó qí shí wèi táng xiōng guó hú yǐ chéng xí shì xiāng sòng yě. dǐ mù, yīn yún bù kāi. jì wǎn cān, nóng shǐ yǐ chéng yí lái kuì.
十二月初一日在都結鋪舍。早起陰雲四布,欲行,復為州官農國琦強留,作院道申文稿。蓋國琦時為堂兄國瑚以承襲事相訟也。抵暮,陰雲不開。既晚餐,農始以程儀來饋。